|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |
    
เพราะเหตุไรท่านพระมหาโกฏฐิตะจึงถามว่า กึ นุ โข อาวุโส. เพราะเพื่อจะทราบอัธยาศัยของพระเถระว่า ถูกถามอย่างนี้แล้ว พึงพยากรณ์อย่างไร. อีกอย่างหนึ่ง ท่านถามว่า เหล่าภิกษุในอนาคตจักรู้ว่า พระอัครสาวกทั้งสองในอดีต วินิจฉัยปัญหานี้แล้ว ดังนี้ก็มี. พระเถระกล่าวคำนี้ว่า อิทาเนว โข มยํ ดังนี้ เพราะท่านกล่าวไว้ว่า นามรูปที่กล่าวว่ามีวิญญาณเป็นปัจจัยนั่นแล เป็นปัจจัยแห่งวิญญาณ. ก็ในบทว่า นฬกลาปิโย นี้ ท่ามมิได้นำเอามัดเหล็กเป็นต้นมาเปรียบเทียบ แต่ท่านเปรียบเทียบดังนี้ เพื่อแสดงสภาวะแห่งวิญญาณและนามรูปว่า ไม่มีกำลังและมีกำลังเพลา. ในฐานะประมาณเท่านี้ว่า นิโรโธ โหติ ท่านกล่าวว่าเทศนาด้วยปัญจโวการภพ (ภพที่มีขันธ์ ๕) เป็นปัจจุบัน. บทว่า ฉตฺตึสาย วตฺถูหิ ความว่า ด้วยเหตุ ๓๖ ประการ คือใน ๑๒ บทที่ท่านแจกไว้หนหลัง แต่ละบทมี ๓ เหตุ. และในที่นี้ คุณของพระธรรมกถึกเป็นที่ ๑ การปฏิบัติเป็นที่ ๒ ผลของการปฏิบัติเป็นที่ ๓ ในผลของการปฏิบัตินั้น ท่านกล่าวเทศนาสมบัติด้วยนัยที่ ๑ กล่าวเสขภูมิด้วยนัยที่ ๒ กล่าวอเสขภูมิด้วยนัยที่ ๓. จบอรรถกถานฬกลาปิยสูตรที่ ๗ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา สังยุตตนิกาย นิทานวรรค อภิสมัยสังยุตต์ มหาวรรคที่ ๗ นฬาลาปิยสูตร จบ. |