บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
5. Dhammikavagga 1. Nagasuttavannana [43] Pancamassa pathame ayasmata anandena saddhinti idam "ayamananda"ti theram amantetva gatatta vuttam, sattha pana anunehi pancahi bhikkhusatehi parivuto tattha agamasiti veditabbo. Tenupasankamiti teheva pancahi bhikkhusatehi parivuto upasankami. Parisincitvati voharavacanametam, nhayitvati attho. Pubbasadisani kurumanoti 2- rattadupattam nivasetva uttarasangacivaram dvihi hatthehi gahetva pacchimalokadhatum pitthito katva puratthimalokadhatum abhimukho nirodakabhavena 3- gattani pubbasadisani kurumano atthasiti attho. Bhikkhusamghopi tena tena thanena otaritva nhatva paccuttaritva sattharamyeva parivaretva atthasi. Iti tasmim samaye akasato patamanam rattasuvannakundalam viya suriyo pacchimalokadhatum patipajji, parisuddharajatamandalo viya pacinalokadhatuto cando abbhuggacchi, 4- majjhatthanepi pancabhikkhusataparivaro sammasambuddho chabbannaramsiyo 5- vissajjetva pubbakotthakanaditire alokam 6- alankurumano atthasi. @Footnote: 1 Ma. pannaritva 2 cha.Ma. pubbapayamanoti 3 cha.Ma. vodakabhavena @4 cha.Ma. abbhugganchi 5 cha.Ma. chabbannabuddharasmiyo 6 cha.Ma. lokam Tena kho pana samayena .pe. Seto nama nagoti setavannataya evamladdhanamo hatthinago. Mahaturiyatalitavaditenati mahantena turiyatalitavaditena. Tattha pathamasanghattanam talitam nama hoti, tato param vaditam. Janoti hatthidassanattham sannipatitamahajano. Disva evamahati angapaccangani ghamsitva nhapetva uttaretva bahitire thapetva gattani nirodakani 1- katva hatthalankarena alankatam tam mahanagam disva idam "abhirupo vata bho"ti pasamsavacanam aha. Kayupapannoti sarirasampattiya upapanno, paripunnangapaccangoti attho. Ayasma udayiti patisambhidappatto kaludayitthero. Etadavocati tam mahajanam hatthissa vannam bhanantam disva "ayam jano ahetukapatisandhiyam nibbattahatthino vannam katheti, na buddhahatthissa. Ahandani imina hatthinagena upamam katva 2- buddhanagassa vannam kathessami"ti cintetva etam "hatthimeva nu kho bhante"ti- adivacanam avoca. Tattha mahantanti arohasampannam. Barhantanti parinahasampannam. Evamahati evam vadati. Atha bhagava yasma ayam nagasaddo hatthimhi ceva assagonauragarukkhamanussesu capi vattati, 3- tasma hatthimpi khotiadimaha. Agunti papakam lamakam akusaladhammam. Tamaham nagoti brumiti tam aham imehi tihi dvarehi dasannam akusalakammapathanam dvadasannanca akusalacittanam akaranato nagoti vadami. Ayanhi na agum karotiti imina atthena nago. Imahi gathahi anumodamiti imahi catusatthipadahi solasahi gathahi anumodami abhinandami. Manussabhutanti devadibhavam anupagantva 4- manussameva bhutam. Attadantanti attanayeva dantam, na annehi damatham upanitam. Bhagava hi attana uppaditeneva maggadamathena cakkhutopi danto, sotatopi, ghanatopi, jivhatopi, kayatopi, manatopiti imesu chasu thanesu danto santo nibbuto parinibbuto. Tenaha @Footnote: 1 cha.Ma. vodakani 2 Si. upametva 3 cha.Ma. pavattati 4 Ma. anupagantva manusam @gantva "attadantan"ti. Samahitanti duvidhenapi samadhina samahitam. Iriyamananti viharamanam. 1- Brahmapatheti setthapathe amatanibbanapathe. 2- Cittassupasame ratanti pathamajjhanena pancanivaranani vupasametva, dutiyajjhanena vitakkavicare, tatiyajjhanena pitim, catutthajjhanena sukhadukkham vupasametva tasmim cittassupasame ratam abhiratam. Namassantiti kayena namassanti, vacaya namassanti, manasa namassanti, dhammanudhammapatipattiya namassanti, sakkaronti garum karonti. Sabbadhammana paragunti sabbesam khandhayatanadhatudhammanam abhinnaparagu parinnaparagu pahanaparagu bhavanaparagu sacchikiriyaparagu samapattiparaguti chabbidhena paragamanena paragatam parappattam matthakappattam. Devapi tam namassantiti dukkhappatta subrahmadevaputtadayo sukhappatta ca sabbeva dasasahassacakkavalavasino devapi tumhe namassanti. Iti me arahato sutanti iti maya catuhi karanehi arahati laddhavoharanam tumhakamyeva santike sutanti dipeti. Sabbasamyojanatitanti sabbani dasavidhasamyojanani atikkantam. Vana nibbanamagatanti 3- kilesavanato nibbanam kilesavanarahitam