ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 44 : PALI ROMAN Ja.A.10 mahanipat (2)

page61.

Mahanubhavo bhata me kannahi parivarito so tena paricinno tvam sabbakamehi tappito adutthassa tuvam dubbhi tante veram idhagatam khippam givam pasarehi na te dassami jivitam bhatu parisaram veram chedayissami te siranti. Tattha sayam nigrodhamupagamiti vikale nigrodham upagatosi. Pingiyanti pattanam vannena pingiyam. Santhatayutanti parohaparikinnam. Kokilabhirudanti kokilahi abhirudam. Dhuvam haritasaddalanti udakabhumiyam jatatta niccam haritasaddalam bhumibhagam. Paturahuti tasmim te nigrodhe thitassa so mama bhata pakato ahosi pannayi. Iddhiyati punnatejena. So tenati so tuvam tena attano bhavanam netva paricinno. Parisaranti taya mama bhatu katam veram papakammam parissaranto anussaranto. Chedayissamiti chindissami. Atha brahmano na me esa jivitam dassati yamkinci pana vatva mokkhatthaya vayamitum vattatiti cintetva gathamaha ajjhayiko yacayogi ahutaggi ca brahmano etehi tihi thanehi avajjho bhavati brahmanoti. Tattha etehiti etehi ajjhayikadihi tihi karanehi brahmano avajjho na labbha brahmanam vadhitum yo hi brahmanam vadheti so niraye nibbattatiti. Tam sutva subhogo samsayam pakkhanto hutva imam nagabhavanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page62.

Netva bhataro patipucchitva janissamiti cintetva dve gatha abhasi yam puram dhataratthassa ogalham yamunam nadim jotate sabbasovannam giramahacca yamunam tattha (te) parisabayaggha sodariya mama bhataro yatha te tattha vakkhanti tatha hessasi brahmanati. Tattha yam puranti yam nagaram. Ogalhanti anupavittham. Girimahacca yamunanti yamunato avidure thitam himavantam ahacca. Jotateti jotati. Tattha teti tasmim nagare te mama bhataro vasanti. Tattha nite tayi yatha te vakkhanti tatha bhavissasi sace hi saccam kathesi jivitam te atthi no ce tattheva sisam te chindissamiti. Iti nam vatva subhogo givayam gahetva khipanto akkosanto paribhasanto mahasattassa pasadadvaram agamasi. Subhogakandam nitthitam. Atha nam dovariko hutva nisinno kanarittho tatha kilametva aniyamanam brahmanam disva patimaggam gantva subhoga ma nam vihethayi lokasmim hi brahmana nama mahabrahmuno putta sace mahabrahma janissati ime mama puttepi vihethentiti kujjhitva amhakam sakalanagabhavanam vinasessati lokasmim hi brahmana nama settha mahanubhava tvam tesam mahanubhavam na janasi aham janamiti aha. Kanarittho kira atitanantare bhave

--------------------------------------------------------------------------------------------- page63.

Yannakarabrahmano ahosi tasma evamaha vatva ca pana anubhutapubbavasena yajanasilo hutva subhoganca nagaparisanca amantetva etha bho yannakarakanam brahmananam vo gune vannayissamiti vatva yannavannanam arabhanto aha anittara itarasampayutta yanna ca veda ca subhoga loke tadaggarayham hi vinindamano jahati vittanca satanca dhammanti. Tattha anittarati subhoga imasmim loke yanna veda ca anittara na lamaka mahanubhava. Te itarehi brahmanehi sampayutta tasma brahmanapi anittarava jata. Tadaggarayhanti tasma agarayham brahmanam vinindamano dhananca satanca panditanam dhammanca jahati. Idam kira so imina bhuridatte mittadubbhikammam katanti vattum nagaparisa ma labbhantuti avoca. Atha nam kanarittho subhoga janasi pana ayam loko kena nimmitoti vatva na janamiti vutte brahmananam pitamahena mahabrahmunati dassetum itaram gathamaha ajjhenamariya pathavim janinda vessa kasim paricariyanca sudda upagu paccekam yathapadesam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page64.

Katahu ete vasinati ahuti. Tattha upaguti upagata. Brahma kira brahmanadayo cattaro vanne nimminitva ariye tava brahmane aha tumhe ajjhenameva upagacchatha ma annam kinci karitthati. Janinde aha tumhe pathavinneva jinittha ma annam kinci karitthati. Vesse aha tumhe kasimyeva upagacchathati. Sudde aha tumhe tinnam vannanam paricariyamyeva upethati. Tato patthaya ariya ajjhenam janinda pathavim vessa kasim sudda paricariyam upagatati vadanti. Paccekam yathapadesanti upagacchanta ca patiyekkam attano kulappadesanurupena brahmuna vuttaniyameneva upagata. Katahu ete vasinati ahuti evam kira te vasina mahabrahmuna kata ahesunti kathenti. Evam mahaguna ete brahmana nama yo hi etesu cittam pasadetva danam deti tassa annattha patisandhi natthi devalokameva gacchatiti vatva aha dhata vidhata varuno kuvero somo yamo candima vayu suriyo etepi yannam puthulo yajitva ajjhayikanam atha sabbakame vikasita capasatani panca yo ajjuno balava bhimaseno sahassabahu asamo pathabya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page65.

