พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๔ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๖ สุตฺต. องฺ. (๕): ทสก-เอกาทสกนิปาตา

     [๒๙]   ยาวตา  ภิกฺขเว  กาสิโกสลา  ยาวตา  รญฺโญ  ปเสนทิสฺส
โกสลสฺส    วิชิตํ    ราชา   ตตฺถ   ปเสนทิ   โกสโล   อคฺคมกฺขายติ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สงฺขิตฺเตน ภาสิตาสุ มหาปญฺหาสุ ฯ  ๒ ม. ยุ. อยํ สทฺโท นตฺถิ ฯ ๓ ม. นํ ฯ
รญฺโญปิ   โข   ภิกฺขเว  ปเสนทิสฺส  โกสลสฺส  อตฺเถว  อญฺญถตฺตํ  อตฺถิ
วิปริณาโม   เอวํ  ปสฺสํ  ภิกฺขเว  สุตวา  อริยสาวโก  ตสฺมึปิ  นิพฺพินฺทติ
ตสฺมึ นิพฺพินฺทนฺโต อคฺเค วิรชฺชติ ปเคว หีนสฺมึ
     {๒๙.๑}   ยาวตา   ภิกฺขเว  จนฺทิมสุริยา  ปริหรนฺติ  ทิสา  ภนฺติ
วิโรจมานา    ตาว    สหสฺสธาโลโก   ตสฺมึ   สหสฺสธาโลเก   สหสฺสํ
จนฺทานํ    สหสฺสํ    สุริยานํ    สหสฺสํ    สิเนรุปพฺพตราชานํ    สหสฺสํ
ชมฺพูทีปานํ    สหสฺสํ    อมรโคยานานํ    สหสฺสํ    อุตฺตรกุรูนํ   สหสฺสํ
ปุพฺพวิเทหานํ   จตฺตาริ   มหาสมุทฺทสหสฺสานิ   จตฺตาริ  มหาราชสหสฺสานิ
สหสฺสํ    จาตุมฺมหาราชิกานํ    สหสฺสํ    ตาวตึสานํ   สหสฺสํ   ยามานํ
สหสฺสํ    ตุสิตานํ   [๑]-   สหสฺสํ   พฺรหฺมโลกานํ   ยาวตา   ภิกฺขเว
สหสฺสโลกธาตุ   มหาพฺรหฺมา   ตตฺถ   อคฺคมกฺขายติ  มหาพฺรหฺมุโนปิ  โข
ภิกฺขเว  อตฺเถว  อญฺญถตฺตํ  อตฺถิ  วิปริณาโม  เอวํ  ปสฺสํ ภิกฺขเว สุตวา
อริยสาวโก   ตสฺมึปิ   นิพฺพินฺทติ   ตสฺมึ   นิพฺพินฺทนฺโต   อคฺเค  วิรชฺชติ
ปเคว หีนสฺมึ ฯ
     {๒๙.๒}   โหติ โส ภิกฺขเว สมโย ยํ อยํ โลโก สํวฏฺฏติ สํวฏฺฏมาเน
ภิกฺขเว  โลเก  เยภุยฺเยน  สตฺตา  อาภสฺสรวตฺตนิกา  ภวนฺติ  เต  ตตฺถ
โหนฺติ  มโนมยา  ปีติภกฺขา  สยํปภา  อนฺตลิกฺเข  จรา  สุภฏฺฐายิโน  จิรํ
ทีฆมทฺธานํ   ติฏฺฐนฺติ   สํวฏฺฏมาเน   ภิกฺขเว  โลเก  อาภสฺสรา  เทวา
อคฺคมกฺขายติ   อาภสฺสรานํปิ  โข   ภิกฺขเว  เทวานํ  อตฺเถว  อญฺญถตฺตํ
อตฺถิ   วิปริณาโม   เอวํ   ปสฺสํ   ภิกฺขเว  สุตวา  อริยสาวโก  ตสฺมึปิ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. สหสฺสํ นิมฺมานรตีนํ สหสฺสํ ปรนิมฺมิตวสวตฺตีนํ ฯ
นิพฺพินฺทติ ตสฺมึ นิพฺพินฺทนฺโต อคฺเค วิรชฺชติ ปเคว หีนสฺมินฺติ ฯ
     {๒๙.๓}   ทสยิมานิ    ภิกฺขเว   กสิณายตนานิ   กตมานิ   ทส
ปฐวีกสิณเมโก    สญฺชานาติ   อุทฺธํ   อโธ   ติริยํ   อทฺวยํ   อปฺปมาณํ
อาโปกสิณเมโก   สญฺชานาติ   ...   เตโชกสิณเมโก  สญฺชานาติ  ...
