บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ ภาษาบาลี อักษรไทย พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๔ วินย. มหาวคฺโค (๑)
[๑๗๕] อถโข ภควา ราชคเห ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา เยน โจทนาวตฺถุ ๒- เตน จาริกํ ปกฺกามิ อนุปุพฺเพน จาริกํ จรมาโน เยน โจทนาวตฺถุ ตทวสริ ฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรสฺมึ อาวาเส สมฺพหุลา ภิกฺขู วิหรนฺติ ฯ ตตฺถ เถโร ภิกฺขุ พาโล โหติ อพฺยตฺโต ฯ โส น ชานาติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วา ฯ อถโข เตสํ ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ ภควตา ปญฺญตฺตํ เถราธิกํ ปาติโมกฺขนฺติ อยญฺจ อมฺหากํ เถโร พาโล อพฺยตฺโต น ชานาติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วา กถํ นุ โข อเมฺหหิ ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว โย ตตฺถ ภิกฺขุ พฺยตฺโต ปฏิพโล ตสฺสาเธยฺยํ ปาติโมกฺขนฺติ ฯ [๑๗๖] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรสฺมึ อาวาเส ตทหุโปสเถ สมฺพหุลา ภิกฺขู วิหรนฺติ พาลา อพฺยตฺตา ฯ เต น ชานนฺติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วา ฯ เต เถรํ อชฺเฌสึสุ อุทฺทิสตุ ภนฺเต เถโร ปาติโมกฺขนฺติ ฯ โส เอวมาห น เม อาวุโส วตฺตตีติ ฯ ทุติยํ เถรํ ๓- อชฺเฌสึสุ @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อญฺญติตฺถิยภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ สี. อญฺญติตฺถิยภาณวารํ เอกาทสมํ ฯ @๒ โจทนาวตฺถุ นาม เอกํ นครนฺติ ตฏฺฏีกา ฯ ๓ ม. ยุ. ทุติยเถรํ ฯ อุทฺทิสตุ ภนฺเต เถโร ปาติโมกฺขนฺติ ฯ โสปิ เอวมาห น เม อาวุโส วตฺตตีติ ฯ ตติยํ เถรํ ๑- อชฺเฌสึสุ อุทฺทิสตุ ภนฺเต เถโร ปาติโมกฺขนฺติ ฯ โสปิ เอวมาห น เม อาวุโส วตฺตตีติ ฯ เอเตเนว อุปาเยน ยาวสงฺฆนวกํ อชฺเฌสึสุ อุทฺทิสตุ อายสฺมา ปาติโมกฺขนฺติ ฯ โสปิ เอวมาห น เม ภนฺเต วตฺตตีติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ {๑๗๖.๑} อิธ ปน ภิกฺขเว อญฺญตรสฺมึ อาวาเส ตทหุโปสเถ สมฺพหุลา ภิกฺขู วิหรนฺติ พาลา อพฺยตฺตา ฯ เต น ชานนฺติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วา ฯ เต เถรํ อชฺเฌสนฺติ อุทฺทิสตุ ภนฺเต เถโร ปาติโมกฺขนฺติ ฯ โส เอวํ วเทติ น เม อาวุโส วตฺตตีติ ฯ ทุติยํ เถรํ อชฺเฌสนฺติ อุทฺทิสตุ ภนฺเต เถโร ปาติโมกฺขนฺติ ฯ โสปิ เอวํ วเทติ น เม อาวุโส วตฺตตีติ ฯ ตติยํ เถรํ อชฺเฌสนฺติ อุทฺทิสตุ ภนฺเต เถโร ปาติโมกฺขนฺติ ฯ โสปิ เอวํ วเทติ น เม อาวุโส วตฺตตีติ ฯ เอเตเนว อุปาเยน ยาวสงฺฆนวกํ อชฺเฌสนฺติ อุทฺทิสตุ อายสฺมา ปาติโมกฺขนฺติ ฯ โสปิ เอวํ วเทติ น เม ภนฺเต วตฺตตีติ ฯ เตหิ ภิกฺขเว ภิกฺขูหิ เอโก ภิกฺขุ สามนฺตา อาวาสา สชฺชุกํ ปาเหตพฺโพ คจฺฉาวุโส สงฺขิตฺเตน วา วิตฺถาเรน วา ปาติโมกฺขํ ปริยาปุณิตฺวา อาคจฺฉาติ ฯ {๑๗๖.