บาลี ข้อ 1810-1897 พระไตรปิฎกเล่มที่ 37

[๑๘๑๐] อสญฺจิจฺจ ปาณํ หนฺตฺวา ปาณาติปาตี น โหตีติ ฯ อามนฺตา ฯ อสญฺจิจฺจ มาตรํ ชีวิตา โวโรเปตฺวา อานนฺตริโก น โหตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อสญฺจิจฺจ อทินฺนํ อาทิยิตฺวา ฯเปฯ มุสา ภณิตฺวา มุสาวาที น โหตีติ ฯ อามนฺตา ฯ อสญฺจิจฺจ มาตรํ ชีวิตา โวโรเปตฺวา อานนฺตริโก น โหตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๑๑] อสญฺจิจฺจ มาตรํ ชีวิตา โวโรเปตฺวา อานนฺตริโก โหตีติ ฯ อามนฺตา ฯ อสญฺจิจฺจ มาตรํ ชีวิตา โวโรเปตฺวา อานนฺตริโก โหตีติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ นตฺถิ ฯ สญฺจิจฺจ มาตรํ ชีวิตา โวโรเปตฺวา อานนฺตริโก โหตีติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ สญฺจิจฺจ มาตรํ ชีวิตา โวโรเปตฺวา อานนฺตริโก โหตีติ อตฺเถว สุตฺตนฺโต โน วต เร วตฺตพฺเพ อสญฺจิจฺจ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๒๖.

มาตรํ ชีวิตา โวโรเปตฺวา อานนฺตริโก โหตีติ ฯ [๑๘๑๒] น วตฺตพฺพํ มาตุฆาตโก อานนฺตริโกติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ มาตา ชีวิตา โวโรปิตาติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ มาตา ชีวิตา โวโรปิตา เตน วต เร วตฺตพฺเพ มาตุฆาตโก อานนฺตริโกติ ฯ น วตฺตพฺพํ ปิตุฆาตโก อานนฺตริโกติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ ปิตา ชีวิตา โวโรปิโตติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ ปิตา ชีวิตา โวโรปิโต เตน วต เร วตฺตพฺเพ ปิตุฆาตโก อานนฺตริโกติ ฯ น วตฺตพฺพํ อรหนฺตฆาตโก อานนฺตริโกติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ อรหา ชีวิตา โวโรปิโตติ ฯ อามนฺตา ฯ {๑๘๑๒.๑} หญฺจิ อรหา ชีวิตา โวโรปิโต เตน วต เร วตฺตพฺเพ อรหนฺตฆาตโก อานนฺตริโกติ ฯ น วตฺตพฺพํ รุหิรุปฺปาทโก อานนฺตริโกติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ ตถาคตสฺส โลหิตํ อุปฺปาทิตนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ ตถาคตสฺส โลหิตํ อุปฺปาทิตํ เตน วต เร วตฺตพฺเพ รุหิรุปฺปาทโก อานนฺตริโกติ ฯ สงฺฆเภทโก อานนฺตริโกติ ฯ อามนฺตา ฯ สพฺเพ สงฺฆเภทกา อานนฺตริกาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สพฺเพ สงฺฆเภทกา อานนฺตริกาติ ฯ อามนฺตา ฯ ธมฺมสญฺญี สงฺฆเภทโก อานนฺตริโกติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ธมฺมสญฺญี สงฺฆเภทโก อานนฺตริโกติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา อตฺถุปาลิ สงฺฆเภทโก อาปายิโก เนรยิโก กปฺปฏฺโฐ อเตกิจฺโฉ อตฺถุปาลิ สงฺฆเภทโก น อาปายิโก น เนรยิโก น กปฺปฏฺโฐ น อเตกิจฺโฉติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๒๗.

อามนฺตา ฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ ธมฺมสญฺญี สงฺฆเภทโก อานนฺตริโกติ ฯ [๑๘๑๓] น วตฺตพฺพํ ธมฺมสญฺญี สงฺฆเภทโก อานนฺตริโกติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา อาปายิโก เนรยิโก กปฺปฏฺโฐ สงฺฆเภทโก วคฺครโต อธมฺมฏฺโฐ โยคกฺเขมา ปธํสติ สงฺฆํ สมคฺคํ เภตฺวาน กปฺปํ นิรยมฺหิ ปจฺจตีติ ^๑- อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ สงฺฆเภทโก อนนฺตริโกติ ฯ อสญฺจิจฺจกถา ฯ -------- ญาณกถา [๑๘๑๔] นตฺถิ ปุถุชฺชนสฺส ญาณนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ นตฺถิ ปุถุชฺชนสฺส ปญฺญา ปชานนา วิจโย ปวิจโย ธมฺมวิจโย สลฺลกฺขณา อุปลกฺขณา ปจฺจุปลกฺขณาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ นนุ อตฺถิ ปุถุชฺชนสฺส ปญฺญา ปชานนา วิจโย ฯเปฯ ปจฺจุปลกฺขณาติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อตฺถิ ปุถุชฺชนสฺส ปญฺญา ปชานนา วิจโย ฯเปฯ ปจฺจุปลกฺขณา โน วต เร วตฺตพฺเพ นตฺถิ ปุถุชฺชนสฺส ญาณนฺติ ฯ [๑๘๑๕] นตฺถิ ปุถุชฺชนสฺส ญาณนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ ปุถุชฺชโน ปฐมํ ฌานํ สมาปชฺเชยฺยาติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ ปุถุชฺชโน ปฐมํ ฌานํ สมาปชฺเชยฺย โน วต เร วตฺตพฺเพ นตฺถิ ปุถุชฺชนสฺส ญาณนฺติ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. โยคคฺเชมโต ชํสติ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๒๘.

[๑๘๑๖] .. ปุถุชฺชโน ทุติยํ ฌานํ ฯเปฯ ตติยํ ฌานํ .. จตุตฺถํ ฌานํ ฯเปฯ อากาสานญฺจายตนํ สมาปชฺเชยฺย วิญฺญาณญฺจายตนํ .. อากิญฺจญฺญายตนํ .. เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ สมาปชฺเชยฺย ปุถุชฺชโน ทานํ ทเทยฺย ฯเปฯ จีวรํ ทเทยฺย ฯเปฯ ปิณฺฑปาตํ ทเทยฺย เสนาสนํ ทเทยฺย ฯเปฯ คิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารํ ทเทยฺยาติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ ปุถุชฺชโน คิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารํ ทเทยฺย โน วต เร วตฺตพฺเพ นตฺถิ ปุถุชฺชนสฺส ญาณนฺติ ฯ [๑๘๑๗] อตฺถิ ปุถุชฺชนสฺส ญาณนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ ปุถุชฺชโน เตน ญาเณน ทุกฺขํ ปริชานาติ สมุทยํ ปชหติ นิโรธํ สจฺฉิกโรติ มคฺคํ ภาเวตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ญาณกถา ฯ -------- นิรยปาลกถา [๑๘๑๘] นตฺถิ นิรเยสุ นิรยปาลาติ ฯ อามนฺตา ฯ นตฺถิ นิรเยสุ กมฺมการณาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ นิรเยสุ กมฺมการณาติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ นิรเยสุ นิรยปาลาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๑๙] อตฺถิ มนุสฺเสสุ กมฺมการณา อตฺถิ จ การณิกาติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ นิรเยสุ กมฺมการณา อตฺถิ จ การณิกาติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๒๙.

น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ นิรเยสุ กมฺมการณา นตฺถิ จ การณิกาติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ มนุสฺเสสุ กมฺมการณา นตฺถิ จ การณิกาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๒๐] อตฺถิ นิรเยสุ นิรยปาลาติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา น เวสฺสภู โนปิ จ เปตฺติราชา โสโม ยโม เวสฺสวโณ จ ราชา สกานิ กมฺมานิ หนนฺติ ตตฺถ อิโต ปณุณฺณํ ปรโลกปตฺตนฺติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ นตฺถิ นิรเยสุ นิรยปาลาติ ฯ [๑๘๒๑] นตฺถิ นิรเยสุ นิรยปาลาติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา ตเมนํ ภิกฺขเว นิรยปาลา ปญฺจวิธํ พนฺธนํ นาม การณํ กาเรนฺติ ตตฺตํ อโยขิลํ หตฺเถ คเมนฺติ ตตฺตํ อโยขิลํ ทุติเย หตฺเถ คเมนฺติ ตตฺตํ อโยขิลํ ปาเท คเมนฺติ ตตฺตํ อโยขิลํ ทุติเย ปาเท คเมนฺติ ตตฺตํ อโยขิลํ มชฺเฌอุรสฺมึ คเมนฺติ โส ตตฺถ ทุกฺขา ติพฺพา กฏุกา เวทนา เวเทติ น จ ตาว กาลํ กโรติ ยาว น ตํ ปาปกมฺมํ พฺยนฺตี โหตีติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ อตฺถิ นิรเยสุ นิรยปาลาติ ฯ [๑๘๒๒] นตฺถิ นิรเยสุ นิรยปาลาติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา ตเมนํ ภิกฺขเว นิรยปาลา สํเวสิตฺวา กุธารีหิ ตจฺฉนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๓๐.

