ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 51 : PALI ROMAN Buddha.A. (madhurattha.)

                        7. Revatabuddhavamsavannana
     sumanassa pana bhagavato aparabhage sasane cassa antarahite
navutivassasahassayuka manussa anukkamena parihayitva dasavassayuka hutva puna
anukkamena vaddhitva asankhyeyyayuka hutva puna parihayamana satthivassa-
sahassayuka ahesum. Tada revato nama sattha udapadi. Sopi paramiyo puretva
Anekaratanasamujjalitabhavane 1- tusitabhavane nibbattitva tato cavitva
sabbadhanadhannavatisudhannavatinagare sabbalankarasamalankataamitaruciraparivaraparivutassa 2-
sirivibhavasamudayenakulassa sabbasamiddhivipulassa vipulassa nama ranno kule
sabbajananayanalipalisamakulaya samphullanayanakuvalayasassirikasiniddhavadanakamalakara-
sobhasamujjalaya suruciramanoharagunaganavipulaya vipulaya nama aggamahesiya kucchismim
patisandhim gahetva dasannam masanam accayena cittakutapabbatato suvannahamsaraja
viya matukucchito nikkhami.
     Tassa patisandhiyam jatiyanca patihariyani pubbe vuttanayaneva ahesum.
Sudassanaratanagghiavelanamaka tayo cassa pasada ahesum. Sudassanadevippamukhani
tettimsa itthisahassani paccupatthitani ahesum. Tahi parivuto so surayuvatihi
parivuto devakumaro viya chabbassasahassani visayasukhamanubhavamano agaram ajjhavasi.
So sudassanaya nama deviya varune nama tanaye jate cattari nimittani
disva nanaviragatanuvaravasananivasano amukkamuttaharamanikundalo varakeyura-
makutakatakadharo paramasurabhigandhakusumasamalankato paramarucirakaranikaro saradasamayarajanikaro
viya taraganaparivuto viya cando tidasaganaparivuto viya dasasatanayano
brahmaganaparivuto viya ca haritamahabrahma caturanginiya mahatiya senaya parivuto
ajannarathena mahabhinikkhamanam nikkhamitva sabbabharanani omuncitva
bhandagarikassa hatthe datva jalajamalavikalanilakuvalayadalasadisenatinisitenati
tikhinenasina sakesamakutam chinditva akase khipi. Tam sakko devaraja
suvannacankotakena patiggahetva tavatimsabhavanam netva sinerumuddhani sattaratanamayam
cetiyam akasi.
@Footnote: 1 Si.,i....samujjotita...      2 Si..i...suciparivara...
     Mahapuriso pana devadattani kasayani paridahitva pabbaji, eka ca
nam purisakoti anupabbaji. So tehi parivuto sattamase padhanacariyam caritva
visakhapunnamaya annataraya sadhudeviya nama setthidhitaya dinnam madhupayasam
paribhunjitva salavane divaviharam vitinametva sayanhasamaye
annatarenajivakena 1- dinna attha tinamutthiyo gahetva mattavaranagagami nagabodhim
padakkhinam katva tepannasahatthavitthatam tinasantharam santharitva caturangaviriyam adhitthaya
nisiditva marabalam vidhamitva sabbannutannanam pativijjhitva "anekajatisamsaram
.pe. Tanhanam khayamajjhaga"ti 2- udanam udanesi. Tena vuttam:-
       [1] "sumanassa aparena        revato nama nayako
           anupamo asadiso         atulo uttamo jino"ti.
     Revato kira sattha bodhisamipeyeva sattasattahani vitinametva
dhammadesanattham brahmayacanam sampaticchitva "kassa nu kho aham pathamam dhammam
deseyyan"ti 3- upadharento attana saha pabbajitabhikkhukotiyo anne ca bahu
devamanusse upanissayasampanne disva akasena gantva varunarame otaritva
tehi parivuto 4- gambhiram nipunam tiparivattam appativattiyam annena anuttaram
dhammacakkam pavattetva bhikkhunam koti arahatte patitthapesi. Tisu maggaphalesu
patitthitanam gananaparicchedo natthi. Tena vuttam:-
       [2] "sopi dhammam pakasesi     brahmuna abhiyacito
           khandhadhatuvavatthanam        appavattam bhavabhave"ti.