Sopi tada adahi jatavedanti. Tattha etepiti ete dhatadayo devarajano. Puthuloti anekappakaram yannam yajitva. Atha sabbakameti atha ajjhayikanam brahmananam sabbakame datva etani thanani pattati dasseti. Vikasitati akaddhita. Capasatani pancati na panca capasatani panca capasatappamanam pana mahadhanum sayam eva akaddhati. Bhimasenoti bhayanakaseno. Sahassabahuti na tassa bahunam sahassam pancannam pana dhanuggahasatanam bahusahassena akaddhitassa mahadhanuno akaddhi tenevam vuttam. Adahi jatavedanti sopi raja tasmim kale brahmane sabbakamehi santappetva aggim adahi patitthapetva paricari teneva karanena devaloke nibbatto tasma brahmana nama imasmim loke jetthakati aha. So uttarimpi brahmaneyeva vannento gathamaha yo brahmane bhojayi digharattam annena panena yathanubhavam pasannacitto anumodamano subhoga devannataro ahositi. Tattha yoti aniyamaniddesavacanam yo so poranako baranasirajati dasseti. Yathanubhavanti yathabalam yadassa atthi tam sabbam pariccajitva bhojesi. Devannataroti subhoga so annataro mahesakkhadevaraja ahosi evam brahmana nama aggadakkhineyyati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page66.

Athassa kanarittho aparampi karanam aharitva dassento gathamaha mahasanam devamanomavannam yo sappina asakkhi jetumaggim so yannatattam varato yajitva dibbam gatim mujatindajjhagacchiti. Tattha mahasananti mahabhakkham. Jetunti santappitum. Yannatattanti yannavidhanam. Varatoti varantassa aggidevassa yajitva. Mujatindajjhagacchiti mujatindo adhigato. Eko kira pubbe baranasiyam mujatindo nama raja brahmane pakkosapetva saggamaggam pucchi. Atha nam te brahmana brahmanananca brahmanadevatananca sakkaram karohiti vatva ka brahmanadevatati vutte aggi devoti tam navanitasappina santappahiti ahamsu. So tatha akasi. So tamattham pakasento imam gathamaha mahanubhavo vassasahassajivi yo pabbaji dassaniyo ularo hitva apariyantam rattham sasenam raja dudipopajjhagami sagganti. Tattha pabbajiti panca vassasatani rajjam karento brahmananam sakkaram katva apariyantam rattham sasenam jahitva pabbaji panca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page67.

Vassasatani samanadhammam karonto dassaniyo aggadakkhineyyo. Dudipopiti so dudipo nama raja brahmane pujetvava saggam gatoti vadati. Dudipotipi patho. Aparanipissa udaharanani dassento aha yo sagaro sagarantam vijitva yupam subham sovannamayam ularam ussesi vessanaramadahano subhoga devannataro ahosi yassanubhavena subhoga ganga pavattati dadhisannisinnam samuddam so lomapado paricariyamaggim ango sahassakkhapuramajjhagacchiti. Tattha sagarantanti sagarapariyantam pathavim. Ussesiti brahmane saggamaggam pucchitva suvannayupam ussapehiti vutte pasughatanatthaya ussapesi. Vessanaramadahanoti vessanaram aggim adahanto. Vessanarinti va patho. Devannataroti subhoga so hi raja aggim pujetva annataro mahesakkhadevo ahositi vadati. Yassanubhavenati subhoga ganga ca samuddo ca kena kato kim janasiti. Na janamiti. Kim tvam janasi brahmaneyeva pothetum janasiti. Atitasmim hi ango nama lomapado baranasiraja brahmane saggamaggam pucchitva tehi himavantam pavisitva brahmananam sakkaram

--------------------------------------------------------------------------------------------- page68.

Katva aggim paricarahiti vutte aparimana gaviyo ca mahisiyo ca adaya himavantam pavisitva tatha akasi. Brahmanehi bhutta tirittam khiradadhi kim katabbanti vutte chaddethati ahamsu. Tattha tattha thokassa khirassa chadditatthane kunnanadiyo ahesum. Bahu kassa chadditatthane ganga pavattittha. Tam pana khiram yattha dadhi hutva sannisinnam thitam tam samuddam nama jatam. Iti so evarupam sakkaram katva brahmanehi vuttavidhanena aggim paricariyasahassakkhapuram ajjhagacchi. Iti tassa idam atitam aharitva imam gathamaha mahiddhiko devavaro yasassi senapati tidive vasavassa so somayagena malam vihantva subhoga devannataro ahositi. Tattha so somayagena malam vihantvati bho subhoga yo idani sakkassa senapati mahayaso devaputto sopi pubbe baranasiraja brahmane saggamaggam pucchitva tehi somayagena attano malam pavahetva devalokam gacchasiti vutte brahmananam mahantam sakkaram katva tehi vuttavidhanena somayagam katva tena attano malam vihantva devannataro jatoti imamattham pakasento evamaha. Aparanipissa udaharanani dassento aha akarayi lokamimam paranca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page69.