ฯเปฯ ตเมนํ ภิกฺขเว นิรยปาลา อุทฺธํปาทํ อโธสิรํ ฐเปตฺวา วาสีหิ ตจฺฉนฺติ ฯเปฯ ตเมนํ ภิกฺขเว นิรยปาลา รเถ โยเชตฺวา อาทิตฺตาย ปฐวิยา สมฺปชฺชลิตาย สญฺโชติภูตาย สาเรนฺติปิ ปจฺจาสาเรนฺติปิ ฯเปฯ ตเมนํ ภิกฺขเว นิรยปาลา มหนฺตํ องฺคารปพฺพตํ อาทิตฺตํ สมฺปชฺชลิตํ สญฺโชติภูตํ อาโรเปนฺติปิ โอโรเปนฺติปิ ฯเปฯ ตเมนํ ภิกฺขเว นิรยปาลา อุทฺธํปาทํ อโธสิรํ คเหตฺวา ตตฺตาย โลหกุมฺภิยา ปกฺขิปนฺติ อาทิตฺตาย สมฺปชฺชลิตาย สญฺโชติภูตาย โส ตตฺถ เผณุทฺเทหกํ ปจฺจติ โส ตตฺถ เผณุทฺเทหกํ ปจฺจมาโน สกิมฺปิ อุทฺธํ คจฺฉติ สกิมฺปิ อโธ คจฺฉติ สกิมฺปิ ติริยํ คจฺฉติ โส ตตฺถ ทุกฺขา ฯเปฯ ตเมนํ ภิกฺขเว นิรยปาลา มหานิรเย ปกฺขิปนฺติ โส โข ปน ภิกฺขเว มหานิรโย จตุกฺกณฺโณ จตุทฺวาโร วิภตฺโต ภาคโส มิโต อโยปาการปริยนฺโต อยสา ปฏิกุชฺชิโต ตสฺส อโยมยา ภูมิ ชลิตา เตชสา ยุตา สมนฺตา โยชนสตํ ผลิตฺวา ติฏฺฐติ สพฺพทาติ ^๑- อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ อตฺถิ นิรเยสุ นิรยปาลาติ ฯ นิรยปาลกถา ฯ ------------- @เชิงอรรถ: ^๑ อํ. ติกฺก. ๑๘๐ ฯ ม. อุ. ๓๑๖ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๓๑.

ติรจฺฉานกถา [๑๘๒๓] อตฺถิ เทเวสุ ติรจฺฉานคตาติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ ติรจฺฉานคเตสุ เทวาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ เทเวสุ ติรจฺฉานคตาติ ฯ อามนฺตา ฯ เทวโลโก ติรจฺฉานโยนีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ เทเวสุ ติรจฺฉานคตาติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ ตตฺถ กีฏา ปฏงฺคา มกสา มกฺขิกา อหี วิจฺฉิกา สตปที คณฺฑุปาทาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๒๔] นตฺถิ เทเวสุ ติรจฺฉานคตาติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ อตฺถิ ตตฺถ เอราวโณ นาม หตฺถินาโค สหสฺสสฺสยุตฺตํ ทิพฺพํ ยานนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อตฺถิ ตตฺถ เอราวโณ นาม หตฺถินาโค สหสฺสสฺสยุตฺตํ ทิพฺพํ ยานํ เตน วต เร วตฺตพฺเพ อตฺถิ เทเวสุ ติรจฺฉานคตาติ ฯ [๑๘๒๕] อตฺถิ เทเวสุ ติรจฺฉานคตาติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ ตตฺถ หตฺถิพนฺธา อสฺสพนฺธา ยาวสิกา การณิกา ภตฺตการกาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ เตน หิ นตฺถิ เทเวสุ ติรจฺฉานคตาติ ฯ ติรจฺฉานกถา ฯ -----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๓๒.

มคฺคกถา [๑๘๒๖] ปญฺจงฺคิโก มคฺโคติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค วุตฺโต ภควตา ฯ เสยฺยถีทํ ฯ สมฺมาทิฏฺฐิ ฯเปฯ สมฺมาสมาธีติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค วุตฺโต ภควตา ฯ เสยฺยถีทํ ฯ สมฺมาทิฏฺฐิ ฯเปฯ สมฺมาสมาธิ โน วต เร วตฺตพฺเพ ปญฺจงฺคิโก มคฺโคติ ฯ ปญฺจงฺคิโก มคฺโคติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา มคฺคานฏฺฐงฺคิโก เสฏฺโฐ สจฺจานํ จตุโร ปทา วิราโค เสฏฺโฐ ธมฺมานํ ทิปทานญฺจ จกฺขุมาติ ^๑- อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ อฏฺฐงฺคิโก มคฺโคติ ฯ [๑๘๒๗] สมฺมาวาจา มคฺคงฺคํ สา จ น มคฺโคติ ฯ อามนฺตา ฯ สมฺมาทิฏฺฐิ มคฺคงฺคํ สา จ น มคฺโคติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สมฺมาวาจา มคฺคงฺคํ สา จ น มคฺโคติ ฯ อามนฺตา ฯ สมฺมาสงฺกปฺโป ฯเปฯ สมฺมาวายาโม ฯเปฯ สมฺมาสติ ฯเปฯ สมฺมาสมาธิ มคฺคงฺคํ โส จ น มคฺโคติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สมฺมากมฺมนฺโต ฯเปฯ สมฺมาอาชีโว มคฺคงฺคํ โส จ น มคฺโคติ ฯ อามนฺตา ฯ สมฺมาทิฏฺฐิ ฯเปฯ สมฺมาสมาธิ มคฺคงฺคํ โส จ น มคฺโคติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๒๘] สมฺมาทิฏฺฐิ มคฺคํ สาจ มคฺโคติ ฯ อามนฺตา ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ขุ. ธ. ๔๓ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๓๓.

สมฺมาวาจา มคฺคงฺคํ สา จ มคฺโคติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สมฺมาทิฏฺฐิ มคฺคงฺคํ สา จ มคฺโคติ ฯ อามนฺตา ฯ สมฺมากมฺมนฺโต ฯเปฯ สมฺมาอาชีโว มคฺคงฺคํ โส จ มคฺโคติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สมฺมาสงฺกปฺโป ฯเปฯ สมฺมาวายาโม ฯเปฯ สมฺมาสติ ฯเปฯ สมฺมาสมาธิ มคฺคงฺคํ โส จ มคฺโคติ ฯ อามนฺตา ฯ สมฺมาวาจา ฯเปฯ สมฺมากมฺมนฺโต ฯเปฯ สมฺมาอาชีโว มคฺคงฺคํ โส จ มคฺโคติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๒๙] อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโคติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา ปุพฺเพว โข ปนสฺส กายกมฺมํ วจีกมฺมํ อาชีโว สุปริสุทฺโธ โหติ เอวมสฺสายํ อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉตีติ ^๑- อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ ปญฺจงฺคิโก มคฺโคติ ฯ [๑๘๓๐] ปญฺจงฺคิโก มคฺโคติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา ยสฺมึ โข สุภทฺท ธมฺมวินเย อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค น อุปลพฺภติ สมโณปิ ตตฺถ น อุปลพฺภติ ทุติโยปิ ตตฺถ สมโณ น อุปลพฺภติ ตติโยปิ ตตฺถ สมโณ น อุปลพฺภติ จตุตฺโถปิ ตตฺถ สมโณ น อุปลพฺภติ ยสฺมิญฺจ โข สุภทฺท ธมฺมวินเย อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค อุปลพฺภติ สมโณปิ ตตฺถ อุปลพฺภติ ทุติโยปิ ฯเปฯ ตติโยปิ ฯเปฯ จตุตฺโถปิ ตตฺถ สมโณ อุปลพฺภติ อิมสฺมึ โข สุภทฺท ธมฺมวินเย อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค อุปลพฺภติ อิเธว @เชิงอรรถ: ^๑ ม. อุ. ๔๗๓ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๓๔.

สุภทฺท สมโณ อิธ ทุติโย สมโณ อิธ ตติโย สมโณ อิธ จตุตฺโถ สมโณ สุญฺญา ปรปฺปวาทา สมเณภิ อญฺเญหีติ ^๑- อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ อฏฺฐงฺคิโก มคฺโคติ ฯ มคฺคกถา ฯ -------- ญาณกถา [๑๘๓๑] ทฺวาทสวตฺถุกํ ญาณํ โลกุตฺตรนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ ทฺวาทส โลกุตฺตรญาณานีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ทฺวาทส โลกุตฺตรญาณานีติ ฯ อามนฺตา ฯ ทฺวาทส โสตาปตฺติมคฺคาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ทฺวาทส โสตาปตฺติมคฺคาติ ฯ อามนฺตา ฯ ทฺวาทส โสตาปตฺติผลานีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ทฺวาทส สกทาคามิมคฺคา ฯเปฯ อนาคามิมคฺคา ฯเปฯ อรหตฺตมคฺคาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ทฺวาทส อรหตฺตมคฺคาติ ฯ อามนฺตา ฯ ทฺวาทส อรหตฺตผลานีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๓๒] น วตฺตพฺพํ ทฺวาทสวตฺถุกํ ญาณํ โลกุตฺตรนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา อิทํ ทุกฺขํ อริยสจฺจนฺติ เม ภิกฺขเว ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ ญาณํ อุทปาทิ ปญฺญา อุทปาทิ วิชฺชา อุทปาทิ อาโลโก อุทปาทิ ตํ โข ปนิทํ ทุกฺขํ อริยสจฺจํ ปริญฺเญยฺยนฺติ เม ภิกฺขเว ฯเปฯ ปริญฺญาตนฺติ @เชิงอรรถ: ^๑ ที. ม. ๑๘๘ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๓๕.

