ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext book chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 39 : PALI ROMAN Ja.A.5 chakka-dasakanipata

                      Ghatapanditajatakam
     utthehi kanhati idam sattha jetavane viharanto mataputtam
kutumbikam arabbha kathesi. Vatthu matthakundalivatthusadisameva.
     Idha pana sattha tam upasakam upasankamitva pucchi kim upasaka
socasiti. Ama bhanteti vutte upasaka poranakapandita
panditanam katham sutva mataputtam nanusocimsuti vatva tena yacito
atitam ahari
     atite uttarapathe kamsagotte asitanjanagare mahakamso nama
raja rajjam karesi. Tassa kamso ca upakamso cati dve putta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page528.

Ahesum. Devagabbha nama eka dhita. Tassa jatadivase nemittaka brahamna etissa kucchiyam nibbattaputto kamsagottam kamsavamsam nasessatiti byakarimsu. Raja balavasinehena dhitaram vinasetum nasakkhi bhataropi janissantiti yavatayukam thatva kalamakasi. Tasmim kalakate kamso raja ahosi upakamso uparaja. Te cintayimsu sace mayam bhaginim nasessama garayha bhavissama etam kassaci adatva nissamikam katva patijaggissamati te ekathunakam pasadam karetva tattha tam vasapesum. Nandagopa nama tassa paricarika ahosi. Andhakavendu nama daso tassa samiko arakkhamakasi. Tada uttarapatharayam mahasagaro nama raja rajjam karesi. Tassa sagaro ca upasagaro cati dve putta ahesum. Tesu ca pitu accayena sagaro raja ahosi upasagaro uparaja. So upakamsassa sahayako ekacariyakule ekato uggahitasippo. So sagarassa bhatu antepure dubbhitva bhayamano palayitva kamsagotte upakamsassa santikam agamasi. Upakamso kamsaranno dassesi. Raja tassa mahantam yasam adasi. So rajupatthanam gacchanto devagabbhaya nivasam ekathambham pasadam disva kasseso nivasoti pucchitva tam karanam sutva devagabbhaya patibaddhacitto ahosi. Devagabbhapi ekadivasam tam upakamsena saddhim rajupatthanam gacchantam disva ko esoti pucchitva mahasagarassa putto upasagaro namati nandagopaya santika sutva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page529.

Tasmim patibaddhacitta ahosi. Upasagaro nandagopaya lancam datva bhagini sakkhissasi me devagabbham dassetunti aha. Sa na etam sami garukanti vatva tam karanam devagabbhaya arocesi. Sa pakatiyapi tasmim patibaddhacitta tam vacanam sutva sadhuti sampaticchi. Nandagopa upasagarassa sannam datva rattibhage tam pasadam aropesi. So devagabbhaya saddhim samvasam kappesi. Atha tena saddhim punappunam samvasena devagabbha gabbham patilabhi. Aparabhage tassa gabbhapatitthanam pakatam ahosi. Bhataro nandagopam pucchimsu. Sa abhayam yacitva tam antaram kathesi. Te sutva bhaginim nasetum na sakka sace dhitaram vijayissati tampi na nasessama sace pana putto bhavissati nasessamati cintetva devagabbham upasagarassa adamsu. Sa paripunnagabbha dhitaram vijayi. Bhataro sutva hatthatuttha tassa anjanadeviti namam karimsu. Tesam bhogavaddhamanam nama bhogagamam adamsu. Upasagaro devagabbham gahetva bhogavaddhamanagame vasi. Devagabbhaya punapi gabbho patitthasi. Nandagopapi tam divasameva gabbham patilabhi. Tasu paripunnagabbhasu ekadivasameva devagabbha puttam vijayi. Nandagopapi dhitaram vijayi. Devagabbha puttassa vinasabhayena puttam nandagopaya rahassena pesetva tassa dhitaram anapesi. Tassa vijatabhavam bhatikanam arocesum. Te puttam vijata dhitaranti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page530.

