ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 29 : PALI ROMAN Sutta.A.2 (paramattha.2)

                         2. Padhanasuttavannana
      [428] Tam mam padhanapahitattanti padhanasuttam. Ka uppatti?  "padhanaya
gamissami, ettha me ranjati mano"ti ayasma anando pabbajjasuttam
nitthapesi. Bhagava gandhakutiyam nisinno cintesi "maya chabbassani padhanam
patthayamanena dukkarakarika kata, tam ajja bhikkhunam  kathessami"ti. Atha gandhakutito
@Footnote: 1 cha.Ma. ca-saddo na dissati  2 ka. uttanattham eva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page207.

Nikkhamitva buddhasane nisinno "tam mam padhanapahitattan"ti arabhitva imam suttam abhasi. Tattha tam manti dvihipi vacanehi attanameva niddisati. Padhanapahitattanti nibbanatthaya pesitacittam pariccattaattabhavam va. Nadim neranjaram patiti lakkhanam niddisati. Lakkhanam hi padhanapahitattaya neranjara nadi. Teneva cettha upayogavacanam. Ayam panattho "nadiya neranjaraya"ti, neranjaraya tireti vuttam hoti. Viparakkammati atiparakkamitva. 1- Jhayantanti appanakajjhanamanuyunjantam. 2- Yogakkhemassa pattiyati catuhi yogehi khemassa nibbanassa adhigamattham. [429] Namuciti maro. So hi attano visaya nikkhamitukamadevamanusse na muncati, antarayam nesam karoti, tasma "namuci"ti vuccati. Karunam vacanti anuddayayuttam vacam. 3- Bhasamano upagamiti idam uttanameva. Kasma pana upagato? mahapuriso kira ekadivasam cintesi "sabbada aharam pariyesamano jivite sapekkho hoti, na ca sakka jivite sapekkhena amatam adhigantun"ti. Tato aharupacchedaya patipajji, tena kiso dubbannova 4- ahosi. Atha maro "ayam sambodhaya maggo hoti, na hotiti ajananto atighoram tapam karoti, kadaci mama visayam atikkameyya"ti bhito "idancidanca vatva vareyyami"ti 5- agato. Tenevaha "kiso tavamasi, dubbanno, santike maranam tava"ti. [430] Evanca pana vatva athassa maranasantikabhavam 6- savento aha "sahassabhago maranassa, ekamso tava jivitan"ti. Tassattho:- sahassam bhaganam assati sahassabhago. Ko so? maranassa paccayoti pathaseso. Eko amsoti @Footnote: 1 cha.Ma.,i. ativa parakkamitva 2 cha. appanakajjhana..... @3 ka. karunanati anudayayuttam 4 cha.Ma..i. dubbanno ca @5 cha.Ma.,i. varessamiti 6 ka. santikabhavam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page208.

Ekamso. Idam vuttam hoti:- ayam appanakajjhanadisahassabhago 1- tava maranassa paccayo, yam tapasa karosi, 2- tato pana te eko eva bhago jivitam, evam santike maranam tavati. Evam maranassa santikabhavam savetva atha nam jivite samussahento aha "jiva bho 3- jivitam seyyo"ti. Katham seyyoti ce? jivam punnani kahasiti. [431] Athattana sammatani punnani dassento aha "carato ca te brahmacariyan"ti. Tattha brahmacariyanti kalena kalam methunaviratim sandhayaha, yam tapasa karonti. Juhatoti juhantassa. Sesametatha pakatameva. [432] Duggo maggoti imam pana addhagatham padhanavicchandam janento aha. Tattha appanakajjhanadivahatta 4- dukkhena gantabboti duggo, dukkhitakayacittena kattabbatta dukkaro, santikamaranena tadisenapi papunitum asakkuneyyato durabhisambhavoti evamattho veditabbo. Ito param ima gatha bhanam maro, attha buddhassa santiketi ayam upaddhagatha sangitikarehi vutta. Sakalagathapiti eke. Bhagavata eva pana param viya attanam niddisantena sabbamettha evamjatikam vuttanti ayamamhakam khanti. Tattha atthati atthasi. Sesamuttanameva. [433] Chatthagathaya yenatthenati ettha paresam antarayakaranena attano atthena tvam papima agatositi ayamadhippayo. Sesamuttanameva. [434] "jivam punnani kahasi"ti idam pana vacanam patikkhipanto "anumattopi"ti 5- imam gathamaha. Tattha punnenati vattagamim marena vuttam punnam sandhaya bhanati. Sesamuttanameva. @Footnote: 1 cha.Ma. appanakajjhana..... 2 cha.Ma.,i. yam tapasa karosi-iti patha na dissanti @3 ka. jivato, i. jivam bho 4 cha.Ma. appanakajjhanadigahanatta, i. appana..... @ 5 Si. anumattenapiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page209.