ญาตนฺติ เม ภิกฺขเว ฯเปฯ อิทํ ทุกฺขสมุทโย อริยสจฺจนฺติ เม ภิกฺขเว ฯเปฯ ตํ โข ปนิทํ ทุกฺขสมุทโย อริยสจฺจํ ปหาตพฺพนฺติ เม ภิกฺขเว ฯเปฯ ปหีนนฺติ เม ภิกฺขเว ฯเปฯ อิทํ ทุกฺขนิโรโธ อริยสจฺจนฺติ เม ภิกฺขเว ฯเปฯ ตํ โข ปนิทํ ทุกฺขนิโรโธ อริยสจฺจํ สจฺฉิกาตพฺพนฺติ เม ภิกฺขเว ฯเปฯ สจฺฉิกตนฺติ เม ภิกฺขเว ฯเปฯ อิทํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา อริยสจฺจนฺติ เม ภิกฺขเว ฯเปฯ ตํ โข ปนิทํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา อริยสจฺจํ ภาเวตพฺพนฺติ เม ภิกฺขเว ฯเปฯ ภาวิตนฺติ เม ภิกฺขเว ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทีติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ ทฺวาทสวตฺถุกํ ญาณํ โลกุตฺตรนฺติ ฯ ญาณกถา ฯ วีสติโม วคฺโค ฯ ตสฺส อุทฺทานํ มาตุฆาตโก อานนฺตริโก ปิตุฆาตโก อานนฺตริโก อรหนฺตฆาตโก อานนฺตริโก รุหิรุปฺปาทโก อานนฺตริโก สงฺฆเภทโก อานนฺตริโก นตฺถิ ปุถุชฺชนสฺส ญาณํ นตฺถิ นิรเยสุ นิรยปาลา อตฺถิ เทเวสุ ติรจฺฉานคตา ปญฺจงฺคิโก มคฺโค ทฺวาทสวตฺถุกํ ญาณํ โลกุตฺตรนฺติ ฯ จตุตฺโถ ปณฺณาสโก ฯ นิคฺคโห ปุญฺญสํจโย อฏฺฐาสิ อตีเตน จ มาตุฆาตโกติ ฯ -----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๓๖.

สาสนกถา [๑๘๓๓] สาสนํ นวํ กตนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ สติปฏฺฐานา นวํ กตาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สาสนํ นวํ กตนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ สมฺมปฺปธานา ฯเปฯ อิทฺธิปาทา ฯเปฯ อินฺทฺริยา ฯเปฯ พลา ฯเปฯ โพชฺฌงฺคา นวํ กตาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ปุพฺเพ อกุสลํ ปจฺฉา กุสลํ กตนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ปุพฺเพ สาสวํ ฯเปฯ สญฺโญชนิยํ คนฺถนิยํ โอฆนิยํ โยคนิยํ นีวรณิยํ ปรามฏฺฐํ อุปาทานิยํ ฯเปฯ สงฺกิเลสิกํ ^๑- ปจฺฉา อสงฺกิเลสิกํ กตนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๓๔] อตฺถิ โกจิ ตถาคตสฺส สาสนํ นวํ กโรตีติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ โกจิ สติปฏฺฐาเน นวํ กโรตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ โกจิ สมฺมปฺปธาเน ฯเปฯ อิทฺธิปาเท ฯเปฯ อินฺทฺริเย ฯเปฯ พเล ฯเปฯ โพชฺฌงฺเค นวํ กโรตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ โกจิ ปุพฺเพ อกุสลํ ปจฺฉา กุสลํ กโรตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ โกจิ ปุพฺเพ สาสวํ ฯเปฯ สงฺกิเลสิกํ ปจฺฉา อสงฺกิเลสิกํ กโรตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๓๕] ลพฺภา ตถาคตสฺส สาสนํ ปุน นวํ กาตุนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ ลพฺภา สติปฏฺฐานา ปุน นวํ กาตุนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ลพฺภา สมฺมปฺปธานา อิทฺธิปาทา อินฺทฺริยา พลา ฯเปฯ โพชฺฌงฺคา @เชิงอรรถ: ^๑ ม. สงฺกิเลสิยํ. สพฺพตฺถ อีทิสเมว ทิสฺสติ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๓๗.

ปุน นวํ กาตุนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ลพฺภา ปุพฺเพ อกุสลํ ปจฺฉา กุสลํ กาตุนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ลพฺภา ปุพฺเพ สาสวํ ฯเปฯ สงฺกิเลสิกํ ปจฺฉา อสงฺกิเลสิกํ กาตุนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สาสนกถา ฯ --------- อวิวิตฺตกถา [๑๘๓๖] ปุถุชฺชโน เตธาตุเกหิ ธมฺเมหิ อวิวิตฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ ปุถุชฺชโน เตธาตุเกหิ ผสฺเสหิ ฯเปฯ เตธาตุกาหิ เวทนาหิ สญฺญาหิ เจตนาหิ จิตฺเตหิ สทฺธาหิ วิริเยหิ สตีหิ สมาธีหิ เตธาตุกาหิ ปญฺญาหิ อวิวิตฺโตติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ปุถุชฺชโน เตธาตุเกหิ ธมฺเมหิ อวิวิตฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ ยสฺมึ ขเณ ปุถุชฺชโน จีวรํ เทติ ตสฺมึ ขเณ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ ฯเปฯ อากาสานญฺจายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ยสฺมึ ขเณ ปุถุชฺชโน ปิณฺฑปาตํ เทติ ฯเปฯ เสนาสนํ เทติ ฯเปฯ คิลานปจฺจยเภสชฺช- ปริกฺขารํ เทติ ตสฺมึ ขเณ จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๓๗] น วตฺตพฺพํ ปุถุชฺชโน เตธาตุเกหิ ธมฺเมหิ อวิวิตฺโตติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๓๘.

อามนฺตา ฯ ปุถุชฺชนสฺส รูปธาตุอรูปธาตูปคํ กมฺมํ ปริญฺญาตนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ เตน หิ ปุถุชฺชโน เตธาตุเกหิ ธมฺเมหิ อวิวิตฺโตติ ฯ อวิวิตฺตกถา ฯ ---------- สญฺโญชนกถา [๑๘๓๘] อตฺถิ กิญฺจิ สญฺโญชนํ อปฺปหาย อรหตฺตปฺปตฺตีติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ กิญฺจิ สกฺกายทิฏฺฐึ อปฺปหาย ฯเปฯ วิจิกิจฺฉํ อปฺปหาย ฯเปฯ สีลพฺพตปรามาสํ อปฺปหาย ราคํ อปฺปหาย โทสํ อปฺปหาย โมหํ อปฺปหาย ฯเปฯ อโนตฺตปฺปํ อปฺปหาย อรหตฺตปฺปตฺตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๓๙] อตฺถิ กิญฺจิ สญฺโญชนํ อปฺปหาย อรหตฺตปฺปตีติ ฯ อามนฺตา ฯ อรหา สราโค สโทโส สโมโห สมาโน สมกฺโข สปฬาโส สอุปายาโส สกิเลโสติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ นนุ อรหา นีราโค นิทฺโทโส นิมฺโมโห นิมฺมาโน นิมฺมกฺโข นิปฺปฬาโส นิรุปายาโส นิกฺกิเลโสติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อรหา นีราโค ฯเปฯ นิกฺกิเลโส โน วต เร วตฺตพฺเพ อตฺถิ กิญฺจิ สญฺโญชนํ อปฺปหาย อรหตฺตปฺปตฺตีติ ฯ [๑๘๔๐] น วตฺตพฺพํ อตฺถิ กิญฺจิ สญฺโญชนํ อปฺปหาย อรหตฺตปฺปตฺตีติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๓๙.

