ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter
TIPITAKA Volume 24 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 16 : Sutta. Aṅ. (5): dasaka-ekādasakanipātā
                 Suttantapiṭake aṅguttaranikāyassa
                      pañcamo bhāgo
                       ---------
                       dasakanipāto
           namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa.
                      Paṭhamapaṇṇāsako
                    ānisaṃsavaggo paṭhamo
     [1]   Evamme   sutaṃ  .  ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  sāvatthiyaṃ  viharati
jetavane   anāthapiṇḍikassa   ārāme   .   athakho  āyasmā  ānando
yena    bhagavā    tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā
ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ  nisinno  kho  āyasmā  ānando  bhagavantaṃ
etadavoca   kimatthiyāni   bhante   kusalāni   sīlāni   kimānisaṃsānīti  .
Avippaṭisāratthāni  kho  ānanda  kusalāni sīlāni avippaṭisārānisaṃsāni 1-.
Avippaṭisāro  pana bhante kimatthiyo kimānisaṃsoti. Avippaṭisāro kho ānanda
pāmujjattho  pāmujjānisaṃso  2-  .  pāmujjaṃ  3-  pana  bhante  kimatthiyaṃ
kimānisaṃsanti  .  pāmujjaṃ  kho  ānanda  pītatthaṃ  pītānisaṃsaṃ  4-. Pīti pana
bhante   kimatthiyā   kimānisaṃsāti   .   pīti   kho  ānanda  passaddhatthā
passaddhānisaṃsā  5-. Passaddhi pana bhante  kimatthiyā kimānisaṃsāti. Passaddhi
@Footnote:1-2-4-5 Ma. Yu. itisaddo atthi .     3 pāmojjantipi pāṭho.
Kho ānanda sukhatthā sukhānisaṃsā 1-. Sukhaṃ pana bhante kimatthiyaṃ kimānisaṃsanti.
Sukhaṃ   kho  ānanda  samādhatthaṃ  samādhānisaṃsaṃ  2-  .  samādhi  pana  bhante
kimatthiyo   kimānisaṃsoti   .  samādhi  kho  ānanda  yathābhūtañāṇadassanattho
yathābhūtañāṇadassanānisaṃso  3-  .  yathābhūtañāṇadassanaṃ  pana  bhante  kimatthiyaṃ
kimānisaṃsanti    .   yathābhūtañāṇadassanaṃ   kho   ānanda   nibbidāvirāgatthaṃ
nibbidāvirāgānisaṃsaṃ   4-   .   nibbidāvirāgo   pana   bhante  kimatthiyo
kimānisaṃsoti   .   nibbidāvirāgo   kho   ānanda   vimuttiñāṇadassanattho
vimuttiñāṇadassanānisaṃso    5-   iti   kho   ānanda   kusalāni   sīlāni
avippaṭisāratthāni    avippaṭisārānisaṃsāni    avippaṭisāro    pāmujjattho
pāmujjānisaṃso    pāmujjaṃ    pītatthaṃ    pītānisaṃsaṃ    pīti    passaddhatthā
passaddhānisaṃsā    passaddhi    sukhatthā    sukhānisaṃsā    sukhaṃ    samādhatthaṃ
samādhānisaṃsaṃ    samādhi    yathābhūtañāṇadassanattho   yathābhūtañāṇadassanānisaṃso
yathābhūtañāṇadassanaṃ   nibbidāvirāgatthaṃ   nibbidāvirāgānisaṃsaṃ   nibbidāvirāgo
vimuttiñāṇadassanattho       vimuttiñāṇadassanānisaṃso       iti       kho
ānanda kusalāni sīlāni anupubbena arahattāya 6- pūrentīti.
     [2]   Sīlavato   bhikkhave   sīlasampannassa   na   cetanāya  karaṇīyaṃ
avippaṭisāro   me   uppajjatūti   dhammatā  esā  bhikkhave  yaṃ  sīlavato
sīlasampannassa   avippaṭisāro   uppajjati   avippaṭisārissa   bhikkhave   na
cetanāya   karaṇīyaṃ   pāmujjaṃ   me  uppajjatūti  dhammatā  esā  bhikkhave
yaṃ    avippaṭisārissa    pāmujjaṃ    uppajjati   pamuditassa   bhikkhave   na
@Footnote:1-2-3-4-5 Ma. Yu. itisaddo atthi .    6 Ma. Yu. aggāya.
Cetanāya   karaṇīyaṃ   pīti   me  uppajjatūti  dhammatā  esā  bhikkhave  yaṃ
pamuditassa   pīti   uppajjati   pītimanassa   bhikkhave   na  cetanāya  karaṇīyaṃ
kāyo   me   passambhatūti   dhammatā   esā   bhikkhave   yaṃ   pītimanassa
kāyo    passambhati   passaddhakāyassa   bhikkhave   na   cetanāya   karaṇīyaṃ
sukhaṃ   vediyāmīti   dhammatā   esā   bhikkhave   yaṃ   passaddhakāyo  sukhaṃ
vediyati    sukhino    bhikkhave    na    cetanāya   karaṇīyaṃ   cittaṃ   me
samādhiyatūti   dhammatā   esā   bhikkhave   yaṃ   sukhino   cittaṃ  samādhiyati
samāhitassa   bhikkhave   na  cetanāya  karaṇīyaṃ  yathābhūtaṃ  jānāmi  passāmīti
dhammatā   esā   bhikkhave   yaṃ   samāhito   yathābhūtaṃ   jānāti  passati
yathābhūtaṃ   bhikkhave   jānato   passato  na  cetanāya  karaṇīyaṃ  nibbindāmi
virajjāmīti    dhammatā   esā   bhikkhave   yaṃ   yathābhūtaṃ   jānaṃ   passaṃ
nibbindati   virajjati   nibbinnassa   1-  bhikkhave  virattassa  na  cetanāya
karaṇīyaṃ   vimuttiñāṇadassanaṃ   sacchikaromīti   dhammatā   esā   bhikkhave  yaṃ
nibbinno  2-  viratto  vimuttiñāṇadassanaṃ  sacchikaroti   iti  kho  bhikkhave
nibbidāvirāgo        vimuttiñāṇadassanattho       vimuttiñāṇadassanānisaṃso
yathābhūtañāṇadassanaṃ     nibbidāvirāgatthaṃ     nibbidāvirāgānisaṃsaṃ     samādhi
yathābhūtañāṇadassanattho     yathābhūtañāṇadassanānisaṃso     sukhaṃ     samādhatthaṃ
samādhānisaṃsaṃ  passaddhi  sukhatthā  sukhānisaṃsā  pīti passaddhatthā passaddhānisaṃsā
pāmujjaṃ   pītatthaṃ   pītānisaṃsaṃ   avippaṭisāro  pāmujjattho  pāmujjānisaṃso
kusalāni       sīlāni       avippaṭisāratthāni      avippaṭisārānisaṃsāni
@Footnote: 1 Yu. nibbindassa .   2 Yu. nibbindo.
Iti    kho   bhikkhave   dhammā   dhamme   abhisandenti   dhammā   dhamme
paripūrenti apārā pāraṃ gamanāyāti.
     [3]    Dussīlassa    bhikkhave    sīlavipannassa    hatūpaniso   hoti
avippaṭisāro   avippaṭisāre   asati  avippaṭisāravipannassa  hatūpanisaṃ  hoti
pāmujjaṃ    pāmujje   asati   pāmujjavipannassa   hatūpanisā   hoti   pīti
pītiyā    asati   pītivipannassa   hatūpanisā   hoti   passaddhi   passaddhiyā
asati   passaddhivipannassa   hatūpanisaṃ   hoti  sukhaṃ  sukhe  asati  sukhavipannassa
hatūpaniso   hoti  sammāsamādhi  sammāsamādhimhi  asati  sammāsamādhivipannassa
hatūpanisaṃ     hoti     yathābhūtañāṇadassanaṃ     yathābhūtañāṇadassane    asati
yathābhūtañāṇadassanavipannassa      hatūpaniso      hoti      nibbidāvirāgo
nibbidāvirāge     asati     nibbidāvirāgavipannassa     hatūpanisaṃ    hoti
vimuttiñāṇadassanaṃ    seyyathāpi    bhikkhave    rukkho   sākhāpalāsavipanno
tassa   pappaṭikāpi   na   pāripūriṃ   gacchati  tacopi  pheggupi  sāropi  na
pāripūriṃ  gacchati  evameva  kho  bhikkhave  dussīlassa  sīlavipannassa hatūpaniso
hoti     avippaṭisāro    avippaṭisāre    asati    avippaṭisāravipannassa
hatūpanisaṃ hoti pāmujjaṃ .pe. Vimuttiñāṇadassanaṃ 1-.
     {3.1}    Sīlavato    bhikkhave    sīlasampannassa    upanisasampanno
hoti     avippaṭisāro    avippaṭisāre    sati    avippaṭisārasampannassa
upanisasampannaṃ    hoti    pāmujjaṃ    pāmujje   sati   pāmujjasampannassa
upanisasampannā     hoti     pīti     pītiyā     sati     pītisampannassa
upanisasampannā       hoti       passaddhi       passaddhiyā       sati
@Footnote: 1 Po. itisaddo atthi.
Passaddhisampannassa     upanisasampannaṃ     hoti     sukhaṃ     sukhe    sati
sukhasampannassa         upanisasampanno        hoti        sammāsamādhi
sammāsamādhimhi       sati      sammāsamādhisampannassa      upanisasampannaṃ
hoti         yathābhūtañāṇadassanaṃ        yathābhūtañāṇadassane        sati
yathābhūtañāṇadassanasampannassa            upanisasampanno           hoti
nibbidāvirāgo      nibbidāvirāge      sati     nibbidāvirāgasampannassa
upanisasampannaṃ    hoti   vimuttiñāṇadassanaṃ   seyyathāpi   bhikkhave   rukkho
sākhāpalāsasampanno    tassa    pappaṭikāpi    pāripūriṃ   gacchati   tacopi
pheggupi   sāropi   pāripūriṃ   gacchati   evameva  kho  bhikkhave  sīlavato
sīlasampannassa    upanisasampanno    hoti    avippaṭisāro   avippaṭisāre
sati    avippaṭisārasampannassa    upanisasampannaṃ   hoti   pāmujjaṃ   .pe.
Vimuttiñāṇadassananti.
     [4]  Tatra  kho  āyasmā  sārīputto  bhikkhū  āmantesi dussīlassa
āvuso   sīlavipannassa   hatūpaniso   hoti   avippaṭisāro   avippaṭisāre
asati   avippaṭisāravipannassa   hatūpanisaṃ   hoti   pāmujjaṃ  pāmujje  asati
pāmujjavipannassa   hatūpanisā   hoti   pīti   pītiyā   asati   pītivipannaṃssa
hatūpanisā    hoti    passaddhi    passaddhiyā    asati    passaddhivipannassa
hatūpanisaṃ    hoti   sukhaṃ   sukhe   asati   sukhavipannassa   hatūpaniso   hoti
sammāsamādhi    sammāsamādhimhi    asati    sammāsamādhivipannassa   hatūpanisaṃ
hoti    yathābhūtañāṇadassanaṃ    yathābhūtañāṇadassane    asati   yathābhūtañāṇa-
dassanavipannassa   hatūpaniso   hoti  nibbidāvirāgo  nibbidāvirāge  asati
Nibbidāvirāgavipannassa    hatūpanisaṃ    hoti   vimuttiñāṇadassanaṃ   seyyathāpi
āvuso   rukkho   sākhāpalāsavipanno   tassa   pappaṭikāpi   na  pāripūriṃ
gacchati  tacopi  pheggupi  sāropi  na  pāripūriṃ gacchati evameva kho āvuso
dussīlassa   sīlavipannassa   hatūpaniso   hoti   avippaṭisāro  avippaṭisāre
asati     avippaṭisāravipannassa    hatūpanisaṃ    hoti    pāmujjaṃ    .pe.
