ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 16 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.3)

                           5. Dhammikavagga
                         1. Nagasuttavannana
     [43] Pancamassa pathame ayasmata anandena saddhinti idam
"ayamananda"ti theram amantetva gatatta vuttam, sattha pana anunehi
pancahi bhikkhusatehi parivuto tattha agamasiti veditabbo. Tenupasankamiti
teheva pancahi bhikkhusatehi parivuto upasankami. Parisincitvati voharavacanametam,
nhayitvati attho. Pubbasadisani kurumanoti 2- rattadupattam nivasetva
uttarasangacivaram dvihi hatthehi gahetva pacchimalokadhatum pitthito katva
puratthimalokadhatum abhimukho nirodakabhavena 3- gattani pubbasadisani kurumano
atthasiti attho. Bhikkhusamghopi tena tena thanena otaritva nhatva
paccuttaritva sattharamyeva parivaretva atthasi. Iti tasmim samaye akasato patamanam
rattasuvannakundalam viya suriyo pacchimalokadhatum patipajji, parisuddharajatamandalo
viya pacinalokadhatuto cando abbhuggacchi, 4- majjhatthanepi pancabhikkhusataparivaro
sammasambuddho chabbannaramsiyo 5- vissajjetva pubbakotthakanaditire alokam 6-
alankurumano atthasi.
@Footnote: 1 Ma. pannaritva        2 cha.Ma. pubbapayamanoti      3 cha.Ma. vodakabhavena
@4 cha.Ma. abbhugganchi      5 cha.Ma. chabbannabuddharasmiyo         6 cha.Ma. lokam
     Tena kho pana samayena .pe. Seto nama nagoti setavannataya
evamladdhanamo hatthinago. Mahaturiyatalitavaditenati mahantena turiyatalitavaditena.
Tattha pathamasanghattanam talitam nama hoti, tato param vaditam. Janoti hatthidassanattham
sannipatitamahajano. Disva evamahati angapaccangani ghamsitva nhapetva
uttaretva bahitire thapetva gattani nirodakani 1- katva hatthalankarena
alankatam tam mahanagam disva idam "abhirupo vata bho"ti pasamsavacanam aha.
Kayupapannoti sarirasampattiya upapanno, paripunnangapaccangoti attho. Ayasma
udayiti patisambhidappatto kaludayitthero. Etadavocati tam mahajanam hatthissa
vannam bhanantam disva "ayam jano ahetukapatisandhiyam nibbattahatthino vannam
katheti, na buddhahatthissa. Ahandani imina hatthinagena upamam katva 2-
buddhanagassa vannam kathessami"ti cintetva etam "hatthimeva nu kho bhante"ti-
adivacanam avoca. Tattha mahantanti arohasampannam. Barhantanti parinahasampannam.
Evamahati evam vadati. Atha bhagava yasma ayam nagasaddo hatthimhi
ceva assagonauragarukkhamanussesu capi vattati, 3- tasma hatthimpi khotiadimaha.
     Agunti papakam lamakam akusaladhammam. Tamaham nagoti brumiti tam aham
imehi tihi dvarehi dasannam akusalakammapathanam dvadasannanca akusalacittanam
akaranato nagoti vadami. Ayanhi na agum karotiti imina atthena nago.
Imahi gathahi anumodamiti imahi catusatthipadahi solasahi gathahi anumodami
abhinandami.
     Manussabhutanti devadibhavam anupagantva 4- manussameva bhutam. Attadantanti
attanayeva dantam, na annehi damatham upanitam. Bhagava hi attana uppaditeneva
maggadamathena cakkhutopi danto, sotatopi, ghanatopi, jivhatopi, kayatopi,
manatopiti imesu chasu thanesu danto santo nibbuto parinibbuto. Tenaha
@Footnote: 1 cha.Ma. vodakani  2 Si. upametva  3 cha.Ma. pavattati  4 Ma. anupagantva manusam
@gantva
"attadantan"ti. Samahitanti duvidhenapi samadhina samahitam. Iriyamananti
viharamanam. 1- Brahmapatheti setthapathe amatanibbanapathe. 2- Cittassupasame ratanti
pathamajjhanena pancanivaranani vupasametva, dutiyajjhanena vitakkavicare, tatiyajjhanena
pitim, catutthajjhanena sukhadukkham vupasametva tasmim cittassupasame ratam abhiratam.
     Namassantiti kayena namassanti, vacaya namassanti, manasa namassanti,
dhammanudhammapatipattiya namassanti, sakkaronti garum karonti. Sabbadhammana
paragunti sabbesam khandhayatanadhatudhammanam abhinnaparagu parinnaparagu
pahanaparagu bhavanaparagu sacchikiriyaparagu samapattiparaguti chabbidhena paragamanena
paragatam parappattam matthakappattam. Devapi tam namassantiti dukkhappatta
subrahmadevaputtadayo sukhappatta ca sabbeva dasasahassacakkavalavasino devapi
tumhe namassanti. Iti me arahato sutanti iti maya catuhi karanehi arahati
laddhavoharanam tumhakamyeva santike sutanti dipeti.
