![]() |
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
Mahanipatavannana --------------- candakumarajatakam rajasi luddakammoti idam sattha tijjhakute pabbate viharanto devadattam arabbha kathesi. Tassa vatthu samghabhedakakkhandhake agatameva. Tam tassa pabbajitakalato patthaya yava bimbisararanno marana tatthagatanayeneva veditabbam. Tam pana marapetva devadatto ajatasattum upasankamitva aha maharaja tava manoratho matthakam patto mama manoratho pana na tava papunatiti. Tam sutva raja ko pana vo bhante manorathoti. Maharaja nanu dasabalam maretva buddho bhavismamiti. Raja amhehettha kim katabbanti. Maharaja dhanuggahe sannipatapetum vattatiti. Sadhu bhanteti raja akkhanavedhinam dhanuggahanam panca kulasatani sannipatapetva tato ekatimsajane uccinitva tata therassa vacanam karothati vatva devadattassa santikam pesesi. So tesam jetthakam amantetva evamaha avuso samano gotamo gijjhakute pabbate viharati asukasmim nama divatthane cankamati tvam pana tattha gantva tam visapitena sallena vijjhitva jivitakkhayam papetva asukena nama maggena ehiti. So tam pesetva tasmim magge dve dhanuggahe thapesi tumhakam thitamaggena eko puriso agamissati tumhe tam Jivita voropetva asukamaggena nama ethati. Tasmim magge cattaro purise thapesi tumhakam thitamaggena dve purisa agamissanti tumhe te jivita voropetva asukamaggena nama ethati. Tasmim magge attha jane thapesi tumhakam thitamaggena cattaro purisa agamissanti tumhe te jivita voropetva asukamaggena nama ethati. Tasmim magge solasa purise thapesi tumhakam thitamaggena attha purisa agamissanti tumhe te jivita voropetva asukamaggena nama ethati. Kasma panevamakasiti. (attano kammassa paticchadanattham .) so kira attano papakammassa paticchadanattham evamakasi. Atha so jetthakadhanuggaho vamato khaggam laggetva pitthiya tundisaram bandhitva mendasingamahadhanum gahetva tathagatassa santikam gantva vijjhissami nanti sannaya dhanum aropetva saram sannayhitva akaddhitva visajjetum nasakkhi. Sattha dhanum akaddhitum datva visajjetum nadasi. So saram visajjetumpi oropetumpi asakkonto phasukkahi bhijjamanahi viya mukhato khelena paggharantena kilantarupo ahosi. Sakalasariram thaddhajatam yantena pilatakarappattam viya ahosi. So maranabhayatajjito atthasi. Atha nam sattha disva madhurassaram niccharetva bho purisa balajana ma bhayi ito ehiti tam assasesi. So tasmim khane avudhani chaddetva bhagavato padesu sirisa nipatitva bhagavantam etadavoca accayo mam bhante accagama yathabalam yathamulham yathaakusalam yvaham Tumhakam gune ajananto andhabalassa devadattassa vacanena tumhe jivita voropetum agatomhi khamatha me bhante khamatha sugata khamatha lokaviduti attano dosam khamapetva ekamante nisidi. Atha nam sattha saccani pakasetva sotapattiphale patitthapetva avuso devadattena acikkhitamaggam appatipajjitva annena maggena yahiti tam uyyojesi uyyojetva ca pana cankama oruyha annatarasmim rukkhamule nisidi. Atha tasmim dhanuggahe anagacchante itare dve kinnukho cirayatiti patimaggam gacchanta dasabalam disva upasankamitva vanditva ekamantam nisidimsu. Sattha tesam dvinnam saccani pakasetva sotapattiphale patitthapetva avuso devadattena kathitamaggam appatipajjitva imina maggena acchathati uyyojesi imina upayena itarepi agantva nisinne saccani pakasetva sotapattiphale patitthapetva annena maggena uyyojesi. Atha so pathamamagato jetthakadhanuggaho devadattam upasankamitva bhante devadatta aham sammasambuddham jivita voropetum nasakkhim mahiddhiko so bhagava mahanubhavoti arocesi. Te sabbepi sammasambuddham nissaya amhehi jivitam laddhanti satthu santike pabbajitva arahattam papunimsu. Ayam pavutti bhikkhusamghe pakata ahosi. Bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum avuso devadatto kira ekasmim tathagate vericittena bahu jane jivita voropetum vayamamakasi te sabbepi sattharam nissaya jivitam labhimsuti. Satthapi sihasayanato vutthaya dibbaya sotadhatuya tesam katham sutva Dhammasabhayam agantva kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva imaya namati vutte na bhikkhave idaneva pubbepi devadatto mam ekam nissaya mayi vericittena bahu jane jivita voropetum vayamamakasiti vatva tunhi ahosi tehi yacito atitam ahari atite bhikkhave ayam baranasi pupphavati nama ahosi. Tattha vasavattiranno putto ekaraja nama rajjam karesi. Tassa putto candakumaro nama uparajjam karesi. Kandahalo nama brahmano parohito ahosi. So ranno atthanca dhammanca anusasati. Tam kira raja panditoti sutva vinicchaye nisidapesi. So lanca cittako hutva lancam gahetva assamikam samikam karoti samikam assamikam karoti. Athekadivasam eko attaparajito puriso vinicchayatthane upakkosanto nikkhamitva rajupatthanam agacchantam candakumari disva tassa padesu nipatitva parodi. So kim bho purisatam aha. Sami kandahalo vinicchaye vilopam khadati ahantena lancam gahetva parajayam papitoti. Candakumaro ma bhayiti vatva tam assasetva vinicchayam netva samikameva samikam akasi assamikameva assamikam akasi. Mahajano mahasaddena sadhukaramakasi. Raja tam sutva kim eso saddoti pucchi. Candakumarena kira atto suvinicchito deva tattheso sadhukarasaddoti. Ranno tam sutva piti uppajji. Candakumaro agantva pitaram vanditva Ekamantam nisidi. Atha nam raja tata eko kira te atto vinicchitoti pucchi. Ama devati. Tena hi tata ito patthaya tavameva vinicchayam patthapehiti raja vinicchayam kumarassa adasi. Kandahalassa ayo pacchijji. So tato patthaya kumare aghatam bandhitva otarapekkho vicari. So pana raja mandapanno ekadivasam paccusasamaye evarupam supinam addasa. Alankatadvarakotthakam sattaratanamayapakaram satthiyojanikam suvannavalukamayamahavithim yojanasahassubbedhavejayantapasadapatimanditam nandavanadivanaramaneyyakam nandapokkharadipokkharaniramaneyyakasamannagatam akinnadevaganam tavatimsabhavanam. Tattha vejayantapasade bahu acchara naccagitavadita nivajjimsu. Raja tam disva pabujjhitva tattha gantukamo hutva cintesi sve acariyakandahalassagatavelaya devalokagamimaggam pucchitva tena desitamaggena devalokam gamissamiti. So patova nahatva vattham nivasetva nanaggarasabhojanam paribhunjitva gandham