พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๘ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๐ สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค

                  สุตฺตนฺตปิฏเก สํยุตฺตนิกายสฺส
                      จตุตฺโถ ภาโค
                        -------
                      สฬายตนวคฺโค
           นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ
                     อนิจฺจวคฺโค ปโม
     [๑]   เอวมฺเม   สุตํ   เอกํ   สมยํ   ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ
เชตวเน   อนาถปิณฺฑิกสฺส   อาราเม   ฯ   ตตฺร   โข   ภควา  ภิกฺขู
อามนฺเตสิ ภิกฺขโวติ ฯ ภทนฺเตติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ ฯ
     {๑.๑}   ภควา  เอตทโวจ  จกฺขุํ  ภิกฺขเว  อนิจฺจํ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ
ยํ   ทุกฺขํ   ตทนตฺตา  ยทนตฺตา  ตํ  เนตํ  มม  เนโสหมสฺมิ  น  เมโส
อตฺตาติ    เอวเมตํ    ยถาภูตํ    สมฺมปฺปญฺาย   ทฏฺพฺพํ   ฯ   โสตํ
อนิจฺจํ   ยทนิจฺจํ  ฯเปฯ  ฆานํ  อนิจฺจํ  ยทนิจฺจํ  ฯเปฯ  ชิวฺหา  อนิจฺจา
ยทนิจฺจํ   ตํ   ทุกฺขํ   ยํ   ทุกฺขํ   ตทนตฺตา   ยทนตฺตา  ตํ  เนตํ  มม
เนโสหมสฺมิ   น   เมโส   อตฺตาติ   เอวเมตํ   ยถาภูตํ  สมฺมปฺปญฺาย
ทฏฺพฺพํ ฯ
     {๑.๒}   กาโย   อนิจฺโจ   ยทนิจฺจํ   ฯเปฯ   มโน   อนิจฺโจ
ยทนิจฺจํ    ตํ    ทุกฺขํ   ยํ   ทุกฺขํ   ตทนตฺตา   ยทนตฺตา   ตํ   เนตํ
มม    เนโสหมสฺมิ    น    เมโส    อตฺตาติ    เอวเมตํ    ยถาภูตํ
สมฺมปฺปญฺาย ทฏฺพฺพํ ฯ
     {๑.๓}   เอวํ  ปสฺสํ  ภิกฺขเว สุตวา อริยสาวโก จกฺขุสฺมึปิ นิพฺพินฺทติ
โสตสฺมึปิ    นิพฺพินฺทติ    ฆานสฺมึปิ    นิพฺพินฺทติ    ชิวฺหายปิ   นิพฺพินฺทติ
กายสฺมึปิ   นิพฺพินฺทติ   มนสฺมึปิ   นิพฺพินฺทติ   นิพฺพินฺทํ  วิรชฺชติ  วิราคา
วิมุจฺจติ  ฯ  วิมุตฺตสฺมึ  วิมุตฺตมิติ  ๑-  าณํ  โหติ  ฯ  ขีณา  ชาติ วุสิตํ
พฺรหฺมจริยํ กตํ กรณียํ นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ ปชานาตีติ ฯ ปมํ ฯ
     [๒]   จกฺขุํ   ภิกฺขเว   ทุกฺขํ   ยํ   ทุกฺขํ   ตทนตฺตา  ยทนตฺตา
ตํ   เนตํ   มม   เนโสหมสฺมิ   น  เมโส  อตฺตาติ  เอวเมตํ  ยถาภูตํ
สมฺมปฺปญฺาย   ทฏฺพฺพํ   ฯ   โสตํ   ทุกฺขํ   ฯเปฯ   ฆานํ   ทุกฺขํ  ฯ