วาโยกสิณเมโก   สญฺชานาติ   ...   นีลกสิณเมโก   สญฺชานาติ   ...
ปีตกสิณเมโก   สญฺชานาติ   ...   โลหิตกสิณเมโก   สญฺชานาติ   ...
โอทาตกสิณเมโก   สญฺชานาติ  ...  อากาสกสิณเมโก  สญฺชานาติ  ...
วิญฺญาณกสิณเมโก     สญฺชานาติ     อุทฺธํ     อโธ    ติริยํ    อทฺวยํ
อปฺปมาณํ    อิมานิ    โข    ภิกฺขเว   ทส   กสิณายตนานิ   เอตทคฺคํ
ภิกฺขเว    อิเมสํ    ทสนฺนํ    กสิณายตนานํ   ยทิทํ   วิญฺญาณกสิณเมโก
สญฺชานาติ   อุทฺธํ   อโธ   ติริยํ   อทฺวยํ  อปฺปมาณํ  เอวํสญฺญิโนปิ  โข
ภิกฺขเว   สนฺติ   สตฺตา   เอวํสญฺญีนํปิ   โข  ภิกฺขเว  สตฺตานํ  อตฺเถว
อญฺญถตฺตํ   อตฺถิ   วิปริณาโม  เอวํ  ปสฺสํ  ภิกฺขเว  สุตวา  อริยสาวโก
ตสฺมึปิ นิพฺพินฺทติ ตสฺมึ นิพฺพินฺทนฺโต อคฺเค วิรชฺชติ ปเคว หีนสฺมึ ฯ
     {๒๙.๔}   อฏฺฐิมานิ   ภิกฺขเว   อภิภายตนานิ   กตมานิ   อฏฺฐ
อชฺฌตฺตํ    รูปสญฺญี    เอโก    พหิทฺธา    รูปานิ   ปสฺสติ   ปริตฺตานิ
สุวณฺณทุพฺพณฺณานิ    ตานิ    อภิภุยฺย    ชานามิ    ปสฺสามีติ   เอวํสญฺญี
โหติ   อิทํ   ปฐมํ   อภิภายตนํ   อชฺฌตฺตํ    รูปสญฺญี   เอโก  พหิทฺธา
รูปานิ    ปสฺสติ    อปฺปมาณานิ    สุวณฺณทุพฺพณฺณานิ    ตานิ    อภิภุยฺย
ชานามิ   ปสฺสามีติ   เอวํสญฺญี   โหติ  อิทํ  ทุติยํ  อภิภายตนํ   อชฺฌตฺตํ
อรูปสญฺญี   เอโก   พหิทฺธา   รูปานิ  ปสฺสติ  ปริตฺตานิ  สุวณฺณทุพฺพณฺณานิ
ตานิ  อภิภุยฺย  ชานามิ  ปสฺสามีติ  เอวํสญฺญี  โหติ  อิทํ  ตติยํ อภิภายตนํ
อชฺฌตฺตํ    อรูปสญฺญี   เอโก   พหิทฺธา   รูปานิ   ปสฺสติ   อปฺปมาณานิ
สุวณฺณทุพฺพณฺณานิ    ตานิ    อภิภุยฺย    ชานามิ    ปสฺสามีติ   เอวํสญฺญี
โหติ   อิทํ   จตุตฺถํ   อภิภายตนํ    อชฺฌตฺตํ  อรูปสญฺญี  เอโก  พหิทฺธา
รูปานิ    ปสฺสติ    นีลานิ    นีลวณฺณานิ    นีลนิทสฺสนานิ   นีลนิภาสานิ
เสยฺยถาปิ    นาม    อุมฺมารปุปฺผํ    ๑-   นีลํ   นีลวณฺณํ   นีลนิทสฺสนํ
นีลนิภาสํ   เสยฺยถาปิ  วาปน  ตํ  วตฺถํ  พาราณเสยฺยกํ  อุภโตภาควิมฏฺฐํ
นีลํ    นีลวณฺณํ    นีลนิทสฺสนํ    นีลนิภาสํ    เอวเมวํ   ๒-   อชฺฌตฺตํ
อรูปสญฺญี    เอโก    พหิทฺธา    รูปานิ   ปสฺสติ   นีลานิ   นีลวณฺณานิ
นีลนิทสฺสนานิ    นีลนิภาสานิ    ตานิ    อภิภุยฺย    ชานามิ   ปสฺสามีติ
เอวํสญฺญี    โหติ    อิทํ    ปญฺจมํ   อภิภายตนํ    อชฺฌตฺตํ   อรูปสญฺญี
เอโก   พหิทฺธา   รูปานิ   ปสฺสติ   ปีตานิ   ปีตวณฺณานิ   ปีตนิทสฺสนานิ
ปีตนิภาสานิ     เสยฺยถาปิ    นาม    กณฺณิการปุปฺผํ    ปีตํ    ปีตวณฺณํ
ปีตนิทสฺสนํ   ปีตนิภาสํ   เสยฺยถา   วาปน   ตํ   วตฺถํ   พาราณเสยฺยกํ