Bhatirathim himavantanca vijjham yo iddhima devavaro yasassi sopi tada adahi jatavedam malagiri himava yo ca vijjha sudassano nissabho kakaveru ete ca anne ca naga mahanta citya kata yannakarebhi mahuti. Tattha sopi tada adahi jatavedanti bhatika subhoga yena mahabrahmuna ayanca loko paro ca loko bhatirathiganga ca himavantapabbata vijjha pabbata ca kakaveru ca kata sopi yada brahmuppattito pubbe manavako ahosi tada aggimeva adahi aggim juhitva mahabrahma hutva idam sabbamakasi evam mahiddhika brahmanati dasseti. Citya katati pubbe kira eko baranasiraja brahmane saggamaggam pucchitva brahmananam sakkaram karohiti vutte tesam mahadanam datva mayham dane kim natthiti pucchitva sabbam deva atthi brahmananam pana asanani nappahontiti vutte itthikani cinapetva asanani karesi. Eta citya kata sayanapithaka brahmananam anubhavena vaddhitva malagiriadayo pabbata jata evamete pabbata yannakarehi brahmanehi katati kathentiti. Atha nam puna aha bhatika janasi panayam samuddo kena karanena apeyyo lonodako jatoti. Na janami aritthati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page70.

Atha nam tvam brahmaneyeva vihimsitum janasi kim annam janissasi sunohiti vatva gathamaha ajjhayikam mantagunupapannam tapassinam yacayogitidhahu tire samuddassukam sajjantam tam sagarajjhohari tenapeyyoti. Tattha yacayogi tidhahuti tam brahmanam yacayogiti idha loke ahu. Udakam sajjantanti so kirekadivasam papapavahanakammam karonto tire thatva samuddato udakam gahetva attano upari sajjanto abbhukkiri. Atha nam evam karontam vaddhitva sagaro ajjhohari tam karanam mahabrahma sutva imina kira me putto hatoti kujjhitva samuddo apeyyo lonodako bhavatuti abhisapi. Teneva karanena samuddo apeyyo lonodako jato. Evarupa mahaguna ete brahmana namati. Punapi aha ayagavatthuni puthu pathabya samvijjanti brahmana vasavassa purimam disam pacchimam dakkhinuttaram samvijjamana janayanti vedanti. Tattha vasavassati pubbe brahmananam danam datva vasavattam pattassa vasavassa sakkassa. Ayagavatthuniti pubbe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page71.

Punnakkhettabhuta aggadakkhineyya pathabya pathaviya puthu brahmana samvijjanti. Purimam disanti te idanipi imasu catusu disasu samvijjamana tassa vasavassa mahantam vedam janayanti pitisomanassam avahanti. Evam arittho cuddasahi gathahi brahmane ca yanne ca vede ca vannesi . Yannavadavannana nitthita. Tassa tam katham sutva mahasattassa gilanatthanam agata bahu naga ayam bhutameva kathetiti micchagaham ganhanakarappatta jata. Mahasatto gilanaseyyaya nipannova tam sabbam assosi. Nagapissa arocesum. Tato cintesi arittho micchamaggam vannesi handaham vadampissa bhinditva parisam sammaditthikam karissamiti. So utthaya nahatva sabbalankarapatimandito dhammasane nisiditva sabbam nagaparisam sannipatapetva arittham pakkosapetva arittha tvam abhutam vatva vede ca yanne ca brahmane ca vannesi brahmananam hi vedavidhanena yannayajanam nama anariyasammatam na saggamaggavaham tava vade abhutam passamati vatva yannabhedavadam nama arabhanto aha kalihi dhiranam katam maganam bhavanti vedajjhagata arittha maricidhammam asamekkhitatta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page72.

Mayaguna nativahanti pannam veda na tanaya bhavantirassa mittadduno bhunahuno narassa na tayate paricinnova aggi dosantaram maccamanariyakammam sabbanca macca sadhana sabhoga adipitam daru tinena missam daham na tappe asamatthatejo ko tam subhikkham dirasannu kiriya yathapi khiram viparinamadhammam dadhibhavitva navanitanca hoti evampi aggi viparinamadhammo tejo samaruhati yogayutto na dissati aggimanuppavittho sukkhesu katthesu navesu capi namatthamano araninarena nakammuna jayati jatavedo sace hi aggi antarato vaseyya sukkhesu katthesu navesu capi sabbani susseyyum vanani loke sukkhani katthani ca pajjaleyyum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page73.

Karoti ce darutinena punnam bhojam naro dhumasikhim patapavam angarika lonakara ca suda sariradahapi kareyyum punnam atha ce hi etepi karonti punnam ajjhenamaggim idha tappayitva na koci lokasmim karoti punnam bhojam naro dhumasikhim patapavam katham hi lokapacito samano amanunnagandham bahunam akantam yadeva macca parivajjayanti tadappasattham dirasannu bhunje sikhinhi devesu vadanti eke apam milakkhu pana devamahu sabbeva ete vitatham bhananti aggi na devannataro na apo anindriyam santamasannakayam vessanaram kammakaram pajanam paricariyamaggim sugatim katham vajje papani kammani ca kubbamano sabbabhibhutahudha jivikattha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page74.

