อรรถกถาเล่มที่ ๓ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๓)

                   ปวารณากฺขนฺธกวณฺณนา
                    --------------
     {๒๐๙} ปวารณากฺขนฺธเก เนว อาลเปยฺยาม น สลฺลเปยฺยามาติ
เอตฺถ อาลาโป นาม ปมวจนํ สลฺลาโป นาม ปจฺฉิมวจนํ ฯ
หตฺถวิลงฺฆเกนาติ หตฺถุกฺเขปเกน ฯ ปสุสํวาสนฺติ ปสูนํ วิย
สํวาสํ ฯ ปสโวปิ หิ อตฺตโน อุปฺปนฺนํ สุขทุกฺขํ อญฺมญฺสฺส
น อาโรเจนฺติ ปฏิสนฺถารํ น กโรนฺติ ตถา เอเตปิ อกํสุ ฯ
ตสฺมา เนสํ สํวาโส ปสุสํวาโสติ วุจฺจติ ฯ เอส นโย สพฺพตฺถ ฯ
น ภิกฺขเว มูควตฺตํ ติตฺถิยสมาทานนฺติ อิมํ เตมาสํ น กเถตพฺพนฺติ
เอวรูปํ วตฺตสมาทานํ น กาตพฺพํ ฯ อธมฺมิกกติกา หิ เอสา ฯ
อญฺมญฺานุโลมตาติ อญฺมญฺ วตฺตุํ อนุโลมภาโว ฯ วทนฺตุ
มํ อายสฺมนฺโตติ หิ วทนฺตํ สกฺกา โหติ กิญฺจิ วตฺตุํ น อิตรํ ฯ
อาปตฺติวุฏฺานตา วินยปุเรกฺขารตาติ อาปตฺตีหิ วุฏฺานภาโว วินยํ
ปุรโต กตฺวา จรณภาโว ฯ วทนฺตุ มํ อายสฺมนฺโตติ หิ
วทนฺโต อาปตฺตีหิ วุฏฺหิสฺสติ วินยญฺจ ปุรกฺขิตฺวา วิหรตีติ
วุจฺจติ ฯ {๒๑๐} สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ อชฺช ปวารณา ยทิ
สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ สงฺโฆ ปวาเรยฺยาติ อยํ สพฺพสงฺคาหิกา นาม
ตฺติ ฯ เอวํ หิ วุตฺเต เตวาจิกํ เทฺววาจิกญฺจ เอกวาจิกญฺจ
ปวาเรตุํ วฏฺฏติ สมานวสฺสิกเมว น วฏฺฏติ ฯ เตวาจิกํ
ปวาเรยฺยาติ วุตฺเต ปน เตวาจิกเมว วฏฺฏติ อญฺ น วฏฺฏติ ฯ
เทฺววาจิกํ ปวาเรยฺยาติ วุตฺเต เทฺววาจิกญฺจ เตวาจิกญฺจ วฏฺฏติ
เอกวาจิกญฺจ สมานวสฺสิกญฺจ น วฏฺฏติ ฯ เอกวาจิกํ ปวาเรยฺยาติ
วุตฺเต ปน เอกวาจิกเทฺววาจิกเตวาจิกานิ วฏฺฏนฺติ สมานวสฺสิกเมว
น วฏฺฏติ ฯ สมานวสฺสิกนฺติ วุตฺเต สพฺพํ วฏฺฏติ ฯ {๒๑๑} อจฺฉนฺตีติ
นิสินฺนาว โหนฺติ น อุฏฺหนฺติ ฯ ตทนนฺตราติ ตทนนฺตรํ ตาวตฺตกํ
กาลนฺติ อตฺโถ ฯ {๒๑๒} จาตุทฺทสิกา จ ปณฺณรสิกา จาติ เอตฺถ
จาตุทฺทสิกาย อชฺช ปวารณา จาตุทฺทสีติ เอวํ ปุพฺพกิจฺจํ กาตพฺพํ
ปณฺณรสิกาย อชฺช ปวารณา ปณฺณรสีติ ฯ
