พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๔ สุตฺต. ม. มูลปณฺณาสกํ

     [๓๙๑]   เสยฺยถาปิ  ภิกฺขเว  เย เต อุสภา โคปิตโร โคปรินายกา
ติริยํ  คงฺคาย  โสตํ  เฉตฺวา  โสตฺถินา ปารํ อคมํสุ เอวเมว โข ภิกฺขเว
เย  เต  ภิกฺขู  อรหนฺโต  ขีณาสวา  วุสิตวนฺโต  กตกรณียา  โอหิตภารา
อนุปฺปตฺตสทตฺถา         ปริกฺขีณภวสญฺโญชนา         สมฺมทญฺญาวิมุตฺตา
เตปิ ๑- ติริยํ มารสฺส โสตํ เฉตฺวา โสตฺถินา ปารํ คตา ฯ
     {๓๙๑.๑}   เสยฺยถาปิ  ภิกฺขเว  เย  เต  พลวคาโว  ทมฺมคาโว
ติริยํ  คงฺคาย  โสตํ  เฉตฺวา  โสตฺถินา ปารํ อคมํสุ เอวเมว โข ภิกฺขเว
เย    เต   ภิกฺขู   ปญฺจนฺนํ   โอรมฺภาคิยานํ   สญฺโญชนานํ   ปริกฺขยา
โอปปาติกา   ตตฺถปรินิพฺพายิโน   อนาวตฺติธมฺมา   ตสฺมา   โลกา  เตปิ
ติริยํ มารสฺส โสตํ เฉตฺวา โสตฺถินา ปารํ คมิสฺสนฺติ ฯ
     {๓๙๑.๒}   เสยฺยถาปิ  ภิกฺขเว  วจฺฉตรา  วจฺฉตริโย ติริยํ คงฺคาย
โสตํ  เฉตฺวา  โสตฺถินา  ปารํ  อคมํสุ เอวเมว โข ภิกฺขเว เย เต ภิกฺขู
ติณฺณํ   สญฺโญชนานํ   ปริกฺขยา   ราคโทสโมหานํ  ตนุตฺตา  สกทาคามิโน
สกิเทว  อิมํ  โลกํ  อาคนฺตฺวา  ทุกฺขสฺสนฺตํ  กริสฺสนฺติ  เตปิ ติริยํ มารสฺส
โสตํ เฉตฺวา โสตฺถินา ปารํ คมิสฺสนฺติ ฯ
     {๓๙๑.๓}   เสยฺยถาปิ  ภิกฺขเว วจฺฉกา กิสพลิกา ติริยํ คงฺคาย โสตํ
เฉตฺวา  โสตฺถินา  ปารํ  อคมํสุ  เอวเมว โข ภิกฺขเว เย เต ภิกฺขู ติณฺณํ
สญฺโญชนานํ  ปริกฺขยา  โสตาปนฺนา  อวินิปาตธมฺมา นิยตา สมฺโพธิปรายนา
เตปิ   ติริยํ   มารสฺส  โสตํ  เฉตฺวา  โสตฺถินา  ปารํ  อคมํสุ  ๒-  ฯ
เสยฺยถาปิ   โส   ภิกฺขเว   วจฺฉโก  ตรุณโก  ตาวเทว  ชาตโก  มาตุ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ปิสทฺโท นตฺถิ ฯ ๒ ม. คมิสฺสนฺติ ฯ
โครวเกน    วุยฺหมาโน   ติริยํ   คงฺคาย   โสตํ   เฉตฺวา   โสตฺถินา
ปารํ   อคมาสิ  เอวเมว  โข  ภิกฺขเว  เย  เต  ภิกฺขู  ธมฺมานุสาริโน
สทฺธานุสาริโน    เตปิ    ติริยํ   มารสฺส   โสตํ   เฉตฺวา   โสตฺถินา
ปารํ คมิสฺสนฺติ ฯ
     {๓๙๑.๔}   อหํ  โข  ปน  ภิกฺขเว  กุสโล  อิมสฺส  โลกสฺส กุสโล
ปรสฺส   โลกสฺส   กุสโล   มารเธยฺยสฺส  กุสโล  อมารเธยฺยสฺส  กุสโล
มจฺจุเธยฺยสฺส   กุสโล   อมจฺจุเธยฺยสฺส   ฯ   ตสฺส  มยฺหํ  ภิกฺขเว  เย
โสตพฺพํ    สทฺทหาตพฺพํ    มญฺญิสฺสนฺติ    เตสํ   ตํ   ภวิสฺสติ   ทีฆรตฺตํ
หิตาย สุขายาติ ฯ
     อิทมโวจ   ภควา   อิทํ   วตฺวาน   สุคโต   อถาปรํ  เอตทโวจ
สตฺถา
            อยํ โลโก ปรโลโก          ชานตา สุปฺปกาสิโต