vilimpitva nisidi. Kandahalopi patova nahatva vattham nivasetva bhojanam bhunjitva gandham vilimpetva rajupatthanam gantva rajanivesanam pavisitva ranno sukhaseyyam pucchi. Athassa raja asanam dapetva panham pucchi. Tamattham pakasento sattha aha rajasi luddakakammo ekaraja pupphavatiya yam so pucchi brahmabandhum kandahalam purohitam Mulham sagganamaggamacikkha tvamasi brahmana dhammavinayakusalo yatha ito vajjanti sugatim nara punnani katvanati. Tattha rajasiti raja asi. Luddakakammoti kakkhalapharusakammo. Sagganamagganti sagganam maggam. Dhammavinayakusaloti sucaritadhamme ca acaravinaye ca kusalo. Yathati yatha pana nara punnani katva ito sugatim gacchanti tam me sugatimaggam acikkhahiti pucchi. Idampana panham sabbannubuddham va tassa savakam va tesam alabhena bodhisattam va pucchitum vattati. Raja pana yatha nama sattaham maggamulho puriso annam addhamasamattam maggamulham purisam puccheyya evam kinci ajanantam andhabalam kandahalam pucchi. So cintesi ayam me paccamittassa pitthim passanakalo idani candakumaram jivitakkhayam papetva mama manoratham puressamiti. Atha so rajanam amantetva tatiyam gathamaha atidanam deva datvana avajjham deva ghatetva evam vajjanti sugatim nara punnani katvanati. Tassattho maharaja saggam gacchanta nama atidanam dadanti avajjham ghatenti sace saggam gantukamosi tavampi tatheva karohiti. Atha nam raja panhassattham pucchi kim panetam atidanam ko ca avajjho imasmim lokasmim etanca kho no akkhahi yajissami dadami dananiti. Sopissa byakasi puttehi deva yajitabbam mahesihi negamehica usabhehi ajaniyehi catuhi sabbacatukkehi deva yannam yajitabbanti. Sopissa byakarontova tena devalokamaggam puttho nirayamaggam byakasi. Tattha puttehiti attano jatehi piyaputtehi ceva piyadhitahi ca. Mahesihiti piyabhariyahi. Negamehiti setthihi. Usabhehiti sabbasetehi usabharajuhi. Ajaniyehiti mangalaassehi. Catuhiti etehi sabbeheva annehi ca hatthiadihi catuhiti evam sabbacatukkehi deva yannam yajitabbam. Etesanca rajaputtadinam khaggena sisam chinditva suvannapatiya galalohitam gahetva avate pakkhipitva yannassa yajanaka rajano sarireneva saha devalokam gacchanti maharaja samanabrahmanakapanaddhikavanibbakayacakanam ghasacchadanadidanam sampadanam atidanameva na hoti ime pana puttadhitadayo maretva tesam galalohitena yannassa yajanam atidanam namati rajanam sannapesi. Iti so cintesi sace candakumaram ekanneva ganhissami vericittena karanam mannissantiti tasma tam mahajanassa antare pakkhipi. Imampana tesam kathentanam katham sutva antepurajana bhitatasita hutva ekappahareneva mahaviravam viravimsu. Tamattham pakasento sattha aha Tam sutva antepure kumara mahesiyo ca hannantu eko ahosi nigghoso bhesma accuggato saddoti. Tattha tanti kumara ca mahesiyo ca hannantuti tam vacanam sutva. Ekoti sakalarajanivesane ekova nigghoso ahosi. Bhesmati bhayanako. Accuggatoti atiuggato ahosi. Tada sakalarajakulam yugantavatabhihatam viya salavanam ahosi. Brahmanopi rajanam kim maharaja yannam yajitum sakkosi na sakkositi pucchi. Kim kathesi acariya yannam yajitva devalokam gamissamiti. Maharaja bhirukajatika dubbalajjhasaya purisa yannam yajitum samattha nama na honti tumhe idha sabbe pane sannipatetha aham yannavate kammam karissamiti attano pahonakam balam gahetva nagara nikkhamma yannavatam samatalam karetva vatiya parikkhipi. Kim karana. Dhammiko hi samano va brahmano va agantva tam vareyyati tasma yannavatam vatiya parikkhepanam caritanti katva poranabrahmanehi thapitam. Rajapi purise pakkosapetva tata aham attano puttadhitaro ca bhariyayo ca maretva yannam yajitva devalokam gamissami gacchatha nesam acikkhitva sabbe idha anethati puttanam tava anayanatthaya aha gacchatha vadetha kumare candanca suriyanca bhaddasenanca suranca ramagottanca pasu kira hotha yannatthayati. Tattha candanca suriyancati candakumaro ca suriyakumaro ca Dve gotamideviya aggamahesiya putta. Bhaddaseno ca pana suro ca ramagotto ca tesam vematikabhataro. Pasu kira hothati ekasmim thane rasi hothati ma pakiretthati attho. Te pathamam candakumarassa santikam gantva ahamsu tata kumara tumhakam kira pita tumhe maretva devalokam gantukamo tumhakam gahanatthaya amhe pesesiti. So kassa vacanena mam ganhapetiti. Kandahalassa vacanenati. Kim so mannevekam ganhapeti udahu annepi ganhapetiti. Annepi ganhapesi sabbacatukkam kira yannam yajapetukamoti. So cintesi tassa annehi saddhim veram natthi vinicchaye vilopam katum alabhanto atha ca pana mayi ekasmim vericittena bahu jane marapeti hotu pitaram datthum labhantassa sabbesam mocanam nama mama bharoti. Atha ne rajapurise aha tena hi me pitu vacanam karothati. Te tam anetva rajangane ekamante thapetva itarepi tayo anetva tasseva santike thapetva ranno arocayimsu anita te deva puttati. So tesam vacanam sutva tata idani me dhitaro anetva tesanneva bhatikanam santike karothati catasso dhitaro aharapetum itaram gathamaha kumariyopi vadetha upasenanca kokilanca muditanca nandancapi kumarikam pasu kira hotha yannatthayati. Te evam karissamati tasam santikam gantva ta rodamana Paridevamana anetva bhatikananneva santike thapayimsu. Tato raja attano bhariyanam gahanatthaya itaram gathamaha vijayampi me mahesim eravatim kesinim sunandanca lakkhanavarupapanna pasu kira hotha yannatthayati. Tattha lakkhanavarupapannati uttamehi catusatthiya itthilakkhanehi upapanna etapi vadethati attho. Te tapi paridevamana anetva kumaranam santike karimsu. Atha raja cattaro setthino aharapento itaram gathamaha gahapatayopi vadetha punnamukham bhaddiyam singalanca vaddhancapi gahapatim pasu kira hotha yannatthayati. Rajapurisa gantva te anayimsu. Ranno puttadare gayhamane sakalanagaram na kinci avoca. Setthikulani pana mahasambandhani tasma tesam gahitakale sakalanagaram samkhubhi. Ranno setthino maretva yannam yajitum na dassamati te setthino parivaretvava tesam nativaggena saddhim rajakulam agamamsu. Atha te setthino natiganaparivuta rajanam vanditva attano jivitam yacimsu. Tamattham pakapento sattha aha te tattha gahapatayo avocayimsu samagata puttadaraparikinna sabbe sikhino deva karohi atha va no dase