บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
TIPITAKA Volume 11 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 3 : Sutta. Tī. Pā.
[250] Cattāri dhammapadāni anabhijjhā dhammapadaṃ abyāpādo dhammapadaṃ sammāsati dhammapadaṃ sammāsamādhi dhammapadaṃ. [251] Cattāri dhammasamādānāni atthāvuso dhammasamādānaṃ paccuppannaṃ dukkhañceva āyatiñca dukkhavipākaṃ atthāvuso dhammasamādānaṃ paccuppannaṃ dukkhañceva āyatiñca sukhavipākaṃ atthāvuso dhammasamādānaṃ paccuppannaṃ sukhañceva āyatiñca dukkhavipākaṃ atthāvuso dhammasamādānaṃ paccuppannaṃ sukhañceva āyatiñca sukhavipākaṃ. [252] Cattāro dhammakkhandhā sīlakkhandho samādhikkhandho paññākkhandho vimuttikkhandho. [253] Cattāri balāni viriyabalaṃ satibalaṃ samādhibalaṃ paññābalaṃ. [254] Cattāri adhiṭṭhānāni paññādhiṭṭhānaṃ saccādhiṭṭhānaṃ cāgādhiṭṭhānaṃ upasamādhiṭṭhānaṃ. [255] Cattāro pañhābyākaraṇā 1- ekaṃsabyākaraṇīyo pañho paṭipucchābyākaraṇīyo pañho vibhajjabyākaraṇīyo pañho ṭhapanīyo pañho. @Footnote: 1 Ma. ...byākaraṇāni. Yu. ...vyākaraṇā. [256] Cattāri kammāni atthāvuso kammaṃ kaṇhaṃ kaṇhavipākaṃ atthāvuso kammaṃ sukkaṃ sukkavipākaṃ atthāvuso kammaṃ kaṇhasukkaṃ kaṇhasukkavipākaṃ atthāvuso kammaṃ akaṇhaasukkaṃ akaṇhaasukkavipākaṃ kammakkhayāya saṃvattati. [257] Cattāro sacchikaraṇīyā dhammā pubbenivāso satiyā sacchikaraṇīyo sattānaṃ cutupapāto cakkhunā sacchikaraṇīyo aṭṭhavimokkhā kāyena sacchikaraṇīyā āsavānaṃ khayo paññāya sacchikaraṇīyo. [258] Cattāro oghā kāmogho bhavogho diṭṭhogho avijjogho. [259] Cattāro yogā kāmayogo bhavayogo diṭṭhiyogo avijjāyogo. [260] Cattāro visaṃyogā kāmayogavisaṃyogo bhavayogavisaṃyogo diṭṭhiyogavisaṃyogo avijjāyogavisaṃyogo. [261] Cattāro ganthā abhijjhā kāyagantho byāpādo kāyagantho sīlabbataparāmāso kāyagantho idaṃsaccābhiniveso kāyagantho. [262] Cattāri upādānāni kāmupādānaṃ diṭṭhupādānaṃ sīlabbatupādānaṃ attavādupādānaṃ. [263] Catasso yoniyo aṇḍajayoni jalābujayoni saṃsedajayoni opapātikayoni. [264] Catasso gabbhāvakkantiyo idhāvuso ekacco asampajāno mātu kucchiṃ okkamati asampajāno mātu kucchismiṃ ṭhāti asampajāno mātu kucchismā nikkhamati ayaṃ paṭhamā gabbhāvakkanti . Puna caparaṃ āvuso idhekacco sampajāno mātu kucchiṃ okkamati asampajāno mātu kucchismiṃ ṭhāti asampajāno mātu kucchismā nikkhamati ayaṃ dutiyā gabbhāvakkanti . puna caparaṃ āvuso idhekacco sampajāno mātu kucchiṃ okkamati sampajāno mātu kucchismiṃ ṭhāti asampajāno mātu kucchismā nikkhamati ayaṃ tatiyā gabbhāvakkanti . Puna caparaṃ āvuso idhekacco sampajāno mātu kucchiṃ okkamati sampajāno mātu kucchismiṃ ṭhāti sampajāno mātu kucchismā nikkhamati ayaṃ catutthā gabbhāvakkanti. [265] Cattāro attabhāvapaṭilābhā atthāvuso attabhāvapaṭilābho yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe attasañcetanāyeva kamati no parasañcetanā . Atthāvuso attabhāvapaṭilābho yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe parasañcetanāyeva kamati no attasañcetanā . atthāvuso attabhāvapaṭilābho yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe attasañcetanā ceva so 1- kamati parasañcetanā ca . atthāvuso attabhāvapaṭilābho yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe neva attasañcetanā kamati no parasañcetanā. [266] Catasso dakkhiṇāvisuddhiyo atthāvuso dakkhiṇā dāyakato visujjhati no paṭiggāhakato . atthāvuso dakkhiṇā Paṭiggāhakato visujjhati no dāyakato . atthāvuso dakkhiṇā neva dāyakato visujjhati no paṭiggāhakato . atthāvuso dakkhiṇā dāyakato ceva visujjhati paṭiggāhakato ca. [267] Cattāri saṅgahavatthūni dānaṃ piyavajjaṃ 1- atthacariyā samānattatā. [268] Cattāro anariyavohārā musāvādo pisuṇā vācā pharusā vācā samphappalāpo. [269] Cattāro ariyavohārā musāvādā veramaṇī pisuṇāya vācāya veramaṇī pharusāya vācāya veramaṇī samphappalāpā vemaṇī. [270] Aparepi cattāro anariyavohārā adiṭṭhe diṭṭhavāditā assute sutavāditā amute mutavāditā aviññāte viññātavāditā. [271] Aparepi cattāro ariyavohārā adiṭṭhe adiṭṭhavāditā assute assutavāditā amute amutavāditā aviññāte aviññātavāditā. [272] Aparepi cattāro anariyavohārā diṭṭhe adiṭṭhavāditā sute assutavāditā mute amutavāditā viññāte aviññātavāditā. [273] Aparepi cattāro ariyavohārā diṭṭhe diṭṭhavāditā sute sutavāditā mute mutavāditā viññāte viññātavāditā. [274] Cattāro puggalā idhāvuso ekacco puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto . idhāvuso ekacco puggalo @Footnote: 1 Yu. peyyavajjaṃ. Parantapo hoti paraparitāpanānuyogamanuyutto . idhāvuso ekacco puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto . idhāvuso ekacco puggalo neva attantapo hoti na attaparitāpanānuyogamanuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto so anattantapo aparantapo diṭṭhe va dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto 1- sukhapaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati. [275] Aparepi cattāro puggalā idhāvuso ekacco puggalo attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya . Idhāvuso ekacco puggalo parahitāya paṭipanno hoti no attahitāya . idhāvuso ekacco puggalo neva attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya . idhāvuso ekacco puggalo attahitāya ceva paṭipanno hoti parahitāya ca. [276] Aparepi cattāro puggalā tamo tamaparāyano tamo jotiparāyano joti tamaparāyano joti jotiparāyano. [277] Aparepi cattāro puggalā samaṇamacalo samaṇapadumo samaṇapuṇḍarīko samaṇesu 2- samaṇasukhumālo . ime kho āvuso tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro dhammā sammadakkhātā tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ .pe. Atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Saṅgītiyacatukkaṃ niṭṭhitaṃ 3-. @Footnote: 1 Yu. sītibhūto. 2 Yu. ayaṃ pāṭho na dissati. 3 Ma. paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito. @Yu. paṭhamakabhāṇavāraṃ niṭṭhitaṃ. [278] Atthi kho āvuso tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena pañca dhammā sammadakkhātā tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ .pe. atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ . katame pañca . pañcakkhandhā rūpakkhandho vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho. [279] Pañcupādānakkhandhā rūpūpādānakkhandho vedanūpādānakkhandho saññūpādānakkhandho saṅkhārūpādānakkhandho viññāṇūpādānakkhandho. [280] Pañca kāmaguṇā cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasañhitā rajaniyā 1- . Sotaviññeyyā saddā. Ghānaviññeyyā gandhā . jivhāviññeyyā rasā . kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasañhitā rajaniyā 1-. [281] Pañca gatiyo nirayo tiracchānayoni pettivisayo manussā devā. [282] Pañca macchariyāni āvāsamacchariyaṃ kulamacchariyaṃ lābhamacchariyaṃ vaṇṇamacchariyaṃ dhammamacchariyaṃ. [283] Pañca nīvaraṇāni kāmacchandanīvaraṇaṃ byāpādanīvaraṇaṃ thīnamiddhanīvaraṇaṃ uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ vicikicchānīvaraṇaṃ. [284] Pañca orambhāgiyāni saññojanāni sakkāyadiṭṭhi vicikicchā sīlabbataparāmāso kāmacchando byāpādo. @Footnote: 1 Ma. Yu. rajanīyā. [285] Pañcuddhambhāgiyāni saññojanāni rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṃ avijjā. [286] Pañca sikkhāpadāni pāṇātipātā veramaṇī adinnādānā veramaṇī kāmesu micchācārā veramaṇī musāvādā veramaṇī surāmerayamajjapamādaṭṭhānā veramaṇī. [287] Pañca abhabbaṭṭhānāni abhabbo āvuso khīṇāsavo bhikkhu sañcicca pāṇaṃ jīvitā voropetuṃ abhabbo khīṇāsavo bhikkhu adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādātuṃ 1- abhabbo khīṇāsavo bhikkhu methunaṃ dhammaṃ paṭisevituṃ abhabbo khīṇāsavo bhikkhu sampajānamusā bhāsituṃ abhabbo khīṇāsavo bhikkhu sannidhikārakaṃ kāme paribhuñjituṃ seyyathāpi pubbe āgārikabhūto 2-. [288] Pañca byasanāni ñātibyasanaṃ bhogabyasanaṃ rogabyasanaṃ sīlabyasanaṃ diṭṭhibyasanaṃ . nāvuso sattā ñātibyasanahetu vā bhogabyasanahetu vā rogabyasanahetu vā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti . sīlabyasanahetu vā āvuso sattā diṭṭhibyasanahetu vā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti. [289] Pañca sampadā ñātisampadā bhogasampadā ārogyasampadā sīlasampadā diṭṭhisampadā . nāvuso sattā ñātisampadāhetu vā bhogasampadāhetu vā ārogyasampadāhetu vā kāyassa @Footnote: 1 Ma. ādiyituṃ. 