| |
    
อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๑๖. พันธุชีวกวรรค๑๐. กุมุททายกเถราปทาน (๑๖๐) ๑๖๐. อรรถกถากุมุททายกเถราปทาน
อปทานของท่านพระกุมุททายกเถระมีคำเริ่มต้นว่า หิมวนฺตสฺสาวิทูเร ดังนี้.
แม้พระเถระรูปนี้ก็ได้เคยบำเพ็ญกุศลมาแล้วในพระพุทธเจ้าพระองค์ก่อนๆ ได้สั่งสมแต่บุญอันเป็นอุปนิสัยแห่งพระนิพพานไว้หลายภพ.
ในกาลแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าปทุมุตตระ ท่านได้เกิดเป็นนกชื่อว่า กุกุตถะ๑- อยู่ใกล้สระใหญ่อันใกล้ภูเขาหิมวันต์ ที่ได้เกิดเป็นนกก็เพราะอกุศลกรรมบางอย่าง แต่เพราะมีกุศลกรรมที่ตนทำไว้ในกาลก่อนจึงได้เป็นผู้สมบูรณ์ด้วยปัญญา ฉลาดในบุญและบาป มีศีล งดเว้นจากอาหารที่เนื่องด้วยชีวิตสัตว์.
____________________________
๑- บาลีว่า กุกกุฏะ
ในสมัยนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าปทุมุตตระ เสด็จมาทางอากาศ เสด็จจงกรมใกล้กับนกนั้น.
ลำดับนั้น นกนั้นได้พบพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้ว มีจิตเลื่อมใส คาบเอาดอกโกมุทมาบูชาที่บาทมูลของพระผู้มีพระภาคเจ้า.
พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงรับดอกโกมุทนั้นไว้ เพื่อจะให้เธอเกิดความโสมนัสใจแล้ว ทรงกระทำอนุโมทนา.
ด้วยบุญอันนั้น นกนั้นจึงได้เสวยความสุขคือสมบัติในโลกทั้งสอง คือในเทวโลกและมนุษยโลกเสร็จแล้ว.
ในพุทธุปบาทกาลนี้ เขาเกิดในตระกูลแห่งหนึ่งในกรุงสาวัตถี เจริญวัยแล้ว เป็นผู้ที่ทรัพย์มาก มีโภคสมบัติมาก เลื่อมใสในพระรัตนตรัย ได้ฟังพระธรรมเทศนาของพระศาสดาแล้ว ได้มีศรัทธาบวชแล้ว ไม่นานนักก็ได้เป็นพระอรหันต์ ทราบถึงบุพกรรมของตนได้โดยประจักษ์ เกิดความโสมนัสใจ เมื่อจะประกาศถึงเรื่องราวที่ตนเคยได้ประพฤติมาแล้วในกาลก่อน จึงกล่าวคำเริ่มต้นว่า หิมวนฺตสฺสาวิทูเร ดังนี้.
ในบทว่า ปทุมุปฺปลสญฺฉนฺโน นี้ เชื่อมความว่า
ดอกปทุมสีขาวสมบูรณ์ด้วยใบบัวและดอกปทุมและอุบล สีเขียว สีแดงและสีขาว ๓ อย่าง รวมเรียกว่าดอกปทุมและดอกอุบล สระใหญ่นั้นได้ดารดาษเป็นป่าเต็มไปด้วยดอกปทุมและดอกอุบลเหล่านั้น.
บทว่า ปุณฺฑรีกสโมตฺถโฏ ความว่า ดารดาษเต็มไปด้วยดอกปุณฑริก (บัวขาว) และดอกปทุมสีแดงมากมาย.
คำที่เหลือมีเนื้อความพอจะรู้ได้โดยง่ายแล.
จบอรรถกถากุมุททายกเถราปทาน
จบอรรถกถาพันธุชีวกวรรคที่ ๑๖
-----------------------------------------------------
รวมอปทานที่มีในวรรคนี้ คือ
๑. พันธุชีวกเถราปทาน
๒. ตัมพปุปผิยเถราปทาน
๓. วีถิสัมมัชชกเถราปทาน
๔. กักการุปูชกเถราปทาน
๕. มันทาวรปุปผปูชกเถราปทาน
๖. กทัมพปุปผิยเถราปทาน
๗. ติณสูลกเถราปทาน
๘. นาคปุปผิยเถราปทาน
๙. ปุนนาคปุปผิยเถราปทาน
๑๐. กุมุททายกเถราปทาน
บัณฑิตกล่าวคาถาไว้ ๕๖ คาถา..
จบพันธุชีวกวรรคที่ ๑๖
----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๑๖. พันธุชีวกวรรค ๑๐. กุมุททายกเถราปทาน (๑๖๐) จบ.
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=32&A=4366&Z=4391
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=4396
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=4396
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก ๑๓ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๐
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
|