            ยญฺจ มาเรน สมฺปตฺตํ      อปฺปตฺตํ ยญฺจ มจฺจุนา
            สพฺพํ โลกํ อภิญฺญาย      สมฺพุทฺเธน ปชานตา
            วิวฏํ อมตทฺวารํ               เขมํ นิพฺพานปตฺติยา
            ฉนฺนํ ปาปิมโต โสตํ       วิทฺธสฺตํ วินฬีกตํ
            ปามุชฺชพหุลา ๑- โหถ   เขมํ ปตฺเถถ ภิกฺขโวติ ฯ
                       จูฬโคปาลสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ จตุตฺถํ ฯ
                                   ------------
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. ปาโมชฺช.. ฯ
                                  จูฬสจฺจกสุตฺตํ
     [๓๙๒]   เอวมฺเม   สุตํ   เอกํ  สมยํ  ภควา  เวสาลิยํ  วิหรติ
มหาวเน   กูฏาคารสาลายํ   ฯ   เตน   โข   ปน   สมเยน  สจฺจโก
นิคนฺถปุตฺโต     เวสาลิยํ     ปฏิวสติ    ภสฺสปฺปวาทิโก    ปณฺฑิตวาโท
สาธุสมฺมโต   พหุชนสฺส   ฯ  โส  เวสาลิยํ  ปริสติ  เอวํ  วาจํ  ภาสติ
นาหํ   ตํ   ปสฺสามิ   สมณํ   วา  พฺราหฺมณํ  วา  สงฺฆึ  คณึ  คณาจริยํ
อปิจ    อรหนฺตํ    สมฺมาสมฺพุทฺธํ   ปฏิชานมานํ   โย   มยา   วาเทน
วาทํ   สมารทฺโธ   น  สงฺกมฺเปยฺย  น  สมฺปกมฺเปยฺย  น  สมฺปเวเธยฺย
ยสฺส   น   กจฺเฉหิ   เสทา   มุญฺเจยฺยุํ  ถูณญฺเจปาหํ  อเจตนํ  วาเทน
วาทํ   สมารเภยฺยํ  สาปิ  มยา  วาเทน  วาทํ  สมารทฺธา  สงฺกมฺเปยฺย
สมฺปกมฺเปยฺย สมฺปเวเธยฺย โก ปน วาโท มนุสฺสภูตสฺสาติ ฯ
     [๓๙๓]   อถ   โข   อายสฺมา  อสฺสชิ  ปุพฺพณฺหสมยํ  นิวาเสตฺวา
ปตฺตจีวรมาทาย  เวสาลิยํ  ๑-  ปิณฺฑาย  ปาวิสิ  ฯ  อทฺทสา โข สจฺจโก
นิคนฺถปุตฺโต    เวสาลิยํ    ชงฺฆาวิหารํ   อนุจงฺกมมาโน   อนุวิจรมาโน
อายสฺมนฺตํ   อสฺสชึ   ทูรโตว   คจฺฉนฺตํ   ทิสฺวาน   เยนายสฺมา  อสฺสชิ
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    อายสฺมตา   อสฺสชินา   สทฺธึ   สมฺโมทิ
สมฺโมทนียํ    กถํ   สาราณียํ   วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ   อฏฺฐาสิ   ฯ
เอกมนฺตํ    ฐิโต    โข   สจฺจโก   นิคนฺถปุตฺโต   อายสฺมนฺตํ   อสฺสชึ
เอตทโวจ   กถํ   ปน   โภ   อสฺสชิ  สมโณ  โคตโม  สาวเก  วิเนติ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. เวสาลึ ฯ
กถํภาคา   จ   ปน   สมณสฺส   โคตมสฺส   สาวเกสุ  อนุสาสนี  พหุลา
ปวตฺตตีติ  ฯ  เอวํ  โข  อคฺคิเวสฺสน  ภควา  สาวเก  วิเนติ เอวํภาคา
จ   ปน   ภควโต   สาวเกสุ  อนุสาสนี  พหุลา  ปวตฺตติ  รูปํ  ภิกฺขเว
