พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๐ สุตฺต. ขุ. ชาตกํ (๒): ปญฺญาส-มหานิปาตชาตกํ

                                              อสีตินิปาตํ
                                          ๑ จุลฺลหํสชาตกํ
     [๑๖๓]        สุมุข อนุปจินนฺตา               ปกฺกมนฺติ วิหงฺคมา
                       คจฺฉ ตุวํปิ มา กงฺขิ               นตฺถิ พนฺเธ ๑- สหายตา ฯ
     [๑๖๔]        |๑๖๔.๑|   คจฺเฉ วาหํ น วา คจฺเฉ     น เตน อมโร สิยํ
                       สุขิตนฺตํ อุปาสิตฺวา         ทุกฺขิตนฺตํ กถํ ชเห ฯ
                       |๑๖๔.๒|   มรณํ วา ตยา สทฺธึ         ชีวิตํ วา ตยา วินา
                       ตเทว มรณํ เสยฺโย           ยญฺเจ ชีเว ตยา วินา ฯ
                       |๑๖๔.๓|   เนส ธมฺโม มหาราช        ยนฺตํ เอวํ คตํ ชเห
                       ยา คติ ตุยฺหํ สา มยฺหํ      รุจฺจเต วิหคาธิป ฯ
     [๑๖๕]        |๑๖๕.๑|   กา นุ ปาเสน พนฺธสฺส ๒-   คติ อญฺญา มหานสา
                       สา กถํ เจตยานสฺส         มุตฺตสฺส ตว รุจฺจติ ฯ
                       |๑๖๕.๒|   กํ วา ตฺวํ ปสฺสเส อตฺถํ     มม ตุยฺหญฺจ ปกฺขิม
                       ญาตีนํวาวสิฏฺฐานํ          อุภินฺนํ ชีวิตกฺขเย ฯ
                       |๑๖๕.๓|   ยนฺน กญฺจนเทฺวปิจฺฉ ๓- อนฺเธน ตมสา กตํ
                       ตาทิเส สญฺจชํ ปาณํ       กิมตฺถมภิโชตเย ๔- ฯ
     [๑๖๖]        |๑๖๖.๑|   กถํ นุ ปตตํ เสฏฺฐ  ธมฺเม อตฺถํ น พุชฺฌสิ
                       ธมฺโม อปจิโต สนฺโต       อตฺถํ ทสฺเสติ ปาณินํ ฯ
                       |๑๖๖.๒|   โสหํ ธมฺมํ อเปกฺขาโน     ธมฺมา จตฺถํ สมุฏฺฐิตํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. พทฺเธ ฯ   ๒ ม. พทฺธสฺส ฯ  ๓ ม. กญฺจนเทปิญฺฉ ฯ  ๔ ม. กมตฺถ ... ฯ
                       ภตฺติญฺจ ตยิ สมฺปสฺสํ     นาวกงฺขามิ ชีวิตํ ฯ
                       |๑๖๖.๓|   อทฺธา เอโส สตํ ธมฺโม    โย มิตฺโต มิตฺตมาปเท
                       น จเช ชีวิตสฺสาปิ           เหตุ ธมฺมมนุสฺสรํ ฯ
     [๑๖๗]        |๑๖๗.๑|   สฺวายํ ธมฺโม จ เต จิณฺโณ    ภตฺติ จ วิทิตา มยิ
                       กามํ กรสฺสุ มเยฺหตํ         คจฺเฉวานุมโต มยา ฯ
                       |๑๖๗.๒|   อปิเตฺววํ คเต กาเล          ยํ ขณฺฑํ ๑- ญาตินํ มยา
                       ตยา ตํ พุทฺธิสมฺปนฺน ๒-  อสฺส ปรมสํวุตํ ฯ
     [๑๖๘]        |๑๖๘.๑|   อิจฺเจวํ มนฺตยนฺตานํ      อริยานํ อริยวุตฺตินํ
                       ปจฺจทิสฺสถ เนสาโท       อาตุรานมิวนฺตโก ฯ
                       |๑๖๘.๒|   เต สตฺตุมภิสญฺจิกฺข        ทีฆรตฺตํ หิตา ทิชา
                       ตุณฺหี มาสิตฺถ อุภโย      น สญฺจเลสุมาสนา ฯ
                       |๑๖๘.๓|   ธตรฏฺเฐ จ ทิสฺวาน         สมุฑฺเฑนฺเต ตโต ตโต