ชิวฺหา  ทุกฺขา  ฯ  กาโย  ทุกฺโข  ฯ  มโน  ทุกฺโข  ยํ  ทุกฺขํ  ตทนตฺตา
ยทนตฺตา   ตํ   เนตํ   มม  เนโสหมสฺมิ  น  เมโส  อตฺตาติ  เอวเมตํ
ยถาภูตํ   สมฺมปฺปญฺาย   ทฏฺพฺพํ   ฯ   เอวํ   ปสฺสํ   ฯเปฯ   นาปรํ
อิตฺถตฺตายาติ ปชานาตีติ ฯ ทุติยํ ฯ
     [๓]   จกฺขุํ  ภิกฺขเว  อนตฺตา  ยทนตฺตา  ตํ  เนตํ มม เนโสหมสฺมิ
น   เมโส   อตฺตาติ   เอวเมตํ   ยถาภูตํ   สมฺมปฺปญฺาย  ทฏฺพฺพํ  ฯ
โสตํ   อนตฺตา   ฯเปฯ   ฆานํ   อนตฺตา   ฯ   ชิวฺหา   อนตฺตา   ฯ
กาโย  อนตฺตา  ฯ  มโน  อนตฺตา  ยทนตฺตา  ตํ  เนตํ  มม เนโสหมสฺมิ
น   เมโส   อตฺตาติ   เอวเมตํ   ยถาภูตํ   สมฺมปฺปญฺาย  ทฏฺพฺพํ  ฯ
เอวํ ปสฺสํ ฯเปฯ นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ ปชานาตีติ ฯ ตติยํ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ วิมุตฺตมฺหีติปิ ปาโ ฯ
     [๔]   รูปา   ภิกฺขเว   อนิจฺจา   ยทนิจฺจํ   ตํ  ทุกฺขํ  ยํ  ทุกฺขํ
ตทนตฺตา   ยทนตฺตา   ตํ   เนตํ  มม  เนโสหมสฺมิ  น  เมโส  อตฺตาติ
เอวเมตํ   ยถาภูตํ   สมฺมปฺปญฺาย   ทฏฺพฺพํ   ฯ  สทฺทา  คนฺธา  รสา
โผฏฺพฺพา   ธมฺมา   อนิจฺจา   ยทนิจฺจํ   ตํ  ทุกฺขํ  ยํ  ทุกฺขํ  ตทนตฺตา
ยทนตฺตา   ตํ   เนตํ   มม  เนโสหมสฺมิ  น  เมโส  อตฺตาติ  เอวเมตํ
ยถาภูตํ   สมฺมปฺปญฺาย   ทฏฺพฺพํ   ฯ   เอวํ   ปสฺสํ   ภิกฺขเว  สุตวา
อริยสาวโก    รูเปสุปิ    นิพฺพินฺทติ    สทฺเทสุปิ   นิพฺพินฺทติ   คนฺเธสุปิ
นิพฺพินฺทติ    รเสสุปิ    นิพฺพินฺทติ   โผฏฺพฺเพสุปิ   นิพฺพินฺทติ   ธมฺเมสุปิ
นิพฺพินฺทติ    นิพฺพินฺทํ    วิรชฺชติ    วิราคา    วิมุจฺจติ   ฯ   วิมุตฺตสฺมึ
วิมุตฺตมิติ   าณํ   โหติ   ฯ   ขีณา   ชาติ   วุสิตํ   พฺรหฺมจริยํ   กตํ
กรณียํ นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ ปชานาตีติ ฯ จตุตฺถํ ฯ
     [๕]   รูปา   ภิกฺขเว   ทุกฺขา   ยํ   ทุกฺขํ  ตทนตฺตา  ยทนตฺตา
ตํ   เนตํ   มม   เนโสหมสฺมิ   น  เมโส  อตฺตาติ  เอวเมตํ  ยถาภูตํ
สมฺมปฺปญฺาย   ทฏฺพฺพํ   ฯ   สทฺทา   คนฺธา  รสา  โผฏฺพฺพา  ธมฺมา
ทุกฺขา   ยํ   ทุกฺขํ   ตทนตฺตา   ยทนตฺตา   ตํ  เนตํ  มม  เนโสหมสฺมิ
น   เมโส   อตฺตาติ   เอวเมตํ   ยถาภูตํ   สมฺมปฺปญฺาย  ทฏฺพฺพํ  ฯ
เอวํ ปสฺสํ ฯเปฯ นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ ปชานาตีติ ฯ ปญฺจมํ ฯ