     ปวารณากมฺเมสุ สเจ เอกสฺมึ วิหาเร ปญฺจสุ ภิกฺขูสุ
วสนฺเตสุ เอกสฺส ปวารณํ อาหริตฺวา จตฺตาโร คณตฺตึ เปตฺวา
ปวาเรนฺติ จตูสุ วา ตีสุ วา วสนฺเตสุ เอกสฺส ปวารณํ อาหริตฺวา
ตโย วา เทฺว วา สงฺฆตฺตึ เปตฺวา ปวาเรนฺติ สพฺพเมตํ
อธมฺเมน วคฺคํ ปวารณากมฺมํ ฯ สเจ ปน สพฺเพปิ ปญฺจ
ชนา เอกโต สนฺนิปติตฺวา คณตฺตึ เปตฺวา ปวาเรนฺติ จตฺตาโร
วา ตโย วา เทฺว วา วสนฺตา เอกโต สนฺนิปติตฺวา สงฺฆตฺตึ
เปตฺวา ปวาเรนฺติ สพฺพเมตํ อธมฺเมน สมคฺคํ ปวารณากมฺมํ ฯ
     สเจ ปญฺจสุ ชเนสุ เอกสฺส ปวารณํ อาหริตฺวา จตฺตาโร สงฺฆตฺตึ
เปตฺวา ปวาเรนฺติ จตูสุ วา ตีสุ วา เอกสฺส ปวารณํ อาหริตฺวา
ตโย วา เทฺว วา คณตฺตึ เปตฺวา ปวาเรนฺติ สพฺพเมตํ
ธมฺเมน วคฺคํ ปวารณากมฺมํ ฯ สเจ ปน สพฺเพปิ ปญฺจ ชนา
เอกโต สนฺนิปติตฺวา สงฺฆตฺตึ เปตฺวา ปวาเรนฺติ จตฺตาโร วา
ตโย วา เอกโต สนฺนิปติตฺวา คณตฺตึ เปตฺวา ปวาเรนฺติ เทฺว
อญฺมญฺ ปวาเรนฺติ เอโก วสนฺโต อธิฏฺานปวารณํ กโรติ
สพฺพเมตํ ธมฺเมน สมคฺคํ ปวารณากมฺมนฺติ ฯ
     {๒๑๓} ทินฺนา โหติ ปวารณาติ เอตฺถ เอวํ ทินฺนาย ปวารณาย
ปวารณาหารเกน สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา เอวํ ปวาเรตพฺพํ ติสฺโส
ภนฺเต ภิกฺขุ สงฺฆํ ปวาเรติ ทิฏฺเน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย
วา วทตุ ตํ ภนฺเต สงฺโฆ อนุกมฺปํ อุปาทาย ปสฺสนฺโต
ปฏิกริสฺสติ ฯ ทุติยมฺปิ ภนฺเต... ตติยมฺปิ ภนฺเต ติสฺโส ภิกฺขุ
สงฺฆํ ปวาเรติ ทิฏฺเน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา ฯเปฯ
ปฏิกริสฺสตีติ ฯ สเจ ปน วุฑฺฒตโร โหติ อายสฺมา ภนฺเต
ติสฺโสติ วตฺตพฺพํ ฯ เอวญฺหิ เตน ตสฺสตฺถาย ปวาริตํ โหตีติ ฯ
     ปวารณํ เทนฺเตน ฉนฺทํปิ ทาตุนฺติ เอตฺถ ฉนฺททานํ อุโปสถกฺขนฺธเก
วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ ฯ อิธาปิ จ ฉนฺททานํ อวเสสสงฺฆกมฺมตฺถาย
ตสฺมา สเจ ปวารณํ เทนฺโต ฉนฺทํ เทติ วุตฺตนเยเนว อาหฏาย
ปวารณาย อาโรจิตาย เตน จ ภิกฺขุนา สงฺเฆน จ ปริวาริตเมว
