|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |
    
บทว่า อจฺเฉชฺชิ ตญฺหํ ความว่า ตัดตัณหาแม้ทั้งปวงได้เด็ดขาดแล้ว. บทว่า นิวตฺตยิ สญฺโญชนํ ความว่า เพิกถอนสังโยชน์ทั้ง ๑๐ อย่างได้แล้ว คือได้ทำให้หมดมูล. บทว่า สมฺมา คือ โดยเหตุคือโดยการณ์. บทว่า มานาภิสมยา ความว่า เพราะเห็นและละมานะเสียได้ ด้วยว่า อรหัตตมรรคย่อมเห็นซึ่งมานะด้วยสามารถแห่งกิจ. นี้จัดเป็นการละมานะนั้นด้วยทัสสนะ. ส่วนมานะนั้นอันอรหัตตมรรคนั้นเห็นแล้ว ย่อมละได้ทันทีเหมือนชีวิตของสัตว์อันบุคคลเห็นละได้ด้วยสามารถทิฏฐิฉะนั้น. นี้จัดเป็นการละมานะนั้นด้วยปหานะ. บทว่า อนฺตมกาสิทุกฺขสฺส ท่านอธิบายว่า ที่สุด ๔ เหล่านี้ใด คือที่สุดมีเขตแดนเป็นที่สุด ท่านกล่าวอย่างนี้ว่า เครื่องผูกกาย ย่อมคร่ำคร่าเป็นที่สุด หรือมีความสดสวยเป็นที่สุดดังนี้ ๑ ที่สุดแห่งความลามก พร ในที่สุด ๔ เหล่านั้น ภิกษุได้ทำที่สุดกล่าวคือส่วนที่ ๔ แห่งวัฏฏทุกข์ทั้งหมดนั่นแล คือได้ทำการเพื่อกำหนด การที่กำหนดไว้ คือได้ทำทุกข์เหลือเพียงร่างกายเป็นที่สุดดังนี้. บทว่า สมฺปชญฺเญน นิพฺพาติ ได้แก่ ย่อมละเสียได้ด้วยสัมปชัญญะ. บทว่า สงฺขยํ นูเปติ ความว่า ย่อมไม่เข้าถึงบัญญัติว่าเป็นผู้กำหนัดขัดเคือง เป็นผู้หลงดังนี้ เธอละบัญญัตินั้นได้แล้ว ได้ชื่อว่ามหาขีณาสพ. อารัมมณานุสัยตรัสไว้แล้วในพระสูตรนี้แล. จบอรรถกถาปหานสูตรที่ ๓ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค เวทนาสังยุตต์ ปฐมกสคาถวรรคที่ ๑ ๓. ปหานสูตร จบ. |