อามนฺตา ฯ อรหา สพฺพํ พุทฺธวิสยํ ชานาตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ เตน หิ อตฺถิ กิญฺจิ สญฺโญชนํ อปฺปหาย อรหตฺตปฺปตฺตีติ ฯ สญฺโญชนกถา ฯ ----------- อิทฺธิกถา [๑๘๔๑] อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธิ พุทฺธานํ วา สาวกานํ วาติ ฯ อามนฺตา ฯ นิจฺจปณฺณา รุกฺขา โหนฺตูติ อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธิ พุทฺธานํ วา สาวกานํ วาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ นิจฺจปุปฺผา รุกฺขา โหนฺตุ ฯเปฯ นิจฺจผลิกา รุกฺขา โหนฺตุ นิจฺจํ ชุณฺหํ โหตุ นิจฺจํ เขมํ โหตุ นิจฺจํ สุภิกฺขํ โหตุ นิจฺจํ สุวุฏฺฐิกํ โหตูติ อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธิ พุทฺธานํ วา สาวกานํ วาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธิ พุทฺธานํ วา สาวกานํ วาติ ฯ อามนฺตา ฯ อุปฺปนฺโน ผสฺโส มา นิรุชฺฌีติ อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธิ พุทฺธานํ วา สาวกานํ วาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อุปฺปนฺนา เวทนา ฯเปฯ สญฺญา ฯเปฯ เจตนา ฯเปฯ จิตฺตํ สทฺธา วิริยํ สติ สมาธิ ฯเปฯ ปญฺญา มา นิรุชฺฌีติ อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธิ พุทฺธานํ วา สาวกานํ วาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๔๒] อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธิ พุทฺธานํ วา สาวกานํ วาติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๔๐.

อามนฺตา ฯ รูปํ นิจฺจํ โหตูติ อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธิ เวทนา สญฺญา สงฺขารา ฯเปฯ วิญฺญาณํ นิจฺจํ โหตูติ อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธิ พุทฺธานํ วา สาวกานํ วาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๔๓] อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธิ พุทฺธานํ วา สาวกานํ วาติ ฯ อามนฺตา ฯ ชาติธมฺมา สตฺตา มา ชายึสูติ อตฺถิ ฯเปฯ ชราธมฺมา สตฺตา มา ชิรึสูติ ฯเปฯ พฺยาธิธมฺมา สตฺตา มา พฺยาธิยึสูติ ฯเปฯ มรณธมฺมา สตฺตา มา มิยฺยึสูติ อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธิ พุทฺธานํ วา สาวกานํ วาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๔๔] น วตฺตพฺพํ อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธิ พุทฺธานํ วา สาวกานํ วาติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ อายสฺมา ปิลินฺทวจฺโฉ รญฺโญ มาคธสฺส เสนิยสฺส พิมฺพิสารสฺส ปาสาทํ สุวณฺณนฺเตฺว อธิมุจฺจิ สุวณฺโณ จ ปน อาสีติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อายสฺมา ปิลินฺทวจฺโฉ รญฺโญ มาคธสฺส เสนิยสฺส พิมฺพิสารสฺส ปาสาทํ สุวณฺณนฺเตฺว อธิมุจฺจิ สุวณฺโณ จ ปน อาสิ เตน วต เร วตฺตพฺเพ อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธิ พุทฺธานํ วา สาวกานํ วาติ ฯ อิทฺธิกถา ฯ ------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๔๑.

พุทฺธกถา [๑๘๔๕] อตฺถิ พุทฺธานํ พุทฺเธหิ หีนาติเรกตาติ ฯ อามนฺตา ฯ สติปฏฺฐานโตติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สมฺมปฺปธานโต ฯเปฯ อิทฺธิปาทโต อินฺทฺริยโต พลโต โพชฺฌงฺคโต วสีภาวโต ฯเปฯ สพฺพญฺญุตญาณทสฺสนโตติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ พุทฺธกถา ฯ --------- สพฺพทิสากถา [๑๘๔๖] สพฺพา ทิสา พุทฺธา ติฏฺฐนฺตีติ ฯ อามนฺตา ฯ ปุรตฺถิมาย ทิสาย พุทฺโธ ติฏฺฐตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ปุรตฺถิมาย ทิสาย พุทฺโธ ติฏฺฐตีติ ฯ อามนฺตา ฯ กินฺนาโม โส ภควา กึชจฺโจ กึโคตฺโต กินฺนามา ตสฺส ภควโต มาตาปิตโร กินฺนามํ ตสฺส ภควโต สาวกยุคํ โกนาโม ตสฺส ภควโต อุปฏฺฐาโก กีทิสํ จีวรํ ธาเรติ กีทิสํ ปตฺตํ ธาเรติ กตรสฺมึ คาเม วา นิคเม วา นคเร วา รฏฺเฐ วา ชนปเท วาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ทกฺขิณาย ทิสาย ฯเปฯ ปจฺฉิมาย ทิสาย ฯเปฯ อุตฺตราย ทิสาย ฯเปฯ เหฏฺฐิมาย ทิสาย พุทฺโธ ติฏฺฐตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ เหฏฺฐิมาย ทิสาย พุทฺโธ ติฏฺฐตีติ ฯ อามนฺตา ฯ กินฺนาโม

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๔๒.

โส ภควา ฯเปฯ ชนปเท วาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อุปริมาย ทิสาย พุทฺโธ ติฏฺฐตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อุปริมาย ทิสาย พุทฺโธ ติฏฺฐตีติ ฯ อามนฺตา ฯ จาตุมฺมหาราชิเก ติฏฺฐติ ฯเปฯ ตาวตึเส ติฏฺฐติ ยาเม ติฏฺฐติ ตุสิเต ติฏฺฐติ นิมฺมานรติยา ติฏฺฐติ ปรนิมฺมิตวสวตฺติยา ติฏฺฐติ ฯเปฯ พฺรหฺมโลเก ติฏฺฐตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สพฺพทิสากถา ฯ ----------- ธมฺมกถา [๑๘๔๗] สพฺเพ ธมฺมา นิยตาติ ฯ อามนฺตา ฯ มิจฺฉตฺตนิยตาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สมฺมตฺตนิยตาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ นตฺถิ อนิยโต ราสีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ นนุ อตฺถิ อนิยโต ราสีติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อตฺถิ อนิยโต ราสิ โน วต เร วตฺตพฺเพ สพฺเพ ธมฺมา นิยตาติ ฯ [๑๘๔๘] สพฺเพ ธมฺมา นิยตาติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ ตโย ราสี วุตฺตา ภควตา มิจฺฉตฺตนิยโต ราสิ สมฺมตฺตนิยโต ราสิ อนิยโต ราสีติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ ตโย ราสี วุตฺตา ภควตา มิจฺฉตฺตนิยโต ราสิ สมฺมตฺตนิยโต ราสิ อนิยโต ราสิ โน วต เร วตฺตพฺเพ สพฺเพ ธมฺมา นิยตาติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๔๓.

[๑๘๔๙] รูปํ รูปฏฺเฐน นิยตนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ มิจฺฉตฺตนิยตนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สมฺมตฺตนิยตนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ เวทนา ฯเปฯ สญฺญา ฯเปฯ สงฺขารา ฯเปฯ วิญฺญาณํ วิญฺญาณฏฺเฐน นิยตนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ มิจฺฉตฺตนิยตนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สมฺมตฺตนิยตนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๕๐] น วตฺตพฺพํ รูปํ รูปฏฺเฐน นิยตํ ฯเปฯ เวทนา ฯเปฯ สญฺญา ฯเปฯ สงฺขารา ฯเปฯ วิญฺญาณํ วิญฺญาณฏฺเฐน นิยตนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ รูปํ โหติ เวทนา โหติ สญฺญา โหติ สงฺขารา โหนฺติ วิญฺญาณํ โหติ เวทนา สญฺญา โหติ สงฺขารา ฯเปฯ วิญฺญาณํ รูปํ โหติ เวทนา โหติ สญฺญา โหติ สงฺขารา โหนฺตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯ เตน หิ รูปํ รูปฏฺเฐน นิยตํ เวทนา ฯเปฯ สญฺญา สงฺขารา ฯเปฯ วิญฺญาณํ วิญฺญาณฏฺเฐน นิยตนฺติ ฯ ธมฺมกถา ฯ -------- กมฺมกถา [๑๘๕๑] สพฺเพ กมฺมา นิยตาติ ฯ อามนฺตา ฯ มิจฺฉตฺตนิยตาติ ฯ อามนฺตา ฯ มิจฺฉตฺตนิยตาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สมฺมตฺตนิยตาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ นตฺถิ อนิยโต ราสีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ นนุ อตฺถิ อนิยโต ราสีติ ฯ อามนฺตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๔๔.