@Footnote: 1 Si.,i. varunindadharenajivakena      2 khu.dha. 25/153 adi/44
@3 vi.maha. 4/10/10, di.maha. 10/72/35, Ma.mu. 12/284/245, Ma.Ma. 13/340/322
@4 Si.,i. bahuni patihariyani dassento
     Tattha khandhadhatuvavatthananti pancannam khandhanam attharasannam dhatunam
namarupavavatthanadivasena vibhagakaranam. Sabhavalakkhanasamannalakkhanadivasena
ruparupadhammapariggaho khandhadhatuvavatthanam nama. Atha va "phenapindupamam rupam
parimaddanasahanato chiddavachiddadibhavato ca udakapubbulakam 1- viya vedana
muhuttaramaniyabhavato, maricika viya sanna vippalambanato, kadalikkhandho viya sankhara
asarakato, maya viya vinnanam vancanakato"ti evamadinapi nayena anicca-
nupassanadivasenapi khandhadhatuvavatthanam veditabbam. 2- Appavattam bhavabhaveti ettha
bhavoti vaddhi, abhavoti hani. Bhavoti sassataditthi, abhavoti ucchedaditthi. Bhavoti
khuddakabhavo, abhavoti mahabhavo. Bhavoti kamabhavo, abhavoti ruparupabhavoti
evamadina nayena bhavabhavanam attho veditabbo. Tesam bhavabhavanam appavattihetubhutam
dhammam pakasesiti attho. Atha va bhavati anenati bhavo, tisu bhavesu
uppattinimittam kammadikam. Upapattibhavo abhavo nama. Ubhayattha nikantiya
pahanakaram appavattam dhammam desesiti attho. Tassa pana revatabuddhassa tayova
abhisamaya ahesum. Pathamo panassa gananapatham vitivatto. Tena vuttam:-
       [3] "tassabhisamaya tini        ahesum dhammadesane
           gananaya na vattabbo       pathamabhisamayo ahu"ti.
     Tattha tiniti tayo, lingavipallaso kato. Ayam pathamo abhisamayo
ahosi.
     Athaparena samayena nagaruttare uttare nagare sabbarindamo arindamo nama
raja ahosi. So kira bhagavantam attano nagaramanuppattam sutva tihi janakotihi
parivuto bhagavato paccuggamanam katva svatanaya nimantetva buddhappamukhassa
@Footnote: 1 Si.,i. pubbulakam             2 abhi.A. 2/35, sa.pa. 3/95/349-50
Bhikkhusamghassa sattaham mahadanam pavattetva tigavutavitthatam dipapujam katva
bhagavantam upasankamitva nisidi. Atha bhagava tassa manonukulam vicittanayam dhammam
desesi. Tattha devamanussanam kotisahassassa dutiyabhisamayo ahosi. Tena
vuttam:-
       [4] "yada arindamam rajam        vinesi revato muni
            tada kotisahassanam        dutiyabhisamayo ahu"ti.
     Ayam dutiyo abhisamayo.
     Athaparena samayena revato sattha uttaranigamam nama upanissaya viharanto
sattaham nirodhasamapattim samapajjitva nisidi. Tada kira uttaranigamavasino
manussa yagubhattakhajjakabhesajjapanakadini aharitva bhikkhusamghassa mahadanam datva
bhikkhu paripucchimsu "kuhim bhante bhagava"ti. Tato telam bhikkhu ahamsu "bhagava
avuso nirodhasamapattim samapanno"ti. Athatite tasmim sattahe bhagavantam
nirodhasamapattito vutthitam saradasamaye suriyo viya attano anupamaya abuddhasiriya
virocamanam disva nirodhasamapattiya gunanisamsam pucchimsu. Bhagava ca tesam
nirodhasamapattiya gunanisamsam kathesi. Tada devamanussanam kotisatam arahatte
patitthasi. Ayam tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttam:-
       [5] "sattaham patisallana        vutthahitva narasabho
            kotisatam naramarunam           vinesi uttame phale"ti.
     Sudhannavatinagare pathamamahapatimokkhuddese ehibhikkhupabbajjaya pabbajitanam
arahantanam gananapatham vitivattanam pathamo sannipato ahosi. Mekhalanagare
Kotisatasahassasankhatanam ehibhikkhupabbajjaya pabbajitanam arahantanam dutiyo
sannipato ahosi. Revatassa pana bhagavato dhammacakkanuvattako varuno nama
aggasavako pannavantanam aggo abadhiko ahosi. Tattha gilanapucchanatthaya
sampattamahajanassa lakkhanattayaparidipakam dhammam desetva kotisatasahassam purisanam
ehibhikkhupabbajjaya pabbajetva arahatte patitthapetva caturanginike sannipate
patimokkham uddisi. Ayam tatiyo sannipato ahosi. Tena vuttam:-
       [6] "sannipata tayo asum      revatassa mahesino
           khinasavanam vimalanam         suvimuttana tadinam.
       [7] Atikkanta gananapatham         pathamam ye samagata
           kotisatasahassanam           dutiyo asi samagamo.
       [8] Yopi pannaya asamo        tassa cakkanuvattako
           so tada byadhito asi     patto jivitasamsayam.
       [9] Tassa gilanapucchaya         ye tada upagata muni
           kotisatasahassa arahanto     tatiyo asi samagamo"ti.
     Tattha cakkanuvattakoti dhammacakkanuvattako. Patto jivitasamsayanti ettha
jivite samsayam jivitasamsayam, jivitakkhayam papunati va, na va papunatiti evam
jivitasamsayam patto, byadhitassa balavabhavena marati, na maratiti jivite samsayam
pattoti attho. Ye tada upagata muniti iti dighabhave sati bhikkhunam upari
hoti. Rasse anussarena saddhim varunassa upari hoti.
