อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                      อหิตุณฺฑิกชาตกํ
     ธุตฺโตมฺหีติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ มหลฺลกํ
ภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     วตฺถุ เหฏฺา สาลกชาตเก วิตฺถาริตํ ฯ อิธาปิ โส มหลฺลโก
เอกํ คามทารกํ ปพฺพาเชตฺวา อกฺโกสติ ปหรติ ฯ ทารโก
ปลายิตฺวา วิพฺภมิ ฯ ทุติยมฺปิ ตํ ปพฺพาเชตฺวา ตเถว อกาสิ ฯ
ทุติยมฺปิ วิพฺภมิตฺวา ปุน ยาจิยมาโน โอโลเกตุมฺปิ น อิจฺฉติ ฯ
ภิกฺขู ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺาเปสุํ อาวุโส อสุกมหลฺลโก อตฺตโน
สามเณเรน สหาปิ วินาปิ วตฺติตุํ น สกฺโกติ อิตโร ตสฺส โทสํ
ทิสฺวา ปุน โอโลเกตุมฺปิ น อิจฺฉติ สุหทโย กุมารโกติ ฯ สตฺถา
อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา
อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพเปส สามเณโร
สุหทโยว สกึ โทสํ ทิสฺวา ปุน โอโลเกตุมฺปิ น อิจฺฉตีติ
วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
ธญฺวาณิชกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ธญฺวิกฺกเยน ชีวิตํ
กปฺเปสิ ฯ อเถโก อหิตุณฺฑิโก มกฺกฏํ คเหตฺวา สิกฺขาเปตฺวา
อหึ กีฬาเปนฺโต พาราณสิยํ อุสฺสเว ฆุฏฺเ ตํ มกฺกฏํ
ธญฺวาณิชกสฺส สนฺติเก เปตฺวา กีฬนฺโต สตฺต ทิวสานิ จริ ฯ โสปิ
วาณิโช มกฺกฏสฺส ขาทนียํ โภชนียํ อทาสิ ฯ อหิตุณฺฑิโก
สตฺตเม ทิวเส อุสฺสวกีฬาย ๑- มุตฺโต อาคนฺตฺวา ตํ มกฺกฏํ
@เชิงอรรถ: ๑. อุสฺสวกีฬามตฺโต ฯ
เวฬุเปสิกาย ติกฺขตฺตุํ ปหริตฺวา ตํ อาทาย อุยฺยานํ คนฺตฺวา พนฺธิตฺวา
นิทฺทํ โอกฺกมิ ฯ มกฺกโฏ พนฺธนํ โมเจตฺวา อมฺพรุกฺขํ อารุยฺห อมฺพานิ
ขาทนฺโต นิสีทิ ฯ โส ปพุทฺโธ รุกฺเข มกฺกฏํ ทิสฺวา เอตํ มยา
อุปลาเปตฺวา คเหตุํ วฏฺฏตีติ เตน สทฺธึ สลฺลปนฺโต ปมํ คาถมาห
        ธุตฺโตมฺหิ ๑- สมฺม สุมุข      ชูเต อกฺขปราชิโต
        หเรหิ ๒- อมฺพปกฺกานิ       วิริยนฺเต ภกฺขยามเสติ ฯ
     ตตฺถ อกฺขปราชิโตติ อกฺเขหิ ปราชิโต ฯ หเรหีติ ปาเตหิ ฯ
ปาเตหีติปิ ปาโ ฯ
     ตํ สุตฺวา มกฺกโฏ เสสคาถา อภาสิ
        อลิกํ วต มํ สมฺม           อภูเตน ปสํสสิ
        โก เต สุโต วา ทิฏฺโ วา   สุมุโข นาม มกฺกโฏ
        อชฺชาปิ เม ตํ มนสิ         ยํ มํ ตฺวํ อหิตุณฺฑิก
        ธญฺาปณํ ปวิสิตฺวา          มตฺโต ฉาตํ หนาสิ มํ
        ตาหํ สรํ ทุกฺขเสยฺยํ         อปิ รชฺชมฺปิ การเย
        เนวาหํ ยาจิโต ทชฺชํ        ตถาหิ ภยตชฺชิโต
        ยญฺจ ชญฺา กุเล ชาตํ       คพฺเภ ติตฺตํ อมจฺฉรึ
        เตน สขิญฺจ มิตฺตญฺจ         ธีโร สนฺธาตุมรหตีติ ฯ
     ตตฺถ อลิกํ วตาติ มุสา วต ฯ อภูเตนาติ อวิชฺชมาเนน ฯ
โก เตติ กตฺถ ตยา ฯ สุมุโขติ สุนฺทรมุโข ฯ อหิตุณฺฑิกาติ ตํ
อาลปติ ฯ อหิคุณฺฑิกาติปิ ปาโ ฯ ฉาตนฺติ ชิฆจฺฉาภิภูตํ ทุพฺพลํ
@เชิงอรรถ: ๑. วุตฺโตมฺหิ ฯ  ๒. เสเวหิ ฯ
กปณํ ฯ หนาสีติ เวฬุเปสิกาย ติกฺขตฺตุํ ปหรสิ ฯ ตาหนฺติ ตํ
อหํ ฯ สรนฺติ สรนฺโต ฯ ทุกฺขเสยฺยนฺติ ตสฺมึ อาปเณ ทุกฺขสยนํ ฯ
อปิ รชฺชมฺปิ การเยติ สเจปิ พาราณสีรชฺชํ คเหตฺวา มยฺหํ ทตฺวา
มํ รชฺชํ กาเรยฺยาสิ เอวมฺปิ ตํ เนวาหํ ยาจิโต ทชฺชํ ตํ
เอกมฺปิ อมฺพปกฺกํ อหํ ตยา ยาจิโต น ทเทยฺยํ ฯ กึการณา ฯ
ตถาหิ ภยตชฺชิโตติ ตถาหิ อหํ ตยา ภเยน ตชฺชิโตติ อตฺโถ ฯ
คพฺเภ ติตฺตนฺติ สุโภชเนน มาตุกุจฺฉิยํเยว อลงฺกตปฏิยตฺเต
สยนคพฺเภเยว วา ติตฺตํ โภคาสาย อกปณํ ฯ สขิญฺจ มิตฺตญฺจาติ
สขิภาวญฺจ มิตฺตภาวญฺจ ตถารูเปน กุเล ชาเตน ติตฺเตน อกปเณน
อมจฺฉรินา สทฺธึ ปณฺฑิโต สนฺธาตุํ ปุน ฆเฏตุํ อรหติ ตยา
กปเณน อหิตุณฺฑิเกน สทฺธึ โก ปน มิตฺตภาวํ ฆเฏตีติ อตฺโถ ฯ
     เอวญฺจ ปน วตฺวา วานโร วนฆฏํ สหสา ปาวิสิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
อหิตุณฺฑิโก มหลฺลกตฺเถโร อโหสิ มกฺกโฏ สามเณโร
ธญฺวาณิโช อหเมวาติ ฯ
                    อหิตุณฺฑิกชาตกํ ปญฺจมํ
                      -----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๔๗๗-๔๗๙.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=9903&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=9903&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=773
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=3615
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3578
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3578
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27