อนิจฺจํ   เวทนา   อนิจฺจา  สญฺญา  อนิจฺจา  สงฺขารา  อนิจฺจา  วิญฺญาณํ
อนิจฺจํ   รูปํ   ภิกฺขเว   อนตฺตา   เวทนา   อนตฺตา   สญฺญา  อนตฺตา
สงฺขารา   อนตฺตา   วิญฺญาณํ   อนตฺตา  สพฺเพ  สงฺขารา  อนตฺตา  ๑-
สพฺเพ   ธมฺมา   อนตฺตาติ   เอวํ   โข   อคฺคิเวสฺสน  ภควา  สาวเก
วิเนติ   เอวํภาคา   จ   ปน   ภควโต   สาวเกสุ   อนุสาสนี  พหุลา
ปวตฺตตีติ   ฯ   ทุสฺสุตํ   วต  โภ  อสฺสชิ  อสฺสุมฺห  เย  มยํ  เอวํวาทึ
สมณํ    โคตมํ   อสฺสุมฺห   อปฺเปวนาม   มยํ   กทาจิ   กรหจิ   เตน
โภตา   โคตเมน   สทฺธึ  สมาคมํ  ๒-  คจฺเฉยฺยาม  อปฺเปวนาม  สิยา
โกจิเทว    กถาสลฺลาโป    อปฺเปวนาม   ตสฺมา   ปาปกา   ทิฏฺฐิคตา
วิเวเจยฺยามาติ ฯ
     [๓๙๔]   เตน   โข   ปน   สมเยน   ปญฺจมตฺตานิ  ลิจฺฉวิสตานิ
สนฺถาคาเร  ๓-  สนฺนิปติตานิ  โหนฺติ  เกนจิเทว  กรณีเยน  ฯ  อถ โข
สจฺจโก   นิคนฺถปุตฺโต   เยน   เต   ลิจฺฉวี  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา
เต    ลิจฺฉวี   เอตทโวจ   อภิกฺกมนฺตุ   โภนฺโต   ลิจฺฉวี   อภิกฺกมนฺตุ
โภนฺโต   ลิจฺฉวี   อชฺช   เม   สมเณน  โคตเมน  สทฺธึ  กถาสลฺลาโป
ภวิสฺสติ   สเจ   เม   สมโณ   โคตโม   ตถา  ปติฏฺฐหิสฺสติ  ยถา  จ
เม    ญาตญฺญตเรน   สาวเกน   อสฺสชินา   นาม   ภิกฺขุนา   ปติฏฺฐิตํ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. สพฺพตฺถ อนิจฺจาติ ทิสฺสติ ฯ ๒ ม. สมาคจฺเฉยฺยาม ฯ ๓ ม. สนฺธาคาเร ฯ
เสยฺยถาปิ   นาม   พลวา  ปุริโส  ทีฆโลมิกํ  เอฬกํ  โลเมสุ  คเหตฺวา
อากฑฺเฒยฺย    ปริกฑฺเฒยฺย    เอวเมวาหํ    สมณํ    โคตมํ   วาเทน
วาทํ    อากฑฺฒิสฺสามิ    ปริกฑฺฒิสฺสามิ    สมฺปริกฑฺฒิสฺสามิ    เสยฺยถาปิ
นาม    พลวา   โสณฺฑิกากมฺมกาโร   มหนฺตํ   โสณฺฑิกากิลญฺชํ   คมฺภีเร
อุทกรหเท   ปกฺขิปิตฺวา   กณฺเณ   คเหตฺวา   อากฑฺเฒยฺย   ปริกฑฺเฒยฺย
สมฺปริกฑฺเฒยฺย   เอวเมวาหํ  สมณํ  โคตมํ  วาเทน  วาทํ  อากฑฺฒิสฺสามิ
ปริกฑฺฒิสฺสามิ    สมฺปริกฑฺฒิสฺสามิ    เสยฺยถาปิ   นาม   พลวา   ปุริโส
โสณฺฑิกาธุตฺโต    ถาลํ    กณฺเณ    คเหตฺวา   โอธุเนยฺย   นิทฺธุเนยฺย
นิปฺโปเฐยฺย  ๑-  เอวเมวาหํ  สมณํ  โคตมํ  วาเทน  วาทํ  โอธุนิสฺสามิ
นิทฺธุนิสฺสามิ   นิปฺโปฐิสฺสามิ  ๒-  เสยฺยถาปิ  นาม  กุญฺชโร  สฏฺฐิหายโน
คมฺภีรํ   โปกฺขรณึ   โอคาเหตฺวา   สาณโธวิกํ   นาม   กีฬิตชาตํ  กีฬติ
เอวเมวาหํ   สมณํ   โคตมํ   สาณโธวิกํ   มญฺเญ   กีฬิตชาตํ  กีฬิสฺสามิ