     [๖]   รูปา  ภิกฺขเว  อนตฺตา  ยทนตฺตา  ตํ  เนตํ มม เนโสหมสฺมิ
น   เมโส   อตฺตาติ   เอวเมตํ   ยถาภูตํ   สมฺมปฺปญฺาย  ทฏฺพฺพํ  ฯ
สทฺทา    คนฺธา    รสา    โผฏฺพฺพา    ธมฺมา   อนตฺตา   ยทนตฺตา
ตํ   เนตํ   มม   เนโสหมสฺมิ   น  เมโส  อตฺตาติ  เอวเมตํ  ยถาภูตํ
สมฺมปฺปญฺาย   ทฏฺพฺพํ   ฯ   เอวํ  ปสฺสํ  ฯเปฯ  นาปรํ  อิตฺถตฺตายาติ
ปชานาตีติ ฯ ฉฏฺ ฯ
     [๗]   จกฺขุํ   ภิกฺขเว   อนิจฺจํ   อตีตานาคตํ   โก  ปน  วาโท
ปจฺจุปฺปนฺนสฺส   ฯ   เอวํ   ปสฺสํ  ภิกฺขเว  สุตวา  อริยสาวโก  อตีตสฺมึ
จกฺขุสฺมึ   อนเปกฺโข   โหติ   อนาคตํ   จกฺขุํ  นาภินนฺทติ  ปจฺจุปฺปนฺนสฺส
จกฺขุสฺส   นิพฺพิทาย   วิราคาย   นิโรธาย   ปฏิปนฺโน   โหติ  ฯ  โสตํ
อนิจฺจํ   ฯ   ฆานํ  อนิจฺจํ  ฯ  ชิวฺหา  อนิจฺจา  อตีตานาคตา  โก  ปน
วาโท   ปจฺจุปฺปนฺนาย   ฯ   เอวํ   ปสฺสํ  ภิกฺขเว  สุตวา  อริยสาวโก
อตีตาย    ชิวฺหาย    อนเปกฺโข   โหติ   อนาคตํ   ชิวฺหํ   นาภินนฺทติ
ปจฺจุปฺปนฺนาย    ชิวฺหาย    นิพฺพิทาย   วิราคาย   นิโรธาย   ปฏิปนฺโน
โหติ   ฯ   กาโย   อนิจฺโจ   ฯเปฯ   มโน   อนิจฺโจ   อตีตานาคโต
โก   ปน   วาโท   ปจฺจุปฺปนฺนสฺส   ฯ   เอวํ   ปสฺสํ  ภิกฺขเว  สุตวา
อริยสาวโก    อตีตสฺมึ    มนสฺมึ    อนเปกฺโข   โหติ   อนาคตํ   มนํ
นาภินนฺทติ    ปจฺจุปฺปนฺนสฺส    มนสฺส   นิพฺพิทาย   วิราคาย   นิโรธาย
ปฏิปนฺโน โหตีติ ฯ สตฺตมํ ฯ
     [๘]   จกฺขุํ   ภิกฺขเว   ทุกฺขํ   อตีตานาคตํ   โก   ปน  วาโท
ปจฺจุปฺปนฺนสฺส   ฯ   เอวํ   ปสฺสํ  ภิกฺขเว  สุตวา  อริยสาวโก  อตีตสฺมึ
จกฺขุสฺมึ   อนเปกฺโข   โหติ   อนาคตํ   จกฺขุํ  นาภินนฺทติ  ปจฺจุปฺปนฺนสฺส
จกฺขุสฺส    นิพฺพิทาย   วิราคาย   นิโรธาย   ปฏิปนฺโน   โหติ   ฯเปฯ
ชิวฺหา   ทุกฺขา   อตีตานาคตา   โก   ปน   วาโท   ปจฺจุปฺปนฺนาย  ฯ
เอวํ   ปสฺสํ  ภิกฺขเว  สุตวา  อริยสาวโก  อตีตาย  ชิวฺหาย  อนเปกฺโข
โหติ   อนาคตํ   ชิวฺหํ   นาภินนฺทติ   ปจฺจุปฺปนฺนาย   ชิวฺหาย  นิพฺพิทาย
วิราคาย   นิโรธาย   ปฏิปนฺโน   โหติ   ฯ   กาโย   ทุกฺโข   ฯเปฯ
มโน   ทุกฺโข   อตีตานาคโต   โก   ปน   วาโท   ปจฺจุปฺปนฺนสฺส   ฯ
เอวํ   ปสฺสํ   ภิกฺขเว  สุตวา  อริยสาวโก  อตีตสฺมึ  มนสฺมึ  อนเปกฺโข
โหติ    อนาคตํ   มนํ   นาภินนฺทติ   ปจฺจุปฺปนฺนสฺส   มนสฺส   นิพฺพิทาย