หญฺจิ อตฺถิ อนิยโต ราสิ โน วต เร วตฺตพฺเพ สพฺเพ กมฺมา นิยตาติ ฯ [๑๘๕๒] สพฺเพ กมฺมา นิยตาติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ ตโย ราสี วุตฺตา ภควตา มิจฺฉตฺตนิยโต ราสิ สมฺมตฺตนิยโต ราสิ อนิยโต ราสีติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ ตโย ราสี วุตฺตา ภควตา มิจฺฉตฺตนิยโต ราสิ สมฺมตฺตนิยโต ราสิ อนิยโต ราสิ โน วต เร วตฺตพฺเพ สพฺเพ กมฺมา นิยตาติ ฯ [๑๘๕๓] ทิฏฺฐธมฺมเวทนิยํ กมฺมํ ทิฏฺฐธมฺมเวทนิยฏฺเฐน นิยตนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ มิจฺฉตฺตนิยตนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สมฺมตฺตนิยตนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อุปปชฺชเวทนิยํ กมฺมํ ฯเปฯ อปราปริยเวทนิยํ กมฺมํ อปราปริยเวทนิยฏฺเฐน นิยตนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ มิจฺฉตฺตนิยตนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สมฺมตฺตนิยตนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๕๔] น วตฺตพฺพํ ทิฏฺฐธมฺมเวทนิยํ กมฺมํ ทิฏฺฐธมฺมเวทนิยฏฺเฐน นิยตํ อุปปชฺชเวทนิยํ กมฺมํ ฯเปฯ อปราปริยเวทนิยํ กมฺมํ อปราปริยเวทนิยฏฺเฐน นิยตนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ ทิฏฺฐธมฺมเวทนิยํ กมฺมํ อุปปชฺชเวทนิยํ โหติ อปราปริยเวทนิยํ โหติ ฯเปฯ อุปปชฺชเวทนิยํ กมฺมํ ทิฏฺฐธมฺมเวทนิยํ โหติ อปราปริยเวทนิยํ โหติ ฯเปฯ อปราปริยเวทนิยํ กมฺมํ ทิฏฺฐธมฺมเวทนิยํ โหติ อุปปชฺชเวทนิยํ โหตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ เตน หิ ทิฏฺฐธมฺมเวทนิยํ กมฺมํ ทิฏฺฐธมฺมเวทนิยฏฺเฐน นิยตํ อุปปชฺชเวทนิยํ กมฺมํ ฯเปฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๔๕.

อปราปริยเวทนิยํ กมฺมํ อปราปริยเวทนิยฏฺเฐน นิยตนฺติ ฯ กมฺมกถา ฯ เอกวีสติโม วคฺโค ฯ ตสฺส อุทฺทานํ สาสนํ นวํ กตํ อตฺถิ โกจิ ตถาคตสฺส สาสนํ นวํ กโรติ ลพฺภา ตถาคตสฺส สาสนํ ปุน นวํ กาตุํ ปุถุชฺชโน เตธาตุเกหิ ธมฺเมหิ อวิวิตฺโต อตฺถิ กิญฺจิ สญฺโญชนํ อปฺปหาย อรหตฺตปฺปตฺติ อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธิ พุทฺธานํ วา สาวกานํ วา อตฺถิ พุทฺธานํ พุทฺเธหิ หีนาติเรกตา สพฺพา ทิสา พุทฺธา ติฏฺฐนฺติ สพฺเพ ธมฺมา นิยตา สพฺเพ กมฺมา นิยตาติ ฯ --------- ปรินิพฺพานกถา [๑๘๕๕] อตฺถิ กิญฺจิ สญฺโญชนํ อปฺปหาย ปรินิพฺพานนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ กิญฺจิ สกฺกายทิฏฺฐึ อปฺปหาย ฯเปฯ อโนตฺตปฺปํ อปฺปหาย ปรินิพฺพานนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๕๖] อตฺถิ กิญฺจิ สญฺโญชนํ อปฺปหาย ปรินิพฺพานนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ อรหา สราโค ฯเปฯ สกิเลโสติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ นนุ อรหา นีราโค ฯเปฯ นิกฺกิเลโสติ ฯ อามนฺตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๔๖.

หญฺจิ อรหา นีราโค ฯเปฯ นิกฺกิเลโส โน วต เร วตฺตพฺเพ อตฺถิ กิญฺจิ สญฺโญชนํ อปฺปหาย ปรินิพฺพานนฺติ ฯ [๑๘๕๗] น วตฺตพฺพํ อตฺถิ กิญฺจิ สญฺโญชนํ อปฺปหาย ปรินิพฺพานนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ อรหา สพฺพํ พุทฺธวิสยํ ชานาตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ เตน หิ อตฺถิ กิญฺจิ สญฺโญชนํ อปฺปหาย ปรินิพฺพานนฺติ ฯ ปรินิพฺพานกถา ฯ -------- กุสลจิตฺตกถา [๑๘๕๘] อรหา กุสลจิตฺโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ อามนฺตา ฯ อรหา ปุญฺญาภิสงฺขารํ อภิสงฺขโรนฺโต อาเนญฺชาภิสงฺขารํ อภิสงฺขโรนฺโต คติสํวตฺตนิยํ กมฺมํ กโรนฺโต ภวสํวตฺตนิยํ กมฺมํ กโรนฺโต อิสฺสริยสํวตฺตนิยํ กมฺมํ กโรนฺโต อธิปจฺจสํวตฺตนิยํ กมฺมํ กโรนฺโต มหาโภคสํวตฺตนิยํ กมฺมํ กโรนฺโต มหาปริวารสํวตฺตนิยํ กมฺมํ กโรนฺโต เทวโสภคฺยสํวตฺตนิยํ กมฺมํ กโรนฺโต มนุสฺส- โสภคฺยสํวตฺตนิยํ กมฺมํ กโรนฺโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๕๙] อรหา กุสลจิตฺโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ อามนฺตา ฯ อรหา อาจินนฺโต อปจินนฺโต ปชหนฺโต อุปาทิยนฺโต วิสิเนนฺโต อุสฺสิเนนฺโต วิธูเปนฺโต ฯเปฯ สนฺธูเปนฺโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ น เหวํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๔๗.

วตฺตพฺเพ ฯเปฯ นนุ อรหา เนวาจินาติ น อปจินาติ อปจินิตฺวา ฐิโตติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อรหา เนวาจินาติ น อปจินาติ อปจินิตฺวา ฐิโต โน วต เร วตฺตพฺเพ อรหา กุสลจิตฺโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ นนุ อรหา เนว ปชหติ น อุปาทิยติ ปชหิตฺวา ฐิโต เนว วิสิเนติ น อุสฺสิเนติ วิสิเนตฺวา ฐิโต นนุ อรหา เนว วิธูเปติ น สนฺธูเปติ วิธูเปตฺวา ฐิโตติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อรหา เนว วิธูเปติ น สนฺธูเปติ วิธูเปตฺวา ฐิโต โน วต เร วตฺตพฺเพ อรหา กุสลจิตฺโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ [๑๘๖๐] น วตฺตพฺพํ อรหา กุสลจิตฺโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ อรหา อุปฏฺฐิตสฺสติ สโต สมฺปชาโน ปรินิพฺพายตีติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อรหา อุปฏฺฐิตสฺสติ สโต สมฺปชาโน ปรินิพฺพายติ เตน วต เร วตฺตพฺเพ อรหา กุสลจิตฺโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ กุสลจิตฺตกถา ฯ ----------- อาเนญฺชกถา [๑๘๖๑] อรหา อาเนญฺเช ฐิโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ อรหา ปกติจิตฺเต ฐิโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อรหา ปกติจิตฺเต ฐิโต ปรินิพฺพายติ โน วต เร วตฺตพฺเพ อรหา อาเนญฺเช ฐิโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๔๘.

[๑๘๖๒] อรหา อาเนญฺเช ฐิโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ อามนฺตา ฯ อรหา กิริยมเย จิตฺเต ฐิโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ นนุ อรหา วิปากจิตฺเต ฐิโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อรหา วิปากจิตฺเต ฐิโต ปรินิพฺพายติ โน วต เร วตฺตพฺเพ อรหา อาเนญฺเช ฐิโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ [๑๘๖๓] อรหา อาเนญฺเช ฐิโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ อามนฺตา ฯ อรหา กิริยาพฺยากเต จิตฺเต ฐิโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ นนุ อรหา วิปากาพฺยากเต จิตฺเต ฐิโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อรหา วิปากาพฺยากเต จิตฺเต ฐิโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ โน วต เร วตฺตพฺเพ อรหา อาเนญฺเช ฐิโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ [๑๘๖๔] อรหา อาเนญฺเช ฐิโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ ภควา จตุตฺถชฺฌานา วุฏฺฐหิตฺวา สมนนฺตรา ปรินิพฺพุโตติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ ภควา จตุตฺถชฺฌานา วุฏฺฐหิตฺวา สมนนฺตรา ปรินิพฺพุโต โน วต เร วตฺตพฺเพ อรหา อาเนญฺเช ฐิโต ปรินิพฺพายตีติ ฯ อาเนญฺชกถา ฯ -------------- ธมฺมาภิสมยกถา [๑๘๖๕] อตฺถิ คพฺภเสยฺยาย ธมฺมาภิสมโยติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ คพฺภเสยฺยาย ธมฺมเทสนา ธมฺมสฺสวนํ ธมฺมสากจฺฉา ปริปุจฺฉา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๔๙.