อภิกฺกมนฺตุ    โภนฺโต    ลิจฺฉวี   อภิกฺกมนฺตุ   โภนฺโต   ลิจฺฉวี   อชฺช
เม สมเณน โคตเมน สทฺธึ กถาสลฺลาโป ภวิสฺสตีติ ฯ
     {๓๙๔.๑}   ตตฺเถกจฺเจ    ลิจฺฉวี    เอวมาหํสุ    กึ   สมโณ
โคตโม    สจฺจกสฺส   นิคนฺถปุตฺตสฺส   วาทํ   อาโรเปสฺสติ   อถ   โข
สจฺจโก   นิคนฺถปุตฺโต   สมณสฺส   โคตมสฺส   วาทํ   อาโรเปสฺสตีติ  ฯ
เอกจฺเจ   ลิจฺฉวี   เอวมาหํสุ  กึ  โส  ภวมาโน  สจฺจโก  นิคนฺถปุตฺโต
โย    ภควโต   วาทํ   อาโรเปสฺสติ   อถ   โข   ภควา   สจฺจกสฺส
นิคนฺถปุตฺตสฺส      วาทํ      อาโรเปสฺสตีติ      ฯ     อถ     โข
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. นิปฺโผเฏยฺย ฯ ยุ. นิจฺฉาเทยฺย ฯ ๒ โป. นิปฺโผฏิสฺสามิ ฯ
@ม. นิปฺโผเฏสฺสามิ ฯ ยุ. นิจฺฉาเทสฺสามีติ ทิสฺสติ ฯ
สจฺจโก      นิคนฺถปุตฺโต     ปญฺจมตฺเตหิ     ลิจฺฉวิสเตหิ     ปริวุโต
เยน มหาวนํ กูฏาคารสาลา เตนุปสงฺกมิ ฯ
     [๓๙๕]   เตน   โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา  ภิกฺขู  อพฺโภกาเส
จงฺกมนฺติ   ฯ   อถ   โข   สจฺจโก   นิคนฺถปุตฺโต   เยน   เต  ภิกฺขู
เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   เต   ภิกฺขู   เอตทโวจ   กหนฺนุโข   โภ
เอตรหิ   โส   ภวํ   โคตโม  วิหรติ  ทสฺสนกามา  หิ  มยํ  ตํ  ภวนฺตํ
โคตมนฺติ   ฯ   เอส   อคฺคิเวสฺสน   ภควา   มหาวนํ  อชฺโฌคาเหตฺวา
อญฺญตรสฺมึ   รุกฺขมูเล   ทิวาวิหารํ   นิสินฺโนติ   ฯ   อถ  โข  สจฺจโก
นิคนฺถปุตฺโต   มหติยา   ลิจฺฉวิปริสาย   สทฺธึ   มหาวนํ  อชฺโฌคาเหตฺวา
เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควตา   สทฺธึ   สมฺโมทิ
สมฺโมทนียํ   กถํ   สาราณียํ   วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ  นิสีทิ  ฯ  เตปิ
โข   ลิจฺฉวี   อปฺเปกจฺเจ  ภควนฺตํ  อภิวาเทตฺวา  เอกมนฺตํ  นิสีทึสุ  ฯ
อปฺเปกจฺเจ   ภควตา   สทฺธึ   สมฺโมทึสุ   สมฺโมทนียํ   กถํ   สาราณียํ
วีติสาเรตฺวา    เอกมนฺตํ    นิสีทึสุ   ฯ   อปฺเปกจฺเจ   เยน   ภควา
เตนญฺชลิมฺปณาเมตฺวา    เอกมนฺตํ   นิสีทึสุ   ฯ   อปฺเปกจฺเจ   ภควโต
สนฺติเก   นามโคตฺตํ   สาเวตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทึสุ   ฯ  อปฺเปกจฺเจ
ตุณฺหีภูตา เอกมนฺตํ นิสีทึสุ ฯ
     [๓๙๖]   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน  โข  สจฺจโก  นิคนฺถปุตฺโต  ภควนฺตํ
เอตทโวจ   ปุจฺเฉยฺยาหํ   ภวนฺตํ   โคตมํ   กิญฺจิเทว  เทสํ  สเจ  เม
ภวํ   โคตโม   โอกาสํ   กโรติ   ปญฺหสฺส  เวยฺยากรณายาติ  ฯ  ปุจฺฉ