Pucchitva dhitaranti vutte tenahi posathati ahamsu. Etenupayena devagabbha dasa putte vijayi nandagopa dasa dhitaro. Putta nandagopaya santike vaddhanti dhitaro devagabbhaya tam antaram koci na janati. Devagabbhaya jetthaputto vasudevo nama ahosi dutiyo baladevo nama tatiyo candadevo nama catuttho suriyadevo nama pancamo aggidevo nama chattho varunadevo nama sattamo ajjuno nama atthamo pajjuno nama navamo ghatapandito nama dasamo ankuro nama ahosi. Te andhakavendudasaputta dasa bhatikati pakata ahesum. Te aparabhage vuddhimanvaya thamabalasampanna kakkhala pharusa hutva vilopam karonta vicaranti. Ranno gacchante pannakarepi vilumpanteva. Manussa sannipatitva andhakavendudasaputta dasa bhatika rattham vilumpantiti rajangane upakkosimsu. Raja andhakavendum pakkosa- petva kasma puttehi vilopam karapesiti tajjesi. Evam dutiyam tatiyampi manussehi upakkose kate raja tam santajjesi. So maranabhayabhito rajanam abhayam yacitva deva ete na mayham putta upasagarassa puttati tam antaram arocesi. Raja bhito kena te upayena ganhissamati amacce pucchitva ete deva mallayuddhavittaka nagare yuddham karetva tattha te yuddhamandalam agate gahapetva maressamati vutte vanuranca mutthikancati dve malle pakkosapetva ito sattame divase yuddham bhavissatiti nagare

--------------------------------------------------------------------------------------------- page531.

Bherincarapetva rajangane yuddhamandalam sajjapetva akkhavatam karetva yuddhamandalam karapetva dhajapatike bandhapesi. Sakalanagaram sankhubhi. Cakkaticakkam mancatimancam bandhimsu. Vanuramutthaka yuddhamandalam agantva vagganta gajjanta apphothenta vicarimsu. Dasa bhatikapi agantva bhattagandharajakavithim vilumpetva vannasatake nivasetva gandhapanesu gandham malakarapanesu malam vilumpetva valittagatta maladharino katakammapura vagganta gajjanta apphothenta yuddhamandalam pavisimsu. Tasmim khane vanuro apphothento vicarati. Baladevo tam disva na nam hatthena chupissamiti hatthisalato mahantam hatthiyottam aharitva vaggitva gajjitva yottam khipitva vanuram udare vethetva dve yottakotiyo ekato katva vaggetva ukkhipitva sisamatthake bhametva bhumiyam pothetva bahi akkhavate khipi. Vanure mate raja mutthikamallam anapesi. So vutthaya vaggitva gajjitva apphothesi. Baladevo tam kotetva atthini sancunnetva mallosi amallomhiti vadantameva naham tava mallabhavam va amallabhavam va janamiti hatthe gahetva bhumiyam pothetva jivitakkhayam papetva bahi akkhavate khipi. Mutthiko maranto yakkho hutva tam khaditum labhissamiti patthanam thapesi. So kalamattikaataviyam nama yakkho hutva nibbatti. Raja ganha dasa bhatike cetaketi utthahi. Tasmim khane vasudevo cakkam khipi dvinnampi bhatikanam sisani patesi. Mahajano bhitatasito avassayo no hothati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page532.

Tesam padesu nipatitva nipajji. Te dvepi matule maretva asitanjanagare rajjam gahetva matapitaro tattha katva dasapi jana sakalajambudipe rajjam ganhissamati nikkhamitva anupubbena kalayonakaranno nivasam ayujjhanagaram gantva tam parikkhitva parikkhaggahanam viddhamsetva pakaram bhinditva rajanam gahetva tam rajjam attano hatthagatam katva dvaravatim sampapunimsu. Tassa ca pana nagarassa ekato samuddo ekato pabbato. Amanussapariggahitam kira tam ahosi. Tassa arakkham gahetva thitayakkho paccamitte disva gadrabhavesena gadrabharavam ravati. Tasmim khane yakkhanubhavena sakalanagaram uppatitva samuddamajjhe ekasmim dipake titthati. Paccamittesu gatesu punagantva sakatthaneyeva patitthasi. Tadapi so gadrabho tesam dasannam bhatikanam agamanam natva gadrabharavam ravi. Nagaram uppatitva dipake patitthaya tesu nagaram adisva nivattesu punagantva sakatthane patitthasi. Te puna nivattimsu . Punapi gadrabho tatheva akasi. Te dvaravatinagare rajjam gahetum asakkonta kanhadipayanassa santikam gantva vanditva bhante mayam dvaravatirajjam gahetum na sakkoma ekam no upayam kathethati pucchitva parikkhapitthe asukasmim nama thane eko gadrabho carati so hi amitte disva vicarati tasmim khane nagaram uppatitva gacchati tumhe tassa pade ganhatha ayam te nippajjanupayoti vutte tapasam vanditva gantva dasapi jana gadrabhassa padesu gahetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page533.