Aggissa brahma paricarikoti sabbanubhavi ca vasi kimattham animmito nimmitam vanditassa hasam anijjhanakkhamam ataccham sakkarahetu parikarimsu pubbe te labhasakkare apatubhute sandhabhita jantubhi santidhammam ajjhenamariya pathavim janinda vessa kasim paricariyanca sudda upagu paccekam yatha padesam katahu ete vasinati ahu etanca saccam vacanam bhaveyya yatha idam bhasitam brahmanehi nakhattiyo jatu labhetha rajjam nabrahmano mantapadani sikkhe nannatra vessa hi kasim kareyyum suddo na munce parapesanaya yasma ca etam vacanam abhutam musavime odariya bhananti tadappapanna abhisaddahanti passanti tam pandita attanava

--------------------------------------------------------------------------------------------- page75.

Khatya hi vessanam balim haranti adaya satthani hananti brahmana tam tadisam samkhubhitam vibhinnam kasma brahma na ujum karoti lokam sace hi so issaro sabbaloke brahmapahu bhutapati pajanam kim sabbalokam vidahi alakkhim kim sabbalokam na sukham akasi sace hi so issaro sabbaloke brahmapahu bhutapati pajanam maya musavajjamadena capi lokam adhammena kimatthakari sace hi so issaro sabbaloke brahmapahu bhutapati pajanam adhammiko bhutapati arittha dhamme sati yo vidahi adhammam kita patanga uraga ca bhenga hantva kimi sujjhati makkhika ca ete hi dhamma anariyarupa kambojakanam vitatha bahunanti. Tattha vedajjhagataritthati arittha idani vedadhigamani nama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page76.

Dhiranam parajayasamkhato kaliggaho maganam balanam jayasamkhato kataggaho. Maricidhammanti idam hi vedattayam maricidhammam. Tayidam asamekkhitatta yuttayuttam ajananta bala udakasannaya miga maricim viya bhutasannaya anavajjasannaya attano vinasam upagacchanti. Nativahanti pannanti evarupa pana maya kotthasa pannam pannasampannam purisam nativahanti na vancenti. Bhavantirassati rakaro byanjanasandhi assa. Bhunahunoti vuddhighatakassa mittadubbhino narassa veda tanatthaya na bhavanti. Patittha hotum na sakkontiti attho. Paricinnova aggiti aggi va paricanno. Dosantaranti tividhena duccaritadosena sadosacittam papakammam purisam na tayati na rakkhati. Sabbanca maccati sacepi hi macca yattakam loke daru atthi sabbam tam sadhana sabhoga attano dhanena ca bhogena ca saddhim tinena missam katva adipeyyum. Evam sabbampi tam tehi adipitam dahanto ayam asamatthatejo asadisatejo tava aggi na tappeyya evam atappaniyam bhatika. Dirasannuti dvihi jivhahi rasajananasamattha ko tam sappiadihi subhikkham va suhitam va. Kiriyati kareyya ko sakkuneyya katum. Evam atittam pana etam mahagghasam santappetva ko nama devalokam gamissati passa yavancetam dukkathitanti. Yogayuttoti aranimathanayogena yutto hutva tam paccayam labhitvava samarohati nibbattati. Evam paravayamena uppajjamanam acetanam tam tvam devoti vadasi. Idampi abhutameva kathesiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page77.

Aggimanuppavitthoti aggi anuppavittho. Namatthamanoti napi aranihatthena narena amatthiyamano nibbatti. Nakammuna jayati jatavedoti na jatavedatthikassa purisassa kiriyam vina attano dhammatayayeva jayati. Susseyyunti anto aggina sosiyamanani vanani susseyyum allaneva susseyyum. Bhojanti bhojento. Dhumasikhim patapavanti dhumasikhaya yuttam patapavantam. Angarikati angarakaraka. Lonakarati lonodakam pacitva lonakaraka. Sudati bhattakaraka. Sariradahati matasarirajjhapaka. Punnanti etepi sabbe punnameva kareyyum. Ajjhenamagginti ajjhenam aggim mantajjhayaka brahmanapi hontu. Koci naro dhumasikhim patapavantam aggim bhojento tappayitvapi punnam na karoti nama. Lokapacito samanoti tava devo lokassa apacito pujito samano. Yadevati yam ahikunapadim patikulam jeguccham macca duratoparivajjayanti. Tadappasatthanti tam appasattham samma dirasannu katham kena karanena paribhunjeyya. Devesuti eke manussa sikhim devesu annataram devam vadanti. Milakkhu panati annana pana milakkhu udakam devoti vadanti. Asannakayanti anindriyabaddham acittakayam samanam etam acetanam pajanam pacanadikammakaram vessanaram aggim paricaritva papani kammani karonto loko katham sugatim gamissati. Idam te ativiya dukkathitam. Sabbabhibhutahudha jivikatthati ime brahmana attano jivikattham mahabrahma sabbabhibhuti ahamsu. Sabbo loko teneva nimmitoti vadanti. Puna aggissa brahma

--------------------------------------------------------------------------------------------- page78.

