บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
อ่าน อรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘] [๙] [๑๐] [๑๑] [๑๒] หน้าต่างที่ ๖ / ๑๒. ประวัติพระอุบาลีเถระ ด้วยบทว่า วินยธรานํ ยทิทํ อุปาลิ ท่านแสดงว่า ท่านพระอุบาลีเถระเป็นยอดของภิกษุสาวกผู้ทรงวินัย. ได้ยินว่า พระเถระรับกรรมฐานในสำนักพระตถาคตพระองค์เดียว เจริญวิปัสสนาแล้วบรรลุพระอรหัต เรียนพระวินัยปิฎกในสำนักพระตถาคตพระองค์เดียว กล่าวเรื่องทั้ง ๓ เหล่านี้คือ เรื่องพระทารุกัจฉกะ เรื่องพระอัชชุกะ และเรื่องท่านพระกุมารกัสสป เทียบเคียงกับพระสัพพัญญุตญาณ เพราะเหตุนั้น ท่านจึงชื่อว่าเป็นยอดของภิกษุสาวกผู้ทรงวินัย. ในปัญหากรรมของท่าน มีเรื่องที่จะกล่าวตามลำดับ ดังนี้. ได้ยินว่า พระเถระนี้ ครั้งพระพุทธเจ้าพระนามว่าปทุมุตตระ บังเกิดในครอบครัว ณ กรุงหงสวดี กำลังฟังธรรมกถาของพระศาสดา วันหนึ่ง เห็นพระศาสดาทรงสถาปนาภิกษุรูปหนึ่งไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะเป็นยอดของภิกษุสาวกผู้ทรงวินัย กระทำกุศลให้ยิ่งยวดขึ้นไป ปรารถนาตำแหน่งนั้น. ท่านทำกุศลจนตลอดชีวิต เวียนว่ายอยู่ในเทวดาและมนุษย์ ในพุทธุปบาทกาลนี้ ก็ถือปฏิสนธิในเรือนกัลบก บิดามารดาตั้งชื่อท่านว่า อุบาลีกุมาร. ท่านเป็นพนักงานแต่งพระองค์กษัตริย์ คือเจ้า ๖ พระองค์ เมื่อพระตถาคตประทับอยู่ที่อนุปิยอัมพวัน ออก วิธีบรรพชาของท่านมาแล้วในพระบาลี. ท่านบรรพชาอุปสมบทแล้วขอให้พระศาสดาตรัสสอนกรรมฐาน กราบทูลว่า ข้าแต่พระผู้เจริญ ขอได้โปรดทรงอนุญาตให้ข้าพระองค์อยู่ป่าเถิด. พระศาสดาตรัสว่า ดูก่อนภิกษุ เมื่อเธออยู่ป่า ก็จักเจริญแต่ธุระอย่างเดียว แต่เมื่อเธออยู่ในสำนักเรา วาสธุระคือการอบรมคันถุธุระ คือการเล่าเรียนก็จักบริบูรณ์. พระเถระรับพระดำรัสของพระศาสดาแล้ว กระทำการในวิปัสสนา ไม่นานก็บรรลุพระอรหัต. ครั้งนั้น พระศาสดาทรงให้ท่านเรียนพระวินัยปิฎกทั้งสิ้นด้วยพระองค์เอง ต่อมาท่านวินิจฉัยเรื่อง ๓ เรื่องที่กล่าวไว้แล้วในหนหลัง. พระศาสดาประทานสาธุการรับรองในเรื่องแต่ละเรื่องที่ท่านวินิจฉัยแล้ว ทรงกระทำเรื่องทั้ง ๓ เรื่องที่ท่านวินิจฉัยแล้วให้เป็นอัตถุปปัตติ เหตุเกิดเรื่อง จึงทรงสถาปนาพระเถระไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะเป็นยอดของภิกษุสาวกผู้ทรงวินัยแล. จบอรรถกถาสูตรที่ ๖ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต เอตทัคคบาลี วรรคที่ ๔ |