วิราคาย นิโรธาย ปฏิปนฺโน โหตีติ ฯ อฏฺมํ ฯ
     [๙]   จกฺขุํ   ภิกฺขเว   อนตฺตา   อตีตานาคตํ  โก  ปน  วาโท
ปจฺจุปฺปนฺนสฺส   ฯ   เอวํ   ปสฺสํ  ภิกฺขเว  สุตวา  อริยสาวโก  อตีตสฺมึ
จกฺขุสฺมึ   อนเปกฺโข   โหติ   อนาคตํ   จกฺขุํ  นาภินนฺทติ  ปจฺจุปฺปนฺนสฺส
จกฺขุสฺส    นิพฺพิทาย   วิราคาย   นิโรธาย   ปฏิปนฺโน   โหติ   ฯเปฯ
ชิวฺหา   อนตฺตา   อตีตานาคตา   โก   ปน   วาโท  ปจฺจุปฺปนฺนาย  ฯ
เอวํ   ปสฺสํ  ภิกฺขเว  สุตวา  อริยสาวโก  อตีตาย  ชิวฺหาย  อนเปกฺโข
โหติ     อนาคตํ     ชิวฺหํ     นาภินนฺทติ    ปจฺจุปฺปนฺนาย    ชิวฺหาย
นิพฺพิทาย    วิราคาย    นิโรธาย    ปฏิปนฺโน    โหติ    ฯ   กาโย
อนตฺตา   ฯเปฯ   มโน   อนตฺตา   อตีตานาคโต   โก   ปน   วาโท
ปจฺจุปฺปนฺนสฺส   ฯ   เอวํ   ปสฺสํ  ภิกฺขเว  สุตวา  อริยสาวโก  อตีตสฺมึ
มนสฺมึ   อนเปกฺโข   โหติ   อนาคตํ   มนํ   นาภินนฺทติ   ปจฺจุปฺปนฺนสฺส
มนสฺส นิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย ปฏิปนฺโน โหตีติ ฯ นวมํ ฯ
     [๑๐]   รูปา   ภิกฺขเว  อนิจฺจา  อตีตานาคตา  โก  ปน  วาโท
ปจฺจุปฺปนฺนานํ   ฯ   เอวํ   ปสฺสํ  ภิกฺขเว  สุตวา  อริยสาวโก  อตีเตสุ
รูเปสุ   อนเปกฺโข   โหติ   อนาคเต   รูเป  นาภินนฺทติ  ปจฺจุปฺปนฺนานํ
รูปานํ   นิพฺพิทาย   วิราคาย   นิโรธาย   ปฏิปนฺโน   โหติ  ฯ  สทฺทา
คนฺธา   รสา   โผฏฺพฺพา   ธมฺมา   อนิจฺจา   อตีตานาคตา  โก  ปน
วาโท   ปจฺจุปฺปนฺนานํ   ฯ   เอวํ   ปสฺสํ  ภิกฺขเว  สุตวา  อริยสาวโก
อตีเตสุ   ธมฺเมสุ   อนเปกฺโข   โหติ   อนาคเต   ธมฺเม   นาภินนฺทติ
ปจฺจุปฺปนฺนานํ    ธมฺมานํ    นิพฺพิทาย   วิราคาย   นิโรธาย   ปฏิปนฺโน
โหตีติ ฯ ทสมํ ฯ
     [๑๑]   รูปา   ภิกฺขเว   ทุกฺขา  อตีตานาคตา  โก  ปน  วาโท
ปจฺจุปฺปนฺนานํ    ฯ    เอวํ    ปสฺสํ    ภิกฺขเว   สุตวา   อริยสาวโก
อตีเตสุ    รูเปสุ    อนเปกฺโข   โหติ   อนาคเต   รูเป   นาภินนฺทติ
ปจฺจุปฺปนฺนานํ    รูปานํ    นิพฺพิทาย    วิราคาย   นิโรธาย   ปฏิปนฺโน
โหติ ฯเปฯ เอกาทสมํ ฯ
     [๑๒]   รูปา    ภิกฺขเว   อนตฺตา   อตีตานาคตา   โก   ปน
วาโท   ปจฺจุปฺปนฺนานํ   ฯ   เอวํ   ปสฺสํ  ภิกฺขเว  สุตวา  อริยสาวโก
อตีเตสุ    รูเปสุ    อนเปกฺโข   โหติ   อนาคเต   รูเป   นาภินนฺทติ