2 Ma. āgāriyabhūto. Yu. agāriyabhūto. Bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti . sīlasampadāhetu vā āvuso sattā diṭṭhisampadāhetu vā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti. [290] Pañca ādīnavā dussīlassa sīlavipattiyā idhāvuso dussīlo sīlavipanno pamādādhikaraṇaṃ mahatiṃ bhogajāniṃ nigacchati ayaṃ paṭhamo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā . puna caparaṃ āvuso dussīlassa sīlavipannassa pāpako kittisaddo abbhuggacchati ayaṃ dutiyo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā . puna caparaṃ āvuso dussīlo sīlavipanno yaṃ yadeva parisaṃ upasaṅkamati yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ avisārado upasaṅkamati maṅkubhūto 1- ayaṃ tatiyo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā . puna caparaṃ āvuso dussīlo sīlavipanno sammūḷho kālaṃ karoti ayaṃ catuttho ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā . Puna caparaṃ āvuso dussīlo sīlavipanno kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati ayaṃ pañcamo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā. [291] Pañca ānisaṃsā sīlavato sīlasampadāya idhāvuso sīlavā sīlasampanno appamādādhikaraṇaṃ mahantaṃ bhogakkhandhaṃ adhigacchati ayaṃ paṭhamo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya . puna caparaṃ āvuso sīlavato sīlasampannassa kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchati ayaṃ @Footnote: 1 Yu. maṅkobhūto. Dutiyo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya . puna caparaṃ āvuso sīlavā sīlasampanno yaṃ yadeva parisaṃ upasaṅkamati yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkamati amaṅkubhūto ayaṃ tatiyo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya . puna caparaṃ āvuso sīlavā sīlasampanno asammūḷho kālaṃ karoti ayaṃ catuttho ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya . Puna caparaṃ āvuso sīlavā sīlasampanno kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati ayaṃ pañcamo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya. [292] Codakena āvuso bhikkhunā paraṃ codetukāmena pañca dhamme ajjhattaṃ upaṭṭhapetvā paro codetabbo kālena vakkhāmi no akālena bhūtena vakkhāmi no abhūtena saṇhena vakkhāmi no pharusena atthasañhitena vakkhāmi no anatthasañhitena mettacittena vakkhāmi no dosantarenāti . codakena āvuso bhikkhunā paraṃ codetukāmena ime pañca dhamme ajjhattaṃ upaṭṭhapetvā paro codetabbo. [293] Pañca padhāniyaṅgāni idhāvuso bhikkhu saddho hoti saddahati tathāgatassa bodhiṃ itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti appābādho hoti appātaṅko Samavepākiniyā gahaṇiyā samannāgato nātisītāya nāccuṇhāya majjhimāya padhānakkhamāya asaṭho hoti amāyāvī yathābhūtaṃ attānaṃ āvikattā satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu āraddhaviriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā. [294] Pañca suddhāvāsā avihā atappā sudassā sudassī akaniṭṭhā. [295] Pañca anāgāmino antarāparinibbāyī upahaccaparinibbāyī asaṅkhāraparinibbāyī sasaṅkhāraparinibbāyī uddhaṃsoto akaniṭṭhagāmī. [296] Pañca cetokhīlā 1- idhāvuso bhikkhu satthari kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati . yo so āvuso bhikkhu satthari kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati tassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya yassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya ayaṃ paṭhamo cetokhīlo. Puna caparaṃ āvuso bhikkhu dhamme kaṅkhati . saṅghe kaṅkhati . sikkhāya kaṅkhati vicikicchati. Sabrahmacārīsu kupito hoti anattamano āhatacitto khīlajāto . yo so āvuso @Footnote: 1 Ma. Yu. sabbavāresu cetokhilā. Bhikkhu sabrahmacārīsu kupito hoti anattamano āhatacitto khīlajāto tassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya yassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya 1- ayaṃ pañcamo cetokhīlo. [297] Pañca cetaso vinibandhā idhāvuso bhikkhu kāmesu 2- avigatarāgo hoti avigatacchando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho . yo so āvuso bhikkhu kāmesu 2- avigatarāgo hoti avigatacchando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho tassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya yassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya ayaṃ paṭhamo cetaso vinibandho . Puna caparaṃ āvuso bhikkhu kāye avītarāgo 3- hoti. Saṅkhittaṃ. Rūpe avītarāgo 3- hoti . saṅkhittaṃ . puna caparaṃ āvuso bhikkhu yāvadatthaṃ udarāvadehakaṃ bhuñjitvā seyyasukhaṃ passasukhaṃ middhasukhaṃ anuyutto viharati. Puna caparaṃ āvuso bhikkhu aññataraṃ devanikāyaṃ paṇidhāya brahmacariyaṃ carati imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vāti . yo so āvuso bhikkhu aññataraṃ devanikāyaṃ paṇidhāya brahmacariyaṃ carati imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vāti tassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya @Footnote: 1 Yu. yassa cittaṃ ... sātaccāya padhānāyāti ime pāṭhā na dissanti. 2 Yu. kāme. @3 Yu. avigatarāgo. Sātaccāya padhānāya yassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya ayaṃ pañcamo cetaso vinibandho. [298] Pañcindriyāni cakkhundriyaṃ sotindriyaṃ ghānindriyaṃ jivhindriyaṃ kāyindriyaṃ. [299] Aparānipi pañcindriyāni sukhindriyaṃ dukkhindriyaṃ somanassindriyaṃ domanassindriyaṃ upekkhindriyaṃ. [300] Aparānipi pañcindriyāni saddhindriyaṃ viriyindriyaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriyaṃ. [301] Pañca nissāraṇīyā 1- dhātuyo idhāvuso bhikkhuno kāme manasikaroto kāmesu cittaṃ na pakkhandati na pasīdati na santiṭṭhati na vimuccati nekkhammaṃ kho panassa manasikaroto nekkhamme cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati tassa taṃ cittaṃ sugataṃ subhāvitaṃ suvuṭṭhitaṃ suvimuttaṃ visaṃyuttaṃ kāmehi ye ca kāmapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā 2- mutto so tehi na so taṃ vedanaṃ vedeti idamakkhātaṃ kāmānaṃ nissaraṇaṃ. {301.1} Puna caparaṃ āvuso bhikkhuno byāpādaṃ manasikaroto byāpāde cittaṃ na pakkhandati na pasīdati na santiṭṭhati na vimuccati abyāpādaṃ kho panassa manasikaroto abyāpāde cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati tassa taṃ cittaṃ sugataṃ subhāvitaṃ suvuṭṭhitaṃ suvimuttaṃ visaṃyuttaṃ byāpādena ye ca byāpādapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā 2- mutto so tehi na so taṃ vedanaṃ vedeti idamakkhātaṃ @Footnote: 1 Ma. nissaraṇiyā . 