อคฺคิเวสฺสน   ยทากงฺขสีติ   ฯ  กถํ  ปน  ภวํ  โคตโม  สาวเก  วิเนติ
กถํภาคา   จ   ปน   โภโต   โคตมสฺส   สาวเกสุ   อนุสาสนี  พหุลา
ปวตฺตตีติ   ฯ  เอวํ  โข  อหํ  อคฺคิเวสฺสน  สาวเก  วิเนมิ  เอวํภาคา
จ   ปน   เม   สาวเกสุ   อนุสาสนี   พหุลา   ปวตฺตติ  รูปํ  ภิกฺขเว
อนิจฺจํ   เวทนา   อนิจฺจา  สญฺญา  อนิจฺจา  สงฺขารา  อนิจฺจา  วิญฺญาณํ
อนิจฺจํ   รูปํ   ภิกฺขเว   อนตฺตา   เวทนา   อนตฺตา   สญฺญา  อนตฺตา
สงฺขารา    อนตฺตา   วิญฺญาณํ   อนตฺตา   สพฺเพ   สงฺขารา   อนตฺตา
สพฺเพ   ธมฺมา  อนตฺตาติ  เอวํ  โข  อหํ  อคฺคิเวสฺสน  สาวเก  วิเนมิ
เอวํภาคา จ ปน เม สาวเกสุ อนุสาสนี พหุลา ปวตฺตตีติ ฯ
     {๓๙๖.๑}   อุปมา   มํ   โภ  โคตม  ปฏิภาตีติ  ฯ  ปฏิภาตุ  ตํ
อคฺคิเวสฺสนาติ   ภควา   อโวจ  ฯ  เสยฺยถาปิ  โภ  โคตม  เยเกจิเม
วีชคามภูตคามา    วุฑฺฒึ   วิรูฬฺหึ   เวปุลฺลํ   อาปชฺชนฺติ   สพฺเพ   เต
ปฐวึ   นิสฺสาย   ปฐวิยํ   ปติฏฺฐาย   เอวเมเต  วีชคามภูตคามา  วุฑฺฒึ
วิรูฬฺหึ  เวปุลฺลํ  อาปชฺชนฺติ  เสยฺยถาปิ  วา  ปน  โภ  โคตม เยเกจิเม
พลกรณียา   กมฺมนฺตา   กรียนฺติ   สพฺเพ   เต   ปฐวึ  นิสฺสาย  ปฐวิยํ
ปติฏฺฐาย   เอวเมเต   พลกรณียา   กมฺมนฺตา   กรียนฺติ  เอวเมว  โข
โภ  โคตม  รูปตฺตายํ  ปุริสปุคฺคโล  รูเป  ปติฏฺฐาย  ปุญฺญํ วา อปุญฺญํ วา
ปสวติ   เวทนตฺตายํ   ปุริสปุคฺคโล   เวทนาย   ปติฏฺฐาย   ปุญฺญํ   วา
อปุญฺญํ    วา   ปสวติ   สญฺญตฺตายํ   ปุริสปุคฺคโล   สญฺญาย   ปติฏฺฐาย
ปุญฺญํ    วา    อปุญฺญํ    วา    ปสวติ    สงฺขารตฺตายํ   ปุริสปุคฺคโล
สงฺขาเรสุ   ปติฏฺฐาย   ปุญฺญํ   วา   อปุญฺญํ  วา  ปสวติ  วิญฺญาณตฺตายํ
ปุริสปุคฺคโล    วิญฺญาเณ    ปติฏฺฐาย    ปุญฺญํ    วา    อปุญฺญํ    วา
ปสวตีติ   ฯ  นนุ  ตํ  ๑-  อคฺคิเวสฺสน  เอวํ  วเทสิ  รูปํ  เม  อตฺตา
เวทนา   เม   อตฺตา   สญฺญา   เม   อตฺตา   สงฺขารา  เม  อตฺตา
วิญฺญาณํ   เม   อตฺตาติ   ฯ   อหํ  หิ  โภ  โคตม  เอวํ  วทามิ  รูปํ
เม   อตฺตา   เวทนา  เม  อตฺตา  สญฺญา  เม  อตฺตา  สงฺขารา  เม
อตฺตา   วิญฺญาณํ   เม   อตฺตาติ   อยญฺจ   มหตี   ชนตาติ  ฯ  กึ  หิ
เต   อคฺคิเวสฺสน   มหตี   ชนตา   กริสฺสติ   อิงฺฆ   ตฺวํ  อคฺคิเวสฺสน
สกํเยว   วาทํ   นิพฺเพเธหีติ   ฯ   อหํ  หิ  โภ  โคตม  เอวํ  วทามิ
รูปํ   เม   อตฺตา  เวทนา  เม  อตฺตา  สญฺญา  เม  อตฺตา  สงฺขารา
เม อตฺตา วิญฺญาณํ เม อตฺตาติ ฯ
