ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 40 : PALI ROMAN Ja.A.6 ekadasaka-pakinnaka

page49.

7 Dasarathajatakam. Etha lakkhanasita cati idam sattha jetavane viharanto ekam matapitaram kutumbikam arabbha kathesi. So hi pitari kalakate sokabhibhuto sabbakiccani pahaya sokanuvattakova ahosi. Sattha paccusasamaye lokam volokento tassa sotapattiphalupanissayam disva punadivase savatthiyam pindaya caritva katabhattakicco bhikkhu uyyojetva ekam pacchasamanam gahetva tassa geham gantva vanditva nisinnam madhuravacanena alapanto kim socasi upasakati vatva ama bhante pitusoko mam badhatiti vutte upasaka poranakapandita atthavidhe lokadhamme tattato jananta pitari kalakate appamattakampi sokam na vindimsuti vatva tena yacito atitam ahari atite baranasiyam dasarathamaharajanama agatigamanam pahaya dhammena rajjam karesi. Tassa solasannam itthisahassanam jetthaka aggamahesi dve putte ekanca dhitaram vijayi jetthaputto ramapanditonama ahosi dutiyo lakkhanakumaronama dhita sitadevinama. Aparabhage aggamahesi kalamakasi. Raja tassa kalakataya cirataram sokavasam gantva amaccehi sannapito tassa kattabbapariharam katva annam aggamahesitthane thapesi. Sa ranno piya manapa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page50.

Ahosi. Sapi aparabhage gabbham ganhitva laddhagabbhaparihara puttam vijayi. Bharatakumarotissa namam karimsu. Raja puttasinehena bhadde te varam dammi ganhahiti aha. Sa gahitakam katva thapetva kumarassa sattatthavassikakale rajanamupasankamitva deva tumhehi mayham puttassa varo dinno idanissa nam dethati aha. Ganha bhaddeti. Deva puttassa me rajjam dethati aha. Raja accharam paharitva nassa vasali mayham dve putta aggikkhandha viya jalanti te marapetva tava puttassa rajjam yacasiti tajjesi. Sa bhita sirigabbham pavisitva annesupi divasesu rajanam punappunam rajjameva yaci. Raja tassa varam adatvava cintesi matugamonama akatannu mittadubbhi aham me kutapannam va kutalancam va katva putte ghateyyati. So putte pakkosapetva tamattham arocetva tata tumhakam idha vasantanam antarayopi bhaveyya tumhe samantarajjam va arannam va gantva mama matakale agantva kularajjakam ganhathati vatva puna nemittake pakkosapetva attano ayuparicchedam pucchitva annani dvadasa vassani pavattissatiti sutva tata ito dvadasavassaccayena agantva chattam ussapeyyathati aha. Te sadhuti vatva pitaram vanditva rodanta pasada otarimsu. Sitadevi ahampi bhatikehi saddhim gamissamiti pitaram vanditva rodanta nikkhami. Te tayopi mahajanena parivuta nagara nikkhamitva mahajanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page51.

Nivattetva anupubbena himavantam pavisitva sampannodakamulaphalaphale padese assamam mapetva phalaphalena yapenta vasimsu. Lakkhanapandito pana sita ca ramapanditam yacitva tumhe amhakam pitutthane thita tasma assamapadeyeva hotha mayam phalaphalam aharitva tumhe posessamati patinnam ganhimsu. Tato patthaya ramapandito tattheva ahosi. Itare phalaphalam aharitva tam patijaggimsu. Evam tesam phalaphalena yapetva vasantanam dasarathamaharaja puttasokena navame samvacchare kalamakasi. Tassa sarirakiccam karetva devi attano puttassa bharatakumarassa chattam ussapethati aha. Amacca pana chattasamika aranne vasantiti na adamsu. Bharatakumaro mama bhataram ramapanditam arannato anetva chattam ussapessamiti pancarajakakudhabhandani gahetva caturanginiya senaya tassa vasanatthanam patva avidure khandhavaram nivasapetva katipayehi amaccehi saddhim lakkhanapanditassa sitaya ca arannam gatakale assamapadam pavisitva assamapadadvare thapitakancanarupakam viya ramapanditam nirasankam sukhanisinnam upasankamitva vanditva ekamantam thito ranno pavuttim arocetva saddhim amaccehi padesu nipatitva rodi. Ramapandito neva soci na rodi. Indriyavikaramattampissa nahosi. Bharatassa pana roditva nisinnakale sayanhasamaye itare dve phalaphalam adaya agamimsu. Ramapandito cintesi ime dahara mayham viya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page52.

