บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
7. Revatabuddhavamsavannana sumanassa pana bhagavato aparabhage sasane cassa antarahite navutivassasahassayuka manussa anukkamena parihayitva dasavassayuka hutva puna anukkamena vaddhitva asankhyeyyayuka hutva puna parihayamana satthivassa- sahassayuka ahesum. Tada revato nama sattha udapadi. Sopi paramiyo puretva Anekaratanasamujjalitabhavane 1- tusitabhavane nibbattitva tato cavitva sabbadhanadhannavatisudhannavatinagare sabbalankarasamalankataamitaruciraparivaraparivutassa 2- sirivibhavasamudayenakulassa sabbasamiddhivipulassa vipulassa nama ranno kule sabbajananayanalipalisamakulaya samphullanayanakuvalayasassirikasiniddhavadanakamalakara- sobhasamujjalaya suruciramanoharagunaganavipulaya vipulaya nama aggamahesiya kucchismim patisandhim gahetva dasannam masanam accayena cittakutapabbatato suvannahamsaraja viya matukucchito nikkhami. Tassa patisandhiyam jatiyanca patihariyani pubbe vuttanayaneva ahesum. Sudassanaratanagghiavelanamaka tayo cassa pasada ahesum. Sudassanadevippamukhani tettimsa itthisahassani paccupatthitani ahesum. Tahi parivuto so surayuvatihi parivuto devakumaro viya chabbassasahassani visayasukhamanubhavamano agaram ajjhavasi. So sudassanaya nama deviya varune nama tanaye jate cattari nimittani disva nanaviragatanuvaravasananivasano amukkamuttaharamanikundalo varakeyura- makutakatakadharo paramasurabhigandhakusumasamalankato paramarucirakaranikaro saradasamayarajanikaro viya taraganaparivuto viya cando tidasaganaparivuto viya dasasatanayano brahmaganaparivuto viya ca haritamahabrahma caturanginiya mahatiya senaya parivuto ajannarathena mahabhinikkhamanam nikkhamitva sabbabharanani omuncitva bhandagarikassa hatthe datva jalajamalavikalanilakuvalayadalasadisenatinisitenati tikhinenasina sakesamakutam chinditva akase khipi. Tam sakko devaraja suvannacankotakena patiggahetva tavatimsabhavanam netva sinerumuddhani sattaratanamayam cetiyam akasi. @Footnote: 1 Si.,i....samujjotita... 2 Si..i...suciparivara... Mahapuriso pana devadattani kasayani paridahitva pabbaji, eka ca nam purisakoti anupabbaji. So tehi parivuto sattamase padhanacariyam caritva visakhapunnamaya annataraya sadhudeviya nama setthidhitaya dinnam madhupayasam paribhunjitva salavane divaviharam vitinametva sayanhasamaye annatarenajivakena 1- dinna attha tinamutthiyo gahetva mattavaranagagami nagabodhim padakkhinam katva tepannasahatthavitthatam tinasantharam santharitva caturangaviriyam adhitthaya nisiditva marabalam vidhamitva sabbannutannanam pativijjhitva "anekajatisamsaram .pe. Tanhanam khayamajjhaga"ti 2- udanam udanesi. Tena vuttam:- [1] "sumanassa aparena revato nama nayako anupamo asadiso atulo uttamo jino"ti. Revato kira sattha bodhisamipeyeva sattasattahani vitinametva dhammadesanattham brahmayacanam sampaticchitva "kassa nu kho aham pathamam dhammam deseyyan"ti 3- upadharento attana saha pabbajitabhikkhukotiyo anne ca bahu devamanusse upanissayasampanne disva akasena gantva varunarame otaritva tehi parivuto 4- gambhiram nipunam tiparivattam appativattiyam annena anuttaram dhammacakkam pavattetva bhikkhunam koti arahatte patitthapesi. Tisu maggaphalesu patitthitanam gananaparicchedo natthi. Tena vuttam:- [2] "sopi dhammam pakasesi brahmuna abhiyacito khandhadhatuvavatthanam appavattam bhavabhave"ti. @Footnote: 1 Si.,i. varunindadharenajivakena 2 khu.dha. 25/153 adi/44 @3 vi.maha. 4/10/10, di.maha. 10/72/35, Ma.mu. 12/284/245, Ma.Ma. 13/340/322 @4 Si.,i. bahuni patihariyani dassento Tattha khandhadhatuvavatthananti pancannam khandhanam attharasannam dhatunam namarupavavatthanadivasena vibhagakaranam. Sabhavalakkhanasamannalakkhanadivasena ruparupadhammapariggaho khandhadhatuvavatthanam nama. Atha va "phenapindupamam rupam parimaddanasahanato chiddavachiddadibhavato ca udakapubbulakam 1- viya vedana muhuttaramaniyabhavato, maricika viya sanna vippalambanato, kadalikkhandho viya sankhara asarakato, maya viya vinnanam vancanakato"ti evamadinapi nayena anicca- nupassanadivasenapi khandhadhatuvavatthanam veditabbam. 