Paricarikoti vadanti. Sopi kira aggim juhateva. Sabbanubhavi ca vasiti so pana yadi sabbanubhavi ca vasi ca atha kimattham sayam animmito hutva attanava nimmitam. Vanditassati vandito bhaveyya idampi te dukkathitameva. Hasanti arittha brahmananam vacanam nama hasitabbayuttakam panditanam nijjhanam na khamati. Parikarimsuti ime brahmana evarupam musavadam attano sakkarahetu pubbe pattharimsu. Sandhabhita jantubhi santidhammanti ete ettake labhasakkare apatubhute jantuhi saddhim yojetva panavadhapatisamyuttam attano laddhidhammapasamkhatam santidhammam sandhabhita yannasuttam nama ganthayimsuti attho. Etance saccanti yadetam taya ajjhenamariyati adi vuttam etam ce saccam bhaveyya. Nakhattiyoti evam sante akhattiyo rajjam nama na labheyya abrahmanopi mantapadani na sikkheyya. Musavimeti musava ime. Odariyati udaranissitajivika udarapuranahetu va. Tadappapannati tam tesam vacanam appapanna. Attana vati pandita pana tesam vacanam sadosanti attanava passanti na saddahanti. Tam tadisanti tam tatharupam. Samkhubhitanti samkhubhitva brahmuna thapitamariyadam bhinditva thitam samkhubhitam vibhinnam lokam so tava brahma kasma ujum na karoti. Alakkhinti kim karana sabbaloke dukkham vidahi. Sukhanti kim na ekantasukhameva sabbalokamakasi lokavinasako coro manne tava brahmati. Mayati mayaya. Adhammena kimatthakariti imina mayadina adhammena kim karana sabbalokam anatthakari niratthasamyojayiti attho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page79.

Aritthati arittha tava bhutapati adhammiko yo dasavidhe kusaladhamme sati dhammameva avidahitva adhammam vidahi. Kitati adisu upayogatthe patcattavacanam. Ete kitadayo pane hantva macco sujjhati saggam upeti ete hi kambojakaratthavasinam bahunam anariyanam dhamma. Te pana vitatha adhamma dhammati vutta. Tehi tava brahmuna nimmitehi bhavitabbanti. Idani tesam vitathabhavam dassento aha sace hi so sujjhati yo hanati hatopi so saggamupeti thanam bhovadi bhovadinamarabheyyum 1- ye vapi tesam abhisaddaheyyum neva miga na pasunopi gavo ayacanti attavadhaya keci vipphandamana idha jivikattha yannesu pane pasumarabhanti 2- yupassa ne pasubandhe ca bala citrehi vannehi mukham nayanti ayante yupo kamaduho parattha bhavissati sassato samparaye sace ca yupe manisamkhamuttam @Footnote: 1 marayeyyum itipi . 2 pasumaharantitipi patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page80.

Dhannam dhanam rajatam jatarupam sukkhesu katthesu navesu capi sace duhe tidive sabbakame tevijjasamghava puthu yajeyyum na brahmana kinci na yajayeyyum kuto ca yupe manisamkhamuttam dhannam dhanam rajatam jatarupam sukkhesu katthesu navesu capi kuto duhe tidive sabbakame satha ca ludda ca paluddhabala citrehi vannehi mukham nayanti adaya aggim mama dehi vittam tato sukhi hohisi sabbakame tamaggihuttam saranam pavissa citrehi vannehi mukham nayanti oropayitva kesamassu nakhanca vedehi vittam atigalhayanti kaka ulukamva raho labhitva ekam samanam bahuka samecca annani bhotva kuhaka kuhitva mundam karitva yannapathosajjanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page81.

Evam hi so vancito brahmanehi ekam samanam bahuka samecca te yogayogena vilumpamana dittham aditthena dhanam haranti akasiya rajuhi vanusittha tadassa adaya dhanam haranti te tadisa corasama asanta vajjha na hannanti arittha loke indassa baharasi dakkhinati yanyesu chindanti palasayatthim tancepi saccam maghava chinnabahu kenassa indo asure jinati tanceva tuccham maghava samangi hantva avajjho paramo sudevo manta ime brahmana tuccharupa sanditthika vancana esa loke malagiri himava yo ca vijjha sudassano nissabho kakaveru ete ca anne ca naga mahanta citya kata yannakarebhimahu yathapakarani hi itthakani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page82.

Citya kata yannakarebhimahu na pabbata honti tathapakara annadisa acala ditthasela na itthaka honti sila cirena na tattha sanjayati ayo na loham yannanca etam parivannayanta citya kata yannakarebhimahu ajjhayikam mantagunupapannam tapassinam yacayogi tidhahu tire samuddassudakam sajjantam tam sagarajjhohari tenapeyyo parosahassampi samantavede mantupapanne nadiyo vahanti na tena byapannarasudakani kasma samuddo atulo apeyyo yekeci kupa idha jivaloke lonudaka kupakhanehi khata na brahmanajjhoharanena tesu apo apeyyo dirasannurahu pure purattha ka kassa bhariya mano manussam ajanesi pubbe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page83.

