ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 11 : PALI ROMAN Sam.A. (sarattha.1)

page185.

6. Brahmasamyutta 1. Pathamavagga 1. Brahmayacanasuttavannana [172] Brahmasamyuttassa pathame parivitakko udapaditi sabbabuddhanam acinno samacinno ayam cetaso parivitakko 1- udapadi. Kada udapaditi? buddhabhutassa atthame sattahe rajayatanamule sakkena devanamindena abhatam dantakatthanca osathaharitakanca khaditva mukham dhovitva catuhi lokapalehi upanite paccagghe selamaye patte tapussabhallikanam pindapatam paribhunjitva puna paccagantva ajapalanigrodhe nisinnamattassa. Adhigatoti patividdho. Dhammoti catusaccadhammo. Gambhiroti uttanapatikkhepa- vacanametam. Duddasoti gambhirattava duddaso dukkhena datthabbo, na sakka sukhena datthum. Duddasattava duranubodho dukkhena avabujjhitabbo, na sakka sukhena avabujjhitum. Santoti nibbuto. Panitoti atapako. 2- Idam dvayam lokuttarameva sandhaya vuttam. Atakkavacaroti takkena avacaritabbo ogahitabbo na hoti, naneneva avacaritabbo. Nipunoti sanho. Panditavedaniyoti sammapatipadam patipannehi panditehi veditabbo. Alayaramati satta pancakamagunesu alliyanti, tasma te alayati vuccanti. Atthasatatanhaviparitani 3- alliyanti, tasmapi alayati vuccanti. Tehi alayehi ramantiti 4- alayarama. Alayesu ratati alayarata. Alayesu sumuditati 5- alayasumudita. Yatheva hi susajjitam pupphaphalabharitarukkhadisampannam uyyanam pavittho raja taya taya sampattiya ramati, sumudito amoditapamodito 6- hoti, na ukkanthati. Sayampi nikkhamitum na icchati, evamimehi 7- kamalayatanhalayehi satta ramanti, samsaravatte sumudita anukkanthita @Footnote: 1 cha.Ma. vitakko 2 cha.Ma. atappako i. anappako 3 cha.Ma....... vicaritani @4 i. ramatiti 5 cha.Ma. sutthu muditati i. sammudita 6 Ma. amoditasammodito @7 cha.Ma. evamimehipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page186.

Vasanti. Tena tesam bhagava dubbidhampi 1- alayam uyyanabhumim viya dassento "alayarama"tiadimaha. Tattha yadidanti nipato, tassa thanam sandhaya "yam idan"ti, paticcasamuppadam sandhaya "yo ayan"ti evamattho datthabbo. Idappaccayata- paticcasamuppadoti imesam paccaya idappaccaya, idappaccaya eva idappaccayata, idappaccayata ca sa paticcasamuppado cati idappaccayatapaticcasamuppado. Sankharadipaccayanam etam adhivacanam. Sabbasankharasamathotiadi sabbam nibbanameva. Yasma hi tam agamma sabbasankharavipphanditani samanti vupasammanti, tasma sabbasankharasamathoti vuccati. Yasma ca tam agamma sabbe upadhayo patinissattha honti, sabbatanha khiyanti, sabbe kilesaraga virajjanti, sabbadukkham nirujjhati, tasma sabbupadhipatinissaggo tanhakkhayo virago nirodhoti vuccati. Ya panesa tanha bhavena bhavam, phalena va saddhim kammam vinati 2- samsibbatiti katva vananti vuccati, tato nikkhantam vanatoti nibbanam. So mamassa kilamathoti yapi ajanantanam desana nama, so mama kilamatho assa, sa mama vihesa assati attho. Kayakilamatho ceva kayavihesa ca assati vuttam hoti. Citte pana ubhayam cetam 3- buddhanam natthi. Apissudanti 4- anubruhanatthe nipato, so "na kevalam ayam parivitakko udapadi, imapi gatha patibhamsu"ti dipeti. Anacchariyati anu acchariya. Patibhamsuti patibhanasankhatassa nanassa gocara ahesum, parivitakkayitbbatam papunimsu. Kicchenati dukkhaya patipadaya. 5- Buddhananhi cattaropi magga sukha patipadava honti. Paramipuranakale pana saragasadosasamohasseva sato agatanam 6- yacakanam alankatapatiyattam sisam kantitva galalohitam niharitva suanjitani akkhini ugghatetva 7- kulavamsapadipam puttam manapacarinim bhariyanti evamadini dentassa annani ca khantivadisadisesu attabhavesu chejjadini 8- papunantassa agamaniyapatipadam @Footnote: 1 cha.Ma., i. duvidham 2 i. vinati 3 cha.Ma. ubhayampetam 4 cha.Ma. apissuti @5 cha.Ma. dukkhena, na dukkhaya patipadaya 6 cha.Ma. agatagatanam 7 cha.Ma. uppatetva @8 cha.Ma. chejjabhejjadini