2 Ma. Yu. vighātā pariḷāhā. Byāpādassa nissaraṇaṃ. {301.2} Puna caparaṃ āvuso bhikkhuno vihesaṃ manasikaroto vihesāya cittaṃ na pakkhandati na pasīdati na santiṭṭhati na vimuccati avihesaṃ kho panassa manasikaroto avihesāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati tassa taṃ cittaṃ sugataṃ subhāvitaṃ suvuṭṭhitaṃ suvimuttaṃ visaṃyuttaṃ vihesāya ye ca vihesapaccayā 1- uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā 2- mutto so tehi na so taṃ vedanaṃ vedeti idamakkhātaṃ vihesāya nissaraṇaṃ. {301.3} Puna caparaṃ āvuso bhikkhuno rūpe 3- manasikaroto rūpesu cittaṃ na pakkhandati na pasīdati na santiṭṭhati na vimuccati arūpaṃ kho panassa manasikaroto arūpe 4- cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati tassa taṃ cittaṃ sugataṃ subhāvitaṃ suvuṭṭhitaṃ suvimuttaṃ visaṃyuttaṃ rūpehi ye ca rūpapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā 2- mutto so tehi na so taṃ vedanaṃ vedeti idamakkhātaṃ rūpānaṃ nissaraṇaṃ. {301.4} Puna caparaṃ āvuso bhikkhuno sakkāyaṃ manasikaroto sakkāye cittaṃ na pakkhandati na pasīdati na santiṭṭhati na vimuccati sakkāyanirodhaṃ kho panassa manasikaroto sakkāyanirodhaṃ 5- cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati tassa taṃ cittaṃ sugataṃ subhāvitaṃ suvuṭṭhitaṃ suvimuttaṃ visaṃyuttaṃ sakkāyena ye ca sakkāyapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā 2- mutto so tehi na so taṃ vedanaṃ vedeti idamakkhātaṃ sakkāyassa nissaraṇaṃ. @Footnote: 1 Ma. Yu. vihesāpaccayā. 2 Ma. Yu. vighātā pariḷāhā. 3 Yu. rūpaṃ. @4 Yu. rūpesu. 5 Ma. Yu. sakkāyanirodhe. [302] Pañca vimuttāyatanāni idhāvuso bhikkhuno satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo 1- sabrahmacārī . yathā yathā āvuso bhikkhuno satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo 1- sabrahmacārī tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca . tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ jāyati pamuditassa pīti jāyati pītimanassa kāyo passambhati passaddhakāyo sukhaṃ vedeti sukhino cittaṃ samādhiyati idaṃ paṭhamaṃ vimuttāyatanaṃ. {302.1} Puna caparaṃ āvuso bhikkhuno na heva kho satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo 2- sabrahmacārī apica kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti . saṅkhittaṃ . Apica kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti .pe. apica kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakketi anuvicāreti manasānupekkhati .pe. apica khvāssa 2- aññataraṃ samādhinimittaṃ suggahitaṃ hoti sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ 3- suppaṭividdhaṃ paññāya . yathā yathā āvuso bhikkhuno aññataraṃ samādhinimittaṃ suggahitaṃ hoti sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ 3- suppaṭividdhaṃ paññāya tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca . tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ jāyati pamuditassa pīti jāyati pītimanassa kāyo passambhati passaddhakāyo sukhaṃ vedeti sukhino cittaṃ samādhiyati idaṃ pañcamaṃ vimuttāyatanaṃ. @Footnote: 1 Ma. Yu. garuṭṭhāniko. 2 Ma. khvassa. Yu. kho assa. 3 Yu. supadhāritaṃ. [303] Pañca vimuttiparipācaniyā saññā aniccasaññā anicce dukkhasaññā dukkhe anattasaññā pahānasaññā virāgasaññā . Ime kho āvuso tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena pañca dhammā sammadakkhātā tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ .pe. Atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Saṅgītiyapañcakaṃ niṭṭhitaṃ 1-. [304] Atthi kho āvuso tena bhagavatā .pe. Sammāsambuddhena cha dhammā sammadakkhātā tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ .pe. atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ . katame cha . Cha ajjhattikāni āyatanāni cakkhvāyatanaṃ sotāyatanaṃ ghānāyatanaṃ jivhāyatanaṃ kāyāyatanaṃ manāyatanaṃ. [305] Cha bāhirāni āyatanāni rūpāyatanaṃ saddāyatanaṃ gandhāyatanaṃ rasāyatanaṃ phoṭṭhabbāyatanaṃ dhammāyatanaṃ. [306] Cha viññāṇakāyā cakkhuviññāṇaṃ sotaviññāṇaṃ ghānaviññāṇaṃ jivhāviññāṇaṃ kāyaviññāṇaṃ manoviññāṇaṃ. [307] Cha phassakāyā cakkhusamphasso .pe. Manosamphasso. [308] Cha vedanākāyā cakkhusamphassajā vedanā .pe. Manosamphassajā vedanā. [309] Cha saññākāyā rūpasaññā .pe. Dhammasaññā. [310] Cha sañcetanākāyā rūpasañcetanā .pe. Dhammasañcetanā. @Footnote: 1 Ma. Yu. saṅgītiyapañcakaṃ niṭṭhitanti na dissanti. [311] Cha taṇhākāyā rūpataṇhā saddataṇhā gandhataṇhā rasataṇhā phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā. [312] Cha agāravā idhāvuso bhikkhu satthari agāravo viharati appatisso dhamme agāravo viharati appatisso saṅghe agāravo viharati appatisso sikkhāya agāravo viharati appatisso appamāde agāravo viharati appatisso paṭisanthāre agāravo viharati appatisso. [313] Cha sagāravā 1- idhāvuso bhikkhu satthari sagāravo viharati sappatisso dhamme sagāravo viharati sappatisso saṅghe sagāravo viharati sappatisso sikkhāya sagāravo viharati sappatisso appamāde sagāravo viharati sappatisso paṭisanthāre sagāravo viharati sappatisso. [314] Cha somanassūpavicārā cakkhunā rūpaṃ disvā somanassaṭṭhāniyaṃ rūpaṃ upavicarati . sotena saddaṃ sutvā . ghānena gandhaṃ ghāyitvā. Jivhāya rasaṃ sāyitvā . kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā . manasā dhammaṃ viññāya somanassaṭṭhāniyaṃ dhammaṃ upavicarati. [315] Cha domanassūpavicārā cakkhunā rūpaṃ disvā domanassaṭṭhāniyaṃ rūpaṃ upavicarati . sotena saddaṃ sutvā . ghānena gandhaṃ ghāyitvā. Jivhāya rasaṃ sāyitvā . kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā . manasā dhammaṃ viññāya domanassaṭṭhāniyaṃ dhammaṃ upavicarati. @Footnote: 1 Ma. Yu. gāravā. [316] Cha upekkhūpavicārā cakkhunā rūpaṃ disvā upekkhaṭṭhāniyaṃ rūpaṃ upavicarati . sotena saddaṃ sutvā . ghānena gandhaṃ ghāyitvā. Jivhāya rasaṃ sāyitvā . kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā . manasā dhammaṃ viññāya upekkhaṭṭhāniyaṃ dhammaṃ upavicarati. [317] Cha sārāṇīyā dhammā idhāvuso bhikkhuno mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi 1- ceva raho ca ayaṃ 2- dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati . puna caparaṃ āvuso bhikkhuno mettaṃ vacīkammaṃ ... . mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca ayaṃpi dhammo sārāṇīyo .pe. ekībhāvāya saṃvattati . puna caparaṃ āvuso bhikkhu ye te lābhā dhammikā dhammaladdhā antamaso pattapariyāpannamattaṃpi tathārūpehi lābhehi appaṭivibhattabhogī hoti sīlavantehi sabrahmacārīhi sādhāraṇabhogī ayaṃpi dhammo sārāṇīyo .pe. ekībhāvāya saṃvattati . puna caparaṃ āvuso bhikkhu yāni tāni sīlāni akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññupasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni tathārūpesu sīlesu sīlasāmaññagato viharati sabrahmacārīhi āvi ceva raho ca ayaṃpi dhammo sārāṇīyo .pe. ekībhāvāya saṃvattati . puna caparaṃ āvuso bhikkhu yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammādukkhakkhayāya @Footnote: 1 Yu. āvī . 2 Ma. Yu. ayampi. Tathārūpāya diṭṭhiyā diṭṭhisāmaññagato viharati sabrahmacārīhi āvi ceva raho ca ayaṃpi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati. [318] Cha vivādamūlāni idhāvuso bhikkhu kodhano hoti upanāhī. Yo so āvuso bhikkhu kodhano hoti upanāhī so sattharipi agāravo viharati appatisso dhammepi agāravo viharati appatisso saṅghepi agāravo viharati appatisso sikkhāyapi na paripūrīkārī 1- hoti . yo so āvuso bhikkhu satthari agāravo viharati appatisso dhamme .pe. saṅghe .pe. sikkhāya na paripūrīkārī hoti . So saṅghe vivādaṃ janeti yo so hoti vivādo bahujanaahitāya bahujanaasukhāya bahujanassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. {318.1} Evarūpañce tumhe āvuso vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha . tatra tumhe āvuso tasseva pāpakassa vivādamūlassa pahānāya vāyameyyātha . evarūpañce tumhe āvuso vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha . tatra tumhe āvuso tasseva pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha . evametassa pāpakassa vivādamūlassa pahānaṃ hoti evametassa pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti. {318.2} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu makkhī hoti palāsī 2-. Issukī hoti maccharī . saṭho hoti māyāvī . pāpiccho hoti micchādiṭṭhi. @Footnote: 1 Ma. Yu. paripūrakārī . 