Nipatitva sami thapetva tumhe anno amhakam avassayo natthi amhakam nagaram ganhanakale ma viravathati yacimsu. Gadrabho na sakka maya na viravitum tumhe pana pathamataram agantva cattaro jana mahantani ayanangalani gahetva catusu dvaresu mahante ayakhanuke bhumiyam akotetva nagarassa uppatanakale nangalani gahetva nangalabandham ayasankhalikam ayakhanuke bandheyyatha nagaram uppatitum na sakkhissatiti aha. Te sadhuti vatva tasmim addharatte- yeva nangalani adaya catusu nagaradvaresu khanuke bhumiyam akotetva atthamsu. Tasmim khane gadrabho viravi nagaram uppatitum arabhi. Catusu nagaradvaresu thita catuhi ayanangalehi gahetva nangalabandha ayasankhalika khanukesu bandhimsu. Nagaram uppatitum nasakkhi. Dasa bhatika tato nagaram pavisitva rajanam maretva rajjam ganhimsu. Evam te sakalajambudipe tesatthiya nagarasahassesu sabbe rajano cakkena jivitakkhayam papetva dvaravatiya vasamana rajjam dasa kotthase katva vibhajimsu. Bhaginim pana anjanadevim na sarimsu. Tato puna ekadasa kotthase karomati vutte ankuro mama kotthasam tassa detha aham voharam katva jivissami kevalam tumhe attano janapade mayham sunkam vissajjethati aha. Te sadhuti sampaticchitva tassa kotthasam bhaginiya datva saddhim taya nava rajano dvaravatiya vasimsu. Ankuro pana vanijjam akasi. Evam tesu aparaparam puttadhitahi vaddhamanesu addhane gate

--------------------------------------------------------------------------------------------- page534.

Matapitaro kalamakamsu. Tada kira manussanam visativassasahassayukakalo hoti. Tada vasudevamaharajassa eko piyaputtako kalamakasi. Raja sokapareto sabbakiccani pahaya mancassa atanim pariggahetva vilapanto nipajji. Tasmim kale ghatapandito cintesi thapetva mam anno koci mama bhatu sokam haritum samattho nama natthi upayenassa sokam harissamiti so ummattakavesam gahetva sasam me detha sasam me dethati akasam olokento sakalanagaram vicari. Ghatapandito ummattako jatoti sakalanagaram sankhubhi. Tasmim kale rohineyyo nama amacco vasudevaranno santikam gantva tena saddhim katham samutthapento pathamam gathamaha utthehi kanha kim sesi ko attho supinena te yopi tuyham sako bhata hadayam cakkhunca dakkhinam tassa vata baliyyanti ghato jappati kesavati. Tattha kanhati gottenalapati. Kanhayanagotto kiresa. Ko atthoti katara nama vuddhi. Hadayam cakkhunca dakkhinanti hadayena ceva dakkhinacakkhuna ca samanoti attho. Tassa vata baliyyantiti tassa hadayam asmim vata avattharantiti attho. Jappatiti sasam me dethati vippalapati. Kesavati so kira kesasobhanataya kesavoti pannayittha tena tam namena alapati. Evam amaccena vutte tassa upatthitabhavam natva sattha abhisambuddho hutva dutiyam gathamaha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page535.