Na pariggahanapanna etesam atthi sahasa pita te matoti vutto sokam santharetum asakkontanam hadayampi nesam phaleyya upayena te udakam otaretva etam pavuttim savessamiti. Atha nesam purato ekam udakatthanam dassetva tumhe aticirena agata idam vo dandakammam hotu udakam otaritva titthathati upaddhagathamaha etha lakkhanasita ca ubho otarathodakanti. Tassattho etha lakkhanasita ca agacchantu ubho otaratha udakanti. Te ekavacaneneva otaritva atthamsu. Atha nesam pitu pavuttim arocento sesam upaddhagathamaha evayam bharato aha raja dasaratho matoti. Te pitu matasasanam sutvava visanni ahesum. Punapi nesam kathesi. Puna visanni ahesum. Evam yavatatiyam visannitam patte te amacca ukkhipitva udaka niharitva thale nisidapesum. (laddhassasesu tesu) sabbe annamannam roditva paridevitva nisidimsu. Tada bharatakumaro cintesi mayham bhata lakkhanakumaro bhagini ca sitadevi dasarathassa matasasanam sutva sokam santharetum na sakkonti ramapandito pana na socati na paridevati kinnukho tassa asocanakaranam pucchissami nanti. So tam pucchanto dutiyam gathamaha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page53.

Kena rama pabhavena socitabbam na socasi pitaram kalakatam sutva na tam pasahate dukkhanti. Tattha pabhavenati anubhavena. Na tam pasahate dukkhanti evarupam dukkham kena karanena tam na pileti kim te asocanakaranam kathehi tava noti. Athassa ramapandito attano asocanakaranam kathento aha yam na sakka nam paletum posena lapatam bahum sa kissa vinnu medhavi attanamupatapaye. Dahara ca hi ye vuddha ye bala ye ca pandita addha ceva dalidda ca sabbe maccuparayana. Phalanamiva pakkanam niccam patanato bhayam evam jatana maccanam niccam maranato bhayam. Sayameke na dissanti pato dittha bahu jana pato eke na dissanti sayam dittha bahu jana. Paridevayamano ce kincidattham udabbahe sammulho himsamattanam kayira ce nam vicakkhano. Kiso vivanno bhavati himsamattanamattano na tena peta palenti nirattha paridevana. Yatha saranamadittam varina parinibbaye evampi dhiro sutava medhavi pandito naro khippamuppatitam sokam vato tulamva dhamsaye.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page54.

Ekova macco acceti ekova jayate kule samyogaparamatveva sambhoga sabbapaninam. Tasmahi dhirassa bahussutassa sampassato lokamimam paranca annaya dhammam hadayam mananca soka mahantapi na tapayanti. Soham yasanca bhoganca bhariyapi ca natake sesam sampalayissami kiccametam vijanatoti. Imahi chahi gathahi aniccatam pakasesi. Tattha paletunti rakkhitum. Lapatanti lapantanam idam vuttam hoti tata bharata yam sattanam jivitam tam bahumpi vilapantanam purisanam ekenapi ma upacchijjiti na sakka rakkhitum. Sodani madiso attha lokadhamme tattato jananto vinnu medhavi pandito maranapariyosanajivitesu sattesu matesu kissa attanamupatapaye kimkarana anupakarena sakadukkhena attanam santapeyyati. Dahara cati gatha maccunamesa tata bharata neva suvannarupakasadisanam daharanam khattiyakumaradinam na gunavuddhippattanam mahayodhanam na balanam puthusattanam na buddhadinam panditanam na cakkavattiadinam issaranam na niravasesanam daliddanam lajjati sabbepime satta maccuparayana maranamukhe sambhaggavibhaggava bhavantiyevati dassanattham vutta. Patanatoti papatanto idam vuttam hoti yatha hi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page55.

Tata bharata pakkanam phalanam pakkakalato patthaya idani vanda bhijjitva patissanti idani patissantiti patanato tesam niccam dhuvam ekamsikameva bhayanti evam asankiyato evam jatanam maccanampi ekamsikameva maranato bhayanti natthi so khano va layo va yattha etesam maranam na asankitabbam bhaveyyati. Sayanti vikale imina rattibhage ca ditthanam divasabhage ca ditthanam rattibhage adassanam dipeti. Kincidatthanti pita me putto meti adihi paridevamano ce poso sammulho attanam himsanto kilamanto appamatakampi attham ahareyya. Kayiracenam vicakkhanoti atha pandito puriso evam paridevam kareyya. Yasma pana paridevanto matam va anetum annam va tassa vuddhikatum na sakkoti tasma niratthakata paridevitassa pandita na paridevantiti. Attanamattanoti attano attabhavam sokaparidevadukkhena himsanto. Na tenati tena paridevena paralokagata satta na palenti na yapenti. Niratthati tasma tesam matasattanam ayam paridevana niratthaka. Sarananti nivasanageham idam vuttam hoti yatha pandito puriso attano vasanagare aditte muhuttampi vosanam anapajjitva ghatasahassena varina nibbapayateva evam dhiro uppatitam sokam khippameva nibbapaye tulam viya vato yatha santharetum na sakkoti evam dhamsaye viddhamseyyati attho. Ekova maccoti ettha tata bharata ime satta kammassakanama tehi ito paralokam gacchanto satto ekova

--------------------------------------------------------------------------------------------- page56.