     [๓๙๗]   เตนหิ   อคฺคิเวสฺสน   ตญฺเญเวตฺถ  ปฏิปุจฺฉิสฺสามิ  ยถา
เต  ขเมยฺย  ตถา  นํ  ๒-  พฺยากเรยฺยาสิ  ตํ  กึ  มญฺญสิ  อคฺคิเวสฺสน
วตฺเตยฺย   รญฺโญ   ขตฺติยสฺส   มุทฺธาวสิตฺตสฺส   สกสฺมึ   วิชิเต   วโส
ฆาเตตายํ   วา   ฆาเตตุํ  ชาเปตายํ  วา  ชาเปตุํ  ปพฺพาเชตายํ  วา
ปพฺพาเชตุํ    เสยฺยถาปิ    รญฺโญ   ปเสนทิสฺส   โกสลสฺส   เสยฺยถาปิ
วา    ปน   รญฺโญ   มาคธสฺส   อชาตสตฺตุสฺส   เวเทหิปุตฺตสฺสาติ   ฯ
วตฺเตยฺย    โภ   โคตม   รญฺโญ   ขตฺติยสฺส   มุทฺธาวสิตฺตสฺส   สกสฺมึ
วิชิเต   วโส   ฆาเตตายํ   วา   ฆาเตตุํ   ชาเปตายํ   วา  ชาเปตุํ
ปพฺพาเชตายํ    วา    ปพฺพาเชตุํ    เสยฺยถาปิ    รญฺโญ   ปเสนทิสฺส
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ตฺวํ ฯ ๒ ม. ตํ ฯ
โกสลสฺส    เสยฺยถาปิ   วา   ปน   รญฺโญ   มาคธสฺส   อชาตสตฺตุสฺส
เวเทหิปุตฺตสฺส   อิเมสมฺปิ   หิ   โภ  โคตม  สงฺฆานํ  คณานํ  เสยฺยถีทํ
วชฺชีนํ   มลฺลานํ  วตฺตติ  สกสฺมึ  วิชิเต  วโส  ฆาเตตายํ  วา  ฆาเตตุํ
ชาเปตายํ   วา   ชาเปตุํ   ปพฺพาเชตายํ   วา   ปพฺพาเชตุํ   กึ  ปน
รญฺโญ    ขตฺติยสฺส    มุทฺธาวสิตฺตสฺส   เสยฺยถาปิ   รญฺโญ   ปเสนทิสฺส
โกสลสฺส    เสยฺยถาปิ   วา   ปน   รญฺโญ   มาคธสฺส   อชาตสตฺตุสฺส
เวเทหิปุตฺตสฺส วตฺเตยฺย โภ โคตม วตฺติตุญฺจมรหตีติ ฯ
     {๓๙๗.๑}   ตํ   กึ   มญฺญสิ  อคฺคิเวสฺสน  ยํ  ตฺวํ  เอวํ  วเทสิ
รูปํ  เม  อตฺตาติ  วตฺตติ  เต  ตสฺมึ  รูเป  วโส  เอวํ  เม  รูปํ โหตุ
เอวํ  เม  รูปํ  มา  อโหสีติ  ฯ  เอวํ  วุตฺเต สจฺจโก นิคนฺถปุตฺโต ตุณฺหี
อโหสิ   ฯ   ทุติยมฺปิ   โข   ภควา   สจฺจกํ   นิคนฺถปุตฺตํ   เอตทโวจ
ตํ   กึ   มญฺญสิ  อคฺคิเวสฺสน  ยํ  ตฺวํ  เอวํ  วเทสิ  รูปํ  เม  อตฺตาติ
วตฺตติ   เต  ตสฺมึ  รูเป  วโส  เอวํ  เม  รูปํ  โหตุ  เอวํ  เม  รูปํ
มา   อโหสีติ   ฯ   เอวํ   วุตฺเต  ทุติยมฺปิ  โข  สจฺจโก  นิคนฺถปุตฺโต
ตุณฺหี อโหสิ ฯ
     {๓๙๗.๒}   อถ   โข   ภควา   สจฺจกํ   นิคนฺถปุตฺตํ  เอตทโวจ
พฺยากโรหิทานิ   อคฺคิเวสฺสน  นทานิ  เต  ตุณฺหีภาวสฺส  กาโล  โย  ๑-
โข   อคฺคิเวสฺสน   ตถาคเตน   ยาวตติยํ   สหธมฺมิกํ  ปญฺหํ  ปุฏฺโฐ  น
พฺยากโรติ  เอตฺเถวสฺส  สตฺตธา  มุทฺธา  ผลิสฺสตีติ  ๒-  ฯ เตน โข ปน
สมเยน   วชิรปาณี   ยกฺโข   อยสํ  วชิรํ  อาทาย  อาทิตฺตํ  สมฺปชฺชลิตํ
สํโชติภูตํ   สจฺจกสฺส   นิคนฺถปุตฺตสฺส   อุปริเวหาย   ๓-  สณฺฐิโต  โหติ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. โย โกจิ ฯ ๒ โป. ม. ผลติ ฯ ๓ ม. อุปริเวหาสํ ฐิโต โหติ ฯ
