อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                      อฑฺฒวคฺควณฺณนา
                        -------
                      ทีฆีติโกสลชาตกํ
     เอวํภูตสฺส เต ราชาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต โกสมฺพิเก
ภณฺฑนการเก อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เตสํ หิ เชตวนํ อาคนฺตฺวา ขมาปนกาเล สตฺถา เต อามนฺเตตฺวา
ภิกฺขเว ตุมฺเห มยฺหํ โอรสา มุขโต ชาตา ปุตฺตา นาม
ปุตฺเตหิ จ ปิตรา ทินฺนํ โอวาทํ ภินฺทิตุํ น วฏฺฏติ ตุมฺเห ปน
โอวาทํ น กริตฺถ โปราณกปณฺฑิตา อตฺตโน มาตาปิตโร ฆาเตตฺวา
รชฺชํ คเหตฺวา ฐิตโจเรปิ อรญฺเญ หตฺถปถํ อาคเต มาตาปิตูหิ
ทินฺนํ โอวาทํ น ภินฺทิสฺสามาติ น มารยึสูติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     (อตีเต) อิมสฺมึ ปน ชาตเก เทฺวปิ วตฺถูนิ สงฺฆเภทเก
วิตฺถารโต อาวิภวิสฺสนฺติ ฯ โส ปน ทีฆาวุกุมาโร อรญฺเญ
อตฺตโน องฺเก นิปนฺนํ พาราณสีราชานํ จูฬาย คเหตฺวา อิทานิ
มยฺหํ มาตาปิตุฆาตกํ โจรํ จุทฺทส ขณฺฑานิ กตฺวา ฉินฺทิสฺสามีติ
อสึ อุกฺขิปนฺโต ตสฺมึ ขเณ มาตาปิตูหิ ทินฺนํ โอวาทํ สริตฺวา
ชีวิตํ จชนฺโตปิ เตสํ โอวาทํ น ภินฺทิสฺสามิ เกวลํ อิมํ ตชฺเชสฺสามีติ
จินฺเตตฺวา ปฐมํ คาถมาห
       เอวํภูตสฺส เต ราช       อาคตสฺส วเส มมํ
       อตฺถิ นุ โกจิ ปริยาโย     โย ตํ ทุกฺขา ปโมจเยติ ฯ
     ตตฺถ วเส มมนฺติ มม วสํ อาคตสฺส ฯ ปริยาโยติ การณํ ฯ
     ตโต ราชา ทุติยํ คาถมาห
       เอวํภูตสฺส เม ตาต       อาคตสฺส วเส ตว
       นตฺถิ โน โกจิ ปริยาโย    โย มํ ทุกฺขา ปโมจเยติ ฯ
     ตตฺถ โนติ นิปาตมตฺตํ ฯ นตฺถิ โกจิ ปริยาโย มํ ๑-
เอตสฺมา ทุกฺขา ปโมจเยติ อตฺโถ ฯ
     ตโต โพธิสตฺโต อวเสสคาถา อภาสิ
       นาญฺญํ สุจริตํ ราช        นาญฺญํ ราช สุภาสิตํ
       ตายเต มรณกาเล        เอวเมวิตรํ ธนํ
       อกฺโกจฺฉิ มํ อวธิ มํ       อชินิ  มํ อหาสิ เม
       เย จ ตํ อุปนยฺหนฺติ       เวรํ เตสํ น สมฺมติ
       อกฺโกจฺฉิ มํ อวธิ มํ       อชินิ มํ อหาสิ เม
       เย จ ตํ นูปนยฺหนฺติ       เวรํ เตสูปสมฺมติ
       น หิ เวเรน เวรานิ      สมฺมนฺตีธ กุทาจนํ
       อเวเรนุปสมฺมนฺติ ๒-      เอส ธมฺโม สนนฺตโนติ ฯ
     ตตฺถ นาญฺญํ สุจริตนฺติ นาญฺญํ สุจริตา ฯ อยเมว วา
ปาโฐ ฯ ฐเปตฺวา สุจริตํ อญฺญํ น ปสฺสามีติ อตฺโถ ฯ อิธ
สุจริตนฺติปิ สุภาสิตนฺติปิ มาตาปิตูหิ ทินฺนํ โอวาทํเยว สนฺธายาห ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ โย ตํ ฯ ๒ อเวเรน จ สมฺมนฺติ ฯ
เอวเมวาติ นิรตฺถกเมว ฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ มหาราช อญฺญตฺร
โอวาทานุสิฏฺฐีสงฺขาตา สุจริตสุภาสิตา มรณกาเล ตายิตุํ รกฺขิตุํ
สมตฺโถ นาม อญฺโญ นตฺถิ ยํ เอตํ อิตรํ ธนํ ตํ เอวเมว
นิรตฺถกเมว โหติ ตฺวญฺหิ อิทานิ มยฺหํ โกฏิสตสหสฺสมตฺตมฺปิ
ธนํ ททนฺโต ชีวิตํ น ลเภยฺยาสิ ตสฺมา เวทิตพฺพเมตํ ธนโต
สุจริตสุภาสิตเมว อุตฺตริตรนฺติ ฯ
     เสสคาถายปิ อยํ สงฺเขปตฺโถ มหาราช เย ปุริสา
อยํ มํ อกฺโกสิ อยํ มํ ปหริ อยํ มํ อชินิ อยํ มม
สนฺตกํ อหาสีติ เอวํ เวรํ อุปนยฺหนฺติ พนฺธิตฺวา วิย หทเย
ฐเปนฺติ เตสํ เวรํ น วูปสมฺมติ เย ปเนตํ น อุปนยฺหนฺติ
หทเย น ฐเปนฺติ เตสํ วูปสมฺมติ เวรานิ หิ น กทาจิ เวเรน
สมฺมนฺติ อเวเรเนว ปน สมฺมนฺติ เอส ธมฺโม สนนฺตโนติ
โปราณโก ธมฺโม จิรกาลปฺปวตฺโต สภาโวติ ฯ
     เอวญฺจปน วตฺวา โพธิสตฺโต อหํ มหาราช ตยิ น
ทุพฺภามิ ตฺวํ ปน มํ มาเรหีติ ตสฺส หตฺเถ อสึ ฐเปสิ ฯ
ราชาปิ นาหํ ตยิ ทุพฺภามีติ สปถํ กตฺวา เตน สทฺธึ นครํ
คนฺตฺวา ตํ อมจฺจานํ ทสฺเสตฺวา อยํ ภเณ โกสลรญฺโญ ปุตฺโต
ทีฆาวุกุมาโร อิมินาปิ มยฺหํ ชีวิตํ ทินฺนํ น ลพฺภา อิมํ กิญฺจิ
กาตุนฺติ วตฺวา อตฺตโน ธีตรํ ทตฺวา ปิตุ สนฺตเก รชฺเช ปติฏฺฐาเปสิ ฯ
ตโต ปฏฺฐาย อุโภปิ สมคฺคา สมฺโมทมานา รชฺชํ กาเรสุํ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
มาตาปิตโร มหาราชกุลานิ อเหสุํ ทีฆาวุกุมาโร ปน อหเมวาติ ฯ
                    ทีฆีติโกสลชาตกํ ปฐมํ
                      ----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๔๙๕-๔๙๘.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=10276&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=10276&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=803
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=3723
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3677
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3677
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27