--------------------------------------------------------------------------------------------- page187.

Sandhayetam vuttam. Halanti ettha hakaro nipatamatto, alanti attho. Pakasitunti desitum, evam kicchena adhigatassa alam desitum, pariyantam desitum, ko attho desitenati vuttam hoti. Ragadosaparetehiti ragadosaphutthehi ragadosanugatehi va. Patisotagaminti niccadinam patisotam "aniccam dukkhamanatta asubhan"ti evam gatam catusaccadhammam. Ragarattati kamaragena bhavaragena ditthiragena ca ratta. Na dakkhantiti aniccam dukkhamanatta asubhanti imina sabhavena na passissanti, te apassante ko sakkhissati evam gahapetum. Tamokkhandhena avutati avijjarasina ajjhotthata. Appossukkatayati nirussukkabhavena, adesetukamyatayati attho. Kasma panassa evam cittam nami, nanu esa "mutto mocessami, tinno taressami, kimme annatavesena dhammam sacchikatenidha sabbannutam papunitva tarayissam sadevake"ti 2- patthanam katva paramiyo puretva sabbannutam pattoti? saccametam, tadeva paccavekkhananubhavena panassa evam cittam nami. Tassa hi sabbannutam patva sattanam kilesagahanatam dhammassa ca gambhiratam paccavekkhantassa sattanam kilesagahanata ca dhammagambhirata ca sabbakarena pakata jata, athassa "ime satta kanjikapunna lavu 3- viya, takkabharitacati 4- viya, vasatelapitapilotika viya, anjanamakkhitahattho viya ca kilesabharita atisankilittha ragaratta dosaduttha mohamulha, te kinnama pativijjhissanti"ti cintayato kilesagahanapaccavekkhananubhavenapi 5- evam cittam nami. "ayanca dhammo 6- pathavisandharakaudakakkhandho viya gambhiro, pabbatena paticchadetva thapito sasapo viya duddaso, sattadha bhinnassa balassa kotiya koti viya, 7- nanu maya hi imam dhammam pativijjhitum vayamantena adinnam danam @Footnote: 1 cha.Ma., i. passissanti 2 khu. buddha 33/2(55)/421 kokam visadisam (sya) @3 cha.Ma., i. labu 4 i. takkabhuracati 5 i. kilesagahananapaccavekkhananubhanenapi @Si. gahanata 6 i. mama dhammo ayanca dhammo 7 cha.Ma. kotipatipadanam viya duranubodho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page188.