                       อภิกฺกมถ เวเคน            ทิชสตฺตุ ทิชาธิเป ฯ
                       |๑๖๘.๔|   โส จ เวเคนภิกฺกมฺม       อาสชฺช ปรเม ทิเช
                       ปจฺจกมฺปิตฺถ ๓- เนสาโท   พนฺธา อิติ วิจินฺตยํ ฯ
                       |๑๖๘.๕|   เอกญฺจ พนฺธมาสีนํ       อพนฺธญฺจ ปุนาปรํ
                       อาสชฺช พนฺธมาสีนํ        เปกฺขมานมทีนวํ ฯ
                       |๑๖๘.๖|   ตโต โส วิมโตเยว          ปณฺฑเร อชฺฌภาสถ
                       ปวฑฺฒกาเย อาสีเน      ทิชสงฺฆคณาธิเป ฯ
                       |๑๖๘.๗|   ยนฺนุ ปาเสน มหตา       พนฺโธ น กุรุเต ทิสํ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. พทฺธํ ฯ ยุ. พนฺธํ ฯ  ๒ ม. พุทฺธิสมฺปนฺนํ ฯ      ๓ ม. ปจฺจกมิตฺถ ฯ
                       อถ กสฺมา อพนฺโธ ตฺวํ     พลี ปกฺขี น คจฺฉสิ ฯ
                       |๑๖๘.๘|   กึ นุ ตฺยายํ ทิโช โหติ       มุตฺโต พนฺธํ อุปาสสิ
                       โอหาย สกุณา ยนฺติ       กึ เอโก อวหียสิ ฯ
     [๑๖๙]        ราชา เม โส ทิชามิตฺต          สขา ปาณสโม จ เม
                       เนว นํ วิชหิสฺสามิ           ยาว กาลปริยายํ ๑- ฯ
     [๑๗๐]        กถํ ปนายํ วิหงฺโค               นาทฺทส ปาสโมฑฺฑิตํ
                       ปทํ เหตํ มหนฺตานํ                โพทฺธุมรหนฺติ อาปทํ ฯ
     [๑๗๑]        ยทา ปราภโว โหติ              โปโส ชีวิตสงฺขเย
                       อถ ชาลญฺจ ปาสญฺจ             อาสชฺชาปิ น พุชฺฌติ ฯ
     [๑๗๒]        อปิ เตฺวว มหาปญฺญ           ปาสา พหุวิธา กตา
                       คุยฺหมาสชฺช ๒- พชฺฌนฺติ     อเถวํ ชีวิตกฺขเย ฯ
     [๑๗๓]        อปิ นายํ ตยา สทฺธึ            สํวาสสฺส ๓- สุขุทฺรโย
                       อปิ โน อนุมญฺญาสิ            อปิ โน ชีวิตํ ทเท ฯ
     [๑๗๔]        น เจว เม ตฺวํ พนฺโธสิ          นปิ อิจฺฉามิ เต วธํ
                       กามํ ขิปฺปมิโต คนฺตฺวา         ชีว ตฺวํ อนิโฆ จิรํ ฯ
     [๑๗๕]        |๑๗๕.๑|   เนวาหเมตมิจฺฉามิ  อญฺญเตฺรตสฺส ชีวิตา
                       สเจ เอเกน ตุฏฺโฐสิ         มุญฺเจตํ มญฺจ ภกฺขย ฯ
                       |๑๗๕.๒|   อาโรหปริณาเหน           ตุลฺยสฺมา วยสา อุโภ
                       น เต ลาเภน ชินตฺถิ ๔-   เอเตน นิมินา ตุวํ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ กาลปริสฺสยนฺติปิ ฯ   ๒ สี. ยุ. คูฬฺหมาสชฺช ฯ    ๓ สี. ยุ. สมฺภาสสฺส ฯ
@๔ ม. ชีวตฺถิ ฯ โอนตาติปิ ฯ
                       |๑๗๕.๓|   ตทิงฺฆ สมเปกฺขสฺสุ ๑-    โหตุ คิทฺธิ ตวสฺมสุ ๒-
                       มํ ปุพฺเพ พนฺธปาเสน      ปจฺฉา มุญฺจ ทิชาธิปํ ฯ
                       |๑๗๕.๔|   ตาวเทว จ เต ลาโภ        กตสฺส ๓- ยาจนาย จ
                       มิตฺติ จ ธตรฏฺเฐหิ           ยาว ชีวาย เต สิยา ฯ