savehiti. Tattha sabbe sikhinoti sabbe amhe matthake culam thapetva attano cetake karohi mayante cetakakiccam karissama. Atha Va no dase savehiti atha va no asaddahanto sabba seniyo sannipatetva tasam majjhe amhe dase savehi mayante dasavattam patisunissamati. Te evam yacantapi jivitam laddhum nasakkhimsu. Rajapurisa sabbe patikkamapetva te gahetva kumarananneva santike nisidapesum. Tato raja hatthiadinam anayanatthaya anapento aha abhayankarampi me hatthim nalagirim accuggatam varunadantim anetha kho te khippam yannatthaya bhavissanti assaratanampi me kesim subhamukham punnamukham vinatakanca anetha kho te khippam yannatthaya bhavissanti usabhampi me yuthapatim modakam nisabham gavampatim te khippam anetha samuham karontu sabbam yajissami dadami danani sabbampi patiyadetha yannam pana uggatamhi suriyamhi vadethadani kumare abhiramantu imam rattim sabbampi upatthapetha yannam pana uggatamhi suriyamhi vadethadanikumare ajja kho pacchima ratiti. Tattha samuham karontu sabbanti na kevalam ettakameva avasesampi sabbam catuppadagananceva pakkhigananca sabbam catukkam katva rasim karontu sabbacatukkam yannam yajissami yacakanam samanabrahmanananca danam dassamiti. Sabbampi patiyadethati etam maya vuttam avasesam upatthapetha. Uggatamhiti aham pana yannam uggate suriye sve patova yajissami. Sabbampi upatthapethati sesampi sabbam yannupakaranam Upatthapethati attho. Ranno pana matapitaro dharantiyeva. Athassa te amacca gantva matuya arocesum ayye putto vo puttadaram maretva yannam yajitukamoti. Sa kim kathetha tatati hatthena hadayam paharitva rodamana paridevamana agantva saccam kira putta evarupo te yanno bhavissatiti pucchi. Tamattham pakasento sattha aha tam tam mata avoca rodanti agata savimanato yanno kira te putta bhavissati catuhi puttehiti. Tattha tam tanti tam ekarajanam. Savimanatoti attano savanatthanato. Raja aha sabbepi mayham putta catta candasmim hannamanasmim puttehi yannam yajitvana sugatim saggam gamissamiti. Tattha cattati candakumare hannamaneyeva sabbepi putta yannatthaya maya pariccattati. Atha nam mata aha ma tam putta saddahesi sugati kira hoti puttayannena nirayaneso maggo neso maggo hi sagganam danani dehi kondanna ahimsa sabbabhutabhabyanam esa maggo sugatiya na ca maggo putta yannenati. Tattha nirayanesoti nirassadatthena nirayanam catunnam apayanam eso maggo. Kondannati rajanam gottena alapati. Bhutabhabyananti bhutananca bhavitabbasattananca. Yannenati evarupena puttadhitaro maretva yajanayannena saggamaggo nama natthi. Raja aha acariyanam vacanam ghatissam candanca suriyanca pattehi yajitva duccajjehi sugatim saggam gamissamiti. Tattha acariyanam vacananti amma nesa attano mati acarasikkhapanakassa me kandahalacariyassa etam vacanam esa anusitthi tasma aham ete ghatayissam duccajjehi puttehi yannam yajitva saggam gamissamiti. Athassa mata attano vacanam gahapetum asakkonti apagata. Athassa pita tam pavuttim sutva agantva nam pucchi. Tamattham pakasento sattha aha tamtam pita avoca vasavatti orasam sakam puttam yanno kira te putta bhavissati catuhi puttehiti. Tattha vasavattiti tassa ranno namam. Raja aha sabbepi mayham putta catta candasmim hannamanasmim puttehi yannam yajitvana sugatim saggam gamissamiti. Atha nam pita aha Ma tam putta saddahesa sugati kira hoti puttayannena nirayaneso maggo neso maggo hi sagganam danani dehi kondanna ahimsa sabbabhutabhabyanam esa maggo sugatiya na ca maggo puttayannenati. Raja aha acariyanam vacanam ghatissam candanca suriyanca puttehi yajitva duccajjehi sugatim saggam gamissamiti. Atha nam pita aha danani dehi kondanna ahimsa sabbabhutabhabyanam puttaparivuto tuvam rattham janapadanca palehiti. Tattha puttaparivutoti puttehi parivuto. Rattham janapadancati sakalakasikaratthanca tasseva tamtam kotthasabhutam janapadanca paletum sakkhissasi. Athassa so pita attano vacanam gahapetum nasakkhi. Tato candakumaro cintesi imassa ettakassa janassa dukkham mam ekam nissaya jatam mama pitaram yacitva ettakam janam maranadukkhato mocessamiti. So pitara saddhim sallapanto aha ma no deva avadhi dase no dehi kandahalassa api nigalabandhakapi hatthi asse ca palema ma no deva avadhi dase no dehi kandahalassa api nigalabandhakapi hatthichakanani ujjhema Ma no deva avadhi dase no dehi kandahalassa api nigalabandhakapi assachakanani ujjhema ma no deva avadhi dase no dehi kandahalassa yassa honti tava kama api rattha pabbajita bhikkhacariyam carissamati. Tattha nigalabandhakapiti api nama mayam mahanigalehi bandhaka hutva. Yassa honti tava kamati sacepi kandahalassa datukamosi tassapi no dase katva dehi karissamassa dasakammanti vadati. Api ratthati sace amhakam koci doso atthi ratthato no pabbajehi api nama rattha pabbajita kapana viya kapalam gahetva bhikkhacariyam carissama ma no deva avadhi dehi no jivitanti vilapati. Tassa tam nanappakaram vilapam sutva raja hadayaphalanam patto viya assupunnehi nettehi na me koci putte maretum lacchati na mamattho devalokenati sabbe te mocetum aha dukkham kho me janayittha vilapanta jivitassa kamahi muncathadani kumare alampi me hotu puttayannenati. Te ranno katham sutva rajaputte adim katva sabbantam pakkhipariyosanam panaganam visajjesum. Kandahalopi yannavate kammam samvidahati. Atha nam eko puriso are duttha kandahala ranna puttadhitaro visajjita tvam attano puttadare maretva Tesam galalohitena yannam yajissasiti aha. So kim nametam ranna katanti kapputthanaaggi viya avattharanto utthaya turito dhavitva vegenagantva aha pubbeva mesi vutto dukkaram durabhisambhavam cetam atha no upakkhatassa yannassa karosi vikkhepam sabbe vajjanti sugatim yepi yajanti yepi ceva yajapenti yecapi anumodanti yajantanam idisam mahayannanti. Tattha pubbe mesi vuttoti nanu maya tvam pubbeva vutto tumhadisena bhirukajatikena na sakka yannam yajitum yannayajanam nama etam dukkaram durabhisambhavanti. Atha no idani upakkhatassa yannassa vikkhepam karosi. Vikhambhantipi patho. Patisedhanti attho. Maharaja kasma evam karosi yattaka hi yannam yajanti va yajapenti va anumodanti va sabbe sugatimeva vajjantiti dassesi. So andhabalo raja tassa