อรรถกถาเล่มที่ ๔๑ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๗ วีสติ-จตฺตาฬีส

                      วีสตินิปาตวณฺณนา
                        -------
                       มาตงฺคชาตกํ
     กุโต นุ อาคจฺฉสิ ทุมฺมวาสีติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
อุเทนํ วํสราชานํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ตสฺมิญฺหิ กาเล อายสฺมา ปิณฺโฑลภารทฺวาโช เชตวนโต
อากาเสนาคนฺตฺวา เยภุยฺเยน โกสมฺพิยํ อุเทนสฺส รญฺโ อุยฺยานํ
ทิวาวิหาราย คจฺฉติ ฯ เถโร กิร ปุริมภเว รชฺชํ กาเรนฺโต
ทีฆมทฺธานํ ตสฺมึ อุยฺยาเน มหาปริวารสมฺปตฺตึ อนุภวิ ฯ โส เตน
ปุพฺพาจิณฺเณน เยภุยฺเยน ตตฺเถว ทิวาวิหารํ นิสีทิตฺวา ผลสมาปตฺติสุเขน
วีตินาเมสิ ฯ ตสฺมึ เอกทิวสํ ตตฺถ คนฺตฺวา สุปุปฺผิตสาลมูเล
นิสินฺเน อุเทโน สตฺตาหํ มหาปานํ ปิวิตฺวา อุยฺยานกีฬํ กีฬิสฺสามีติ
มหนฺเตน ปริวาเรน อุยฺยานํ คนฺตฺวา มงฺคลสิลาปฏฺเฏ อญฺตราย
อิตฺถิยา องฺเก นิปนฺโน สุรามทมตฺตตาย นิทฺทํ โอกฺกมิ ฯ คายนฺตา
นิสินฺนิตฺถิโย ตุริยานิ ฉฑฺเฑตฺวา อุยฺยานํ ปวิสิตฺวา ปุปฺผผลาทีนิ
วิจินนฺติโย เถรํ ทิสฺวา คนฺตฺวา วนฺทิตฺวา นิสีทึสุ ฯ เถโร ตาสํ
ธมฺมกถํ กเถนฺโต นิสีทิ ฯ อิตราปิ อิตฺถี องฺคํ จาเลตฺวา ราชานํ
ปโพเธตฺวา กุหึ ตา วสลิโย คตาติ วุตฺเต เอกํ สมณํ
ปริวาเรตฺวา นิสินฺนาติ อาห ฯ โส กุทฺโธ หุตฺวา คนฺตฺวา เถรํ
อกฺโกสิตฺวา ปริภาสิตฺวา หนฺท เอตํ สมณํ ตมฺพกิปิลฺลิเกหิ
ขาทาเปสฺสามีติ โกธวเสน เถรสฺส สรีเร ตมฺพกิปิลฺลิกปูฏํ ภินฺทาเปสิ ฯ
เถโร อากาเส ตฺวา ตสฺส โอวาทํ ทตฺวา เชตวนคนฺธกุฏิทฺวาเรเยว
โอตริตฺวา ตถาคเตน กุโต อาคจฺฉสีติ ปุฏฺโ ตมตฺถํ อาโรเจสิ ฯ
สตฺถา นโข ภารทฺวาช อุเทโน อิทาเนว ปพฺพชิเต วิเหเติ
ปุพฺเพปิ วิเหเยวาติ วตฺวา เตน ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต มหาสตฺโต
พหินคเร จณฺฑาลโยนิยํ นิพฺพตฺติ ฯ มาตงฺโคติสฺส นามํ กรึสุ ฯ
อปรภาเค วิญฺุตํ ปตฺโต มาตงฺคปณฺฑิโตติ ปากโฏ อโหสิ ฯ
ตทา พาราณสิเสฏฺิโน ธีตา ทิฏฺมงฺคลิกา นาม ฯ
เอกมาสอฑฺฒมาสวาเรน มหาปริวารา อุยฺยานํ กีฬิตุํ คจฺฉติ ฯ อเถกทิวสํ
มหาสตฺโต เกนจิ กมฺเมน นครํ ปวิสนฺโต อนฺตรทฺวาเร ทิฏฺมงฺคลิกํ
ทิสฺวา เอกมนฺตํ อปคนฺตฺวา อลฺลิยิตฺวา อฏฺาสิ ฯ ทิฏฺมงฺคลิกา
สาณิยา อนฺตเรน โอโลเกนฺตี ตํ ทิสฺวา โก เอโสติ ปุจฺฉิตฺวา
จณฺฑาโล อยฺเยติ วุตฺเต อทิฏฺปุพฺพยุตฺตกํ วต ปสฺสามีติ
คนฺโธทเกน อกฺขีนิ โธวิตฺวา ตโต นิวตฺติ ฯ ตาย สทฺธึ
นิกฺขนฺตมหาชโน อเร ทุฏฺ จณฺฑาล อชฺช ตํ นิสฺสาย อมฺหากํ อมูลกํ
สุราภตฺตํ น ลทฺธนฺติ โกธาภิภูโต มาตงฺคปณฺฑิตํ หตฺเถหิ จ ปาเทหิ
จ โปเถตฺวา วิสญฺึ กตฺวา ปกฺกามิ ฯ โส มุหุตฺตํ วีตินาเมตฺวา
ปฏิลทฺธสญฺี หุตฺวา จินฺเตสิ ทิฏฺมงฺคลิกาย ปริชโน มํ นิทฺโทสํ
อการเณน โปเถสิ ทิฏฺมงฺคลิกํ ลภิตฺวาว อุฏฺหิสฺสามิ โน
อลภิตฺวาติ อธิฏฺาย คนฺตฺวา ตสฺสา ปิตุนิเวสนทฺวาเร นิปชฺชิ ฯ
โส เกน การเณน นิปนฺโนสีติ วุตฺเต อญฺ การณํ นตฺถิ
ทิฏฺมงฺคลิกาย เม อตฺโถติ อาห ฯ เอกทิวโส อตีโต ตถา
ทุติโย ตติโย จตุตฺโถ ปญฺจโม ฉฏฺโ ฯ โพธิสตฺตานํ อธิฏฺานํ
นาม สมิชฺฌติ ตสฺมา สตฺตเม ทิวเส ทิฏฺมงฺคลิกํ นีหริตฺวา
ตสฺส อทํสุ ฯ อถ นํ สา อุฏฺเหิ สามิ ตุมฺหากํ เคหํ
คจฺฉามาติ อาห ฯ ภทฺเท ตว ปริชเนนมฺหิ สุโปถิโต ทุพฺพโล
