[๑๓๐] เอวมฺเม สุตํ ฯ เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ
เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺสาราเม ๑- ฯ ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ
ภิกฺขโวติ ฯ ภทนฺเตติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ ฯ
{๑๓๐.๑} ภควา เอตทโวจ ทฺวตฺตึสิมานิ ภิกฺขเว มหาปุริสสฺส
มหาปุริสลกฺขณานิ เยหิ สมนฺนาคตสฺส มหาปุริสสฺส เทฺว ว ๒-
คติโย ภวนฺติ อนญฺญา สเจ อคารํ อชฺฌาวสติ ราชา โหติ จกฺกวตฺติ
ธมฺมิโก ธมฺมราชา จาตุรนฺโต วิชิตาวี ชนปทฏฺฐาวริยปฺปตฺโต
สตฺตรตนสมนฺนาคโต ตสฺสิมานิ สตฺต รตนานิ ภวนฺติ เสยฺยถีทํ
จกฺกรตนํ หตฺถิรตนํ อสฺสรตนํ มณิรตนํ อิตฺถีรตนํ คหปติรตนํ
ปริณายกรตนเมว สตฺตมํ ฯ ปโรสหสฺสํ โข ปนสฺส ปุตฺตา ภวนฺติ
สูรา วีรงฺครูปา ปรเสนปฺปมทฺทนา ฯ โส อิมํ ปฐวึ สาครปริยนฺตํ
อขีลํ อนิมิตฺตํ อกณฺฏกํ อิทฺธํ ผีตํ เขมํ สิวํ นิรพฺพุทํ ๓- อทณฺเฑน
อสตฺเถน ธมฺเมน สเมน ๔- อภิวิชิย อชฺฌาวสติ สเจ โข ปน
อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชติ อรหํ โหติ สมฺมาสมฺพุทฺโธ โลเก
วิวฏจฺฉโท ฯ
{๑๓๐.๒} กตมานิ [๕]- ตานิ ภิกฺขเว ทฺวตฺตึส มหาปุริสสฺส มหาปุริส-
ลกฺขณานิ เยหิ สมนฺนาคตสฺส มหาปุริสสฺส เทฺว ว ๒- คติโย ภวนฺติ
อนญฺญา สเจ อคารํ อชฺฌาวสติ ราชา โหติ จกฺกวตฺติ ฯ สงฺขิตฺตํ ฯ
สเจ โข ปน อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชติ อรหํ โหติ สมฺมาสมฺพุทฺโธ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม ฯ ๒ ยุ วสทฺโท น ทิสฺสติ ฯ ๓ ม. ยุ. อขีลํ
@อนิมิตฺตํ ... สิวํ นิรพฺพุทนฺติ อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ฯ
@๔ ม. ยุ. อยํ น ทิสฺสติ ฯ ๕ ม. ยุ. จ ฯ
โลเก วิวฏจฺฉโท ฯ อิธ ภิกฺขเว มหาปุริโส สุปติฏฺฐิตปาโท
โหติ ฯ ยํปิ ภิกฺขเว มหาปุริโส สุปติฏฺฐิตปาโท โหติ อิทํปิ
ภิกฺขเว มหาปุริสสฺส มหาปุริสลกฺขณํ ภวติ ฯ
{๑๓๐.๓} ปุน จปรํ ภิกฺขเว มหาปุริสสฺส เหฏฺฐาปาทตเลสุ
จกฺกานิ ชาตานิ โหนฺติ สหสฺสารานิ สเนมิกานิ สนาภิกานิ
สพฺพาการปริปูรานิ [๑]- ฯ ยํปิ ภิกฺขเว มหาปุริสสฺส
เหฏฺฐาปาทตเลสุ จกฺกานิ ชาตานิ โหนฺติ สหสฺสารานิ สเนมิกานิ
สนาภิกานิ สพฺพาการปริปูรานิ ฯ อิทํปิ ภิกฺขเว มหาปุริสสฺส
มหาปุริสลกฺขณํ ภวติ ฯ
{๑๓๐.๔} ปุน จปรํ ภิกฺขเว มหาปุริโส อายตปณฺหิ โหติ ฯ ทีฆงฺคุลี
โหติ ฯ มุทุตลนหตฺถปาโท ๒- โหติ ฯ ชาลหตฺถปาโท โหติ ฯ
อุสฺสงฺขปาโท โหติ ฯ เอณิชงฺโฆ โหติ ฐิตโก ว อโนนมนฺโต อุโภหิ
