|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |
    
พระเถรีแม้รูปนี้ก็ได้บำเพ็ญบารมีมาในพระพุทธเจ้าพระองค์ก่อนๆ สร้างสมกุศลซึ่งเป็นอุปนิสัยแห่งพระนิพพาน มาในภพเหล่านั้นๆ เพิ่มพูนธรรมทั้งหลายอันเป็นเครื่องอบรมบ่มวิมุตติ มาโดยลำดับ ใน ในเวลานางเติบโตเป็นสาวแล้ว บุตรเศรษฐี มหาอำมาตย์ของพระราชาและพระราชาเป็นอันมาก ได้พากันส่งทูตไปขอต่อบิดาว่า ขอท่านจงให้ธิดาชื่ออโนปมาแก่ตนเถิด ข้าพเจ้าทั้งหลายจักให้สิ่งนี้ๆ แก่ท่าน. นางได้ฟังทูตนั้นแล้วคิดว่า เราไม่ต้องการเป็นฆราวาส เพราะถึงพร้อมด้วยอุปนิสัยจึงไปเฝ้าพระศาสดาฟังธรรม เริ่มวิปัสสนาไปตามกระแสพระธรรมเทศนาเพราะญาณแก่กล้าแล้ว เมื่อขวนขวายวิปัสสนานั้น ได้ตั้งอยู่แล้วในผลที่สาม [อนาคา นางทูลขอบรรพชากะพระศาสดาแล้ว เข้าไปสำนักของนางภิกษุณี โดยพระบัญชาของพระศาสดา บวชในสำนักของภิกษุณีทั้งหลายได้ทำให้แจ้งอรหัตในวันที่ ๗ ได้พิจารณาการปฏิบัติของตนแล้วได้กล่าวคาถาเหล่านี้เป็นอุทานว่า ข้าพเจ้าเกิดในตระกูลสูงที่มีสิ่งของเครื่องปลื้มใจมาก มีทรัพย์มาก สมบูรณ์ด้วยผิวพรรณสัณฐานและรูป เป็นธิดา ของเมฆีเศรษฐี เป็นผู้อันพระราชบุตรปรารถนา พวกบุตร เศรษฐีพากันหมายปอง อิสรชนมีพระราชบุตรเป็นต้น พากัน ส่งทูตไปขอต่อบิดาของข้าพเจ้าว่า ขอจงให้อโนปมาแก่เรา อโนปมาธิดาของท่านนั้นมี ค่าตัวเท่าใด เราจักให้เงินและทองเป็น ๘ เท่าของค่าตัวนั้น ข้าพเจ้านั้นได้พบพระพุทธเจ้าผู้ประเสริฐที่สุดในโลก ไม่มีผู้อื่นยิ่งไปกว่า ได้ถวายบังคมพระยุคลบาทของพระองค์ เข้าไปเฝ้า นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง พระโคดมพระองค์นั้นได้ทรงแสดงธรรมโปรดข้าพเจ้า ด้วยพระกรุณาอนุเคราะห์ ข้าพเจ้านั่งอยู่ที่อาสนะนั้นก็บรรลุ ผลที่สาม ครั้นแล้วได้โกนผมออกบวชไม่มีเรือน นับตั้งแต่ ตัณหาอันข้าพเจ้าทำให้เหือดแห้งแล้ว ถึงวันนี้ก็นับเป็นราตรี ที่ครบ ๗. บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า อุจฺเจ กุเล ได้แก่ ในตระกูลแพศย์ซึ่งสูงสุด. บทว่า พหุวิตฺเต ได้แก่ อุปกรณ์แก่ทรัพย์เครื่องปลื้มใจเป็นอันมากมีเครื่องประดับเป็นต้น. บทว่า มหทฺธเน ประกอบความว่า เราเกิดแล้วในตระกูลมีทรัพย์มาก เพราะมีทรัพย์อยู่มากประมาณ ๔๐ โกฏิซึ่งเก็บไว้เป็นต้น. บทว่า วณฺณรูเปน สมฺปนฺนา ความว่า สมบูรณ์ด้วยผิวพรรณ สัณฐานและสมบูรณ์ด้วยรูป คือมีผิวพรรณน่ารัก ประกอบด้วยสมบัติคือฉวีวรรณที่สะอาดเปล่งปลั่ง และสมบัติของส่วนร่างกายมีพัตราภรณ์เป็นต้น. บทว่า ธีตา เมฆิสฺส อตฺรชา ความว่า เป็นธิดาตัวเองของเศรษฐีชื่อเมฆี. บทว่า ปตฺถิตา ราชปุตฺเตหิ ความว่า พระราชกุมารทั้งหลายปรารถนาว่า พวกเราจะพึงได้ธิดานั้นอย่างไรหนอ. บทว่า เสฏฺฐิปุตฺเตหิ คิชฺฌิตา ได้แก่ แม้เศรษฐีกุมารทั้งหลาย ก็ต้องการคือมุ่งหวังอย่างนั้น. บทว่า เทถ มยฺหํ อโนปมํ ความว่า พระราชบุตรเป็นต้นได้ส่งทูตมาขอในสำนักบิดาว่า ขอท่านทั้งหลายจงให้อโนปมาธิดาแก่เราๆ เถิด. บทว่า ยตฺตกํ ตุลิตา เอสา ประกอบความว่า อิสรชนมีกุมารเป็นต้นส่งทูตมาหาบิดาของข้าพเจ้าแจ้งว่า อโนปมาธิดาของท่าน ท่านตีราคา คือผู้รู้ลักษณะกำหนดค่าว่า มีคุณค่าเป็นทรัพย์เท่าใด เราจักเพิ่มเป็น ๘ เท่าจากทรัพย์นั้น. คำที่เหลือมีนัยอันกล่าวมาแล้วในหนหลังแล้วทั้งนั้น. จบอรรถกถาอโนปมาเถรีคาถาที่ ๕ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย เถรีคาถา ฉักกนิบาต ๕. อโนปมาเถรีคาถา จบ. |