มํ อุกฺขิปิตฺวา ปิฏฺึ อาโรเปตฺวา อาทาย คจฺฉาหีติ ฯ สา ตถา
กตฺวา นครวาสีนํ ปสฺสนฺตานญฺเว นครา นิกฺขมิตฺวา จณฺฑาลคามํ
คตา ฯ
     อถ นํ มหาสตฺโต ชาติสมฺเภทวีติกฺกมํ อกตฺวาว กติปาหํ
เคเห วสาเปตฺวา จินฺเตสิ อหเมว ตํ ลาภคฺคยสคฺคปฺปตฺตํ กโรนฺโต
ปพฺพชิตฺวาว กาตุํ สกฺขิสฺสามิ น อิตรถาติ ฯ อถ นํ อามนฺเตตฺวา
ภทฺเท มยิ อรญฺโต กิญฺจิ อนาหรนฺเต อมฺหากํ ชีวิกา นปฺปวตฺตติ
ยาว มมาคมนา มา อุกฺกณฺิ อหํ อรญฺ คมิสฺสามีติ วตฺวา
เคหวาสิโนปิ อิมํ มา ปมชฺชถาติ โอวทิตฺวา อรญฺ คนฺตฺวา
สมณปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา อปฺปมตฺโต สตฺตเม ทิวเส อฏฺสมาปตฺติโย
ปญฺจาภิญฺาโย จ อุปฺปาเทตฺวา อิทานิ ทิฏฺมงฺคลิกาย อวสฺสโย
ภวิตุํ สกฺขิสฺสามีติ อิทฺธิยา อาคนฺตฺวา จณฺฑาลคามทฺวาเร โอตริตฺวา
ทิฏฺมงฺคลิกาย เคหทฺวารํ อคมาสิ ฯ สา ตสฺสาคมนํ สุตฺวา เคหโต
นิกฺขมิตฺวา สามิ กสฺมา มํ อนาถํ กตฺวา ปพฺพชิโตสีติ
ปริเทวิ ฯ อถ นํ ภทฺเท มา จินฺตยิ ตว โปราณกยสโต
อิทานิ มหนฺตตรํ ยสํ กริสฺสามิ อปิจ โข ปน น มยฺหํ
มาตงฺคปณฺฑิโต สามิโก มหาพฺรหฺมา เม สามิโกติ เอตฺตกํปิ
ปริสมชฺเฌ วตฺตุํ สกฺขิสฺสสีติ ฯ อาม สามิ สกฺขิสฺสามีติ ฯ เตนหิ
อิทานิ เต สามิโก กุหินฺติ ปุฏฺา พฺรหฺมโลกํ คโตติ วตฺวา
กทา อาคมิสฺสตีติ วุตฺเต อิโต สตฺตเม ทิวเส ปุณฺณมายํ จนฺทํ
ภินฺทิตฺวา อาคมิสฺสตีติ วเทยฺยาสีติ อาห ฯ อิติ นํ วตฺวา มหาสตฺโต
หิมวนฺตเมว คโต ฯ ทิฏฺมงฺคลิกาปิ พาราณสิยํ มหาชนมชฺเฌ
เตสุ เตสุ าเนสุ ตถา กเถสิ ฯ มหาชโน อมฺหากํ มหาพฺรหฺมา
สมาโน ทิฏฺมงฺคลิกํ กึ น ลจฺฉติ เอวเมตํ ภวิสฺสตีติ สทฺทหติ ฯ
     โพธิสตฺโตปิ ปุณฺณมีทิวเส จนฺทสฺส คคนมชฺเฌ ิตกาเล
พฺรหฺมตฺตภาวํ มาเปตฺวา สกลกาสิกรฏฺ ทฺวาทสโยชนิกํ
พาราณสินครญฺจ เอโกภาสํ กตฺวา จนฺทมณฺฑลํ ภินฺทิตฺวา โอตริตฺวา
พาราณสิยา อุปรูปริ ติกฺขตฺตุํ ปริพฺภมิตฺวา มหาชเนน คนฺธมาลาทีหิ
ปูชิยมาโน จณฺฑาลคามกาภิมุโข อโหสิ ฯ พฺรหฺมภตฺตา สนฺนิปติตฺวา
จณฺฑาลคามกํ คนฺตฺวา ทิฏฺมงฺคลิกาย เคหํ สุทฺธวตฺเถหิ ฉาเทตฺวา
ภูมิยํ จตุชาติยคนฺเธหิ อุปลิมฺปิตฺวา ปุปฺผานิ วิกิริตฺวา ธูปํ กตฺวา
เจลวิตานํ ปสาเรตฺวา มหาสยนํ ปญฺเปตฺวา คนฺธเตลปฺปทีปํ ชาเลตฺวา
ทฺวาเร รชฏปฏฺฏวณฺณวาลุกํ โอกิริตฺวา ปุปฺผานิ วิกิริตฺวา ธเช
พนฺธึสุ ฯ เอวํ อลงฺกเต เคเห มหาสตฺโต โอตริตฺวา อนฺโต
ปวิสิตฺวา โถกํ สยนปิฏฺเ นิสีทิ ฯ ตทา ทิฏฺมงฺคลิกา อุตุนี
โหติ ฯ อถสฺสา องฺคุฏฺเกน นาภึ ปรามสิ ฯ กุจฺฉิยํ คพฺโภ
ปติฏฺาสิ ฯ อถ นํ มหาสตฺโต อามนฺเตตฺวา ภทฺเท คพฺโภ
เต ปติฏฺิโต ตฺวํ ปุตฺตํ วิชายิสฺสสิ ตฺวํปิ ปุตฺโตปิ เต
ลาภคฺคยสคฺคปฺปตฺตา ภวิสฺสถ ตว ปาทโธวนอุทกํ สกลชมฺพูทีปราชูนํ
อภิเสโกทกํ ภวิสฺสติ นหาโนทกํ ปน เต อมโตสธํ
ภวิสฺสติ เย สีเส อาสิญฺจิสฺสนฺติ เต สพฺพโรเคหิ มุจฺจิสฺสนฺติ
กาฬกณฺณีหิ ปริวชฺชิสฺสนฺติ ตว ปาทปิฏฺิยํ สีสํ เปตฺวา วนฺทนฺตา
สหสฺสํ ทสฺสนฺติ โสตปเถ ตฺวา วนฺทนฺตา สตํ ทสฺสนฺติ
จกฺขุปเถ ตฺวา วนฺทนฺตา เอกํ กหาปณํ ทสฺสนฺติ อปฺปมตฺตา
โหหีติ ตํ โอวทิตฺวา เคหา นิกฺขมิตฺวา มหาชนสฺส ปสฺสนฺตสฺเสว
อุปฺปติตฺวา จนฺทมณฺฑลํ ปาวิสิ ฯ
     พฺรหฺมภตฺตา สนฺนิปติตฺวา ิตกาว รตฺตึ วีตินาเมตฺวา ปาโตว
ทิฏฺมงฺคลิกํ สุวณฺณสิวิกํ อาโรเปตฺวา สีเสน อุกฺขิปิตฺวา นครํ
ปวิสึสุ ฯ มหาพฺรหฺมภริยาติ นํ อุปสงฺกมิตฺวา มหาชโน คนฺธมาลาทีหิ
