อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๒)

     {๒๘๓} เตน สมเยน พุทฺโธ ภควาติ ทุฏฺุลฺลวาจสิกฺขาปทํ ฯ ตตฺถ
อาทิสฺสาติ อปทิสิตฺวา ฯ วณฺณมฺปิ ภณตีติ อาทีนิ ปรโต
อาวิภวิสฺสนฺติ ฯ ฉินฺนกาติ ฉินฺนโอตฺตปฺปา ฯ ธุตฺติกาติ สา ฯ
อหิริกาโยติ นิลฺลชฺชา ฯ โอหสนฺตีติ สิตํ กตฺวา มนฺทหสิตํ
หสนฺติ ฯ อุลฺลปนฺตีติ อโห อยฺโยติ อาทินา นเยน อุจฺจกรณึ
นานาวิธํ ปโลภนกถํ กเถนฺติ ฯ อุชฺชคฺฆนฺตีติ มหาหสิตํ หสนฺติ ฯ
อุปฺผณฺเฑนฺตีติ ปณฺฑโก อยํ นายํ ปุริโสติ อาทินา นเยน
ปริหาสํ กโรนฺติ ฯ
     {๒๘๕} สารตฺโตติ ทุฏฺุลฺลวาจสฺสาทราเคน สารตฺโต ฯ อเปกฺขวา
ปฏิพทฺธจิตฺโตติ วุตฺตนยเมว ฯ เกวลํ อิธ วาจสฺสาทราโค
โยเชตพฺโพ ฯ มาตุคามํ ทุฏฺุลฺลาหิ วาจาหีติ เอตฺถ อธิปฺเปตํ
มาตุคามํ ทสฺเสนฺโต มาตุคาโมติ อาทิมาห ฯ ตตฺถ วิญฺู ปฏิพลา
สุภาสิตทุพฺภาสิตํ ทุฏฺุลฺลาทุฏฺุลฺลํ อาชานิตุนฺติ ยา ปณฺฑิตา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๐.
สาตฺถกนิรตฺถกกถํ อสทฺธมฺมสทฺธมฺมปฏิสํยุตฺตํ กถญฺจ ชานิตุํ ปฏิพลา
อยํ อิธ อธิปฺเปตา ยา ปน มหลฺลิกาปิ พาลา เอฬมูคา อยํ อิธ
อนธิปฺเปตาติ ทสฺเสติ ฯ โอภาเสยฺยาติ อวภาเสยฺย นานปฺปการํ
อสทฺธมฺมวจนํ วเทยฺย ฯ ยสฺมา ปน เอวํ โอภาสนฺตสฺส โย โส
โอภาโส นาม โส อตฺถโต อชฺฌาจาโร โหติ ราควเสน
อภิภวิตฺวา สญฺมเวลํ อาจาโร ตสฺมา ตมตฺถํ ทสฺเสนฺโต
โอภาเสยฺยาติ อชฺฌาจาโร วุจฺจตีติ อาห ฯ ยถาตนฺติ เอตฺถ ตนฺติ
นิปาตมตฺตํ ฯ ยถา ยุวา ยุวตินฺติ อตฺโถ ฯ
     เทฺว มคฺเค อาทิสฺสาติ อาทิ เยนากาเรน โอภาสโต สงฺฆาทิ.
เสโส โหติ ตํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ ฯ ตตฺถ เทฺว มคฺเคติ วจฺจมคฺคญฺจ
ปสฺสาวมคฺคญฺจ ฯ เสสํ อุทฺเทเส ตาว ปากฏเมว ฯ นิทฺเทเส
ปน โถเมตีติ อิตฺถีลกฺขเณน สุภลกฺขเณน สมนฺนาคตาสีติ วทติ
น ตาว สีสํ เอติ ฯ ตว วจฺจมคฺโค จ ปสฺสาวมคฺโค จ อีทิโส
เตน นาม อีทิเสน อิตฺถีลกฺขเณน สุภลกฺขเณน สมนฺนาคตาสีติ
วทติ สีสํ เอติ สงฺฆาทิเสโส ฯ วณฺเณติ ปสํสตีติ อิมานิ ปน
โถมนปทสฺส เววจนานิ ฯ ขุํเสตีติ วาจาปโฏเทน ฆฏฺเฏติ ฯ วมฺเภตีติ
อปสาเทติ ฯ ครหตีติ โทสํ วเทติ ฯ ปรโต ปน ปาลิยา อาคเตหิ
อนิมิตฺตาสีติ อาทีหิ เอกาทสหิ ปเทหิ อฆฏิเต สีสํ น เอติ
ฆฏิเตปิ เตสุ สิขิรณีสิ สมฺภินฺนาสิ อุภโตพฺยญฺชนาสีติ อิเมหิ ตีหิ
ฆฏิเตเยว สงฺฆาทิเสโส ฯ เทติ เมติ ยาจนายปิ เอตฺตเกเนว
สีสํ น เอติ ฯ เมถุนธมฺมํ เทหีติ เอวํ เมถุนธมฺเมน ฆฏิเตเอว
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๑.
