|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |
    
ปทโสธนวาระ คำวิสัชนาที่ว่า ปิยรูปํ สาตรูปํ รูปํ น รูปกฺขนฺโธ ปิยรูป สาตรูป ชื่อว่ารูป ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์. อธิบายว่า คำว่า รูปใด พระองค์ตรัสว่า รูป ในคำนี้ว่า ปิยรูปํ สาตรูปํ รูปนั้น ชื่อว่ารูปเท่านั้น ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์. คำวิสัชนาที่ว่า รูปกฺขนฺโธ รูปญเจว รูปกฺขนฺโธ จ รูปขันธ์ชื่อว่ารูปด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย. อธิบายว่า ก็รูปใดเป็นรูปขันธ์ รูปนั้นย่อมควรเพื่อที่จะกล่าวว่าเป็นรูปด้วย เป็นรูปขันธ์ด้วย. ในปัญหาที่ว่า รูปกฺขนฺโธ รูปํ รูปขันธ์ชื่อว่ารูปใช่ไหม? ดังนี้ เพราะรูปขันธ์พึงกล่าวว่าเป็นรูปโดยแน่นอนเท่านั้น ฉะนั้น พระองค์จึงตรัสว่า อามนฺตา - ใช่ พึงทราบเนื้อความในวิสัชนาทั้งหมดโดยอุบายนี้ ส่วนความแปลกกันมีอยู่ในที่ใด จักพรรณนาความแปลกกันนั้นในที่นั้น. ในสัญญายมกก่อน คำว่า ทิฏฐิสญฺญา ได้แก่ ทิฏฐิสัญญาที่มาแล้วในคำเป็นต้นว่า ปปญฺจ ในสังขารยมก คำว่า อวเสสา สงฺขารา สังขารทั้งหลายที่เหลือ ได้แก่ สังขารที่มาแล้วในคำเป็นต้นว่า อนิจฺจา วต สงฺขารา. คำว่า สังขารทั้งหลายที่เหลือ ได้แก่ สังขตธรรมที่เหลือจากสังขารขันธ์ แม้ในปฏิโลมวาระก็นัยนี้แล. อรรถกถาปทโสธนวาระ จบ. ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ยมกปกรณ์ ภาค ๑ ขันธยมก ปัณณัตติวาร นิทเทสวาร ปทโสธนวาร จบ. |