ปจฺจุปฺปนฺนานํ    รูปานํ    นิพฺพิทาย    วิราคาย   นิโรธาย   ปฏิปนฺโน
โหติ    ฯ    สทฺทา    คนฺธา   รสา   โผฏฺพฺพา   ธมฺมา   อนตฺตา
อตีตานาคตา    โก   ปน   วาโท   ปจฺจุปฺปนฺนานํ   ฯ   เอวํ   ปสฺสํ
ภิกฺขเว   สุตวา   อริยสาวโก   อตีเตสุ   ธมฺเมสุ   อนเปกฺโข   โหติ
อนาคเต    ธมฺเม    นาภินนฺทติ    ปจฺจุปฺปนฺนานํ   ธมฺมานํ   นิพฺพิทาย
วิราคาย นิโรธาย ปฏิปนฺโน โหตีติ ฯ ทฺวาทสมํ ฯ
                    อนิจฺจวคฺโค ปโม ฯ
                        ตสฺสุทฺทานํ
         อนิจฺจํ ทุกฺขํ อนตฺตา จ      ตโย อชฺฌตฺตพาหิรา
         ยทนิจฺเจน ตโย วุตฺตา       เต เต อชฺฌตฺตพาหิราติ ฯ
                     ------------
                     ยมกวคฺโค ทุติโย
     [๑๓]   ปุพฺเพ  ๑-  เม  ภิกฺขเว  สมฺโพธาย  ๒-  อนภิสมฺพุทฺธสฺส
โพธิสตฺตสฺเสว   สโต  เอตทโหสิ  โก  นุ  โข  จกฺขุสฺส  อสฺสาโท  โก
อาทีนโว   กึ   นิสฺสรณํ   โก   โสตสฺส   ฯเปฯ   โก   ฆานสฺส   ฯ
โก  ชิวฺหาย  ฯ  โก  กายสฺส  ฯ  โก  มนสฺส  อสฺสาโท  โก อาทีนโว
กึ   นิสฺสรณนฺติ   ฯ   ตสฺส   มยฺหํ  ภิกฺขเว  เอตทโหสิ  ยํ  โข  จกฺขุํ
ปฏิจฺจ    อุปฺปชฺชติ    สุขํ   โสมนสฺสํ   อยํ   จกฺขุสฺส   อสฺสาโท   ยํ
จกฺขุํ   อนิจฺจํ   ทุกฺขํ   วิปริณามธมฺมํ   อยํ   จกฺขุสฺส   อาทีนโว   โย
จกฺขุสฺมึ    ฉนฺทราควินโย    ฉนฺทราคปฺปหานํ   อิทํ   จกฺขุสฺส   นิสฺสรณํ
ฯเปฯ   ยํ   ชิวฺหํ   ปฏิจฺจ   อุปฺปชฺชติ   สุขํ   โสมนสฺสํ  อยํ  ชิวฺหาย
อสฺสาโท   ยา   ๓-   ชิวฺหา   อนิจฺจา   ทุกฺขา   วิปริณามธมฺมา  อยํ
ชิวฺหาย    อาทีนโว   โย   ชิวฺหาย   ฉนฺทราควินโย   ฉนฺทราคปฺปหานํ
อิทํ   ชิวฺหาย   นิสฺสรณํ   ฯเปฯ   ยํ   มนํ   ปฏิจฺจ   อุปฺปชฺชติ   สุขํ
โสมนสฺสํ   อยํ   มนสฺส   อสฺสาโท   โย   ๔-  มโน  อนิจฺโจ  ทุกฺโข
วิปริณามธมฺโม   อยํ   มนสฺส   อาทีนโว   โย   มนสฺมึ  ฉนฺทราควินโย
ฉนฺทราคปฺปหานํ อิทํ มนสฺส นิสฺสรณํ ฯ
     {๑๓.๑}   ยาวกีวญฺจาหํ   ภิกฺขเว   อิเมสํ   ฉนฺนํ   อชฺฌตฺติกานํ
อายตนานํ      เอวํ      อสฺสาทญฺจ      อสฺสาทโต      อาทีนวญฺจ
อาทีนวโต    นิสฺสรณญฺจ    นิสฺสรณโต    ยถาภูตํ    นาพฺภญฺาสึ    ฯ
เนว      ตาวาหํ     ภิกฺขเว     สเทวเก     โลเก     สมารเก
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ปุพฺเพว ฯ   ๒ ม. ยุ. สมฺโพธา ฯ เอวมุปริปิ ฯ ๓-๔ ม. ยุ. ยํ ฯ