2 Ma. Yu. paḷāsī. Sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādānagāhī 1- duppaṭinissaggī . yo so āvuso bhikkhu sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādānagāhī duppaṭinissaggī so sattharipi agāravo viharati appatisso dhammepi agāravo viharati appatisso saṅghepi agāravo viharati appatisso sikkhāyapi na paripūrīkārī hoti . yo so āvuso bhikkhu sattharipi 2- agāravo viharati appatisso dhammepi 2- .pe. saṅghepi 2- .pe. sikkhāyapi 2- na paripūrīkārī . so saṅghe vivādaṃ janeti yo so hoti vivādo bahujanaahitāya bahujanaasukhāya bahujanassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ . evarūpañce tumhe āvuso vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha . tatra tumhe āvuso tasseva pāpakassa vivādamūlassa pahānāya vāyameyyātha . Evarūpañce tumhe āvuso vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha . tatra tumhe āvuso tasseva pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha . evametassa pāpakassa vivādamūlassa pahānaṃ hoti evametassa pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti. [319] Cha dhātuyo paṭhavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātu ākāsadhātu viññāṇadhātu. [320] Cha nissāraṇīyā dhātuyo idhāvuso bhikkhu evaṃ vadeyya mettā hi kho me cetovimutti bhāvitā bahulīkatā yānīkatā @Footnote: 1 Ma. Yu. ādhānagāhī . 2 Ma. Yu. pisaddo na dissati. Vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā atha ca pana me byāpādo cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti . so mā hevantissa vacanīyo mā āyasmā evaṃ avaca mā bhagavantaṃ abbhācikkhi na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ na hi bhagavā evaṃ vadeyya . aṭṭhānametaṃ āvuso anavakāso yaṃ mettāya cetovimuttiyā bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya atha ca panassa byāpādo cittaṃ pariyādāya ṭhassatīti 1- netaṃ ṭhānaṃ vijjati . nissaraṇaṃ hetaṃ āvuso byāpādassa yadidaṃ mettā cetovimutti 2-. {320.1} Idha panāvuso bhikkhu evaṃ vadeyya karuṇā hi kho me cetovimutti bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā atha ca pana me vihesā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti . so mā hevantissa vacanīyo mā āyasmā evaṃ avaca mā bhagavantaṃ abbhācikkhi na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ na hi bhagavā evaṃ vadeyya . aṭṭhānametaṃ āvuso anavakāso yaṃ karuṇāya cetovimuttiyā bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya atha ca panassa vihesā cittaṃ pariyādāya ṭhassatīti 1- netaṃ ṭhānaṃ vijjati . Nissaraṇaṃ hetaṃ āvuso vihesāya yadidaṃ karuṇā cetovimutti 2-. {320.2} Idha panāvuso bhikkhu evaṃ vadeyya muditā hi kho me cetovimutti bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā atha ca pana @Footnote: 1 Ma. itisaddo na dissati . 2 cetovimuttīti. Me arati cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti . so mā hevantissa vacanīyo mā āyasmā evaṃ avaca mā bhagavantaṃ abbhācikkhi na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ na hi bhagavā evaṃ vadeyya . aṭṭhānametaṃ āvuso anavakāso yaṃ muditāya cetovimuttiyā bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya atha ca panassa arati cittaṃ pariyādāya ṭhassatīti 1- netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Nissaraṇaṃ hetaṃ āvuso aratiyā yadidaṃ muditā cetovimutti 2-. {320.3} Idha panāvuso bhikkhu evaṃ vadeyya upekkhā hi kho me cetovimutti bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā atha ca pana me rāgo cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti . so mā hevantissa vacanīyo mā āyasmā evaṃ avaca mā bhagavantaṃ abbhācikkhi na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ na hi bhagavā evaṃ vadeyya . aṭṭhānametaṃ āvuso anavakāso yaṃ upekkhāya cetovimuttiyā bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya atha ca panassa rāgo cittaṃ pariyādāya ṭhassatīti 1- netaṃ ṭhānaṃ vijjati . nissaraṇaṃ hetaṃ āvuso rāgassa yadidaṃ upekkhā cetovimutti 2-. {320.4} Idha panāvuso bhikkhu evaṃ vadeyya animittā hi kho me cetovimutti bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā atha ca pana me nimittānusāri viññāṇaṃ hotīti. So mā @Footnote: 1 Ma. itisaddo na dissati . 2 Ma. cetovimuttīti. Hevantissa vacanīyo mā āyasmā evaṃ avaca mā bhagavantaṃ abbhācikkhi na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ na hi bhagavā evaṃ vadeyya . aṭṭhānametaṃ āvuso anavakāso yaṃ animittāya cetovimuttiyā bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya atha ca panassa nimittānusāri viññāṇaṃ bhavissatīti 1- netaṃ ṭhānaṃ vijjati . nissaraṇaṃ hetaṃ āvuso sabbanimittānaṃ yadidaṃ animittā cetovimutti 2-. {320.5} Idha panāvuso bhikkhu evaṃ vadeyya asmīti kho me vigate 3- ayamahamasmīti na samanupassāmi . atha ca pana me vicikicchākathaṅkathāsallaṃ cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti . so mā hevantissa vacanīyo mā āyasmā evaṃ avaca mā bhagavantaṃ abbhācikkhi na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ na hi bhagavā evaṃ vadeyya . aṭṭhānametaṃ āvuso anavakāso yaṃ asmīti vigate ayamahamasmīti ca asamanupassato atha ca panassa vicikicchākathaṅkathāsallaṃ cittaṃ pariyādāya ṭhassatīti 1- netaṃ ṭhānaṃ vijjati . nissaraṇaṃ hetaṃ āvuso vicikicchākathaṅkathāsallassa yadidaṃ asmīti 4- mānasamugghāto. [321] Cha anuttariyāni dassanānuttariyaṃ savanānuttariyaṃ lābhānuttariyaṃ sikkhānuttariyaṃ pāricariyānuttariyaṃ anussatānuttariyaṃ. [322] Cha anussatiṭṭhānāni buddhānussati dhammānussati saṅghānussati sīlānussati cāgānussati devatānussati. @Footnote: 1 Ma. itisaddo na dissati . 2 Ma. cetovimuttīti. 3 Ma. vigataṃ. Yu. vighātaṃ. @4 Ma. yadidaṃ asmimānasamugghātoti. [323] Cha satatavihārā idhāvuso bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā neva sumano hoti na dummano upekkhako ca 1- viharati sato sampajāno. Sotena saddaṃ sutvā .pe. ghānena gandhaṃ ghāyitvā .pe. jivhāya rasaṃ sāyitvā .pe. kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā .pe. manasā dhammaṃ viññāya neva sumano hoti na dummano upekkhako ca 1- viharati sato sampajāno. [324] Chaḷābhijātiyo idhāvuso ekacco kaṇhābhijātiko samāno kaṇhaṃ dhammaṃ abhijāyati . idhāvuso 2- ekacco kaṇhābhijātiko samāno sukkaṃ dhammaṃ abhijāyati . idhāvuso ekacco kaṇhābhijātiko samāno akaṇhaṃ asukkaṃ nibbānaṃ abhijāyati . idhāvuso ekacco sukkābhijātiko samāno sukkaṃ dhammaṃ abhijāyati . idhāvuso ekacco sukkābhijātiko samāno kaṇhaṃ dhammaṃ abhijāyati . idhāvuso ekacco sukkābhijātiko samāno akaṇhaṃ asukkaṃ nibbānaṃ abhijāyati. [325] Cha nibbedhabhāgiyasaññā 3- aniccasaññā anicce dukkhasaññā dukkhe anattasaññā pahānasaññā virāgasaññā nirodhasaññā . ime kho āvuso tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cha dhammā sammadakkhātā tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ .pe. Atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Saṅgītiyacchakkaṃ niṭṭhitaṃ 4- [326] Atthi kho āvuso tena bhagavatā jānatā passatā @Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo na dissati. 2 Ma. idha panāvuso. 