Tenapi dhammena na koci hino evampi vossaggavibhangamahu candalaputtopi adhicca vede bhaseyya mante kusalo matima na tassa muddha vipphaleyya sattadha manta ime attavadhaya kata vaca kata giddhi kata gahita dummocaya kabyapathanupanna balana cittam visame nivittham tadappapanna abhisaddahanti sihassa byagghassa ca dipino ca na vijjati porisayabalena manussabhavo ca gavamva pekkho jati hi tesam asama samanam sace ca raja pathavim vijitva sajivava assava parisajjo sayameva so sattusamgham vijeyya tassa paja nicca sukhi bhaveyya khattiyamanta ca tayo ca veda atthena ete samaka bhavanti tesanca attham avinicchinitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page84.

Na bujjhati oghapathamva channam khattiyamanta ca tayo ca veda atthena ete samaka bhavanti labho alabho ayaso yaso ca sabbeva tesam catunnanca dhamma yathapi ibbha dhanadhannahetu kammani karenti puthu pathabya tevijjasamghapi tatheva ludda kammani karenti puthu pathabya ibbhehi ete samaka bhavanti niccussuka kamagunesu yutta kammani karenti puthu pathabya tadappapanna dirasannura teti. Tattha bhovaditi brahmana. Bhovadinamarabheyyunti brahmanameva mareyyum. Yevapiti ye vapi brahmananam tam vacanam saddaheyyum. Te attano upatthakeyeva brahmana mareyyum brahmana pana brahmane ca upatthake ca amaretva nanappakare tiracchaneyeva marenti iti nesam vacanam miccha. Keciti yannesu no maretha mayam saggam gamissamati ayacanta keci natthi. Pane pasumarabhantiti migadayo pane ca pasunca vipphandamane jivikatthaya marenti. Mukham nayantiti etesu yupussapanesu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page85.

Pasubandhesu imasmim te yupe sabbam santakam manisamkhamuttam dhanadhannarajatajatarupam sannihitam ayante parattha kamaduho bhavissati sassatabhavam avahissatiti citrehi karanehi mukham pasarenti tam tam vatva micchagaham gahayantiti attho. Sace cati sace yupe va sesakatthesu va etam maniadikam labheyya tidive va sabbakamaduho assa tevijjasamgha puthu hutva yannam yajeyyum bahuddhanataya ceva saggakamataya ca annam abrahmanam na yajeyyum yasma pana attano dhanam paccasimsanta annampi yajenti tasma abhutavadinoti veditabba. Kuto cati etasmim yupe va sesakatthesu va kuto etam maniadikam avijjamanameva kuto tidive sabbakame duhissati. Sabbathapi abhutameva tesam vacanam. Satha ca ludda ca paluddhabalati arittha ime brahmana nama keratika ceva nikkaruna ca. Te bala lokam palobhetva upalapetva vicitrehi karanehi mukham pasarenti. Sabbakameti aggim adaya tavanca juha amhakanca vittam dehi. Tato sukhiti sabbakame labhitva sukhito hohiti. Tamaggihuttam saranam pavissati tam rajanam rajamahamattam va adaya aggijuhanattha nageham pavisitva. Oropayitvati vicitrani karanani vadanta kesamassunca nakhe ca oropayitva. Atigalhayantiti vuttataya tayo vede nissaya idam databbam idam katabbanti vadanta vedehi tassa santakam vittam atigalhayanti vinasenti viddhamsenti. Annani bhotva kuhaka kuhitvati te kuhaka nanappakaram kuhakakammam katva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page86.

Samecca samagantva yannam vannetva dayakam vancetva tassa santakam nanaggarasabhojanam bhunjitva atha nam mundam katva yannapathe osajjanti. Gahetva bahi yannavatam gacchantiti attho. Yogayogenati te brahmana tam ekam bahuka samecca tena tena yogena taya taya yuttiya vilumpamana dittham paccakkham tassa dhanam aditthena devalokena adittham devalokam vannetva amaratthanam katva haranti. Akasiya rajuhi vanusitthati idanca idanca mama balim ganhathati rajuhi va rajamahamattehi va anusittha akasiyasamkhata rajapurisa viya. Tadassati tam assa dhanam adaya haranti. Corasamati abhutabaliggahaka sandhicchedakacorasadisa. Vajjhati vadharaha evarupa papadhamma ime loke na hannanti. Baharasiti baha asi. Idam vuttam hoti idampi arittha brahmananam musavadam passa te kira yannesu mahatim palasayatthim indassa bahasi dakkhinati vatva chindanti tance tesam vacanam saccam atha chinnabahu samano kenassu bahubalena indo asure jinati. Samangiti bahusamangi acchinnabahu arogoyeva. Hantvati asuranam hantava. Paramoti uttamo punniddhiya samannagato annesam avajjho. Brahmanati brahmananam manta. Tuccharupati tucchasabhava nipphala. Vancanati ye ca tesam brahmananam manta nama esa loke sanditthika vancana. Yathapakaraniti yadisani itthakani gahetva yannakarehi citya katati vadanti. Ditthaselati pabbata hi acala dittha anupacita ekaghana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page87.