kodhavasikassa katham gahetva dhammasanni hutva puna putte ganhapesi. Tato candakumaro pitaram anubodhiyamano aha atha kissava no pubbe sotthanam brahmane avacesi atha no akaranasma yannatthaya deva ghatesi pubbeva no daharakale na hanesi na ghatesi va daharamha yobbanappatta adusaka tata hannama hatthigate assagate sannaddhe passa no maharaja Yuddhe ca yujjhamane ca nahi madisa honti yannatthaya paccante va kuppite atavisu va madise niyojenti atha no akaranasma abhumiyam tata hannama ya kaci sakunikayo vasanti tinagharani katvana tasam hi piya putta atha no tvam deva ghatesi ma tassa saddahesi na mam kandahalo ghateyya mamam hi so ghatetva anantaram tanca deva ghateyya gamavaram nigamavaram dadanti bhogampissa maharaja athaggapindikapi kule kule gehe te bhunjanti tesampi tadisanam icchanti dubbhitum maharaja yebhuyyena hi ete akatannuno brahmana ma no deva avadhi dase no dehi kandahalassa api nigalabandhakapi hatthi asse ca palema ma no deva avadhi dase no dehi kandahalassa api nigalabandhakapi hatthicchakanani ujjhema ma no deva avadhi dase no dehi kandahalassa api nigalabandhakapi assacchakanani ujjhema ma no deva avadhi dase no dehi kandahalassa yassa honti tava kama api rattha pabbajita bhikkhacariyam carissamati tattha pubbeti tata yadi aham maretabbo atha kasma Amhakam natijano pubbe mama jatakale brahmane sotthanam avacesi. Tada kira kandahalo ca mama lakkhanani upadharetva imassa kumarassa na koci antarayo bhavissati tumhakam accayena rajjam karessatiti aha iccassa purimena pacchimam na sameti musavadi esa atha no etassa vacanam gahetva akaranasma nikkaranayeva yannatthaya deva ghatesi ma amhe ghatesi ayam hi mayi ekasmim verena mahajanam maretukamo sadhukam sallakkhesi narindati. Pubbeva noti maharaja sace amhe maretukamo pubbeva no daharakaleyeva kasma sayam va na hanesi na annehi va ghatapesi idani pana mayam dahara taruna pathamavaye thita puttadhitahi samvaddhama evam bhuta tava adusakava kim karana hannamati. Passa noti amhe cattaropi bhatike passa. Yujjhamaneti paccatthikanam nagaram parivaretva thitakale amhadise putte tehi saddhim yujjhamane passa. Aputtaka hi rajano anatha nama honti. Madisati amhadisa putta sura balappatta na yannatthaya maretabba honti. Niyojantiti tesam paccamittanam ganhanatthaya niyojenti. Atha noti atha amhe. Akaranasmati akaranena. Abhumiyanti anokaseyeva kasma tata hannamati attho. Ma tassa saddahesiti maharaja mam kandahalo na ghatayeti ma tassapi saddaheyyasi. Bhogam pissati bhogampi assa brahmanassa rajano denti. Athaggapindikapiti athete aggodakam aggapindam labhanta aggapindakapi honti. Tesampiti yesam kule bhunjanti Tesampi evarupanam pindadayakanam dubbhitum icchanti. Raja kumarassa vilapam sutva aha dukkham kho me janayittha vilapanta jivitassa kamahi muncathadani kumare alampi me hotu puttayannenati. Imameva gatham vatva punapi mocesi. Kandahalo agantva punapi aha pubbeva mesi vutto dukkaram durabhisambhavancetam atha no upakkhatassa yannassa karosi vikkhepam sabbe vajjanti sugatim ye yajanti yepi ceva yajapenti ye vapi anumodanti yajantanam idisam mahayannanti. Evam vatva puna te ganhapesi. Athassa anunayanattham kumaro aha yadi kira yajitva puttehi devalokam ito cuta yanti brahmano tava yajatu pacchapi yajissasi raja yadi kira yajitva puttehi devalokam ito cuta yanti eseva kandahalo yajatu sakehi puttehi evam janam ce kandahalo kim puttake na ghatesi sabbanca natiganam attananca na ghateyya sabbe vajjanti nirayam ye yajanti yepi va yajapenti ye capi anumodanti yajantanam edisam mahayannanti. Tattha brahmano tavati pathamantava kandahalo yajatu. Sakehiti attano puttehi atha tasmim evam yajitva devalokam gate paccha tvam yajissasi deva sadhurasabhojanampi hi tvam annehi vimamsitva bhunjasi puttamarananneva kasma avimamsitva karositi dipento evamaha. Evam jananti puttadhitaro maretva devalokam gacchantiti evam jananto kim karana attano putte ca nati ca attananca na ghatesi. Sace hi param maretva devalokam gacchanti attanameva maretva brahmaloko gantabbo bhavissatiti evam yannagunam janantena param amaretva attava maretabbo siya ayam pana tatha akatva mam marapeti iminapi karanena kandahalassa kammam janahi maharaja yatha esa vinicchaye vilopam katum alabhanto evam karotiti. Edisanti evarupam puttaghatayannam. Kumaro ettakam kathento pitaram attano vacanam gahapetum asakkonto rajanam parivaretva thitam rajaparisam arabbha aha kathanca kira puttakamayo gahapatayo gharaniyo ca nagaramhi na upavadanti rajanam ma ghatayi orasam puttam kathanca kira puttakamayo gahapatayo gharaniyo ca nagaramhi na upavadanti rajanam ma ghatayi atrajam puttam ranno camhi atthakamo hito ca sabbajanapadassa na koci assa patigham maya janapado na pavedetiti. Tattha puttakamayoti gharaniyova sandhaya vuttam. Gahapatayo ca puttakama nama honti. Na upavadantiti na upakkosanti na Vadanti. Atrajanti attana jatam. Evam vuttepi koci ranna saddhim kathetum samattho nama nahosi. Na koci assa patigham mayati imina no lanco va gahito issariyamadena va idannama dukkham katanti koci ekopi maya saddhim patigham karonto nama nahosi. Janapado na pavedetiti evam ranno ca janapadassa ca atthakamomhi kim mama pitaram ayam janapado gunasampanno te puttoti na pavedeti na janapetiti attho. Evam vuttepi na koci kinci kathesi. Tato kumaro attano bhariyanam sattasatam yacanatthaya uyyojento aha gacchatha vo gharaniyo tatanca vadetha kandahalanca ma ghatetha kumare adusake sihasamkase gacchatha vo gharaniyo tatanca vadetha kandahalanca ma ghatetha kumare apekkhito sabbalokassati. Ta gantva yacimsu. Raja na olokesi. Tato kumaro anatho hutva vilapanto gathamaha yannunaham jayeyyam rathakarakulesu va pukkusakulesu va vessesu va jayeyyam na hajja mam raja yanne ghatessatiti. Iti vatva puna ta uyyojento aha sabbapi ta mantiniyo gacchatha ayyassa kandahalassa Padesu nipatittha aparadhaham na passami sabbapi gharaniyo gacchatha ayyassa kandahalassa padesu nipatittha kinte bhante mayam dusayimhati. Tattha aparadhaham na passamiti aham acariya kandahala attano aparadham na passami. Kinte bhanteti ayya kandahala mayam