3 Ma. ...bhāgiyā saññā. @4 Ma. Yu. idaṃ pāṭhadvayaṃ na dissati. Arahatā sammāsambuddhena satta dhammā sammadakkhātā tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ .pe. atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ . katame satta . satta ariyadhanāni 1- saddhādhanaṃ sīladhanaṃ hiridhanaṃ ottappadhanaṃ sutadhanaṃ cāgadhanaṃ paññādhanaṃ. [327] Satta bojjhaṅgā satisambojjhaṅgo dhammavicayasambojjhaṅgo viriyasambojjhaṅgo pītisambojjhaṅgo passaddhisambojjhaṅgo samādhisambojjhaṅgo upekkhāsambojjhaṅgo. [328] Satta samādhiparikkhārā sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati. [329] Satta asaddhammā idhāvuso bhikkhu assaddho hoti ahiriko hoti anottappī hoti appassuto hoti kusīto hoti muṭṭhassati hoti duppañño hoti. [330] Satta saddhammā idhāvuso bhikkhu saddho hoti hirimā hoti ottappī hoti bahussuto hoti āraddhaviriyo hoti upaṭṭhitassati hoti paññavā hoti. [331] Satta sappurisadhammā idhāvuso bhikkhu dhammaññū ca hoti atthaññū ca attaññū ca mattaññū ca kālaññū ca parisaññū ca puggalaññū ca. [332] Satta niddasavatthūni idhāvuso bhikkhu sikkhāsamādāne tibbacchando hoti āyatiñca sikkhāsamādāne avigatapemo dhammanisantiyā @Footnote: 1 Yu. dhanāni. Tibbacchando hoti āyatiñca dhammanisantiyā avigatapemo icchāvinaye tibbacchando hoti āyatiñca icchāvinaye avigatapemo paṭisallāne tibbacchando hoti āyatiñca paṭisallāne avigatapemo viriyārambhe tibbacchando hoti āyatiñca viriyārambhe avigatapemo satinepakke tibbacchando hoti āyatiñca satinepakke avigatapemo diṭṭhipaṭivedhe tibbacchando hoti āyatiñca diṭṭhipaṭivedhe avigatapemo. [333] Satta saññā aniccasaññā anattasaññā asubhasaññā ādīnavasaññā pahānasaññā virāgasaññā nirodhasaññā. [334] Satta balāni saddhābalaṃ viriyabalaṃ hiribalaṃ ottappabalaṃ satibalaṃ samādhibalaṃ paññābalaṃ. [335] Satta viññāṇaṭṭhitiyo santāvuso sattā nānattakāyā nānattasaññino seyyathāpi manussā ekacce ca devā ekacce ca vinipātikā ayaṃ paṭhamā viññāṇaṭṭhiti . santāvuso sattā nānattakāyā ekattasaññino seyyathāpi devā brahmakāyikā paṭhamābhinibbattā ayaṃ dutiyā viññāṇaṭṭhiti . santāvuso sattā ekattakāyā nānattasaññino seyyathāpi devā ābhassarā ayaṃ tatiyā viññāṇaṭṭhiti . santāvuso sattā ekattakāyā ekattasaññino seyyathāpi devā subhakiṇhā ayaṃ catutthā viññāṇaṭṭhiti . Santāvuso sattā sabbaso rūpasaññāṇaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ananto Ākāsoti ākāsānañcāyatanūpagā ayaṃ pañcamī viññāṇaṭṭhiti . Santāvuso sattā sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanūpagā ayaṃ chaṭṭhī viññāṇaṭṭhiti . Santāvuso sattā sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanūpagā ayaṃ sattamī viññāṇaṭṭhiti. [336] Satta puggalā dakkhiṇeyyā ubhatobhāgavimutto paññāvimutto kāyasakkhi 1- diṭṭhippatto saddhāvimutto dhammānusārī saddhānusārī. [337] Satta anusayā kāmarāgānusayo paṭighānusayo diṭṭhānusayo vicikicchānusayo mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayo. [338] Satta saññojanāni kāmasaññojanaṃ paṭighasaññojanaṃ diṭṭhisaññojanaṃ vicikicchāsaññojanaṃ mānasaññojanaṃ bhavarāgasaññojanaṃ avijjāsaññojanaṃ. [339] Satta adhikaraṇasamathā uppannuppannānaṃ adhikaraṇānaṃ samathāya vūpasamāya sammukhāvinayo dātabbo sativinayo dātabbo amūḷhavinayo dātabbo paṭiññāya kāretabbaṃ yebhuyyasikā tassapāpiyasikā tiṇavatthārako . ime kho āvuso tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena satta dhammā sammadakkhātā tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ .pe. atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Saṅgītiyasattakaṃ niṭṭhitaṃ 2-. @Footnote: 1 Yu. kāyasakkhī. 2 Ma. dutiyabhāṇavāro niṭṭhito. Yu. dutiyakabhāṇavāraṃ. [340] Atthi kho āvuso tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena aṭṭha dhammā sammadakkhātā tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ .pe. atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ . katame aṭṭha . aṭṭha micchattā micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi. [341] Aṭṭha sammattā sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi. [342] Aṭṭha puggalā dakkhiṇeyyā sotāpanno sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno sakadāgāmī sakadāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanno anāgāmī anāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanno arahā arahattasacchikiriyāya 1- paṭipanno. [343] Aṭṭha kusītavatthūni idhāvuso bhikkhunā kammaṃ kātabbaṃ 2- hoti tassa evaṃ hoti kammaṃ kho me kātabbaṃ bhavissati kammaṃ kho pana me karontassa kāyo kilamissati handāhaṃ nipajjāmīti . so nipajjati na viriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya idaṃ paṭhamaṃ kusītavatthu 3-. {343.1} Puna caparaṃ āvuso bhikkhunā kammaṃ kataṃ hoti tassa evaṃ hoti ahaṃ kho kammaṃ akāsiṃ kammaṃ kho pana me @Footnote: 1 Yu. arahattāya. 2 Yu. kattabbaṃ. 3 Yu. kusītavatthuṃ. Karontassa kāyo kilanto handāhaṃ nipajjāmīti . so nipajjati na viriyaṃ ārabhati ... Idaṃ dutiyaṃ kusītavatthu. {343.2} Puna caparaṃ āvuso bhikkhunā maggo gantabbo hoti tassa evaṃ hoti maggo kho me gantabbo bhavissati maggaṃ kho pana me gacchantassa kāyo kilamissati handāhaṃ nipajjāmīti . so nipajjati na viriyaṃ ārabhati ... Idaṃ tatiyaṃ kusītavatthu. {343.3} Puna caparaṃ āvuso bhikkhunā maggo gato hoti tassa evaṃ hoti ahaṃ kho maggaṃ agamāsiṃ maggaṃ kho pana me gacchantassa kāyo kilanto handāhaṃ nipajjāmīti . so nipajjati na viriyaṃ ārabhati ... Idaṃ catutthaṃ kusītavatthu. {343.4} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto na labhati lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ tassa evaṃ hoti ahaṃ kho gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto nālatthaṃ lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ tassa me kāyo kilanto akammañño handāhaṃ nipajjāmīti . So nipajjati na viriyaṃ ārabhati ... Idaṃ pañcamaṃ kusītavatthu. {343.5} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto labhati lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ tassa evaṃ hoti ahaṃ kho gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto alatthaṃ lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ tassa me kāyo garuko akammañño māsācitaṃ Maññe handāhaṃ nipajjāmīti . so nipajjati na viriyaṃ ārabhati ... Idaṃ chaṭṭhaṃ kusītavatthu. {343.6} Puna caparaṃ āvuso bhikkhuno uppanno hoti appamattako ābādho tassa evaṃ hoti uppanno kho me ayaṃ 1- appamattako ābādho atthi kappo nipajjituṃ handāhaṃ nipajjāmīti . so nipajjati na viriyaṃ ārabhati ... idaṃ sattamaṃ kusītavatthu . puna caparaṃ āvuso bhikkhu gilānā vuṭṭhito hoti aciravuṭṭhito gelaññā tassa evaṃ hoti ahaṃ kho gilānā vuṭṭhito aciravuṭṭhito gelaññā tassa me kāyo dubbalo akammañño handāhaṃ nipajjāmīti . so nipajjati na viriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya idaṃ aṭṭhamaṃ kusītavatthu. [344] Aṭṭha ārabbhavatthūni idhāvuso bhikkhunā kammaṃ kātabbaṃ hoti tassa evaṃ hoti kammaṃ kho me kātabbaṃ bhavissati kammaṃ kho pana 2- karontena na sukaraṃ buddhānaṃ sāsanaṃ manasikātuṃ handāhaṃ viriyaṃ ārabhāmi appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāyāti. So viriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya idaṃ paṭhamaṃ ārabbhavatthu 3-. {344.1} Puna caparaṃ āvuso bhikkhunā kammaṃ kataṃ hoti tassa evaṃ hoti ahaṃ kho kammaṃ akāsiṃ kammaṃ kho panāhaṃ karonto nāsakkhiṃ buddhānaṃ sāsanaṃ manasikātuṃ handāhaṃ viriyaṃ ārabhāmi .pe. @Footnote: 1 Yu. ayaṃ na dissati. 2 Ma. Yu. pana me. 3 Yu. ārabbhavatthuṃ. So viriyaṃ ārabhati ... idaṃ dutiyaṃ ārabbhavatthu 1-. Puna caparaṃ āvuso bhikkhunā maggo gantabbo hoti tassa evaṃ hoti maggo kho me gantabbo bhavissati maggaṃ kho pana 2- gacchantena na sukaraṃ buddhānaṃ sāsanaṃ manasikātuṃ handāhaṃ viriyaṃ ārabhāmi .pe. so viriyaṃ ārabhati ... Idaṃ tatiyaṃ ārabbhavatthu. {344.2} Puna caparaṃ āvuso bhikkhunā maggo gato hoti tassa evaṃ hoti ahaṃ kho maggaṃ agamāsiṃ maggaṃ kho panāhaṃ gacchanto nāsakkhiṃ buddhānaṃ sāsanaṃ manasikātuṃ handāhaṃ viriyaṃ ārabhāmi .pe. So viriyaṃ ārabhati ... Idaṃ catutthaṃ ārabbhavatthu. {344.3} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto na labhati lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ tassa evaṃ hoti ahaṃ kho gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto nālatthaṃ lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ tassa me kāyo lahuko kammañño handāhaṃ viriyaṃ ārabhāmi .pe. So viriyaṃ ārabhati ... Idaṃ pañcamaṃ ārabbhavatthu. {344.4} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto labhati lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ tassa evaṃ hoti ahaṃ kho gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto alatthaṃ lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ tassa me kāyo balavā kammañño handāhaṃ viriyaṃ ārabhāmi .pe. So viriyaṃ ārabhati ... Idaṃ chaṭṭhaṃ ārabbhavatthu. @Footnote: 1 Yu. ārabbhavatthuṃ. 