![]() |
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
![]() |
![]() | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ว่าด้วยวิมุตติ ในเรื่องนั้น คำว่า วิมุตติญาณ เป็นชื่อของญาณทั้ง ๔ คือ วิปัสสนา ๑. มัคค ๑. ผล ๑. และปัจจเวกขณญาณ ๑. บรรดาญาณเหล่านั้น วิปัสสนาชื่อว่าวิมุตติญาณ เพราะหลุดพ้นแล้วจากนิมิตตารมณ์เป็นนิตย์ หรือเพราะความเป็นตทังควิมุติ. มรรคชื่อว่าสมุจเฉทวิมุติ ผลชื่อว่าปฏิปัสสัทธิวิมุติ ก็ปัจจเวกขณญาณย่อมรู้ซึ่งวิมุติ เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่าวิมุตติญาณ ในวิมุตติญาณ ๔ อย่างนี้ ผลญาณเท่านั้นหลุดพ้นแล้วโดยสิ้นเชิง วิมุตติญาณ ๓ ที่เหลืออันใครๆ ไม่พึงกล่าวว่า หลุดพ้นแล้วหรือว่าไม่หลุดพ้นแล้ว ดังนี้ เพราะฉะนั้น ชนเหล่าใดมีความเห็นผิดดุจลัทธิของนิกายอันธกะทั้งหลายว่า วิมุตติญาณหลุดพ้นแล้วโดยไม่แปลกกันเลย เพราะไม่กล่าวว่า วิมุตติญาณชื่อนี้หลุดพ้นแล้ว ดังนี้ คำถามของสกวาทีหมายถึงชนเหล่านั้น คำตอบรับรองเป็นของปรวาที. ถูกถามอีกว่า วิมุตติญาณไม่ว่าอย่างใด (ทั้ง) หมดชื่อว่าหลุดพ้นแล้ว ปรวาทีตอบปฏิเสธ เพราะหมายเอาปัจจเวกขณญาณเป็นต้น. ถูกถามว่า ของบุคคลผู้ปฏิบัติ เป็นต้น ก็ตอบรับรอง หมายเอาความไม่มีอาสวะของมรรคญาณ. สกวาทีกล่าวว่า ญาณของพระโสดาบัน ดังนี้เป็นต้นอีก เพื่อท้วงว่า ก็ญาณนั้นไม่ใช่ญาณของพระโสดาบันผู้ตั้งอยู่ในผล แต่ก็ชื่อว่า วิมุตติญาณหรือ ดังนี้. พึงทราบเนื้อความในที่ทั้งปวงโดยอุบายนี้ ดังนี้แล. อรรถกถาวิมุตติกถา จบ. ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา กถาวัตถุปกรณ์ วรรคที่ ๕ วิมุตตกถา จบ. |