     [๑๗๖]        |๑๗๖.๑|   ปสฺสนฺตุ โน มหาสงฺฆา   ตยา มุตฺตํ อิโต คตํ
                       มิตฺตามจฺจา จ ภจฺจา จ   ปุตฺตทารา จ พนฺธวา ฯ
                       |๑๗๖.๒|   น จ เต ตาทิสา มิตฺตา     พหูนํ อิธ วิชฺชเร
                       ยถา ตฺวํ ธตรฏฺฐสฺส         ปาณสาธารโณ สขา ฯ
                       |๑๗๖.๓|   โส เต สหายํ มุญฺจามิ     โหติ ราชา ตวานุโค
                       กามํ ขิปฺปมิโต คนฺตฺวา    ญาติมชฺเฌ วิโรจถ ฯ
     [๑๗๗]        |๑๗๗.๑|   โส ปตีโต ปมุตฺเตน   ภตฺตุนา ภตฺตุคารโว
                       อชฺฌภาสถ วงฺกงฺโค       วาจํ กณฺณสุขํ ภณํ
                       |๑๗๗.๒|   เอวํ ลุทฺทก นนฺทสฺสุ       สห สพฺเพหิ ญาติภิ
                       ยถาหมชฺช นนฺทามิ        มุตฺตํ ทิสฺวา ทิชาธิปํ ฯ
     [๑๗๘]        |๑๗๘.๑|   เอหิ ตํ อนุสิกฺขามิ  ยถา ตฺวมปิ ลจฺฉเส
                       ลาภํ ตวายํ ธตรฏฺโฐ      ปาปํ กิญฺจิ น ทกฺขติ ฯ
                       |๑๗๘.๒|   ขิปฺปมนฺเตปุรํ คนฺตฺวา ๔-   รญฺโญ ทสฺเสหิ โน อุโภ
                       อพนฺเธ ปกตีภูเต           กาเช อุภยโต ฐิเต ฯ
                       |๑๗๘.๓|   ธตรฏฺฐา มหาราช          หํสาธิปติโน อิเม
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ย. สมเวกฺขสฺสุ ฯ  ๒ ม. ตวมฺหสุ ฯ  ๓ ม. กตาสฺส ฯ  ๔ ม. เนตฺวา ฯ
                       อยํ หิ ราชา หํสานํ         อยํ เสนาปตีตโร ฯ
                       |๑๗๘.๔|   อสํสยํ อิมํ ทิสฺวา           หํสราชํ นราธิโป
                       ปตีโต สุมโน วิตฺโต         พหุํ ทสฺสติ เต ธนํ ฯ
     [๑๗๙]        |๑๗๙.๑|   ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา  กมฺมุนา อุปปาทยิ
                       ขิปฺปมนฺเตปุรํ คนฺตฺวา    รญฺโญ หํเส อทสฺสยิ
                       อพนฺเธ ปกตีภูเต           กาเช อุภยโต ฐิเต ฯ
                       |๑๗๙.๒|   ธตรฏฺฐา มหาราช          หํสาธิปติโน อิเม
                       อยํ หิ ราชา หํสานํ         อยํ เสนาปตีตโร ฯ
     [๑๘๐]        กถํ ปนิเม วิหงฺคา               ตว หตฺถตฺถมาคตา ๑-
                       กถํ ลุทฺโท มหนฺตานํ             อิสฺสเร อิธ อชฺฌคา ฯ
     [๑๘๑]        |๑๘๑.๑|   วิหิตา สนฺติเม ปาสา  ปลฺลเลสุ ชนาธิป
                       ยํ ยทายตนํ มญฺเญ       ทิชานํ ปาณโรธนํ ฯ
                       |๑๘๑.๒|   ตาทิสํ ปาสมาสชฺช        หํสราชา อพชฺฌถ
                       ตํ อพนฺโธ อุปาสีโน        มมายํ อชฺฌภาสถ ฯ
                       |๑๘๑.๓|   สุทุกฺกรํ อนริเยหิ            ทหเต ภาวมุตฺตมํ
                       ภตฺตุรตฺเถ ปรกฺกนฺโต      ธมฺมยุตฺโต วิหงฺคโม ฯ
                       |๑๘๑.๔|   อตฺตโนยํ ๒- จชิตฺวาน     ชีวิตํ ชีวิตารโห
                       อนุตฺถุนนฺโต อาสีโน       ภตฺตุ ยาจิตฺถ ชีวิตํ ฯ