2 Ma. Yu. pana me. {344.5} Puna caparaṃ āvuso bhikkhuno uppanno hoti appamattako ābādho tassa evaṃ hoti uppanno kho me ayaṃ appamattako ābādho ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me ābādho pavaḍḍheyya 1- handāhaṃ viriyaṃ ārabhāmi .pe. so viriyaṃ ārabhati ... idaṃ sattamaṃ ārabbhavatthu. {344.6} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu gilānā vuṭṭhito hoti aciravuṭṭhito gelaññā tassa evaṃ hoti ahaṃ kho gilānā vuṭṭhito aciravuṭṭhito gelaññā ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me ābādho paccudāvatteyya handāhaṃ viriyaṃ ārabhāmi appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāyāti . so viriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya idaṃ aṭṭhamaṃ ārabbhavatthu. [345] Aṭṭha dānavatthūni āsajja dānaṃ deti bhayā dānaṃ deti adāsi meti dānaṃ deti dassati meti dānaṃ deti sādhu 2- dānanti dānaṃ deti ahaṃ pacāmi ime na pacanti nārahāmi pacanto apacantānaṃ dānaṃ na dātunti 3- dānaṃ deti idaṃ me dānaṃ dadato kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchatīti dānaṃ deti cittālaṅkāracittaparikkhāratthaṃ dānaṃ deti. [346] Aṭṭha dānūpapattiyo 4- idhāvuso ekacco dānaṃ deti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandha- vilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ so yaṃ deti taṃ paccāsiṃsati 5- so @Footnote: 1 Yu. vaḍḍheyya. 2 Ma. Yu. sāhu. 3 Yu. adātunti. 4 Ma. dānūpapattiyo. @dānuppattiyo. 5 Ma. paccāsīsati. Passati khattiyamahāsālaṃ vā brāhmaṇamahāsālaṃ vā gahapatimahāsālaṃ vā pañcahi kāmaguṇehi samappitaṃ samaṅgibhūtaṃ paricārayamānaṃ tassa evaṃ hoti aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā khattiyamahāsālānaṃ vā brāhmaṇamahāsālānaṃ vā gahapatimahāsālānaṃ vā sahabyataṃ upapajjeyyanti 1- . so taṃ cittaṃ dahati taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti taṃ cittaṃ bhāveti . tassa taṃ cittaṃ hīne vimuttaṃ uttariabhāvitaṃ 2- tatrūpapattiyā saṃvattati . tañca kho sīlavato vadāmi no dussīlassa. Ijjhatāvuso sīlavato cetopaṇidhi visuddhattā 3-. {346.1} Puna caparaṃ āvuso idhekacco dānaṃ deti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ so yaṃ deti taṃ paccāsiṃsati tassa sutaṃ hoti cātummahārājikā devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulāti . Tassa evaṃ hoti aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā cātummahārājikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyyanti 1- . So taṃ cittaṃ dahati taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti taṃ cittaṃ bhāveti tassa taṃ cittaṃ hīne vimuttaṃ uttariabhāvitaṃ 2- tatrūpapattiyā saṃvattati . Tañca kho sīlavato vadāmi no dussīlassa . ijjhatāvuso sīlavato cetopaṇidhi visuddhattā 3-. {346.2} Puna caparaṃ āvuso idhekacco dānaṃ deti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ . so yaṃ deti taṃ paccāsiṃsati tassa sutaṃ hoti tāvatiṃsā devā .pe. yāmā devā .pe. tusitā @Footnote: 1 Yu. uppajjeyyanti. 2 Yu. uttariṃ abhāvitaṃ. 3 Yu. suddhattā. Devā .pe. nimmānaratī devā .pe. paranimmitavasavattī devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulāti . tassa evaṃ hoti aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyyanti . so taṃ cittaṃ dahati taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti taṃ cittaṃ bhāveti tassa taṃ cittaṃ hīne vimuttaṃ uttariabhāvitaṃ tatrupapattiyā saṃvattati . tañca kho sīlavato vadāmi no dussīlassa . ijjhatāvuso sīlavato cetopaṇidhi visuddhattā. {346.3} Puna caparaṃ āvuso idhekacco dānaṃ deti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ so yaṃ deti taṃ paccāsiṃsati tassa sutaṃ hoti brahmakāyikā devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulāti . tassa evaṃ hoti aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā brahmakāyikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyyanti . so taṃ cittaṃ dahati taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti taṃ cittaṃ bhāveti tassa taṃ cittaṃ hīne vimuttaṃ uttariabhāvitaṃ tatrupapattiyā saṃvattati . tañca kho sīlavato vadāmi no dussīlassa vītarāgassa no sarāgassa . ijjhatāvuso sīlavato cetopaṇidhi vītarāgattā. [347] Aṭṭha lokadhammā lābho ca alābho ca yaso ca ayaso ca nindā ca pasaṃsā ca sukhañca dukkhañca. [348] Aṭṭha parisā khattiyaparisā brāhmaṇaparisā gahapatiparisā samaṇaparisā cātummahārājikaparisā tāvatiṃsaparisā nimmānaratiparisā 1- @Footnote: 1 Ma. Yu. māraparisā. Brahmaparisā. [349] Aṭṭha abhibhāyatanāni ajjhattaṃrūpasaññī eko bahiddhārūpāni passati parittāni suvaṇṇadubbaṇṇāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃsaññī hoti idaṃ paṭhamaṃ abhibhāyatanaṃ . Ajjhattaṃrūpasaññī eko bahiddhārūpāni passati appamāṇāni suvaṇṇadubbaṇṇāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃsaññī hoti idaṃ dutiyaṃ abhibhāyatanaṃ. {349.1} Ajjhattaṃarūpasaññī eko bahiddhārūpāni passati parittāni suvaṇṇadubbaṇṇāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃsaññī hoti idaṃ tatiyaṃ abhibhāyatanaṃ. {349.2} Ajjhattaṃarūpasaññī eko bahiddhārūpāni passati appamāṇāni suvaṇṇadubbaṇṇāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃsaññī hoti idaṃ catutthaṃ abhibhāyatanaṃ. {349.3} Ajjhattaṃarūpasaññī eko bahiddhārūpāni passati nīlāni nīlavaṇṇāni nīlanidassanāni nīlanibhāsāni seyyathāpi nāma ummārapupphaṃ 1- nīlaṃ nīlavaṇṇaṃ nīlanidassanaṃ nīlanibhāsaṃ seyyathāpi vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ nīlaṃ nīlavaṇṇaṃ nīlanidassanaṃ nīlanibhāsaṃ evameva ajjhattaṃarūpasaññī eko bahiddhārūpāni passati nīlāni nīlavaṇṇāni nīlanidassanāni nīlanibhāsāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃsaññī hoti idaṃ pañcamaṃ abhibhāyatanaṃ. {349.4} Ajjhattaṃarūpasaññī eko bahiddhārūpāni passati pītāni pītavaṇṇāni pītanidassanāni pītanibhāsāni seyyathāpi nāma @Footnote: 1 Ma. umāpupphaṃ. Yu. ummāpupphaṃ. Kaṇṇikārapupphaṃ 1- pītaṃ pītavaṇṇaṃ pītanidassanaṃ pītanibhāsaṃ seyyathāpi 2- vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ pītaṃ pītavaṇṇaṃ pītanidassanaṃ pītanibhāsaṃ evameva ajjhattaṃarūpasaññī eko bahiddhārūpāni passati pītāni pītavaṇṇāni pītanidassanāni pītanibhāsāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃsaññī hoti idaṃ chaṭṭhaṃ abhibhāyatanaṃ. {349.5} Ajjhattaṃarūpasaññī eko bahiddhārūpāni passati lohitakāni lohitakavaṇṇāni lohitakanidassanāni lohitakanibhāsāni seyyathāpi nāma bandhujīvakapupphaṃ lohitakaṃ lohitakavaṇṇaṃ lohitakanidassanaṃ lohitakanibhāsaṃ seyyathāpi 2- vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ lohitakaṃ lohitakavaṇṇaṃ lohitakanidassanaṃ lohitakanibhāsaṃ evameva ajjhattaṃarūpasaññī eko bahiddhārūpāni passati lohitakāni lohitakavaṇṇāni lohitakanidassanāni lohitakanibhāsāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃsaññī hoti idaṃ sattamaṃ abhibhāyatanaṃ. {349.6} Ajjhattaṃarūpasaññī eko bahiddhārūpāni passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni odātanibhāsāni seyyathāpi nāma osadhitārakā odātā odātavaṇṇā odātanidassanā odātanibhāsā seyyathāpi 2- vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ odātaṃ odātavaṇṇaṃ odātanidassanaṃ odātanibhāsaṃ evameva ajjhattaṃarūpasaññī eko bahiddhārūpāni passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni @Footnote: 1 Ma. Yu. kaṇikārapupphaṃ . 