โหติ ฯ อถ ปวารณเมว เทติ น ฉนฺทํ ตสฺส จ ปวารณาย
อาโรจิตาย สงฺเฆน จ ปวาริเต สพฺเพสํ สุปฺปวาริตํ โหติ
อญฺมฺปน กมฺมํ กุปฺปติ ฯ สเจ ปน ฉนฺทเมว เทติ น
ปวารณํ สงฺฆสฺส ปวารณา จ เสสกมฺมานิ จ น กุปฺปนฺติ
เตน ปน ภิกฺขุนา อปฺปวาริตํ โหติ ฯ ปวารณาทิวเส ปน
พหิสีมาย ปวารณํ อธิฏฺหิตฺวา อาคเตนปิ ฉนฺโท ทาตพฺโพ เตน
สงฺฆสฺส ปวารณากมฺมํ น กุปฺปติ ฯ
     {๒๑๘} อชฺช เม ปวารณาติ เอตฺถ สเจ จาตุทฺทสิกา โหติ อชฺช เม
ปวารณา จาตุทฺทสี สเจ ปณฺณรสิกา อชฺช เม ปวารณา
ปณฺณรสีติ เอวํ อธิฏฺาตพฺพํ ฯ {๒๑๙} ตทหุปวารณาย อาปตฺตินฺติ-
อาทิ วุตฺตนยเมว ฯ {๒๒๒} ปุน ปวาเรตพฺพนฺติ ปุน ปุพฺพกิจฺจํ กตฺวา
ตฺตึ เปตฺวา สงฺฆตฺเถรโต ปฏฺาย ปวาเรตพฺพํ ฯ เสสํ
อุโปสถกฺขนฺธกวณฺณนายํ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ ฯ
     {๒๒๘} อาคนฺตุเกหิ อาวาสิกานํ อนุวตฺติตพฺพนฺติ อชฺช ปวารณา
จาตุทฺทสีติ เอตเทว ปุพฺพกิจฺจํ กาตพฺพํ ฯ ปณฺณรสิกปวารณายปิ
เอเสว นโย ฯ อาวาสิเกหิ นิสฺสีมํ คนฺตฺวา ปวาเรตพฺพนฺติ
อสฺสาวสาเน อยํ ปาลิมุตฺตกวินิจฺฉโย สเจ ปุริมิกาย ปญฺจ
ภิกฺขู วสฺสํ อุปคตา ปจฺฉิมิกายปิ ปญฺจ ปุริเมหิ ตฺตึ
เปตฺวา ปวาริเต ปจฺฉิเมหิ เตสํ สนฺติเก ปาริสุทฺธิอุโปสโถ
กาตพฺโพ น เอกสฺมึ อุโปสถคฺเค เทฺว ตฺติโย เปตพฺพา ฯ
สเจปิ ปจฺฉิมิกาย อุปคตา จตฺตาโร ตโย เทฺว เอโก วา โหติ
เอเสว นโย ฯ อถ ปุริมิกาย จตฺตาโร ปจฺฉิมิกายปิ จตฺตาโร
ตโย เอโก วา เอเสว นโย ฯ อถาปิ ปุริมิกาย ตโย
ปจฺฉิมิกายปิ ตโย เทฺว เอโก วา เอเสว นโย ฯ อิทํ
เหตฺถ ลกฺขณํ สเจ ปุริมิกาย อุปคเตหิ ปจฺฉิมิกาย อุปคตา
โถกตรา เจว โหนฺติ สมสมา วา สงฺฆปวารณาย จ คณํ ปูเรนฺติ
สงฺฆปวารณาวเสน ตฺติ เปตพฺพาติ ฯ สเจ ปน ปุริมิกาย ตโย
ปจฺฉิมิกาย เอโก โหติ เตน สทฺธึ จตฺตาโร โหนฺติ จตุนฺนํ
สงฺฆตฺตึ เปตฺวา ปวาเรตุํ น วฏฺฏติ ฯ คณตฺติยา ปน โส
คณปูรโก โหติ ตสฺมา คณวเสน ตฺตึ เปตฺวา ปุริเมหิ
ปวาเรตพฺพํ อิตเรน เตสํ สนฺติเก ปาริสุทฺธิอุโปสโถ กาตพฺโพ ฯ