สพฺรหฺมเก    สสฺสมณพฺราหฺมณิยา    ปชาย    สเทวมนุสฺสาย    อนุตฺตรํ
สมฺมาสมฺโพธึ    อภิสมฺพุทฺโธติ    ปจฺจญฺาสึ    ฯ    ยโต   จ   โขหํ
ภิกฺขเว   อิเมสํ   ฉนฺนํ   อชฺฌตฺติกานํ   อายตนานํ   เอวํ   อสฺสาทญฺจ
อสฺสาทโต     อาทีนวญฺจ     อาทีนวโต     นิสฺสรณญฺจ     นิสฺสรณโต
ยถาภูตํ   อพฺภญฺาสึ   ฯ   อถาหํ  ภิกฺขเว  สเทวเก  โลเก  สมารเก
สพฺรหฺมเก    สสฺสมณพฺราหฺมณิยา    ปชาย    สเทวมนุสฺสาย    อนุตฺตรํ
สมฺมาสมฺโพธึ     อภิสมฺพุทฺโธติ     ปจฺจญฺาสึ    ฯ    าณญฺจ    ปน
เม   ทสฺสนํ   อุทปาทิ   อกุปฺปา   เม   วิมุตฺติ  ๑-  อยมนฺติมา  ชาติ
นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ฯ ปมํ ฯ
     [๑๔]   ปุพฺเพ    เม    ภิกฺขเว   สมฺโพธาย   อนภิสมฺพุทฺธสฺส
โพธิสตฺตสฺเสว   สโต   เอตทโหสิ  โก  นุ  โข  รูปานํ  อสฺสาโท  โก
อาทีนโว   กึ   นิสฺสรณํ   โก   สทฺทานํ   ฯเปฯ  โก  คนฺธานํ  ฯเปฯ
โก   รสานํ   ฯ   โก   โผฏฺพฺพานํ  ฯ  โก  ธมฺมานํ  อสฺสาโท  โก
อาทีนโว   กึ   นิสฺสรณนฺติ   ฯ   ตสฺส   มยฺหํ  ภิกฺขเว  เอตทโหสิ  ยํ
โข   รูเป   ปฏิจฺจ   อุปฺปชฺชติ   สุขํ  โสมนสฺสํ  อยํ  รูปานํ  อสฺสาโท
ยํ   รูปา   อนิจฺจา   ทุกฺขา   วิปริณามธมฺมา   อยํ   รูปานํ  อาทีนโว
โย   รูเปสุ   ฉนฺทราควินโย  ฉนฺทราคปฺปหานํ  อิทํ  รูปานํ  นิสฺสรณํ  ฯ
ยํ   สทฺเท   คนฺเธ   รเส   โผฏฺพฺเพ   ยํ  ธมฺเม  ปฏิจฺจ  อุปฺปชฺชติ
สุขํ   โสมนสฺสํ   อยํ   ธมฺมานํ   อสฺสาโท  ยํ  ธมฺมา  อนิจฺจา  ทุกฺขา
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. เจโตวิมุตฺติ ฯ เอวมุปริปิ ฯ
วิปริณามธมฺมา   อยํ   ธมฺมานํ   อาทีนโว  โย  ธมฺเมสุ  ฉนฺทราควินโย
ฉนฺทราคปฺปหานํ อิทํ ธมฺมานํ นิสฺสรณํ ฯ
     {๑๔.๑}   ยาวกีวญฺจาหํ  ภิกฺขเว  อิเมสํ  ฉนฺนํ พาหิรานํ อายตนานํ
เอวํ    อสฺสาทญฺจ    อสฺสาทโต   อาทีนวญฺจ   อาทีนวโต   นิสฺสรณญฺจ
นิสฺสรณโต   ยถาภูตํ  นาพฺภญฺาสึ  ฯ  เนว  ตาวาหํ  ภิกฺขเว  สเทวเก
โลเก   สมารเก  สพฺรหฺมเก  สสฺสมณพฺราหฺมณิยา  ปชาย  สเทวมนุสฺสาย
อนุตฺตรํ   สมฺมาสมฺโพธึ   อภิสมฺพุทฺโธติ   ปจฺจญฺาสึ  ฯ  ยโต  จ  โขหํ
ภิกฺขเว    อิเมสํ    ฉนฺนํ   พาหิรานํ   อายตนานํ   เอวํ   อสฺสาทญฺจ
อสฺสาทโต     อาทีนวญฺจ     อาทีนวโต     นิสฺสรณญฺจ     นิสฺสรณโต