Nama natthi, arakkhitam silam nama natthi, apurita 1- kaci parami nama natthi, tassa me nirussaham viya marabalam vidhamantassapi pathavi na kampittha, pathamayame pubbenivasam anussarantassapi na kampittha, majjhimayame dibbacakkhum sodhentassapi na kampittha, pacchimayame pana paticcasamuppadam pativijjhantasseva me dasasahassilokadhatu kampittha, iti madisenapi tikkhananena kicchenevayam dhammo patividdho, tam lokiyamahajana katham pativijjhissanti"ti dhammagambhirapaccavekkhananubhavenati evam cittam namiti veditabbam. Apica brahmuna yacite desetukamatayapissa evam cittam nami. Janati hi bhagava "mama appossukkataya citte namamane mam mahabrahma dhammadesanam yacissati, ime ca satta brahmagaruka, te `sattha kira dhammam na desetukamo ahosi, atha nam mahabrahma yacitva desapeti, santo vata bho dhammo, panito vata bho dhammo'ti mannamana sussusissanti"ti idampi karanam paticca appossukkataya cittam nami, no dhammadesanayati veditabbam. Sahampatissati so kira kassapabhagavato sasane sahako nama thero pathamajjhanam nibbattetva pathamajjhanabhumiyam kappayubrahma hutva nibbatto, tatra nam "sahampatibrahma"ti sanjananti, 2- tam sandhayaha "brahmuno sahampatissa"ti. Nassati vata bhoti so kira imam saddam tatha niccharesi, yatha dasasahassilokadhatubrahmano sutva sabbe sannipatimsu. Yatra hi namati yasmim nama loke. Purato paturahositi tehi dasahi brahmasahassehi saddhim paturahosi. Apparajakkhajatikati pannamaye akkhimhi appam parittam ragadosamoharajam etesam evam sabhavati apparajakkhajatika. Assavanatati assavanataya. Bhavissantiti purimabuddhesu dasapunnakiriyavasena katadhikara paripakagata padumani viya suriyarasmisamphassam, dhammadesanamyeva akankhamana catuppadikagathavasane ariyabhumim okkamanaraha na eko, na dve, anekasatasahassa dhammassa annataro bhavissantiti dasseti. Paturahositi patubhavi. Samalehi cintitoti samalehi chahi sattharehi cintito. Tehi puretaram uppajjitva sakalajambudipe kantake pattharamana viya, @Footnote: 1 cha.Ma. aparipurita 2 cha.Ma. patisanjananti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page189.

Samsibbamana 1- viya ca samale micchaditthidhamme 2- desayimsu. Apapuretanti vivara etam. Amatassa dvaranti amatassa nibbanassa dvarabhutam ariyamaggam. Sunantu dhammam vimalenanubuddhanti ime satta ragadinam malanam abhavato vimalena sammasambuddhena anubuddham catusaccadhammam sunantu tava bhagavati yacati. Sele yatha patbatamuddhanitthitoti silamaye 3- ekaghane pabbatamuddhani yatha thito ca. 4- Na hi tattha thitassa dassanattham givukkhipanapasaranadikiccam atthi. Tathupamanti tappatibhagam selapabbatupamam. Ayam panettha sankhepattho:- yatha selapabbatamuddhani thitova cakkhuma puriso samantato janatam passeyya, tatha tvampi sumedha sundarapanna sabbannutananena samantacakkhu bhagava dhammamayam pannamayam 5- pasadamaruyha sayam apetasoko sokavakinnam 6- jatijarabhibhutanca janatam apekkhassu 7- upadharaya upaparikkha. Ayam panettha adhippayo:- yatha hi pabbatapade samanta mahantam khettam katva tattha kedarapalisu kutikayo katva rattim aggim jaleyyum, caturangasamannagatam ca andhakaram assa, atha tassa pabbatassa matthake thatva cakkhumato purisassa bhumim olokayato neva khettam na kedarapaliyo na kutikayo na tattha sayitamanussa pannayeyyum. Kutikasu pana aggijalamattameva pannayeyya, evam dhammapasadam aruyha sattanikayam olokayato tathagatassa ye te akatakalyana satta, te ekavihare dakkhinajanupasse nisannapi buddhacakkhussa apatham nagacchanti, rattim khitta sara viya honti. Ye pana katakalyana veneyyapuggala, te evassa dure thitapi apatham agacchanti so aggi viya himavantapabbato viya ca. Vuttampi cetam:- "dure santo pakasenti himavantova pabbato asantettha na dissanti rattim khitta yatha sara"ti. 8- Ajjhesananti yacanam. Buddhacakkhunati indriyaparopariyattananena asayanusayananena ca. Imesam hi dvinnam nananam "buddhacakkhu"ti namam, sabbannutananassa @Footnote: 1 cha.Ma. visam sincamana 2 cha.Ma. samalam micchaditthidhammam 3 cha.Ma. selamaye 4 cha.Ma. va @5 cha.Ma. ayam patho na dissati 6 cha.Ma. sokavatinnam 7 cha.Ma., i. avekkhassu @8 khu. dhamMa. 25/304/69 culasubhaddavatthu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page190.

