| |
อ่าน อรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘]     อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท สุขวรรคที่ ๑๕หน้าต่างที่ ๒ / ๘. ๒. เรื่องมาร [๑๕๘]
ข้อความเบื้องต้น
พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในบ้านพราหมณ์ชื่อปัญจสาลา ทรงปรารภมาร ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า "สุสุขํ วต" เป็นต้น.
เด็กหญิง ๕๐๐ เล่นนักษัตร
ความพิสดารว่า ในวันหนึ่ง พระศาสดาทรงเห็นอุปนิสัยแห่งโสดาปัตติมรรคของเด็กหญิง ๕๐๐ จึงเสด็จเข้าไปอาศัยบ้านนั้นอยู่.
แม้เด็กหญิงเหล่านั้น ในวันนักษัตรวันหนึ่ง ไปสู่แม่น้ำอาบแล้ว ประดับตกแต่งแล้ว บ่ายหน้าสู่บ้านไปแล้ว. แม้พระศาสดาเสด็จเข้าไปสู่บ้านนั้น เที่ยวไปเพื่อบิณฑบาต.
มารเข้าสิงในสรีระของชาวบ้านทั้งสิ้น ได้ทำอย่างที่พระศาสดาไม่ได้แม้มาตรว่าภิกษาทัพพีหนึ่ง ยืนอยู่ที่ประตูบ้าน ทูลพระศาสดาซึ่งเสด็จออกมาด้วยทั้งบาตรตามที่ล้างไว้แล้วว่า "ข้าแต่พระสมณะ ท่านได้ก้อนข้าวบ้างไหม?"
พระศาสดา. มารผู้มีบาป ก็ท่านได้ทำโดยอาการที่เราไม่พึงได้ภิกษาหรือ?
มาร. ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ถ้ากระนั้นขอพระองค์เสด็จเข้าไปอีกเถิด.
ได้ยินว่า มารได้มีความคิดอย่างนี้ว่า "หากว่าพระสมณะจะเสด็จเข้าไปอีก เราจักเข้าสิงในสรีระของชนทั้งปวง แล้วปรบฝ่ามือกระทำการหัวเราะเยาะเย้ย ข้างหน้าพระสมณะนี้."
ในขณะนั้น เด็กหญิงเหล่านั้นถึงประตูบ้าน เห็นพระศาสดา ถวายบังคมแล้ว ได้ยืนอยู่ ณ ส่วนข้างหนึ่ง.
ฝ่ายมารทูลกะพระศาสดาว่า "ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ พระองค์เมื่อไม่ได้ก้อนข้าว จะเป็นผู้อันความทุกข์อันเกิดจากความหิวบีบคั้นบ้างไหม?"
ผู้ไม่มีกังวลเสวยปีติแทนอาหาร
พระศาสดาตรัสว่า "มารผู้มีบาป ในวันนี้ เรา แม้ไม่ได้อะไรๆ ก็จักยังกาลให้น้อมล่วงไปด้วยความสุขอันเกิดจากปีติเท่านั้น ดุจพรหมในเทวโลกชั้นอาภัสระ"
แล้วตรัสพระคาถานี้ว่า :-
| ๒. | สุสุขํ วต ชีวาม | เยสนฺโน นตฺถิ กิญฺจนํ
| | | ปีติภกฺขา ภวิสฺสาม | เทวา อาภสฺสาร ยถา.
| | | เรา ผู้ซึ่งไม่มีกิเลสชาตเป็นเครื่องกังวล ย่อมเป็นอยู่สบายดีหนอ,
| | | เรา จักเป็นผู้มีปีติเป็นภักษา เหมือนเหล่าเทวดาชั้นอาภัสระ. |
แก้อรรถ
บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า เยสนฺโน ความว่า บรรดากิเลสชาติเครื่องกังวลมีราคะเป็นต้น กิเลสชาตเครื่องกังวลแม้อย่างหนึ่ง โดยอรรถว่าเครื่องพัวพัน ไม่มีแก่เราเหล่าใด.
บทว่า ปีติภกฺขา ความว่า เหล่าเทวดาชั้นอาภัสระ เป็นผู้มีปีติเป็นภักษา ยังกาลให้น้อมล่วงไปฉันใด แม้เราก็จักเป็นฉันนั้น.
ในกาลจบเทศนา เด็กหญิงทั้ง ๕๐๐ เหล่านั้น ตั้งอยู่ในโสดาปัตติผล ดังนี้แล.
เรื่องมาร จบ.
----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท สุขวรรคที่ ๑๕
อ่านอรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘]
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=25&A=799&Z=829
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=23&A=2392
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=23&A=2392
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก ๓๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๘
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
|