ปูเชสิ ฯ ปาทปิฏฺเ สีสํ เปตฺวา วนฺทิตุํ ลภนฺตา สหสฺสตฺถวิกํ
เทนฺติ โสตปเถ ตฺวา วนฺทิตุํ ลภนฺตา สตํ เทนฺติ จกฺขุปเถ
ตฺวา วนฺทิตุํ ลภนฺตา เอกํ กหาปณํ เทนฺติ ฯ เอวํ ทฺวาทสโยชนิกํ
พาราณสิยํ ตํ คเหตฺวา วิจรนฺตา อฏฺารสโกฏิธนํ ลภึสุ ฯ อถ
นํ นครํ ปริหริตฺวา อาเนตฺวา นครมชฺเฌ มหามณฺฑปํ กตฺวา สาณึ
ปริกฺขิปิตฺวา มหาสยนํ ปญฺเปตฺวา มหนฺเตน สิริโสภคฺเคน ตตฺถ
วสาเปสุํ ฯ มณฺฑปสนฺติเกเยว สตฺตทฺวารโกฏฺกํ สตฺตภูมิกปาสาทํ
กาตุํ อารภึสุ ฯ มหนฺตํ นวกมฺมํ อโหสิ ฯ ทิฏฺมงฺคลิกา
มณฺฑเปเยว ปุตฺตํ วิชายิ ฯ อถสฺส นามคหณทิวเส พฺราหฺมณา
สนฺนิปติตฺวา มณฺฑเป ชาตตฺตา มณฺฑพฺยกุมาโรติสฺส นามํ กรึสุ ฯ
ปาสาโทปิ ทสหิ มาเสหิ นิฏฺิโต ฯ ตโต ปฏฺาย สา มหนฺเตน
ยเสน ตสฺมึ วสติ ฯ มณฺฑพฺยกุมาโรปิ มหนฺเตน ปริวาเรน
วฑฺฒติ ฯ ตสฺส สตฺตฏฺวสฺสิกกาเลเยว ชมฺพูทีปตเล อุตฺตมาจริยา
สนฺนิปตึสุ ฯ เต ตํ ตโย เวเท อุคฺคณฺหาเปสุํ ฯ โส โสฬสวสฺสกาลโต
ปฏฺาย พฺราหฺมณานํ ภตฺตํ ปฏฺเปสิ ฯ นิวทฺธํ โสฬสพฺราหฺมณสหสฺสานิ
ภุญฺชนฺติ ฯ จตุตฺเถ ทฺวารโกฏฺเก พฺราหฺมณานํ
ทิยฺยติ ฯ อเถกสฺมึ มหาสมยทิวเส เคเห พหุปายาสํ ปฏิยาทาเปสิ ฯ
โสฬสพฺราหฺมณสหสฺสานิ จตุตฺเถ ทฺวารโกฏฺเก นิสีทิตฺวา
สุวณฺณสรเกน นวสปฺปินา ปกฺกมธุขณฺฑสกฺขราหิ จ อภิสงฺขตปายาสํ
ปริภุญฺชนฺติ ฯ กุมาโรปิ สพฺพาลงฺการปฏิมณฺฑิโต สุวณฺณปาทุกา
อารุยฺห หตฺเถน กาญฺจนทณฺฑํ คเหตฺวา อิธ สปฺปึ เทถ อิธ
มธุํ เทถาติ วิจาเรนฺโต จรติ ฯ
     ตสฺมึ ขเณ มาตงฺคปณฺฑิโต หิมวนฺเต อสฺสมปเท นิสินฺโน
กา นุโข ทิฏฺมงฺคลิกาย ปุตฺตสฺส ปวุตฺตีติ โอโลเกนฺโต ตสฺส
อติตฺเถ ปกฺขนฺตภาวํ ทิสฺวา อชฺเชว คนฺตฺวา มาณวํ ทเมตฺวา
ยตฺถ ทินฺนํ มหปฺผลํ โหติ ตตฺถ ทานํ ทาเปตฺวา อาคมิสฺสามีติ
จินฺเตตฺวา อากาเสน อโนตตฺตทหํ คนฺตฺวา มุขโธวนาทีนิ กตฺวา
มโนสิลาตเล ิโต ทุปฏํ นิวาเสตฺวา กายพนฺธนํ พนฺธิตฺวา ปํสุกูลํ
สงฺฆาฏึ ปารุเปตฺวา มตฺติกาปตฺตํ อาทาย อากาเสนาคนฺตฺวา จตุตฺเถ
ทฺวารโกฏฺเก ทานคฺเคเยว โอตริตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺาสิ ฯ
มณฺฑโพฺย อิโตจีโตจ โอโลเกนฺโต ทูรโต ตํ ทิสฺวา เอวรูโป
สงฺการยกฺขสทิโสว อยํ ปพฺพชิโต อิมํ านํ อาคโต กุโต นุโข อาคจฺฉตีติ
เตน สทฺธึ สลฺลปนฺโต ปมํ คาถมาห
                กุโต นุ อาคจฺฉสิ ทุมฺมวาสี
                โอคลฺลโก ปํสุปิสาจโกว
                สงฺการโจฬํ ปฏิมุญฺจ กณฺเ
                โก เร ตุวํ โหสิ อทกฺขิเณยฺโยติ ฯ
     ตตฺถ ทุมฺมวาสีติ อนญฺชิตามณฺฑิตสํฆฏิตสํฆาฏิกปิโลติกวสโน ฯ
โอคลฺลโกติ ลามโก โอลมฺพนวิลมฺพนนนฺตกสุตฺตกธโร ฯ ปํสุปิสาจโกวาติ
สงฺการฏฺาเน ิโต ปิสาโจ วิย ฯ สงฺการโจฬนฺติ สงฺการฏฺาเน
ลทฺธปิโลติกํ ฯ ปฏิมุญฺจาติ ปฏิมุญฺจิตฺวา ฯ อทกฺขิเณยฺโยติ ตฺวํ
อทกฺขิเณยฺโย อิเมสํ ปรมทกฺขิเณยฺยานํ นิสินฺนฏฺานํ กุโต อาคโต ฯ
     ตํ สุตฺวา มหาสตฺโต มุทุจิตฺเตเนว เตน สทฺธึ สลฺลปนฺโต
ทุติยํ คาถมาห
                อนฺนํ ตวยิทํ ปกตํ ยสสฺสินํ
                ตํ ขชฺชเร ภุญฺชเร ปิยฺยเร จ
                ชานาสิ มํ ตฺวํ ปรทตฺตูปชีวี
                อุตฺติฏฺปิณฺฑํ ลภตํ สปาโกติ ฯ
     ตตฺถ ปกตนฺติ ปฏิยตฺตํ ฯ ยสสฺสินนฺติ ปริวารสมฺปนฺนํ ฯ
ตํ ขชฺชเรติ ตํ ขชฺชนฺติเยว ภุญฺชนฺติ จ ปิวนฺติ จ กึการณา
มยฺหํ กุชฺฌสิ ฯ อุตฺติฏฺปิณฺฑนฺติ อุปติฏฺิตฺวา ลภิตพฺพปิณฺฑํ
อุฏฺาย ิเตหิ วา ทิยฺยมานํ เหฏฺา ตฺวา ลภิตพฺพปิณฺฑํ ฯ