[435] Idani "ekamso tava jivitan"ti idam vacanam arabbha maram santajjento "atthi saddha"ti imam gathamaha. Tatrayam adhippayo:- are mara yo anuttare santivarapade assaddho bhaveyya, saddhopi va kusito, saddho araddhaviriyo samanopi va duppanno, tam tvam jivitamanupucchamano bhaveyyasi, 1- mayham pana anuttare santivarapade okappanasaddha atthi, tatha kayikacetasikamasithilaparakkamatasankhatam viriyam, vajirupama panna ca mama vijjati, so tvam evam mam pahitattam aggajjhasayam 2- kim jivitamanupucchasi 3- kasma jivitam pucchasi. Panna ca mamati ettha casaddena sati samadhi ca. Evam sante yehi pancahi indriyehi samannagata nibbanam papunanti, tesu ekenapi avirahitam evam mam pahitattam kim jivitamanupucchasi, nanu:- ekaham jivitam seyyo, viriyamarabhato dalham 4- pannavantassa jhayino, passato udayabbayanti. 5- [436-8] Evam maram santajjetva attano dehacittappavattim 6- dassento "nadinamapi"ti gathatyamaha. 7- Tamatthato pakatameva. Ayam pana adhippayavannana:- yvayam mama sarire appanakajjhanaviriyato viriyavegasamutthito 8- vato vattati, loke gangayamunadinam nadinampi sotani ayam vato 9- visosaye, kinca me evam pahitattassa catunalimattam lohitam na upasoseyya. Na kevalanca me lohitameva sussati, apica kho pana tasmim lohite sussamanamhi baddhabaddhabhedam sariranugatam pittam, asitapitadipaticchadakam catunalimattameva semhanca kinci aparanti 10- tattakameva muttanca ojanca sussati, tesu ca sussamanesu mamsanipi khiyanti, tassa me evam anupubbena mamsesu khiyamanesu bhiyyo cittam pasidati, @Footnote: 1 cha.Ma.,i. sobheyyasi 2 cha.Ma. uttamajjhasayam, i. muttajjhasayam @3 cha.Ma.,i. jivamanupucchasi, evamuparipi 4 khu.dha. 25/112/36 @5 khu.dha. 25/111,113/36,37 6 Si.,ka. bhedacittappavattim 7 ka. gathadvayamaha @8 ka. samutthito 9 cha.Ma. ayam patho na dissati 10 cha.Ma. kincaparam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page210.

Na tveva tappaccaya samsidati. So tvam idisam cittamajananto sariramattameva disva bhanasi "kiso tvamasi dubbanno, santike maranam tava"ti. Na kevalanca me cittameva pasidati, apica kho pana bhiyyo sati ca panna ca samadhi mama titthati, anumattopi pamado va sammoho va cittavikkhepo va natthi. Tassa mayham evam viharato ye keci samanabrahmana atitam va addhanam anagatam va etarahi va opakkamika vedana vedayanti, tasam nidassanabhutam pattassa uttamavedanam. Yatha annesam dukkhena phutthanam sukham, sitena unham unhena sitam, khudaya bhojanam, pipasaya phutthanam udakam apekkhate cittam, evam pancasu kamagunesu ekakamampi napekkhake cittam "aho vataham subhojanam bhunjitva sukhaseyyam sayeyyan"ti idisenakarena mama cittam na uppannam, passa tvam mara sattassa suddhattanti. [439-41] Evam attano suddhattam dassetva "nivaressami nan"ti agatassa marassa manorathabhanjanattham marasenam kittetva taya aparajitabhavam dassento "kama te pathama sena"tiadika cha gathayo aha. Tattha yasma aditova agariyabhute 1- satte vatthukamesu kilesakama mohayanti, te abhibhuyya anagariyabhavam 2- upagatanam pantesu va senasanesu annatarannataresu va adhikusalesu dhammesu arati uppajjati. Vuttancetam "pabbajitena kho avuso abhirati dukkara"ti. 3- Tato parapatibaddhajivikatta khuppipasa badheti, taya badhitanam pariyesanatanha cittam kilamayati, atha nesam kilantacittanampi 4- thinamiddham okkamati, tato visesamanadhigacchantanam durabhisambhavesu arannavanapatthesu 5- pantesu senasanesu viharatam utrasasannita bhiru jayati, @Footnote: 1 ka. agariyabhute 2 ka. anagariyabhavam 3 sam.sala. 18/512,514/320,322 (sya) @4 cha.Ma. pi-saddo na dissati 5 ka. arannavanapatthesu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page211.

Tesam ussankitaparisankitanam digharattam vivekarasamanassadayamananam viharatam "na siya nu kho esa maggo"ti patipattiyam vicikiccha uppajjati, tam vinodetva viharatam appamattakena visesadhigamena manamakkhatthambha jayanti, tepi vinodetva viharatam tato adhikataram visesadhigamam nissaya labhasakkarasiloka uppajjanti, labhadhimucchita dhammapatirupakani pakasenta micchayasam adhigantva tattha thita jatiadihi attanam ukkamsenti, param vambhenti, tasma kamadinam pathamasenadibhavo veditabbo. [442-3] Evametam dasavidham senam uddisitva yasma sa kanhadhamma- samannagatatta kanhassa namucino upakaraya samvattati, tasma nam tava senati niddisanto aha "esa namuci te sena, kanhassabhippaharini"ti. Tattha abhippahariniti samanabrahmananam ghatani nippothani, antarayakariti attho. Na nam asuro jinati, jetva ca labhate sukhanti evam tava senam asuro kaye ca jivite ca sapekkho puriso na jinati, suro pana jinati, jetva ca maggasukham phalasukhanca adhigacchati. Yasma ca labhate sukham tasma sukham patthayamano 1- ahampi esa munjam parihareyyam 2- sangamavacara anivattino purisa attano anivattanakabhavanapanattham sise va dhaje va avudhe va munjatinam bandhanti, tam 3- ayampi pariharaticceva mam dharehi. 4- Tava senaya parajitassa dhiratthu mama jivitam, tasma evam dharehi:- sangame me matam seyyo, yance jive parajito, yena jivitena parajito jive, tasma jivita taya sammapatipannanam antarayakarena saddhim sangame matam mama seyyoti attho. [444] Kasma matam seyyoti ce? yasma pagalha ettha .pe. Subbata, ettha kamadikaya 5- attukkamsanaparavambhanapariyosanaya tava senaya @Footnote: 1 ka. patthayamano 2 cha.Ma. parihareti 3 ka. maro @4 ka. vadehi 5 ka. vatthu kamadikaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page212.