Vimuttiñāṇadassanaṃ.
     {4.1}    Sīlavato    āvuso    sīlasampannassa    upanisasampanno
hoti     avippaṭisāro    avippaṭisāre    sati    avippaṭisārasampannassa
upanisasampannaṃ    hoti    pāmujjaṃ    pāmujje   sati   pāmujjasampannassa
upanisasampannā   hoti   pīti   pītiyā  sati  pītisampannassa  upanisasampannā
hoti    passaddhi    passaddhiyā   sati   passaddhisampannassa   upanisasampannaṃ
hoti   sukhaṃ  sukhe  sati  sukhasampannassa  upanisasampanno  hoti  sammāsamādhi
sammāsamādhimhi    sati    sammāsamādhisampannassa    upanisasampannaṃ    hoti
yathābhūtañāṇadassanaṃ     yathābhūtañāṇadassane     sati     yathābhūtañāṇadassana-
sampannassa    upanisasampanno    hoti   nibbidāvirāgo   nibbidāvirāge
sati    nibbidāvirāgasampannassa    upanisasampannaṃ   hoti   vimuttiñāṇadassanaṃ
seyyathāpi   āvuso   rukkho   sākhāpalāsasampanno   tassa   pappaṭikāpi
pāripūriṃ  gacchati  tacopi  pheggupi  sāropi  pāripūriṃ  gacchati  evameva kho
āvuso   sīlavato   sīlasampannassa   upanisasampanno   hoti  avippaṭisāro
avippaṭisāre     sati    avippaṭisārasampannassa    upanisasampannaṃ    hoti
pāmujjaṃ .pe. Vimuttiñāṇadassananti.
     [5]  Tatra  kho  āyasmā  ānando  bhikkhū  āmantesi  dussīlassa
āvuso   sīlavipannassa   hatūpaniso   hoti   avippaṭisāro   avippaṭisāre
asati    avippaṭisāravipannassa    hatūpanisaṃ    hoti    pāmujjaṃ   pāmujje
asati   pāmujjavipannassa  hatūpanisā  hoti  pīti  pītiyā  asati  pītivipannassa
hatūpanisā   hoti   passaddhi   passaddhiyā  asati  passaddhivipannassa  hatūpanisaṃ
hoti   sukhaṃ   sukhe   asati   sukhavipannassa   hatūpaniso  hoti  sammāsamādhi
sammāsamādhimhi     asati     sammāsamādhivipannassa     hatūpanisaṃ     hoti
yathābhūtañāṇadassanaṃ      yathābhūtañāṇadassane      asati      yathābhūtañāṇa-
dassanavipannassa    hatūpaniso    hoti    nibbidāvirāgo   nibbidāvirāge
asati     nibbidāvirāgavipannassa     hatūpanisaṃ    hoti    vimuttiñāṇadassanaṃ
seyyathāpi    āvuso   rukkho   sākhāpalāsavipanno   tassa   pappaṭikāpi
na   pāripūriṃ   gacchati   tacopi   pheggupi   sāropi  na  pāripūriṃ  gacchati
evameva    kho   āvuso   dussīlassa   sīlavipannassa   hatūpaniso   hoti
avippaṭisāro    avippaṭisāre    asati    avippaṭisāravipannassa   hatūpanisaṃ
hoti pāmujjaṃ .pe. Vimuttiñāṇadassanaṃ.
     {5.1}    Sīlavato    āvuso    sīlasampannassa    upanisasampanno
hoti     avippaṭisāro    avippaṭisāre    sati    avippaṭisārasampannassa
upanisasampannaṃ    hoti    pāmujjaṃ    pāmujje   sati   pāmujjasampannassa
upanisasampannā   hoti   pīti   pītiyā  sati  pītisampannassa  upanisasampannā
hoti    passaddhi    passaddhiyā   sati   passaddhisampannassa   upanisasampannaṃ
hoti      sukhaṃ     sukhe     sati     sukhasampannassa     upanisasampanno
Hoti     sammāsamādhi    sammāsamādhimhi    sati    sammāsamādhisampannassa
upanisasampannaṃ    hoti    yathābhūtañāṇadassanaṃ    yathābhūtañāṇadassane    sati
yathābhūtañāṇadassanasampannassa     upanisasampanno    hoti    nibbidāvirāgo
nibbidāvirāge    sati    nibbidāvirāgasampannassa    upanisasampannaṃ   hoti
vimuttiñāṇadassanaṃ    seyyathāpi    āvuso   rukkho   sākhāpalāsasampanno
tassa   pappaṭikāpi   pāripūriṃ   gacchati  tacopi  pheggupi  sāropi  pāripūriṃ
gacchati   evameva   kho  āvuso  sīlavato  sīlasampannassa  upanisasampanno
hoti     avippaṭisāro    avippaṭisāre    sati    avippaṭisārasampannassa
upanisasampannaṃ hoti pāmujjaṃ .pe. Vimuttiñāṇadassananti.
     [6]   Athakho   āyasmā   ānando   yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā  bhagavantaṃ  abhivādetvā  ekamantaṃ  nisīdi  ekamantaṃ  nisinno
kho   āyasmā   ānando   bhagavantaṃ  etadavoca  siyā  nu  kho  bhante
bhikkhuno   tathārūpo   samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī
assa    na    āpasmiṃ   āposaññī   assa   na   tejasmiṃ   tejosaññī
assa    na    vāyasmiṃ    vāyosaññī   assa   na   ākāsānañcāyatane
ākāsānañcāyatanasaññī        assa        na       viññāṇañcāyatane
viññāṇañcāyatanasaññī         assa        na        ākiñcaññāyatane
ākiñcaññāyatanasaññī       assa       na      nevasaññānāsaññāyatane
nevasaññānāsaññāyatanasaññī         assa         na        idhaloke
idhalokasaññī      assa     na     paraloke     paralokasaññī     assa
saññī   ca   pana   assāti   .   siyā   ānanda   bhikkhuno   tathārūpo
Samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī   assa   na  āpasmiṃ
āposaññī    assa    na   tejasmiṃ   tejosaññī   assa   na   vāyasmiṃ
vāyosaññī    assa    na   ākāsānañcāyatane   ākāsānañcāyatanasaññī
assa      na      viññāṇañcāyatane     viññāṇañcāyatanasaññī     assa
na      ākiñcaññāyatane      ākiñcaññāyatanasaññī      assa      na
nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī
assa   na   idhaloke   idhalokasaññī   assa   na  paraloke  paralokasaññī
assa saññī ca pana assāti.
     {6.1}  Yathākathaṃ  pana  bhante siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho
yathā   neva  paṭhaviyaṃ  paṭhavīsaññī  assa  na  āpasmiṃ  āposaññī  assa  na
tejasmiṃ    tejosaññī    assa   na   vāyasmiṃ   vāyosaññī   assa   na
ākāsānañcāyatane       ākāsānañcāyatanasaññī       assa       na
viññāṇañcāyatane         viññāṇañcāyatanasaññī        assa        na
ākiñcaññāyatane         ākiñcaññāyatanasaññī        assa        na
nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī
assa   na   idhaloke   idhalokasaññī   assa   na  paraloke  paralokasaññī
assa saññī ca pana assāti.
     {6.2}  Idhānanda  bhikkhu  evaṃsaññī  hoti  etaṃ  santaṃ  etaṃ paṇītaṃ
yadidaṃ    sabbasaṅkhārasamatho    sabbūpadhipaṭinissaggo    taṇhakkhayo   virāgo
nirodho   nibbānanti   evaṃ   kho   ānanda   siyā  bhikkhuno  tathārūpo
samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī   assa   na  āpasmiṃ
āposaññī     assa     na     tejasmiṃ     tejosaññī    assa    na
Vāyasmiṃ       vāyosaññī      assa      na      ākāsānañcāyatane
ākāsānañcāyatanasaññī        assa        na       viññāṇañcāyatane
viññāṇañcāyatanasaññī         assa        na        ākiñcaññāyatane
ākiñcaññāyatanasaññī       assa       na      nevasaññānāsaññāyatane
nevasaññānāsaññāyatanasaññī     assa     na    idhaloke    idhalokasaññī
assa na paraloke paralokasaññī assa saññī ca pana assāti.
     [7]    Athakho   āyasmā   ānando   yenāyasmā   sārīputto
tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   āyasmatā   sārīputtena   saddhiṃ   sammodi
sammodanīyaṃ   kathaṃ   sārāṇīyaṃ   vītisāretvā   ekamantaṃ  nisīdi  ekamantaṃ
nisinno   kho   āyasmā   ānando   āyasmantaṃ  sārīputtaṃ  etadavoca
siyā   nu   kho   āvuso  sārīputta  bhikkhuno  tathārūpo  samādhipaṭilābho
yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī   assa  na  āpasmiṃ  āposaññī  assa
na    tejasmiṃ    tejosaññī   assa   na   vāyasmiṃ   vāyosaññī   assa
na       ākāsānañcāyatane       ākāsānañcāyatanasaññī       assa
na         viññāṇañcāyatane        viññāṇañcāyatanasaññī        assa
na         ākiñcaññāyatane        ākiñcaññāyatanasaññī        assa
na         nevasaññānāsaññāyatane         nevasaññānāsaññāyatanasaññī
assa   na   idhaloke   idhalokasaññī   assa   na  paraloke  paralokasaññī
assa saññī ca pana assāti.
     {7.1}  Siyā  āvuso  ānanda  bhikkhuno  tathārūpo samādhipaṭilābho
yathā  neva  paṭhaviyaṃ  paṭhavīsaññī  assa  .pe. Na paraloke paralokasaññī assa
Saññī  ca  pana  assāti  .  yathākathaṃ  panāvuso  sārīputta  siyā  bhikkhuno
tathārūpo   samādhipaṭilābho   yathā  neva  paṭhaviyaṃ  paṭhavīsaññī  assa  .pe.
Na    paraloke   paralokasaññī   assa   saññī   ca   pana   assāti  .
Ekamidāhaṃ  āvuso  ānanda  samayaṃ  idheva  sāvatthiyaṃ  viharāmi andhavanasmiṃ
tatthāhaṃ   tathārūpaṃ   samādhiṃ   samāpajjiṃ   yathā   neva  paṭhaviyaṃ  paṭhavīsaññī
ahosiṃ   na   āpasmiṃ   āposaññī   ahosiṃ   na   tejasmiṃ   tejosaññī
ahosiṃ    na   vāyasmiṃ   vāyosaññī   ahosiṃ   na   ākāsānañcāyatane
ākāsānañcāyatanasaññī        ahosiṃ       na       viññāṇañcāyatane
viññāṇañcāyatanasaññī        ahosiṃ        na        ākiñcaññāyatane
ākiñcaññāyatanasaññī       ahosiṃ      na      nevasaññānāsaññāyatane
nevasaññānāsaññāyatanasaññī     ahosiṃ    na    idhaloke    idhalokasaññī
ahosiṃ na paraloke paralokasaññī ahosiṃ saññī ca pana ahosinti.
     {7.2}  Kiṃsaññī  panāyasmā  sārīputto  tasmiṃ  samaye  ahosīti .