Tassa tam vacanam sutva rohineyyassa kesavo taramanarupo vutthasi bhatu sokena attitoti. Raja utthaya sigham pasada otaritva ghatapanditassa santikam gantva ubhosu hatthesu dalham gahetva tena saddhim sallapanto tatiyam gathamaha kim nu ummattakarupova kevalam dvarakam imam saso sasoti vilapasi ko nu te sasamahariti. Tattha kevalam dvarakam imanti kasma ummattako viya hutva sakalam imam dvaravatinagaram vicaranto saso sasoti vilapasi ko tava sasam avahari kena te saso gahitoti pucchati. So ranna evam vuttepi punappunam tadeva vacanam vadati. Raja puna dve gatha abhasi sovannamayam manimayam atha va rupiyamayam sankhasilapavalamayam karayissami te sasam. Santi annepi sasaka aranne vanagocara tepi te anayissami kidisam sasamicchasiti. Tatrayam sankhepattho etesu suvannamayadisu yam icchasi tam vada aham te karetva dassami athapi ete na rocesi annepi aranne vanagocara sasaka atthi te anayissami vada bhadramukha kidisam sasamicchasiti. Ranno katham sutva ghatapandito chattham gathamaha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page536.

Na cahametam icchami ye sasa pathavissita candato sasamicchama tam me ohara kesavati. Tattha oharati otarehi. Raja tassa katham sutva nissamsayam me bhata ummattakova jatoti domanassappatto sattamam gathamaha so nuna madhuram nati jivitam vijahissasi apatthayam yo patthayasi candato sasamicchasiti. Tattha natiti kanittham alapanto aha. Idam vuttam hoti tata mayham piyanati so tvam nuna atimadhuram attano jivitam vijahissasi yo apatthetabbam patthesiti. Ghatapandito ranno vacanam sutva niccalo thatva bhatika tvam candato sasakam patthentassa tam alabhitva jivitakkhayabhavam jananto kimkarana mataputtam anusocasiti vatva atthamam gathamaha evam ce kanha janasi yadannamanusasasi kasma pure matam puttam ajjapi anusocasiti. Tattha evanti idam alabbhaneyyatthanam nama na patthetabbanti yadi evam janasi. Yadannamanusasasiti evam janantova yadi annam anusasasiti attho. Pureti atha kasma ito catumasamatthake matam puttam ajjapi anusocasiti vadati. Iti so antaravithiyam thitakova bhatika aham tava pannayamanam patthemi tvam pana apannayamanassa atthaya socasiti vatva tassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page537.

Dhammam desento puna dve gatha abhasi yam na labbha manussena amanussena va puna jato me ma mari putto kuto labbha alabbhiyam. Na manta mulabhesajja osathehi dhanena va sakka anayitum kanha yam petamanusocasiti. Tattha yanti bhatika yam evam jato me putto ma mariti manussena va devena va puna na labbha na sakka laddhum tam tvam patthesi tam petam kuto labbha kena karanena sakka laddhum na sakkati dipeti. Tasma alabbhiyam alabbhaneyyatthanam nametanti attho. Mantati mantappayogena. Mulabhesajjati mulabhesajjena. Osathehiti nanavidhosathehi. Dhanena vati kotisatasankhenapi dhanena va. Idam vuttam hoti yam tvam petamanusocasi tam etehi mantappayogadihipi anetum na sakkati. Raja tam sutva yuttam tata sallakkhitam mama sokaharanatthaya taya idam katanti ghatapanditam vannento catasso gatha abhasi yassa etadisa assu amacca purisapandita yatha nijjhapaye ajja ghato purisapandito. Adittam vata mam santam ghatasittamva pavakam varina viya osinci sabbam nibbapaye daram. Abbulham vata mam sallam yam me hadayanissitam yo me sokaparetassa puttasokam apanudi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page538.

Soham abbulhasallosmi vitasoko anavilo na socami na rodami tava sutvana manavati. Tattha pathamagathaya ayam sankhepattho yatha yena karanena ajja mam puttasokaparetam ghato purisapandito sokaharanatthaya nijjhapaye nijjhapesi bodhesi yassa annassapi edisa purisapandita amacca assu tassa kuto sokoti. Sesagatha vuttatthayeva. Avasane evam karonti sappanna ye honti anukampaka nivattayanti sokamha ghato jetthamva bhataranti ayam abhisambuddhagatha uttanatthayeva. Evam ghatakumarena vitasoke kate vasudeve rajjamanusasente dighassa addhuno accayena dasabhatikanam putta kumara cintayimsu kanhadipayanam dibbacakkhukoti vadanti vimamsissama tava nanti. Te ekam daharakumaram alankaritva gabbhiniakaram dassenta udare masurakam bandhitva tassa santikam netva bhante ayam kumarika kim vijayissatiti pucchimsu. Tapaso dasabhatikarajunam vinasakalo patto mayham nu kho ayusankharo kidisoti olokento ajjeva maranam bhavissatiti natva kumara imina tumhakam ko atthoti vatva kathetha no bhanteti nibandho ayam ito sattame divase khadiraghatikam vijayissati taya vasudevassa kulam vinassati apica kho pana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page539.