สงฺฆาทิเสโส ฯ กทา เต มาตา ปสีทิสฺสตีติ อาทีสุ อายาจนวจเนสุปิ
เอตฺตเกเนว สีสํ น เอติ ฯ กทา เต มาตา ปสีทิสฺสติ
กทา เต เมถุนํ ธมฺมํ ลภิสฺสามีติ วา ตว มาตริ ปสนฺนาย
เมถุนํ ธมฺมํ ลภิสฺสามีติ วา อาทินา ปน นเยน เมถุนธมฺเมน
ฆฏิเตเยว สงฺฆาทิเสโส ฯ กถํ ตฺวํ สามิกสฺส เทสีติ อาทีสุ
ปุจฺฉาวจเนสุปิ เมถุนธมฺมนฺติ วุตฺเตเยว สงฺฆาทิเสโส น อิตรถา ฯ
เอวํ กิร ตฺวํ สามิกสฺส เทสีติ ปฏิปุจฺฉาวจเนสุปิ เอเสว นโย ฯ
อาจิกฺขนาย ปุฏฺโ ภณตีติ กถํ ททมานา สามิกสฺส ปิยา โหตีติ เอวํ
ปุฏฺโ อาจิกฺขติ ฯ เอตฺถ จ เอวํ เทหิ เอวํ ททมานาติ วุตฺเตปิ สีสํ
น เอติ เมถุนธมฺมํ เอวํ เทหิ อุปเนหิ เอวํ เมถุนธมฺมํ ททมานา
อุปนยมานา ปิยา โหตีติ อาทินา ปน นเยน เมถุนธมฺเมน
ฆฏิเตเยว สงฺฆาทิเสโส ฯ อนุสาสนวจเนสุปิ เอเสว นโย ฯ
อกฺโกสนิทฺเทเส อนิมิตฺตาสีติ นิมิตฺตรหิตาสิ ฯ กุญฺจิยปนาฬิยมตฺตเมว
ตว อุทกโสตนฺติ วุตฺตํ โหติ ฯ นิมิตฺตมตฺตาสีติ ตว อิตฺถีนิมิตฺตํ
อปริปุณฺณํ สญฺามตฺตเมวาติ วุตฺตํ โหติ ฯ อโลหิตาติ
สุกฺขโสตา ฯ ธุวโลหิตาติ นิจฺจโลหิตกิลินฺนโสตา ฯ ธุวโจลาติ นิจฺจํ
ปกฺขิตฺตาณิโจลา สทา อาณิโจลกํ เสวสีติ วุตฺตํ โหติ ฯ
ปคฺฆรนฺตีติ สวนฺติ สทา เต มุตฺตํ สวตีติ วุตฺตํ โหติ ฯ สิขิรณีติ
พหินิกฺขนฺตอาณิมํสา ฯ อิตฺถีปณฺฑกาติ อนิมิตฺตาว วุจฺจติ ฯ
เวปุริสิกาติ สมสฺสุทาฒิกา ปุริสรูปา อิตฺถี ฯ สมฺภินฺนาติ
สมฺภินฺนวจฺจมคฺคปสฺสาวมคฺคา ฯ อุภโตพฺยญฺชนกาติ อิตฺถีนิมิตฺเตน จ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒.
ปุริสนิมิตฺเตน จาติ อุภโตพฺยญฺชนเกหิ สมนฺนาคตา ฯ อิเมสุ ปน
เอกาทสสุ ปเทสุ สิขิรณีสิ สมฺภินฺนาสิ อุภโตพฺยญฺชนกาสีติ อิมานิ
ตีณิเยว ปทานิ สุทฺธานิ สีสํ เอนฺติ  ฯ อิติ อิมานิ จ ตีณิ
ปุริมานิ จ วจฺจมคฺคปสฺสาวมคฺคเมถุนธมฺมปทานิ ตีณิ ฉปฺปทานิ
สุทฺธานิ อาปตฺติกรานิ ฯ เสสานิ อนิมิตฺตาสีติ อาทีนิ อนิมิตฺเต
เมถุนธมฺมํ เม เทหีติ วา อนิมิตฺตาสิ เมถุนธมฺมํ เม เทหีติ วา
อาทินา นเยน เมถุนธมฺเมน ฆฏิตาเนว อาปตฺติกรานิ โหนฺตีติ
เวทิตพฺพานิ ฯ
     {๒๘๖} อิทานิ ยฺวายํ โอติณฺโณ วิปริณเตน จิตฺเตน โอภาสติ
ตสฺส วจฺจมคฺคปสฺสาวมคฺเค อาทิสฺส เอเตสํ วณฺณภณนาทีนํ วเสน
วิตฺถารโต อาปตฺติเภทํ ทสฺเสนฺโต อิตฺถี จ โหติ อิตฺถีสญฺีติ
อาทิมาห ฯ เตสํ อตฺโถ กายสํสคฺเค วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพ ฯ
อยํ ปน วิเสโส ฯ อธกฺขกนฺติ อกฺขกโต ปฏฺาย อโธ ฯ
อุพฺภชานุมณฺฑลนฺติ ชานุมณฺฑลโต ปฏฺาย อุทฺธํ ฯ อุพฺภกฺขกนฺติ
อกฺขกโต ปฏฺาย อุทฺธํ ฯ อโธชานุมณฺฑลนฺติ ชานุมณฺฑลโต
ปฏฺาย อโธ ฯ อกฺขกํ ปน ชานุมณฺฑลญฺจ เอตฺเถว ทุกฺกฏกฺเขตฺเต
สงฺคหํ คจฺฉติ ภิกฺขุนิยา กายสํสคฺเค วิย ฯ น หิ พุทฺธา
ครุกาปตฺตึ สาวเสสํ ปญฺาเปนฺตีติ ฯ กายปฏิพทฺธนฺติ วตฺถํ วา
ปุปฺผํ วา อาภรณํ วา ฯ
     {๒๘๗} อตฺถปุเรกฺขารสฺสาติ อนิมิตฺตาสีติ อาทีนํ ปทานํ อตฺถํ
กเถนฺตสฺส อฏฺกถํ วา สชฺฌายํ กโรนฺตสฺส ฯ ธมฺมปุเรกฺขารสฺสาติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๓.