                       |๑๘๑.๕|   ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา         ปสาทมหมชฺฌคา
                       ตโต นํ ปามุจึ ปาสา       อนุญฺญาสึ สุเขน จ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. หตฺถตฺตมาคตา ฯ  ๒ ม. อตฺตนายํ ฯ
                       |๑๘๑.๖|   โส ปตีโต ปมุตฺเตน         ภตฺตุนา ภตฺตุคารโว
                       อชฺฌภาสถ วงฺกงฺโค        วาจํ กณฺณสุขํ ภณํ ฯ
                       |๑๘๑.๗|   เอวํ ลุทฺทก นนฺทสฺสุ        สห สพฺเพหิ ญาติภิ
                       ยถาหมชฺช นนฺทามิ        มุตฺตํ ทิสฺวา ทิชาธิปํ ฯ
                       |๑๘๑.๘|   เอหิ ตํ อนุสิกฺขามิ           ยถา ตฺวมปิ ลจฺฉเส
                       ลาภํ ตฺยายํ ๑- ธตรฏฺโฐ  ปาปํ กิญฺจิ น ทกฺขติ ฯ
                       |๑๘๑.๙|   ขิปฺปมนฺเตปุรํ คนฺตฺวา ๒- รญฺโญ ทสฺเสหิ โน อุโภ
                       อพนฺเธ ปกตีภูเต            กาเช อุภยโต ฐิเต ฯ
                       |๑๘๑.๑๐|   ธตรฏฺฐา มหาราช        หํสาธิปติโน อิเม
                       อยญฺหิ ราชา หํสานํ    อยํ เสนาปตีตโร ฯ
                       |๑๘๑.๑๑|   อสํสยํ อิมํ ทิสฺวา         หํสราชํ นราธิโป
                       ปตีโต สุมโน วิตฺโต      พหุํ ทสฺสติ เต ธนํ ฯ
                       |๑๘๑.๑๒|   เอวเมตสฺส วจนา         อานีตาเม อุโภ มยา
                       เอตฺเถว หิ อิเม อสฺสุ ๓-  อุโภ อนุมตา มยา ฯ
                       |๑๘๑.๑๓|   โสยํ เอวงฺคโต ปกฺขี      ทิโช ปรมธมฺมิโก
                       มาทิสสฺส หิ ลุทฺทสฺส    ชนเยยฺยาถ มทฺทวํ ฯ
                       |๑๘๑.๑๔|   อุปยานญฺจ เต เทว       นาญฺญํ ปสฺสามิ เอทิสํ
                       สพฺพสากุณิกคาเม ๔-  ตํ ปสฺส มนุชาธิป ฯ
     [๑๘๒]        |๑๘๒.๑|   ทิสฺวา นิสินฺนํ ราชานํ     ปีเฐ โสวณฺณเย สุเภ
                       อชฺฌภาสถ วงฺกงฺโค       วาจํ กณฺณสุขํ ภณํ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ตวายํ ฯ  ๒ ม. เนตฺวา ฯ  ๓ ม. อาสุํ ฯ  ๔ ม...กุณิกาคาเม ฯ
                       |๑๘๒.๒|   กจฺจิ นุ โภโต กุสลํ          กจฺจิ โภโต อนามยํ
                       กจฺจิ รฏฺฐมิทํ ผีตํ         ธมฺเมน มนุสาสสิ ฯ
     [๑๘๓]        กุสลญฺเจว เม หํส         อโถ หํส อนามยํ
                       อโถ รฏฺฐมิทํ ผีตํ          ธมฺเมน มนุสาสหํ ฯ
     [๑๘๔]        กจฺจิ นุ เต ๑- อมจฺเจสุ  โทโส โกจิ น วิชฺชติ
                       กจฺจิ จ เต ตวตฺเถสุ       นาวกงฺขนฺติ ชีวิตํ ฯ
     [๑๘๕]        อโถปิ เม อมจฺเจสุ        โทโส โกจิ น วิชฺชติ
                       อโถปิ เต มมตฺเถสุ       นาวกงฺขนฺติ ชีวิตํ ฯ
     [๑๘๖]        กจฺจิ เต สาทิสี ภริยา     อสฺสวา ปิยภาณินี
                       ปุตฺตรูปยสูเปตา            ตว ฉนฺทวสานุคา ฯ