tuyham kim dusayimha atha ce candakumarassa doso atthi tam khamathati vadatha. Atha candakumarassa kanitthabhagini sela kumari nama sa sokam santharetum asakkonti pitu padamulesu nipatitva paridevi. Tamattham pakasento sattha aha kapana vilapati sela disvana bhataro upanitatte yanno kira me ukkhipito tatena saggakamenati. Tattha upanitatteti upanitasabhave. Ukkhipitoti ukkhitto pavattito. Saggakamenati mama bhataro maretva saggam icchantena tatena. Ime maretva kim saggena karissasiti vilapati. Raja tassapi katham na ganhi. Tato candakumarassa putto vasulo nama pitaram dukkhitam disva aham ayyakam upasankamitva yacitva mama pitu jivitam dapessamiti ranno padamule nipatitva paridevi. Tamattham pakasento sattha aha avatti ca parivatti ca vasulo sammukha ranno ma no deva pitaram avadhi daharamha ayobbanappattati. Tattha daharamha ayobbanappattati deva mayam tarunadaraka Na tava yobbanappatta amhesupi tava anukampaya amhakam pitaram ma avadhi. Raja tassa paridevanasaddam sutva bhijjamanahadayo viya hutva assupunnehi nettehi kumaram alingitva tata assasam patilabhahi visajjemi te pitaranti vatva gathamaha eso te vasula pita tvam samehi pitara saha dukkham kho me janayasi vilapanto ante purasmim muncathadani kumare alampi me hotu puttayannenati. Tattha ante purasminti rajanivesanassa ante pure. Puna kandahalo agantva aha pubbeva me khosi vutto dukkaram durabhisambhavancetam atha no upakkhatassa yannassa karosi vikkhepam sabbe vajjanti sugatim ye yajanti yepi ceva yajapenti ye capi anumodanti yajantanam idisam mahayannanti. Rajapi andhabalo puna tassa vacanena putte ganhapesi. Tato kandahalo cintesi ayam raja muducitto kadaci visajjesi kadaci ganhapesi puna darakanam vacanena putte visajjeyya yannunaham yannavatanneva tam nemiti. Athassa tattha gamanatthaya gathamaha sabbaratanassa yanno upakkhato ekaraja tava patiyatto abhinikkhamassu deva saggam gato tvam pamodissasiti. Tassattho maharaja tava yanno sabbaratanehi upakkhato Patiyatto idani te nikkhamanakalo tasma abhinikkhama yannam yajitva saggam gato tvam pamodissasiti. Tato bodhisattam adaya yannavatagamanakale tassa orodha ekato nikkhamimsu. Tamattham pakasento sattha aha dahara sattasata eta candakumarassa bhariyayo kese vikiritvana rodantiyo maggamanuyayanti apara pana sokena nikkhanta nandane viya deva kese vikiritvana rodantiyo magamanuyayantiti. Tattha nandane viya devati nandavane cavanadhammam devaputtam parivaretva devata viya. Tato param tasam vilapo hoti kasikasucivatthadhara kundalino aggalucandanavilitta niyanti candasuriya yannatthaya ekarajassa kasikasucivatthadhara kundalino aggalucandanavilitta niyanti candasuriya matu katva hadayasokam kasikasucivatthadhara kundalino aggalucandanavilitta niyanti candasuriya janassa katva hadayasokam mamsarasabhojana nahapakasunahata kundalino aggalucandanavilitta niyanti candasuriya yannatthaya ekarajassa mamsarasabhojana nahapakasunahata kundalino aggalucandanavilitta niyanti candasuriya matu katva dahayasokam Mamsarasabhojana nahapakasunahata kundalino aggalucandanavilitta niyanti candasuriya janassa katva hadayasokam yassu pubbe hatthivaradhuragate hatthika anuvajjanti tyajja candasuriya ubhova pattika yanti yassu pubbe assavaradhuragate assaka anuvajjanti tyajja candasuriya ubhova pattika yanti yassu pubbe rathavaradhuragate rathika anuvajjanti tyajja candasuriya ubhova pattika yanti yehissu pubbe niyimsu tapaniyakappanehi turangehi tyajja candasuriya ubhova pattika yantiti. Tattha kasikasucivatthadharati kasiyani sucivatthani dhariyamana. Candasuriyati candakumaro ca suriyakumaro ca. Nahapakasunahatati candanacunnena ubbattetva nahapakehi kataparikammakataya sunahata. Yassuti ye assuti nipatamattam. Ye kumareti attho. Pubbeti ito pubbe. Hatthivaradhuragateti hatthivaranam dhuragate alankatahatthikkhandhavaragate. Assavaradhuragateti assavarapitthigate. Rathavaradhuragateti rathavaramajjhagate. Niyimsuti nikkhamimsu. Evam tasu paridevantisuyeva bodhisattam nagara niharimsu. Tada sakalanagaram samkhubhi. Nagara nikkhamitum arabhimsu. Mahajane nikkhamante dvarani nappahonti. Brahmano atibahujanam disva ko janati kim bhavissatiti nagaradvarani thakapesi. Mahajano nikkhamitum Alabhanto antonagaradvarassa asannatthane uyyanam atthi tassa santike mahaviravam viravi. Tehi ravehi sakunasamgha samkhubhitva akase pakkhandimsu. Mahajano tam tam sakunam amantetva vilapanto aha yadi sakuni mamsamicchasi uyyassu pubena pupphavatiya yajatettha ekaraja sammulho catuhi puttehi yadi sakuni mamsamicchasi uyyassu pubbena pupphavatiya yajatettha eraja sammulho catuhi kannahi yadi sakuni mamsamicchasi uyyassu pubbena pupphavatiya yajatettha ekaraja sammulho catuhi mahesihi yadi sakuni mamsamicchasi uyyassu pubbena pupphavatiya yajatettha ekaraja sammulho catuhi gahapatihi yadi sakuni mamsamicchasi uyyassu pupbena pupphavatiya yajatettha ekaraja sammulho catuhi hatthihi yadi sakuni mamsamicchasi uyyassu pubbena pupphavatiya yajatettha ekaraja sammulho catuhi assehi yadi sakuni mamsamicchasi uyyassu pupbena pupphavatiya yajatettha ekaraja sammulho catuhi usabhehi yadi sakuni mamsamicchasi uyyassu pubbena pupphavatiya yajatettha ekaraja sammulho sabbacatukehiti. Tattha mamsamicchasiti ambho sakuni sace mamsam icchasi. Uyyassu pubbena pupphavatiyati pupphavatiya pubbena puratthimadisaya yannavato Atthi tattha gaccha. Yajatetthati ettha kandahalassa vacanam gahetva sayam sammulho ekaraja catuhi puttehi yajati. Sesagathasupi eseva nayo janitabbo. Evam mahajano tasmim thane paridevitva bodhisattassa vasanatthanam gantva pasadam padakkhinam karonto antepuranca kutagaranca uyyanadini ca passanto gathahi paridevanto aha ayamassa pasado idam antepuram surammaniyam te dani ayyaputta cattaro vadhaya ninnita idamassa kutagaram sovannam pupphamalyabhikinnam tedani ayyaputta cattaro vadhaya sannita idamassa uyyanam pupphitam sabbakalikam rammam tedani ayyaputta cattaro vadhaya sannita idamassa asokavanam pupphitam sabbakalikam rammam tedani ayyaputta cattaro vadhaya sannita idamassa kanikaravanam pupphitam sabbakalikam rammam tedani