Bhavanirodho   nibbānaṃ  bhavanirodho  nibbānanti  kho  me  āvuso  aññāva
saññā    uppajjati   aññāva   saññā   nirujjhati   seyyathāpi   āvuso
sakalikaggissa   jhāyamānassa   aññāva   acci   uppajjati   aññāva  acci
nirujjhati   evameva   kho  me  āvuso  bhavanirodho  nibbānaṃ  bhavanirodho
nibbānanti    aññāva   saññā   uppajjati   aññāva   saññā   nirujjhati
bhavanirodho nibbānanti 1- saññī ca panāhaṃ āvuso tasmiṃ samaye ahosinti.
     [8]   Saddho   bhikkhave  bhikkhu  hoti  no  ca  sīlavā  evaṃ  so
@Footnote: 1 Po. Yu. itisaddo natthi.
Tenaṅgena   aparipūro   hoti   tena   taṃ   aṅgaṃ  paripūretabbaṃ  kintāhaṃ
saddho   assaṃ   sīlavā  cāti  yato  ca  kho  bhikkhave  bhikkhu  saddho  ca
hoti  sīlavā  ca  evaṃ  so  tenaṅgena  paripūro hoti  saddho ca bhikkhave
bhikkhu  hoti  sīlavā  ca  no  ca  bahussuto  .pe.  bahussuto  ca  no ca
dhammakathiko  dhammakathiko  ca  no  ca  parisāvacaro  parisāvacaro  ca  no ca
visārado  parisāya  dhammaṃ  deseti  visārado  ca  parisāya  dhammaṃ  deseti
no   ca   vinayadharo   vinayadharo  ca  no  ca  āraññako  pantasenāsano
āraññako   ca  pantasenāsano  no  ca  catunnaṃ  jhānānaṃ  ābhicetasikānaṃ
diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ     nikāmalābhī    hoti    akicchalābhī    akasiralābhī
catunnañca       jhānānaṃ       ābhicetasikānaṃ      diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ
nikāmalābhī   hoti   akicchalābhī   akasiralābhī   no   ca  āsavānaṃ  khayā
anāsavaṃ   cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā
sacchikatvā   upasampajja   viharati  evaṃ  so  tenaṅgena  aparipūro  hoti
tena  taṃ  aṅgaṃ  paripūretabbaṃ  kintāhaṃ saddho ca assaṃ sīlavā ca bahussuto ca
dhammakathiko   ca  parisāvacaro  ca  visārado  ca  parisāya  dhammaṃ  deseyyaṃ
vinayadharo    ca   āraññako   ca   pantasenāsano   catunnañca   jhānānaṃ
ābhicetasikānaṃ    diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ    nikāmalābhī   assaṃ   akicchalābhī
akasiralābhī    āsavānañca   khayā   anāsavaṃ   cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ
diṭṭheva     dhamme     sayaṃ     abhiññā     sacchikatvā     upasampajja
vihareyyanti  yato  ca  kho  bhikkhave  bhikkhu  saddho  ca  hoti  sīlavā  ca
Bahussuto   ca   dhammakathiko   ca  parisāvacaro  ca  visārado  ca  parisāya
dhammaṃ   deseti   vinayadharo  ca  āraññako  ca  pantasenāsano  catunnañca
jhānānaṃ    ābhicetasikānaṃ    diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ    nikāmalābhī    hoti
akicchalābhī    akasiralābhī    āsavānañca   khayā   anāsavaṃ   cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā  upasampajja
viharati  evaṃ  so tenaṅgena paripūro hoti imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi
samannāgato bhikkhu samantapāsādiko ca hoti sabbākāraparipūro cāti.
     [9]  Saddho  [1]-  bhikkhave bhikkhu hoti no ca sīlavā [2]- sīlavā
ca   no   ca   bahussuto  bahussuto  ca  no  ca  dhammakathiko  dhammakathiko
ca   no   ca  parisāvacaro  parisāvacaro  ca  no  ca  visārado  parisāya
dhammaṃ  deseti  visārado  ca  parisāya  dhammaṃ  deseti  no  ca  vinayadharo
vinayadharo   ca   no   ca   āraññako   pantasenāsano   āraññako  ca
pantasenāsano   no   ca   ye  te  santā  vimokkhā  atikkamma  rūpe
āruppā   te   kāyena   phusitvā  viharati  ye  te  santā  vimokkhā
atikkamma   rūpe   āruppā  te  ca  kāyena  phusitvā  viharati  no  ca
āsavānaṃ   khayā   anāsavaṃ   cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ  diṭṭheva  dhamme
sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā   upasampajja   viharati  evaṃ  so  tenaṅgena
aparipūro   hoti   tena   taṃ   aṅgaṃ   paripūretabbaṃ  kintāhaṃ  saddho  ca
assaṃ  sīlavā  ca  bahussuto  ca  dhammakathiko  ca  parisāvacaro  ca visārado
ca  parisāya  dhammaṃ  deseyyaṃ  vinayadharo  ca  āraññako  ca pantasenāsano
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. casaddo dissati .  2 Ma. Yu. peyyālo atthi.
Ye  te  santā  vimokkhā  atikkamma  rūpe  āruppā  te  ca  kāyena
phusitvā  vihareyyaṃ  āsavānañca  khayā  anāsavaṃ  cetovimuttiṃ  paññāvimuttiṃ
diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā   upasampajja  vihareyyanti
yato  ca  kho  bhikkhave  bhikkhu  saddho  ca  hoti  sīlavā  ca bahussuto ca
dhammakathiko   ca   parisāvacaro  ca  visārado  ca  parisāya  dhammaṃ  deseti
vinayadharo  ca  āraññako  ca  pantasenāsano  ye  te  santā  vimokkhā
atikkamma  rūpe  āruppā  te  ca  kāyena  phusitvā  viharati āsavānañca
khayā   anāsavaṃ  cetovimuttiṃ  paññāvimuttiṃ  diṭṭheva  dhamme  sayaṃ  abhiññā
sacchikatvā   upasampajja   viharati   evaṃ  so  tenaṅgena  paripūro  hoti
imehi  kho  bhikkhave  dasahi  dhammehi  samannāgato  bhikkhu  samantapāsādiko
ca hoti sabbākāraparipūro cāti.
     [10]   Saddho   bhikkhave   bhikkhu   hoti   no  ca  sīlavā  evaṃ
so   tenaṅgena  aparipūro  hoti  tena  taṃ  aṅgaṃ  paripūretabbaṃ  kintāhaṃ
saddho   ca   assaṃ  sīlavā  cāti  yato  ca  kho  bhikkhave  bhikkhu  saddho
ca   hoti  sīlavā  ca  evaṃ  so  tenaṅgena  paripūro  hoti  saddho  ca
bhikkhave  bhikkhu  hoti  sīlavā  ca  no  ca  bahussuto  bahussuto  ca no ca
dhammakathiko   dhammakathiko   ca   no   ca   parisāvacaro   parisāvacaro  ca
no   ca   visārado   parisāya   dhammaṃ   deseti  visārado  ca  parisāya
dhammaṃ   deseti   no   ca  vinayadharo  vinayadharo  ca  no  ca  anekavihitaṃ
pubbenivāsaṃ  anussarati  seyyathīdaṃ  ekampi  jātiṃ  dvepi  jātiyo  .pe.
Iti     sākāraṃ    sauddesaṃ    anekavihitaṃ    pubbenivāsaṃ    anussarati
anekavihitañca    pubbenivāsaṃ    anussarati    seyyathīdaṃ   ekampi   jātiṃ
dvepi  jātiyo  .pe.  iti  sākāraṃ  sauddesaṃ  anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ
anussarati  no  ca  dibbena  cakkhunā  visuddhena  atikkantamānusakena .pe.
Yathākammūpage    satte   pajānāti   dibbena   ca   cakkhunā   visuddhena
atikkantamānusakena   .pe.   yathākammūpage   satte   pajānāti  no  ca
āsavānaṃ   khayā   .pe.   sacchikatvā   upasampajja   viharati  evaṃ  so
tenaṅgena   aparipūro   hoti   tena   taṃ   aṅgaṃ  paripūretabbaṃ  kintāhaṃ
saddho   ca  assaṃ  sīlavā  ca  bahussuto  ca  dhammakathiko  ca  parisāvacaro
ca   visārado  ca  parisāya  dhammaṃ  deseyyaṃ  vinayadharo  ca  anekavihitañca
pubbenivāsaṃ  anussareyyaṃ  seyyathīdaṃ  ekampi  jātiṃ  dvepi jātiyo .pe.
Iti   sākāraṃ   sauddesaṃ  anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ  anussareyyaṃ  dibbena
ca   cakkhunā  visuddhena  atikkantamānusakena  .pe.  yathākammūpage  satte
pajāneyyaṃ  āsavānañca  khayā  .pe.  sacchikatvā  upasampajja vihareyyanti
yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto  ca dhammakathiko ca
parisāvacaro  ca visārado ca parisāya dhammaṃ deseti vinayadharo ca anekavihitañca
pubbenivāsaṃ  anussarati  seyyathīdaṃ  ekampi  jātiṃ  dvepi  jātiyo  .pe.
Iti   sākāraṃ  sauddesaṃ  anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ  anussarati  dibbena  ca
cakkhunā     visuddhena     atikkantamānusakena    .pe.    yathākammūpage
satte        pajānāti       āsavānañca       khayā       anāsavaṃ
Cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā
upasampajja   viharati   evaṃ   so   tenaṅgena   paripūro   hoti  imehi
kho   bhikkhave   dasahi   dhammehi  samannāgato  bhikkhu  samantapāsādiko  ca
hoti sabbākāraparipūro cāti.
                    Ānisaṃsavaggo paṭhamo.
                        Tassuddānaṃ
         kimatthiyaṃ 1- cetanā sīlaṃ     upanisā ānandapañcamaṃ
         samādhi sārīputto ca          saddho santena vijjayāti.
                     ------------
                    Nāthakaraṇavaggo dutiyo
     [11]    Pañcaṅgasamannāgato   bhikkhave   bhikkhu   pañcaṅgasamannāgataṃ
senāsanaṃ   sevamāno   bhajamāno   nacirasseva  āsavānaṃ  khayā  anāsavaṃ
cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā
upasampajja   vihareyya   kathañca  bhikkhave  bhikkhu  pañcaṅgasamannāgato  hoti
idha   bhikkhave   bhikkhu   saddho   hoti  saddahati  tathāgatassa  bodhiṃ  itipi
so   bhagavā   arahaṃ  sammāsambuddho  vijjācaraṇasampanno  sugato  lokavidū
anuttaro    purisadammasārathi    satthā   devamanussānaṃ   buddho   bhagavāti
appābādho   hoti   appātaṅko   samavepākiniyā  gahaṇiyā  samannāgato
nātisītāya  nāccuṇhāya  majjhimāya  padhānakkhamāya  asaṭho  hoti  amāyāvī
yathābhūtaṃ   attānaṃ   āvikattā   satthari  vā  viññūsu  vā  sabrahmacārīsu
@Footnote: 1 Ma.    kimatthiyaṃ cetanā ca        tayo upanisāpi ca
@        samādhi sāriputto ca        jhānaṃ santena vijjayāti.
Āraddhaviriyo   viharati   akusalānaṃ   dhammānaṃ  pahānāya  kusalānaṃ  dhammānaṃ
upasampadāya   thāmavā   daḷhaparakkamo   anikkhittadhuro   kusalesu  dhammesu
paññavā  hoti  udayatthagāminiyā  paññāya  samannāgato ariyāya nibbedhikāya
sammādukkhakkhayagāminiyā   evaṃ   kho   bhikkhave  bhikkhu  pañcaṅgasamannāgato
hoti.
