ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 
อ่านอรรถกถา 26 / 1อ่านอรรถกถา 26 / 320อรรถกถา เล่มที่ 26 ข้อ 321อ่านอรรถกถา 26 / 322อ่านอรรถกถา 26 / 474
อรรถกถา ขุททกนิกาย เถรคาถา ติกนิบาต
๑๕. หาริตเถรคาถา

               อรรถกถาหาริตเถรคาถา               
               คาถาของท่านพระหาริตเถระ มีคำเริ่มต้นว่า โย ปุพฺเพ กรณียานิ.
               มีเรื่องเกิดขึ้นอย่างไร?
               แม้ท่านพระหาริตเถระนั้นเกิดแล้วในคฤหาสน์ของผู้มีสกุล ในกาลของพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่าปทุมุตตระ รู้เดียงสาแล้ว เมื่อพระศาสดาปรินิพพานแล้ว เมื่อประชาชนพากันบูชาที่เชิงตะกอนของพระองค์ ได้ทำการบูชาด้วยของหอม.
               ด้วยบุญกรรมนั้น ท่านท่องเที่ยวไปมาในเทวโลกและมนุษยโลก มาในพุทธุปบาทกาลนี้ ได้เกิดในตระกูลพราหมณ์ มีนามว่าหาริตะ เจริญวัยแล้ว อาศัยความถือตัวเพราะชาติจึงร้องเรียกคนอื่น ด้วยวาทะว่า คนถ่อย ถึงบวชแล้วก็ไม่เลิกละการร้องเรียกว่า คนถ่อย เพราะประพฤติมานานแล้ว
               อยู่มาวันหนึ่ง ท่านได้ฟังธรรมในสำนักของพระศาสดา เกิดความสลดใจ เริ่มตั้งวิปัสสนากรรมฐาน ตรวจตราดูความเป็นไปแห่งจิตของตนได้เห็นจิตถูกมานะและอุทธัจจะยึดแล้ว จึงละทิ้งมานะและอุทธัจจะ ยังวิปัสสนาให้ก้าวหน้าขึ้นไปแล้ว ได้บรรลุพระอรหัตผล.
               ด้วยเหตุนั้น ในอปทาน ท่านจึงได้กล่าวไว้ว่า๑-
               เมื่อมหาชนทำเชิงตะกอน นำของหอมนานาชนิดมา ข้าพเจ้ามีจิตเลื่อมใส ดีใจ ได้บูชาด้วยของหอมกำมือ ๑ ในกัปที่แสนนับถอยหลังแต่กัปนี้ไป เพราะเหตุที่ข้าพเจ้าได้บูชาเชิงตะกอน จึงไม่รู้จักทุคติเลย นี้เป็นผลแห่งการบูชาเชิงตะกอน. กิเลสทั้งหลาย ข้าพเจ้าเผาแล้ว ฯลฯ คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าได้ปฏิบัติแล้ว.
____________________________
๑- ขุ. อ. เล่ม ๓๓/ข้อ ๕๐

               อนึ่ง ท่านครั้นเป็นพระอรหันต์แล้ว เมื่อเสวยวิมุตติสุข ได้พยากรณ์พระอรหัตผลโดยการให้โอวาทแก่ภิกษุทั้งหลายโดยตรง ด้วยคาถา ๓ คาถาว่า
                         ผู้ใดมุ่งจะทำงานที่ควรทำก่อน ไพล่ไปทำในภายหลัง
                         ผู้นั้นย่อมพลาดจากฐานะ อันนำมาซึ่งความสุขและ
                         ย่อมเดือดร้อนในภายหลัง.
                         งานใดควรทำก็พึงพูดถึงแต่งานนั้นเถิด งานใดไม่ควร
                         ทำก็ไม่ควรพูดถึงงานนั้น คนไม่ทำมีแต่พูด บัณฑิต
                         ทั้งหลายก็รู้ทัน.
                         พระนิพพานที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงแสดงแล้ว
                         เป็นสุขจริงหนอ ไม่มีความโศก ปราศจากธุลีคือกิเลส
                         เป็นธรรมเกษมเป็นที่ดับทุกข์ ดังนี้.

               เนื้อความของคาถาเหล่านั้นได้กล่าวไว้ในหนหลังแล้วแล.

               จบอรรถกถาหาริตเถรคาถา               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา ขุททกนิกาย เถรคาถา ติกนิบาต ๑๕. หาริตเถรคาถา จบ.
อ่านอรรถกถา 26 / 1อ่านอรรถกถา 26 / 320อรรถกถา เล่มที่ 26 ข้อ 321อ่านอรรถกถา 26 / 322อ่านอรรถกถา 26 / 474
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=26&A=6169&Z=6170
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=13017
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=13017
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๒๓  มกราคม  พ.ศ.  ๒๕๕๐
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :