ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 30 : PALI ROMAN Vimana.A. (paramatthadi.)

                     84. 10. Serisakavimanavannana
     sunotha yakkhassa ca vanijana cati serisakavimanam. 1- Tassa ka uppatti?
bhagavati parinibbute ayasma kumarakassapo pancahi bhikkhusatehi saddhim setabyanagaram
sampatto tattha payasirajannam attano santikam upagatam viparitaggahato vivecetva
sammadassane patitthapesi, so tato patthaya punnapasuto hutva samanabrahmananam
danam dento tattha akataparicayataya asakkaccam danam datva aparabhage kalam
katva catumaharajikabhavane sunne serisake 2- vimane nibbatti.
     Atite kira kassapassa bhagavato kale eko khinasavatthero annatarasmim
game pindaya caritva bahigame devasikam ekasmim padese bhattakiccam akasi.
Tam disva eko gopalako "ayyo suriyatapena kilamati"ti pasannacitto catuhi
sirisathamkehi sakhamandapam katva adasi, mandapassa samipe sirisarukkham ropesiti
ca vadanti. So kalam katva teneva punnakammena catumaharajikesu nibbatti,
@Footnote: 1 Si. serissakavimanam  2 Si. serissake

--------------------------------------------------------------------------------------------- page390.

Tassa purimakammassa sucakam vimanadvare sirisavanam nibbatti vannagandhasampannehi pupphehi sabbakalam upasobhamanam, tena tam vimanam "serisakan"ti pannayittha. So ca devaputto ekam buddhantaram devesu ceva manussesu ca samsaranto imasmim buddhuppade yasattherassa catusu vimaladisu gihisahayesu gavampati 1- nama hutva bhagavato dhammadivaviharam gacchati. So aparabhage payasidevaputtam tattha disva "kosi tvam avuso"ti pucchitva tena "aham bhante payasirajanno idhupapanno"ti vutte "nanu tvam micchaditthiko viparitadassano kathamidhupapanno"ti aha. Atha nam payasidevaputto "ayyenamhi kumarakassapattherena micchadassanato vivecito, punnakiriyanam asakkaccakaritaya 2- pana sunne vimane nibbatto, sadhu bhante manussalokam gatakale mama parijanassa arocetha `payasirajanno asakkaccam danam datva sunnam serisakavimanam 3- upapanno, tumhe pana sakkaccam punnani katva tatrupapattiya cittam panidahatha"ti. Thero tassanukampaya tatha akasi. Tepi therassa vacanam sutva tatha cittam panidhaya punnani katva serisake vimane nibbattimsu. Serisakadevaputtam pana vessavana- maharaja marubhumiyam chayudakarahite magge maggapatipannanam manussanam amanussa- paripanthamocanattham maggarakkhakam thapesi. Atha aparena samayena angamagadhavasino vanija sakatasahassam bhandassa puretva sindhusoviradesam gacchanta marukantare diva unhabhayena maggam appatipajjitva rattim nakkhattasannaya maggam patipajjimsu. Te maggamulha hutva annam disam agamamsu, tesam antare eko upasako ahosi saddho pasanno silasampanno arahattappattiya @Footnote: 1 Si. gavampati 2 ka. punnakiriyaya asakkacca kataya 3 Si. sunne serisakavimane

--------------------------------------------------------------------------------------------- page391.

Upanissayasampanno matapitunam upatthanattham vanijjaya gato. Tam anugganhanto serisakadevaputto saha vimanena attanam dassesi. Dassetva ca pana "kasma tumhe imam chayudakarahitam valukakantaram patipanna"ti pucchi. Te cassa tattha attano agatappakaram kathesum, tadatthadipana devaputtassa ca vanijananca vacanapativacanagatha honti. Adito pana dve gatha tasam sambandhadassanattham dhammasangahakehi thapita:- [1228] "sunotha yakkhassa ca vanijana ca samagamo yattha tada ahosi yatha katham itaritarena capi subhasitam tanca sunatha sabbe. [1229] Yo so ahu raja payasi nama 1- bhummanam sahabyagato yasassi so modamanova sake vimane amanuso manuse ajjhabhasi"ti. #[1228-9] Tattha sunothati savananattikavacanam. Yam mayam idani bhanama, tanca 2- sunothati. Yakkhassati devassa. Devo hi manussanam ekaccanam devananca pujaniyabhavato "yakkho"ti vuccati. Apica sakkopi cattaro maharajanopi vessavana- parisajjapi purisopi "yakkho"ti vuccati. Tatha hi "atibalham kho ayam yakkho pamatto viharati, yannunaham imam yakkham samvejeyyan"tiadisu 3- sakko "yakkho"ti vutto. "cattaro yakkha khaggahattha"tiadisu maharajano. "santi hi bhante ulara yakkha bhagavato appasanna"tiadisu 4- vessavanaparisajja. "ettavata yakkhassa @Footnote: 1 Si. namo 2 cha.Ma. ca-saddo na dissati @3 Ma.mula. 12/393/350 4 di.pa. 11/276/169

--------------------------------------------------------------------------------------------- page392.

Suddhi"tiadisu 1- puriso. Idha pana vessavanaparisajjo adhippeto. Vanijana cati gathabandhasukhattham anunasikalopam katva vuttam. Samagamoti samodhanam. Yatthati yasmim vannupathe. Tadati tasmim maggamulha hutva gamanakale. Itaritarena capiti itaritarancapi, idam yathati imina yojetabbam. Ayam hettha attho:- serisakadevaputtassa vanijananca tada yattha samagamo ahosi, tam sunatha, yatha vapi tehi annamannam subhasitam sulapitam katham pavattitam, tanca sabbe ohitacitta sunathati. Bhummananti bhummadevanam. Idani yakkhassa pucchagathayo honti:- [1230] "vanke aranne amanussatthane kantare appodake appabhakkhe suduggame vannupathassa majjhe vankambhaya 2- natthamana manussa. [1231] Nayidha phala mulamaya ca santi upadanam natthi kuto'dha bhakkho annatra pamsuhi ca valukahi ca tattati unhahi ca darunahi ca. [1232] Ujjangalam tattamivam kapalam anayasam paralokena tulyam luddanamavasamidam puranam bhumippadeso abhisattaruPo. @Footnote: 1 khu.su. 25/483/425 2 Ma. dhankambhaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page393.

[1233] Atha tumhe kena vannena kimasamana imam padesam hi anupavittha sahasa samecca lobha bhaya atha va sampamulha"ti. #[1230] Tattha vanketi samsayatthane. Yattha pavitthanam "jivissama nu kho, marissama nu kho"ti jivite samsayo hoti, tadise aranne. Amanussatthaneti amanussanam pisacadinam sancaranatthane, manussanam va agocaratthane. Kantareti nirudake irine, kam tarenti nayanti etthati hi kantaro, udakam gahetva taritabbatthanam. Tenaha "appodake"ti. Appasaddo hettha abhavattho "appiccho appanigghoso"tiadisu 1- viya. Vannupathassa majjheti valukakantaramajjheti attho. Vankambhayati vankehi bhita. Vankehi bhayam etesanti "vankabhaya"ti 2- vattabbe gathasukhattham sanunasikam katva "vankambhaya"ti vuttam. Idanca valukakantarapavesanato pubbe tesam uppannabhayam sandhaya vuttam. Natthamanati maggasativippavasena natthamanasa, maggamulhati attho. Manussati tesam alapanam. #[1231] Idhati imasmim marukantare. Phalati ambajambutala- nalikeradiphalani na santiti yojana. Mulamaya cati mulaniyeva mulamaya, vallikandadini sandhaya vadati. Upadanam natthiti kincapi kinci bhakkham natthi, upadanam va indhanam, aggissa indhanamattampi natthi, kuto kena karanena idha marukantare bhakkho siyati attho. Yam pana atthi tattha, tam dassetum "annatra pamsuhi"tiadi vuttam. @Footnote: 1 an.atthaka. 23/93,113/157,221 (sya), vi.cula. 7/456/300 @2 Ma. dhankambhayati dhankehi bhita, dhankehi kakehi bhayam etesanti dhankabhayati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page394.

#[1232] Ujjangalanti jangalam vuccati lukhadhusaro anudako bhumippadeso, tam pana thanam jangalatopi ukkamsena jangalanti aha "ujjangalan"ti. Tenaha "tattamivam kapalan"ti tattam ayokapalasadisanti attho. Gathasukhatthancettha sanunasikam katva vuttam. Tattamiva icceva datthabbam. Anayasanti natthi ettha ayo sukhanti anayam, tato eva jivitam siyati vinasetiti anayasam. Atha va na ayasanti 1- anayasam. Paralokenati narakena tulyam. Narakam hi sattanam ekantanatthataya parabhuto patisattubhuto lokoti visesato "paraloko"ti vuccati, samantato ayomayatta ayasanca, idam pana tadabhavato anayasam, mahato dukkhassa uppattitthanataya paralokasadisanti dasseti, "anassayan"ti ca keci pathanti, sukhassa appatitthanabhutanti attho. Luddanamavasamidam purananti idam thanam cirakalato patthaya luddanam darunanam pisacadinam avasabhutam. Abhisattarupoti "evam lukho ghorakaro hotu"ti poranehi isihi sapitasadiso, dinnasapo viyati attho. #[1233] Kena vannenati kena karanena. Kimasamanati kim pacca- sisanta. 2- Hiti nipatamattam. "padesampi"ti ca pathanti, imampi nama padesanti attho. Sahasa sameccati sahasa adinavanisamse avicaretva samavayena anupavittha sappavittha. Lobha bhaya atha va kenaci anatthakamena palobhita 3- lobhato kenaci amanussadina 4- paripatita bhaya va. Atha va sampamulhati maggavippanattha imam padesam anupavitthati yojana. Idani vanija ahamsu:- [1234] Magadhesu angesu ca satthavaha aropayitva paniyam puthuttam @Footnote: 1 Si. na ayusanti 2 Si. paccasimsanta 3 Si.,i. patarita 4 Ma. amanussadihi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page395.

Te yamase sindhusovirabhumim dhanatthika uddayam patthayana. [1235] Diva pipasam'nadhivasayanta yogganukampanca samekkhamana etena vegena ayamasabbe rattim maggam patipanna vikale. [1236] Te duppayata aparaddhamagga andhakula vippanattha aranne suduggame vannupathassa majjhe disam na janama pamulhacitta. [1237] Idanca disvana aditthapubbam vimanasetthanca tvanca yakkha tatuttarim jivitamasamana disva patita sumana udagga"ti. #[1234] Tattha magadhesu angesu ca satthavahati magadharatthe ca angaratthe ca jata samvaddha tamnivasino satthe satthassa ca vahanaka satthaka ceva satthasamika ca. Paniyanti bhandam. Teti te mayam. Yamaseti gacchama. Sindhusovirabhuminti sindhudesam soviradesanca. Uddayanti anisamsam atirekalabham. #[1235] Anadhivasayantati adhivasetum asakkonta. Yogganukampanti gonadinam sattanam anuggaham. Etena vegenati imina javena, yena tava 1- @Footnote: 1 i. tvam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page396.

Dassanato pubbe ayama agatamha. Rattim maggam patipannati rattiyam maggam patipanna. Vikaleti akale avelayam. #[1236] Duppayatati dutthu payata apathe gata, tato eva aparaddhamagga. Andhakulati andha viya akula, maggajananasamatthassa pannacakkhuno abhavena andha, tato eva akula, vippanattha ca maggasammulhataya. Disanti gantabbadisam, yassam disayam sindhusoviradeso, tam disam. Pamulhacittati disasamsayasumulhacitta. 1- #[1237] Tvancati tuvanca. Yakkhati alapanam. Tatuttarim jivitamasamanati yo "ito param amhakam jivitam natthi"ti jivitasamsayo uppanno, idani tato uttarimpi jivitam asisanta. Disvati dassanahetu. Patitati pahattha. Sumanati somanassappatta. Udaggati udaggaya pitiya 2- udaggacitta. Evam vanijehi attano pavattiya pakasitaya puna devaputto dvihi gathahi pucchi:- [1238] "param samuddassa imanca 3- vannum vettacaram sankupathanca maggam nadiyo pana pabbatananca dugga puthuddisa gacchatha bhogahetu. [1239] Pakkhandiyana vijitam paresam verajjake manuse pekkhamana yam vo sutam va atha vapi dittham accherakam tam vo sunoma tata"ti. @Footnote: 1 Ma. satipamulhacitta 2 Si. odaggiyapitiya 3 Si.,i. idanca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page397.

Tassattho:- param samuddassati samuddassa paratiram imanca idisam vannum vannupatham vettalata bandhitva acaritabbato vettacaram maggam, sankuke khanuke kottetva gantabbato sankupatham maggam, nadiyo pana candabhagadika pabbatananca visamappadesati evam dugga puthuddisa bhoganimittam gacchatha, evam gacchanta ca pakkhandiyana pakkhanditva anupavisitva paresam rajunam vijitam tattha verajjake videsavasike manuse 1- pekkhamana gacchatha, evambhutehi vo tumhehi yam sutam va atha va ditthim va accherakam acchariyam, tam vo santike tata vanija sunomati attano vimanassa acchariyabhavam tehi kathapetukamo pucchati. Evam devaputtena puttha vanija ahamsu:- [1240] "itopi accherataram kumara na no sutam va atha vapi dittham atitamanusakameva sabbam disva na tappama anomavannam. [1241] Vehayasam pokkharanno savanti pahutamalya bahupundarika duma cime niccaphalupapanna ativa gandha surabhim pavayanti. [1242] Veluriyathambha satamussitase silapavalassa ca ayatamsa masaragalla sahalohitanga thambha ime jotirasamayase. @Footnote: 1 cha.Ma. manusse

--------------------------------------------------------------------------------------------- page398.

[1243] Sahassathambham atulanubhavam tesu'pari sadhumidam vimanam ratanantaram kancanavedimissam tapaniyapattehi ca sadhuchannam. [1244] Jambonaduttattamidam sumattho pasadasopanaphalupapanno dalho ca vaggu ca susangato ca 1- ativa nijjhanakhamo manunno. [1245] Ratanantarasmim bahuannapanam parivarito accharasanganena murajaalambaraturiyaghuttho 2- abhivanditosi thutivandanaya. [1246] So modasi nariganappabodhano vimanapasadavare manorame acintiyo sabbagunupapanno raja yatha vessavano nalinya. [1247] Devo nu asi udavasi yakkho udahu devindo manussabhuto pucchanti tam vanija satthavaha acikkha ko nama tuvamsi yakkho"ti. @Footnote: 1 Si. vaggu sumukho susangato 2 ka.....turiyasanghuttho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page399.

#[1240-2] Tattha kumarati pathamavaye thitatta devaputtam alapati. Sabbanti devaputtam tassa vimanapatibaddhanca sandhaya vadati. Pokkharannoti pokkharaniyo. Satamussitaseti sataratanubbedha. Silapavalassati silaya pavalassa ca, silamaya 1- pavalamayati attho. Ayatamsati dighamsa. Atha va ayata hutva atthasolasa- duvattimsadiamsavanto. #[1243] Tesu'pariti tesam thambhanam upari. Sadhumidanti sundaram idam tava vimanam. Ratanantaranti ratanantaravantam, bhittithambhasopanadisu nanavidhehi annehi ratanehi yuttam. Kancanavedimissanti suvannamayaya vedikaya sahitam parikkhittam. Tapaniyapattehi ca sadhuchannanti tapaniyamayehi anekaratanamayehi ca chadanehi tattha tattha sutthu chaditam. #[1244] Jambonaduttattamidanti idam tava vimanam yebhuyyena uttattajambunada- bhasuram. Sumattho pasadasopanaphalupapannoti tassa ca so so padeso sumattho sutthu majjito. Tehi tehi anantarapasadehi sopanavisesehi ramaniyehi phalakehi ca yutto. Dalhoti thiro. Vagguti abhirupo samuggato. 2- Susangatoti sutthu sangatavayavo annamannanurupapasadavayavo. Ativa nijjhanakhamoti pabhassarabhavepi ativiya olokanakkhamo. Manunnoti manoramo. #[1245] Ratanantarasminti ratanamaye, ratanabhute va sarabhute vimanassa abbhantare. Bahuannapananti pesalam pahutam annanca pananca vijjati, upalabbhatiti adhippayo. Murajaalambaraturiyaghutthoti mudinganam alambaranam avasitthaturiyananca saddehi niccaghosito. Abhivanditositi namassito, thomito va asi. Tenaha "thutivandanaya"ti. @Footnote: 1 Si.,i. phalikasilamaya 2 Si. sumukho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page400.

#[1246] Acintiyoti acinteyyanubhavo. Nalinyati evam namake kilanat- thane yatha vessavano maharaja, evam tvam modasiti yojana. 1- #[1247] Asiti asi bhavasi. Devindoti sakko devaraja. Manussabhutoti manussesu bhuto manussajatiko. Yakkhoti devadibhavam pucchitvapi yakkhabhavam asankanta vadanti. Idani so devaputto attanam janapento:- [1248] "serisako nama ahamhi 2- yakkho kantariyo vannupathamhi gutto imam padesam abhipalayami vacanakaro vessavanassa ranno"ti. Aha. 3- Tattha ahamhi yakkhoti aham yakkho amhi. Kantariyoti arakkhanattham kantare niyutto. Guttoti gopako. Tenaha "abhipalayami"ti. Idani vanija tassa kammadini pucchanta ahamsu:- [1249] "adhiccaladdham parinamajam te sayamkatam udahu devehi dinnam pucchanti tam vanija satthavaha katham taya laddhamidam manunnan"ti. Tattha adhiccaladdhanti adhiccasamuppattikam, yadicchakam laddhanti attho. Parinamajam teti niyatisangatibhavaparinatam, kalaparinatam va. Sayamkatanti taya sayameva katam, @Footnote: 1 Si. dasseti 2 Si. ahampi 3 ka. gathamaha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page401.

Deviddhiya taya sayameva nibbattitanti attho. Udahu devehi dinnanti taya aradhitehi devehi pasadavasena nissattham. Idani devaputto caturopi pakare patikkhipitva punnameva apadisanto:- [1250] "nadhiccaladdham na parinamajam me na sayamkatam na hi devehi dinnam sakehi kammehi apapakehi punnehi me laddhamidam manunnan"ti. Gathamaha. Tam sutva vanija puna "nadhiccaladdhan"ti gathayam punnadhikameva te caturo pakare aropetva punnassa ca sarupam pucchimsu:- [1251] "kim te vatam kim pana brahmacariyam kissa sucinnassa ayam vipako pucchanti tam vanija satthavaha katham taya laddhamidam vimanan"ti. Tattha vatanti vatasamadanam. Brahmacariyanti setthacariyam. Puna devaputto te patikkhipitva attanam yathupacitam punnanca dassento:- [1252] "mamam payasiti ahu samanna rajjam yada karayim kosalanam natthikaditthi kadariyo papadhammo ucchedavadi ca tada ahosim.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page402.

[1253] Samano ca kho asi kumarakassapo bahussuto cittakathi ularo so me tada dhammakatham abhasi 1- ditthivisukani vinodayi me. [1254] Taham tassa 2- dhammakatham sunitva upasakattam pativedayissam panatipata virato ahosim loke adinnam parivajjayissam amajjapo no ca musa abhanim sakena darena ca ahosim tuttho. [1255] Tam me vatam tam pana brahmacariyam tassa sucinnassa ayam vipako teheva kammehi apapakehi punnehi me laddhamidam vimanan"ti. Aha. Tam suvinneyyameva. Atha vanija devaputtam vimanancassa paccakkhato disva kammaphalam saddahitva attano kammaphale saddham pavedenta:- [1256] "saccam kirahamsu nara sapanna anannatha vacanam panditanam yahim yahim gacchati punnakammo tahim tahim modati kamakami. @Footnote: 1 Si. akasi 2 Ma. taham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page403.

[1257] Yahim yahim sokapariddavo ca vadho ca bandho ca parikkileso tahim tahim gacchati papakammo na muccati duggatiya kadaci"ti. Gathadvayam avocum. Tattha sokapariddavoti soko ca paridevo 1- ca. Parikkilesoti vutta anatthuppatti. Evam tesu kathentesuyeva vimanadvare sirisarukkhato paripakena muttabandhana paripakka sipatika pati, tena devaputto saparijano domanassappatto ahosi. Tam disva vanija:- [1258] "sammulharupova jano ahosi asmim muhutte kalalikatova janassimassa tuyhanca kumara appaccayo kena nu kho ahosi"ti. Gathamahamsu. Tattha sammulharupovati sokavasena sabbaso mulhasabhavo viya. Janoti devajano. Asmim muhutteti imasmim muhuttamatte. Kalalikatoti kalalam viya kato, kalalanissitaudakibhuto viya aviloti adhippayo. Janassimassa tuyhancati imassa tava parijanassa tuyhanca. Appaccayoti domanassam. Tam sutva devaputto:- [1259] "ime ca sirisavana 2- tata dibba gandha surabhi sampavanti @Footnote: 1 Si. pariddavo 2 Si. ime sirisupavana ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page404.

Te sampavayanti imam vimanam diva ca ratto ca tamam nihantva. [1260] Imesanca kho vassasataccayena sipatika phalati ekameka manussakam vassasatam atitam yadagge kayamhi idhupapanno. [1261] Disvanaham vassasatani panca asmim vimane thatvana tata ayukkhaya punnakkhaya cavissam teneva sokena pamucchitosmi"ti 1- aha. #[1259] Tattha sirisavanati sirisavipinato. 2- Tatati vanije alapati. Ime tumhakam mayhanca paccakkhabhuta dibba gandha surabhi ativiya sugandhayeva samantato pavanti pavayanti, te dibba gandha evam vayanta imam vimanam sampavayanti sammadeva gandham gahapenti, na kevalam sampavayanameva, atha kho attano pabhaya tamampi nihanti. Tenaha "diva ca ratto ca tamam nihantva"ti. #[1260-61] Imesanti sirisanam. Sipatikati phalakutthilika. Phalatiti paccitva vantato muccati, putabhedam va patva sissati. Manussakam vassasatam atitanti yasma vassasatassa accayena imassa sirisassa sipatika phalati, ayanca phalita, tasma mayham manussakam vassasatam atitam, yadagge yato patthaya kayamhi idha imasmim devanikaye upapanno nibbatto. Mayhanca devagananaya panca vassasatani ayu, @Footnote: 1 i. samucchitosmiti 2 Si. sirisupavanati sirisupavanato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page405.

Tasma khiyati me ayuti sokavasena sampamulhoti dasseti. Tenaha "disvana'ham vassasatani panca .pe. Teneva sokena pamucchitosmi"ti. Atha nam vanija samassasenta:- [1262] "katham nu soceyya tathavidho so laddha vimanam atulam ciraya ye capi kho ittaramupapanna te nuna soceyyum parittapunna"ti ahamsu. Tattha yadisehi appayukehi 1- maranam paticca socitabbam siya, tadiso pana evam dibbanubhavasampanno navutivassasatasahassayuko katham nu soceyya, na socitabbamevati adhippayo. Devaputto tattakeneva samassasetva tesam vacanam sampaticchanto tesanca upadesam dento 2-:- [1263] "anucchavim ovadiyanca me tam yam mam tumhe peyyavacam vadetha tumhe ca kho tata mayanugutta yenicchakam tena paletha sotthin"ti gathamaha. Tattha anucchavinti anucchavikam, tumhakameva tam yuttarupam. Ovadiyanca me tanti me mayham tumhehi ovadiyam ovadavasena vattabbametam. Yam yasma mam mayham tumhe "katham nu soceyyan"tiadina peyyavacam piyavacanam vadetha, yam va peyyavacaya vadanam kathanam, tam tumhakameva anucchavikanti yojana. Atha va yam @Footnote: 1 i. yadisehi appapunnehi, ka. yadisehi appayukehi appapunnehi @2 Si.,i. upadesento

--------------------------------------------------------------------------------------------- page406.

Yasma tumhe peyyavacam vadetha, tasma anucchavikam ovadiyanca ovaditabbam ovadanurupam katabbanca me maya katam, kim pana tanti aha "tumhe ca kho tata"tiadi. Tattha mayanuguttati imasmim amanussapariggahe marukantare yava kantaratikkama maya anugutta rakkhita yenicchakam yatharucitena sotthim khemena paletha gacchathati attho. Atha vanija katannubhavam pakasenta:- [1264] "gantva mayam sindhusovirabhumim dhanatthika uddayam patthayana yathapayoga paripunnacaga kahama serisamaham 1- ularan"ti gathamahamsu. Tattha yathapayogati idani katapatinnanurupapayoga. Paripunnacagati samattacaga, ularassa mahassa pariyattapariccaga. Mahanti ussavapujam. Puna devaputto mahakaranam patikkhipanto kattabbesu ca te niyojento:- [1265] "ma ceva serisamaham akattha sabbanca vo bhavissati yam vadetha papani kammani vivajjayatha dhammanuyoganca adhitthahatha"ti gathamaha. Tattha yam vadethati yam tumhe khemena sindhusoviradesapattim tattha ca vipulam uddayam labham paccasisanta "gantva mayan"tiadini vadatha, sabbam tam vo tumhakam tatheva bhavissati, tattha nikkankha hotha. Tumhe pana ito patthaya papani @Footnote: 1 Si. serissamaham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page407.

Kammani panatipatadini vivajjayatha parivajjetha. Dhammanuyoganti danadikusala- dhammassa anuyunjanam. Adhitthahathati anusikkhatha idam serisakamahanti dasseti. Yam pana upasakam anugganhanto tesam rakkhavaranam katukamo ahosi, tassa gunam kittetva tam tesam uddisanto ima gathayo aha:- [1266] "upasako atthi imamhi samghe bahussuto silavatupapanno saddho ca cagi ca supesalo ca vicakkhano santusito mutima. [1267] Sanjanamano na musa bhaneyya parupaghataya na cetayeyya vebhutikam pesunam 1- no kareyya sanhanca vacam sakhilam bhaneyya. [1268] Sagaravo sappatisso vinito apapako adhisile visuddho so mataram pitarancapi jantu dhammena poseti ariyavutti. [1269] Manne so matapitunam karana bhogani pariyesati na attahetu matapitunanca yo accayena nekkhammapono carissati brahmacariyam. @Footnote: 1 ka. pisunam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page408.

[1270] Uju avanko asatho amayo na lesakappena ca vohareyya so tadiso sukatakammakari dhamme thito kinti labhetha dukkham. [1271] Tamkarana patukatomhi attana tasma dhammam passatha vanijase annatra teniha bhasmi bhavetha andhakula vippanattha aranne tam khippamanena lahum parena sukho have sappurisena sangamo"ti. #[1266] Tattha samgheti sattasamuhe. Vicakkhanoti tattha tattha kattabbataya kusalo. Santusitoti santuttho. Mutimati kammassakatananadina idhalokaparalokahitanam munanato 1- mutima. #[1267] Sanjanamano na musa bhaneyyati sampajanamusa na bhaseyya. 2- Vebhutikanti sahitanam vinabhavakaranato "vebhutikan"ti laddhanamam pisunam no kareyya na vadeyya. #[1268] Sappatissoti patissayo garutthaniyesu nivatavuttikatta soraccam, saha patissenati sappatisso. Adhisileti upasakena rakkhitabbaadhisilasikkhaya. Ariyavuttiti parisuddhavutti. #[1269] Nekkhammaponoti nibbananinno. Carissati brahmacariyanti pabbajjam sasanabrahmacariyam carissati. @Footnote: 1 ka. munamato 2 ka. bhaneyya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page409.

#[1270] Lesakappenati kappiyalesena. Na ca vohareyyati mayasatheyyavasena vacanam na nicchareyya. Dhamme thito kinti labhetha dukkhanti evam vuttanayena dhamme thito dhammacari samacari kinti kena pakarena dukkham labhetha papuneyya. #[1271] Tamkaranati tannimittam tassa upasakassa hetu. Patukatomhi attanati sayameva tumhakam aham paturahosim. "attanan"tipi patho, mama attanam tumhakam patvakasinti attho. Tasmati yasma aham dhammam apacayamano tam rakkhanto tumhepi rakkhami, tasma dhammam passatha dhammameva caritabbam katva oloketha. Annatra teniha bhasmi bhavethati tena upasakena vina ce agata, imasmim marukantare anatha appatisarana bhasmabhavam gaccheyyatha. Khippamanenati evam khippantena vambhantena 1- pilantena. Lahunti sukaram. Parenati adhikam, annena va. Tasma sukho have sappurisena sangamoti. So hi khantisoracce nivittho kenaci kinci vuttopi na patippharatiti adhippayo. Evam samannato kittitam sarupato natukama vanija:- [1272] "kim nama so kinca karoti kammam kim namadheyyam kim pana tassa gottam mayampi nam datthukamamha yakkha yassanukampaya idhagatosi labha hi tassa yassa tuvam pihesi"ti gathamahamsu. Tattha kim nama soti namato so jantu satto ko nama. Kinca karoti kammanti kasivanijjadisu kidisam kammam karoti. Kim namadheyyanti matapituhi katam pana "tisso phusso"tiadisu tassa kim namadheyyam. "bhaggavo bharadvajo"ti- adisu kim va tassa gottam. Yassa tuvam pihesiti yam tuvam piyayasi. @Footnote: 1 i. vambhentena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page410.

Idani devaputto tam namagottadivasena dassento:- [1273] "yo kappako sambhavanamadheyyo upasako kocchaphalupajivi janatha nam tumhakam pesiyo so ma kho nam hilittha supesalo so"ti. Aha. Tattha kappakoti nhapito. Sambhavanamadheyyoti sambhavoti evamnamo. Kocchaphalupajiviti kocchanca phalanca upanissaya jivanako. Tattha koccham nama alakadi- santhapanattham kesadinam ullikhanasadhanam. Pesiyoti pesanakarako veyyavaccakaro. Idani vanija tam sanjanitva ahamsu:- [1274] "janamase yam tvam pavadesi 1- yakkha na kho nam janama sa edisoti mayampi nam pujayissama yakkha sutvana tuyham vacanam ularan"ti. Tattha janamaseti yam tvam vadesi, tam mayam sarupato janama. Edisotiti gunato pana yatha taya kittitam, evam edisoti tam na kho janama, yatha tam aviddasunoti adhippayo. Idani devaputto te attano vimanam aropetva anusasanattham gathamaha:- [1275] "ye keci imasmim satthe manussa dahara mahanta atha vapi majjhima @Footnote: 1 Si.,ka. vadesi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page411.

Sabbeva te alambantu vimanam passantu punnanam phalam kadariya"ti. Tattha mahantati vuddha. Alambantuti arohantu. Kadariyati maccharino adanasila. 1- Idani pariyosane cha gatha dhammasangahakehi vutta:- [1276] "te tattha sabbeva aham pureti tam kappakam tattha purakkhatva 2- sabbeva te alambimsu vimanam masakkasaram viya vasavassa. [1277] Te tattha sabbeva aham pureti upasakattam pativedayimsu panatipata virata ahesum loke adinnam parivajjayimsu amajjapa no ca musa bhanimsu sakena darena ca ahesum tuttha. [1278] Te tattha sabbeva aham pureti upasakattam pativedayitva pakkami sattho anumodamano yakkhiddhiya anumato punappunam. @Footnote: 1 ka. acagasila 2 Si. purakkhipitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page412.

[1279] Gantvana te sindhusovirabhumim anatthika uddayam 1- patthayana yathapayoga paripunnalabha paccagamum pataliputtamakkhatam. [1280] Gantvana te samgharam sotthivanto puttehi darehi samangibhuta anandi vitta sumana patita akamsu serisamaham ularam serisakam te parivenam mapayimsu. [1281] Etadisa sappurisana sevana mahatthika dhammagunana sevana ekassa atthaya upasakassa sabbeva satta sukhita 2- ahesun"ti. #[1276] Tattha aham pureti aham purimam aham purimanti ahamahamkarati 3- attho. Te tattha sabbevati vatva puna "sabbeva te"ti vacanam "sabbeva te yatha vimanassa aruhane ussukkajata ahesum, tatha sabbeva tam aruhimsu, na kassaci aruhane antarayo ahosi"ti dassanattham vuttam. Masakkasaram viya vasavassati "masakkasaran"ti ca tavatimsabhavanam vuccati, sabbam va devabhavanam, idha pana sakkabhavanam veditabbam. Tenaha "masakkasaram viya vasavassa"ti. #[1277-8] Atha te vanija vimanam passitva pasannacitta tassa deva- puttassa ovade thatva saranesu ca silesu ca patitthaya tassa anubhavena @Footnote: 1 i. udaya 2 i. sukhino 3 Ma. ahamkarati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page413.

Sotthina icchitam desam agamamsu. Tena vuttam "te tattha sabbeva"tiadi. Tattha anumato pakkami sattho yakkhiddhiya punappunam anumodamanoti yojana. Kena pana anumatoti? yakkhenati pakatoyamattho. #[1279] Yathapayogati yathaajjhasayam katapayoga. Paripunnalabhati samiddha- labha. Akkhatanti anupaddutam pataliputtam. Akkhatanti va anabadham anuppilam, anantarayenati attho. #[1280] Samgharanti sakam geham. Sotthivantoti sotthibhavena yutta khemino. Ananditiadihipi 1- catuhi padehi somanassitabhavameva vadati. Serisakam te parivenam mapayimsuti katannutaya thatva patissavamocanatthanca devaputtassa namena serisakam nama paricchedavaseneva 2- veniyato pekkhitabbato parivenam pasadakutagararattitthanadi- sampannam pakaraparikkhittam dvarakotthakayuttam avasam akamsu. #[1281] Etadisati edisi, evam anatthapatibahini atthasadhika ca. Mahatthikati mahapayojana mahanisamsa. Dhammagunananti aviparitagunanam. Ekassa sattassa hitattham sabbeva satta sabbe eva te satthapariyapanna satta sukhita 3- sukhappatta khemappatta ahesum. Sambhavo pana upasako payasissa devaputtassa tesanca vanijanam vacanapativacanavasena pavattam gathabandham sutaniyameneva uggahetva theranam arocesi. Payasidevaputto ayasmato sambhavattherassa kathesiti apare. Tam yasattherappamukha mahathera dutiyasangitiyam sangaham aropesum. Sambhavo pana upasako matapitunam accayena pabbajitva arahatte patitthasi. Serisakavimanavannana nitthita. @Footnote: 1 cha.Ma. adihi 2 cha.Ma. eva-saddo na dissati 3 i. sukhino


             The Pali Atthakatha in Roman Book 30 page 389-413. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=30&A=8196&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=30&A=8196&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=84              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=2771              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=2896              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=2896              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]