     {11.1}  Kathañca  bhikkhave  senāsanaṃ  pañcaṅgasamannāgataṃ  hoti  idha
bhikkhave   senāsanaṃ  nātidūraṃ  hoti  nāccāsannaṃ  gamanāgamanasampannaṃ  divā
appakiṇṇaṃ    rattiṃ   appasaddaṃ   appanigghosaṃ   appaḍaṃsamakasavātātapasiriṃsapa-
samphassaṃ  tasmiṃ  kho  pana  senāsane viharantassa appakasireneva uppajjanti
cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārā     tasmiṃ    kho    pana
senāsane  therā  bhikkhū  viharanti bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā
mātikādharā  te  kālena  kālaṃ  upasaṅkamitvā  paripucchati  paripañhati  idaṃ
bhante  kathaṃ  imassa  ko atthoti tassa te āyasmanto avivaṭañceva vivaranti
anuttānīkatañca  uttānīkaronti  anekavihitesu  ca  kaṅkhaṭṭhāniyesu  dhammesu
kaṅkhaṃ  paṭivinodenti  evaṃ  kho bhikkhave senāsanaṃ pañcaṅgasamannāgataṃ hoti.
Pañcaṅgasamannāgato   kho   bhikkhave   bhikkhu   pañcaṅgasamannāgataṃ  senāsanaṃ
sevamāno  bhajamāno nacirasseva āsavānaṃ khayā .pe. Sacchikatvā upasampajja
vihareyyāti.
     [12]    Pañcaṅgavippahīno    bhikkhave   bhikkhu   pañcaṅgasamannāgato
Imasmiṃ   dhammavinaye   kevalī   vusitavā   uttamapurisoti   vuccati   kathañca
bhikkhave  bhikkhu  pañcaṅgavippahīno  hoti  idha  bhikkhave  bhikkhuno kāmacchando
pahīno  hoti  byāpādo  pahīno  hoti  thīnamiddhaṃ pahīnaṃ hoti uddhaccakukkuccaṃ
pahīnaṃ  hoti  vicikicchā  pahīnā hoti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno
hoti.
     {12.1}  Kathañca  bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgato hoti idha bhikkhave
bhikkhu  asekhena  sīlakkhandhena  samannāgato  hoti  asekhena samādhikkhandhena
samannāgato  hoti  asekhena  paññākkhandhena  samannāgato  hoti asekhena
vimuttikkhandhena   samannāgato   hoti   asekhena  vimuttiñāṇadassanakkhandhena
samannāgato  hoti  evaṃ  kho  bhikkhave  bhikkhu  pañcaṅgasamannāgato hoti.
Pañcaṅgavippahīno    kho    bhikkhave   bhikkhu   pañcaṅgasamannāgato   imasmiṃ
dhammavinaye kevalī vusitavā uttamapurisoti vuccatīti 1-.
         Kāmacchando ca byāpādo    thīnamiddhañca bhikkhuno
         uddhaccaṃ vicikicchā ca             sabbasova na vijjati
         asekhena ca sīlena                  asekhena samādhinā
         vimuttiyā ca sampanno          ñāṇena ca tathāvidho
         sa ve pañcaṅgasampanno       pañcaṅgāni 2- vivajjayaṃ
         sa 3- ve imasmiṃ dhammavinaye    kevalī iti vuccatīti 4-.
     [13]  Dasayimāni  bhikkhave  saṃyojanāni katamāni dasa pañcorambhāgiyāni
saṃyojanāni        pañcuddhambhāgiyāni        saṃyojanāni        katamāni
@Footnote: 1 Po. Ma. itisaddo natthi .  2 Po. Ma. Yu. pañca aṅge. 3 Ma. Yu. sa veti pāṭhadvayaṃ
@natthi. 4 Ma. itisaddo natthi.
Pañcorambhāgiyāni   saṃyojanāni   sakkāyadiṭṭhi  vicikicchā  sīlabbataparāmāso
kāmacchando     byāpādo    imāni    pañcorambhāgiyāni    saṃyojanāni
katamāni   pañcuddhambhāgiyāni   saṃsojanāni   rūparāgo   arūparāgo  māno
uddhaccaṃ   avijjā   imāni   pañcuddhambhāgiyāni   saṃyojanāni  imāni  kho
bhikkhave dasa saṃyojanānīti 1-.
     [14]   Yassakassaci   bhikkhave  bhikkhussa  vā  bhikkhuniyā  vā  pañca
cetokhilā   2-  appahīnā  pañca  cetaso  vinibandhā  asamucchinanā  tassa
yā   ratti   vā  divaso  vā  āgacchati  hāniyeva  pāṭikaṅkhā  kusalesu
dhammesu   no   vuḍḍhi   katamassa   pañca   cetokhilā   appahīnā  honti
idha   bhikkhave  bhikkhu  satthari  kaṅkhati  vicikicchati  nādhimuccati  na  sampasīdati
yo   so   bhikkhave   bhikkhu   satthari   kaṅkhati  vicikicchati  nādhimuccati  na
sampasīdati   tassa   cittaṃ   na   namati  ātappāya  anuyogāya  sātaccāya
padhānāya   yassa   cittaṃ   na   namati  ātappāya  anuyogāya  sātaccāya
padhānāya evamassāyaṃ paṭhamo cetokhilo appahīno hoti.
     {14.1}  Puna  caparaṃ bhikkhave bhikkhu dhamme kaṅkhati .pe. Saṅghe kaṅkhati
sikkhāya   kaṅkhati   sabrahmacārīsu   kupito  hoti  anattamano  āhatacitto
khilajāto  yo  so  bhikkhave  bhikkhu  sabrahmacārīsu  kupito hoti anattamano
āhatacitto   khilajāto   tassa   cittaṃ  na  namati  ātappāya  anuyogāya
sātaccāya  padhānāya  yassa  cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya
padhānāya   evamassāyaṃ  pañcamo  cetokhilo  appahīno  hoti  .  imassa
@Footnote: 1 Ma. itisaddo natthi. 2 Ma. cetokhīlā. ito paraṃ īdisameva.
Pañca cetokhilā appahīnā honti.
     {14.2}  Katamassa  pañca  cetaso  vinibandhā asamucchinnā honti idha
bhikkhave   bhikkhu   kāmesu   avītarāgo  hoti  avigatacchando  avigatapemo
avigatapipāso  avigatapariḷāho  avigatataṇho  yo  so bhikkhave bhikkhu kāmesu
avītarāgo  hoti  avigatacchando  avigatapemo  avigatapipāso avigatapariḷāho
avigatataṇho   tassa   cittaṃ  na  namati  ātappāya  anuyogāya  sātaccāya
padhānāya  yassa  cittaṃ  na  namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya
evamassāyaṃ paṭhamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti.
     {14.3}  Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu kāye avītarāgo hoti .pe. Rūpe
avītarāgo   hoti  yāvadatthaṃ  udarāvadehakaṃ  bhuñjitvā  seyyasukhaṃ  passasukhaṃ
middhasukhaṃ   anuyutto   viharati   aññataraṃ   devanikāyaṃ  paṇidhāya  brahmacariyaṃ
carati  imināhaṃ  sīlena  vā  vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo
vā   bhavissāmi   devaññataro   vāti  yo  so  bhikkhave  bhikkhu  aññataraṃ
devanikāyaṃ  paṇidhāya  brahmacariyaṃ  carati  imināhaṃ  sīlena  vā  vatena  vā
tapena  vā  brahmacariyena  vā  devo  vā  bhavissāmi  devaññataro vāti
tassa   cittaṃ   na   namati   ātappāya  anuyogāya  sātaccāya  padhānāya
yassa   cittaṃ   na   namati   ātappāya  anuyogāya  sātaccāya  padhānāya
evamassāyaṃ    pañcamo   cetaso   vinibandho   asamucchinno   hoti  .
Imassa   pañca   cetaso   vinibandhā  asamucchinnā  honti  .  yassakassaci
bhikkhave  bhikkhussa  vā  bhikkhuniyā  vā ime pañca cetokhilā appahīnā ime
@Footnote: 1 Ma. bhavissati.
Pañca   cetaso   vinibandhā   asamucchinnā  tassa  yā  ratti  vā  divaso
vā   āgacchati   hāniyeva   pāṭikaṅkhā   kusalesu   dhammesu  no  vuḍḍhi
seyyathāpi   bhikkhave   kāḷapakkhe  candassa  yā  ratti  vā  divaso  vā
āgacchati    hāyateva   vaṇṇena   hāyati   maṇḍalena   hāyati   ābhāya
hāyati   ārohapariṇāhena   evameva  kho  bhikkhave  yassakassaci  bhikkhussa
vā   bhikkhuniyā   vā   ime   pañca  cetokhilā  appahīnā  ime  pañca
cetaso   vinibandhā   asamucchinnā   tassa   yā  ratti  vā  divaso  vā
āgacchati hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuḍḍhi.
     {14.4}  Yassakassaci  bhikkhave  bhikkhussa  vā  bhikkhuniyā  vā  pañca
cetokhilā  pahīnā  pañca  cetaso  vinibandhā  samucchinnā  tassa  yā ratti
vā  divaso  vā  āgacchati  vuḍḍhiyeva  pāṭikaṅkhā  kusalesu  dhammesu  no
parihāni   katamassa  pañca  cetokhilā  pahīnā  honti  idha  bhikkhave  bhikkhu
satthari  na  kaṅkhati  na  vicikicchati  adhimuccati  sampasīdati  yo  so  bhikkhave
bhikkhu  satthari  na  kaṅkhati  na  vicikicchati  adhimuccati  sampasīdati  tassa  cittaṃ
namati   ātappāya   anuyogāya  sātaccāya  padhānāya  yassa  cittaṃ  namati
ātappāya    anuyogāya   sātaccāya   padhānāya   evamassāyaṃ   paṭhamo
cetokhilo pahīno hoti.
     {14.5}   Puna   caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  dhamme  na  kaṅkhati  .pe.
Saṅghe   na   kaṅkhati   sikkhāya   na   kaṅkhati   sabrahmacārīsu  na  kupito
hoti   attamano   na   āhatacitto   na   khilajāto  yo  so  bhikkhave
bhikkhu   sabrahmacārīsu   na   kupito  hoti  attamano  na  āhatacitto  na
Khilajāto    tassa   cittaṃ   namati   ātappāya   anuyogāya   sātaccāya
padhānāya    yassa   cittaṃ   namati   ātappāya   anuyogāya   sātaccāya
padhānāya   evamassāyaṃ   pañcamo   cetokhilo  pahīno  hoti  .  imassa
pañca cetokhilā pahīnā honti.
     {14.6}    Katamassa    pañca   cetaso   vinibandhā   susamucchinnā
honti   idha   bhikkhave   bhikkhu   kāmesu   vītarāgo  hoti  vigatacchando
vigatapemo   vigatapipāso   vigatapariḷāho   vigatataṇho  yo  so  bhikkhave
bhikkhu   kāmesu   vītarāgo   hoti  vigatacchando  vigatapemo  vigatapipāso
vigatapariḷāho   vigatataṇho   tassa   cittaṃ   namati  ātappāya  anuyogāya
sātaccāya    padhānāya   yassa   cittaṃ   namati   ātappāya   anuyogāya
sātaccāya  padhānāya  evamassāyaṃ  paṭhamo  cetaso  vinibandho susamucchinno
hoti.
     {14.7}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  kāye  vītarāgo hoti .pe.
