ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 
อ่านอรรถกถา 32 / 1อ่านอรรถกถา 32 / 55อรรถกถา เล่มที่ 32 ข้อ 56อ่านอรรถกถา 32 / 57อ่านอรรถกถา 32 / 412
อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๖. วีชนีวรรค
๔. คันโธทกทายกเถราปทาน (๕๔)

               ๕๔. อรรถกถาคันโธทกทายกเถราปทาน               
               อปทานของท่านพระคันโธทกทายกเถระมีคำเริ่มต้นว่า ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺส ดังนี้.
               พระเถระแม้นี้ได้บำเพ็ญบุญสมภารในพระมุนีผู้ประเสริฐองค์ก่อนๆ สั่งสมบุญทั้งหลายอันเป็นอุปนิสัยแห่งพระนิพพานในภพนั้น ๆ ในกาลแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าปทุมุตตระ ท่านบังเกิดในเรือนมีสกุล.
               เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าปรินิพพานแล้ว เห็นชาวเมืองกระทำการบูชาต้นโพธิ์ จึงบรรจุหม้ออันวิจิตรด้วยน้ำหอมเจือด้วยจันทน์ การบูรและกลัมพักเป็นต้นให้เต็ม รดต้นโพธิ์ ขณะนั้นฝนตกโดยเป็นสายน้ำใหญ่ ในกาลนั้นท่านทำกาลด้วยอสนีบาต ด้วยบุญกรรมนั้นๆ เอง. ท่านบังเกิดในเทวโลก ดำรงอยู่ในเทวโลกนั่นแล ได้กล่าวคาถามีอาทิว่า อโห พุทโธ อโห ธมฺโม ดังนี้.
               ท่านเสวยสมบัติในเทวดาและมนุษย์ทั้งหลายด้วยอาการอย่างนี้ เป็นผู้ปราศจากความเร่าร้อนทั้งปวง เข้าถึงความผู้เย็นเป็นสุขในที่ๆ ตนเกิดแล้วๆ.
               ในพุทธุปบาทกาลนี้ บังเกิดในเรือนมีสกุล บรรลุนิติภาวะแล้ว เลื่อมใสในพระศาสดา บวชแล้วเริ่มกรรมฐานเจริญวิปัสสนา ไม่นานนักก็บรรลุพระอรหัต ด้วยบุญกรรมที่บำเพ็ญไว้ในกาลก่อน ท่านจึงปรากฏนามว่า คันโธทกทายกเถระ.
               วันหนึ่ง ท่านระลึกถึงบุพกรรมของตนเกิดโสมนัส เมื่อจะประกาศปุพพจริตาปทาน จึงกล่าวคำมีอาทิว่า ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺส ดังนี้ คำนั้นมีอรรถดังกล่าวแล้วนั้นแล.
               บทว่า มหาโพธิมโห อหุ ความว่า ได้มีการบูชาต้นโพธิ์ใหญ่แล้ว.
               บทว่า วิจิตฺตํ ฆฏมาทาย ความว่า ถือเอาหม้ออันเต็มด้วยน้ำหอมอันงามวิจิตรด้วยจิตรกรรมและสุวรรณกรรมเป็นอันมาก.
               บทว่า คนฺโธทกมทาสหํ แปลว่า ได้ให้น้ำหอม. อธิบายว่า เราได้รดด้วยน้ำหอม.
               บทว่า นฺหานกาเล จ โพธิยา ความว่า ในสมัยเป็นที่กระทำการบูชาต้นโพธิ์.
               คำที่เหลือมีอรรถตื้นทั้งนั้นแล.
               จบอรรถกถาคันโธทกทายกเถราปทาน               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๖. วีชนีวรรค ๔. คันโธทกทายกเถราปทาน (๕๔) จบ.
อ่านอรรถกถา 32 / 1อ่านอรรถกถา 32 / 55อรรถกถา เล่มที่ 32 ข้อ 56อ่านอรรถกถา 32 / 57อ่านอรรถกถา 32 / 412
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=32&A=2477&Z=2493
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=2114
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=2114
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๑๓  มิถุนายน  พ.ศ.  ๒๕๕๐
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :