| |
อ่าน อรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘] [๙]     อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท นิรยวรรคที่ ๒๒หน้าต่างที่ ๒ / ๙. ๒. เรื่องสัตว์ผู้ถูกทุกข์เบียดเบียน [๒๒๔]
ข้อความเบื้องต้น
พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภสัตว์ทั้งหลายผู้อันอานุภาพแห่งผลทุจริตเบียดเบียน ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า "กาสาวกณฺฐา" เป็นต้น.
พระมหาโมคคัลลานะเห็นเปรตมีแต่ร่างกระดูก
ความพิสดารว่า ท่านพระมหาโมคคัลลานะลงจากภูเขาคิชฌกูฏ พร้อมกับพระลักขณเถระ เห็นอัตภาพของเหล่าเนรยิกสัตว์มีเปรตผู้มีแต่ร่างกระดูกเป็นต้น จึงทำการยิ้มแย้ม
ถูกพระลักขณเถระถามถึงเหตุที่ทำการยิ้มแย้ม ก็กล่าวว่า "ผู้มีอายุ (กาลนี้) มิใช่กาลแห่งปัญหานี้ ท่านพึงถามผมในสำนักพระตถาคต"
อันพระเถระถามในสำนักพระตถาคตแล้ว บอกความที่ตนเห็นเนรยิกสัตว์มีเปรตผู้มีแต่ร่างกระดูกเป็นต้นแล้ว
จึงบอกกะสหธรรมิก ๕ เหล่า ผู้เร่าร้อนอยู่กับด้วยสมณบริขารมีบาตรจีวร
และประคดเป็นต้น โดยนัยว่า "ผู้มีอายุ ผมลงจากภูเขาคิชฌกูฏ ได้เห็นภิกษุในพุทธศาสนานี้ไปสู่อากาศ แม้กายของภิกษุนั้นก็เร่าร้อน."
ผู้มีกรรมลามกย่อมเข้าถึงนรก
พระศาสดาตรัสบอกความที่สัตว์เหล่านั้นบวชในศาสนาพระกัสสปทศพลแล้ว
ไม่สามารถทำให้สมควรแก่บรรพชา เป็นผู้ลามก เมื่อจะทรงแสดงผลแห่งทุจริตกรรมของภิกษุผู้ลามกทั้งหลาย ซึ่งนั่งอยู่แล้ว ณ ที่นั้น ในขณะนั้น
จึงตรัสพระคาถานี้ว่า :-
| ๒. | กาสาวกณฺฐา พหโว | ปาปธมฺมา อสญฺญตา
| | | ปาปา ปาเปหิ กมฺเมหิ | นิรยนฺเต อุปปชฺชเร.
| | | ชนเป็นอันมาก มีคอพันด้วยผ้ากาสาวะ เป็นผู้มี
| | | ธรรมลามก ไม่สำรวม, ชนผู้ลามกเหล่านั้น ย่อมเข้าถึง
| | | นรกเพราะกรรมลามกทั้งหลาย. |
แก้อรรถ
บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า กาสาวกณฺฐา ได้แก่ ผู้มีคอพันด้วยผ้ากาสาวะ.
บทว่า ปาปธมฺมา แปลว่า ผู้มีธรรมลามก.
บทว่า อสญฺญตา ได้แก่ ผู้เว้นจากการสำรวมทางกายเป็นต้น. อธิบายว่า บุคคลผู้ลามกเห็นปานนั้น ย่อมเข้าถึงนรก เพราะอกุศลกรรมทั้งหลายที่ตนทำไว้
ชนเหล่านั้นไหม้ในนรกนั้นแล้ว จุติจากนรกนั้น ย่อมไหม้แม้ในเปรตวิสัยทั้งหลายอย่างนั้น เพราะกรรมอันเผล็ดผลที่ยังเหลือ.
ในกาลจบเทศนา ชนเป็นอันมากบรรลุอริยผลทั้งหลาย มีโสดาปัตติผลเป็นต้น ดังนี้แล.
เรื่องสัตว์ผู้ถูกทุกข์เบียดเบียน จบ.
----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท นิรยวรรคที่ ๒๒
อ่านอรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘] [๙]
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=25&A=1080&Z=1117
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=24&A=2371
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=24&A=2371
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก ๓ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๔๘
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
|
