| |
อ่าน อรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘] [๙]     อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท ปิยวรรคที่ ๑๖หน้าต่างที่ ๔ / ๙. ๔. เรื่องเจ้าลิจฉวี [๑๖๘]
ข้อความเบื้องต้น
พระศาสดา เมื่อทรงอาศัยเมืองเวสาลี ประทับอยู่ ณ กูฏาคารศาลา ทรงปรารภพวกเจ้าลิจฉวี ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า "รติยา ชายตี" เป็นต้น.
พวกเจ้าลิจฉวีแต่งกายประกวดกัน
ได้ยินว่า ในวันมหรสพวันหนึ่ง เจ้าลิจฉวีเหล่านั้นต่างองค์ต่างประดับด้วยเครื่องประดับไม่เหมือนกัน
ออกจากพระนครเพื่อทรงประสงค์จะเสด็จไปอุทยาน.
พระศาสดาเสด็จเข้าไปบิณฑบาต ทรงเห็นเจ้าลิจฉวีเหล่านั้น จึงตรัสเรียกภิกษุทั้งหลายมาแล้ว
ตรัสว่า "ภิกษุทั้งหลาย พวกเธอจงดูพวกเจ้าลิจฉวี พวกที่ไม่เคยเห็นเทวดาชั้นดาวดึงส์ ก็จงดูเจ้าลิจฉวีเหล่านี้เถิด" ดังนี้แล้ว เสด็จเข้าสู่พระนคร.
พวกเจ้าลิจฉวีวิวาทกันเพราะหญิงนครโสภิณี
แม้เจ้าลิจฉวีเหล่านั้น เมื่อไปสู่อุทยาน พาหญิงนครโสภิณีคนหนึ่ง อาศัยหญิงนั้น อันความริษยาครอบงำแล้ว ประหารกันและกัน ยังเลือดให้ไหลนองดุจแม่น้ำ.
ครั้งนั้น พวกเจ้าพนักงานเอาเตียงหามเจ้าลิจฉวีเหล่านั้นมาแล้ว.
ฝ่ายพระศาสดาทรงทำภัตกิจเสร็จแล้ว ก็เสด็จออกจากพระนคร. พวกภิกษุเห็นพวกเจ้าลิจฉวี อันเจ้าพนักงานนำไปอยู่อย่างนั้น จึงกราบทูลพระศาสดาว่า
"พระเจ้าข้า พวกเจ้าลิจฉวีเมื่อเช้าตรู่ ประดับประดาแล้วออกจากพระนครราวกะพวกเทวดา บัดนี้อาศัยหญิงคนหนึ่งถึงความพินาศนี้แล้ว."
พระศาสดาตรัสโทษของความยินดีในกาม
พระศาสดาตรัสว่า "ภิกษุทั้งหลาย ความโศกก็ดี ภัยก็ดี เมื่อจะเกิด ย่อมอาศัยความยินดีนั่นเองเกิด"
ดังนี้แล้ว ตรัสพระคาถานี้ว่า :-
| ๔. | รติยา ชายตี โสโก | รติยา ชายตี ภยํ
| | | รติยา วิปฺปมุตฺตสฺส | นตฺถิ โสโก กุโต ภยํ.
| | | ความโศกย่อมเกิดแต่ความยินดี ภัยย่อมเกิดแต่ความยินดี;
| | | ความโศกย่อมไม่มีแก่ผู้พ้นวิเศษแล้วจากความยินดี,
| | | ภัยจักมีแต่ไหน. |
แก้อรรถ
บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า รติยา ความว่า แต่ความยินดีในกามคุณ ๕ คือเพราะอาศัยความยินดีในกามคุณ ๕ นั้น.
ในกาลจบเทศนา ชนเป็นอันมากบรรลุอริยผลทั้งหลาย มีโสดาปัตติผลเป็นต้น ดังนี้แล.
เรื่องเจ้าลิจฉวี จบ.
----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท ปิยวรรคที่ ๑๖
อ่านอรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘] [๙]
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=25&A=830&Z=861
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=23&A=2756
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=23&A=2756
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก ๓๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๘
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
|