อุภโตภาควิมฏฺฐํ    ปีตํ    ปีตวณฺณํ    ปีตนิทสฺสนํ   ปีตนิภาสํ   เอวเมวํ
อชฺฌตฺตํ    อรูปสญฺญี    เอโก    พหิทฺธา    รูปานิ    ปสฺสติ   ปีตานิ
ปีตวณฺณานิ      ปีตนิทสฺสนานิ      ปีตนิภาสานิ      ตานิ     อภิภุยฺย
ชานามิ   ปสฺสามีติ   เอวํสญฺญี   โหติ   อิทํ  ฉฏฺฐํ  อภิภายตนํ  อชฺฌตฺตํ
อรูปสญฺญี   เอโก   พหิทฺธา   รูปานิ  ปสฺสติ  โลหิตกานิ  โลหิตกวณฺณานิ
โลหิตกนิทสฺสนานิ        โลหิตกนิภาสานิ       เสยฺยถาปิ       นาม
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. ยุ. อุมฺมาปุปฺผํ ฯ  ๒ โป. ม. เอวเมว ฯ
พนฺธชีวกปุปฺผํ   ๑-   โลหิตกํ  โลหิตกวณฺณํ  โลหิตกนิทสฺสนํ  โลหิตกนิภาสํ
เสยฺยถา   วาปน   ตํ   วตฺถํ  พาราณเสยฺยกํ  อุภโตภาควิมฏฺฐํ  โลหิตกํ
โลหิตกวณฺณํ     โลหิตกนิทสฺสนํ    โลหิตกนิภาสํ    เอวเมวํ    อชฺฌตฺตํ
อรูปสญฺญี   เอโก   พหิทฺธา   รูปานิ  ปสฺสติ  โลหิตกานิ  โลหิตกวณฺณานิ
โลหิตกนิทสฺสนานิ   โลหิตกนิภาสานิ   ตานิ   อภิภุยฺย  ชานามิ  ปสฺสามีติ
เอวํสญฺญี   โหติ   อิทํ   สตฺตมํ  อภิภายตนํ   อชฺฌตฺตํ  อรูปสญฺญี  เอโก
พหิทฺธา   รูปานิ   ปสฺสติ   โอทาตานิ  โอทาตวณฺณานิ  โอทาตนิทสฺสนานิ
โอทาตนิภาสานิ  เสยฺยถาปิ  นาม  โอสธิตารกา  โอทาตา  โอทาตวณฺณา
โอทาตนิทสฺสนา  โอทาตนิภาสา  เสยฺยถา  วาปน  ตํ วตฺถํ พาราณเสยฺยกํ
อุภโตภาควิมฏฺฐํ   โอทาตํ   โอทาตวณฺณํ   โอทาตนิทสฺสนํ   โอทาตนิภาสํ
เอวเมวํ  อชฺฌตฺตํ  อรูปสญฺญี  เอโก  พหิทฺธา  รูปานิ  ปสฺสติ  โอทาตานิ
โอทาตวณฺณานิ    โอทาตนิทสฺสนานิ    โอทาตนิภาสานิ   ตานิ   อภิภุยฺย
ชานามิ    ปสฺสามีติ    เอวํสญฺญี    โหติ    อิทํ   อฏฺฐมํ   อภิภายตนํ
อิมานิ   โข   ภิกฺขเว  อฏฺฐ  อภิภายตนานิ  เอตทคฺคํ  ภิกฺขเว  อิเมสํ
อฏฺฐนฺนํ   อภิภายตนานํ   ยทิทํ   อชฺฌตฺตํ   อรูปสญฺญี   เอโก   พหิทฺธา
รูปานิ     ปสฺสติ     โอทาตานิ    โอทาตวณฺณานิ    โอทาตนิทสฺสนานิ
โอทาตนิภาสานิ    ตานิ    อภิภุยฺย    ชานามิ    ปสฺสามีติ   เอวํสญฺญี
โหติ   เอวํสญฺญิโนปิ   โข   ภิกฺขเว   สนฺติ   สตฺตา  เอวํสญฺญีนํปิ  โข
ภิกฺขเว     สตฺตานํ     อตฺเถว     อญฺญถตฺตํ     อตฺถิ    วิปริณาโม
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. พนฺธุชีวกปุปฺผํ ฯ
เอวํ   ปสฺสํ   ภิกฺขเว   สุตวา   อริยสาวโก   ตสฺมึปิ  นิพฺพินฺทติ  ตสฺมึ
นิพฺพินฺทนฺโต อคฺเค วิรชฺชติ ปเคว หีนสฺมึ ฯ
     {๒๙.๕}   จตสฺโส  อิมา  ภิกฺขเว  ปฏิปทา  กตมา  จตสฺโส ทุกฺขา
ปฏิปทา   ทนฺธาภิญฺญา   ทุกฺขา   ปฏิปทา   ขิปฺปาภิญฺญา   สุขา  ปฏิปทา