สีลสมาทานํ อินฺทฺริเยสุ คุตฺตทฺวารตา โภชเน มตฺตญฺญุตา ปุพฺพรตฺตาปรรตฺตํ ชาคริยานุโยโคติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ นตฺถิ คพฺภเสยฺยาย ธมฺมเทสนา ฯเปฯ ปุพฺพรตฺตาปรรตฺตํ ชาคริยานุโยโคติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ นตฺถิ คพฺภเสยฺยาย ธมฺมเทสนา ธมฺมสฺสวนํ ฯเปฯ ปุพฺพรตฺตาปรรตฺตํ ชาคริยานุโยโค โน วต เร วตฺตพฺเพ อตฺถิ คพฺภเสยฺยาย ธมฺมาภิสมโยติ ฯ [๑๘๖๖] อตฺถิ คพฺภเสยฺยาย ธมฺมาภิสมโยติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ เทฺว ปจฺจยา สมฺมาทิฏฺฐิยา อุปฺปาทาย ปรโต จ โฆโส โยนิโส จ มนสิกาโรติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ เทฺว ปจฺจยา สมฺมาทิฏฺฐิยา อุปฺปาทาย ปรโต จ โฆโส โยนิโส จ มนสิกาโร โน วต เร วตฺตพฺเพ อตฺถิ คพฺภเสยฺยาย ธมฺมาภิสมโยติ ฯ [๑๘๖๗] อตฺถิ คพฺภเสยฺยาย ธมฺมาภิสมโยติ ฯ อามนฺตา ฯ สุตฺตสฺส ปมตฺตสฺส มุฏฺฐสฺสติสฺส อสมฺปชานสฺส ธมฺมาภิสมโยติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ธมฺมาภิสมยกถา ฯ -------------- ติสฺโสปิกถา [๑๘๖๘] อตฺถิ คพฺภเสยฺยาย อรหตฺตปฺปตฺตีติ ฯ อามนฺตา ฯ สุตฺตสฺส ปมตฺตสฺส มุฏฺฐสฺสติสฺส อสมฺปชานสฺส อรหตฺตปฺปตฺตีติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๕๐.

น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ สุปินคตสฺส ธมฺมาภิสมโยติ ฯ อามนฺตา ฯ สุตฺตสฺส ปมตฺตสฺส มุฏฺฐสฺสติสฺส อสมฺปชานสฺส ธมฺมาภิสมโยติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ สุปินคตสฺส อรหตฺตปฺปตฺตีติ ฯ อามนฺตา ฯ สุตฺตสฺส ปมตฺตสฺส มุฏฺฐสฺสติสฺส อสมฺปชานสฺส อรหตฺตปฺปตฺตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ติสฺโสปิกถา ฯ ----------- อพฺยากตกถา [๑๘๖๙] สพฺพํ สุปินคตสฺส จิตฺตํ อพฺยากตนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ สุปินนฺเตน ปาณํ หเนยฺยาติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ สุปินนฺเตน ปาณํ หเนยฺย โน วต เร วตฺตพฺเพ สพฺพํ สุปินคตสฺส จิตฺตํ อพฺยากตนฺติ ฯ [๑๘๗๐] สุปินนฺเตน อทินฺนํ อาทิเยยฺย ฯเปฯ มุสา ภเณยฺย ปิสุณํ ภเณยฺย ผรุสํ ภเณยฺย สมฺผํ ปลเปยฺย สนฺธึ ฉินฺเทยฺย นิลฺโลปํ หเรยฺย เอกาคาริกํ กเรยฺย ปริปนฺเก ติฏฺเฐยฺย ปรทารํ คจฺเฉยฺย คามฆาตกํ กเรยฺย นิคมฆาตกํ กเรยฺย สุปินนฺเตน เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสเวยฺย สุปินคตสฺส อสุจิ มุจฺเจยฺย สุปินนฺเตน ทานํ ทเทยฺย จีวรํ ทเทยฺย ปิณฺฑปาตํ ทเทยฺย เสนาสนํ ทเทยฺย คิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารํ ทเทยฺย ขาทนียํ ทเทยฺย โภชนียํ ทเทยฺย ปานียํ ทเทยฺย เจติยํ วนฺเทยฺย เจติเย มาลํ อาโรเปยฺย คนฺธํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๕๑.

อาโรเปยฺย วิเลปนํ อาโรเปยฺย ฯเปฯ เจติยํ อภิทกฺขิณํ กเรยฺยาติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ สุปินนฺเตน เจติยํ อภิทกฺขิณํ กเรยฺย โน วต เร วตฺตพฺเพ สพฺพํ สุปินคตสฺส จิตฺตํ อพฺยากตนฺติ ฯ [๑๘๗๑] น วตฺตพฺพํ สพฺพํ สุปินคตสฺส จิตฺตํ อพฺยากตนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ สุปินคตสฺส จิตฺตํ อพฺโพหาริยํ วุตฺตํ ภควตาติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ สุปินคตสฺส จิตฺตํ อพฺโพหาริยํ วุตฺตํ ภควตา เตน วต เร วตฺตพฺเพ สพฺพํ สุปินคตสฺส จิตฺตํ อพฺยากตนฺติ ฯ อพฺยากตกถา ฯ ------------ อาเสวนปจฺจยตากถา [๑๘๗๒] นตฺถิ กาจิ อาเสวนปจฺจยตาติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา ปาณาติปาโต ภิกฺขเว อาเสวิโต ภาวิโต พหุลีกโต นิรยสํวตฺตนิโก ติรจฺฉานโยนิสํวตฺตนิโก ปิตฺติวิสยสํวตฺตนิโก โย สพฺพลหุโส ปาณาติปาตสฺส วิปาโก มนุสฺสภูตสฺส อปฺปายุกสํวตฺตนิโก โหตีติ ^๑- อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ อตฺถิ กาจิ อาเสวนปจฺจยตาติ ฯ [๑๘๗๓] นตฺถิ กาจิ อาเสวนปจฺจยตาติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา อทินฺนาทานํ ภิกฺขเว อาเสวิตํ ภาวิตํ พหุลีกตํ นิรยสํวตฺตนิกํ @เชิงอรรถ: ^๑ อํ. อฏฺฐก. ๑๐๔ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๕๒.

ติรจฺฉานโยนิสํวตฺตนิกํ ปิตฺติวิสยสํวตฺตนิกํ โย สพฺพลหุโส อทินฺนาทานสฺส วิปาโก มนุสฺสภูตสฺส โภคพฺยสนสํวตฺตนิโก โหติ ฯเปฯ โย สพฺพลหุโส กาเมสุมิจฺฉาจารสฺส วิปาโก มนุสฺสภูตสฺส สปตฺตเวรสํวตฺตนิโก โหติ ฯเปฯ โย สพฺพลหุโส มุสาวาทสฺส วิปาโก มนุสฺสภูตสฺส อพฺภูตพฺภกฺขานสํวตฺตนิโก โหติ ฯเปฯ โย สพฺพลหุโส ปิสุณาย วาจาย วิปาโก มนุสฺสภูตสฺส มิตฺเตหิ เภทนสํวตฺตนิโก โหติ ฯเปฯ โย สพฺพลหุโส ผรุสาย วาจาย วิปาโก มนุสฺสภูตสฺส อมนาปสทฺทสํวตฺตนิโก โหติ ฯเปฯ โย สพฺพลหุโส สมฺผปฺปลาปสฺส วิปาโก มนุสฺสภูตสฺส อนาเทยฺยวาจสํวตฺตนิโก โหติ ฯเปฯ สุราเมรยปานํ ภิกฺขเว อาเสวิตํ ฯเปฯ โย สพฺพลหุโส สุราเมรยปานสฺส วิปาโก มนุสฺสภูตสฺส อุมฺมตฺตกสํวตฺตนิโก โหตีติ ^๑- อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ อตฺถิ กาจิ อาเสวนปจฺจยตาติ ฯ [๑๘๗๔] นตฺถิ กาจิ อาเสวนปจฺจยตาติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา มิจฺฉาทิฏฺฐิ ภิกฺขเว อาเสวิตา ภาวิตา พหุลีกตา นิรยสํวตฺตนิกา ติรจฺฉานโยนิสํวตฺตนิกา ปิตฺติวิสยสํวตฺตนิกาติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ อตฺถิ กาจิ อาเสวนปจฺจยตาติ ฯ [๑๘๗๕] นตฺถิ กาจิ อาเสวนปจฺจยตาติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา มิจฺฉาสงฺกปฺโป ฯเปฯ มิจฺฉาสมาธิ ภิกฺขเว อาเสวิโต ภาวิโต พหุลีกโต ฯเปฯ ปิตฺติวิสยสํวตฺตนิโกติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ อํ. อฏฺฐก. ๑๐๔ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๕๓.