ปาลึ วาเจนฺตสฺส วา สชฺฌายนฺตสฺส วา ฯ เอวํ อตฺถญฺจ
ธมฺมญฺจ ปุรกฺขิตฺวา ภณนฺตสฺส อตฺถปุเรกฺขารสฺส จ ธมฺมปุเรกฺขารสฺส
จ อนาปตฺติ ฯ อนุสาสนีปุเรกฺขารสฺสาติ อิทานิปิ อนิมิตฺตาสิ
อุภโตพฺยญฺชนกาสิ อปฺปมาทํ ทานิ กเรยฺยาสิ ยถา อายติมฺปิ
เอวรูปา มาโหสีติ เอวํ อนุสิฏึ ปุรกฺขิตฺวา ภณนฺตสฺส
อนุสาสนีปุเรกฺขารสฺส อนาปตฺติ ฯ โย ปน ภิกฺขุนีนํ ปาลึ วาเจนฺโต
ปกติวาจนามคฺคํ ปหาย หสนฺโต หสนฺโต สิขิรณีสิ สมฺภินฺนาสิ
อุภโตพฺยญฺชนกาสีติ ปุนปฺปุนํ ภณติ ตสฺส อาปตฺติเยว ฯ
อุมฺมตฺตกสฺส อนาปตฺติ ฯ อิธ อาทิกมฺมิโก อุทายิตฺเถโร ตสฺส
อนาปตฺติ อาทิกมฺมิกสฺสาติ ฯ
                  ปทภาชนียวณฺณนา นิฏฺิตา
      สมุฏฺานาทีสุ อิทํ สิกฺขาปทํ ติสมุฏฺานํ กายจิตฺตโต
วาจาจิตฺตโต กายวาจาจิตฺตโต จ สมุฏฺาติ กิริยา สญฺาวิโมกฺขํ
สจิตฺตกํ โลกวชฺชํ กายกมฺมํ วจีกมฺมํ อกุสลจิตฺตํ ทฺวิเวทนนฺติ ฯ
      {๒๘๘} วินีตวตฺถูสุ โลหิตวตฺถุสฺมึ โส ภิกฺขุ อิตฺถิยา โลหิตกํ นิมิตฺตํ
สนฺธายาห อิตรา น อญฺาสิ ตสฺมา ทุกฺกฏํ ฯ กกฺกสโลมนฺติ
รสฺสโลเมหิ พหุโลมํ ฯ อากิณฺณโลมนฺติ ชฏิตโลมํ ฯ ขรโลมนฺติ
ถทฺธโลมํ ฯ ทีฆโลมนฺติ อรสฺสโลมํ ฯ สพฺพํ อิตฺถีนิมิตฺตเมว
สนฺธาย วุตฺตํ ฯ {๒๘๙} วาปิตํ โข เตติ อสทฺธมฺมํ สนฺธายาห ฯ สา
อสลฺลกฺเขตฺวา โน จ โข ปฏิวุตฺตนฺติ อาห ฯ ปฏิวุตฺตํ นาม
อุทกวปฺเป วีเชหิ อปฺปติฏฺิโตกาเส ปาณเกหิ วินาสิตวีเช วา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๔.
โอกาเส ปุน วีชํ ปติฏฺาเปตฺวา อุทเกน อาสิตฺตํ ถลวปฺเป
วิสมวิสมปติตานํ วีชานํ สมกรณตฺถาย ปุน อฏฺทนฺตเกน สมีกตํ ฯ
เตสุ อญฺตรํ สนฺธาย เอสา อาห ฯ มคฺควตฺถุสฺมึ มคฺโค
สํสรตีติ องฺคชาตมคฺคํ สนฺธายาห ฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ ฯ
      สมนฺตปาสาทิกาย วินยสํวณฺณนาย ทุฏฺุลฺลวาจสิกฺขาปทวณฺณนา
นิฏฺิตา ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๓๙-๔๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=2&A=807&modeTY=1&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=807&modeTY=1&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=397
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=13714
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=5394
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=5394
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_1