Tumhe tam khadiraghatikam gahetva jhapetva charikam nadiyam pakkhipeyyathati aha. Atha nam te kutajatila puriso vijayanako nama natthiti vatva tantarajjukam nama karanam katva tattheva jivitakkhayam papayimsu. Rajano kumare pakkosapetva kimkarana tapasam marayitthati pucchitva sabbam sutva bhita tassa arakkham datva sattame divase tassa kucchito nikkhantam khadiraghatikam jhapetva charikam nadiyam khipimsu. Sa nadiya vuyhamana mukhadvare ekapasse laggi. Tato erakam nibbatti. Athekadivasam te rajano samuddakilitam kilissamati mukhadvaram gantva mahamandapam karetva alankata- mandape khadanta pivanta kilanta kelivaseneva pavattahatthapada- paramasa dvidha bhinditva mahakalaham karimsu. Atheko annam muggaram alabhanto erakavanto ekam erakapattam ganhi. Tam gahitamattameva khadiramusalam ahosi. So tena mahajanam pothesi. Athanno athannoti sabbehi gahitaggahitam musalameva ahosi. Te annamannam paharitva vinasam papunimsu. Tesu vinasantesu vasudevo baladevo bhagini anjanadevi purohitoti cattaro jana ratham abhiruhitva palayimsu. Sesa sabbepi vinattha. Tepi cattaro jana rathena palayanta kalamattikaatavim papunimsu. So hi mutthikamallo patthanam katva yakkho hutva tattha nibbatto baladevassa agatabhavam natva tattha gamam mapetva mallavesam gahetva ko yujjhitukamoti vagganto gajjanto apphothento vicari. Baladevo tam disvava bhatika

--------------------------------------------------------------------------------------------- page540.

Aham imina saddhim yujjhissamiti vatva vasudeve varenteyeva ratha oruyha tassa santikam gantva apphotheti. Atha nam so pasaritahattheyeva gahetva mulakandam viya khadi. Vasudevo tassa matabhavam natva bhagininca purohitanca adaya sabbarattim gantva suriyodaye ekam paccantagamam patva aharam pacitva aharathati bhagininca purohitanca gamam pahinitva sayam ekasmim gacchantare paticchanno nipajji. Atha nam jara nama eko luddho gaccham calitam disva sukaro ettha bhavissatiti sannaya sattim khipitva pade vijjhi. Ko mam vijjhatiti ca vutte manussassa viddhabhavam natva bhito palayitum arabhi. Raja satim paccupatthapetva utthaya matula ma bhayi ehiti pakkositva agatam kosi nama tvanti pucchitva aham sami jara namati vutte jaraya viddho marissatiti kira mam porana byakarimsu nissamsayam ajja maya maritabbanti natva matula ma bhayi ehi padam me bandhahiti tena paharamukham bandhapetva tam uyyojesi. Balavavedana pavattimsu. Itarehi abhatam aharam paribhunjitum nasakkhi. Atha te amantetva ajjaham marissami tumhe pana sukhumala annam kammam katva jivitum na sakkhissatha imam vijjam sikkhathati ekam vijjam sikkhapetva te uyyojetva tattheva jivitakkhayam papuni. Evam anjanadevim thapetva sabbeva vinasam papunimsu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page541.

Sattha imam dhammadesanam aharitva upasaka evam poranaka- pandita panditanam katham sutva attano puttasokam niharimsu tvam ma cintayiti vatva saccani pakasetva jatakam samodhanesi. Saccapariyosane upasako sotapattiphale patitthahi. Tada rohineyyo anando ahosi vasudevo sariputto avasesa buddhaparisa ahesum ghatapandito pana ahameva sammasambuddho loke vivattacchado ahositi. Ghatapanditajatakam samattam. Iti solasajatakapatimanditassa dasakanipatassa atthavannana samatta.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 39 page 527-541. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=10671&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=10671&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1483              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=5979              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=6135              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=6135              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pageno pageNumbernext book chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]