อามนฺตา ฯ เตน หิ อตฺถิ กาจิ อาเสวนปจฺจยตาติ ฯ [๑๘๗๖] นตฺถิ กาจิ อาเสวนปจฺจยตาติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา สมฺมาทิฏฺฐิ ภิกฺขเว อาเสวิตา ภาวิตา พหุลีกตา อมโตคธา โหติ อมตปรายนา อมตปริโยสานาติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ อตฺถิ กาจิ อาเสวนปจฺจยตาติ ฯ [๑๘๗๗] นตฺถิ กาจิ อาเสวนปจฺจยตาติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา สมฺมาสงฺกปฺโป ภิกฺขเว อาเสวิโต ภาวิโต พหุลีกโต ฯเปฯ สมฺมาสมาธิ ภิกฺขเว อาเสวิโต ภาวิโต พหุลีกโต อมโตคโธ โหติ อมตปรายโน อมตปริโยสาโนติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ อตฺถิ กาจิ อาเสวนปจฺจยตาติ ฯ อาเสวนปจฺจยตากถา ฯ --------- ขณิกกถา [๑๘๗๘] เอกจิตฺตกฺขณิกา สพฺเพ ธมฺมาติ ฯ อามนฺตา ฯ จิตฺเต มหาปฐวี สณฺฐาติ มหาสมุทฺโท สณฺฐาติ สิเนรุปพฺพตราชา สณฺฐาติ อาโป สณฺฐาติ เตโช สณฺฐาติ วาโย สณฺฐาติ ติณกฏฺฐวนปฺปตโย สณฺฐหนฺตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๗๙] เอกจิตฺตกฺขณิกา สพฺเพ ธมฺมาติ ฯ อามนฺตา ฯ จกฺขายตนํ จกฺขุวิญฺญาเณน สหชาตนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๕๔.

ฯเปฯ จกฺขายตนํ จกฺขุวิญฺญาเณน สหชาตนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ อายสฺมา สารีปุตฺโต เอตทโวจ อชฺฌตฺติกญฺเจว อาวุโส จกฺขุํ อปริภินฺนํ โหติ พาหิรา จ รูปา น อาปาถํ อาคจฺฉนฺติ โน จ ตชฺโช สมนฺนาหาโร โหติ เนว ตาว ตชฺชสฺส วิญฺญาณภาวสฺส ปาตุภาโว โหติ อชฺฌตฺติกญฺเจว อาวุโส จกฺขุํ อปริภินฺนํ โหติ พาหิรา จ รูปา อาปาถํ อาคจฺฉนฺติ โน จ ตชฺโช สมนฺนาหาโร โหติ เนว ตาว ตชฺชสฺส วิญฺญาณภาวสฺส ปาตุภาโว โหติ ยโต จ โข อาวุโส อชฺฌตฺติกญฺเจว จกฺขุํ อปริภินฺนํ โหติ พาหิรา จ รูปา อาปาถํ อาคจฺฉนฺติ ตชฺโช จ สมนฺนาหาโร โหติ เอวํ ตชฺชสฺส วิญฺญาณภาวสฺส ปาตุภาโว โหตีติ ^๑- อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ จกฺขายตนํ จกฺขุวิญฺญาเณน สหชาตนฺติ ฯ [๑๘๘๐] โสตายตนํ ฯเปฯ ฆานายตนํ ฯเปฯ ชิวฺหายตนํ ฯเปฯ กายายตนํ กายวิญฺญาเณน สหชาตนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ กายายตนํ กายวิญฺญาเณน สหชาตนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ อายสฺมา สารีปุตฺโต เอตทโวจ อชฺฌตฺติโก เจว อาวุโส กาโย อปริภินฺโน โหติ พาหิรา จ โผฏฺฐพฺพา น อาปาถํ อาคจฺฉนฺติ โน จ ฯเปฯ อชฺฌตฺติโก เจว อาวุโส กาโย อปริภินฺโน โหติ พาหิรา จ โผฏฺฐพฺพา อาปาถํ อาคจฺฉนฺติ โน จ ฯเปฯ ยโต จ โข อาวุโส @เชิงอรรถ: ^๑ ม. มู. ๓๔๒ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๕๕.

อชฺฌตฺติโก เจว กาโย อปริภินฺโน โหติ พาหิรา จ โผฏฺฐพฺพา อาปาถํ อาคจฺฉนฺติ ตชฺโช จ สมนฺนาหาโร โหติ เอวํ ตชฺชสฺส วิญฺญาณภาวสฺส ปาตุภาโว โหตีติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ กายายตนํ กายวิญฺญาเณน สหชาตนฺติ ฯ [๑๘๘๑] น วตฺตพฺพํ เอกจิตฺตกฺขณิกา สพฺเพ ธมฺมาติ ฯ อามนฺตา ฯ สพฺเพ ธมฺมา นิจฺจา ธุวา สสฺสตา อวิปริณามธมฺมาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ เตน หิ เอกจิตฺตกฺขณิกา สพฺเพ ธมฺมาติ ฯ ขณิกกถา ฯ พาวีสติโม วคฺโค ฯ ตสฺส อุทฺทานํ อตฺถิ กิญฺจิ สญฺโญชนํ อปฺปหาย ปรินิพฺพานํ อรหา กุสลจิตฺโต ปรินิพฺพายติ อรหา อาเนญฺเช ฐิโต ปรินิพฺพายติ อตฺถิ คพฺภเสยฺยาย ธมฺมาภิสมโย อตฺถิ คพฺภเสยฺยาย อรหตฺตปฺปตฺติ อตฺถิ สุปินคตสฺส ธมฺมาภิสมโย อตฺถิ สุปินคตสฺส อรหตฺตปฺปตฺติ สพฺพํ สุปินคตสฺส จิตฺตํ อพฺยากตํ นตฺถิ กาจิ อาเสวนปจฺจยตา เอกจิตฺตกฺขณิกา สพฺเพ ธมฺมาติ ฯ ---------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๕๖.

เอกาธิปฺปายกถา [๑๘๘๒] เอกาธิปฺปาเยน เมถุโน ธมฺโม ปฏิเสวิตพฺโพติ ฯ อามนฺตา ฯ เอกาธิปฺปาเยน อสฺสมเณน โหตพฺพํ อภิกฺขุนา โหตพฺพํ ฉินฺนมูเลน โหตพฺพํ ปาราชิเกน โหตพฺพนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๘๓] เอกาธิปฺปาเยน เมถุโน ธมฺโม ปฏิเสวิตพฺโพติ ฯ อามนฺตา ฯ เอกาธิปฺปาเยน ปาโณ หนฺตพฺโพ อทินฺนํ อาทิยิตพฺพํ มุสา ภณิตพฺพํ ปิสุณํ ภณิตพฺพํ ผรุสํ ภณิตพฺพํ สมฺผํ ปลปิตพฺพํ สนฺธิ เฉทิตพฺโพ นิลฺโลปํ หาตพฺพํ เอกาคาริยํ กาตพฺพํ ปริปนฺเถ ฐาตพฺพํ ปรทาโร คนฺตพฺโพ คามฆาตโก กาตพฺโพ นิคมฆาตโก กาตพฺโพติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ เอกาธิปฺปายกถา ฯ ---------- อรหนฺตวณฺณกถา [๑๘๘๔] อรหนฺตานํ วณฺเณน อมนุสฺสา เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺตีติ ฯ อามนฺตา ฯ อรหนฺตานํ วณฺเณน มนุสฺสา ปาณํ หนนฺติ ฯเปฯ อทินฺนํ อาทิยนฺติ มุสา ภณนฺติ ปิสุณํ ภณนฺติ ผรุสํ ภณนฺติ สมฺผํ ปลปนฺติ สนฺธึ ฉินฺทนฺติ นิลฺโลปํ หรนฺติ เอกาคาริยํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๕๗.

กโรนฺติ ปริปนฺเถ ติฏฺฐนฺติ ปรทารํ คจฺฉนฺติ คามฆาตกํ กโรนฺติ ฯเปฯ นิคมฆาตกํ กโรนฺตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อรหนฺตวณฺณกถา ฯ ------------ อิสฺสริยกามการิกากถา [๑๘๘๕] โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ วินิปาตํ คจฺฉตีติ ฯ อามนฺตา ฯ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ นิรยํ คจฺฉติ สญฺชีวํ คจฺฉติ กาลสุตฺตํ คจฺฉติ ตาปนํ คจฺฉติ ปตาปนํ ^๑- คจฺฉติ สงฺฆาฏกํ คจฺฉติ โรรุวํ คจฺฉติ ฯเปฯ อวีจึ คจฺฉตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๘๖] โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ วินิปาตํ คจฺฉตีติ ฯ อามนฺตา ฯ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ วินิปาตํ คจฺฉตีติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ นตฺถิ ฯ หญฺจิ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ วินิปาตํ คจฺฉตีติ นตฺเถว สุตฺตนฺโต โน วต เร วตฺตพฺเพ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ วินิปาตํ คจฺฉตีติ ฯ [๑๘๘๗] โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ คพฺภเสยฺยํ โอกฺกมตีติ ฯ อามนฺตา ฯ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ นิรยํ อุปปชฺเชยฺย ติรจฺฉานโยนึ อุปปชฺเชยฺยาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๘๘] โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ คพฺภเสยฺยํ โอกฺกมตีติ ฯ @เชิงอรรถ: ๑. ม. มหาตาปนํ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๕๘.