ยถาภูตํ   อพฺภญฺาสึ   ฯ   อถาหํ  ภิกฺขเว  สเทวเก  โลเก  สมารเก
สพฺรหฺมเก    สสฺสมณพฺราหฺมณิยา    ปชาย    สเทวมนุสฺสาย    อนุตฺตรํ
สมฺมาสมฺโพธึ    อภิสมฺพุทฺโธติ    ปจฺจญฺาสึ   ฯ   าณญฺจ   ปน   เม
ทสฺสนํ   อุทปาทิ   อกุปฺปา   เม   วิมุตฺติ   อยมนฺติมา  ชาติ  นตฺถิทานิ
ปุนพฺภโวติ ฯ ทุติยํ ฯ
     [๑๕]   จกฺขุสฺสาหํ  ภิกฺขเว  อสฺสาทปริเยสนํ  อจรึ  โย  จกฺขุสฺส
อสฺสาโท     ตทชฺฌคมํ     ยาวตา    จกฺขุสฺส    อสฺสาโท    ปญฺาย
เม   เอโส   สุทิฏฺโ   จกฺขุสฺสาหํ   ภิกฺขเว   อาทีนวปริเยสนํ   อจรึ
โย    จกฺขุสฺส    อาทีนโว   ตทชฺฌคมํ   ยาวตา   จกฺขุสฺส   อาทีนโว
ปญฺาย  เม  เอโส  ๑-  สุทิฏฺโ  จกฺขุสฺสาหํ  ภิกฺขเว  นิสฺสรณปริเยสนํ
อจรึ     ยํ    จกฺขุสฺส    นิสฺสรณํ    ตทชฺฌคมํ    ยาวตา    จกฺขุสฺส
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. โส ฯ เอวมุปริปิ ฯ
นิสฺสรณํ   ปญฺาย   เม  เอตํ  ๑-  สุทิฏฺ  ฯ  โสตสฺสาหํ  ภิกฺขเว  ฯ
ฆานสฺสาหํ   ภิกฺขเว   ฯ   ชิวฺหายาหํ   ภิกฺขเว  อสฺสาทปริเยสนํ  อจรึ
โย    ชิวฺหาย    อสฺสาโท   ตทชฺฌคมํ   ยาวตา   ชิวฺหาย   อสฺสาโท
ปญฺาย   เม   เอโส   สุทิฏฺโ   ชิวฺหายาหํ  ภิกฺขเว  อาทีนวปริเยสนํ
อจรึ   โย   ชิวฺหาย   อาทีนโว  ตทชฺฌคมํ  ยาวตา  ชิวฺหาย  อาทีนโว
ปญฺาย   เม   เอโส   สุทิฏฺโ   ชิวฺหายาหํ  ภิกฺขเว  นิสฺสรณปริเยสนํ
อจรึ     ยํ    ชิวฺหาย    นิสฺสรณํ    ตทชฺฌคมํ    ยาวตา    ชิวฺหาย
นิสฺสรณํ   ปญฺาย   เม   เอตํ   สุทิฏฺ   ฯเปฯ   มนสฺสาหํ   ภิกฺขเว
อสฺสาทปริเยสนํ   อจรึ   โย   มนสฺส   อสฺสาโท   ตทชฺฌคมํ   ยาวตา
มนสฺส   อสฺสาโท   ปญฺาย   เม   เอโส  สุทิฏฺโ  มนสฺสาหํ  ภิกฺขเว
อาทีนวปริเยสนํ   อจรึ   โย   มนสฺส   อาทีนโว   ตทชฺฌคมํ   ยาวตา
มนสฺส   อาทีนโว   ปญฺาย   เม   เอโส  สุทิฏฺโ  มนสฺสาหํ  ภิกฺขเว
นิสฺสรณปริเยสนํ    อจรึ    ยํ   มนสฺส   นิสฺสรณํ   ตทชฺฌคมํ   ยาวตา
มนสฺส นิสฺสรณํ ปญฺาย เม เอตํ สุทิฏฺ ฯ
     {๑๕.๑}   ยาวกีวญฺจาหํ   ภิกฺขเว   อิเมสํ   ฉนฺนํ   อชฺฌตฺติกานํ
อายตนานํ     อสฺสาทญฺจ     อสฺสาทโต     อาทีนวญฺจ     อาทีนวโต
นิสฺสรณญฺจ   นิสฺสรณโต   ยถาภูตํ   นาพฺภญฺาสึ   ฯเปฯ  อพฺภญฺาสึ  ฯ
าณญฺจ   ปน   เม   ทสฺสนํ  อุทปาทิ  อกุปฺปา  เม  วิมุตฺติ  อยมนฺติมา