ปุริมิกาย เทฺว ปจฺฉิมิกาย เทฺว วา เอโก วา โหติ เอเสว
นโย ฯ ปุริมิกาย เอโก ปจฺฉิมิกาย เอโก โหติ เอเกน
เอกสฺส สนฺติเก ปวาเรตพฺพํ เอเกน ปาริสุทฺธิอุโปสโถ กาตพฺโพ ฯ
สเจ ปุริมวสฺสุปคเตหิ ปจฺฉิมวสฺสุปคตา เอเกนปิ อธิกตรา โหนฺติ
ปมํ ปาฏิโมกฺขํ อุทฺทิสิตฺวา ปจฺฉา โถกตเรหิ เตสํ สนฺติเก
ปวาเรตพฺพํ ฯ กตฺติกจาตุมฺมาสินิยา ปวารณาย ปน สเจ ปมํ
วสฺสุปคเตหิ มหาปวารณาย ปวาริเตหิ ปจฺฉา อุปคตา อธิกตรา
วา สมสมา วา โหนฺติ ปวารณาตฺตึ เปตฺวา ปวาเรตพฺพํ ฯ
เตหิ ปวาริเต ปจฺฉา อิตเรหิ เนสํ สนฺติเก ปาริสุทฺธิอุโปสโถ
กาตพฺโพ ฯ อถ มหาปวารณาย ปวาริตา พหู โหนฺติ ปจฺฉา
วสฺสุปคตา โถกา วา เอโก วา ปาฏิโมกฺเข อุทฺทิฏฺเ ปจฺฉา
เตสํ สนฺติเก เตน ปวาเรตพฺพํ ฯ
     {๒๓๓} น จ ภิกฺขเว อปฺปวารณาย ปวาเรตพฺพํ อญฺตฺร สงฺฆ-
สามคฺคิยาติ เอตฺถ โกสมฺพิกสามคฺคีสทิสาว สามคฺคี เวทิตพฺพา ฯ
อชฺช ปวารณา สามคฺคีติ เอวญฺเจตฺถ ปุพฺพกิจฺจํ กาตพฺพํ ฯ เย ปน
กิสฺมิญฺจิเทว อปฺปมตฺตเก ปวารณํ เปตฺวา สมคฺคา โหนฺติ เตหิ
ปวารณายเมว ปวารณา กาตพฺพา ฯ สามคฺคีปวารณํ กโรนฺเตหิ จ
ปมปวารณํ เปตฺวา ปาฏิปทโต ปฏฺาย ยาว กตฺติกจาตุมฺมาสิ-
ปุณฺณมา เอตฺถนฺตเร กาตพฺพา ตโต ปจฺฉา วา ปุเร วา
น วฏฺฏติ ฯ
     {๒๓๔} เทฺววาจิกํ ปวาเรตุนฺติ เอตฺถ ตฺตึ เปนฺเตนาปิ ยทิ
สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ สงฺโฆ เทฺววาจิกํ ปวาเรยฺยาติ วตฺตพฺพํ
เอกวาจิเก เอกวาจิกํ ปวาเรยฺยาติ ฯ สมานวสฺสิเกปิ สมานวสฺสิกํ
ปวาเรยฺยาติ วตฺตพฺพํ เอตฺถ จ พหูปิ สมานวสฺสา เอกโต
ปวาเรตุํ ลภนฺติ ฯ
     {๒๓๖} ภาสิตาย ลปิตาย อปริโยสิตายาติ เอตฺถ สพฺพสงฺคาหิกญฺจ
ปุคฺคลิกญฺจาติ ทุพฺพิธํ ปวารณาฏฺปนํ ฯ ตตฺถ สพฺพสงฺคาหิเก
สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ ฯเปฯ สงฺโฆ เตวาจิกํ ปวาเร อิติ
สุการโต ยาว เรกาโร ตาว ภาสิตา ลปิตา อปริโยสิตาว
โหติ ปวารณา เอตฺถนฺตเร เอกปเทปิ เปนฺเตน ปิตา โหติ
ปวารณา ฯ ยกาเร ปน ปตฺเต ปริโยสิตา โหติ ตสฺมา ตโต