"samantacakkhu"ti, tinnam magganananam "dhammacakkhu"ti. Apparajakkhetiadisu yesam vuttanayena ca 1- pannacakkhumhi ragadirajam appam, te apparajakkha. Yesam mahantam te maharajakkha. Yesam saddhadini indriyani tikkhani, te tikkhindriya. Yesam tani muduni, te mudindriya, yesante eva saddhadayo akara sundara, te svakaRa. Ye kathitakaranam sallakkhenti, sukhena sakka honti vinnapetum, te suvinnapaya. Ye paralokam ceva vajjam ca bhayto passanti, te paralokavajjabhayadassavino nama. Ayam panettha pali:- saddho puggalo apparajakkho, assaddho puggalo maharajakkho. Araddhaviriyo, kusito. Upatthitassati mutthassati. Samahito, asamahito pannava, duppanno puggalo maharajakkho. Tatha saddho puggalo tikkhindriyo .pe. Pannava puggalo paralokavajjabhayadassavi, duppanno puggalo na paralokavajjabhayadassavi. Lokoti khandhaloko, ayatanaloko, dhatuloko, sampattibhavaloko, sampattisambhavaloko, vipattibhavaloko, vipattisambhavaloko, eko loko sabbe satta aharatthitika. Dve loka namanca rupanca. Tayo loka tisso vedana. Cattaro loka cattaro ahaRa. Panca loka pancupadanakkhandha. Cha loka cha ajjhattikani ayatanani. Satta loka satta vinnanatthitiyo. Attha loka attha lokadhamma. Nava loka nava sattavasa. Dasa loka dasayatanani. Dvadasa loka dvadasayatanani. Attharasa loka attharasa dhatuyo. Vajjanti sabbe kilesa vajja, sabbe duccarita vajja, sabbe abhisankhara vajja, sabbe bhavagamikamma vajja, iti imasmim ca loke imasmim ca vajje tibba 2- bhayasanna paccupatthita hoti, seyyathapi ukkhittasike vadhake. Imehi pannasaya akarehi imani pancindriyani janati passati annasi pativijjhi. Idam tathagatassa indriyaparopariyatte nanan"ti. 3- Uppaliniyanti uppalavane. Itaresupi eseva nayo. Antonimuggaposiniti yani anto nimugganeva posiyanti. Udakam accuggamma thitaniti udakam @Footnote: 1 cha.Ma., i. vuttanayeneva 2 ka. vajjeti sabba @3 khu. pati. 31/270-76/177-79 nanakatha (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page191.

