ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter
Atthakatha Book 34 : PALI ROMAN Theri.A. (paramatthadi.)

page222.

10. Ekadasakanipata 464. 1. Kisagotamitherigathavannana ekadasakanipate kalyanamittatatiadika kisagotamiya theriya gatha. Ayam kira padumuttarassa bhagavato kale hamsavatinagare kulagehe nibbattitva vinnutam patva ekadivasam satthu santike dhammam sunanti sattharam ekam bhikkhunim lukhacivaradharinam aggatthane thapentam disva adhikarakammam katva tam thanantaram patthesi. Sa kappasatasahassam devamanussesu samsaranti imasmim buddhuppade savatthiyam duggatakule nibbatti, gotamitissa namam ahosi. Kisasarirataya pana "kisagotami"ti vohariyittha. Tam patikulam gatam duggatakulassa dhitati paribhavimsu. Sa ekam puttam vijayi. Puttalabhena cassa sammanam akamsu. So panassa putto adhavitva paridhavitva kilanakale kalamakasi. Tenassa sokummado uppajji. Sa "aham pubbe paribhavapatta hutva puttassa jatakalato patthaya sakkaram papunim, ime mayham puttam bahi chaddetumpi vayamanti"ti sokummadavasena matakalevaram ankenadaya "puttassa me bhesajjam detha"ti gehadvarapatipatiya nagare vicarati. Manussa "bhesajjam kuto"ti paribhasanti. Sa tesam katham na ganhati. Atha nam eko panditapuriso "ayam puttasokena cittavikkhepam patta, etissa bhesajjam dasabaloyeva janissati"ti cintetva "amma tava puttassa bhesajjam sammasambuddham upasankamitva puccha"ti aha. Sa satthu dhammadesanavelaya viharam gantva "puttassa me bhesajjam detha bhagava"ti aha. Sattha tassa upanissayam disva "gaccha nagaram pavisitva yasmim gehe koci matapubbo natthi, tato siddhatthakam ahara"ti aha. Sa "sadhu bhante"ti tutthamanasa nagaram pavisitva pathamageheyeva "sattha mama puttassa bhesajjatthaya siddhatthakam aharapeti, sace etasmim gehe koci matapubbo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page223.

Natthi, siddhatthakam me detha"ti aha. Ko idha mate ganetum sakkotiti. Kim tena hi alam idha siddhatthakehiti dutiyam tatiyam gharam gantva buddhanubhavena vigatummada pakaticitte thita cintesi "sakalanagare ayameva niyamo bhavissati, idam hitanukampina bhagavata dittham bhavissati"ti samvegam labhitva tatova bahi nikkhamitva puttam amakasusane chaddetva imam gathamaha:- "na gamadhammo nigamassa dhammo 1- na capiyam ekakulassa dhammo sabbassa lokassa sadevakassa eseva dhammo yadidam aniccata"ti. 2- Evanca pana vatva satthu santikam agamasi. Atha nam sattha "laddho te gotami siddhatthako"ti aha. "nitthitam bhante siddhatthakena kammam, patittha pana me hotha"ti aha. Athassa sattha:- "tam puttapasusammattam byasattamanasam naram suttam gamam mahoghova maccu adaya gacchati"ti 3- gathamaha. Gathapariyosane yathathitava sotapattiphale patitthaya sattharam pabbajjam yaci. Sattha bhikkhuninam santike pabbajitum anujani. 4- Sa sattharam tikkhattum padakkhinam katva vanditva bhikkhunupassayam gantva pabbajitva upasampadam labhitva nacirasseva yonisomanasikarakammam karonti vipassanam vaddhesi. Athassa sattha:- "yo ca vassasatam jive apassam amatam padam ekaham jivitam seyyo passato amatam padan"ti 5- imam obhasagathamaha. @Footnote: 1 no nigamassa dhammo. mano.pu. 1/334 2 khu.apa. 33/82/362 3 khu.dha.25/287/66 @4 cha.Ma. sattha pabbajjam anujani 5 khu.dha. 25/114/37

--------------------------------------------------------------------------------------------- page224.