ปาณิตเลหิ ชนฺนุกานิ ปริมสติ ปริมชฺชติ ฯ โกโสหิตวตฺถคุโยฺห โหติ ฯ
สุวณฺณวณฺโณ [๓]- กาญฺจนสนฺนิภตโจ ฯ สุขุมจฺฉวี โหติ สุขุมตฺตา
ฉวิยา รโชชลฺลํ กาเย น อุปลิปฺปติ ฯ เอเกกโลโม โหติ เอเกกานิ
โลมานิ โลมกูเปสุ ชาตานิ ฯ อุทฺธคฺคโลโม โหติ อุทฺธคฺคานิ โลมานิ
ชาตานิ นีลานิ อญฺชนวณฺณานิ กุณฺฑลาวตฺตานิ ทกฺขิณาวตฺตกชาตานิ ฯ
พฺรหฺมุชุคตฺโต โหติ ฯ สตฺตุสฺสโท โหติ ฯ สีหปุพฺพทฺธกาโย โหติ ฯ
ปิตฺตนฺตรํโส ๔- โหติ ฯ นิโคฺรธปริมณฺฑโล โหติ ยาวตกฺวสฺส กาโย
ตาวตกฺวสฺส พฺยาโม ยาวตกฺวสฺส พฺยาโม ตาวตกฺวสฺส กาโย ฯ
สมวฏฺฏกฺขนฺโธ โหติ ฯ รสคฺคสคฺคี โหติ ฯ สีหหนุ โหติ ฯ จตฺตาฬีสทนฺโต
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. สุวิภตฺตนฺตรานิ ฯ ๒ ม. มุทุตลุน ... ฯ ยุ. มุทุตลุณ ... ฯ
@๓ ม. ยุ. โหติ ฯ ๔ ม. ยุ. จิตนฺตรํโส ฯ
โหติ ฯ สมทนฺโต โหติ ฯ อวิรฬทนฺโต ๑- โหติ ฯ สุสุกฺกทาโฐ
โหติ ฯ ปหูตชิโวฺห ๒- โหติ ฯ พฺรหฺมสฺสโร โหติ กรวิกภาณี
โหติ ๓- ฯ อภินีลเนตฺโต โหติ ฯ โคปขุโม โหติ ฯ อุณฺณา
ภมุกนฺตเร ชาตา โหติ โอทาตา มุทุ ตูลสนฺนิภา ฯ ยํปิ ภิกฺขเว
มหาปุริสสฺส อุณฺณา ภมุกนฺตเร ชาตา โหติ โอทาตา มุทุ ตูลสนฺนิภา
อิทํปิ ภิกฺขเว มหาปุริสสฺส มหาปุริสลกฺขณํ ภวติ ฯ
{๑๓๐.๕} ปุน จปรํ ภิกฺขเว มหาปุริโส อุณฺหีสสีโส โหติ ฯ
ยํปิ ภิกฺขเว มหาปุริโส อุณฺหีสสีโส โหติ อิทํปิ ภิกฺขเว มหาปุริสสฺส
มหาปุริสลกฺขณํ ภวติ ฯ อิมานิ โข ตานิ ภิกฺขเว ทฺวตฺตึส
มหาปุริสสฺส มหาปุริสลกฺขณานิ เยหิ สมนฺนาคตสฺส มหาปุริสสฺส
เทฺว ว คติโย ภวนฺติ อนญฺญา สเจ อคารํ อชฺฌาวสติ ราชา
โหติ จกฺกวตฺติ ฯ สงฺขิตฺตํ ฯ สเจ โข ปน อคารสฺมา อนคาริยํ
ปพฺพชติ อรหํ โหติ สมฺมาสมฺพุทฺโธ โลเก วิวฏจฺฉโท ฯ อิมานิ
โข ภิกฺขเว ทฺวตฺตึส มหาปุริสสฺส มหาปุริสลกฺขณานิ พาหิรกาปิ
อิสโย ธาเรนฺติ โน จ โข เต ชานนฺติ อิมสฺส กมฺมสฺส กตตฺตา ฯเปฯ
อิมํ ลกฺขณํ ปฏิลภตีติ ฯ
[๑๓๑] ยํปิ ภิกฺขเว ตถาคโต ปุริมํ ชาตึ ปุริมํ ภวํ ปุริมํ นิเกตํ
ปุพฺเพ มนุสฺสภูโต สมาโน ทฬฺหสมาทาโน อโหสิ กุสเลสุ ธมฺเมสุ
อวตฺถิตสมาทาโน กายสุจริเต วจีสุจริเต มโนสุจริเต ทานสํวิภาเค
สีลสมาทาเน อุโปสถุปวาเส มตฺเตยฺยตาย เปตฺเตยฺยตาย
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. อวิวรทนฺโต ฯ ๒ ยุ. ปหูลาชิโวฺห ฯ ๓ ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ
สามญฺญตาย พฺรหฺมญฺญตาย กุเลเชฏฺฐาปจายิตาย
อญฺญตรญฺญตเรสุ จ อธิกุสเลสุ ธมฺเมสุ ฯ โส ตสฺส กมฺมสฺส
กตตฺตา อุปจิตตฺตา อุสฺสนฺนตฺตา วิปุลตฺตา กายสฺส เภทา ปรํ
มรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชติ ฯ โส ตตฺถ อญฺเญ เทเว ทสหิ
ฐาเนหิ อธิคณฺหาติ ทิพฺเพน อายุนา ทิพฺเพน วณฺเณน ทิพฺเพน
สุเขน ทิพฺเพน ยเสน ทิพฺเพน อธิปเตยฺเยน ทิพฺเพหิ รูเปหิ ทิพฺเพหิ
สทฺเทหิ ทิพฺเพหิ คนฺเธหิ ทิพฺเพหิ รเสหิ ทิพฺเพหิ โผฏฺฐพฺเพหิ ฯ
โส ตโต จุโต อิตฺถตฺตํ อาคโต สมาโน อิมํ มหาปุริสลกฺขณํ
ปฏิลภติ ฯ
[๑๓๒] สุปติฏฺฐิตปาโท โหติ สมํ ปาทํ ภูมิยํ นิกฺขิปติ สมํ อุทฺธรติ
สมํ สพฺพาวนฺเตหิ ปาทตเลหิ ภูมึ ผุสติ ฯ โส เตน ลกฺขเณน สมนฺนาคโต
สเจ อคารํ อชฺฌาวสติ ราชา โหติ จกฺกวตฺติ ธมฺมิโก ธมฺมราชา
จาตุรนฺโต วิชิตาวี ชนปทฏฺฐาวริยปฺปตฺโต สตฺตรตนสมนฺนาคโต ฯ
ตสฺสิมานิ สตฺต รตนานิ ภวนฺติ เสยฺยถีทํ จกฺกรตนํ หตฺถิรตนํ
อสฺสรตนํ มณิรตนํ อิตฺถีรตนํ คหปติรตนํ ปริณายกรตนเมว สตฺตมํ ฯ
ปโรสหสฺสํ โข ปนสฺส ปุตฺตา ภวนฺติ สูรา วีรงฺครูปา ปรเสนปฺปมทฺทนา ฯ
โส อิมํ ปฐวึ สาครปริยนฺตํ อขีลมนิมิตฺตมกณฺฏกํ อิทฺธํ ผีตํ
เขมํ สิวํ นิรพฺพุทํ อทณฺเฑน อสตฺเถน ธมฺเมน สเมน อภิวิชิย
อชฺฌาวสติ ราชา สมาโน กึ ลภติ อกฺขมฺภิโย ๑- โหติ เกนจิ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. อวิกฺขมฺภิโย ฯ
มนุสฺสภูเตน ปจฺจตฺถิเกน ปจฺจามิตฺเตน ราชา สมาโน อิทํ
ลภติ ฯ สเจ โข ปน อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชติ อรหํ
โหติ สมฺมาสมฺพุทฺโธ โลเก วิวฏจฺฉโท พุทฺโธ สมาโน กึ
ลภติ อกฺขมฺภิโย โหติ อพฺภนฺตเรหิ วา พาหิเรหิ วา ปจฺจตฺถิเกหิ [๑]-
ปจฺจามิตฺเตหิ ราเคน วา โทเสน วา โมเหน วา สมเณน วา
พฺราหฺมเณน วา เทเวน วา มาเรน วา พฺรหฺมุนา วา เกนจิ วา
โลกสฺมึ ฯ พุทฺโธ สมาโน อิทํ ลภติ ฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจ ฯ
ตตฺเถตํ วุจฺจติ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๑๕๗-๑๖๑.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=11&item=130&items=3&mode=bracket
อ่านโดยใช้เนื้อความเป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=11&item=130&items=3
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=11&item=130&items=3&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=11&item=130&items=3&mode=bracket
ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=11&i=130
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๑
https://84000.org/tipitaka/read/?index_11
https://84000.org/tipitaka/english/?index_11
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
