|
   
อรรถกถา วิภังคปกรณ์สติปัฏฐานวิภังค์ อภิธรรมภาชนีย์ วรรณนาอภิธรรมภาชนีย์
สติปัฏฐานมีกายานุปัสสนาเป็นต้น แม้ทั้งหมด พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงเพียงหัวข้อนัยแห่งเทศนา อันจำแนกแล้วในธัมมสังคณี
แต่มิได้ทรงตั้งไว้เป็นแบบแผน เหมือนในโลกิยสติปัฏฐานทั้งหลายมีกายเป็นต้นเป็นอารมณ์ เพราะในอภิธรรมภาชนีย์ ทรงปรารภเทศนาด้วยสามารถแห่งโลกุตตรสติปัฏฐาน.
พึงทราบประเภทแห่งนัย ในอภิธรรมภาชนีย์. คืออย่างไร?
คือในการตั้งมั่นด้วยฌานในโสดาปัตติมรรคแห่งกายานุปัสสนาก่อน มี ๑๐ นัย ด้วยสามารถแห่งจตุกกะและปัญจกะอย่างละ ๒ ในฐานะ ๕ เหล่านี้
คือสุทธิกปฏิปทา สุทธิกสุญญตา สุญญตปฏิปทา สุทธิกอัปปณิหิตะ อัปปณิหิตปฏิปทา (รวมเป็นจตุกกะ ๕ นัยและปัญจกะ ๕ นัย).
ในนัยทั้งหลายแม้ที่เหลือ ก็ฉันนั้นคือ ในการตั้งมั่น๑- ๒๐ มี ๒๐๐ นัย. ๒๐๐ นัยนั้นคูณด้วยอธิบดี ๔ ก็เป็น ๘๐๐นัย.
นัยแม้ทั้งปวงจึงมี ๑,๐๐๐ นัย คือ สุทธิกนัย ๒๐๐นัยและสาธิปติ ๗๐๐ นัย ด้วยประการฉะนี้.
ก็ในสุทธิกสติปัฏฐาน ในเวทนานุปัสสนาเป็นต้นก็เหมือนกัน คือ ในโสดาปัตติมรรคมี ๕,๐๐๐ นัย.
อนึ่ง ในโสดาปัตติมรรคฉันใด แม้ในมรรคที่เหลือก็ฉันนั้น คือในกุศลมี ๒๐,๐๐๐ นัย. แต่ว่าโดยประเภทสุญญตะและอัปปณิหิตนิมิต
ในวิบากเป็นตรีคูณจากนัยแห่งกุศลนั้น จึงเป็น ๖๐,๐๐๐ นัย นิทเทสแห่งอภิธรรมภาชนีย์มี ๒ อย่าง ด้วยสามารถแห่งนิทเทสแห่งสติปัฏฐานที่เป็นกุศลและวิบาก
คือเป็นการยังกิจของตนให้สำเร็จอย่างหนึ่ง เป็นกิจที่สำเร็จด้วยดีอย่างหนึ่งมี ๑๐ ประเภท ด้วยสามารถแห่งนิทเทสวาระ ๑๐
คือฝ่ายกุศล ๕ ฝ่ายวิบาก ๕ ด้วยสามารถแห่งกายานุปัสสนาเป็นต้น และด้วยสามารถแห่งสุทธิกะซึ่งประดับแล้ว ด้วยนัย ๘๐,๐๐๐ นัยอย่างนี้ ด้วยประการฉะนี้ แล.
____________________________
๑- ในการตั้งมั่นคือมหานัย ๒๐ คือ ฌาน, มรรค, สติปัฏฐาน, สัมมัปปธาน, อิทธิปาท, อินทรีย์, พละ, โพชฌงค์, สัจจะ, สมถะวิปัสสนา, ธรรม, ขันธ์, อายตนะ, ธาตุ, อาหาร, ผัสสะ, เวทนา, สัญญา, เจตนา, จิตตาภินิเวส.
วรรณนาอภิธรรมภาชนีย์ จบ. ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา วิภังคปกรณ์ สติปัฏฐานวิภังค์ อภิธรรมภาชนีย์ จบ.
     อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=35&A=6260&Z=6384 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=7321 The Pali Atthakatha in Roman https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=7321 - -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก ๒๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๕๗
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
|