2 Ma. Yu. seyyathā. Odātanibhāsāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃsaññī hoti idaṃ aṭṭhamaṃ abhibhāyatanaṃ. [350] Aṭṭha vimokkhā rūpāni 1- passati yaṃ paṭhamo vimokkho. {350.1} Ajjhattaṃarūpasaññī eko bahiddhārūpāni passati ayaṃ dutiyo vimokkho. {350.2} Subhanteva adhimokkho 2- hoti ayaṃ tatiyo vimokkho. {350.3} Sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ananto ākāsoti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati ayaṃ catuttho vimokkho. {350.4} Sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati ayaṃ pañcamo vimokkho. {350.5} Sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati ayaṃ chaṭṭho vimokkho. {350.6} Sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati ayaṃ sattamo vimokkho. {350.7} Sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati ayaṃ aṭṭhamo vimokkho. {350.8} Ime kho āvuso tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena aṭṭha dhammā sammadakkhātā tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ .pe. Atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Saṅgītiyaaṭṭhakaṃ niṭṭhitaṃ 3-. [351] Atthi kho āvuso tena bhagavatā jānatā passatā @Footnote: 1 Ma. Yu. rūpī rūpāni. 2 Ma. Yu. adhimutto. 3 Ma. Yu. idaṃ na dissati. Arahatā sammāsambuddhena nava dhammā sammadakkhātā tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ .pe. atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ . Katame nava . nava āghātavatthūni anatthaṃ me acarīti āghātaṃ bandhati. Anatthaṃ me caratīti āghātaṃ bandhati . anatthaṃ me carissatīti āghātaṃ bandhati . piyassa me manāpassa anatthaṃ acari . anatthaṃ carati . Anatthaṃ carissatīti āghātaṃ bandhati . appiyassa me amanāpassa atthaṃ acari. Atthaṃ carati. Atthaṃ carissatīti āghātaṃ bandhati. [352] Nava āghātapaṭivinayā anatthaṃ me acarīti 1- taṃ kutettha labbhāti āghātaṃ paṭivineti . anatthaṃ me caratīti taṃ kutettha labbhāti āghātaṃ paṭivineti . anatthaṃ me carissatīti 2- taṃ kutettha labbhāti āghātaṃ paṭivineti . piyassa me manāpassa anatthaṃ acari . Anatthaṃ carati . anatthaṃ carissatīti 2- taṃ kutettha labbhāti āghātaṃ paṭivineti . appiyassa me amanāpassa atthaṃ acari . atthaṃ carati. Atthaṃ carissatīti 2- taṃ kutettha labbhāti āghātaṃ paṭivineti. [353] Nava sattāvāsā santāvuso sattā nānattakāyā nānattasaññino seyyathāpi manussā ekacce ca devā ekacce ca vinipātikā ayaṃ paṭhamo sattāvāso . santāvuso sattā nānattakāyā ekattasaññino seyyathāpi devā brahmakāyikā paṭhamābhinibbattā ayaṃ dutiyo sattāvāso . santāvuso sattā ekattakāyā nānattasaññino seyyathāpi devā ābhassarā ayaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo na dissati . 2 Ma. itisaddo na dissati. Tatiyo sattāvāso . santāvuso sattā ekattakāyā ekattasaññino seyyathāpi devā subhakiṇhā ayaṃ catuttho sattāvāso. Santāvuso sattā asaññino appaṭisaṃvedino seyyathāpi devā asaññisattā 1- ayaṃ pañcamo sattāvāso . santāvuso sattā sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ananto ākāsoti ākāsānañcāyatanūpagā ayaṃ chaṭṭho sattāvāso . Santāvuso sattā sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanūpagā ayaṃ sattamo sattāvāso . Santāvuso sattā sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanūpagā ayaṃ aṭṭhamo sattāvāso . santāvuso sattā sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma santametaṃ paṇītametanti 2- nevasaññānāsaññāyatanūpagā ayaṃ navamo sattāvāso. [354] Nava akkhaṇā asamayā brahmacariyavāsāya idhāvuso tathāgato ca loke uppanno hoti arahaṃ sammāsambuddho dhammo ca desiyati upasamiko 3- parinibbāniko sambodhagāmī sugatappavedito. Ayañca puggalo nirayaṃ upapanno hoti ayaṃ paṭhamo akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya . puna caparaṃ āvuso tathāgato ca loke uppanno hoti arahaṃ sammāsambuddho dhammo ca desiyati upasamiko parinibbāniko sambodhagāmī sugatappavedito . ayañca @Footnote: 1 Ma. Yu. asaññasattā. 2 Ma. Yu. santametaṃ paṇītametanti na dissanti. @3 Ma. Yu. sabbavāresu opasamiko. Puggalo tiracchānayoniṃ upapanno hoti .pe. pittivisayaṃ upapanno hoti .pe. asurakāyaṃ upapanno hoti .pe. aññataraṃ dīghāyukaṃ devanikāyaṃ upapanno hoti .pe. paccantimesu janapadesu paccājāto hoti milakkhakesu 1- aviññātāresu yattha natthi gati bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ . majjhimesu janapadesu paccājāto hoti so ca hoti micchādiṭṭhiko viparītadassano natthi dinnaṃ natthi yiṭṭhaṃ natthi hutaṃ natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalavipāko natthi ayaṃ loko natthi paro loko natthi mātā natthi pitā natthi sattā opapātikā natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā [2]- imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti . majjhimesu janapadesu paccājāto hoti 3- duppañño jaḷo elamūgo nappaṭibalo subhāsitadubbhāsitānaṃ atthamaññātuṃ ayaṃ aṭṭhamo akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya . puna caparaṃ āvuso tathāgato ca loke na uppanno hoti arahaṃ sammāsambuddho dhammo ca na desiyati upasamiko parinibbāniko sambodhagāmī sugatappavedito . ayañca puggalo majjhimesu janapadesu paccājāto hoti 3- paññavā ajaḷo anelamūgo paṭibalo subhāsitadubbhāsitānamatthamaññātuṃ ayaṃ navamo akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya. [355] Nava anupubbavihārā idhāvuso bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamajjhānaṃ @Footnote: 1 Ma. milakkhesu. Yu. milakkhusu. 2 Ma. Yu. ye. 3 Ma. Yu. hoti so ca hoti. Upasampajja viharati vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyajjhānaṃ upasampajja viharati pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yantaṃ ariyā ācikkhanti upekkhako satimā sukhavihārīti tatiyajjhānaṃ upasampajja viharati sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthajjhānaṃ upasampajja viharati sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ananto ākāsoti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati. [356] Nava anupubbanirodhā paṭhamajjhānaṃ samāpannassa kāmasaññā niruddhā hoti dutiyajjhānaṃ samāpannassa vitakkavicārā niruddhā honti tatiyajjhānaṃ samāpannassa pīti niruddhā hoti catutthajjhānaṃ samāpannassa assāsapassāsā niruddhā honti Ākāsānañcāyatanaṃ samāpannassa rūpasaññā niruddhā hoti viññāṇañcāyatanaṃ samāpannassa ākāsānañcāyatanasaññā niruddhā hoti ākiñcaññāyatanaṃ samāpannassa viññāṇañcāyatana- saññā niruddhā hoti nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpannassa ākiñcaññāyatanasaññā niruddhā hoti saññāvedayitanirodhaṃ samāpannassa saññā ca vedanā ca niruddhā honti . ime kho āvuso tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena nava dhammā sammadakkhātā tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ .pe. Atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Navakānaṃ peyyālo ca. Saṅgītiyanavakaṃ niṭṭhitaṃ 1- [357] Atthi kho āvuso tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dasa dhammā sammadakkhātā tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ .pe. atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame dasa. {357.1} Dasa nāthakaraṇā dhammā idhāvuso bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu . yaṃpāvuso bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu ayaṃ 2- dhammo nāthakaraṇo. {357.2} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo. Ye @Footnote: 1 Ma. Yu. navakānaṃ peyyālo