ลภตํ สปาโกติ สปาโก จณฺฑาโลปิ ลภตุ ชาติสมฺปนฺนา หิ
ยตฺถ กตฺถจิ ลภนฺติ สปากจณฺฑาลสฺส ปน โก เทติ ทุลฺลภปิณฺโฑ
อหํ ตสฺมา เม ชีวิตปวตฺตนตฺถํ โภชนํ ทาเปหิ กุมาราติ ฯ
     ตโต มณฺฑโพฺย คาถมาห
                อนฺนํ มมยิทํ ปกตํ พฺราหฺมณานํ
                อตฺตตฺถาย สทฺทหโต มมยิทํ
                อเปหิ เอโต กิมิธฏฺิโตสิ
                น มาทิสา ตุยฺหํ ททนฺติ ชมฺมาติ ฯ
     ตตฺถ อตฺตตฺถายาติ อตฺตโน วุฑฺฒิอตฺถาย ฯ อเปหิ เอโตติ
อิมมฺหา านา อปคจฺฉ ฯ น มาทิสาติ มาทิสา ชาติสมฺปนฺนานํ
อุทิจฺจพฺราหฺมณานํ ทานํ เทนฺติ น ตุยฺหํ จณฺฑาลสฺส คจฺฉ
ชมฺมาติ ฯ
     ตโต มหาสตฺโต คาถมาห
                ถเล จ นินฺเน จ วปนฺติ พีชํ
                อนูปเขตฺเต ผลมาสึสมานา
                เอตาย สทฺธาย ททาหิ ทานํ
                อปฺเปว อาราธเย ทกฺขิเณยฺเยติ ฯ
     ตสฺสตฺโถ กุมาร สสฺสผลํ อาสึสมานา ตีสุปิ เขตฺเตสุ พีชํ
วปนฺติ ตตฺถ อติวุฏฺิกาเล ถเล สสฺสํ สมฺปชฺชติ นินฺเน ปูติกํว
โหติ อนุปเขตฺเต ปน นทิญฺจ ตฬากญฺจ นิสฺสาย กตํ โอเฆน
วุยฺหติ มนฺทวุฏฺิกาเล ถเล เขตฺเต วิปชฺชติ นินฺเน โถกํ
สมฺปชฺชติ อนุปเขตฺเต สมฺปชฺชเตว สมฺมวุฏฺิกาเล ถเล เขตฺเต
โถกํ สมฺปชฺชติ อิตเรสุ สมฺปชฺชเตว ตสฺมา ยถา ผลมาสึสมานา
ตีสุปิ เขตฺเตสุ วปนฺติ ตถา ตฺวํปิ เอตาย ผลสทฺธาย
อาคตาคตานํ สพฺเพสํเยว ทานํ เทหิ อปฺเปว นาม เอวํ ททนฺโต
ทกฺขิเณยฺเย อาราเธยฺยาสิ ลเภยฺยาสีติ ฯ
     ตโต มณฺฑโพฺย คาถมาห
                เขตฺตานิ มยฺหํ วิทิตานิ โลเก
                เยสาหํ พีชานิ ปติฏฺเปมิ
                เย พฺราหฺมณา ชาติมนฺตูปปนฺนา
                ตานีธ เขตฺตานิ สุเปสลานีติ ฯ
     ตตฺถ เยสาหนฺติ เยสุ อหํ ฯ ชาติมนฺตูปปนฺนาติ ชาติยา จ
มนฺเตหิ จ อุปปนฺนา ฯ
     ตโต มหาสตฺโต เทฺว คาถา อภาสิ
                ชาติมโท จ อติมานิตา จ
                โลโภ จ โทโส จ มโท จ โมโห
                เอเต อคุณา เยสุ วสนฺติ สพฺเพ
                ตานีธ เขตฺตานิ อเปสลานิ ฯ
                ชาติมโท จ อติมานิตา จ
                โลโภ จ โทโส จ มโท จ โมโห
                เอเต อคุณา เยสุ น สนฺติ สพฺเพ
                ตานีธ เขตฺตานิ สุเปสลานีติ ฯ
     ตตฺถ ชาติมโทติ อหมสฺมิ ชาติสมฺปนฺโนติ เอวํ อุปฺปนฺนมโท ฯ
อติมานิตาติ อญฺโ มยา สทฺธึ ชาติอาทีหิ สทิโส นตฺถีติ
อติกฺกมฺม ปวตฺตมาโน ฯ โลภาทโย ลุพฺภนทุสฺสนมชฺชนมุยฺหนมตฺตาว ฯ
อเปสลานีติ เอวรูปา หิ ปุคฺคลา อาสีวิสภริตา วิย วมฺมิกา
อปฺปิยสีลา โหนฺติ เอวรูปานํ ทินฺนํ น มหปฺผลํ โหติ ตสฺมา
มา เอเตสํ อเปสลานํ เขตฺตภาวํ มญฺิตฺถ น หิ ชาติมนฺตา
สคฺคทายกา เย ปน ชาติมานาทิรหิตา อริยา ตานิ เขตฺตานิ
สุเปสลานิ เตสุ ทินฺนํ มหปฺผลํ เต สคฺคทายกา โหนฺตีติ ฯ
     อิติ โส มหาสตฺเต ปุนปฺปุนํ กเถนฺเต กุชฺฌิตฺวา อยํ อติพหุํ
วิลปติ กุหึ คตา อิเม โทวาริกา นยิมํ จณฺฑาลํ นีหรนฺตีติ
คาถมาห
                กฺวตฺถ คตา อุปโชติโย จ
                อุปวชฺโฌ อถวา ภณฺฑกุจฺฉิ
                อิมสฺส ทณฺฑญฺจ วธญฺจ หตฺวา
                คเล คเหตฺวา คลยาถ ชมฺมนฺติ ฯ
     ตตฺถ กฺวตฺถ คตาติ อิเมสุ ตีสุ ทฺวาเรสุ ปิตา อุปโชติโย
จ อุปวชฺโฌ จ ภณฺฑกุจฺฉิ จาติ ตโย โทวาริกา กฺวตฺถ คตาติ
อตฺโถ ฯ