Sa gathapariyosane arahattam papunitva parikkharavalanje paramukkattha hutva tihi lukhehi samannagatam civaram parupitva vicari. Atha nam sattha jetavane nisinno bhikkhuniyo patipatiya thanantare thapento lukhacivaradharinam aggatthane thapesi. Sa attano patipattim paccavekkhitva "sattharam nissaya maya ayam viseso laddho"ti kalyanamittapasamsamukhena 1- ima gatha abhasi:- [213] "kalyanamittata munina lokam adissa vannita kalyanamitte bhajamano api balo pandito assa. [214] Bhajitabba sappurisa panna tathapi 2- vaddhati bhajantanam bhajamano sappurise sabbehipi dukkhehi pamucceyya. [215] Dukkhanceva vijaneyya dukkhassa ca samudayam nirodham atthangikanca maggam cattaripi ariyasaccani. [216] Dukkho itthibhavo akkhato purisadammasarathina sapattikampi hi dukkham appekacca sakim vijatayo. [217] Galake api kantanti sukhumaliniyo visani khadanti janamarakamajjhagata ubhopi byasanani anubhonti. [218] Upavijanna gacchanti addasaham patim matam panthamhi vijayitvana appattava sakam gharam. [219] Dve putta kalakata pati ca panthe mato kapanikaya mata pita ca bhata dayhanti ca ekacitakayam. @Footnote: 1 cha.Ma. kalyanamittataya pasamsamukhena 2 cha.Ma. pi-saddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page225.

[220] Khinakuline kapane anubhutam te dukkham aparimanam assu ca te pavattam bahuni ca jatisahassani. [221] Vasita susanamajjhe athopi khaditani puttamamsani hatakulika sabbagarahita matapatika amatamadhigacchim. [222] Bhavito me maggo ariyo atthangiko amatagami nibbanampi 1- sacchikatam dhammadasam avekkhimham. [223] Ahamamhi kantasalla ohitabhara katam hi karaniyam kisagotami theri vimuttacitta imam bhani"ti. Tattha kalyanamittatati kalyano bhaddo sundaro mitto etassati kalyanamitto. Yo yassa siladigunasampanno, 2- aghassa ghatahatassa 3- vidhata evam sabbakarena upakaro mitto hoti, so puggalo kalyanamitto, tassa bhavo kalyanamittata, kalyanamittavantata. Muninati satthaRa. Lokam adissa vannitati kalyanamitte anugantabbanti sattalokam uddissa:- "sakalameva hidam 4- ananda brahmacariyam yadidam kalyanamittata kalyanasahayata kalyanasampavankata "5- "kalyanamittassetam meghiya bhikkhuno patikankham kalyanasahayassa kalyanasampavankassa yam silava bhavissati patimokkhasamvarasamvuto viharissati"ti 6- ca evamadina pasamsita. Kalyanamitte bhajamanotiadi kalyanamittataya anisamsadassanam. Tattha api balo pandito assati kalyanamitte bhajamano puggalo pubbe sutadivirahena balopi samano assutasavanadina pandito bhaveyya. @Footnote: 1 cha.Ma. pi-saddo na dissati 2 cha.Ma. siladigunasamadapeta 3 cha.Ma. ghata, hitassa @4 cha.Ma. sakalamevidam 5 sam.maha. 19/2/2 6 khu.u. 25/31/142

--------------------------------------------------------------------------------------------- page226.

Bhajitabba sappurisati balassapi panditabhavahetuto buddhadayo sappurisa kalena kalam upasankamanadina sevitabba. Panna tathapi vaddhati bhajantananti kalyanamitte bhajantanam tatha panna vaddhati bruhati paripurim gacchati. Yatha tesu yo koci khattiyadiko bhajamano sappurise sabbehi jatiadidukkhehi pamucceyyati yojana. Muccanavidhim pana kalyanamittavidhina 1- dassetum "dukkhanceva vijaneyya"tiadi vuttam. Tattha cattaripi ariyasaccaniti dukkhanca dukkhasamudayanca nirodhanca atthangika maggancati imani cattari ariyasaccani vijaneyya pativijjheyyati yojana. "dukkho itthibhavo"tiadika dve gatha annataraya yakkhiniya itthibhavam garahantiya bhasita. Tattha dukkho itthibhavo akkhatoti capalata, gabbhadharanam, sabbakalam parapatibaddhavuttitati evamadihi adinavehi itthibhavo dukkhoti purisadamma- sarathina bhagavata kathito. Sapattikampi hi dukkhanti sapattavaso sapattiya saddhim samvasopi dukkho, ayampi itthibhave adinavoti adhippayo. Appekacca sakim vijatayoti ekacca itthiyo ekavarameva vijata pathamagabbhe vijayanadukkham asahantiyo. Galake api kantantiti attano givampi chindanti. Sukhumaliniyo visani khadantiti sukhumalasarira attano sukhumalabhavena khedam avisahantiyo visanipi khadanti. Janamaraka- majjhagatati janamarako vuccati mulhagabbho. Matugamajanassa 2- marako, majjhagata janamaraka kucchigata, mulhagabbhati attho. Ubhopi byasanani anubhontiti gabbho gabbhini cati dvepi jana marananca maranantikabyasanani ca papunanti. Apare pana bhananti "janamaraka nama kilesa, tesam majjhagata kilesasantanapatita ubhopi jayapatika idha kilesaparilahavasena, ayatim duggatiparikkilesavasena byasanani papunanti"ti. Ima kira dve gatha sa yakkhini purimattabhave attano anubhutadukkham anussaritva aha. Theri pana itthibhave adinavavibhavanaya paccanubhasanti avoca. @Footnote: 1 Ma. kalyanamittavidhim 2 Si. matugamajanataya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page227.