สจายํ   สจฺจโก   นิคนฺถปุตฺโต   ภควตา   ยาวตติยํ   สหธมฺมิกํ   ปญฺหํ
ปุฏฺโฐ  น  พฺยากโรติ  ๑-  เอตฺเถวสฺส  สตฺตธา  มุทฺธํ  ผาเลสฺสามีติ ฯ
ตํ   โข   ปน   วชิรปาณึ   ยกฺขํ   ภควา   เจว  ปสฺสติ  สจฺจโก  จ
นิคนฺถปุตฺโต   ฯ   อถ   โข   สจฺจโก   นิคนฺถปุตฺโต   ภีโต   สํวิคฺโค
โลมหฏฺฐชาโต   ภควนฺตํเยว   ตาณํ   คเวสี  ภควนฺตํเยว  เลณํ  คเวสี
ภควนฺตํเยว   สรณํ   คเวสี   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   ปุจฺฉตุ   มํ   ภวํ
โคตโม พฺยากริสฺสามีติ ฯ
     [๓๙๘]   ตํ  กึ  มญฺญสิ  อคฺคิเวสฺสน  ยํ  ตฺวํ  เอวํ  วเทสิ  รูปํ
เม   อตฺตาติ   วตฺตติ   เต  ตสฺมึ  รูเป  วโส  เอวํ  เม  รูปํ  โหตุ
เอวํ เม รูปํ มา อโหสีติ ฯ โน หิทํ โภ โคตม ฯ
     {๓๙๘.๑}   มนสิกโรหิ     อคฺคิเวสฺสน    มนสิกริตฺวา    โข
อคฺคิเวสฺสน   พฺยากโรหิ   น   โข  เต  สนฺธียติ  ปุริเมน  วา  ปจฺฉิมํ
ปจฺฉิเมน  วา  ปุริมํ  ตํ  กึ  มญฺญสิ  อคฺคิเวสฺสน  ยํ  ตฺวํ  เอวํ  วเทสิ
เวทนา  เม  อตฺตาติ  วตฺตติ  เต  ตาย  ๒-  เวทนาย  วโส เอวํ เม
เวทนา โหตุ เอวํ เม เวทนา มา อโหสีติ ฯ โน หิทํ โภ โคตม ฯ
     {๓๙๘.๒}   มนสิกโรหิ  อคฺคิเวสฺสน  มนสิกริตฺวา  โข  อคฺคิเวสฺสน
พฺยากโรหิ  น  โข  เต  สนฺธียติ  ปุริเมน  วา ปจฺฉิมํ ปจฺฉิเมน วา ปุริมํ
ตํ  กึ  มญฺญสิ  อคฺคิเวสฺสน  ยํ  ตฺวํ  เอวํ  วเทสิ  สญฺญา  เม  อตฺตาติ
วตฺตติ  เต  ตาย  ๓-  สญฺญาย  วโส  เอวํ  เม  สญฺญา โหตุ เอวํ เม
สญฺญา มา อโหสีติ ฯ โน หิทํ โภ โคตม ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. พฺยากริสฺสติ ฯ ๒ ม. ติสฺสํ เวทนายํ ฯ ๓ ม. ติสฺสํ สญฺญายํ ฯ
     {๓๙๘.๓}   มนสิกโรหิ   อคฺคิเวสฺสน  มนสิกริตฺวา  โข  อคฺคิเวสฺสน
พฺยากโรหิ   น  โข  เต  สนฺธียติ  ปุริเมน  วา  ปจฺฉิมํ  ปจฺฉิเมน  วา
ปุริมํ  ตํ  กึ  มญฺญสิ  อคฺคิเวสฺสน  ยํ  ตฺวํ  เอวํ  วเทสิ  สงฺขารา  เม
อตฺตาติ  วตฺตติ  เต  เตสุ  สงฺขาเรสุ  วโส  เอวํ  เม สงฺขารา โหนฺตุ
เอวํ เม สงฺขารา มา อเหสุนฺติ ฯ โน หิทํ โภ โคตม ฯ
     {๓๙๘.๔}   มนสิกโรหิ  อคฺคิเวสฺสน  มนสิกริตฺวา  โข  อคฺคิเวสฺสน
พฺยากโรหิ  น  โข  เต  สนฺธียติ  ปุริเมน  วา ปจฺฉิมํ ปจฺฉิเมน วา ปุริมํ
ตํ  กึ  มญฺญสิ  อคฺคิเวสฺสน  ยํ  ตฺวํ  เอวํ  วเทสิ  วิญฺญาณํ  เม อตฺตาติ
วตฺตติ  เต  ตสฺมึ  วิญฺญาเณ  วโส  เอวํ  เม  วิญฺญาณํ  โหตุ  เอวํ เม
วิญฺญาณํ มา อโหสีติ ฯ โน หิทํ โภ โคตม ฯ