     เตปิ ตสฺส วจนํ สุตฺวา เวเคนาคนฺตฺวา วนฺทิตฺวา กึ กโรม
เทวาติ อาหํสุ ฯ อยํ โว ชมฺโม จณฺฑาโล ทิฏฺโติ ฯ น ปสฺสาม
เทวาติ ฯ กุโตจิ อาคตภาวํ น ชานาม เทวาติ ฯ โกจิ เอส
มายากาโร วา วิชฺชาธรโจโร วา ภวิสฺสตีติ ฯ อิทานิ กึ
ติฏฺถาติ ฯ กึ กโรม เทวาติ ฯ อิมสฺส มุขเมว โปเถตฺวา ภินฺทนฺตา
ทณฺฑเวฬุเปสิกาหิ ปิฏฺิจมฺมํ อุปฺปาเทตฺวา วธญฺจ ทตฺวา คเล
คเหตฺวา เอตํ ชมฺมํ คลยาถ อิโต นีหรถาติ ฯ มหาสตฺโต
เตสุ อตฺตโน สนฺติกํ อนาคเตเสฺวว อุปฺปติตฺวา อากาเส ิโตว
คาถมาห
        คิรึ นเขน ขนสิ       อโยทนฺเตภิ ขาทสิ
        ชาตเวทํ ปทหสิ       โย อิสึ ปริภาสสีติ ฯ
     ตตฺถ ชาตเวทํ ปทหสีติ อคฺคึ คิลิตุํ วายมสิ ฯ
     อิมญฺจ ปน คาถํ วตฺวา มหาสตฺโตปิ ปสฺสนฺตสฺเสว มาณวสฺส
จ พฺราหฺมณานญฺจ ปสฺสนฺตานํ อากาเส ปกฺขนฺทิ ฯ
     ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห
        อิทํ วตฺวาน มาตงฺโค   อิสิ สจฺจปรกฺกโม
        อนฺตลิกฺขสฺมึ ปกฺกามิ    พฺราหฺมณานํ อุทิกฺขตนฺติ ฯ
     ตตฺถ สจฺจปรกฺกโมติ สภาวปรกฺกโม ฯ
     โส ปาจีนทิสาภิมุโข คนฺตฺวา เอกาย วีถิยา โอตริตฺวา
ปทวลญฺชํ ปญฺายตูติ อธิฏฺาย ปาจีนทฺวารสมีเป ปิณฺฑาย จรนฺโต
มิสฺสกภตฺตํ สงฺกฑฺฒิตฺวา เอกิสฺสาย สาลาย นิสีทิตฺวา มิสฺสกภตฺตํ
ปริภุญฺชิ ฯ นครเทวตา อยํ อมฺหากํ อยฺยํ วิเหเตฺวา กเถตีติ
อสหมานา อาคมึสุ ฯ อถสฺส เชฏฺกยกฺโข คีวํ คเหตฺวา
ปริวตฺเตสิ ฯ เสสเทวตา เสสพฺราหฺมณานํ คีวํ คเหตฺวา ปริวตฺเตสุํ ฯ
โพธิสตฺเต มุทุจิตฺตตาย ปน ตสฺส ปุตฺโตติ ตํ น มาเรนฺติ เกวลํ
กิลเมนฺติเยว ฯ มณฺฑพฺยสฺส สีสํ ปริวตฺเตตฺวา ปิฏฺิปสฺสาภิมุขํ
ชาตํ หตฺถปาทา อุชุกา ถทฺธาว อฏฺสุ ฯ อฏฺีนิ กาลกตสฺเสว
ปริวตฺตึสุ ฯ โส ถทฺธสรีโร นิปชฺชิ ฯ เสสพฺราหฺมณา มุเขน เขฬํ
วมนฺตา อปราปรํ ปริวตฺตนฺติ ฯ อยฺเย ปุตฺตสฺส เต กึ ชาตนฺติ
ทิฏฺมงฺคลิกาย อาโรจยึสุ ฯ สา เวเคนาคนฺตฺวา ปุตฺตํ ทิสฺวา
กิเมตนฺติ วตฺวา คาถมาห
                อาเวลิตํ ปิฏฺิโต อุตฺตมงฺคํ
                พาหํ ปสาเรติ อกมฺมเนยฺยํ
                เสตานิ อกฺขีนิ ยถา มตสฺส
                โก เม อิมํ ปุตฺตมกาสิ เอวนฺติ ฯ
     ตตฺถ อาเวลิตนฺติ ปริวตฺติตํ ฯ
     อถสฺสา ตสฺมึ าเน ิตชโน อาโรเจตุํ คาถมาห
                อิธาคมา สมโณ ทุมฺมวาสี
                โอคลฺลโก ปํสุปิสาจโกว
                สงฺการโจฬํ ปฏิมุญฺจ กณฺเ
                โส เต อิมํ ปุตฺตมกาสิ เอวนฺติ ฯ
     สา ตํ สุตฺวาว จินฺเตสิ อญฺสฺเสตํ พลํ นตฺถิ นิสฺสํสยํ
มาตงฺคปณฺฑิโต ภวิสฺสติ สมฺปนฺนเมตฺตาภาวโน โข ปน ธีโร อิมํ
เอตฺตกํ ชนํ กิลเมตฺวา คมิสฺสติ กตรํ นุโข ทิสํ คโต ภวิสฺสตีติ ฯ
ตโต ปุจฺฉนฺตี คาถมาห
                กตรํ ทิสํ อคมา ภูริปญฺโ
                อกฺขาถ เม มาณวา เอตมตฺถํ
                คนฺตฺวาน ตํ ปฏิกเรมุ อจฺจยํ
                อปฺเปว นํ ปุตฺตํ ลเภมุ ชีวิตนฺติ ฯ
     ตตฺถ คนฺตฺวานาติ ตสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา ฯ ตํ ปฏิกเรมุ
อจฺจยนฺติ ตํ อจฺจยํ ปฏิกริสฺสาม เทเสสฺสาม ขมาเปสฺสาม นนฺติ ฯ
ปุตฺตํ ลเภมูติ อปฺเปว นาม ปุตฺตสฺส ชีวิตํ ลเภยฺยาม ฯ
     อถสฺสา ตตฺถ ิตา มาณวา กเถนฺตา คาถมาหํสุ
                เวหาสยํ อคมา ภูริปญฺโ
                ปถทฺธุโน ปณฺณรเสว จนฺโท
                อปิจาปิ โส ปุริมํ ทิสํ อคญฺฉิ