ทนฺธาภิญฺญา   สุขา   ปฏิปทา  ขิปฺปาภิญฺญา  อิมา  โข  ภิกฺขเว  จตสฺโส
ปฏิปทา  เอตทคฺคํ  ภิกฺขเว  อิมาสํ  จตุนฺนํ  ปฏิปทานํ  ยทิทํ สุขา ปฏิปทา
ขิปฺปาภิญฺญา  เอวํปฏิปนฺนาปิ  โข  ภิกฺขเว  สนฺติ  สตฺตา  เอวํปฏิปนฺนานํปิ
โข  ภิกฺขเว  สตฺตานํ  อตฺเถว  อญฺญถตฺตํ  อตฺถิ  วิปริณาโม  เอวํ  ปสฺสํ
ภิกฺขเว   สุตวา   อริยสาวโก   ตสฺมึปิ   นิพฺพินฺทติ   ตสฺมึ  นิพฺพินฺทนฺโต
อคฺเค วิรชฺชติ ปเคว หีนสฺมึ ฯ
     {๒๙.๖}   จตสฺโส  อิมา  ภิกฺขเว สญฺญา กตมา จตสฺโส ปริตฺตเมโก
สญฺชานาติ    มหคฺคตเมโก    สญฺชานาติ    อปฺปมาณเมโก   สญฺชานาติ
นตฺถิ   กิญฺจีติ   อากิญฺจญฺญายตนเมโก   สญฺชานาติ   อิมา  โข  ภิกฺขเว
จตสฺโส  สญฺญา   เอตทคฺคํ  ภิกฺขเว  อิมาสํ  จตุนฺนํ  สญฺญานํ  ยทิทํ นตฺถิ
กิญฺจีติ   อากิญฺจญฺญายตนเมโก   สญฺชานาติ   เอวํสญฺญิโนปิ  โข  ภิกฺขเว
สนฺติ  สตฺตา  เอวํสญฺญีนํปิ  โข  ภิกฺขเว  สตฺตานํ  อตฺเถว อญฺญถตฺตํ อตฺถิ
วิปริณาโม  เอวํ  ปสฺสํ  ภิกฺขเว  สุตวา อริยสาวโก ตสฺมึปิ นิพฺพินฺทติ ตสฺมึ
นิพฺพินฺทนฺโต อคฺเค วิรชฺชติ ปเคว หีนสฺมึ ฯ
     {๒๙.๗}   เอตทคฺคํ   ภิกฺขเว  พาหิรกานํ  ทิฏฺฐิคตานํ  ยทิทํ  โน
จสฺสํ  โน  จ  เม  สิยา  น  ภวิสฺสามิ  น  เม  ภวิสฺสตีติ  เอวํทิฏฺฐิโน
ภิกฺขเว  เอตํ  ปาฏิกงฺขํ  ยา  จายํ  ตสฺส  ๑-  ภเว  อปฺปฏิกุลฺยตา สา
จสฺส   น  ภวิสฺสติ  ยา  จายํ  ตสฺส  ภวนิโรเธ  ปฏิกุลฺยตา  สา  จสฺส
น  ภวิสฺสตีติ  เอวํทิฏฺฐิโนปิ  โข  ภิกฺขเว  สนฺติ  สตฺตา เอวํ ทิฏฺฐีนํปิ โข
ภิกฺขเว   สตฺตานํ   อตฺเถว   อญฺญถตฺตํ   อตฺถิ  วิปริณาโม  เอวํ  ปสฺสํ
ภิกฺขเว   สุตวา   อริยสาวโก   ตสฺมึปิ   นิพฺพินฺทติ   ตสฺมึ  นิพฺพินฺทนฺโต
อคฺเค วิรชฺชติ ปเคว หีนสฺมึ ฯ
     {๒๙.๘}   สนฺติ  ภิกฺขเว  เอเก  สมณพฺราหฺมณา ปรมยกฺขวิสุทฺธึ ๒-
ปญฺญเปนฺติ   เอตทคฺคํ   ภิกฺขเว   ปรมยกฺขวิสุทฺธึ   ปญฺญเปนฺตานํ   ยทิทํ
สพฺพโส      อากิญฺจญฺญายตนํ     สมติกฺกมฺม     เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ
อุปสมฺปชฺช   วิหรติ  เต  ตทภิญฺญาย  ตสฺส  สจฺฉิกิริยาย  ธมฺมํ  เทเสนฺติ
เอวํวาทิโนปิ  โข  ภิกฺขเว  สนฺติ  สตฺตา เอวํวาทีนํปิ โข ภิกฺขเว สตฺตานํ
อตฺเถว  อญฺญถตฺตํ  อตฺถิ  วิปริณาโม เอวํ ปสฺสํ ภิกฺขเว สุตวา อริยสาวโก
ตสฺมึปิ นิพฺพินฺทติ ตสฺมึ นิพฺพินฺทนฺโต อคฺเค วิรชฺชติ ปเคว หีนสฺมึ ฯ
     {๒๙.๙}   สนฺติ  ภิกฺขเว  เอเก สมณพฺราหฺมณา ปรมทิฏฺฐธมฺมนิพฺพานํ
ปญฺญเปนฺติ   เอตทคฺคํ  ภิกฺขเว  ปรมทิฏฺฐธมฺมนิพฺพานํ  ปญฺญเปนฺตานํ  ยทิทํ
ฉนฺนํ   ผสฺสายตนานํ   สมุทยญฺจ   อฏฺฐงฺคมญฺจ   อสฺสาทญฺจ   อาทีนวญฺจ