Silamaya ca na annadisa itthakani calani na ekaghanani na silamayani. Parivannayantati etam yannam vannetva brahmana. Samantavedeti paripunnavede brahmane. Vahantiti sotesupi avattesupi patite nadiyo vahanti nimujjapetva jivitakkhayam papenti. Na tena byapannarasudakaniti ettha eko nakaro sampucchanatthe nipato hoti. Nanu tena byapannarasudaka nadiyoti hi tam pucchanto evamaha. Kasmati kena karanena tata mahasamuddova apeyyo kato kim mahabrahma yamu nadisu nadisuudakam apeyyam katum na sakkoti mahasamuddeyeva sakkotiti. Dirasannurahuti dirasannu ahu jatoti attho. Pure puratthati ito pure sabbapurattha pathamakappakale. Ka kassa bhariyati ka kassa bhariya nama. Tada hi purisitthilingameva natthi paccha methunadhammavasena matapitaro nama jata. Mano manussanti tada hi manoyeva manussam ajanesi. Manomayava satta nibbattimsuti attho. Tenapi dhammenati tenapi karanena tena sabhavena koci jatiya hino nama natthi na hi tada khattiyadibhedo atthi tasma yam brahmana vadanti brahmanava jatiya settha itare hinati tam miccha. Evampiti evam vattamane loke poranakavattam jahitva paccha attana paricchinditva katanam vasena khattiyadayo cattaro kotthasa jata. Evampi vossaggavibhangamahuti attana katehi kammavossaggehi tesam sattanam ekacce khattiya jata ekacce brahmanadayoti imam vibhagam kathenti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page88.

Tasma brahmanava setthati vacanam micchava. Sattadhati yadi mahabrahmuna brahmanananneva tayo veda dinna na annesam candalassa mante bhasantassa muddha sattadha phaleyya na ca phalati tasma imehi brahmanehi attavadhaya manta kata attanoyeva nesam musa vaditam pakasenta gunavadham karonti. Vaca katati ete manta nama musavadena cintetva kata. Giddhi kata gahitati labhagiddhikataya brahmanehi gahita. Dummocayati macchena gilitabalisa viya dummocaya. Kabyapathanupannati kabyakarakabrahmananam tam vacanapatham anupanna anugata. Tehi yatha icchanti tatha musavadam vatva bandha. Balananti tesam hi balanam cittam visame nivittham. Tam anne appapanna saddahanti. Porisayabalenati porisayasamkhatena balena. Idam vuttam hoti yam etesam sihadinam purisathamasamkhatam porisayabalam tena balena samannagato brahmano nama natthi sabbe imehi tiracchanehipi hinayeva. Manussabhavo ca gavamva pekkhoti api ca yo etesam manussabhavo so gunnam viya pekkhitabbo. Kim karanati. Jati hi tesam asama samananti tesam brahmananam duppannataya tehi saddhim samanam jatiyeva asama annameva hi gunnam santhanam annam etesanti ete brahmane tiracchanesu sihadisu samepi akatva gorupasameva karoti. Sace ca rajati arittha yadi mahabrahmuna dinnabhavena khattiyova pathavim vijitva. Sajivavati saha jivihi amaccehi samannagato. Assava

--------------------------------------------------------------------------------------------- page89.

Parisajjoti attano ovadakarakaparisavacaro siya athassa parisaya yujjhitva rajjam databbam nama na bhaveyya sayameva so ekakova sattusamgham vijeyya. Evam sati yuddhe dukkhabhavena tassa paja niccam sukhi bhaveyya etanca saccam natthi tasmapi tesam vacanam miccha. Khattiyamantati rajasatthanca tayo ca veda attano anaya ruciya idameva kattabbanti pavattanta atthena etea samaka bhavanti. Avinicchinitvati tesam khattiyamantanam khattiyopi vedanam brahmanopi attham avinicchinitva anavaseneva ganhanto tam attham udakoghena channam maggam viya na bujjhati. Atthena eteti vancanatthena ete samaka bhavanti. Kim karana. Brahmana hi brahmanava settha anne vanna hinati vadanti ye ca te labhadayo lokadhamma sabbe te sabbesampi catunnam vannanam dhamma ekasattopi hi etehi muttako nama natthi. Iti brahmana lokadhammehi aparimuttava samana settha mayanti musavadam kathenti. Ibbhati gahapatika. Tevijjasamghapiti brahmanapi tatheva puthuni kasigorakkhadini kammani karonti. Niccussukati niccam ussukkajata chandajata. Tadappapanna dirasannura teti tasma bhatika dirasannu nippanna brahmana araka te dhammato poranaka hi brahmanadhamma etarahi sunakhesu sandissantiti. Evam mahasatto tesam vadam bhinditva attano vadam patitthapesi. Tassa dhammakatham sutva sabbe te nagaparisa somanassajata

--------------------------------------------------------------------------------------------- page90.