"upavijanna gacchanti"tiadika dve gatha patacaraya theriya pavattim arabbha bhasita. Tattha upavijanna gacchantiti upagatavijayanakala maggam gacchanti, appattava sakam geham panthe vijayitvana patim matam addasam ahanti yojana. Kapanikayati varakaya. Ima kira dve gatha patacaraya tada sokummadapattaya vuttakarassa anukaranavasena itthibhave adinavavibhavanatthameva theriya vutta. Ubhayampetam udaharanabhavena anetva idani attano anubhutam dukkham vibhaventi "khinakuline"tiadimaha. Tattha khinakulineti bhogadihi parijunnapattakulike. Kapaneti paramaavannatam patte. Ubhayancetam attano eva amantanavacanam. Anubhutam te dukkham aparimananti imasmim attabhave, ito purimattabhavesu va anappakam dukkham taya anubhavitam. Idani tam dukkham ekadesena vibhajitva dassetum "assu ca te pavattan"tiadi vuttam. Tassattho:- imasmim anamatagge samsare paribbhamantiya bahukani jatisahassani sokabhibhutaya assu ca pavattam, avisesitam katva vuttancetam, mahasamuddassa udakatopi bahukameva siya. Vasita susanamajjheti manussamamsakhadika sunakhi singali ca hutva susanamajjhe vusita. Khaditani puttamamsaniti byagghadipibilaradikale puttamamsanipi 1- khaditani. Hatakulikati vinatthakulavamsa. Sabbagarahitati sabbehi gharavasihi garahita garahappatta. Matapatikati vidhava. Ime pana tayo pakare purimattabhave 2- attano anuppatte gahetva vadati. Evambhutapi hutva adhikiccaladdhakalyanamittasevanam 3- amatamadhigacchim nibbanam anuppatta. Idani tameva amatadhigamam pakatam katva dassetum "bhavito"tiadi vuttam. Tattha bhavitoti vibhavito uppadito vaddhito bhavanabhisamayavasena patividdho. 4- Dhammadasam avekkhimhanti dhammamayam adasam addakkhim apassim aham. @Footnote: 1 cha.Ma. pi-saddo na dissati 2 Ma. carimattabhave @3 Si. adissa..., cha.Ma. adhicca laddhaya kalyanamittasevaya 4 Si.,i. patiladdho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page228.

Ahamamhi kantasallati ariyamaggena samucchinnaragadisalla aham amhi. Ohitabharati oropitakamakhandhakilesabhisankharabhaRa. Katam hi karaniyanti parinnadibhedam solasavidhampi kiccam katam pariyositam. Vimuttacitta imam bhaniti sabbaso vimutta- citta kisagotami theri imamattham "kalyanamittata"tiadina gathabandhavasena abhaniti attanam param viya theri vadati. Tatridam imissa theriya apadanam 1-:- "padumuttaro nama jino sabbadhammana paragu ito satasahassamhi kappe uppajji nayako. Tadaham hamsavatiyam jata annatare kule upetva tam naravaram saranam samupagamim. Dhammanca tassa assosim catusaccupasanhitam madhuram paramassadam vattasantisukhavaham. Tada ca bhikkhunim dhiro lukhacivaradharinim thapento etadaggamhi vannayi purisuttamo. Janetvanappakam pitim sutva bhikkhuniya gune karam katvana buddhassa yathasatti yathabalam. Nipacca munidhiram 2- tam tam thanam abhipatthayim tadanumodi sambuddho thanalabhaya nayako. Satasahassito kappe okkakakulasambhavo gotamo nama gottena sattha loke bhavissati. @Footnote: 1 khu.apa. 33/55/359 2 cha.Ma. munivaram

--------------------------------------------------------------------------------------------- page229.