ca. saṅtītiyanavakaṃ niṭṭhitanti na dissanti. @2 Ma. ayaṃpi Yu. ayampi. Te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ abhivadanti tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā 1- vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā . yaṃpāvuso bhikkhu bahussuto hoti .pe. Diṭṭhiyā suppaṭividdhā ayaṃpi dhammo nāthakaraṇo. {357.3} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko . yaṃpāvuso bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko ayaṃpi dhammo nāthakaraṇo. {357.4} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaniṃ . yaṃpāvuso bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaniṃ ayaṃpi dhammo nāthakaraṇo. {357.5} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaṃ uccāvacāni kiṃkaraṇīyāni tattha dakkho hoti analaso tatrupāyāya vīmaṃsāya samannāgato alaṃ kātuṃ alaṃ saṃvidhātuṃ . yaṃpāvuso bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaṃ .pe. Alaṃ saṃvidhātuṃ ayaṃpi dhammo nāthakaraṇo. {357.6} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye oḷārapāmojjo 2- . yaṃpāvuso bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye oḷārapāmojjo ayaṃpi dhammo nāthakaraṇo. {357.7} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu santuṭṭho hoti itarītarehi cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārehi. @Footnote: 1 Ma. Yu. dhātā . 2 Yu. uḷārapāmujjo. Yaṃpāvuso bhikkhu santuṭṭho hoti itarītarehi cīvarapiṇḍapātasenāsana- gilānapaccayabhesajjaparikkhārehi ayaṃpi dhammo nāthakaraṇo. {357.8} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu . yaṃpāvuso bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu ayaṃpi dhammo nāthakaraṇo. {357.9} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakataṃpi cirabhāsitaṃpi saritā anussaritā . yaṃpāvuso bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakataṃpi cirabhāsitaṃpi saritā anussaritā ayaṃpi dhammo nāthakaraṇo. {357.10} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā . Yaṃpāvuso bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā ayaṃpi dhammo nāthakaraṇo. [358] Dasa kasiṇāyatanāni paṭhavīkasiṇameko sañjānāti uddhaṃ adho tiriyaṃ anvayaṃ 1- appamāṇaṃ . āpokasiṇameko sañjānāti .pe. Tejokasiṇameko sañjānāti .pe. vāyokasiṇameko sañjānāti .pe. nīlakasiṇameko sañjānāti .pe. pītakasiṇameko sañjānāti @Footnote: 1 Ma. Yu. advayaṃ. .pe. Lohitakasiṇameko sañjānāti .pe. odātakasiṇameko sañjānāti .pe. ākāsakasiṇameko sañjānāti .pe. Viññāṇakasiṇameko sañjānāti uddhaṃ adho tiriyaṃ anvayaṃ appamāṇaṃ. [359] Dasa akusalakammapathā pāṇātipāto adinnādānaṃ kāmesu micchācāro musāvādo pisuṇā vācā pharusā vācā samphappalāpo abhijjhā byāpādo micchādiṭṭhi. [360] Dasa kusalakammapathā pāṇātipātā veramaṇī adinnādānā veramaṇī kāmesu micchācārā veramaṇī musāvādā veramaṇī pisuṇāya vācāya veramaṇī pharusāya vācāya veramaṇī samphappalāpā veramaṇī anabhijjhā abyāpādo sammādiṭṭhi. [361] Dasa ariyavāsā idhāvuso bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti chaḷaṅgasamannāgato ekārakkho caturāpasseno panuṇṇapaccekasacco samavayasaṭṭhesano anāvilasaṅkappo passaddhakāyasaṅkhāro suvimuttacitto suvimuttapañño . kathañcāvuso bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti . Idhāvuso bhikkhuno kāmacchando pahīno hoti byāpādo pahīno hoti thīnamiddhaṃ pahīnaṃ hoti uddhaccakukkuccaṃ pahīnaṃ hoti vicikicchā pahīnā hoti . Evaṃ kho āvuso bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti . kathañcāvuso bhikkhu chaḷaṅgasamannāgato hoti . idhāvuso bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā neva sumano hoti na dummano upekkhako ca viharati sato sampajāno. Sotena Saddaṃ sutvā . ghānena gandhaṃ ghāyitvā . jivhāya rasaṃ sāyitvā. Kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā . manasā dhammaṃ viññāya neva sumano hoti na dummano upekkhako ca viharati sato sampajāno . evaṃ kho āvuso bhikkhu chaḷaṅgasamannāgato hoti . kathañcāvuso bhikkhu ekārakkho hoti . idhāvuso bhikkhu satārakkhena cetasā samannāgato hoti. Evaṃ kho āvuso bhikkhu ekārakkho hoti. {361.1} Kathañcāvuso bhikkhu caturāpasseno hoti . idhāvuso bhikkhu saṅkhāyekaṃ paṭisevati saṅkhāyekaṃ adhivāseti saṅkhāyekaṃ parivajjeti saṅkhāyekaṃ vinodeti . evaṃ kho āvuso bhikkhu caturāpasseno hoti. Kathañcāvuso bhikkhu panuṇṇapaccekasacco hoti . idhāvuso bhikkhuno yāni tāni puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ puthupaccekasaccāni sabbāni tāni 1- nuṇṇāni honti panuṇṇāni cattāni vantāni muttāni pahīnāni paṭinissaṭṭhāni . evaṃ kho āvuso bhikkhu panuṇṇapaccekasacco hoti . kathañcāvuso bhikkhu samavayasaṭṭhesano hoti . Idhāvuso bhikkhuno kāmesanā pahīnā hoti bhavesanā pahīnā hoti brahmacariyesanā paṭinissaṭṭhā 2- . evaṃ kho āvuso bhikkhu samavayasaṭṭhesano hoti. Kathañcāvuso bhikkhu anāvilasaṅkappo hoti . idhāvuso bhikkhuno kāmasaṅkappo pahīno hoti byāpādasaṅkappo pahīno hoti vihiṃsāsaṅkappo pahīno hoti . evaṃ kho āvuso bhikkhu anāvilasaṅkappo hoti . kathañcāvuso bhikkhu passaddhakāyasaṅkhāro @Footnote: 1 Yu. sabbānissatāni . 2 Ma. Yu. paṭippassaddhā. Hoti . idhāvuso bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthajjhānaṃ upasampajja viharati . evaṃ kho āvuso bhikkhu passaddhakāyasaṅkhāro hoti. {361.2} Kathañcāvuso bhikkhu suvimuttacitto hoti . idhāvuso bhikkhuno rāgā cittaṃ vimuttaṃ hoti dosā cittaṃ vimuttaṃ hoti mohā cittaṃ vimuttaṃ hoti . evaṃ kho āvuso bhikkhu suvimuttacitto hoti. Kathañcāvuso bhikkhu suvimuttapañño hoti . idhāvuso bhikkhu rāgo me pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṅgato āyatiṃ anuppādadhammoti pajānāti doso me pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṅgato āyatiṃ anuppādadhammoti pajānāti moho me pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṅgato āyatiṃ anuppādadhammoti pajānāti. Evaṃ kho āvuso bhikkhu suvimuttapañño hoti. [362] Dasa asekkhā dhammā asekkhā sammādiṭṭhi asekkho sammāsaṅkappo asekkhā sammāvācā asekkho sammākammanto asekkho sammāājīvo asekkho sammāvāyāmo asekkhā sammāsati asekkho sammāsamādhi asekkhaṃ sammāñāṇaṃ asekkhā sammāvimutti . ime kho āvuso tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dasa dhammā sammadakkhātā tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ na vivaditabbaṃ yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ Assa ciraṭṭhitikaṃ tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānanti. Saṅgītiyadasakaṃ niṭṭhitaṃ 1-. [363] Athakho bhagavā uṭṭhahitvā āyasmantaṃ sārīputtaṃ āmantesi sādhu sādhu sārīputta sādhu kho tvaṃ sārīputta bhikkhūnaṃ saṅgītipariyāyaṃ abhāsīti . idamavoca āyasmā sārīputto . samanuñño satthā ahosi . attamanā ca te bhikkhū āyasmato sārīputtassa bhāsitaṃ abhinandunti. Saṅgītisuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ 2-. ----------- @Footnote: 1 Ma. Yu. saṅgītiyadasakaṃ niṭṭhitanti na dissati . 2 Yu. saṅgītisuttantaṃ samattaṃ.The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 11 page 241-287. http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=11&item=250&items=114 Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=11&item=250&items=114&mode=bracket Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=11&item=250&items=114 Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=11&item=250&items=114 Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=11&i=250 The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=6&A=4096 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=6&A=4096 Contents of The Tipitaka Volume 11 http://84000.org/tipitaka/read/?index_11
|
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]