     {๓๙๘.๕}   มนสิกโรหิ  อคฺคิเวสฺสน  มนสิกริตฺวา  โข  อคฺคิเวสฺสน
พฺยากโรหิ  น  โข  เต  สนฺธียติ  ปุริเมน  วา ปจฺฉิมํ ปจฺฉิเมน วา ปุริมํ
ตํ   กึ   มญฺญสิ  อคฺคิเวสฺสน  รูปํ  นิจฺจํ  วา  อนิจฺจํ  วาติ  ฯ  อนิจฺจํ
โภ  โคตม  ฯ  ยํ  ปนานิจฺจํ  ทุกฺขํ วา ตํ สุขํ วาติ ฯ ทุกฺขํ โภ โคตม ฯ
ยํ   ปนานิจฺจํ   ทุกฺขํ   วิปริณามธมฺมํ   กลฺลํ   นุ  ตํ  สมนุปสฺสิตุํ  เอตํ
มม เอโสหมสฺมิ เอโส เม อตฺตาติ ฯ โน เหตํ ๑- โภ โคตม ฯ
     {๓๙๘.๖}   ตํ  กึ  มญฺญสิ  อคฺคิเวสฺสน  เวทนา  ... สญฺญา ...
สงฺขารา   ...   วิญฺญาณํ   นิจฺจํ   วา  อนิจฺจํ  วาติ  ฯ  อนิจฺจํ  โภ
โคตม   ฯ   ยํ   ปนานิจฺจํ   ทุกฺขํ  วา  ตํ  สุขํ  วาติ  ฯ  ทุกฺขํ  โภ
โคตม    ฯ    ยํ   ปนานิจฺจํ   ทุกฺขํ   วิปริณามธมฺมํ   กลฺลํ   นุ   ตํ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. หิทํ ฯ
สมนุปสฺสิตุํ    เอตํ    มม   เอโสหมสฺมิ   เอโส   เม   อตฺตาติ   ฯ
โน เหตํ โภ โคตม ฯ
     {๓๙๘.๗}   ตํ  กึ  มญฺญสิ  อคฺคิเวสฺสน  โย  นุ  โข ทุกฺขํ อลฺลีโน
ทุกฺขํ   อุปคโต   ทุกฺขํ   อชฺโฌสิโต   ทุกฺขํ   เอตํ   มม   เอโสหมสฺมิ
เอโส   เม   อตฺตาติ  สมนุปสฺสติ  อปิ  นุ  โข  โส  สามํ  วา  ทุกฺขํ
ปริชาเนยฺย   ทุกฺขํ   วา   ปริกฺเขเปตฺวา  วิหเรยฺยาติ  ฯ  กิญฺหิ  สิยา
โภ โคตม โน หิทํ โภ โคตมาติ ฯ
     {๓๙๘.๘}   ตํ   กึ  มญฺญสิ  อคฺคิเวสฺสน  นนุ  ตฺวํ  เอวํ  สนฺเต
ทุกฺขํ   อลฺลีโน   ทุกฺขํ   อุปคโต   ทุกฺขํ   อชฺโฌสิโต  ทุกฺขํ  เอตํ  มม
เอโสหมสฺมิ   เอโส   เม   อตฺตาติ  สมนุปสฺสสีติ  ฯ  กิญฺหิ  โน  สิยา
โภ โคตม เอวเมตํ โภ โคตมาติ ฯ


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๔๒๐-๔๓๑.
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=12&item=391&items=8&modeTY=2
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=12&item=391&items=8&modeTY=2&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=12&item=391&items=8&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=12&item=391&items=8&modeTY=2
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=391
             The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=8&A=4410
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=4410
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒
http://84000.org/tipitaka/read/?index_12