Ahesum. Mahasattopi nesadabrahmanam nagabhavana niharapetva paribhasanamattampi panassa nakasi. Yannabhedakandam nitthitam. Sagarabrahmadattopi thapitadivasam anatikkamitva caturanginiya senaya parivuto pitu vasanatthanam agamasi. Mahasattopi matulanca ayyakanca passissamati bherincarapetva mahantena sirisobhaggena yamunato uttaritva tameva assamapadam arabbha payasi. Avasesabhataro cassa matapitaro ca pacchato payimsu. Tasmim khane sagarabrahmadatto mahasattam mahatiya parisaya agacchantam disva asanjanitva pitaram pucchanto aha kassa bheri mudinga ca samkha panavadendima purato patipannani hasayanta rathesabham kassa kancanapattena puthuna vijjuvannina yuva kalapasannaddho ko eti siriya jalam ukkamukhe pahatthamva khadirangarasannibham mukham carurivabhati ko eti siriya jalam kassa khambonadam chattam sasalakam manoramam adiccaramsavaranam ko eti siriya jalam kassa angapariggayha valavijanimuttamam ubhato varapannassa muddhani uparupari kassa pekhunahatthani citrani ca muduni ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page91.

Suvannamanidandani caranti ubhatomukham khadirangaravannabha ukkamukhapahamsita kassete kundala vaggu sobhanti ubhato mukham kassa vatena chupita siniddhagga mudu kalika sobhayanti nalatantam nabha vijjurivuggata kassa etani akkhini ayatani puthuni ca ko sobhati visalakkho kassetam unnajam mukham kassete lapanajata suddha samkhavarupama bhasamanassa sobhanti danta kuppilasadisa kassa lakha rasasama hatthapada sukhe thita ko so bimbotthasampanno diva suriyova sobhati himaccaye himavato brahasalova pupphito ko so odatapavaro jayam indova sobhati suvannapilakakinnam manidandavicittakam ko so parisamogayha amse khaggam pamuncati suvannavikata citra sukata citrasibbini ko so omuncate pada mano katva mahesinoti. Tattha patipannaniti kassetani turiyani purato patipannani. Hasayantati etam rajanam tosenta. Kassa kancanapattenati kassa nalatante bandhena unhisapattena vijjuya meghamukham viya vannamukham pajotanti pucchati. Yuva kalapasannaddhoti taruno

--------------------------------------------------------------------------------------------- page92.

Sannaddhadhanukalapo. Ukkamukhe pahattham vati kammaruddhane pahatthasuvannam viya. Khadirangarasannibhanti adittakhadirangarasadisam. Jambonadanti rattasuvannamayam. Angapariggayhati camaraggahakena angena pariggahita hutva. Valavijaninti manivalavijani. Uttamanti muttama. Pekkhunahatthaniti morapinchahatthaka. Citraniti sattaratanacitrani. Suvannamanidandaniti tapaniyasuvannena ca manihi ca khacitadandani. Ubhato mukhanti mukhassa ubhayapassesu caranti. Vatena chupitati vatena pahata. Siniddhaggati siniddhaagga. Nalatantanti kassete evarupa kesa nalatantam upasobhanti. Nabha vijjurivuggatati nabhato uggatavijju viya. Unnajanti kancanadaso viya parisuddham. Lapanajatati mukhajata. Kuppilasadisati mandalamakulasadisa. Sukhe thitati sukhaparihata. Jayam indovati jayappatto viya indo. Suvannapilakakinnanti suvannapilakahi akinnam. Manidandavicittakanti manihi pharumhi vicittakam. Suvannavikatati suvannakhacita. Citrati sattaratanavicitra. Sukatati sunitthita. Citarasibbiniti vicitrasibbiniyo. Padati ko esa padato evarupa suvannapaduka omuncatiti pucchati. Evam puttena sagarabrahmadattena puttho iddhima abhinnalabhi tapaso tata ete dhataratthassa nagaranno putta tava bhagineyya nagati acikkhanto gathamaha dhataratthassa te naga iddhimanto yasassino

--------------------------------------------------------------------------------------------- page93.

Samuddajaya uppanna ete naga mahiddhikati. Evam tesam kathentananceva nagaparisa patva tapasassa pade vanditva ekamantam nisidimsu. Samuddajapi pitaranca jetthabhataram rajananca vanditva roditva nagaparisaya saddhim nagabhavanameva gata. Sagarabrahmadattopi tattheva katipaham vasitva pitaram vanditva khamapetva baranasimeva gato. Samuddaja nagabhavaneyeva kalamakasi. Bodhisattopi yavajivam silam rakkhitva ayuhapariyosane saddhim nagaparisaya saggapadam purayi. Sattha imam dhammadesanam aharitva evam upasaka poranakapandita anuppannepi buddhe evarupam nagasampattim pahaya uposathakammam karimsuti vatva jatakam samodhanesi. Tada matapitaro maharajakulani ahesum. Nesadabrahmano devadatto. Somadatto anando. Accimukhi uppalavanna. Sudassano sariputto. Subhogo moggallano. Kanarittho sunakkhatto. Bhuridatto pana ahameva sammasambuddhoti. . Bhuridattajatakam chattham nitthitam. --------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page94.

@Footnote: @*** hanranir m+mikhramula ***


             The Pali Atthakatha in Roman Book 44 page 61-94. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=44&A=1260&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=44&A=1260&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=687              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=28&A=4328              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=5103              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=5103              Contents of The Tipitaka Volume 28 http://84000.org/tipitaka/read/?index_28

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]