ปฏฺาย เปนฺเตน อฏฺปิตา โหติ ฯ ปุคฺคลิกฏฺปเน ปน สงฺฆํ
ภนฺเต ปวาเรมิ ฯเปฯ ทุติยมฺปิ... ตติยมฺปิ ภนฺเต สงฺฆํ ปวาเรมิ
ทิฏฺเน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา ฯเปฯ ปสฺสนฺโต ปฏีติ
สงฺการโต ยาว อยํ สพฺพปจฺฉิโม ฏิกาโร ตาว ภาสิตา
ลปิตา อปริโยสิตาว โหติ ปวารณา เอตฺถนฺตเร เอกปเทปิ
เปนฺเตน ปิตา โหติ ปวารณา ฯ กริสฺสามีติ วุตฺเต ปน
ปริโยสิตาว โหติ ยสฺมา กริสฺสามีติ วุตฺเต ปน ปริโยสิตาว
โหติ ตสฺมา กริสฺสามีติ เอกสฺมึ ปเท ปตฺเต ปิตาปิ อฏฺปิตาว
โหติ ฯ เอส นโย เทฺววาจิกเอกวาจิกสมานวสฺสิกาสุ ฯ
เอตาสุปิ หิ ปวารณาสุ สงฺการโต ฏิการาวสานํเยว ปนกฺ
เขตฺตนฺติ ฯ {๒๓๗} อนุยุญฺชิยมาโนติ อนุโยคํ กตฺวา กิมฺหิ นํ เปสีติ
ปรโต วุตฺตนเยน ปุจฺฉิยมาโน ฯ โอมทฺทิตฺวาติ เอตานิ อลํ
ภิกฺขุ มา ภณฺฑนนฺติอาทีนิ วจนานิ วตฺวา ฯ วจโนมทฺทนา หิ
อิธ โอมทฺทนาติ อธิปฺเปตา ฯ อนุทฺธํสิตํ ปฏิชานาตีติ อมูลเกน
ปาราชิเกน อนุทฺธํสิโต อยํ มยาติ เอวํ ปฏิชานาติ ฯ
ยถาธมฺมนฺติ สงฺฆาทิเสเสน อนุทฺธํสเน ปาจิตฺติยํ อิตเรหิ ทุกฺกฏํ ฯ
นาเสตฺวาติ ลิงฺคนาสนาย นาเสตฺวา ฯ {๒๓๘} สาสฺส ยถาธมฺมํ ปฏิกตาติ
เอตฺตกเมว วตฺวา ปวาเรถาติ วตฺตพฺโพ อสุกา นาม อาปตฺตีติ
อิทมฺปน น วตฺตพฺพํ เอตญฺหิ กลหสฺส มุขํ โหติ ฯ
     {๒๓๙} อิทํ วตฺถุํ ปญฺายติ น ปุคฺคโลติ เอตฺถ โจรา กิร
อรญฺวิหาเร โปกฺขรณิโต มจฺเฉ คเหตฺวา ปจิตฺวา ขาทิตฺวา
อคมํสุ ฯ โส ตํ วิปฺปการํ ทิสฺวา ภิกฺขุสฺส อิมินา กมฺเมน
ภวิตพฺพนฺติ สลฺลกฺเขตฺวา เอวมาห ฯ วตฺถุํ เปตฺวา สงฺโฆ
ปวาเรยฺยาติ ยทา ตํ ปุคฺคลํ ชานิสฺสาม ตทา ตํ โจเทสฺสาม
อิทานิ ปน สงฺโฆ ปวาเรตูติ อยเมตฺถ อตฺโถ ฯ อิทาเนว นํ
วเทหีติ สเจ อิมินา วตฺถุนา กญฺจิ ปุคฺคลํ ปริสงฺกสิ อิทาเนว
นํ อปทิสาหีติ อตฺโถ ฯ สเจ อปทิสติ ตํ ปุคฺคลํ อนวิชฺชิตฺวา
ปวาเรตพฺพํ โน เจ อปทิสติ อุปปริกฺขิตฺวา ชานิสฺสามาติ
ปวาเรตพฺพํ ฯ อยํ ปุคฺคโล ปญฺายติ น วตฺถุนฺติ เอตฺถ เอโก
ภิกฺขุ มาลาคนฺธวิเลปเนหิ เจติยํ วา ปูเชสิ อริฏฺ วา ปิวิ