ayyaputta cattaro vadhaya ninnita idamassa patalivanam pupphitam sabpakalikam rammam tedani ayyaputta cattaro vadhaya ninnita idamassa ambavanam pupphitam sabbakalikam rammam tedani ayyaputta cattaro vadhaya ninnita ayamassa pokkharani sanchanna padumapundarikehi Nava ca sovannavikata pupphavalliya citta surammaniya tedani ayyaputta cattaro vadhaya ninnitati. Tattha tedaniti idani te candakumarappamukha amhakam ayyaputta evarupam pasadam chaddetva vadhaya nihariyanti. Sovannavikatati suvannakhacita. Ettakesu thanesu vilapitva puna hatthisaladini upasamkamitva ahamsu idamassa hatthiratanam eravano gajo varunadanti tedani ayyaputta cattaro vadhaya ninnita idamassa assaratanam ekakhuro vegavato ayam asso tedani ayyaputta cattaro vadhaya ninnita ayamassa assaratho saliya viya nigghoso subho ratanakhacito yatthassu ayyaputta sobhimsu nandane viya deva tedani ayyaputta cattaro vadhaya ninnita kathannama samasamasundarehi candanamarukagattehi raja yajissate yannam sammulho catuhi puttehi kathannama samasamasundarahi candanamarukagattahi raja yajissate yannam sammulho catuhi kannahi kathannama samasamasundarahi candanamarukagattahi raja yajissate yannam sammulho catuhi mahesihi Kathannama samasamasundarehi candanamarukagattehi raja yajissate yannam sammulho catuhi gahapatihi yatha honti gamanigama sunna nimmanussaka braharanna tatha hessati pupphavatiya yitthesu candasuriyesuti. Tattha eravanoti tassa hatthino namam. Ekakhuroti abhinnakhuro. Saliya viya nigghosoti gamanakale saliyanam viya madhurena nigghosena samannagato. Kathannama samasamasundarehiti suvannasamehi annamannam jatiya samehi niddosataya sundarehiti attho. Candanamarukagattehiti lohitacandanalittangehi. Braharannati yatha te gamanigama sunna nimmanussa braharanna honti tatha pupphavatiyapi ranna yitthesu rajaputtesu sunna arannasadisa bhavissatiti. Te mahajana bahi nikkhamitum alabhanta antonagareyeva caranta paridevimsu. Bodhisattopi yannavatam nito. Athassa mata gotami nama devi puttanam me jivitam dehi devati ranno padamule nipatitva paridevamana aha ummattika bhavissami bhunahata pamsunava parikinna sace candakumaram hanti pana me deva bhijjanti umattika bhavissami bhunahata pamsunava parikinna sace suriyakumaram hanti pana me deva bhijjantiti. Tattha bhunahatati nihatavuddhika. Pamsunava parikinnati pamsunava parikinnasarira ummattika hutva vicarissami. Sa evam paridevanti ranno santika kinci katham alabhitva sunisanam vatva mama putto tumhakam kujjhitva gato bhavissati kissa tumhe nam na nivattethati kumarassa catasso bhariyayo alingitva paridevanti aha kinnuma na ramapeyyum annamannam piyamvada ghatika uparikkhi ca goparakkhi ca gayika candasuriyesu naccantiyo sama tasam na vijjatiti. Tattha kinnuma na ramapeyyunti kena karanena ima ghatikati adika catasso annamannam piyamvada candasuriyakumaranam santike naccantiyo gayantiyo mama putte na ramapayimsu na ukkanthapayimsu. Sakalajambudipasmim hi nacce va gite va sama anna kaci tasam na vijjatiti attho. Iti sa sunhahi saddhim paridevitva annam gahetabbagahanam apassanti kandahalam akkosamana attha gatha abhasi imam mayham hadayasokam patimuncatu kandahala tava mata yo mayham hadayasoko candasmim vadhaya ninnite imam mayham hadayasokam patimuncatu kandahala tava mata yo mayham hadayasoko suriyasmim vadhaya ninnite imam mayham hadayasokam patimuncatu kandahala tava jaya yo mayham hadayasoko candasmim vadhaya ninnite imam mayham hadayasokam patimuncatu kandahala tava jaya Yo mayham hadayasoko suriyasmim vadhaya ninnite ma putte ma ca patim addakkhi kandahala tava mata yo ghatesi kumare adusake sihasamkase ma putte ma ca patim addakkhi kandahala tava mata yo ghatesi kumare apekkhite sabbalokassa ma putte ma ca patim addakkhi kandahala tava jaya yo ghatesi kumare adusake sihasamkase ma putte ma ca patim addakkhi kandahala tava jaya yo ghatesi kumare apekkhite sabbalokassati. Tattha imam mayhanti imam mayham hadayasokam dukkham. Patimuncatuti pavisatu papunatu. Yo ghatesiti yo tvam hanesi. Apekkhiteti sabbalokena olokite dissamane maresiti attho. Bodhisatto yannavate pitaram yacanto aha ma no deva avadhi dase no dehi kandahalassa api nigalabandhakapi hatthi asse ca palema ma no deva avadhi dase no dehi kandahalassa api nigalabandhakapi hatthicchakanani ujjhema ma no deva avadhi dase no dehi kandahalassa api nigalabandhakapi assacchakanani ujjhema ma no deva avadhi dase no dehi kandahalassa yassa honti tava kama api rattha pabbajita Bhikkhacariyam carissama dibyam deva upayacanti puttatthika daliddapi patibhananipi hitva putte na hi labhanti ekacca assasakani karonti puttapi no jayantu tato ca putta jayantu atha no akaranasma yannatthaya deva ghatesi upayacitakena puttam labhanti ma tata no aghatesi ma kicchaladdhakehi puttehi yajittho imam yannam upayacitakena puttam labhanti ma tata no aghatesi ma kapanaladdhakehi puttehi ammaya no vippavasehiti. Tattha dibyanti deva aputtika daliddapi nariyo puttatthika hutva bahumpannakaram haritva puttam va dhitaram va labhissamati dibyam upayacanti. Patibhananipi hitvati dohalani chaddetvapi alabhitvapiti attho. Idam vuttam hoti maharaja narinam hi uppannam dohalam alabhantinam gabbho sussitva nassati tattha ekacca yacanti putte alabhamana kaci laddham dohalam pahaya aparibhunjitva na labhanti kaci dohalam alabhamana na labhanti mayham pana mata dohalam labhitva paribhunjitva uppannagabbham avinasetva putte patilabhati evam patiladdhe mano avadhiti yacati. Assasakaniti maharaja ime satta asa karonti kinti putta no jayantuti. Tato ca puttati puttanampi no putta jayantuti. Atha No akaranasmati atha tvam amhe akaranena yannatthaya ghatesi. Upayacitakenati devatanam ayacanena. Kapanaladdhakehiti kapanaya hutva laddhakehi puttehi amhehi saddhim amhakam ammaya ma vippavasehi ma no matara saddhim vippavasam karissasiti vadati. So evam vadantopi pitu santika kinci vacanam alabhitva matu padamule nipatitva paridevamano aha bahudukkhaposiya candam amma tuvam jiyase puttam vandami kho te pade labhatam tato paralokam handa ca mam upaguyha pade te amma vanditum dehi