Pagalha nimugga anupavittha eke samanabrahmana na dissanti, siladihi gunehi nappakasenti, 1- andhakaram pavittha viya honti, ete evam pagalha samana sacepi kadaci karahaci 2- ummujjitva nimujjanapuriso viya "sahu saddha"tiadina nayena ummujjanti, tathapi taya senaya ajjhotthatatta tanca maggam na jananti, khemam nibbanagaminam, sabbepi buddhapaccekabuddhadayo yena gacchanti subbatati. Imam pana gatham sutva maro puna kinci avatva evam 3- pakkami. [445-6] Pakkante pana tasmim mahasatto taya dukkarakarikaya kinci 4- visesam anadhigacchanto anukkamena "siya nu kho anno maggo bodhaya"tiadini cintetva olarikaharam aharetva balam gahetva visakhapunnamadivase 5- pageva sujataya payasam paribhunjitva bhadravanasandeva 6- divaviharam nisiditva tattha attha samapattiyo nibbattento divasam vitinametva sayanhasamaye mahabodhimandabhimukho gantva sotthiyena dinna attha tinamutthiyo bodhimule vikkiritva dasasahassalokadhatudevatahi katasakkarabahumano:- "kamam taco ca naharu ca atthi ca avasissatu upasussatu nissesam sarire mamsalohitan"ti caturangaviriyam adhitthahitva "na dani buddhattam apapunitva pallankam bhindissami"ti patinnam katva aparajitapallanke 7- nisidi. Tam natva maro papima "ajja siddhattho patinnam katva nisinno, ajjeva danissa sa patinna patibahitabba"ti bodhimandato yava cakkavalapariyantam ayatam 8- @Footnote: 1 cha.Ma.,i. nappakasanti 2 cha.Ma. ayam patho na dissati 3 cha.Ma.,i. avatva eva @4 cha.Ma.,i. kincipi 5 ka....punnamidivase 6 cha.Ma.,i....sande @7 Si.,i. aparajitapallankena 8 cha. cakkavalamayatam, i. cakkavalam ayatam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page213.

Dvadasayojanavittharam uddham navayojanamuggatam marasenam, samutthapetva diyaddhayojana- satappamanam girimekhalam hatthirajanam aruyha bahusahassam mapetva nanavudhani gahetva "ganhatha, hanatha, paharatha"ti bhananto alavakasutte vuttappakara vutthiyo mapesi, ta mahapurisam patva tattha vuttappakara eva sampajjimsu. Tato vajirankusena hatthim kumbhe 1- paharitva mahapurisasamipam netva "utthehi bho siddhattha pallanka"ti aha. Mahapuriso "na utthahami mara"ti vatva tam dhajinim samanta vilokento ima gathayo abhasi "samanta dhajinin"ti. Tattha dhajininti senam. Yuttanti uyyuttam. Savahananti girimekhalanaga- rajasahitam. Paccuggacchamiti abhimukho upari gamissami, so ca kho tejeneva, na kayena. 2- Kasma? ma mam thana acavayi, mam etasma thana aparajitapallanka maro ma calesiti vuttam hoti. Nappasahatiti sahitam na sakkoti, nabhibhavati va. 3- Amam pattanti kacajatam mattikabhajanam. 4- Amhanati 5- pasanena. Sesamettha pakatameva. [447-8] Idani "etante marasenam bhinditva tato param vijitasangamo sampattadhammarajabhiseko 6- idam karissami"ti dassento aha "vasi karitva"ti. Tattha vasim karitva 7- sankappanti maggabhavanaya sabbam micchasankappam pahaya sammasankappasseva pavattanena vasim karitva 7- sankappam. Satinca supatthitanti kayadisu catusu thanesu attano satinca sutthu upatthitam karitva evam vasikatasankappo supatitthitassati rattha rattham vicarissami devamanussabhede puthusavake vinayanto. Atha maya viniyamana te appamatta .pe. Na socare, tam nibbanamatamevati 8- adhippayo. @Footnote: 1 ka. hatthikumbhe 2 Si.,i. so ca kho teneva kayena 3 ka. abhibhavitum va @ 4 Si.,i. amam pattanti amam mattikabhajanam, ka. amapakkanti amamattika bhajanam @5 cha.Ma.,i. asmanati 6 Si. sampattadhammarajjabhiseko @7 cha.Ma. vasikaritva 8 Si. nibbanamatameva sacchikatvati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page214.

[449-51] Atha maro ima gathayo sutva aha "mam 1- evarupam yakkham disva na bhayasi bhikkhu"ti. Ama mara na bhayamiti. Kasma na bhayasiti. Danadinam paramipunnanam katattati. Ko etam janati "danadini tvam akasi"ti. Kim ettha papima sakkhikiccena, apica ekasmimyeva bhave vessantaro hutva yam danamadasim, tassanubhavena sattakkhattum chahi pakarehi sanjatakampa ayam mahapathaviyeva sakkhiti evam vutte udakapariyantam katva mahapathavi kampi bheravasaddam muncamana, yam sutva maro asaninipato viya 2- bhito dhajam panametva palayi saddhim parisaya. Atha mahapuriso tihi yamehi tisso vijja sacchikaritva 3- arunuggamane "anekajatisamsaram .pe. Tanhanam khayamajjhaga"ti 4- imam udanam udanesi. Maro udanasaddena agantva "ayam `buddho ahan'ti patijanati, handaham 5- anubandhami abhisamacarikam passitum. Sacassa kinci kayena va vacaya va khalitam bhavissati, vihethessami nan"ti pubbe bodhisattabhumiyam chabbassani anubandhitva buddhattappattam ekam vassam anubandhi. Tato bhagavato kinci khalitam apassanto "satta vassani"ti ima nibbejaniyagathayo abhasi. Tattha otaranti randham vivaram. Nadhigacchissanti nadhigamim. Medavannanti medapindasadisam. Anupuriyagati parito parito agamasi. Mudunti mudukam. Vindemati adhigacchama. 6- Assadanati sadhubhavo. Vayasettoti vayaso etto. Sesamettha pakatameva. Ayam pana yojana:- satta vassani bhagavantam otarapekkho anubandhim katthaci avijahanto padapadam, evam anubandhitvapi ca otaram nadhigamim. Soham yatha nama medavannam pasanam medasanni vayaso ekasmim passe mukhatundakena @Footnote: 1 cha.Ma. mam-iti patho na dissati 2 cha.Ma.,i. asanihato viya 3 cha.Ma.,i. sacchikatva @4 khu.dha. 25/153-4/44 5 cha.Ma.,i. handa nam 6 cha.Ma.,i. adhigaccheyyama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page215.

Vijjhitva assadam avindamano "appeva nama ettha mudum 1- vindema, api ito assadana siya"ti samanta tatheva vijjhanto anupariyayitva katthaci assadam aladdha "pasanovayan"ti nibbijja pakkameyya, evamevaham bhagavantam kayakammadisu attano parittapannamukhatundakena 2- vijjhanto samanta anupariyaga "appeva nama katthaci aparisuddhakayasamacaradimudubhavam vindema, kutoci assadana siya"ti, te dani mayam assadam alabhamana kakova selam asajja nibbijjapema gotamam asajja tato gotama nibbijja apemati. Evam vadato kira marassa satta vassani nipphalaparissamam nissaya balavasoko udapadi, tenassa visidamanangapaccangassa beluvapandu nama vina kacchato patita, ya hi sakim kusalehi 3- vadita cattaro mase madhurassaram muncati, yam gahetva sakko pancasikhassa adasi. Tam so patamanampi na bujjhi. Tenaha bhagava:- [452] "tassa sokaparetassa vina kaccha abhassatha tato so dummano yakkho tatthevantaradhayatha"ti. Sangitikaraka ahamsuti eke, amhakam panetam na khamatiti. Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya suttanipatatthakathaya padhanasuttavannana nitthita. ---------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 29 page 206-215. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=4647&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=4647&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=355              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=8436              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=8455              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=8455              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]