ตสฺส ตทนุรูโป สรีรคนฺโธ โหติ โส ตํ คนฺธํ สนฺธาย อิมสฺส
ภิกฺขุโน คนฺโธติ วตฺถุํ ปกาเสนฺโต เอวมาห ฯ ปุคฺคลํ เปตฺวา
สงฺโฆ ปวาเรยฺยาติ เอตํ ปุคฺคลํ เปตฺวา สงฺโฆ ปวาเรตูติ ฯ
อิทาเนว นํ วเทหีติ ยํ ตฺวํ ปุคฺคลํ ปาเปสิ ตสฺส ปุคฺคลสฺส
อิทาเนว โทสํ วเทหิ ฯ สเจ อยมสฺส โทโสติ วทติ ตํ ปุคฺคลํ
โสเธตฺวา ปวาเรตพฺพํ อถ จ นาหํ ชานามีติ วทติ อุปปริกฺขิตฺวา
ชานิสฺสามาติ ปวาเรตพฺพํ ฯ อิทํ วตฺถุญฺจ ปุคฺคโล จ ปญฺายตีติ
ปุริมนเยเนว โจเรหิ มจฺเฉ คเหตฺวา ปจิตฺวา ปริภุตฺตฏฺานญฺจ
คนฺธาทีหิ นฺหานฏฺานญฺจ ทิสฺวา ปพฺพชิตสฺเสทํ กมฺมนฺติ มญฺมาโน
โส เอวมาห ฯ อิทาเนว นํ วเทหีติ อิทาเนว เตน
วตฺถุนา ปริสงฺกิตปุคฺคลํ วเทหิ ฯ อิทมฺปน อุภยํ ทิสฺวา ทิฏฺกาลโต
ปฏฺาย วินิจฺฉินิตฺวาว ปวาเรตพฺพํ ฯ กลฺลํ วจนายาติ กลฺลโจทนาย
โจเทตุํ วฏฺฏตีติ อตฺโถ ฯ กสฺมา ฯ ปวารณโต ปุพฺเพ อวินิจฺฉิตตฺตา
ปจฺฉา จ ทิสฺวา โจทิตตฺตาติ ฯ อุกฺโกฏนกํ ปาจิตฺติยนฺติ อิทญฺหิ
อุภยํ ปุพฺเพ ปวารณาย ทิสฺวา วินิจฺฉินิตฺวาว ภิกฺขู ปวาเรนฺติ
ตสฺมา ปุน ตํ อุกฺโกเฏนฺตสฺส อาปตฺติ ฯ
     {๒๔๐} เทฺว ตโย อุโปสเถ จาตุทฺทสิเก กาตุนฺติ เอตฺถ จตุตฺถปญฺจมา
เทฺว จาตุทฺทสิกา ตติโย ปน ปกติยาปิ จาตุทฺทสิโกเยวาติ ตสฺมา
ตติยจตุตฺถา วา ตติยจตุตฺถปญฺจมา วา เทฺว ตโย จาตุทฺทสิกา
กาตพฺพา ฯ อถ จตุตฺเถ กเต เต สุณนฺติ ปญฺจโม จาตุทฺทสิโก
กาตพฺโพ ฯ เอวมฺปิ เทฺว จาตุทฺทสิกา โหนฺติ ฯ เอวํ กโรนฺตา
ภณฺฑนการกานํ เตรเส วา จาตุทฺทเส วา อิเม ปณฺณรสีปวารณํ
ปวาเรสฺสนฺติ ฯ เอวํ ปวาเรนฺเตหิ จ พหิสีมาย สามเณเร เปตฺวา
เต อาคจฺฉนฺตีติ สุตฺวา ลหุํ ลหุํ สนฺนิปติตฺวา ปวาเรตพฺพํ ฯ
เอตมตฺถํ ทสฺเสตุํ เต เจ ภิกฺขเว ฯเปฯ ตถา กโรนฺตูติ
วุตฺตํ ฯ อสํวิหิตาติ อสํวิทหิตา อาคมนชานนตฺถาย อกตสํวิทหนา
อวิญฺาตาว หุตฺวาติ อตฺโถ ฯ เตสํ วิกฺขิตฺวาติ กิลนฺตตฺถ มุหุตฺตํ
วิสฺสมถาติอาทินา นเยน สมฺโมหํ กตฺวาติ อตฺโถ ฯ โน เจ
ลเภถาติ โน จ พหิสีมํ คนฺตุํ ลเภยฺยุํ ภณฺฑนการกานํ สามเณเรหิ