nibbanam agatam sampattam. Kamehi nekkhammaratanti duvidhehi kamehi nikkhantatta pabbajja attha samapattiyo cattaro ca ariyamagga kamehi nekkhammam nama, tattha ratam abhiratam. Muttam selava kancananti seladhatuto muttam kancanasadisam. Sabbe accaruciti sabbasatte atikkamitva pavattaruci. Atthamakam hi atikkamitva pavattarucitaya sotapanno accaruci nama, sotapannam atikkamitva pavattarucitaya sakadagami .pe. Khinasavam atikkamitva pavattarucitaya paccekabuddho, paccekabuddham atikkamitva pavattarucitaya sammasambuddho accaruci nama. Himavavanne siluccayoti 4- yatha himava pabbataraja anne pabbate atirocati, @Footnote: 1 Ma. visadamanam 2 cha.Ma. amatapathe nibbanapathe @3 cha.Ma. nibbanamagatanti 4 cha.Ma. himavavanne siluccayeti Evam atirocatiti attho. Saccanamoti tacchanamo bhutanamo aguakaraneneva nagoti evam avitathanamo. Soraccanti sucisilam. Avihimsati karuna ca karunapubbabhago ca. Pada nagassa te duveti te buddhanagassa duve purimapada. Tapoti vattasamadanam. 1- Brahmacariyanti ariyamaggasilam. Carana nagassa tyapareti te buddhanagassa apare dve pacchimapada. Saddhahatthoti saddhamayaya sondaya samannagato. Upekkhasetadantavati chalangupekkhamayehi setadantehi samannagato. Sati givati yatha nagassa angapaccangasmim sirajalanam giva patittha, evam buddhanagassa soraccadinam dhammanam sati, tena vuttam "sati giva"ti. Siro pannati yatha hatthinagassa siro uttamangam, 2- evam buddhanagassa sabbannutananam. Tena hi so sabbadhamme janati. Tena vuttam "siro panna"ti. Vimamsa dhammacintanati yatha hatthinagassa aggasondo vimamsa nama hoti. So taya thaddhamudukam khaditabbakhaditabbanca vimamsati, tato pahatabbam pajahati, adatabbam adiyati, evameva buddhanagassa dhammakotthasaparicchedakananasankhata dhammacintana vimamsa. Tena hi nanena so bhabbabhabbe 3- janati. Tena vuttam "vimamsa dhammacintana"ti. Dhammakucchisamatapoti 4- dhammo vuccati catutthajjhanasamadhi, kucchiyeva samatapo kucchisamataPo. Samatapo nama samatapanatthanam. Dhammo kucchisamatapo assati dhammakucchisamataPo. Catutthajjhanasamadhismim thitassa hi te 5- iddhividhadidhamma ijjhanti, tasma so kucchisamatapoti vutto. Vivekoti kayacittaupadhiviveko. Yatha nagassa valadhi makkhika vareti, evam tathagatassa viveko gahatthapabbajite vareti. Tasma so valadhiti vutto. @Footnote: 1 cha.Ma. dhutasamadanam 2 cha.Ma. uttamango 3 Ma. sevitabbasevitabbe @4 Si. dhammakucchisamavapoti 5 cha.Ma. te te Jhayiti duvidhena jhanena jhayi. Assasaratoti nagassa hi assasa- passasa viya buddhanagassa phalasamapatti, tattha rato, assasapassasehi viya taya vina na vattatiti attho. Sabbattha samvutoti sabbadvaresu samvuto. Anavajjaniti sammaajivena uppannani bhojanani. Savajjaniti pancavidhamicchajivavasena uppannani. 1- Anumthulanti khuddakanca mahantanca. Sabbam chetvana bandhananti sabbam dasavidhampi samyojanam chinditvana. Na upalimpati lokenati 2- lokena saddhim tanhamanaditthilepehi na lippati. Mahagginiti mahaaggi. Vinnuhi desitati idha patisambhidappatto kaludayittherova vinnu pandito, tena desitati attho. Vinnayanti 3- mahanaga, nagam nagena desitanti udayittheranagena desitam buddhanagam itare khinasavanaga vijanissanti. Sariram vijaham nago, parinibbissatiti bodhipallanke kilesaparinibbanena parinibbuto, yamakasalantare anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayissati. Evam patisambhidappatto udayitthero solasahi gathahi catusatthiya padehi dasabalassa vannam kathento desanam nitthapesi, bhagava anumodi. Desanavasane caturasitipanasahassani amatapanam pivimsuti.The Pali Atthakatha in Roman Book 16 page 120-124. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=2698&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=2698&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=314 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=22&A=8113 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=8092 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=8092 Contents of The Tipitaka Volume 22 http://84000.org/tipitaka/read/?index_22
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]