                สจฺจปฺปฏิญฺโ อิสิ สาธุรูโปติ ฯ
     ตตฺถ ปถทฺธุโนติ อากาสปถสงฺขาตสฺส อทฺธุโน มชฺเฌ ิโต
ปณฺณรเส จนฺโท วิย ฯ อปิจาปิ โสติ อปิจ โข ปน โส ปุรตฺถิมํ
ทิสํ คโต ฯ
     สา เตสํ วจนํ สุตฺวา มม สามิกํ อุปธาเรสฺสามีติ
สุวณฺณกลสสุวณฺณสรกานิ คาหาเปตฺวา ทาสีคณปริวุตา เตน ปทวลญฺชสฺส
อธิฏฺิตฏฺานํ ปตฺวา เตนานุสาเรน คจฺฉนฺตี ตสฺมึ ปีิกาย
นิสีทิตฺวา ภุญฺชมาเน ตสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา วนฺทิตฺวา อฏฺาสิ ฯ โส
ตํ ทิสฺวา โถกํ โอทนํ ปตฺเต เปสิ ฯ ทิฏฺมงฺคลิกา สุวณฺณกลเสน
ตสฺส อุทกํ อทาสิ ฯ โส ตตฺเถว หตฺถํ โธวิตฺวา มุขํ
วิกฺขาเลสิ ฯ อถ นํ สา เกน เม ปุตฺตสฺส โส วิปฺปกาโร
กโตติ ปุจฺฉนฺตี คาถมาห
                อาเวลิตํ ปิฏฺิโต อุตฺตมงฺคํ
                พาหุํ ปสาเรติ อกมฺมเนยฺยํ
                เสตานิ อกฺขีนิ ยถา มตสฺส
                โก เม อิมํ ปุตฺตมกาสิ เอวนฺติ ฯ
     ตโต ปรา เตสํ วจนปฏิวจนคาถา นาม โหนฺติ
                ยกฺขา หเว สนฺติ มหานุภาวา
                อนฺวาคตา อิสโย สาธุรูปา
                เต ทุฏฺจิตฺตํ กุปิตํ วิทิตฺวา
                ยกฺขา หิ เต ปุตฺตมกํสุ เอวํ ฯ
                ยกฺขา จ เม ปุตฺตมกํสุ เอวํ
                ตฺวญฺเว เม มา กุทฺโธ พฺรหฺมจารี
                ตุมฺเหว ปาเท สรณํ คตาสฺมิ
                อนฺวาคตา ปุตฺตโสเกน ภิกฺขุ ฯ
                ตเทว หิ เอตรหิ จ มยฺหํ
                มโนปโทโส น มมตฺถิ โกจิ
                ปุตฺโต จ เต เวทมเทน มตฺโต
                อตฺถํ น ชานาติ อธิจฺจ เวเท ฯ
                อทฺธา หเว ภิกฺขุ มุหุตฺตเกน
                สํมุยฺหเตว ปุริสสฺส สญฺา
                เอกาปราธํ ขม ภูริปญฺ
                น ปณฺฑิตา โกธพลา ภวนฺตีติ ฯ
     ตตฺถ ยกฺขาติ นครปริคฺคาหกา ยกฺขา ฯ อนฺวาคตาติ
อาคนฺตฺวา อิสโย สาธุรูปา คุณสมฺปนฺนาติ เอวํ ชานามาติ อตฺโถ ฯ
เตติ เต อิสีนํ คุณํ ตฺวา ปุตฺตํ ทุฏฺจิตฺตํ กุปิตจิตฺตํ วิทิตฺวา ฯ
ตฺวญฺเว เมติ สเจ ยกฺขา กุปิตา เอวมกํสุ กโรนฺตุ เทวตา
นาม ปานียอุฬุงฺกมตฺเตน สนฺตปฺเปตุํ สกฺกา ตสฺมา อหนฺเตสํ น
ภายามิ เกวลํ ตฺวญฺเว เม ปุตฺตสฺส มา กุชฺฌิ ฯ อนฺวาคตาติ
อาคตาสฺมิ ฯ ภิกฺขูติ มหาสตฺตํ อาลปติ ปุตฺตสฺส ชีวิตทานํ
ยาจติ ฯ ตเทวาติ ทิฏฺมงฺคลิเก ตทา ตว ปุตฺตสฺส มม
อกฺโกสนกาเลว มยฺหํ มโนปโทโส นตฺถิ เอตรหิ จ ตยิ ยาจิยมานายปิ
มม ตสฺมึ มโนปโทโส นตฺถิเยว ฯ เวทมเทนาติ ตโย เวทา
อุคฺคหิตาติ มเทน ฯ อธิจฺจาติ เต เวเท อุคฺคเหตฺวาปิ อตฺถานตฺถํ
น ชานาติ ฯ มุหุตฺตเกนาติ ยํ กิญฺจิ อุคฺคเหตฺวา มุหุตฺเตเนว ฯ
     เอวํ ตาย ขมาปิยมาโน มหาสตฺโต เตนหิ เตสํ ยกฺขานํ
ปลายนตฺถาย อมโตสธํ ทสฺสามีติ วตฺวา คาถมาห
                อิทญฺจ มยฺหํ อุตฺติฏฺปิณฺฑํ
                ตว มณฺฑโพฺย ภุญฺชตุ อปฺปปญฺโ
                ยกฺขา จ เต ปุตฺตํ น วิเหเยยฺยุํ
                ปุตฺโต จ เต โหหิติ โส อโรโคติ ฯ
     ตตฺถ อุตฺติฏฺปิณฺฑนฺติ อุจฺฉิฏฺกปิณฺฑํ ฯ อุจฺฉิฏฺปิณฺฑนฺติปิ
ปาโ ฯ
     สา มหาสตฺตสฺส วจนํ สุตฺวา เทถ สามิ อมโตสธนฺติ
สุวณฺณสรกํ อุปนาเปสิ ฯ มหาสตฺโต อุจฺฉิฏฺกญฺชิกภตฺตํ ตตฺถ
อาสิญฺจิตฺวา ปมญฺเว อิโต อุปฑฺฒํ ตว ปุตฺตสฺส มุเข
โอสิญฺจาเปตฺวา เสสํ จาฏิยํ อุทเกน มิสฺเสตฺวา เสสพฺราหฺมณานํ