     [๑๘๗]        อโถ เม สาทิสี ภริยา     อสฺสวา ปิยภาณินี
                       ปุตฺตรูปยสูเปตา          มม ฉนฺทวสานุคา ฯ
     [๑๘๘]        |๑๘๘.๑|   ภวนฺนุ ๒- กจฺจิ นุ มหา-  สตฺตุหตฺถตฺถตํ ๓- คโต
                       ทุกฺขมาปชฺช ๔- วิปุลํ   ตสฺมึ ปฐมมาปเท ฯ
                       |๑๘๘.๒|   กจฺจิ ยนฺนาปติตฺวาน       ทณฺเฑน สมโปถยิ
                       เอวเมเตสํ ชมฺมานํ          ปาติกํ ภวติ ตาวเท ฯ
     [๑๘๙]        |๑๘๙.๑|   เขมมาสิ มหาราช  เอวมาปริยาสติ ๕-
                       น จายํ กิญฺจิรสฺมาสุ        สตฺตูว สมปชฺชถ ฯ
                       |๑๘๙.๒|   ปจฺจกมฺปิตฺถ ๖- เนสาโท ปุพฺเพว อชฺฌภาสถ
                       ตทายํ สุมุโขเยว             ปณฺฑิโต ปจฺจภาสถ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. กจฺจิ โภโต ฯ  ๒ ม. ภวนฺตํ ฯ สี. ยุ. ภวํ ตุ ฯ  ๓ ม. ...สตฺตุหตฺถตฺตํ ฯ
@๔ ม. ทุกฺขมาปชฺชิ ฯ  ๕ ม. เอวมาปทิยา สติ ฯ  สี. ยุ. เอวมาปทิ สํสติ ฯ
@๖ ม. ปจฺจกมิตฺถ ฯ
                       |๑๘๙.๓|   ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา          ปสาทมยมชฺฌคา
                       ตโต มํ ปามุจิ ปาสา        อนุญฺญาสิ สุเขน จ ฯ
                       |๑๘๙.๔|   อิทญฺจ สุมุเขเนว            เอตทตฺถาย จินฺติตํ
                       โภโต สกาเส อาคมนํ      เอตสฺส ธนมิจฺฉตา ฯ
     [๑๙๐]        สฺวาคตญฺเจวิทํ ภวตํ            ปตีโต จสฺมิ ทสฺสนา
                       เอโส จาปิ พหุวิตฺตํ         ลภตํ ยาวทิจฺฉติ ฯ
     [๑๙๑]        สนฺตปฺปยิตฺวา เนสาทํ          โภเคหิ มนุชาธิโป
                       อชฺฌภาสถ วงฺกงฺโค ๑-  วาจํ กณฺณสุขํ ภณํ ฯ
     [๑๙๒]        |๑๙๒.๑|   ยํ ขลุ ธมฺมมาธีนํ   วโส วตฺตติ กิญฺจิ นํ ๒-
                       สพฺพตฺถิสฺสริยํ ภวตํ      ปสาสถ ยทิจฺฉถ ฯ
                       |๑๙๒.๒|   ทานตฺถํ อุปโภตฺตุํ วา    ยญฺจญฺญํ อุปกปฺปติ
                       เอตํ ททามิ โว วิตฺตํ      อิสฺสริยํ วิสฺสชามิ โว ฯ
     [๑๙๓]        ยถา จ มฺยายํ สุมุโข             อชฺฌภาเสยฺย ปณฺฑิโต
                       กามสา พุทฺธิสมฺปนฺโน         ตมสฺส ๓- ปรมปฺปิยํ ฯ
     [๑๙๔]        |๑๙๔.๑|   อหํ ขลุ มหาราช    นาคราชาริวนฺตรํ
                       ปฏิวตฺตุํ น สกฺโกมิ          น เม โส วินโย สิยา ฯ
                       |๑๙๔.๒|   อมฺหากญฺเจว โส ๔- เสฏฺโฐ    ตฺวญฺจ อุตฺตมสตฺตโว
                       ภูมิปาโล มนุสฺสินฺโท       ปูชา พหูหิ เหตุภิ ฯ
                       |๑๙๔.๓|   เตสํ อุภินฺนํ ภณตํ           วตฺตมาเน วินิจฺฉเย
                       นนฺตรํ ๕- ปฏิวตฺตพฺพํ     เปสฺเสน มนุชาธิป ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. วกุกงฺคํ ฯ  ๒ ม. กิญฺจนํ ฯ  ๓ ม. ตํ มฺยาสฺส ฯ  ๔ สี. ยุ. โย ฯ
@๕ สี. ยุ. นานฺตรํ ฯ
