ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 

อ่าน อรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘] [๙] [๑๐] [๑๑] [๑๒] [๑๓] [๑๔] [๑๕] [๑๖] [๑๗] [๑๘] [๑๙] [๒๐] [๒๑] [๒๒] [๒๓] [๒๔] [๒๕] [๒๖] [๒๗] [๒๘] [๒๙] [๓๐] [๓๑] [๓๒] [๓๓] [๓๔] [๓๕] [๓๖] [๓๗] [๓๘] [๓๙]อ่านอรรถกถา 25 / 1อ่านอรรถกถา 25 / 35อรรถกถา เล่มที่ 25 ข้อ 36อ่านอรรถกถา 25 / 38อ่านอรรถกถา 25 / 440
อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท พราหมณวรรคที่ ๒๖

หน้าต่างที่ ๑๘ / ๓๙.

               ๑๘. เรื่องพระอุบลวรรณาเถรี [๒๘๑]               
               ข้อความเบื้องต้น               
               พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภพระอุบลวรรณาเถรี ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า "วาริ โปกฺขรปตฺเตว" เป็นต้น.

               มหาชนเข้าใจว่าพระขีณาสพยินดีกามสุข               
               เรื่องข้าพเจ้าให้พิสดารแล้วแล ในอรรถกถาแห่งพระคาถาว่า "มธุวา มญฺญตี พาโล"๑- เป็นต้น.
____________________________
๑- มาใน ธัมมปทัฏฐกถา ภาค ๒ พาลวรรค เรื่องพระอุบลวรรณาเถรี.

               จริงอยู่ ในที่นั้น ข้าพเจ้ากล่าวว่า "โดยสมัยอื่นอีก มหาชนสนทนากันในโรงธรรมว่า "ถึงพระขีณาสพทั้งหลายชะรอยจะยังเสพกาม ทำไมจักไม่เสพ? เพราะท่านเหล่านั้นไม่ใช่ไม้ผุ ไม่ใช่จอมปลวก ยังมีเนื้อและสรีระสดชื่นอยู่เทียว เหตุนั้น แม้พระขีณาสพเหล่านั้นจึงยังยินดีกามสุขอยู่."

               พระขีณาสพไม่ติดอยู่ในกาม               
               พระศาสดาเสด็จมาแล้ว ตรัสถามว่า "ภิกษุทั้งหลาย บัดนี้ พวกเธอนั่งประชุมกันด้วยกถาอะไรหนอ?" เมื่อภิกษุเหล่านั้นกราบทูลว่า "ด้วยกถาชื่อนี้"
               จึงตรัสว่า "ภิกษุทั้งหลาย พระขีณาสพทั้งหลายย่อมไม่ยินดีซึ่งกามสุข ไม่เสพกาม เหมือนอย่างว่าหยาดน้ำที่ตกลงบนใบบัว ย่อมไม่ติด ไม่ค้างอยู่ ย่อมกลิ้งตกไปทีเดียวฉันใด
               อนึ่ง เหมือนเมล็ดพันธุ์ผักกาด ย่อมไม่ติด ไม่ตั้งอยู่บนปลายเหล็กแหลม ย่อมกลิ้งตกไปทีเดียวฉันใด แม้กามทั้งสองอย่างย่อมไม่ติด ไม่ตั้งอยู่ในจิตของพระขีณาสพฉันนั้น" ดังนี้แล้ว
               เมื่อจะทรงอนุสนธิแสดงธรรม จึงตรัสพระคาถาในพราหมณวรรคนี้ว่า :-
                         ๑๘.  วาริ โปกฺขรปตฺเตว    อารคฺเคริว สาสโป
                         โย น ลิมฺปติ กาเมสุ    ตมหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณํ.
                                   ผู้ใด ไม่ติดอยู่ในกามทั้งหลาย เหมือนน้ำไม่ติดอยู่
                         บนใบบัว เหมือนเมล็ดพันธุ์ผักกาดไม่ตั้งอยู่บนปลายเหล็ก
                         แหลมฉะนั้น, เราเรียกผู้นั้นว่า เป็นพราหมณ์.

               แก้อรรถ               
               บรรดาบทเหล่านั้น สองบทว่า โย น ลิปฺปติ๑- เป็นต้น ความว่า ผู้ใดย่อมไม่ติดแม้ในกามทั้งสองอย่างในภายใน คือไม่ตั้งอยู่ในกามนั้นอย่างนี้นั่นแล, เราเรียกผู้นั้นว่า เป็นพราหมณ์.
               ในกาลจบเทศนา ชนเป็นอันมากบรรลุอริยผลทั้งหลายมีโสดาปัตติผลเป็นต้น ดังนี้แล.
____________________________
๑- บาลีเป็น ลิมฺปติ.

               เรื่องพระอุบลวรรณาเถรี จบ.               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท พราหมณวรรคที่ ๒๖
อ่านอรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘] [๙] [๑๐] [๑๑] [๑๒] [๑๓] [๑๔] [๑๕] [๑๖] [๑๗] [๑๘] [๑๙] [๒๐] [๒๑] [๒๒] [๒๓] [๒๔] [๒๕] [๒๖] [๒๗] [๒๘] [๒๙] [๓๐] [๓๑] [๓๒] [๓๓] [๓๔] [๓๕] [๓๖] [๓๗] [๓๘] [๓๙]
อ่านอรรถกถา 25 / 1อ่านอรรถกถา 25 / 35อรรถกถา เล่มที่ 25 ข้อ 36อ่านอรรถกถา 25 / 38อ่านอรรถกถา 25 / 440
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=25&A=1301&Z=1424
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=25&A=2016
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=25&A=2016
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๓  ธันวาคม  พ.ศ.  ๒๕๔๘
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :