|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |
    
อรรถกถาสวิฏฐสูตรที่ ๑ พระอริยบุคคล ชื่อว่า กายสกฺขี (พระสูตรเป็น กายกสฺขิ) เพราะสัมผัสฌาน ผัสสะมาก่อน ภายหลังจึงกระทำให้แจ้งซึ่งนิโรธ คือพระนิพพาน. ชื่อว่า ทิฏฐิปัตตะ เพราะบรรลุธรรมนั้นที่ตนเห็นแล้ว. ชื่อว่า สัทธาวิมุตตะ เพราะเชื่ออยู่ (มีศรัทธา) จึงได้หลุดพ้น. บทว่า ขมติ แปลว่า ชอบใจ. บทว่า อภิกฺกนฺตตโร๑- แปลว่า ดียิ่งกว่า. ____________________________ ๑- ปาฐะว่า สุนฺทรตโร ฉบับพม่าเป็น อติสุนฺทรตโร แปลตามฉบับพม่า. บทว่า ปณีตตโร แปลว่า ประณีตยิ่งกว่า. บทว่า สทฺธินฺทริยํ อธิมตฺตํ โหติ ความว่า พระสวิฏฐเถระ ในขณะ (ส่วน) ท่านมหาโกฏฐิตเถระ ในขณะแห่งอรหัตมรรค ได้มีสมาธินทรีย์เป็นธุระ (เป็นใหญ่) อินทรีย์ ๔ อย่างที่เหลือได้เป็นบริวารของสมาธินั่นเอง. เพราะฉะนั้น ท่านพระมหาโกฏฐิตเถระแม้นั้นเมื่อจะบอกว่า สมาธินทรีย์มีประมาณยิ่ง (เป็นใหญ่) จึงได้กล่าวถึงมรรคที่ตนได้บรรลุนั่นแหละ. ส่วนพระสารีบุตรเถระ ในขณะแห่งอรหัตมรรค ได้มีปัญญินทรีย์เป็นธุระ (เป็นใหญ่) อินทรีย์ ๔ อย่างที่เหลือได้เป็นบริวารของปัญญิน บทว่า น เขฺวตฺถ ตัดบทเป็น น โข เอตฺถ. บทว่า เอกํเสน พฺยากาตุํ ความว่า เพื่อพยากรณ์โดยส่วนเดียว. พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงความพร้อมเพรียงแห่งอรหัตมรรคด้วยบทว่า อรหตฺตาย ปฏิปนฺโน. ในพระสูตรนี้ พระเถระแม้ทั้ง ๓ ได้กล่าวเฉพาะมรรคที่ตนบรรลุแล้วด้วยประการดังพรรณนาฉะนี้. แต่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสโดยผู้ดำรงอยู่ในภูมิธรรมอื่น. จบอรรถกถาสวิฏฐสูตรที่ ๑ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา อังคุตตรนิกาย ติกนิบาต ปฐมปัณณาสก์ ปุคคลวรรคที่ ๓ ๑. สวิฏฐสูตร จบ. |