gacchamidani pavasam yannatthaya ekarajassa handa ca mam upaguyha pade te amma vanditum dehi gacchamidani pavasam matu katva hadayasokam handa ca mam upaguyha pade te amma vanditum dehi gacchamidani pavasam janassa katva hadayasokanti. Tattha bahudukkhaposiyati bahuhi dukkhehi posiya. Candanti mam candakumaram evam positva idani amma tuvam jiyase puttam. Labhatam tato paralokanti pita me bhogasampannam paralokam labhatu. Upaguyhati alingitva palisajjitva. Pavasanti puna anagamanaya accantavippavasam. Athassa mata paridevanti catasso gathayo abhasi Handa ca padumapattanam molim bandhassu gotamiputta campakadalamissayo esa te poranika pakati handa ca vilepanante pacchimakam candanam vilimpassu yehi ca suvilitto sobhasi rajaparisaya handa ca mudukani vatthani pacchimam kasikam nivasehi yehi ca sunivattho sobhasi rajaparisaya handa ca muttamanikanakavibhusitani ganhassu hatthabharanani yehi ca hatthabharanehi sobhasi rajaparisayati. Tattha padumapattananti padumapattavethanannamekam pasadhanam. Tam sandhayevaha. Tava vippakinnam molim ukkhipitva padumapattavethanena yojetva bandhassuti attho. Gotamiputtati candakumaram alapati. Campakadalamissayoti abbhantarimehi campakadalehi missaka vannagandhasampanna nanapupphamala pilandhassu. Esa teti esa tava poranika pakati tameva bhajassu puttati paridevati. Yehi cati yehi ca lohitacandanavilepanehi vilitto rajaparisaya sobhasi tani vilimpassuti attho. Kasikanti satasahassagghanikam kasikavattham. Ganhassuti pilandassu. Idanissa candanama aggamahesi ranno padamule nipatitva paridevamana aha na hi nunayam ratthapalo bhumipati janapadassa dayado Lokissaro mahanto putte sineham janayatiti. Tam sutva raja gathamaha mayham piya putta atta ca piyo tumhe ca bhariyayo sagganca patthayamano tenaham ghatayissamiti. Tassattho kim karana puttasineham na janemi na kevalam gotamiya eva atha kho mayham piya putta ca tatha atta ca piyo tumhe ca sunhayo bhariyayo ca me piyayeva. Evam santepi sagganca patthayamanoti aham tam saggam patthemi tena karanena ete ghatayissami ma cintayittha sabbepi te maya saddhim devaloke ekato bhavissantiti. Canda aha mam pathamam ghatehi ma me hadayam dukkham aphalesi alankato sundarako putto tava deva sukhumalo handayya mam hanassu sasoka candiyena hessami punnam karassu vipulam vicarama ubho paraloketi. Tattha pathamanti deva mama samikato pathamataram mam ghatehi. Dukkhanti tam candassa maranadukkham mama hadayam ma aphalesi. Alankatoti ayam mama ekova alankatapatiyattoti evam alankato evarupam nama puttam na mamayasi maharajati dipeti. Handayyati handa ayya. Rajanam alapanti evamaha. Sasokati candiyena saddhim sasoka. Hessamiti bhavissami. Vicarama ubho paraloketi taya Ekatova ghatita ubhopi paraloke sukham anubhavanta vicarama ma no saggantarayamakasiti. Raja aha ma tvam cande ruci bahuka tava devara visalakkhi te tam ramayissanti yitthasmim gotamiputteti. Tattha ma tvam cande ruciti ma tvam attano maranam rocesi. Ma ruditipi patho. Ma roditi attho. Devarati pavara patibhatika. Tato param sattha evam vutte canda attanam hanti hatthatalakehiti upaddhagathamaha. Tato param tassayeva vilapo hoti alamattho jivitena pissami visam marissami na hi nunimassa ranno natimitta ca vijjare suhada yena vadanti rajanam ma ghatayi orase putte na hi nunimissa ranno natimitta ca vijjare suhada yena vadanti rajanam ma ghatayi atraje putte ime tepi mayham putta gunino kayuradharino rajaputtehi yajassu yannam atha muncatu gotamiputto vilasatampi mam katva yajassu sattadha maharaja ma jetthaputtam avadhi adusakam sihasamkasam vilasatampi mam katva yajassu sattadha maharaja Ma jetthaputtam avadhi apekkhitam sabbalokassati. Tattha evanti andhabalena ekarajena vutte. Hantiti deva kinnametam kathesiti vatva hatthatalehi attanam hanti hanti. Pissamiti pivissami. Ime tepiti imepi vasulakumaram adim katva sesadarake hatthe gahetva ranno padamule thita evamaha. Guninoti malagunabharanehi samannagata. Kayuradharinoti kayurapasadhanadhara. Vilasatanti maharaja mam ghatetva kotthasasatam katva. Sattadhati sattasu thanesu yannam yajassu. Iti sa ranno santike imahi gathahi paridevitva assasam alabhamana bodhisattasseva santikam gantva paridevamana atthasi. Atha nam so cande maya jivamanena tuyham tasmim tasmim vatthusmim subhanite sukathite uccavacani muttadini bahuni abharanani dinnani ajja pana te idam pacchimakam danam sarirarulhante abharanam dammi ganhahi nanti aha. Tamattham pakasento sattha aha bahuka tava dinna abharana uccavaca subhanitamhi muttamani veluriya idante pacchimakam dananti. Canda devipi tam sutva tato aparahi navahi gathahi vilapanti aha yesam pubbesu khandhesu phulla malagula vivattimsu tesajjapi sunisito nettimso vivattissati khandhesu Yesam pubbesu khandhesu citramalagula vivattimsu tesajjapi sunisito nettimso vivattissati khandhesu acira vata nettimso vivattissati rajaputtanam khandhesu atha mama hadayam na phaleti tava dalhabandhananca me asi kasikasucivatthadhara kundalino aggalucandanavilitta niyyatha candasuriya yannatthaya ekarajassa kasikasucivatthadhara kundalino aggalucandanavilitta niyyatha candasuriya matu katva hadayasokam kasikasucivatthadhara kundalino aggalucandanavilitta niyyatha candasuriya janassa katva hadayasokam mamsarasabhojana nahapakasunahata kundalino aggalucandanavilitta niyyatha candasuriya yannatthaya ekarajassa mamsarasabhojana nahapakasunahata kundalino aggalucandanavilitta niyyatha candasuriya matu katva hadayasokam mamsarasabhojana nahapakasunahata kundalino aggalucandanavilitta niyyatha candasuriya janassa katva hadayasokanti. Tattha phulla malati pupphadamani. Tesajjati tesam ajja. Nettimsoti asi. Vivattissatiti patissati. Acira vatati acirena vata. Na phaletiti na bhijjati. Tava dalhabandhananca me asiti ativiya thirabandhanam me hadayam bhavissatiti attho. Niyyathati nigacchatha. Evam tassa paridevantiya yannavatesu sabbakammam nitthasi. Amacca rajaputtam netva givam onametva nisidapesum. Kandahalo suvannapatim upanametva khaggam adaya tassa givam chindissamiti atthasi. Tam disva candadevi annam me patisaranam natthi