นิสฺสรณญฺจ   ยถาภูตํ   วิทิตฺวา   อนุปาทา  วิโมกฺโข  เอวํวาทึ  โข  มํ
ภิกฺขเว  เอวมกฺขายึ  เอเก  สมณพฺราหฺมณา  อสตา  ตุจฺฉา มุสา อภูเตน
อพฺภาจิกฺขนฺติ    น    สมโณ    โคตโม   กามานํ   ปริญฺญํ   ปญฺญเปติ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ  ๒ ม. ยุ. ปรมตฺถวิสุทฺธึ ปญฺญาเปนฺติ ฯ
น    รูปานํ   ปริญฺญํ   ปญฺญเปติ   น   เวทนานํ   ปริญฺญํ   ปญฺญเปตีติ
กามานญฺจาหํ     ภิกฺขเว    ปริญฺญํ    ปญฺญเปมิ    รูปานญฺจ    ปริญฺญํ
ปญฺญเปมิ     เวทนานญฺจ     ปริญฺญํ    ปญฺญเปมิ    ทิฏฺเฐว    ธมฺเม
นิจฺฉาโต นิพฺพุโต สีติภูโต อนุปาทา ปรินิพฺพานํ ปญฺญเปมีติ ฯ
     [๓๐]   เอกํ  สมยํ  ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส
อาราเม  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน ราชา ปเสนทิ โกสโล อุยฺโยธิกาย
นิวตฺโต  โหติ  ชิตสงฺคาโม  ลทฺธาธิปฺปาโย  อถโข ราชา ปเสนทิ โกสโล
เยนาราโม  เตน  ปายาสิ  ยาวติกา  ยานสฺส ภูมิ ยาเนน คนฺตฺวา ยานา
ปจฺโจโรหิตฺวา ปตฺติโกว อารามํ ปาวิสิ ฯ
     เตน  โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา  ภิกฺขู  อพฺโภกาเส จงฺกมนฺติ ฯ
อถโข   ราชา   ปเสนทิ   โกสโล   เยน   เต   ภิกฺขู   เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา  เต  ภิกฺขู  เอตทโวจ  กหํ  นุ  โข  ภนฺเต ภควา เอตรหิ
วิหรติ   อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ   ทสฺสนกามา   หิ  มยํ  ภนฺเต  ภควนฺตํ
อรหนฺตํ   สมฺมาสมฺพุทฺธนฺติ   ฯ   เอโส  มหาราช  วิหาโร  สํวุตทฺวาโร
เตน    อปฺปสทฺโท    อุปสงฺกมิตฺวา    อตรมาโน   อาฬินฺทํ   ปวิสิตฺวา
อุกฺกาสิตฺวา อคฺคฬํ อาโกเฏหิ วิวริสฺสติ เต ภควา ทฺวารนฺติ ฯ
     {๓๐.๑}   อถโข ราชา ปเสนทิ โกสโล เยน โส วิหาโร สํวุตทฺวาโร
เตน  อปฺปสทฺโท  อุปสงฺกมิตฺวา  อตรมาโน  อาฬินฺทํ ปวิสิตฺวา อุกฺกาสิตฺวา
อคฺคฬํ  อาโกเฏสิ  ฯ  วิวริ ภควา ทฺวารํ ฯ อถโข ราชา ปเสนทิ โกสโล
วิหารํ   ปวิสิตฺวา  ภควโต  ปาเทสุ  สิรสา  นิปติตฺวา  ภควโต  ปาทานิ
มุเขน   จ   ปริจุมฺพติ   ปาณีหิ   จ   ปริสมฺพาหติ   นามญฺจ   สาเวติ
ราชาหํ ภนฺเต ปเสนทิ โกสโล ราชาหํ ภนฺเต ปเสนทิ โกสโลติ ฯ
     {๓๐.๒}   กมฺปน  ตฺวํ  มหาราช อตฺถวสํ สมฺปสฺสมาโน อิมสฺมึ สรีเร
เอวรูปํ  ปรมนิปจฺจการํ  กโรสิ  เมตฺตูปหารํ  อุปทํเสสีติ  ฯ  กตญฺญุตํ โข
อหํ   ภนฺเต   กตเวทิตํ   สมฺปสฺสมาโน  ภควติ  เอวรูปํ  ปรมนิปจฺจการํ
กโรมิ    เมตฺตูปหารํ    อุปทํเสมิ   ภควา   หิ   ภนฺเต   พหุชนหิตาย