Atikkamitva thitani tattha yani accuggamma thitani, tani suriyarasmisamphassam agamayamanani thitani ajja pupphanakani. Yani pana samodakam thitani, tani sve pupphanakani. Yani udaka anuggatani antonimuggaposini, tani tatiyadivase pupphanakani. Udaka pana anuggatani annanipi sarouppaladini 1- nama atthi, yani neva pupphissanti, macchakacchapabhakkhaneva bhavissanti, tani palim narulhani. Aharitva pana dipetabbaniti dipitani. Yatheva hi tani catubbidhani pupphani, evamevam ugghatitannu vipacitannu neyyo padaparamoti cattaro puggala. Tattha "yassa puggalassa saha udahatavelaya dhammabhisamayo hoti, ayam vuccati puggalo ugghatitannu. Yassa puggalassa sankhittena bhasitassa vittharena atthe vibhajiyamane dhammabhisamayo hoti, ayam vuccati puggalo vipacitannu. Yassa puggalassa uddesato paripucchato yoniso manasikaroto kalyanamitte sevato bhajato payirupasato anupubbena dhammabhisamayo hoti, ayam vuccati puggalo neyyo yassa puggalassa bahumpi sunato bahumpi bhanato bahumpi dharayato bahumpi vacayato na taya jatiya dhammabhisamayo hoti, ayam vuccati puggalo padaparamo"ti. 2- Tattha bhagava uppalavanadisadisam dasasahassilokadhatum 3- olokento "ajja pupphanakapupphani viya ugghatitannu, sve pupphanakani viya vipacitannu, tatiyadivase pupphanakani viya neyyo, macchakacchapabhakkhapupphani viya padaparamo"ti addasa. Passanto ca "ettaka apparajakkha, ettaka maharajakkha, tatrapi ettaka ugghatitannu"ti evam sabbakaratova addasa. Tattha tinnam puggalanam imasmimyeva attabhave bhagavato dhammadesana attham sadheti. Padaparamanam anagatatthaya vasana 4- hoti. Atha bhagava imesam catunnam puggalanam atthavaham dhammadesanam viditva desetukamyatam uppadetva puna sabbepi tisu bhavesu satte bhabbabhabbavasena dve kotthase akasi. Ye sandhaya vuttam "katame satta abhabba, ye te satta kammavaranena samannagata kilesavaranena @Footnote: 1 cha.Ma., i. sarogauppaladini @2 abhi. puggala. 36/148-51/152 catukkapuggalapannatti 3 cha.Ma. dasasahassi...., @4 anagate vasanatthaya, di. maha. A. 2/69/66 mahapadanasutta. (mahacula). @tika pana passitabba

--------------------------------------------------------------------------------------------- page192.

Samannagata vipakavaranena samannagata assaddha acchandika duppanna abhabba niyamam okkamitum kusalesu dhammesu sammattam, ime te satta abhabba. Katame te satta bhabba, ye te satta na kammavaranena .pe. Ime te satta bhabba"ti. 1- Tattha sabbepi abhabbapuggale pahaya bhabbapuggaleyeva nanena pariggahetva "ettaka ettha ragacarita ettaka dosamohavitakkasaddhabuddhicarita"ti cha kotthase akasi. Evam katva dhammam desessamiti cintesi. Paccabhasiti pati abhasi. Aparutati vivata. Amatassa dvarati ariyamaggo. So hi amatasankhatassa nibbanassa dvaram, so maya 2- vivaritva thapitoti dasseti. Pamuncantu saddhanti sabbe attano saddham pamuncantu vissajjentu. Pacchimapadadvaye ayamattho:- aham hi attano pagunam sampavattitampi imam panitam uttamam dhammam kayavacakilamathasanni hutva na bhasim. Idani pana sabbo jano saddhabhajanam upanetu, puressami tesam sankappanti. Antaradhayiti sattharam gandhamaladihi pujetva antarahito, sakatthanameva gatoti attho. Gate ca pana tasmim bhagava "kassa nukho aham pathamam dhammam deseyyan"ti alarudakanam kalakatabhavam, pancavaggiyanam ca bahupakarabhavam natva tesam dhammam desetukamo baranasiyam isipatanam gantva dhammacakkam pavattesiti. Pathamam.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 11 page 185-192. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=4800&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=4800&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=555              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=4405              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=3876              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=3876              Contents of The Tipitaka Volume 15 http://84000.org/tipitaka/read/?index_15

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]