attano saccabalena samikassa sotthim karissamiti anjalim paggayha parisaya antarantare vicaranti saccakiriyam akasi. Tamattham pakasento sattha aha sabbasmim upakkhatasmim nisidite candasuriyasmim yannatthaya pancalarajadhita panjalika sabbaparisantaramanupariyasi yena saccena kandahalo papakammam karoti dummedho etena saccavajjena samangini samikena homi yedhatthi amanussa yani ca yakkhabhutabhabyani karonatu me veyyavatikam samangini samikena homi ya devata idhagata yani ca sabbabhutabhabyani saranesinim anatham tayatha mam yacami vo patimaham ajeyyanti. Tattha upakkhatasminti sabbasamim yannasambhare sajjite patiyatte. Samanginiti sampayutta ekasampayutta ekasamvasa homi. Yedhatthiti ye idha atthi. Yakkhabhutabhabyaniti devasamkhata yakkha ca vaddhitva thitasattasamkhata bhuta ca idani vaddhanakasattasamkhatani ca bhabyani. Veyyavatikanti mayham veyyavaccam karontu. Tayatha manti rakkhatha mam. Yacami voti aham vo yacami. Patimahanti pati aham. Ajeyyanti paccatthikehi ajeyyam ajitam. Atha sakko devaraja tassa paridevanasaddam sutva tam pavuttim natva tavadeva pajjalitaayakutam adaya agantva rajanam tasetva sabbe visajjapesi. Tamattham pakasento sattha aha tam sutva amanusso ayokutam paribbhamitva bhayamassa janayanto rajanam idamavoca bujjhassu kho rajakali ma teham matthakam nitalesim ma jetthaputtam avadhi adusakam sihasamkasam ko te dittho rajakali puttabhariyayo hannamana setthi ca gahapatayo adusaka saggakama hi tam sutva kandahalo raja ca abbhutamidam disvana sabbesam bandhanani mocesum yatha tam apapanam sabbesu vippamuttesu ye tattha samagata tada asum sabbe ekekaleddumakamsu esa vadho kandahalassati. Tattha amanussoti sakko devaraja. Bujjhassuti janassu sallakkhehi. Rajakaliti rajakalakanni rajalamaka. Ma tehanti paparaja bujjha ma te aham matthakam nitalesim paharim. Ko te ditthoti kuhim taya ditthapubbo. Saggakama hiti ettha hiti nipatamattam. Saggakama saggam patthayamanati attho. Tam sutvati bhikkhave sakkassa vacanam sutva kandahalo. Abbhutamidanti raja ca Idam sakkassa dassanam pubbe abbhutapubbam disva. Yatha tanti yatha apapanam mocenti evameva mocesum. Ekekaleddumakamsuti bhikkhave yattaka tasmim yannavate samagata sabbe ekakolahalam katva kandahalassa ekekam ledduppaharam adamsu. Esa vadhoti eso kandahalassa vadho ahosi. Tattheva nam jivitakkhayam papayimsuti attho. Tam pana maretva mahajano rajanam maretum arabhi. Bodhisatto pitaram palisajjitva maretum na adasi. Mahajano jivitam tavassa paparanno dema chattam panassa na dassama nagare nivasanca na dassama candalam katva bahinagare vasapessamati vatva rajavesam harapetva kasavam nivasapetva haliddapilotikaya sisam vethetva candalam katva candalavasanatthanam pahini. Ye pana te tam pasughatayannam yajimsu ceva yajapesunca anumodimsu ca sabbe te nirayaparayanayeva ahesum. Tamattham pakasento sattha aha sabbe patanti nirayam yatha tam papakammam katva na hi papakammam katva labbha sugati ito gantunti. Tepi kho mahajana dve kalakanniyo haretva tattheva abhisekasambhare aharitva candakumaram abhisincimsu. Tamattham pakasento sattha aha sabbesu vippamuttesu ye tattha samagata tada asum candam abhisincimsu samagata rajaparisa ca Sabbesu vippamuttesu ya tattha samagata tada asum candam abhisincimsu samagata rajakannayo sabbesu vippamuttesu ye tattha samagata tada asum candam abhisincimsu samagata devaparisa ca sabbesu vippamuttesu ya tattha samagata tada asum candam abhisincimsu samagata devakannayo sabbesu vippamuttesu ye tattha samagata tada asum celukkhepamakarum samagata rajaparisa ca sabbesu vippamuttesu ya tattha samagata tada asum celukkhepamakarum samagata rajakannayo sabbesu vippamuttesu ya tattha samagata tada asum celukkhepamakarum samagata devakannayo sabbesu vippamuttesu bahu anandino ahu vadimsu nandippavesanagaram bandhamokkho aghosathati. Tattha rajapurisa cati rajaparisapi tihi samkhehi nam abhisincimsu. Rajakannayoti khattiyadhitaropi nam abhisincimsu. Devaparisa cati sakko devaraja vijayuttarasamkham gahetva devaparisaya saddhim abhisinci . Devakannayoti sujatapi devadhita devakannahi saddhim abhisinci. Celukkhepamakarunti nanavannehi vatthehi dhaje ussapetva uttarisatakani akase khipanta celukkhepam karimsu. Rajaparisa cati rajaparisa ca itare ca tayo kotthasa abhisekakaraka cattaropi Kotthasa karimsuyeva. Anandino ahuvadimsuti amodita pamodita ahesum. Nandippavesanagaranti candakumarassa chattam ussapetva nagaram pavitthakale nagare anandabherim carimsu. Kimatthaya. Yatha amhakam candakumaro bandhana mutto evameva sabbe bandhanani muncantuti. Tena vuttam bandhamokkho aghosathati. Atha kho bodhisatto pituvattam patthapesi. Antonagaram pavisitum na labhati. Paribbayassa khinakale bodhisatto uyyanakiladinam atthaya gacchanto tam upasankamitva pitaram na vandati. Ekaraja anjalim pana katva ciram jivatu samiti vadati. Kenatthoti vutte so arocesi. Athassa so paribbayam dapesi. So dhammena rajjam karetva ayuhapariyosane devalokam purayamano agamasi. Sattha imam dhammadesanam aharitva saccani pakasetva na bhikkhave idaneva pubbepi devadatto mampi ekam nissaya bahu jane maretum vayamamakasiti vatva jatakam samodanesi. Tada kandahalo devadatto ahosi gotami devi mahamaya ahosi candadevi rahulamata vasulo rahulo sela kumari uppalavanna suro anando ramagotto kassapo bhaddaseno moggalano suriyakumaro sariputto sakko anuruddho. Tada parisa buddhaparisa ahesum. Candakumaro pana ahameva sammasambuddhoti. Candakumarajatakam sattamam nitthitam. -------------- @Footnote: @*** hanranir m+mikhramula ***The Pali Atthakatha in Roman Book 44 page 95-138. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=44&A=1951&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=44&A=1951&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=775 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=28&A=4761 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=5686 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=5686 Contents of The Tipitaka Volume 28 http://84000.org/tipitaka/read/?index_28
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]