     Sabbasamyojanatitanti sabbani dasavidhasamyojanani atikkantam. Vana
nibbanamagatanti 3- kilesavanato nibbanam kilesavanarahitam nibbanam agatam sampattam.
Kamehi nekkhammaratanti duvidhehi kamehi nikkhantatta pabbajja attha samapattiyo
cattaro ca ariyamagga kamehi nekkhammam nama, tattha ratam abhiratam. Muttam
selava kancananti seladhatuto muttam kancanasadisam.
     Sabbe accaruciti sabbasatte atikkamitva pavattaruci. Atthamakam hi
atikkamitva pavattarucitaya sotapanno accaruci nama, sotapannam atikkamitva
pavattarucitaya sakadagami .pe. Khinasavam atikkamitva pavattarucitaya paccekabuddho,
paccekabuddham atikkamitva pavattarucitaya sammasambuddho accaruci nama.
Himavavanne siluccayoti 4- yatha himava pabbataraja anne pabbate atirocati,
@Footnote: 1 Ma. visadamanam  2 cha.Ma. amatapathe nibbanapathe
@3 cha.Ma. nibbanamagatanti  4 cha.Ma. himavavanne siluccayeti
Evam atirocatiti attho. Saccanamoti tacchanamo bhutanamo aguakaraneneva
nagoti evam avitathanamo.
     Soraccanti sucisilam. Avihimsati karuna ca karunapubbabhago ca. Pada
nagassa te duveti te buddhanagassa duve purimapada.
     Tapoti vattasamadanam. 1- Brahmacariyanti ariyamaggasilam. Carana nagassa
tyapareti te buddhanagassa apare dve pacchimapada. Saddhahatthoti saddhamayaya
sondaya samannagato. Upekkhasetadantavati chalangupekkhamayehi setadantehi
samannagato.
     Sati givati yatha nagassa angapaccangasmim sirajalanam giva patittha,
evam buddhanagassa soraccadinam dhammanam sati, tena vuttam "sati giva"ti.
Siro pannati yatha hatthinagassa siro uttamangam, 2- evam buddhanagassa
sabbannutananam. Tena hi so sabbadhamme janati. Tena vuttam "siro panna"ti.
Vimamsa dhammacintanati yatha hatthinagassa aggasondo vimamsa nama hoti.
So taya thaddhamudukam khaditabbakhaditabbanca vimamsati, tato pahatabbam pajahati,
adatabbam adiyati, evameva buddhanagassa dhammakotthasaparicchedakananasankhata
dhammacintana vimamsa. Tena hi nanena so bhabbabhabbe 3- janati. Tena vuttam
"vimamsa dhammacintana"ti. Dhammakucchisamatapoti 4- dhammo vuccati catutthajjhanasamadhi,
kucchiyeva samatapo kucchisamataPo. Samatapo nama samatapanatthanam. Dhammo
kucchisamatapo assati dhammakucchisamataPo. Catutthajjhanasamadhismim thitassa hi
te 5- iddhividhadidhamma ijjhanti, tasma so kucchisamatapoti vutto. Vivekoti
kayacittaupadhiviveko. Yatha nagassa valadhi makkhika vareti, evam tathagatassa
viveko gahatthapabbajite vareti. Tasma so valadhiti vutto.
@Footnote: 1 cha.Ma. dhutasamadanam  2 cha.Ma. uttamango  3 Ma. sevitabbasevitabbe
@4 Si. dhammakucchisamavapoti  5 cha.Ma. te te
     Jhayiti duvidhena jhanena jhayi. Assasaratoti nagassa hi assasa-
passasa viya buddhanagassa phalasamapatti, tattha rato, assasapassasehi
viya taya vina na vattatiti attho. Sabbattha samvutoti sabbadvaresu
samvuto. Anavajjaniti sammaajivena uppannani bhojanani. Savajjaniti
pancavidhamicchajivavasena uppannani. 1-
     Anumthulanti khuddakanca mahantanca. Sabbam chetvana bandhananti sabbam
dasavidhampi samyojanam chinditvana. Na upalimpati lokenati 2- lokena saddhim
tanhamanaditthilepehi na lippati. Mahagginiti mahaaggi. Vinnuhi desitati idha
patisambhidappatto kaludayittherova vinnu pandito, tena desitati attho.
Vinnayanti 3- mahanaga, nagam nagena desitanti udayittheranagena desitam
buddhanagam itare khinasavanaga vijanissanti.
     Sariram vijaham nago, parinibbissatiti bodhipallanke kilesaparinibbanena
parinibbuto, yamakasalantare anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayissati.
Evam patisambhidappatto udayitthero solasahi gathahi catusatthiya padehi
dasabalassa vannam kathento desanam nitthapesi, bhagava anumodi. Desanavasane
caturasitipanasahassani amatapanam pivimsuti.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 16 page 120-124. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=2698&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=2698&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=314              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=22&A=8113              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=8092              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=8092              Contents of The Tipitaka Volume 22 http://84000.org/tipitaka/read/?index_22

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]