Rūpe   vītarāgo  hoti  na  yāvadatthaṃ  udarāvadehakaṃ  bhuñjitvā  seyyasukhaṃ
passasukhaṃ   middhasukhaṃ   anuyutto   viharati  na  aññataraṃ  devanikāyaṃ  paṇidhāya
brahmacariyaṃ  carati  imināhaṃ  sīlena  vā vatena vā tapena vā brahmacariyena
vā  devo  vā  bhavissāmi  devaññataro  vāti  yo  so bhikkhave bhikkhu na
aññataraṃ   devanikāyaṃ   paṇidhāya   brahmacariyaṃ  carati  imināhaṃ  sīlena  vā
vatena  vā  tapena  vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro
vāti   tassa   cittaṃ  namati  ātappāya  anuyogāya  sātaccāya  padhānāya
yassa    cittaṃ   namati   ātappāya   anuyogāya   sātaccāya   padhānāya
evamassāyaṃ   pañcamo  cetaso  vinibandho  susamucchinno  hoti  .  imassa
Pañca cetaso vinibandhā susamucchinnā honti.
     {14.8}  Yassakassaci  bhikkhave  bhikkhussa  vā  bhikkhuniyā  vā  ime
pañca   cetokhilā   pahīnā  ime  pañca  cetaso  vinibandhā  susamucchinnā
tassa  yā  ratti  vā  divaso  vā  āgacchati vuḍḍhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu
dhammesu  no  parihāni  seyyathāpi  bhikkhave  juṇhapakkhe  candassa yā ratti
vā   divaso   vā   āgacchati   vaḍḍhateva   vaṇṇena   vaḍḍhati  maṇḍalena
vaḍḍhati   ābhāya   vaḍḍhati   ārohapariṇāhena   evameva   kho  bhikkhave
yassakassaci  bhikkhussa  vā  bhikkhuniyā  vā  ime  pañca  cetokhilā  pahīnā
ime   pañca   cetaso   vinibandhā   susamucchinnā  tassa  yā  ratti  vā
divaso   vā   āgacchati   vuḍḍhiyeva   pāṭikaṅkhā  kusalesu  dhammesu  no
parihānīti.
     [15]  Yāvatā  bhikkhave  sattā  apadā  vā dvipadā vā catuppadā
vā   bahuppadā  vā  rūpino  vā  arūpino  vā  saññino  vā  asaññino
vā   nevasaññināsaññino   vā   tathāgato   tesaṃ   aggamakkhāyati  arahaṃ
sammāsambuddho   evameva  kho  bhikkhave  yekeci  kusalā  dhammā  sabbe
te   appamādamūlakā  appamādasamosaraṇā  appamādo  tesaṃ  aggamakkhāyati
seyyathāpi  bhikkhave  yānikānici  jaṅgalānaṃ  pāṇānaṃ  padajātāni  sabbāni
tāni   hatthipade  samodhānaṃ  gacchanti  hatthipadaṃ  tesaṃ  aggamakkhāti  yadidaṃ
mahantattena  evameva  kho  bhikkhave  yekeci  kusalā  dhammā sabbe te
appamādamūlakā       appamādasamosaraṇā       appamādo       tesaṃ
aggamakkhāyati      seyyathāpi     bhikkhave     kūṭāgārassa     yākāci
Gopānasiyo    sabbā    tā    kūṭaṅgamā    kūṭaninnā    kūṭasamosaraṇā
kūṭaṃ   1-  tāsaṃ  aggamakkhāyati  evameva  kho  bhikkhave  yekeci  kusalā
dhammā   sabbe   te   appamādamūlakā   appamādasamosaraṇā   appamādo
tesaṃ  aggamakkhāyati  seyyathāpi  bhikkhave  yekeci  mūlagandhā kāḷānusāriyaṃ
tesaṃ  aggamakkhāyati  evameva  kho  bhikkhave  .pe.  seyyathāpi  bhikkhave
yekeci   sāragandhā   lohitacandanaṃ   tesaṃ  aggamakkhāyati  evameva  kho
bhikkhave   .pe.  seyyathāpi  bhikkhave  yekeci  pupphagandhā  vassikaṃ  tesaṃ
aggamakkhāyati  evameva  kho  bhikkhave  .pe.  seyyathāpi bhikkhave yekeci
kuḍḍarājāno   sabbe   te   rañño   cakkavattissa   anuyantā  vattanti
rājā   tesaṃ   cakkavatti  aggamakkhāyati  evameva  kho  bhikkhave  .pe.
Seyyathāpi  bhikkhave  yākāci  tārakarūpānaṃ  pabhā  sabbā  tā candappabhāya
kalaṃ   nāgghanti   soḷasiṃ  candappabhā  tāsaṃ  aggamakkhāyati  evameva  kho
bhikkhave   .pe.   seyyathāpi  bhikkhave  saradasamaye  viddhe  vigatavalāhake
deve   ādicco   nabhaṃ   abbhussakkamāno   sabbaṃ   ākāsagataṃ   tamagataṃ
abhivihacca  bhāsate  ca  tapate  ca  virocati ca evameva kho bhikkhave .pe.
Seyyathāpi   bhikkhave   yākāci   mahānadiyo   seyyathīdaṃ   gaṅgā  yamunā
aciravatī   sarabhū  mahī  sabbā  tā  samuddaṅgamā  samuddaninnā  samuddapoṇā
samuddapabbhārā  mahāsamuddo  tāsaṃ  aggamakkhāyati  evameva  kho  bhikkhave
yekeci   kusalā  dhammā  sabbe  te  appamādamūlakā  appamādasamosaraṇā
appamādo tesaṃ aggamakkhāyatīti.
@Footnote: 1 Ma. kūṭo.
     [16]   Dasayime   bhikkhave   puggalā   āhuneyyā   pāhuneyyā
dakkhiṇeyyā   añjalikaraṇīyā   anuttaraṃ  puññakkhettaṃ  lokassa  katame  dasa
tathāgato    arahaṃ   sammāsambuddho   paccekasambuddho   ubhatobhāgavimutto
paññāvimutto    kāyasakkhi    diṭṭhippatto    saddhāvimutto   dhammānusārī
saddhānusārī   gotrabhū   ime   kho  bhikkhave  dasa  puggalā  āhuneyyā
.pe. Anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti.
     [17]   Sanāthā   bhikkhave   viharatha  mā  anāthā  dukkhaṃ  bhikkhave
anātho   viharati   dasayime   bhikkhave   nāthakaraṇā   dhammā  katame  dasa
idha    bhikkhave    bhikkhu   sīlavā   hoti   pātimokkhasaṃvarasaṃvuto   viharati
ācāragocarasampanno    aṇumattesu    vajjesu    bhayadassāvī   samādāya
sikkhati   sikkhāpadesu   yampi   bhikkhave   bhikkhu   sīlavā   hoti   .pe.
Samādāya sikkhati sikkhāpadesu ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {17.1}   Puna   caparaṃ   bhikkhave  bhikkhu  bahussuto  hoti  sutadharo
sutasannicayo    ye    te    dhammā    ādikalyāṇā    majjhekalyāṇā
pariyosānakalyāṇā     sātthaṃ     sabyañjanaṃ    kevalaparipuṇṇaṃ    parisuddhaṃ
brahmacariyaṃ   abhivadanti   tathārūpāssa   dhammā   bahussutā   honti  dhatā
vacasā    paricitā    manasānupekkhitā    diṭṭhiyā    suppaṭividdhā   yampi
bhikkhave    bhikkhu    bahussuto    hoti   .pe.   diṭṭhiyā   suppaṭividdhā
ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {17.2}  Puna  caparaṃ bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo
kalyāṇasampavaṅko    yampi    bhikkhave    bhikkhu    kalyāṇamitto    hoti
kalyāṇasahāyo    kalyāṇasampavaṅko    ayampi   dhammo   nāthakaraṇo  .
Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato
khamo   padakkhiṇaggāhī   anusāsaniṃ   yampi   bhikkhave   bhikkhu  suvaco  hoti
sovacassakaraṇehi     dhammehi     samannāgato     khamo    padakkhiṇaggāhī
anusāsaniṃ ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {17.3} Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaṃ uccāvacāni
kiṃkaraṇīyāni  tattha  dakkho hoti analaso tatrupāyāya vīmaṃsāya samannāgato alaṃ
kātuṃ  alaṃ  saṃvidhātuṃ yampi bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaṃ uccāvacāni
kiṃkaraṇīyāni .pe. Alaṃ kātuṃ alaṃ saṃvidhātuṃ ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {17.4}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro
abhidhamme   abhivinaye   uḷārapāmujjo   yampi  bhikkhave  bhikkhu  dhammakāmo
hoti  piyasamudāhāro  abhidhamme  abhivinaye  uḷārapāmujjo  ayampi  dhammo
nāthakaraṇo.
     {17.5}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  āraddhaviriyo viharati akusalānaṃ
dhammānaṃ  pahānāya  kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadāya  thāmavā  daḷhaparakkamo
anikkhittadhuro   kusalesu   dhammesu   yampi   bhikkhave  bhikkhu  āraddhaviriyo
viharati   akusalānaṃ   dhammānaṃ   pahānāya   kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadāya
thāmavā   daḷhaparakkamo   anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu  ayampi  dhammo
nāthakaraṇo.
     {17.6} Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti itarītaracīvarapiṇḍapāta-
senāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena   yampi   bhikkhave  bhikkhu  santuṭṭho
hoti itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena
ayampi   dhammo   nāthakaraṇo   .    puna   caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  satimā
Hoti  paramena  satinepakkena  samannāgato  cirakatampi  cirabhāsitampi  saritā
anussaritā   yampi   bhikkhave  bhikkhu  satimā  hoti  paramena  satinepakkena
samannāgato   cirakatampi   cirabhāsitampi  saritā  anussaritā  ayampi  dhammo
nāthakaraṇo.
     {17.7}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  paññavā hoti udayatthagāminiyā
paññāya    samannāgato   ariyāya   nibbedhikāya   sammādukkhakkhayagāminiyā
yampi    bhikkhave    bhikkhu   paññavā   hoti   udayatthagāminiyā   paññāya
samannāgato    ariyāya    nibbedhikāya   sammādukkhakkhayagāminiyā   ayampi
dhammo   nāthakaraṇo   .   sanāthā  bhikkhave  viharatha  mā  anāthā  dukkhaṃ
bhikkhave anātho viharati ime kho bhikkhave dasa nāthakaraṇā dhammāti.
     [18]   Sanāthā   bhikkhave   viharatha  mā  anāthā  dukkhaṃ  bhikkhave
anātho   viharati   dasayime   bhikkhave   nāthakaraṇā   dhammā  katame  dasa
idha  bhikkhave  bhikkhu  sīlavā  hoti  .pe.  samādāya  sikkhati  sikkhāpadesu
sīlavā   vatāyaṃ  bhikkhu  pātimokkhasaṃvarasaṃvuto  viharati  ācāragocarasampanno
aṇumattesu  vajjesu  bhayadassāvī  samādāya  sikkhati  sikkhāpadesūti  therāpi
naṃ   bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ   maññanti   majjhimāpi   bhikkhū  navāpi
bhikkhū    vattabbaṃ    anusāsitabbaṃ    maññanti    tassa    therānukampitassa
majjhimānukampitassa       navānukampitassa       vuḍḍhiyeva      pāṭikaṅkhā
kusalesu dhammesu no parihāni ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {18.1}   Puna   caparaṃ   bhikkhave   bhikkhu  bahussuto  hoti  .pe.