     [๑๙๕]        |๑๙๕.๑|   ธมฺเมน กิร เนสาโท  ปณฺฑิโต อณฺฑโช อิติ
                       น เหว อกตตฺตสฺส           นโย เอตาทิโส สิยา ฯ
                       |๑๙๕.๒|   เอวํ อคฺคปกติมา            เอวํ อุตฺตมสตฺตโว
                       ยาวตตฺถิ มยา ทิฏฺฐา       นาญฺญํ ปสฺสามิ เอทิสํ ฯ
                       |๑๙๕.๓|   ตุฏฺโฐสฺมิ โว ปกติยา       วากฺเยน มธุเรน จ
                       เอโส จาปิ มมจฺฉนฺโท      จิรํ ปสฺเสยฺย โว อุโภ ฯ
     [๑๙๖]        |๑๙๖.๑|   ยํ กิจฺจํ ปรเม มิตฺเต  กตมสฺมาสุ ตํ ตยา
                       ปตฺตา นิสฺสํสยํ ตฺยมฺหา   ภตฺติรสฺมาสุ ยา ตว ฯ
                       |๑๙๖.๒|   อทุญฺจ นูน สุมหา-          ญาติสงฺฆสฺสมนฺตรํ
                       อทสฺสเนน อสฺมากํ          ทุกฺขํ พหูสุ ปกฺขิสุ ฯ
                       |๑๙๖.๓|   เตสํ โสกวิฆาตาย            ตยา อนุมตา มยํ
                       ตํ ปทกฺขิณโต กตฺวา        ญาตี ปสฺเสมุรินฺทม ฯ
                       |๑๙๖.๔|   อทฺธาหํ วิปุลํ ปีตึ            ภวตํ วินฺทามิ ทสฺสนา
                       เอโส วาปิ มหาอตฺโถ      ญาติวิสฺสาสนา สิยา ฯ
     [๑๙๗]        |๑๙๗.๑|   อิทํ วตฺวา ธตรฏฺโฐ   หํสราชา นราธิปํ
                       อุตฺตมํ ชวมนฺวาย            ญาติสงฺฆมุปาคมุํ ฯ
                       |๑๙๗.๒|   เต อโรเค อนุปฺปตฺเต        ทิสฺวาน ปรเม ทิเช
                       เกกาติมกรุํ หํสา             ปุถุสทฺโท อชายถ ฯ
                       |๑๙๗.๓|   เต ปตีตา ปมุตฺเตน         ภตฺตุนา ภตฺตุคารวา
                       สมนฺตา ปริกรึสุ ๑-         อณฺฑชา ลทฺธปจฺจยา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ปริกิรึสุ ฯ
     [๑๙๘]        เอวํ มิตฺตวตํ อตฺถา              สพฺเพ โหนฺติ ปทกฺขิณา
                       หํสา ยถา ธตรฏฺฐา                ญาติสงฺฆมุปาคมุนฺติ ฯ
                                         จุลฺลหํสชาตกํ ปฐมํ ฯ
                                                ---------


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๖๘-๗๗.
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=28&item=163&items=36&modeTY=2
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=28&item=163&items=36&modeTY=2&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=28&item=163&items=36&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=28&item=163&items=36&modeTY=2
             ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=163
             The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=42&A=4264
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=42&A=4264
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘
http://84000.org/tipitaka/read/?index_28