ปฏิปนฺโน   พหุชนสุขาย   พหุชนหิตาย   อริยญาเย   ปติฏฺฐาปิตา   ยทิทํ
กลฺยาณธมฺมตาย    กุสลธมฺมตาย   ยมฺปิ   ภนฺเต   ภควา   พหุชนหิตาย
ปฏิปนฺโน   พหุชนสุขาย   พหุชนหิตาย   อริยญาเย   ปติฏฺฐาปิตา   ยทิทํ
กลฺยาณธมฺมตาย   กุสลธมฺมตาย   อิทมฺปิ   โข   อหํ   ภนฺเต   อตฺถวสํ
สมฺปสฺสมาโน   ภควติ   เอวรูปํ   ปรมนิปจฺจการํ   กโรมิ   เมตฺตูปหารํ
อุปทํเสมิ ฯ
     {๓๐.๓}   ปุน  จปรํ  ภนฺเต  ภควา  สีลวา  พุทฺธสีโล  อริยสีโล
กุสลสีโล  กุสลสีเลน  สมนฺนาคโต  ยมฺปิ  ภนฺเต  ภควา  สีลวา พุทฺธสีโล
อริยสีโล   กุสลสีโล   กุสลสีเลน  สมนฺนาคโต  อิทมฺปิ  โข  อหํ  ภนฺเต
อตฺถวสํ    สมฺปสฺสมาโน    ภควติ    เอวรูปํ   ปรมนิปจฺจการํ   กโรมิ
เมตฺตูปหารํ อุปทํเสมิ ฯ
     {๓๐.๔}   ปุน   จปรํ   ภนฺเต   ภควา   ทีฆรตฺตํ   อารญฺญโก
อรญฺญวนปตฺถานิ   ปนฺตานิ   เสนาสนานิ  ปฏิเสวติ  ยมฺปิ  ภนฺเต  ภควา
ทีฆรตฺตํ     อารญฺญโก     อรญฺญวนปตฺถานิ     ปนฺตานิ    เสนาสนานิ
ปฏิเสวติ  อิทมฺปิ  โข  อหํ  ภนฺเต  อตฺถวสํ  สมฺปสฺสมาโน ภควติ เอวรูปํ
ปรมนิปจฺจการํ  กโรมิ  เมตฺตูปหารํ  อุปทํเสมิ  ฯ  ปุน จปรํ ภนฺเต ภควา
สนฺตุฏฺโฐ อิตรีตรจีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาเรน
ยมฺปิ   ภนฺเต  ภควา  สนฺตุฏฺโฐ  อิตรีตรจีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจย-
เภสชฺชปริกฺขาเรน  อิทมฺปิ  โข  อหํ  ภนฺเต อตฺถวสํ สมฺปสฺสมาโน ภควติ
เอวรูปํ ปรมนิปจฺจการํ กโรมิ เมตฺตูปหารํ อุปทํเสมิ ฯ
     {๓๐.๕}   ปุน จปรํ ภนฺเต ภควา อาหุเนยฺโย ปาหุเนยฺโย ทกฺขิเณยฺโย
อญฺชลิกรณีโย   อนุตฺตรํ   ปุญฺญกฺเขตฺตํ   โลกสฺส   ยมฺปิ   ภนฺเต  ภควา
อาหุเนยฺโย  ปาหุเนยฺโย  ทกฺขิเณยฺโย  อญฺชลิกรณีโย  อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ
โลกสฺส  อิทมฺปิ  โข  อหํ  ภนฺเต  อตฺถวสํ  สมฺปสฺสมาโน  ภควติ เอวรูปํ
ปรมนิปจฺจการํ กโรมิ เมตฺตูปหารํ อุปทํเสมิ ฯ
     {๓๐.๖}   ปุน   จปรํ  ภนฺเต  ภควา  ยายํ  กถา  อภิสลฺเลขิกา
เจโตวิวรณสปฺปายา       เสยฺยถีทํ      อปฺปิจฺฉกถา      สนฺตุฏฺฐิกถา
ปวิเวกกถา     อสํสคฺคกถา    วิริยารมฺภกถา    สีลกถา    สมาธิกถา
ปญฺญากถา    วิมุตฺติกถา    วิมุตฺติญาณทสฺสนกถา    เอวรูปาย    กถาย
นิกามลาภี   อกิจฺฉลาภี   อกสิรลาภี   ยมฺปิ  ภนฺเต  ภควา  ยายํ  กถา
อภิสลฺเลขิกา    เจโตวิวรณสปฺปายา    เสยฺยถีทํ   อปฺปิจฺฉกถา   ฯเปฯ
วิมุตฺติญาณทสฺสนกถา    เอวรูปาย    กถาย    นิกามลาภี    อกิจฺฉลาภี
อกสิรลาภี  อิทมฺปิ  โข  อหํ  ภนฺเต  อตฺถวสํ สมฺปสฺสมาโน ภควติ เอวรูปํ
ปรมนิปจฺจการํ กโรมิ เมตฺตูปหารํ อุปทํเสมิ ฯ