2- Appavattam bhavabhaveti ettha bhavoti vaddhi, abhavoti hani. Bhavoti sassataditthi, abhavoti ucchedaditthi. Bhavoti khuddakabhavo, abhavoti mahabhavo. Bhavoti kamabhavo, abhavoti ruparupabhavoti evamadina nayena bhavabhavanam attho veditabbo. Tesam bhavabhavanam appavattihetubhutam dhammam pakasesiti attho. Atha va bhavati anenati bhavo, tisu bhavesu uppattinimittam kammadikam. Upapattibhavo abhavo nama. Ubhayattha nikantiya pahanakaram appavattam dhammam desesiti attho. Tassa pana revatabuddhassa tayova abhisamaya ahesum. Pathamo panassa gananapatham vitivatto. Tena vuttam:- [3] "tassabhisamaya tini ahesum dhammadesane gananaya na vattabbo pathamabhisamayo ahu"ti. Tattha tiniti tayo, lingavipallaso kato. Ayam pathamo abhisamayo ahosi. Athaparena samayena nagaruttare uttare nagare sabbarindamo arindamo nama raja ahosi. So kira bhagavantam attano nagaramanuppattam sutva tihi janakotihi parivuto bhagavato paccuggamanam katva svatanaya nimantetva buddhappamukhassa @Footnote: 1 Si.,i. pubbulakam 2 abhi.A. 2/35, sa.pa. 3/95/349-50 Bhikkhusamghassa sattaham mahadanam pavattetva tigavutavitthatam dipapujam katva bhagavantam upasankamitva nisidi. Atha bhagava tassa manonukulam vicittanayam dhammam desesi. Tattha devamanussanam kotisahassassa dutiyabhisamayo ahosi. Tena vuttam:- [4] "yada arindamam rajam vinesi revato muni tada kotisahassanam dutiyabhisamayo ahu"ti. Ayam dutiyo abhisamayo. Athaparena samayena revato sattha uttaranigamam nama upanissaya viharanto sattaham nirodhasamapattim samapajjitva nisidi. Tada kira uttaranigamavasino manussa yagubhattakhajjakabhesajjapanakadini aharitva bhikkhusamghassa mahadanam datva bhikkhu paripucchimsu "kuhim bhante bhagava"ti. Tato telam bhikkhu ahamsu "bhagava avuso nirodhasamapattim samapanno"ti. Athatite tasmim sattahe bhagavantam nirodhasamapattito vutthitam saradasamaye suriyo viya attano anupamaya abuddhasiriya virocamanam disva nirodhasamapattiya gunanisamsam pucchimsu. Bhagava ca tesam nirodhasamapattiya gunanisamsam kathesi. Tada devamanussanam kotisatam arahatte patitthasi. Ayam tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttam:- [5] "sattaham patisallana vutthahitva narasabho kotisatam naramarunam vinesi uttame phale"ti. Sudhannavatinagare pathamamahapatimokkhuddese ehibhikkhupabbajjaya pabbajitanam arahantanam gananapatham vitivattanam pathamo sannipato ahosi. Mekhalanagare Kotisatasahassasankhatanam ehibhikkhupabbajjaya pabbajitanam arahantanam dutiyo sannipato ahosi. Revatassa pana bhagavato dhammacakkanuvattako varuno nama aggasavako pannavantanam aggo abadhiko ahosi. Tattha gilanapucchanatthaya sampattamahajanassa lakkhanattayaparidipakam dhammam desetva kotisatasahassam purisanam ehibhikkhupabbajjaya pabbajetva arahatte patitthapetva caturanginike sannipate patimokkham uddisi. Ayam tatiyo sannipato ahosi. Tena vuttam:- [6] "sannipata tayo asum revatassa mahesino khinasavanam vimalanam suvimuttana tadinam. [7] Atikkanta gananapatham pathamam ye samagata kotisatasahassanam dutiyo asi samagamo. [8] Yopi pannaya asamo tassa cakkanuvattako so tada byadhito asi patto jivitasamsayam. [9] Tassa gilanapucchaya ye tada upagata muni kotisatasahassa arahanto tatiyo asi samagamo"ti. Tattha cakkanuvattakoti dhammacakkanuvattako. Patto jivitasamsayanti ettha jivite samsayam jivitasamsayam, jivitakkhayam papunati va, na va papunatiti evam jivitasamsayam patto, byadhitassa balavabhavena marati, na maratiti jivite samsayam pattoti attho. Ye tada upagata muniti iti dighabhave sati bhikkhunam upari hoti. Rasse anussarena saddhim varunassa upari hoti. Tada amhakam bodhisatto rammavatinagare etidevo nama brahmano hutva brahmanadhamme param gato revatam sammasambuddham disva tassa dhammakatham Sutva saranesu patitthaya silokasahassena dasabalam kittetva sahassagghanikena uttarasangena bhagavantam pujesi. Sopi nam buddho byakasi "ito kappasatasahassadhikanam dvinnam asankhyeyyanam matthake gotamo nama buddho bhavissati"ti. Tena vuttam:- [10] "ahantena samayena atidevo nama brahmano upagantva revatam buddham saranam tassa ganchaham. [11] Tassa silam samadhinca pannagunamanuttamam thomayitva yathathamam uttariyamadasaham. [12] Sopi mam buddho byakasi revato lokanayako aparimeyyito kappe ayam buddho bhavissati 1- ahu kapilavhaya ramma nikkhamitva tathagato. 