Diṭṭhiyā     suppaṭividdhā     bahussuto     vatāyaṃ     bhikkhu    sutadharo
sutasannicayo    ye    te    dhammā    ādikalyāṇā    majjhekalyāṇā
Pariyosānakalyāṇā     sātthaṃ     sabyañjanaṃ    kevalaparipuṇṇaṃ    parisuddhaṃ
brahmacariyaṃ   abhivadanti   tathārūpāssa   dhammā   bahussutā   honti  dhatā
vacasā    paricitā   manasānupekkhitā   diṭṭhiyā   suppaṭividdhāti   therāpi
naṃ   bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ   maññanti   majjhimāpi   bhikkhū  navāpi
bhikkhū    vattabbaṃ    anusāsitabbaṃ    maññanti    tassa    therānukampitassa
majjhimānukampitassa    navānukampitassa    vuḍḍhiyeva    pāṭikaṅkhā   kusalesu
dhammesu no parihāni ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {18.2}  Puna  caparaṃ bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo
kalyāṇasampavaṅko     kalyāṇamitto    vatāyaṃ    bhikkhu    kalyāṇasahāyo
kalyāṇasampavaṅkoti   therāpi   naṃ   bhikkhū  vattabbaṃ  anusāsitabbaṃ  maññanti
majjhimāpi   bhikkhū   navāpi   bhikkhū   vattabbaṃ  anusāsitabbaṃ  maññanti  tassa
therānukampitassa      majjhimānukampitassa     navānukampitassa     vuḍḍhiyeva
pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {18.3} Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi
samannāgato   khamo   padakkhiṇaggāhī   anusāsaniṃ   suvaco   vatāyaṃ   bhikkhu
sovacassakaraṇehi   dhammehi  samannāgato  khamo  padakkhiṇaggāhī  anusāsaninti
therāpi   naṃ   bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ   maññanti  majjhimāpi  bhikkhū
navāpi   bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ   maññanti  tassa  therānukampitassa
majjhimānukampitassa    navānukampitassa    vuḍḍhiyeva    pāṭikaṅkhā   kusalesu
dhammesu no parihāni ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {18.4}   Puna   caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  yāni  tāni  sabrahmacārīnaṃ
Uccāvacāni   kiṃkaraṇīyāni   tattha   dakkho   hoti   analaso  tatrupāyāya
vīmaṃsāya  samannāgato  alaṃ  kātuṃ  alaṃ  saṃvidhātuṃ  yāni  tāni sabrahmacārīnaṃ
uccāvacāni    kiṃkaraṇīyāni    tattha    dakkho   vatāyaṃ   bhikkhu   analaso
tatrupāyāya   vīmaṃsāya  samannāgato  alaṃ  kātuṃ  alaṃ  saṃvidhātunti  therāpi
naṃ   bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ   maññanti   majjhimāpi   bhikkhū  navāpi
bhikkhū    vattabbaṃ    anusāsitabbaṃ    maññanti    tassa    therānukampitassa
majjhimānukampitassa    navānukampitassa    vuḍḍhiyeva    pāṭikaṅkhā   kusalesu
dhammesu no parihāni ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {18.5}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro
abhidhamme  abhivinaye  uḷārapāmujjo  dhammakāmo vatāyaṃ bhikkhu piyasamudāhāro
abhidhamme  abhivinaye  uḷārapāmujjoti  therāpi naṃ bhikkhū vattabbaṃ anusāsitabbaṃ
maññanti   majjhimāpi   bhikkhū  navāpi  bhikkhū  vattabbaṃ  anusāsitabbaṃ  maññanti
tassa    therānukampitassa   majjhimānukampitassa   navānukampitassa   vuḍḍhiyeva
pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {18.6}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  āraddhaviriyo viharati akusalānaṃ
dhammānaṃ  pahānāya  kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadāya  thāmavā  daḷhaparakkamo
anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu  āraddhaviriyo vatāyaṃ bhikkhu viharati akusalānaṃ
dhammānaṃ  pahānāya  kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadāya  thāmavā  daḷhaparakkamo
anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesūti  therāpi  naṃ  bhikkhū  vattabbaṃ anusāsitabbaṃ
maññanti    majjhimāpi    bhikkhū    navāpi   bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ
Maññanti    tassa    therānukampitassa   majjhimānukampitassa   navānukampitassa
vuḍḍhiyeva   pāṭikaṅkhā   kusalesu   dhammesu  no  parihāni  ayampi  dhammo
nāthakaraṇo.
     {18.7}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  santuṭṭho  hoti itarītaracīvara-
piṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena   santuṭṭho   vatāyaṃ  bhikkhu
itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārenāti   therāpi   naṃ
bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ   maññanti   majjhimāpi  bhikkhū  navāpi  bhikkhū
vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ  maññanti  tassa  therānukampitassa  majjhimānukampitassa
navānukampitassa  vuḍḍhiyeva  pāṭikaṅkhā  kusalesu  dhammesu no parihāni ayampi
dhammo nāthakaraṇo.
     {18.8}  Puna  caparaṃ bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena
samannāgato   cirakatampi   cirabhāsitampi  saritā  anussaritā  satimā  vatāyaṃ
bhikkhu  paramena  satinepakkena  samannāgato  cirakatampi  cirabhāsitampi  saritā
anussaritāti  therāpi  naṃ  bhikkhū  vattabbaṃ  anusāsitabbaṃ  maññanti  majjhimāpi
bhikkhū  navāpi  bhikkhū  vattabbaṃ  anusāsitabbaṃ  maññanti  tassa therānukampitassa
majjhimānukampitassa    navānukampitassa    vuḍḍhiyeva    pāṭikaṅkhā   kusalesu
dhammesu no parihāni ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {18.9}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  paññavā hoti udayatthagāminiyā
paññāya    samannāgato   ariyāya   nibbedhikāya   sammādukkhakkhayagāminiyā
paññavā    vatāyaṃ    bhikkhu    udayatthagāminiyā    paññāya   samannāgato
ariyāya    nibbedhikāya   sammādukkhakkhayagāminiyāti   therāpi   naṃ   bhikkhū
vattabbaṃ       anusāsitabbaṃ       maññanti       majjhimāpi       bhikkhū
Navāpi   bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ   maññanti  tassa  therānukampitassa
majjhimānukampitassa    navānukampitassa    vuḍḍhiyeva    pāṭikaṅkhā   kusalesu
dhammesu   no  parihāni  ayampi  dhammo  nāthakaraṇo  .  sanāthā  bhikkhave
viharatha  mā  anāthā  dukkhaṃ  bhikkhave  anātho viharati ime kho bhikkhave dasa
nāthakaraṇā dhammāti.
     [19] Dasayime bhikkhave ariyavāsā ye ariyā āvasiṃsu vā āvasanti vā
āvasissanti  vā  katame  dasa  idha  bhikkhave   bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti
chaḷaṅgasamannāgato    ekārakkho    caturāpasseno    panuṇṇapaccekasacco
samavayasaṭṭhesano    anāvilasaṅkappo   passaddhakāyasaṅkhāro   suvimuttacitto
suvimuttapañño  ime  kho  bhikkhave  dasa  ariyavāsā ye ariyā āvasiṃsu vā
āvasanti vā āvasissanti vāti.
     [20]   Ekaṃ   samayaṃ   bhagavā   kurūsu  viharati  kammāsadhammaṃ  nāma
kurūnaṃ   nigamo   tatra   kho   bhagavā   bhikkhū  āmantesi  .pe.  bhagavā
etadavoca   dasayime   bhikkhave   ariyavāsā   ye  ariyā  āvasiṃsu  vā
āvasanti   vā   āvasissanti   vā   katame   dasa  idha  bhikkhave  bhikkhu
pañcaṅgavippahīno   hoti   chaḷaṅgasamannāgato   ekārakkho  caturāpasseno
panuṇṇapaccekasacco          samavayasaṭṭhesano          anāvilasaṅkappo
passaddhakāyasaṅkhāro     suvimuttacitto    suvimuttapañño    .     kathañca
bhikkhave  bhikkhu  pañcaṅgavippahīno  hoti  idha  bhikkhave  bhikkhuno kāmacchando
Pahīno  hoti  byāpādo  pahīno  hoti  thīnamiddhaṃ pahīnaṃ hoti uddhaccakukkuccaṃ
pahīnaṃ  hoti  vicikicchā pahīnā hoti evaṃ  kho bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno
hoti.
     {20.1}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu chaḷaṅgasamannāgato hoti idha bhikkhave
bhikkhu  cakkhunā  rūpaṃ  disvā  neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati
sato  sampajāno  sotena  saddaṃ  sutvā  .pe.  ghānena  gandhaṃ ghāyitvā
jivhāya  rasaṃ  sāyitvā  kāyena  phoṭṭhabbaṃ  phusitvā  manasā dhammaṃ viññāya
neva  sumano  hoti  na  dummano  upekkhako  viharati sato sampajāno evaṃ
kho bhikkhave bhikkhu chaḷaṅgasamannāgato hoti.
     {20.2}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu ekārakkho hoti idha bhikkhave bhikkhu
satārakkhena  cetasā  samannāgato hoti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu ekārakkho
hoti.
     {20.3}  Kathañca bhikkhave bhikkhu caturāpasseno hoti idha bhikkhave bhikkhu
saṅkhāyekaṃ  paṭisevati saṅkhāyekaṃ adhivāseti saṅkhāyekaṃ parivajjeti saṅkhāyekaṃ
vinodeti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu caturāpasseno hoti.
     {20.4}  Kathañca  bhikkhave bhikkhu panuṇṇapaccekasacco hoti idha bhikkhave
bhikkhuno   yāni   tāni   puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ  puthupaccekasaccāni  seyyathīdaṃ
sassato   lokoti   vā  asassato  lokoti  vā  antavā  lokoti  vā
anantavā   lokoti   vā   taṃ  jīvaṃ  taṃ  sarīranti  vā  aññaṃ  jīvaṃ  aññaṃ
sarīranti   vā   hoti   tathāgato  parammaraṇāti  vā  na  hoti  tathāgato
parammaraṇāti  vā  hoti  ca  na  ca  hoti  tathāgato parammaraṇāti vā neva
Hoti   na   na   hoti   tathāgato   parammaraṇāti   vā   sabbāni  tāni
nuṇṇāni    honti    panuṇṇāni   cattāni   vantāni   muttāni   pahīnāni
paṭinissaṭṭhāni evaṃ kho bhikkhave bhikkhu panuṇṇapaccekasacco hoti.
     {20.5}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  samavayasaṭṭhesano hoti idha bhikkhave
bhikkhuno  kāmesanā  pahīnā  hoti  bhavesanā  pahīnā hoti brahmacariyesanā
paṭippassaddhā evaṃ kho bhikkhave bhikkhu samavayasaṭṭhesano hoti.
     {20.6}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  anāvilasaṅkappo hoti idha bhikkhave
bhikkhuno   kāmasaṅkappo   pahīno   hoti  byāpādasaṅkappo  pahīno  hoti
vihiṃsāsaṅkappo  pahīno  hoti  evaṃ  kho  bhikkhave  bhikkhu  anāvilasaṅkappo
hoti.
     {20.7}   Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  passaddhakāyasaṅkhāro  hoti  idha
bhikkhave   bhikkhu   sukhassa   ca   pahānā   dukkhassa  ca  pahānā  pubbeva
somanassadomanassānaṃ     atthaṅgamā    adukkhamasukhaṃ    upekkhāsatipārisuddhiṃ
catutthaṃ  jhānaṃ  upasampajja viharati evaṃ kho bhikkhave bhikkhu passaddhakāyasaṅkhāro
hoti.