มุเข โอสิญฺจาเปหิ สพฺเพว นีโรคา ภวิสฺสนฺตีติ วตฺวา
อุปฺปติตฺวา หิมวนฺตเมว คโต ฯ สาปิ ตํ สรกํ สีเสนาทาย อมโตสธํ
เม ลทฺธนฺติ วทนฺตี นิเวสนํ คนฺตฺวา ปมํ ปุตฺตสฺส มุเข กญฺชิกํ
โอสิญฺจิ ฯ ยกฺโข ปลายิ ฯ อิตโร ปํสุํ ปุญฺฉนฺโต อุฏฺาย
อมฺม กิเมตนฺติ อาห ฯ ตยา กตํ ตฺวเมว ชานิสฺสสิ เอหิ ตาต
ตว ทกฺขิเณยฺยานํ ตํ วิปฺปการํ ปสฺสาหีติ ฯ โส เต ทิสฺวา
วิปฺปฏิสารี อโหสิ ฯ อถ นํ มาตา ตาต มณฺฑพฺยกุมาร ตฺวํ
พาโล ทานสฺส มหปฺผลฏฺานํ น ชานาสิ ทกฺขิเณยฺยา นาม
เอวรูปา น โหนฺติ มาตงฺคปณฺฑิตสทิสาว โหนฺติ อิโต ปฏฺาย มา
เอเตสํ ทุสฺสีลานํ ทานํ อทาสิ สีลวนฺตานํ เทหีติ วตฺวา อาห
                มณฺฑพฺย พาโลสิ ปริตฺตปญฺโ
                โย ปุญฺเขตฺตานํ อโกวิโทสิ
                มหกฺกสาเวสุ ททาสิ ทานํ
                กิลิฏฺกมฺเมสุ อสญฺเตสุ ฯ
                ชฏา จ เกสา อชินา นิวตฺถา
                ชรูทปานํว มุขํ ปรุฬฺหํ
                ปชํ อิมํ ปสฺสถ ทุมฺมรูปินํ
                ชฏาชินํ น ตายเต อปฺปปญฺ ฯ
        เยสํ ราโค จ โทโส จ   อวิชฺชา จ วิราชิตา
        ขีณาสวา อรหนฺโต       เตสุ ทินฺนํ มหปฺผลนฺติ ฯ
     ตตฺถ มหกฺกสาเวสูติ มหากสาเวสุ มหนฺเตหิ ราคกสาวาทีหิ
สมนฺนาคเตสุ ฯ ชฏา จ เกสาติ ตาต มณฺฑพฺย ตว ทกฺขิเณยฺเยสุ
เอกจฺจานํ เกสา ชฏา กตฺวา พนฺธา ฯ อชินา นิวตฺถาติ สขุรานิ
อชินจมฺมานิ นิวตฺถา ฯ ชรูทปานํวาติ ติณคหเนน ชิณฺณกูโป
วิย มุขํ ทีฆมสฺสุตาย ปรุฬฺหํ ฯ ปชํ อิมนฺติ อิมํ เอวรูปํ
อนญฺชิตมณฺฑิตลูขเวสํ ปชํ ปสฺส ฯ ชฏาชินนฺติ เอวรูปํ ชฏาชินํ
อิมํ อปฺปปญฺ ปชํ ตายิตุํ น สกฺโกติ สีลาณตโปกมฺมาเนว
อิเมสํ สตฺตานํ ปติฏฺานิ โหนฺติ ฯ เยสนฺติ ยสฺมา เยสํ เอเต
รญฺชนทุสฺสนมุยฺหนสภาวา ราคาทโย อฏฺวตฺถุกา จ อวิชฺชา
วิราชิตา วิคตา วิคตตฺตาเยว จ เอเตสํ กิเลสานํ เย ขีณาสวา
อรหนฺโต เตสุ ทินฺนํ มหปฺผลํ ฯ
     ตสฺมา ตฺวํ ตาต อิโต ปฏฺาย เอวรูปานํ ทุสฺสีลานํ อทตฺวา
โลเก อฏฺสมาปตฺติลาภิโน ปญฺจาภิญฺา ธมฺมิกสมณพฺราหฺมณา
จ ปจฺเจกพุทฺธา จ สนฺติ เตสํ ทานํ เทหิ เอหิ ตาต
ตว กุลูปเก อมโตสธํ ปาเยตฺวา อโรเค กริสฺสามาติ วตฺวา
อุจฺฉิฏฺกญฺชิกํ คาหาเปตฺวา อุทกจาฏิยํ ปกฺขิปิตฺวา โสฬสนฺนํ
พฺราหฺมณสหสฺสานํ มุเขสุ อาสิญฺจาเปสิ ฯ เอเกโก ปํสุํ ปุญฺฉนฺโตว
อุฏฺหิ ฯ อถ เต พฺราหฺมณา อิเมหิ จณฺฑาลุจฺฉิฏฺกํ ปีตนฺติ
อพฺราหฺมเณ กรึสุ ฯ เต ลชฺชิตา พาราณสิโต นิกฺขมิตฺวา เมชฺฌรฏฺ
คนฺตฺวา เมชฺฌรญฺโ สนฺติเก วสึสุ ฯ มณฺฑโพฺย ปน ตตฺเถว วสิ ฯ
     ตทา เวตฺตวตีนครํ นิสฺสาย เวตฺตวตีนทีตีเร ชาติมนฺโต นาเมโก
พฺราหฺมโณ ปพฺพชิโต ชาตึ นิสฺสาย มหนฺตํ มานํ อกาสิ ฯ
มหาสตฺโต เอตสฺส มานํ ภินฺทิสฺสามีติ ตํ านํ คนฺตฺวา ตสฺส สนฺติเก
อุปริโสเต วาสํ กปฺเปสิ ฯ โส เอกทิวสํ ทนฺตกฏฺ ขาทิตฺวา อิทํ
ชาติมนฺตสฺส ชฏาสุ ลคฺคตูติ อธิฏฺาย ตํ นทิยํ ปาเตสิ ฯ ตํ ตสฺส
อุทกํ อาจมนฺตสฺส ชฏาสุ ลคฺคิ ฯ โส ตํ ทิสฺวาว นสฺส วสลาติ
วตฺวา กุโต อยํ กาฬกณฺณิ อาคโต อุปธาเรสฺสามิ นนฺติ
อุทฺธํโสตํ คจฺฉนฺโต มหาสตฺตํ ทิสฺวา กึชาติโกสีติ ปุจฺฉิ ฯ
จณฺฑาโลหมสฺมีติ ฯ ตยา นทิยํ ทนฺตกฏฺ ปาติตนฺติ ฯ อาม
มยาติ ฯ นสฺส วสล จณฺฑาล กาฬกณฺณิ มา อิธ วสิ เหฏฺาโสเต
วสาหีติ วตฺวา เหฏฺาโสเต วสนฺเตนาปิ เตน ปาติเต
ทนฺตกฏฺเ ปฏิโสตํ อาคนฺตฺวา ชฏาสุ ลคฺคนฺเต โส นสฺส วสล สเจ