ชาติ นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ฯ ตติยํ ฯ
     [๑๖]   รูปานาหํ   ภิกฺขเว   อสฺสาทปริเยสนํ  อจรึ  โย  รูปานํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ตํ ฯ เอวมุปริปิ ฯ
อสฺสาโท    ตทชฺฌคมํ    ยาวตา    รูปานํ   อสฺสาโท   ปญฺาย   เม
เอโส    สุทิฏฺโ   รูปานาหํ   ภิกฺขเว   อาทีนวปริเยสนํ   อจรึ   โย
รูปานํ    อาทีนโว   ตทชฺฌคมํ   ยาวตา   รูปานํ   อาทีนโว   ปญฺาย
เม    เอโส   สุทิฏฺโ   รูปานาหํ   ภิกฺขเว   นิสฺสรณปริเยสนํ   อจรึ
ยํ   รูปานํ   นิสฺสรณํ   ตทชฺฌคมํ   ยาวตา   รูปานํ   นิสฺสรณํ  ปญฺาย
เม   เอตํ  สุทิฏฺ  ฯ  สทฺทานาหํ  ภิกฺขเว  ฯ  คนฺธานาหํ  ภิกฺขเว  ฯ
รสานาหํ   ภิกฺขเว  ฯ  โผฏฺพฺพานาหํ  ภิกฺขเว  ฯ  ธมฺมานาหํ  ภิกฺขเว
อสฺสาทปริเยสนํ   อจรึ   โย   ธมฺมานํ   อสฺสาโท   ตทชฺฌคมํ  ยาวตา
ธมฺมานํ    อสฺสาโท    ปญฺาย    เม   เอโส   สุทิฏฺโ   ธมฺมานาหํ
ภิกฺขเว   อาทีนวปริเยสนํ   อจรึ   โย   ธมฺมานํ   อาทีนโว  ตทชฺฌคมํ
ยาวตา   ธมฺมานํ   อาทีนโว  ปญฺาย  เม  เอโส  สุทิฏฺโ  ธมฺมานาหํ
ภิกฺขเว    นิสฺสรณปริเยสนํ   อจรึ   ยํ   ธมฺมานํ   นิสฺสรณํ   ตทชฺฌคมํ
ยาวตา ธมฺมานํ นิสฺสรณํ ปญฺาย เม เอตํ สุทิฏฺ ฯ
     {๑๖.๑}   ยาวกีวญฺจาหํ  ภิกฺขเว  อิเมสํ  ฉนฺนํ พาหิรานํ อายตนานํ
อสฺสาทญฺจ     อสฺสาทโต     อาทีนวญฺจ     อาทีนวโต     นิสฺสรณญฺจ
นิสฺสรณโต    ยถาภูตํ    นาพฺภญฺาสึ    ฯเปฯ   อพฺภญฺาสึ   ๑-   ฯ
าณญฺจ   ปน   เม   ทสฺสนํ  อุทปาทิ  อกุปฺปา  เม  วิมุตฺติ  อยมนฺติมา
ชาติ นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ฯ จตุตฺถํ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๘ หน้าที่ ๑-๑๒.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=18&item=1&items=16
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=18&item=1&items=16&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=18&item=1&items=16
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=18&item=1&items=16
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=18&i=1
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๘
https://84000.org/tipitaka/read/?index_18
https://84000.org/tipitaka/english/?index_18