     Tada amhakam bodhisatto rammavatinagare etidevo nama brahmano
hutva brahmanadhamme param gato revatam sammasambuddham disva tassa dhammakatham
Sutva saranesu patitthaya silokasahassena dasabalam kittetva sahassagghanikena
uttarasangena bhagavantam pujesi. Sopi nam buddho byakasi "ito
kappasatasahassadhikanam dvinnam asankhyeyyanam matthake gotamo nama buddho
bhavissati"ti. Tena vuttam:-
       [10] "ahantena samayena        atidevo nama brahmano
            upagantva revatam buddham     saranam tassa ganchaham.
       [11] Tassa silam samadhinca        pannagunamanuttamam
            thomayitva yathathamam       uttariyamadasaham.
       [12] Sopi mam buddho byakasi    revato lokanayako
            aparimeyyito kappe       ayam buddho bhavissati
            1- ahu kapilavhaya ramma   nikkhamitva tathagato. 1-
       [13]' Padhanam padahitvana .pe. Hessami sammukha iman'ti
sattarasa gatha 2- vittharetabba.
       [14] Tassapi vacanam sutva       bhiyyo cittam pasadayim
            uttarim vatamadhitthasim        dasaparamipuriya.
       [15] Tadapi tam buddhadhammam        saritva anubruhayim
            aharissami tam dhammam       yam mayham abhipatthitan"ti.
     Tattha saranam tassa ganchahanti tam saranam aganchim aham, upayogatthe samivacanam.
Pannagunanti pannasampattim. Anuttamanti settham. "pannavimuttigunamuttaman"tipi
patho, so uttanova. Thomayitvati thometva vannayitva. Yathathamanti yathabalam.
Uttariyanti uttarasangam. Adasahanti adasim aham. Buddhadhammanti buddhabhavakaram
@Footnote: 1-1 cha.Ma. ime patha na dissanti          2 cha.Ma. attha gatha
Dhammam, paramidhammanti attho. Saritvati anussaritva. Anubruhayinti abhivaddhesim.
Aharissamiti anayissami. Tam dhammanti tam buddhattam. Yam mayham abhipatthitanti
yam maya abhipatthitam buddhattam, tam aharissamiti attho.
     Tassa pana revatassa bhagavato nagaram sudhannavati nama ahosi, pita
vipulo nama khattiyo, mata vipula nama, varuno ca brahmadevo ca dve
aggasavaka, sambhavo nama upatthako, bhadda ca subhadda ca dve aggasavika,
nagarukkho bodhi, sariram asitihatthubbedham ahosi, ayu satthivassasahassani,
sudassana nama aggamahesi, varuno nama putto, ajannarathena nikkhami.
            Tassa dehabhinikkhantam       pabhajalamanuttaram
            diva ceva tada rattim      niccam pharati yojanam.
            Dhatuyo mama sabbapi       vikirantuti so jino
            adhitthasi mahaviro        sabbasattanukampako.
            Mahanagavanuyyane 1-     mahato nagarassa so 2-
            pujito naramaruhi 3-        parinibbayi revatoti.
Tena vuttam:-
      [16] "nagaram sudhannavati nama       vipulo nama khattiyo
           vipula nama janika         revatassa mahesino.
      [21] Varuno brahmadevo ca       ahesum aggasavaka
           sambhavo namupatthako       revatassa mahesino.
@Footnote: 1 Si.,i. mahasare panuyyane
@2 Si.,i. mahato nagarassa yojane      3 Si.,i.,Ma. narasarehi
      [22] Bhadda ceva subhadda ca      ahesum aggasavika
           sopi buddho asamasamo       nagamule abujjhatha.
      [23] 1- Padumo kunjaro ceva     ahesum aggupatthaka
           sirima ceva yasavati         ahesum aggupatthika. 1-
      [24] Uccattanena so buddho      asitihatthamuggato
           obhaseti disa sabba      indaketuva uggato.
      [25] Tassa sarire nibbatta       pabhamala anuttara
           diva va yadi va rattim      samanta pharati yojanam.
      [26] Satthivassasahassani          ayu vijjati tavade
           tavata titthamano so      taresi janatam bahum.
      [27] Dassayitva buddhabalam         amatam loke pakasayam
           nibbayi anupadano        yathaggupadanasankhaya.
      [28] So ca kayo ratananibho      so ca dhammo asadiso
           sabbam tamantarahitam           nanu ritta sabbasankhara"ti.
     Tattha obhasetiti pakasayati. Uggatoti ussito. Pabhamalati pabhavela.
Yathaggiti aggi viya. Upadanasankhayati indhanakkhaya. So ca kayo ratananibhoti
so ca tassa bhagavato kayo suvannavanno. "tanca kayam ratananibhan"tipi patho,
lingavipallasena vuttam. Soyeva panassattho. Sesagathasu sabbattha uttanamevati.
                      Revatabuddhavamsavanna nitthita.
                       Nitthito pancamo buddhavamso.
                         --------------
@Footnote: 1-1 Si.,i.,Ma. ime patha na dissanti



             The Pali Atthakatha in Roman Book 51 page 235-243. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=5256&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=5256&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=186              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=7441              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=9317              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=9317              Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]