Acceti atikkamati khattiyadike kule jayamanopi ekova gantva jayati. Tattha tattha pana natimittasamyogavasena ayam me pita ayam me mata ayam me mittoti samyogaparamatveva sambhoga sabbapaninam paramatthena pana tisu bhavesu kammassakavete sattati attho. Tasmati yasma etesam sattanam natimittasamyogam natimittaparibhogamattam thapetva ito param annam natthi tasma sampassatoti imanca paranca lokam nanavinabhavameva samma passato. Annaya dhammanti atthavidham lokadhammam janitva. Hadayam manancati idam ubhayampi cittasseva namam. Idam vuttam hoti labho alabho yaso ayaso ca ninda pasamsa ca sukham ca dukkham ete anicca manujesu dhamma ma soci kim socasi potthapadati. Imesam atthannam lokadhammanam yenakenaci cittena pannayanti tassa ca aniccatam natva thitassa dhirassa piyaputtamaranadivatthuka mahantapi soka hadayam na tapayantiti. Ekam va atthavidham lokadhammam natva dhirassa hadayavatthunca mananca mahantapi soka na tapayantiti evamettha attho datthabbo. Soham yasanca bhogancati gathaya tata bharata andhabalasattanam viya mama rodanaparidevanamnama ananucchavikam aham pana pitu accayena tassa thaneva thatva kapanadinam danarahanam danam thanantararahanam thanantaram yasarahanam yasam dassami

--------------------------------------------------------------------------------------------- page57.

Pitara me paribhuttanayena issariyam bhunjissami natake posessami avasesanca anto parijanadhikam janam palessami dhammikasamanabrahmananam dhammikarakkhavaranaguttim karissamiti etanhi vijanato panditapurisassa anurupam kiccanti attho. Parisa imam ramapanditassa aniccatapakasanam dhammadesanam sutva nissoka ahesum. Tato bharatakumaro ramapanditam vanditva baranasirajjam paticchathati aha. Tata lakkhananca sitadevinca gahetva rajjam anusasathati. Tumhe pana devati. Tata mama pita dvadasavassaccayena agantva rajjam kareyyasiti mam avoca aham idaneva gacchanto tassa vacanakaronama nahomi annani pana tini vassani atikkamitva agamissamiti. Ettakam kalam ko rajjam karessatiti. Tumhe karethati. Na mayam karessamati. Tenahi yava mamagamana imani paduka karessantiti attano tinapaduka omuncitva adasi. Tayopi jana paduka gahetva ramapanditam vanditva mahajanaparivuta baranasim agamamsu. Tini samvaccharani paduka rajjam karesum. Amacca tinapaduka rajapallanke thapetva attam vinicchananti. Sace duvinicchito hoti paduka annamannam patihannanti taya sannaya puna vinicchananti sammavinicchitakale paduka nissaddava sannisidanti. Ramapandito tinnam samvaccharanam accayena aranna nikkhamitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page58.

Baranasinagaram patva uyyanam pavisi. Tassagatabhavam natva kumara amaccaparivuta uyyanam gantva sitam aggamahesim katva ubhinnampi abhisekam akamsu. Evam abhisekam patto mahasatto alankatarathe thatva mahantena parivarena nagaram pavisitva padakkhinam katva sunandanapasadavarassa mahatalam abhiruyhi. Tato patthaya solasavassasahassani dhammena rajjam karetva ayuhapariyosane saggapuram puresi. Dasavassasahassani satthivassasatani ca kambugivo mahabahu ramo rajjamakarayiti. Ayam abhisambuddhagatha tamattham pakaseti. Tattha kambugivoti suvannalingasadisagivo. Suvannam hi kambunti vuccati. Sattha imam dhammadesanam aharitva saccani pakasetva jatakam samodhanesi. Saccapariyosane kutumbiko sotapattiphale patitthahi. Tada dasarathamaharaja suddhodanamaharaja ahosi. Mata mahamaya. Sita rahulamata. Bharato anando. Lakkhano sariputto. Parisa buddhaparisa. Ramapandito pana ahamevati. Dasarathajatakam sattamam. --------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 40 page 49-58. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=981&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=981&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1564              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=6278              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=6473              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=6473              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]