บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
แม้พระเถระรูปนี้ก็ได้เคยบำเพ็ญกุศลมาแล้วในพระ ในกาลแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่าเวสสภู ท่านได้เกิดในเรือนอันมีตระกูล บรรลุ ในสมัยนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่าเวสสภู ทรงมีพระ ลำดับนั้น แม้อุบาสกคนนั้นก็ไปในป่าใหญ่นั้นด้วยการงาน แม้พระผู้มีพระภาคเจ้าก็ยังคงเข้าผลสมบัติและนิโรธสมาบัติอยู่. เขามองเห็นความอัศจรรย์นั้นแล้ว เกิดความโสมนัสใจ ไหว้พระผู้มีพระภาคเจ้าแล้วได้ยืนประคองอัญชลีอยู่. พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงออกจากสมาบัติแล้ว ได้เสด็จไปยังพระวิหารเดิมนั้นนั่นแล. ด้วยบุญอันนั้น เขาจึงได้เสวยสมบัติในเทวโลกและมนุษยโลกเสร็จแล้ว. ในพุทธุปบาทกาลนี้ เขาได้เกิดในเรือนอันมีตระกูลในกรุงสาวัตถี เจริญวัยแล้ว เป็นผู้สมบูรณ์ด้วยศรัทธา ได้ฟังพระธรรมเทศนาของพระศาสดาแล้ว ไม่ติดใจในเพศฆราวาส บวชแล้วทำพระศาสนาของพระชินเจ้าให้งดงามด้วยข้อวัตรปฏิบัติ ไม่นานนักก็ได้เป็นพระอรหันต์ ระลึกถึงบุพกรรมของตนได้ เกิดความโสมนัสใจ เมื่อจะประกาศถึงเรื่องราวที่ตนเคยได้ประพฤติมาแล้วในกาลก่อนนั้น จึงกล่าวคำเริ่มต้นว่า เวสฺสภู นาม สมฺพุทฺโธ ดังนี้. บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า เวสฺสภู มีวิเคราะห์ว่า ชื่อว่าเวสสภู เพราะย่อมข่มคือครอบงำพวกแพศย์ ได้แก่ผู้เป็นพ่อค้าได้. อีกอย่างหนึ่ง ชื่อว่าเวสสภู เพราะย่อมครอบงำท่วมทับพวกแพศย์ คือมารทั้ง ๕ อย่างเสียได้. ชื่อว่าสัมพุทธะ เพราะทรงตรัสรู้สัจจะทั้งหลายด้วยพระ อธิบายว่า พระสัมพุทธเจ้าทรงพระนามว่าเวสสภู โดยพระนาม. บทว่า ทิวาวิหาราย มุนี มีวิเคราะห์ว่า ชื่อว่าทิวา เพราะย่อมรุ่งเรือง ส่องสว่างคือทำวัตถุนั้นๆ ให้ปรากฏชัดเจน. การอยู่คือความเป็นไปด้วยอิริยบถ ๔ ชื่อว่าวิหาร. กำหนดเวลาตั้งแต่พระอาทิตย์ขึ้นจนถึงพระอาทิตย์ตกดิน, การอยู่ในเวลากลางวัน ชื่อว่าทิวาวิหาร. อธิบายว่า พระพุทธมุนีเจ้าผู้องอาจกว่านระ ประเสริฐที่สุดในโลก เสด็จเข้าไปยังป่า คำที่เหลือมีเนื้อความง่ายทั้งนั้นแล. ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๑๗. สุปาริจริยวรรค ๕. กณิการฉทนิยเถราปทาน (๑๖๕) จบ. |