     {20.8}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  suvimuttacitto  hoti  idha bhikkhave
bhikkhuno  rāgā  cittaṃ  vimuttaṃ  hoti  dosā  cittaṃ  vimuttaṃ  hoti  mohā
cittaṃ vimuttaṃ hoti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu suvimuttacitto hoti.
     {20.9}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  suvimuttapañño  hoti  idha bhikkhave
bhikkhu   rāgo   me  pahīno  ucchinnamūlo  tālāvatthukato  anabhāvaṃ  gato
āyatiṃanuppādadhammoti  pajānāti  doso  me  pahīno  .pe.  moho  me
Pahīno  ucchinnamūlo  tālāvatthukato  anabhāvaṃ  gato  āyatiṃanuppādadhammoti
pajānāti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu suvimuttapañño hoti.
     {20.10} Ye hi keci bhikkhave atītamaddhānaṃ ariyā ariyavāse āvasiṃsu
sabbe te imeva dasa ariyavāse āvasiṃsu ye hi keci bhikkhave anāgatamaddhānaṃ
ariyā  ariyavāse āvasissanti sabbe te imeva dasa ariyavāse āvasissanti
ye  hi  keci bhikkhave etarahi ariyā ariyavāse āvasanti sabbe te imeva
dasa ariyavāse āvasanti ime kho bhikkhave dasa ariyavāsā ye ariyā āvasiṃsu
vā āvasanti vā āvasissanti vāti.
                    Nāthakaraṇavaggo dutiyo.
                        Tassuddānaṃ
         senāsanā ca aṅgā ca        saṃyojanakhilena ca
         appamādo āhuneyyo     dve nāthā dvevasena cāti.
                      ----------
                     Mahāvaggo tatiyo
     [21]   Sīho   bhikkhave  migarājā  sāyaṇhasamayaṃ  āsayā  nikkhamati
āsayā    nikkhamitvā    vijambhati    vijambhitvā    samantā    catuddisā
anuviloketi   samantā   catuddisā  1-  anuviloketvā  tikkhattuṃ  sīhanādaṃ
nadati  tikkhattuṃ  sīhanādaṃ  naditvā  gocarāya  pakkamati  taṃ  kissa hetu māhaṃ
khuddake   pāṇe  visamagate  saṅghātaṃ  āpādesinti  sīhoti  kho  bhikkhave
tathāgatassetaṃ   adhivacanaṃ   arahato   sammāsambuddhassa   yaṃ   kho  bhikkhave
@Footnote: 1 Ma. catuddisaṃ.
Tathāgato parisāya dhammaṃ deseti idamassa hoti sīhanādasmiṃ.
     {21.1}  Dasayimāni  bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalāni yehi balehi
samannāgato   tathāgato  āsabhaṇṭhānaṃ  paṭijānāti  parisāsu  sīhanādaṃ  nadati
brahmacakkaṃ  pavatteti  katamāni  dasa  idha bhikkhave tathāgato ṭhānañca ṭhānato
aṭṭhānañca   aṭṭhānato   yathābhūtaṃ   pajānāti   yampi  bhikkhave  tathāgato
ṭhānañca   ṭhānato   aṭṭhānañca   aṭṭhānato   yathābhūtaṃ  pajānāti  idampi
bhikkhave   tathāgatassa   tathāgatabalaṃ   hoti   yaṃ   balaṃ  āgamma  tathāgato
āsabhaṇṭhānaṃ paṭijānāti parisāsu sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.2}   Puna  caparaṃ  bhikkhave  tathāgato  atītānāgatapaccuppannānaṃ
kammasamādānānaṃ  ṭhānaso  hetuso  vipākaṃ  yathābhūtaṃ pajānāti yampi bhikkhave
tathāgato   atītānāgatapaccuppannānaṃ   kammasamādānānaṃ   ṭhānaso  hetuso
vipākaṃ  yathābhūtaṃ  pajānāti  idampi  bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalaṃ  hoti
yaṃ   balaṃ   āgamma  tathāgato  āsabhaṇṭhānaṃ  paṭijānāti  parisāsu  sīhanādaṃ
nadati brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.3}   Puna   caparaṃ   bhikkhave  tathāgato  sabbatthagāminiṃ  paṭipadaṃ
yathābhūtaṃ   pajānāti   yampi   bhikkhave   tathāgato   sabbatthagāminiṃ  paṭipadaṃ
yathābhūtaṃ   pajānāti   idampi   bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalaṃ  hoti  yaṃ
balaṃ     āgamma     tathāgato    āsabhaṇṭhānaṃ    paṭijānāti    parisāsu
sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.4}   Puna   caparaṃ  bhikkhave  tathāgato  anekadhātuṃ  nānādhātuṃ
lokaṃ    yathābhūtaṃ    pajānāti   yampi   bhikkhave   tathāgato   anekadhātuṃ
nānādhātuṃ   lokaṃ   yathābhūtaṃ   pajānāti   idampi   bhikkhave   tathāgatassa
Tathāgatabalaṃ   hoti   yaṃ  balaṃ  āgamma  tathāgato  āsabhaṇṭhānaṃ  paṭijānāti
parisāsu sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.5}   Puna  caparaṃ  bhikkhave  tathāgato  sattānaṃ  nānādhimuttikataṃ
yathābhūtaṃ   pajānāti   yampi   bhikkhave  tathāgato  sattānaṃ  nānādhimuttikataṃ
yathābhūtaṃ  pajānāti  idampi  bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalaṃ  hoti  yaṃ balaṃ
āgamma   tathāgato   āsabhaṇṭhānaṃ   paṭijānāti   parisāsu  sīhanādaṃ  nadati
brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.6}   Puna  caparaṃ  bhikkhave  tathāgato  parasattānaṃ  parapuggalānaṃ
indriyaparopariyattaṃ    yathābhūtaṃ    pajānāti   yampi   bhikkhave   tathāgato
parasattānaṃ    parapuggalānaṃ    indriyaparopariyattaṃ    yathābhūtaṃ    pajānāti
idampi  bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalaṃ  hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma tathāgato
āsabhaṇṭhānaṃ paṭijānāti parisāsu sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.7}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  tathāgato jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ
saṅkilesaṃ  vodānaṃ  vuṭṭhānaṃ  yathābhūtaṃ  pajānāti  yampi  bhikkhave  tathāgato
jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ    saṅkilesaṃ    vodānaṃ    vuṭṭhānaṃ   yathābhūtaṃ
pajānāti  idampi  bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalaṃ  hoti  yaṃ  balaṃ āgamma
tathāgato   āsabhaṇṭhānaṃ   paṭijānāti  parisāsu  sīhanādaṃ  nadati  brahmacakkaṃ
pavatteti.
     {21.8} Puna caparaṃ bhikkhave tathāgato anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati
seyyathīdaṃ ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi
jātiyo  dasapi  jātiyo  vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsampi jātiyo
paññāsampi    jātiyo    jātisatampi    jātisahassampi   jātisatasahassampi
Anekepi  saṃvaṭṭakappe  anekepi  vivaṭṭakappe  anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe
amutrāsiṃ  evaṃnāmo  evaṃgotto  evaṃvaṇṇo  evamāhāro evaṃsukhadukkha-
paṭisaṃvedī  evamāyupariyanto  so  tato  cuto  amutra udapādiṃ tatrāpāsiṃ
evaṃnāmo   evaṃgotto   evaṃvaṇṇo  evamāhāro  evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī
evamāyupariyanto  so  tato  cuto  idhupapannoti  iti  sākāraṃ  sauddesaṃ
anekavihitaṃ   pubbenivāsaṃ  anussarati  yampi  bhikkhave  tathāgato  anekavihitaṃ
pubbenivāsaṃ  anussarati  seyyathīdaṃ  ekampi  jātiṃ  dvepi  jātiyo  .pe.
Iti  sākāraṃ  sauddesaṃ  anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ  anussarati idampi bhikkhave
tathāgatassa   tathāgatabalaṃ   hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma  tathāgato  āsabhaṇṭhānaṃ
paṭijānāti parisāsu sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.9}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  tathāgato  dibbena cakkhunā visuddhena
atikkantamānusakena    satte   passati   cavamāne   upapajjamāne   hīne
paṇīte   suvaṇṇe   dubbaṇṇe   sugate   duggate   yathākammūpage   satte
pajānāti   ime   vata   bhonto   sattā   kāyaduccaritena  samannāgatā
vacīduccaritena    samannāgatā    manoduccaritena    samannāgatā   ariyānaṃ
upavādakā       micchādiṭṭhikā       micchādiṭṭhikammasamādānā      te
kāyassa    bhedā    parammaraṇā    apāyaṃ    duggatiṃ    vinipātaṃ   nirayaṃ
upapannā   ime   vā  pana  bhonto  sattā  kāyasucaritena  samannāgatā
vacīsucaritena     samannāgatā    manosucaritena    samannāgatā    ariyānaṃ
anupavādakā       sammādiṭṭhikā      sammādiṭṭhikammasamādānā      te
kāyassa  bhedā  parammaraṇā  sugatiṃ  saggaṃ  lokaṃ  upapannāti  iti  dibbena
Cakkhunā    visuddhena    atikkantamānusakena   satte   passati   cavamāne
upapajjamāne    hīne   paṇīte   suvaṇṇe   dubbaṇṇe   sugate   duggate
yathākammūpage  satte  pajānāti  yampi  bhikkhave  tathāgato dibbena cakkhunā
visuddhena   atikkantamānusakena   .pe.   yathākammūpage  satte  pajānāti
idampi  bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalaṃ  hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma tathāgato
āsabhaṇṭhānaṃ paṭijānāti parisāsu sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.10} Puna caparaṃ bhikkhave tathāgato āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā  upasampajja
viharati   yampi  bhikkhave  tathāgato  āsavānaṃ  khayā  anāsavaṃ  cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā  upasampajja
viharati   idampi  bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalaṃ  hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma
tathāgato   āsabhaṇṭhānaṃ   paṭijānāti  parisāsu  sīhanādaṃ  nadati  brahmacakkaṃ
pavatteti  .  imāni  kho  bhikkhave  [1]-  tathāgatassa tathāgatabalāni yehi
balehi    samannāgato    tathāgato   āsabhaṇṭhānaṃ   paṭijānāti   parisāsu
sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavattetīti.
     [22]   Athakho   āyasmā   ānando  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi  .  ekamantaṃ
nisinnaṃ   kho  āyasmantaṃ  ānandaṃ  bhagavā  etadavoca  ye  te  ānanda
dhammā    tesaṃ    tesaṃ   adhimuttipadānaṃ   abhiññāsacchikiriyāya   saṃvattanti
visārado  ahaṃ  ānanda  tattha  paṭijānāmi  tesaṃ  tesaṃ  tathā  tathā dhammaṃ
@Footnote: 1 Ma. dasāti dissati.
Desetuṃ   yathā  yathā  paṭipanno  santaṃ  vā  atthīti  ñassati  1-  asantaṃ
vā   natthīti   ñassati   hīnaṃ   vā   hīnanti  ñassati  paṇītaṃ  vā  paṇītanti
ñassati   sauttaraṃ   vā   sauttaranti   ñassati   anuttaraṃ  vā  anuttaranti
ñassati   yathā   yathā   vā   pana  taṃ  ñātayyaṃ  2-  vā  daṭṭhayyaṃ  vā
sacchikatayyaṃ   vā   tathā   tathā   ñassati   vā  dakkhati  vā  sacchi  vā
karissatīti    ṭhānametaṃ    vijjati    etadānuttariyaṃ    ānanda   ñāṇānaṃ
yadidaṃ   tattha   tattha   yathābhūtañāṇaṃ   etasmā   cāhaṃ   ānanda  ñāṇā
aññaṃ ñāṇaṃ uttaritaraṃ vā paṇītataraṃ vā natthīti vadāmi.