Tassa dhammesu dayada orasa dhammanimmita kisagotami namena hessati 1- satthusavika. Tam sutva mudita hutva yavajivam tada jinam mettacitta paricarim paccayehi vinayakam. Tehi kammehi sukatehi 2- cetanapanidhihi ca jahitva manusam deham tavatimsamagacchaham. Imasmim bhaddake kappe brahmabandhu mahayaso kassapo nama gottena uppajji vadatam varo. Upatthako mahesissa tada asi narissaro kasiraja kiki nama baranasipuruttame. Pancami tassa dhitaham 3- dhamma namena vissuta dhammam sutva jinaggassa pabbajjam samarocayim. Anujani na no tato agareva tada mayam visavassasahassani vicarimha atandita. Komaribrahmacariyam rajakanna sukhedhita 4- buddhopatthananirata mudita satta dhitaro. Samani samanagutta ca bhikkhuni bhikkhudasika dhamma ceva sudhamma ca sattami sanghadasika. Khema uppalavanna ca patacara ca kundala ahanca dhammadinna ca visakha hoti sattami. @Footnote: 1 cha.Ma. hessasi 2 cha.Ma. tena kammena sukatena 3 cha.Ma. dhitasim 4 ka. sukhe thita

--------------------------------------------------------------------------------------------- page230.

Tehi kammehi sukatehi cetanapanidhihi ca jahitva manusam deham tavatimsamagacchaham. Pacchime ca bhave dani jata setthikule aham duggate adhane nice 1- gata ca sadhanam kulam. Patim thapetva sesa me dessanti adhana iti yada ca pasuta asim sabbesam dayita tada. Yada so taruno bhaddo komalako sukhedhito sapanamiva kanto me tada yamavasam gato. Sokattadinavadana assunetta rudammukha matam kunapamadaya vilapanti gamamaham. Tada ekena sandittha upetvabhisakkuttamam avocam dehi bhesajjam puttasanjivananti bho. Na vijjante mata yasmim gehe siddhatthakam tato aharati jino aha vinayopayakovido. Tada gamitva savatthim na labhim tadisam gharam kuto siddhatthakam tasma tato laddha satim aham. Kunapam chaddayitvana upesim lokanayakam duratova mamam disva avoca madhurassaro. Yo ca vassasatam jive apassam udayabbayam ekaham jivitam seyyo passato udayabbayam. @Footnote: 1 cha.Ma. natthe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page231.

Na gamadhammo nigamassa dhammo na capiyam ekakulassa dhammo sabbassa lokassa sadevakassa eseva dhammo yadidamaniccata. Saham sutvanima gatha dhammacakkhum visodhayim tato vinnatasaddhamma pabbajim anagariyam. Tatha pabbajita santi yunjanti jinasasane nacireneva kalena arahattam apapunim. Iddhisu ca vasi homi dibbaya sotadhatuya paracittani janami satthusasanakarika. Pubbenivasam janami dibbacakkhu visodhitam khepetva asave sabbe visuddhasim sunimmala. Paricinno maya sattha katam buddhassa sasanam ohito garuko bharo bhavanetti samuhata. Yassatthaya pabbajita agarasmanagariyam so me attho anuppatto sabbasamyojanakkhayo. Atthadhammaniruttisu patibhane tatheva ca nanam me vimalam suddham buddhasetthassa vahasa. Sankarakuta ahitva susana rathiyapi ca tato sanghatikam katva lukham dharemi civaram.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page232.

Jino tasmim gune tuttho lukhacivaradharane thapesi etadaggamhi parisasu vinayako. Kilesa jhapita mayham .pe. Katam buddhassa sasanan"ti. Kisagotamitherigathavannana nitthita. Ekadasakanipatavannana nitthita. -----------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 34 page 222-232. http://84000.org/tipitaka/atthapali/rm_line.php?B=34&A=4766&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=4766&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=464              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9507              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9540              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9540              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]