อามนฺตา ฯ โพธิสตฺโต อิทฺธิมาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ โพธิสตฺโต อิทฺธิมาติ ฯ อามนฺตา ฯ โพธิสตฺเตน ฉนฺทิทฺธิปาโท ภาวิโต ฯเปฯ วิริยิทฺธิปาโท ฯเปฯ จิตฺติทฺธิปาโท ฯเปฯ วีมํสิทฺธิปาโท ภาวิโตติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ คพฺภเสยฺยํ โอกฺกมตีติ ฯ อามนฺตา ฯ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ คพฺภเสยฺยํ โอกฺกมตีติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ นตฺถิ ฯ หญฺจิ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ คพฺภเสยฺยํ โอกฺกมตีติ นตฺเถว สุตฺตนฺโต โน วต เร วตฺตพฺเพ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ คพฺภเสยฺยํ โอกฺกมตีติ ฯ [๑๘๘๙] โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ ทุกฺกรการิกํ อกาสีติ ฯ อามนฺตา ฯ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ สสฺสโต โลโกติ ปจฺจาคจฺฉิ อสสฺสโต โลโกติ ปจฺจาคจฺฉิ อนฺตวา โลโกติ ฯเปฯ อนนฺตวา โลโกติ ตํ ชีวํ ตํ สรีรนฺติ อญฺญํ ชีวํ อญฺญํ สรีรนฺติ โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณาติ น โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณาติ โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณาติ ฯเปฯ เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณาติ ปจฺจาคจฺฉีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ [๑๘๙๐] โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ ทุกฺกรการิกํ อกาสีติ ฯ อามนฺตา ฯ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ ทุกฺกรการิกํ อกาสีติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ นตฺถิ ฯ หญฺจิ โพธิสตฺโต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๕๙.

อิสฺสริยกามการิกาเหตุ ทุกฺกรการิกํ อกาสีติ นตฺเถว สุตฺตนฺโต โน วต เร วตฺตพฺเพ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ ทุกฺกรการิกํ อกาสีติ ฯ [๑๘๙๑] โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ อปรนฺตปํ อกาสิ อญฺญํ สตฺถารํ อุทฺทิสีติ ฯ อามนฺตา ฯ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ สสฺสโต โลโกติ ปจฺจาคจฺฉิ ฯเปฯ เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณาติ ปจฺจาคจฺฉีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ อญฺญํ สตฺถารํ อุทฺทิสีติ ฯ อามนฺตา ฯ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ อญฺญํ สตฺถารํ อุทฺทิสีติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ นตฺถิ ฯ หญฺจิ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ อญฺญํ สตฺถารํ อุทฺทิสีติ นตฺเถว สุตฺตนฺโต โน วต เร วตฺตพฺเพ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ อญฺญํ สตฺถารํ อุทฺทิสีติ ฯ อิสฺสริยกามการิกากถา ฯ ------------------ ราคปฏิรูปกาทิกถา [๑๘๙๒] อตฺถิ นราโค ราคปฏิรูปโกติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ นผสฺโส ผสฺสปฏิรูปโก อตฺถิ นเวทนา เวทนาปฏิรูปิกา อตฺถิ นสญฺญา สญฺญาปฏิรูปิกา อตฺถิ นเจตนา เจตนาปฏิรูปิกา อตฺถิ นจิตฺตํ จิตฺตปฏิรูปกํ อตฺถิ นสทฺธา สทฺธาปฏิรูปิกา อตฺถิ นวิริยํ วิริยปฏิรูปกํ อตฺถิ นสติ สติปฏิรูปิกา อตฺถิ นสมาธิ สมาธิปฏิรูปโก

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๖๐.

อตฺถิ น ปญฺญา ปญฺญาปฏิรูปิกาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ นโทโส โทสปฏิรูปโก อตฺถิ นโมโห โมหปฏิรูปโก อตฺถิ นกิเลโส กิเลสปฏิรูปโกติ ^๑- ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ นผสฺโส ผสฺสปฏิรูปโก ฯเปฯ อตฺถิ นปญฺญา ปญฺญาปฏิรูปิกาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ ราคปฏิรูปกาทิกถา ฯ ------------- อปรินิปฺผนฺนกถา [๑๘๙๓] รูปํ อปรินิปฺผนฺนนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ รูปํ นานิจฺจํ น สงฺขตํ น ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ น ขยธมฺมํ น วยธมฺมํ น วิราคธมฺมํ น นิโรธธมฺมํ น วิปริณามธมฺมนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ นนุ รูปํ อนิจฺจํ สงฺขตํ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ ขยธมฺมํ วยธมฺมํ วิราคธมฺมํ นิโรธธมฺมํ วิปริณามธมฺมนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ รูปํ อนิจฺจํ สงฺขตํ ฯเปฯ วิปริณามธมฺมํ โน วต เร วตฺตพฺเพ รูปํ อปรินิปฺผนฺนนฺติ ฯ [๑๘๙๔] ทุกฺขญฺเญว ปรินิปฺผนฺนนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ วุตฺตํ ภควตา รูปํ อนิจฺจนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ วุตฺตํ ภควตา รูปํ อนิจฺจํ โน วต เร วตฺตพฺเพ ทุกฺขญฺเญว ปรินิปฺผนฺนนฺติ ฯ @เชิงอรรถ: ๑. ม. น กิเสสิโย กิเลสิยปฏิรูปโก.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๖๑.

[๑๘๙๕] เวทนา ฯเปฯ สญฺญา สงฺขารา วิญฺญาณํ ฯเปฯ จกฺขายตนํ ฯเปฯ ธมฺมายตนํ ฯเปฯ จกฺขุธาตุ ฯเปฯ ธมฺมธาตุ ฯเปฯ จกฺขุนฺทฺริยํ ฯเปฯ [๑๘๙๖] อญฺญาตาวินฺทฺริยํ อปรินิปฺผนฺนนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ อญฺญาตาวินฺทฺริยํ นานิจฺจํ ฯเปฯ น วิปริณามธมฺมนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ นนุ อญฺญาตาวินฺทฺริยํ อนิจฺจํ สงฺขตํ ฯเปฯ วิปริณามธมฺมนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อญฺญาตาวินฺทฺริยํ อนิจฺจํ สงฺขตํ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ ขยธมฺมํ วยธมฺมํ วิราคธมฺมํ นิโรธธมฺมํ วิปริณามธมฺมํ โน วต เร วตฺตพฺเพ อญฺญาตาวินฺทฺริยํ อปรินิปฺผนฺนนฺติ ฯ [๑๘๙๗] ทุกฺขญฺเญว ปรินิปฺผนฺนนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ วุตฺตํ ภควตา อญฺญาตาวินฺทฺริยํ อนิจฺจนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ วุตฺตํ ภควตา อญฺญาตาวินฺทฺริยํ อนิจฺจํ โน วต เร วตฺตพฺเพ ทุกฺขญฺเญว ปรินิปฺผนฺนนฺติ ฯ อปรินิปฺผนฺนกถา ฯ เตวีสติโม วคฺโค ฯ ตสฺส อุทฺทานํ เอกาธิปฺปาเยน เมถุโน ธมฺโม ปฏิเสวิตพฺโพ อรหนฺตานํ วณฺเณน อมนุสฺสา เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺติ โพธิสตฺโต อิสฺสริยกามการิกาเหตุ วินิปาตํ คจฺฉติ คพฺภเสยฺยํ โอกฺกมติ ทุกฺกรการิกํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๖๒.

อกาสิ อปรนฺตปํ อกาสิ อญฺญํ สตฺถารํ อุทฺทิสิ อตฺถิ นราโค ราคปฏิรูปโก อตฺถิ นโทโส โทสปฏิรูปโก อตฺถิ นโมโห โมหปฏิรูปโก อตฺถิ นกิเลโส กิเลสปฏิรูปโก รูปํ อปรินิปฺผนฺนํ อญฺญาตาวินฺทฺริยํ อปรินิปฺผนฺนนฺติ ฯ นวํกตํ นิพฺพุติ เอกาธิปฺปาโย รูปํ อปรินิปฺผนฺนํ อญฺญาตาวินฺทฺริยํ อปรินิปฺผนฺนนฺติ ฯ มหา นิยาโม อนุสยา นิคฺคโห ขุทฺทกปญฺจมา ปรปฺปวาท มทฺทนา สุตฺตมูล สมาหิตา อุชฺโชตนา สตฺถุสมเย กถาวตฺถุปฺปกรเณ ฯ ปญฺจตฺตึสภาณวารํ กถาวตฺถุปฺปกรณํ นิฏฺฐิตํ

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้าที่ ๖๒๕-๖๖๒. https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=37&item=1810&items=88&pagebreak=1&modeTY=2 อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=37&item=1810&items=88&pagebreak=1&modeTY=2&mode=bracket อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=37&item=1810&items=88&pagebreak=1&modeTY=2 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=37&item=1810&items=88&pagebreak=1&modeTY=2 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=37&i=1810 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๗ https://84000.org/tipitaka/read/?index_37 https://84000.org/tipitaka/english/?index_37