เจว ทหรภิกฺขูหิ จ นิรนฺตรํ อนุพทฺธาว โหนฺติ ฯ อาคเม
ชุณฺเหติ ยํ สนฺธาย อาคเม ชุณฺเห ปวาเรยฺยามาติ ตฺตึ เปสุํ
ตสฺมึ อาคเม ชุณฺเห ฯ โกมุทิยา จาตุมฺมาสินิยา อกามา
ปวาเรตพฺพนฺติ อวสฺสํ ปวาเรตพฺพํ น หิ ตํ อติกฺกมิตฺวา
ปวาเรตุํ ลพฺภติ ฯ เตหิ เจ ภิกฺขเว ภิกฺขูหิ ปวาริยมาเนติ เอวํ
จาตุมฺมาสินิยา ปวาริยมาเน ฯ
     {๒๔๑} อญฺตโร ผาสุวิหาโรติ ตรุณสมโถ วา ตรุณวิปสฺสนา
วา ฯ ปริพาหิรา ภวิสฺสามาติ อนิพทฺธรตฺติฏฺานทิวาฏฺานาทิเภเทน
ภาวนานุโยคํ สมฺปาเทตุํ อสกฺโกนฺตา พาหิรา ภวิสฺสาม ฯ สพฺเพเหว
เอกชฺฌํ สนฺนิปติตพฺพนฺติ อิมินา ฉนฺททานํ ปฏิกฺขิปติ ฯ ภินฺนสฺส
หิ สงฺฆสฺส สมคฺคกรณกาเล ติณวตฺถารกสมเถ อิมสฺมิญฺจ ปวารณ-
สงฺคเหติ อิเมสุ ตีสุ าเนสุ ฉนฺทํ ทาตุํ น วฏฺฏติ ฯ ปวารณ-
สงฺคโห จ นามายํ วิสฺสฏฺกมฺมฏฺานานํ ถามคตสมถวิปสฺสนานํ
โสตาปนฺนาทีนญฺจ น ทาตพฺโพ ฯ ตรุณสมถวิปสฺสนาลาภิโน ปน
สพฺเพ วา โหนฺตุ อุปฑฺฒา วา เอกปุคฺคโล วา เอกสฺสปิ วเสน
ทาตพฺโพเยว ฯ ทินฺเน ปวารณสงฺคเห อนฺโตวสฺสํ ปริหาโรว โหติ
อาคนฺตุกา เตสํ เสนาสนํ คเหตุํ น ลภนฺติ เตหิปิ ฉินฺนวสฺเสหิ
น ภวิตพฺพํ ปวาเรตฺวา ปน อนฺตราปิ จาริกํ ปกฺกมิตุํ ลภนฺตีติ
ทสฺสนตฺถํ เตหิ เจ ภิกฺขเวติอาทิมาห ฯ เสสํ สพฺพตฺถ
อุตฺตานเมวาติ ฯ
               ปวารณากฺขนฺธกวณฺณนา นิฏฺิตา ฯ
                      -----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้า ๑๖๗-๑๗๖.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=3442&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=3442&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=224
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=4&A=6282
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=4&A=6386
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=4&A=6386
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔
http://84000.org/tipitaka/read/?index_4