1- [13]' Padhanam padahitvana .pe. Hessami sammukha iman'ti sattarasa gatha 2- vittharetabba. [14] Tassapi vacanam sutva bhiyyo cittam pasadayim uttarim vatamadhitthasim dasaparamipuriya. [15] Tadapi tam buddhadhammam saritva anubruhayim aharissami tam dhammam yam mayham abhipatthitan"ti. Tattha saranam tassa ganchahanti tam saranam aganchim aham, upayogatthe samivacanam. Pannagunanti pannasampattim. Anuttamanti settham. "pannavimuttigunamuttaman"tipi patho, so uttanova. Thomayitvati thometva vannayitva. Yathathamanti yathabalam. Uttariyanti uttarasangam. Adasahanti adasim aham. Buddhadhammanti buddhabhavakaram @Footnote: 1-1 cha.Ma. ime patha na dissanti 2 cha.Ma. attha gatha Dhammam, paramidhammanti attho. Saritvati anussaritva. Anubruhayinti abhivaddhesim. Aharissamiti anayissami. Tam dhammanti tam buddhattam. Yam mayham abhipatthitanti yam maya abhipatthitam buddhattam, tam aharissamiti attho. Tassa pana revatassa bhagavato nagaram sudhannavati nama ahosi, pita vipulo nama khattiyo, mata vipula nama, varuno ca brahmadevo ca dve aggasavaka, sambhavo nama upatthako, bhadda ca subhadda ca dve aggasavika, nagarukkho bodhi, sariram asitihatthubbedham ahosi, ayu satthivassasahassani, sudassana nama aggamahesi, varuno nama putto, ajannarathena nikkhami. Tassa dehabhinikkhantam pabhajalamanuttaram diva ceva tada rattim niccam pharati yojanam. Dhatuyo mama sabbapi vikirantuti so jino adhitthasi mahaviro sabbasattanukampako. Mahanagavanuyyane 1- mahato nagarassa so 2- pujito naramaruhi 3- parinibbayi revatoti. Tena vuttam:- [16] "nagaram sudhannavati nama vipulo nama khattiyo vipula nama janika revatassa mahesino. [21] Varuno brahmadevo ca ahesum aggasavaka sambhavo namupatthako revatassa mahesino. @Footnote: 1 Si.,i. mahasare panuyyane @2 Si.,i. mahato nagarassa yojane 3 Si.,i.,Ma. narasarehi [22] Bhadda ceva subhadda ca ahesum aggasavika sopi buddho asamasamo nagamule abujjhatha. [23] 1- Padumo kunjaro ceva ahesum aggupatthaka sirima ceva yasavati ahesum aggupatthika. 1- [24] Uccattanena so buddho asitihatthamuggato obhaseti disa sabba indaketuva uggato. [25] Tassa sarire nibbatta pabhamala anuttara diva va yadi va rattim samanta pharati yojanam. [26] Satthivassasahassani ayu vijjati tavade tavata titthamano so taresi janatam bahum. [27] Dassayitva buddhabalam amatam loke pakasayam nibbayi anupadano yathaggupadanasankhaya. [28] So ca kayo ratananibho so ca dhammo asadiso sabbam tamantarahitam nanu ritta sabbasankhara"ti. Tattha obhasetiti pakasayati. Uggatoti ussito. Pabhamalati pabhavela. Yathaggiti aggi viya. Upadanasankhayati indhanakkhaya. So ca kayo ratananibhoti so ca tassa bhagavato kayo suvannavanno. "tanca kayam ratananibhan"tipi patho, lingavipallasena vuttam. Soyeva panassattho. Sesagathasu sabbattha uttanamevati. Revatabuddhavamsavanna nitthita. Nitthito pancamo buddhavamso. -------------- @Footnote: 1-1 Si.,i.,Ma. ime patha na dissantiThe Pali Atthakatha in Roman Book 51 page 235-243. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=5256&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=5256&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=186 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=7441 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=9317 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=9317 Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]