๒} อถโข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ โก ๒- นุ โข ปาเหตพฺโพติ ฯ @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ตติยถรํ ฯ ๒ ม. ยุ. เกน นุโข ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว เถเรน ภิกฺขุนา นวกํ ภิกฺขุํ อาณาเปตุนฺติ ฯ เถเรน อาณตฺตา นวา ภิกฺขู น คจฺฉนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ น ภิกฺขเว เถเรน อาณตฺเตน อคิลาเนน น คนฺตพฺพํ โย น คจฺเฉยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ [๑๗๗] อถโข ภควา โจทนาวตฺถุสฺมึ ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา ปุนเทว ราชคหํ ปจฺจาคจฺฉิ ฯ เตน โข ปน สมเยน มนุสฺสา ภิกฺขู ปิณฺฑาย จรนฺเต ปุจฺฉนฺติ กติมี ๑- ภนฺเต ปกฺขสฺสาติ ฯ ภิกฺขู เอวมาหํสุ น โข มยํ อาวุโส ชานามาติ ฯ มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขียนฺติ วิปาเจนฺติ ปกฺขคณนมตฺตมฺปิเม สมณา สกฺยปุตฺติยา น ชานนฺติ กิมฺปนิเม อญฺญํ กิญฺจิ กลฺยาณํ ชานิสฺสนฺตีติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว ปกฺขคณนํ อุคฺคเหตุนฺติ ฯ อถโข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ เกน นุ โข ปกฺขคณนา อุคฺคเหตพฺพาติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว สพฺเพเหว ปกฺขคณนํ อุคฺคเหตุนฺติ ฯ {๑๗๗.๑} เตน โข ปน สมเยน มนุสฺสา ภิกฺขู ปิณฺฑาย จรนฺเต ปุจฺฉนฺติ กีวติกา ภนฺเต ภิกฺขูติ ฯ ภิกฺขู เอวมาหํสุ น โข มยํ อาวุโส ชานามาติ ฯ มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขียนฺติ วิปาเจนฺติ อญฺญมญฺญมฺปิเม สมณา สกฺยปุตฺติยา น ชานนฺติ กิมฺปนิเม อญฺญํ @เชิงอรรถ: ๑ สี. กตมี ฯ กิญฺจิ กลฺยาณํ ชานิสฺสนฺตีติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว ภิกฺขู คเณตุนฺติ ฯ อถโข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ กทา นุ โข ภิกฺขู คเณตพฺพาติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว ตทหุโปสเถ นามมตฺเตน ๑- วา คเณตุํ สลากํ วา คเหตุนฺติ ๒- ฯ [๑๗๘] เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู อชานนฺตา อชฺชุโปสโถติ ทูรํ คามํ ปิณฺฑาย คจฺฉนฺติ ๓- ฯ เต อุทฺทิสฺสมาเนปิ ปาติโมกฺเข อาคจฺฉนฺติ อุทฺทิฏฺฐมตฺเตปิ อาคจฺฉนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว อาโรเจตุํ อชฺชุโปสโถติ ฯ อถโข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ เกน นุ โข อาโรเจตพฺโพติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว เถเรน ภิกฺขุนา กาลวโต อาโรเจตุนฺติ ฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร เถโร กาลวโต นสฺสริ ๔- ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว ภตฺตกาเลปิ อาโรเจตุนฺติ ฯ ภตฺตกาเลปิ นสฺสริ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว ยํ กาลํ สรติ ตํ กาลํ อาโรเจตุนฺติ ฯ [๑๗๙] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรสฺมึ อาวาเส อุโปสถาคารํ อุกฺลาปํ โหติ ฯ อาคนฺตุกา ภิกฺขู อุชฺฌายนฺติ ขียนฺติ วิปาเจนฺติ @เชิงอรรถ: ๑ ม. นามคฺเคน ฯ ยุ. คณมคฺเคน สี. นามตฺเตน ฯ ๒ คาเหตุนฺติปิ ปาโฐ ฯ @๓ ม. ยุ. จรนฺติ ฯ ๔ ม. ยุ. นสฺสรติ ฯ กถํ หิ นาม ภิกฺขู อุโปสถาคารํ น สมฺมชฺชิสฺสนฺตีติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว อุโปสถาคารํ สมฺมชฺชิตุนฺติ ฯ อถโข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ เกน นุ โข อุโปสถาคารํ สมฺมชฺชิตพฺพนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว เถเรน ภิกฺขุนา นวํ ภิกฺขุํ อาณาเปตุนฺติ ฯ เถเรน อาณตฺตา นวา ภิกฺขู น สมฺมชฺชนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ น ภิกฺขเว เถเรน อาณตฺเตน อคิลาเนน น สมฺมชฺชิตพฺพํ โย น สมฺมชฺเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ {๑๗๙.๑} เตน โข ปน สมเยน อุโปสถาคาเร อาสนํ อปฺปญฺญตฺตํ โหติ ฯ ภิกฺขู ฉมายํ นิสีทนฺติ ฯ คตฺตานิปิ จีวรานิปิ ปํสุกิตานิ โหนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว อุโปสถาคาเร อาสนํ ปญฺญาเปตุนฺติ ฯ อถโข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ เกน นุ โข อุโปสถาคาเร อาสนํ ปญฺญาเปตพฺพนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว เถเรน ภิกฺขุนา นวํ ภิกฺขุํ อาณาเปตุนฺติ ฯ เถเรน อาณตฺตา นวา ภิกฺขู อาสนํ ๑- น ปญฺญาเปนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ น ภิกฺขเว เถเรน อาณตฺเตน อคิลาเนน อาสนํ ๑- น ปญฺญาเปตพฺพํ โย น ปญฺญาเปยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ {๑๗๙.๒} เตน โข ปน สมเยน อุโปสถาคาเร ปทีโป น โหติ ฯ ภิกฺขุ อนฺธกาเร กายมฺปิ จีวรมฺปิ อกฺกมนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว อุโปสถาคาเร @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ ปทีปํ กาตุนฺติ ฯ อถโข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ เกน นุ โข อุโปสถาคาเร ปทีโป กาตพฺโพติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว เถเรน ภิกฺขุนา นวํ ภิกฺขุํ อาณาเปตุนฺติ ฯ เถเรน อาณตฺตา นวา ภิกฺขู น ปทีเปนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ น ภิกฺขเว เถเรน อาณตฺเตน อคิลาเนน นปฺปทีเปตพฺโพ ๑- โย นปฺปทีเปยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ๒- ฯ [๑๘๐] เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา ภิกฺขู พาลา อพฺยตฺตา @เชิงอรรถ: ๑ นปฺปทีเปตพฺพํ ฯ ๒ อิโต ปรํ ปานียปริโภชนียุปฏฺฐปนวตฺถุ ม. ยุ. โปตฺถเกสุ @เอวํ ทิสฺสติ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรสฺมึ อาวาเส อาวาสิกา ภิกฺขู เนว @ปานียํ อุปฏฺฐาเปนฺติ น ปริโภชนียํ อุปฏฺฐาเปนฺติ ฯ อาคนฺตุกา ภิกฺขู อุชฺฌายนฺติ @ขียนฺติ วิปาเจนฺติ กถํ หิ นาม อาวาสิกา ภิกฺขู เนว ปานียํ อุปฏฺฐาเปสฺสนฺติ น @ปริโภชนียํ อุปฏฺฐาเปสฺสนฺตีติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ @ภิกฺขเว ปานียํ ปริโภชนียํ อุปฏฺฐาเปตุนฺติ ฯ อถโข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ เกน @นุ โข ปานียํ ปริโภชนียํ อุปฏฺฐาเปตพฺพนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ @อนุชานามิ ภิกฺขเว เถเรน ภิกฺขุนา นวํ ภิกฺขุํ อาณาเปตุนฺติ ฯ เถเรน อาณตฺตา นวา @ภิกฺขู น อุปฏฺฐาเปนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ น ภิกฺขเว เถเรน อาณตฺเตน @อคิลาเนน น อุปฏฺฐาเปตพฺพํ โย น อุปฏฺฐาเปยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ ทิสงฺคมิกา อาจริยุปชฺฌาเย น ๑- อาปุจฺฉึสุ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ {๑๘๐.๑} อิธ ปน ภิกฺขเว สมฺพหุลา ภิกฺขู พาลา อพฺยตฺตา ทิสงฺคมิกา อาจริยุปชฺฌาเย น ๑- อาปุจฺฉนฺติ ฯ เต ๒- ภิกฺขเว อาจริยุปชฺฌาเยหิ ปุจฺฉิตพฺพา กหํ คมิสฺสถ เกน สทฺธึ คมิสฺสถาติ ฯ เต เจ ภิกฺขเว พาลา อพฺยตฺตา อญฺเญ พาเล อพฺยตฺเต อปทิเสยฺยุํ น ภิกฺขเว อาจริยุปชฺฌาเยหิ อนุชานิตพฺพา อนุชาเนยฺยุํ เจ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ เต เจ ๓- ภิกฺขเว พาลา อพฺยตฺตา อนนุญฺญาตา อาจริยุปชฺฌาเยหิ คจฺเฉยฺยุญฺเจ ๔- อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ {๑๘๐.๒} อิธ ปน ภิกฺขเว อญฺญตรสฺมึ อาวาเส สมฺพหุลา ภิกฺขู วิหรนฺติ พาลา อพฺยตฺตา ฯ เต น ชานนฺติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วา ฯ ตตฺถ อญฺโญ ภิกฺขุ อาคจฺฉติ พหุสฺสุโต อาคตาคโม ธมฺมธโร วินยธโร มาติกาธโร ปณฺฑิโต พฺยตฺโต เมธาวี ลชฺชี กุกฺกุจฺจโก สิกฺขากาโม ฯ เตหิ ภิกฺขเว ภิกฺขูหิ โส ภิกฺขุ สงฺคเหตพฺโพ อนุคฺคเหตพฺโพ อุปลาเปตพฺโพ อุปฏฺฐาเปตพฺโพ จุณฺเณน มตฺติกาย ทนฺตกฏฺเฐน มุโขทเกน โน เจ สงฺคเณฺหยฺยุํ อนุคฺคเณฺหยฺยุํ อุปลาเปยฺยุํ อุปฏฺฐาเปยฺยุํ จุณฺเณน มตฺติกาย ทนฺตกฏฺเฐน มุโขทเกน อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ {๑๘๐.๓} อิธ ปน ภิกฺขเว อญฺญตรสฺมึ อาวาเส ตทหุโปสเถ สมฺพหุลา @เชิงอรรถ: ๑ ม. นสทฺโท นตฺถิ ฯ ๒ สพฺพตฺถ เตหีติ ทิสฺสติ ฯ ๓ ม. จ ฯ @๔ ยุ. คจฺเฉยฺยุํ ฯ สี. คจฺเฉยฺยุญฺเจว ฯ ภิกฺขู วิหรนฺติ พาลา อพฺยตฺตา ฯ เต น ชานนฺติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วา ฯ เตหิ ภิกฺขเว ภิกฺขูหิ เอโก ภิกฺขุ สามนฺตา อาวาสา สชฺชุกํ ปาเหตพฺโพ คจฺฉาวุโส สงฺขิตฺเตน วา วิตฺถาเรน วา ปาติโมกฺขํ ปริยาปุณิตฺวา อาคจฺฉาติ ฯ เอวญฺเจตํ ลเภถ อิจฺเจตํ กุสลํ โน เจ ลเภถ เตหิ ภิกฺขเว ภิกฺขูหิ สพฺเพเหว ยตฺถ ชานนฺติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วา โส อาวาโส คนฺตพฺโพ โน เจ คจฺเฉยฺยุํ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ {๑๘๐.๔} อิธ ปน ภิกฺขเว อญฺญตรสฺมึ อาวาเส สมฺพหุลา ภิกฺขู วสฺสํ วสนฺติ พาลา อพฺยตฺตา ฯ เต น ชานนฺติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วา ฯ เตหิ ภิกฺขเว ภิกฺขูหิ เอโก ภิกฺขุ สามนฺตา อาวาสา สชฺชุกํ ปาเหตพฺโพ คจฺฉาวุโส สงฺขิตฺเตน วา วิตฺถาเรน วา ปาติโมกฺขํ ปริยาปุณิตฺวา อาคจฺฉาติ ฯ เอวญฺเจตํ ลเภถ อิจฺเจตํ กุสลํ โน เจ ลเภถ เอโก ภิกฺขุ สตฺตาหกาลิกํ ปาเหตพฺโพ คจฺฉาวุโส สงฺขิตฺเตน วา วิตฺถาเรน วา ปาติโมกฺขํ ปริยาปุณิตฺวา อาคจฺฉาติ ฯ เอวญฺเจตํ ลเภถ อิจฺเจตํ กุสลํ โน เจ ลเภถ น ภิกฺขเว เตหิ ภิกฺขูหิ ตสฺมึ อาวาเส วสฺสํ วสิตพฺพํ วเสยฺยุํ เจ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯเนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔ หน้าที่ ๒๒๗-๒๓๔. http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=4&item=175&items=6&modeTY=2&mode=bracket อ่านโดยใช้เนื้อความเป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=4&item=175&items=6&modeTY=2 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=4&item=175&items=6&modeTY=2&mode=bracket อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=4&item=175&items=6&modeTY=2&mode=bracket ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=175 The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=3069 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=3069 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_4
|
บันทึก ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]