     {๓๐.๗}   ปุน  จปรํ  ภนฺเต  ภควา  จตุนฺนํ ฌานานํ อาภิเจตสิกานํ
ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารานํ       นิกามลาภี       อกิจฺฉลาภี      อกสิรลาภี
ยมฺปิ     ภนฺเต     ภควา     จตุนฺนํ     ฌานานํ     อาภิเจตสิกานํ
ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารานํ   นิกามลาภี   อกิจฺฉลาภี   อกสิรลาภี   อิทมฺปิ  โข
อหํ   ภนฺเต   อตฺถวสํ   สมฺปสฺสมาโน   ภควติ  เอวรูปํ  ปรมนิปจฺจการํ
กโรมิ เมตฺตูปหารํ อุปทํเสมิ ฯ
     {๓๐.๘}   ปุน  จปรํ  ภนฺเต ภควา อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ
เสยฺยถีทํ  เอกมฺปิ  ชาตึ  เทฺวปิ ชาติโย ติสฺโสปิ ชาติโย จตสฺโสปิ ชาติโย
ปญฺจปิ  ชาติโย  ทสปิ  ชาติโย  วีสมฺปิ ชาติโย ตึสมฺปิ ชาติโย จตฺตาฬีสมฺปิ
ชาติโย   ปญฺญาสมฺปิ  ชาติโย  ชาติสตมฺปิ  ชาติสหสฺสมฺปิ  ชาติสตสหสฺสมฺปิ
อเนเกปิ  สํวฏฺฏกปฺเป  อเนเกปิ  วิวฏฺฏกปฺเป  อเนเกปิ สํวฏฺฏวิวฏฺฏกปฺเป
อมุตฺราสึ     เอวํนาโม     เอวํโคตฺโต    เอวํวณฺโณ    เอวมาหาโร
เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที    เอวมายุปริยนฺโต    โส   ตโต   จุโต   อมุตฺร
อุทปาทึ   ตตฺราปาสึ   เอวํนาโม  เอวํโคตฺโต  เอวํวณฺโณ  เอวมาหาโร
เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที   เอวมายุปริยนฺโต   โส   ตโต  จุโต  อิธุปฺปนฺโนติ
อิติ   สาการํ   สอุทฺเทสํ   อเนกวิหิตํ   ปุพฺเพนิวาสํ   อนุสฺสรติ   ยมฺปิ
ภนฺเต    ภควา    อเนกวิหิตํ    ปุพฺเพนิวาสํ    อนุสฺสรติ    เสยฺยถีทํ
เอกมฺปิ   ชาตึ   เทฺวปิ   ชาติโย   ฯเปฯ   อิติ   สาการํ   สอุทฺเทสํ
อเนกวิหิตํ    ปุพฺเพนิวาสํ    อนุสฺสรติ    อิทมฺปิ    โข   อหํ   ภนฺเต
อตฺถวสํ    สมฺปสฺสมาโน    ภควติ    เอวรูปํ   ปรมนิปจฺจการํ   กโรมิ
เมตฺตูปหารํ อุปทํเสมิ ฯ
     {๓๐.๙}   ปุน  จปรํ  ภนฺเต  ภควา  ทิพฺเพน  จกฺขุนา  วิสุทฺเธน
อติกฺกนฺตมานุสเกน     สตฺเต     ปสฺสติ     จวมาเน    อุปปชฺชมาเน
หีเน    ปณีเต   สุวณฺเณ   ทุพฺพณฺเณ   สุคเต   ทุคฺคเต   ยถากมฺมูปเค
สตฺเต    ปชานาติ    อิเม    วต   โภนฺโต   สตฺตา   กายทุจฺจริเตน
สมนฺนาคตา   วจีทุจฺจริเตน   สมนฺนาคตา   มโนทุจฺจริเตน   สมนฺนาคตา
อริยานํ      อุปวาทกา      มิจฺฉาทิฏฺฐิกา     มิจฺฉาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา
เต   กายสฺส   เภทา   ปรมฺมรณา   อปายํ   ทุคฺคตึ   วินิปาตํ   นิรยํ
อุปปนฺนา   อิเม   วา  ปน  โภนฺโต  สตฺตา  กายสุจริเตน  สมนฺนาคตา
วจีสุจริเตน     สมนฺนาคตา    มโนสุจริเตน    สมนฺนาคตา    อริยานํ