อิธ วสิสฺสสิ สตฺตเม ทิวเส สตฺตธา มุทฺธา ผลิสฺสตีติ อาห ฯ
มหาสตฺโต สจาหํ เอตสฺส กุชฺฌิสฺสามิ สีลํ เม อรกฺขิตํ
ภวิสฺสติ อุปาเยเนวสฺส มานํ ภินฺทิสฺสามีติ สตฺต ทิวเส สุริยุคฺคมนํ
นิวาเรสิ ฯ มนุสฺสา อุพฺพาฬฺหา ชาติมนฺตตาปสํ อุปสงฺกมิตฺวา ตุมฺเห
ภนฺเต สุริยสฺสุคฺคนฺตุํ น เทถาติ ปุจฺฉึสุ ฯ โส อาห น เม
ตํ กมฺมํ นทีตีเร ปเนโก จณฺฑาโล วสติ ตสฺเสตํ กมฺมํ
ภวิสฺสตีติ ฯ มนุสฺสา มหาสตฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา ตุมฺเห ภนฺเต
สุริยสฺสุคฺคนฺตุํ น เทถาติ ปุจฺฉึสุ ฯ อามาวุโสติ ฯ กึการณาติ ฯ
ตุมฺหากํ กุลูปกตาปโส มํ นิรปราธํ อภิสปิ ตสฺมึ อาคนฺตฺวา
ขมาปนตฺถาย มม ปาเทสุ ปติเต สุริยํ วิสชฺเชสฺสามีติ ฯ เต คนฺตฺวา
ตํ กฑฺฒนฺตา อาเนตฺวา มหาสตฺตสฺส ปาทมูเล นิปชฺชาเปตฺวา
ขมาเปตฺวา อาหํสุ สุริยํ วิสชฺเชถ ภนฺเตติ ฯ น สกฺกา วิสชฺเชตุํ สจาหํ
สุริยํ วิสชฺเชสฺสามิ อิมสฺส สตฺตธา มุทฺธา ผลิสฺสตีติ ฯ อถ
ภนฺเต กึ กโรมาติ ฯ โส มตฺติกปิณฺฑํ อาหรถาติ อาหราเปตฺวา
อิมสฺส ตาปสสฺส สีเส เปตฺวา ตาปสํ โอตาเรตฺวา อุทเก เปถาติ
ปาเปตฺวา สุริยํ วิสชฺเชสิ ฯ สุริยสฺมึ หิ ปหตมตฺเต มตฺติกปิณฺโฑ
สตฺตธา ภิชฺชิ ฯ ตาปโส อุทเก นิมุชฺชิ ฯ มหาสตฺโต ตํ ทเมตฺวา
กุหึ นุโข ตานิ โสฬสพฺราหฺมณสหสฺสานิ วสนฺตีติ อุปธาเรนฺโต
เมชฺฌรญฺโ สนฺติเกติ ตฺวา เต ทเมสฺสามีติ อิทฺธิยา คนฺตฺวา
นครสามนฺเต โอตริตฺวา ปตฺตํ อาทาย นคเร ปิณฺฑาย จริ ฯ
     พฺราหฺมณา ตํ ทิสฺวา อยํ อิธ เอกเทฺว ทิวเส วสนฺโตปิ
อมฺเห อปฺปติฏฺเ กริสฺสตีติ เวเคน รญฺโ สนฺติกํ คนฺตฺวา
มหาราช มายากาโร เอโก วิชฺชาธโร โจโร อาคโต คณฺหาเปถ
นนฺติ รญฺโ อาโรเจสุํ ฯ ราชา สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิ ฯ มหาสตฺโต
มิสฺสกภตฺตํ อาทาย อญฺตรํ กุฑฺฑํ นิสฺสาย ปีิกาย นิสินฺโน
ภุญฺชติ ฯ อถ นํ อญฺาวิหิตกํ อาหารํ ปริภุญฺชมานเมว รญฺา
ปหิตปุริสา อสินา คีวํ ปหริตฺวา ชีวิตกฺขยํ ปาเปสุํ ฯ โส กาลํ
กตฺวา พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺติ ฯ อิมสฺมึ กิร ชาตเก โพธิสตฺโต
โกณฺฑทมโก อโหสิ ฯ โส เตเนว ปรนิยุตฺตภาเวเนว ชีวิตกฺขยํ
ปาปุณิ ฯ เทวตา กุชฺฌิตฺวา สกลเมชฺฌรฏฺเ อุณฺหํ กุกฺกุลวสฺสํ
วสฺสาเปตฺวา รฏฺมรฏฺมกํสุ ฯ เตน วุตฺตํ
        อุปหจฺจมาโน เมชฺฌา   มาตงฺคสฺมึ ยสสฺสิเน
        สปาริสชฺโช อุจฺฉินฺโน   เมชฺฌรญฺ ตทา อหูติ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา น อิทาเนว ปุพฺเพปิ
อุเทโน ปพฺพชิเต วิเหเติเยวาติ วตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
มณฺฑโพฺย อุเทโน อโหสิ มาตงฺคปณฺฑิโต ปน อหเมว สมฺมาสมฺพุทฺโธติ ฯ
                   มาตงฺคชาตกํ นิฏฺิตํ ฯ
                          ปมํ
                      ----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๑ หน้า ๑-๒๐.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=41&A=1&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=41&A=1&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2033
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=7993
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=8389
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=8389
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27