อนุปวาทกา    สมฺมาทิฏฺฐิกา    สมฺมาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา   เต   กายสฺส
เภทา   ปรมฺมรณา   สุคตึ   สคฺคํ   โลกํ   อุปปนฺนาติ   อิติ   ทิพฺเพน
จกฺขุนา    วิสุทฺเธน    อติกฺกนฺตมานุสเกน   สตฺเต   ปสฺสติ   จวมาเน
อุปปชฺชมาเน    หีเน   ปณีเต   สุวณฺเณ   ทุพฺพณฺเณ   สุคเต   ทุคฺคเต
ยถากมฺมูปเค   สตฺเต  ปชานาติ  ยมฺปิ  ภนฺเต  ภควา  ทิพฺเพน  จกฺขุนา
วิสุทฺเธน   อติกฺกนฺตมานุสเกน   ฯเปฯ   ยถากมฺมูปเค  สตฺเต  ปชานาติ
อิทมฺปิ   โข   อหํ   ภนฺเต   อตฺถวสํ   สมฺปสฺสมาโน   ภควติ  เอวรูปํ
ปรมนิปจฺจการํ กโรมิ เมตฺตูปหารํ อุปทํเสมิ ฯ
     {๓๐.๑๐}   ปุน จปรํ ภนฺเต ภควา อาสวานํ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺตึ
ปญฺญาวิมุตฺตึ   ทิฏฺเฐว   ธมฺเม   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช
วิหรติ   ยมฺปิ   ภนฺเต   ภควา   อาสวานํ  ขยา  อนาสวํ  เจโตวิมุตฺตึ
ปญฺญาวิมุตฺตึ   ฯเปฯ   สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช  วิหรติ  อิทมฺปิ  โข  อหํ
ภนฺเต   อตฺถวสํ   สมฺปสฺสมาโน  ภควติ  เอวรูปํ  ปรมนิปจฺจการํ  กโรมิ
เมตฺตูปหารํ   อุปทํเสมิ   ฯ   หนฺททานิ  มยํ  ภนฺเต  คจฺฉาม  พหุกิจฺจา
มยํ   พหุกรณียาติ   ฯ   ยสฺสทานิ   ตฺวํ   มหาราช  กาลํ  มญฺญสีติ  ฯ
อถโข   ราชา   ปเสนทิ  โกสโล  อุฏฺฐายาสนา  ภควนฺตํ  อภิวาเทตฺวา
ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามีติ ฯ
                     มหาวคฺโค ตติโย ฯ
                        ตสฺสุทฺทานํ
         สีหาธิมุตฺติกาเยน         จุนฺโท ๑- กสิเณน จ
         กาลี เทฺว มหาปญฺหา    โกสเลหิ อปเร เทฺวติ ฯ
                     ------------


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๔ หน้าที่ ๖๒-๗๔.
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=24&item=29&items=2&modeTY=2
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=24&item=29&items=2&modeTY=2&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=24&item=29&items=2&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=24&item=29&items=2&modeTY=2
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=24&i=29
             The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=7604
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=7604
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๔
http://84000.org/tipitaka/read/?index_24