     {22.1}   Dasayimāni   ānanda   tathāgatassa   tathāgatabalāni  yehi
balehi    samannāgato    tathāgato   āsabhaṇṭhānaṃ   paṭijānāti   parisāsu
sīhanādaṃ   nadati  brahmacakkaṃ  pavatteti  katamāni  dasa  idhānanda  tathāgato
ṭhānañca   ṭhānato  aṭṭhānañca  aṭṭhānato  yathābhūtaṃ  pajānāti  yampānanda
tathāgato   ṭhānañca   ṭhānato  aṭṭhānañca  aṭṭhānato  yathābhūtaṃ  pajānāti
idampānanda   tathāgatassa   tathāgatabalaṃ  hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma  tathāgato
āsabhaṇṭhānaṃ paṭijānāti parisāsu sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavatteti
     {22.2}   puna  caparaṃ  ānanda  tathāgato  atītānāgatapaccuppannānaṃ
kammasamādānānaṃ  ṭhānaso  hetuso  vipākaṃ  yathābhūtaṃ  pajānāti  yampānanda
.pe.  idampānanda  .pe.  puna  caparaṃ  ānanda  tathāgato  sabbatthagāminiṃ
paṭipadaṃ   yathābhūtaṃ  pajānāti  yampānanda  .pe.  idampānanda  .pe.  puna
caparaṃ  ānanda  tathāgato  anekadhātuṃ  nānādhātuṃ  lokaṃ  yathābhūtaṃ pajānāti
@Footnote: 1 Po. sabbattha ñāyatīti dissati .   2 Po. Ma. ñāteyyaṃ vā daṭṭheyyaṃ vā
@sacchikareyyaṃ vā.
Yampānanda   .pe.   idampānanda  .pe.  puna  caparaṃ  ānanda  tathāgato
sattānaṃ    nānādhimuttikataṃ    yathābhūtaṃ    pajānāti   yampānanda   .pe.
Idampānanda    .pe.    puna   caparaṃ   ānanda   tathāgato   parasattānaṃ
parapuggalānaṃ   indriyaparopariyattaṃ   yathābhūtaṃ  pajānāti  yampānanda  .pe.
Idampānanda   .pe.   puna  caparaṃ  ānanda  tathāgato  jhānavimokkhasamādhi-
samāpattīnaṃ   saṅkilesaṃ  vodānaṃ  vuṭṭhānaṃ  yathābhūtaṃ  pajānāti  yampānanda
.pe.   idampānanda   .pe.  puna  caparaṃ  ānanda  tathāgato  anekavihitaṃ
pubbenivāsaṃ  anussarati  seyyathīdaṃ  ekampi  jātiṃ  dvepi  jātiyo  .pe.
Iti   sākāraṃ   sauddesaṃ  anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ  anussarati  yampānanda
.pe.  idampānanda  .pe.  puna  caparaṃ  ānanda tathāgato dibbena cakkhunā
visuddhena   atikkantamānusakena   .pe.   yathākammūpage  satte  pajānāti
yampānanda .pe. Idampānanda .pe.
     {22.3}  Puna  caparaṃ  ānanda  tathāgato  āsavānaṃ  khayā  anāsavaṃ
cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā
upasampajja   viharati   yampānanda   tathāgato   āsavānaṃ   khayā  anāsavaṃ
cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā
upasampajja   viharati   idampānanda   tathāgatassa   tathāgatabalaṃ   hoti   yaṃ
balaṃ   āgamma   tathāgato   āsabhaṇṭhānaṃ   paṭijānāti   parisāsu  sīhanādaṃ
nadati   brahmacakkaṃ   pavatteti   imāni   kho   ānanda  dasa  tathāgatassa
tathāgatabalāni    yehi    balehi   samannāgato   tathāgato   āsabhaṇṭhānaṃ
Paṭijānāti parisāsu sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavattetīti.
     [23]   Atthi  bhikkhave  dhammā  kāyena  pahātabbā  no  vācāya
atthi  bhikkhave  dhammā  vācāya  pahātabbā  no  kāyena  atthi  bhikkhave
dhammā  neva  kāyena  pahātabbā  no  vācāya  paññāya  disvā  disvā
pahātabbā  katame  ca  bhikkhave  dhammā  kāyena  pahātabbā  no vācāya
idha  bhikkhave  bhikkhu  akusalaṃ  āpanno  hoti  kañcideva  1- desaṃ kāyena
tamenaṃ   anuvicca   viññū  sabrahmacārī  evamāhaṃsu  āyasmā  kho  akusalaṃ
āpanno   kañcideva   desaṃ   kāyena   sādhu   vatāyasmā  kāyaduccaritaṃ
pahāya   kāyasucaritaṃ   bhāvetūti   so   anuvicca   viññūhi   sabrahmacārīhi
vuccamāno   kāyaduccaritaṃ   pahāya   kāyasucaritaṃ   bhāveti  ime  vuccanti
bhikkhave dhammā kāyena pahātabbā no vācāya.
     {23.1}  Katame  ca  bhikkhave dhammā vācāya pahātabbā no kāyena
idha  bhikkhave  bhikkhu  akusalaṃ  āpanno  hoti kañcideva desaṃ vācāya tamenaṃ
anuvicca  viññū  sabrahmacārī  evamāhaṃsu  āyasmā  kho  akusalaṃ  āpanno
kañcideva  desaṃ  vācāya  sādhu  vatāyasmā  vacīduccaritaṃ  pahāya  vacīsucaritaṃ
bhāvetūti   so   anuvicca   viññūhi  sabrahmacārīhi  vuccamāno  vacīduccaritaṃ
pahāya  vacīsucaritaṃ  bhāveti  ime vuccanti bhikkhave dhammā vācāya pahātabbā
no kāyena.
     {23.2}  Katame  ca  bhikkhave  dhammā  neva kāyena pahātabbā no
vācāya   paññāya   disvā   disvā   pahātabbā  lobho  bhikkhave  neva
kāyena  pahātabbo  no  vācāya  paññāya  disvā  disvā  pahātabbo.
@Footnote: 1 Po. Ma. kiñci.
Doso  bhikkhave  ...  moho  bhikkhave ... Kodho bhikkhave ... Upanāho
bhikkhave ... Makkho bhikkhave ... Paḷāso bhikkhave ... Macchariyaṃ bhikkhave ...
Neva kāyena pahātabbaṃ no vācāya paññāya disvā disvā pahātabbaṃ.
     {23.3} Pāpikā bhikkhave issā neva kāyena pahātabbā no vācāya
paññāya  disvā  disvā  pahātabbā  katamā  ca bhikkhave pāpikā issā idha
bhikkhave  ijjhati  gahapatissa  vā  gahapatiputtassa  vā  dhanena  vā  dhaññena
vā  rajatena  vā  jātarūpena  vā  tatraññatarassa  dāsassa vā upavāsassa
vā   evaṃ   hoti   ahovatimassa  gahapatissa  vā  gahapatiputtassa  vā  na
ijjheyya  dhanena  vā  dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vāti samaṇo vā
pana   brāhmaṇo   vā   lābhī   hoti  cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccaya-
bhesajjaparikkhārānaṃ   tatraññatarassa   samaṇassa   vā   brāhmaṇassa   vā
evaṃ  hoti  aho  vata  ayamāyasmā  na lābhī assa cīvarapiṇḍapātasenāsana-
gilānapaccayabhesajjaparikkhārānanti   ayaṃ  vuccati  bhikkhave  pāpikā  issā
pāpikā  bhikkhave  issā  neva  kāyena  pahātabbā  no vācāya paññāya
disvā disvā pahātabbā.
     {23.4}  Pāpikā  bhikkhave  icchā  neva  kāyena  pahātabbā no
vācāya  paññāya  disvā  disvā  pahātabbā  katamā  ca  bhikkhave pāpikā
icchā  idha  bhikkhave  ekacco  assaddho  samāno saddhoti maṃ jāneyyunti
icchati   dussīlo   samāno  sīlavāti  maṃ  jāneyyunti  icchati  appassuto
samāno   bahussutoti   maṃ   jāneyyunti  icchati  saṅgaṇikārāmo  samāno
Pavivittoti   maṃ   jāneyyunti   icchati   kusīto  samāno  āraddhaviriyoti
maṃ    jāneyyunti    icchati    muṭṭhassati   samāno   upaṭṭhitassatīti   maṃ
jāneyyunti   icchati   asamāhito   samāno  samāhitoti  maṃ  jāneyyunti
icchati    duppañño    samāno    paññavāti   maṃ   jāneyyunti   icchati
akhīṇāsavo    samāno    khīṇāsavoti    maṃ   jāneyyunti   icchati   ayaṃ
vuccati  bhikkhave  pāpikā  icchā  pāpikā  bhikkhave  icchā  neva kāyena
pahātabbā   no   vācāya   paññāya   disvā   disvā   pahātabbā .
Tañce   bhikkhave   bhikkhuṃ  lobho  abhibhuyya  iriyati  doso  moho  kodho
upanāho   makkho   paḷāso   macchariyaṃ  pāpikā  issā  pāpikā  icchā
abhibhuyya   iriyati   so   evamassa   veditabbo   na  ayamāyasmā  tathā
pajānāti   yathā   pajānato   lobho   na   hoti   tathāhīmaṃ  āyasmantaṃ
lobho   abhibhuyya   iriyati   na   ayamāyasmā   tathā   pajānāti   yathā
pajānato   doso   na  hoti  moho  kodho  upanāho  makkho  paḷāso
macchariyaṃ  pāpikā  issā  pāpikā  icchā  na  hoti  tathāhīmaṃ  āyasmantaṃ
pāpikā icchā abhibhuyya iriyati.
     {23.5}  Tañce  bhikkhave bhikkhuṃ lobho nābhibhuyya iriyati doso moho
kodho  upanāho  makkho  paḷāso  macchariyaṃ  pāpikā issā pāpikā icchā
nābhibhuyya  iriyati  so  evamassa  veditabbo  tathā  ayamāyasmā pajānāti
yathā  pajānato  lobho  na  hoti  tathāhīmaṃ  āyasmantaṃ  lobho  nābhibhuyya
iriyati  tathā  ayamāyasmā  pajānāti  yathā pajānato doso na hoti moho
Kodho   upanāho   makkho   paḷāso  macchariyaṃ  pāpikā  issā  pāpikā
icchā   na   hoti   tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   pāpikā   icchā  nābhibhuyya
iriyatīti.
     [24]  Ekaṃ  samayaṃ  āyasmā  mahācundo  cetīsu  viharati sahajātiyaṃ
tatra  kho  āyasmā  mahācundo  bhikkhū  āmantesi  āvuso  bhikkhavoti.
Āvusoti   kho  bhikkhū  āyasmato  mahācundassa  paccassosuṃ  .  āyasmā
mahācundo   etadavoca   ñāṇavādaṃ   āvuso  bhikkhu  vadamāno  jānāmīmaṃ
dhammaṃ   passāmīmaṃ   dhammanti   tañce   āvuso   bhikkhuṃ   lobho  abhibhuyya
tiṭṭhati  doso  moho  kodho  upanāho  makkho  paḷāso macchariyaṃ pāpikā
issā   pāpikā   icchā   abhibhuyya  tiṭṭhati   so  evamassa  veditabbo
na   ayamāyasmā   tathā   pajānāti   yathā  pajānato  lobho  na  hoti
tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   lobho   abhibhuyya   tiṭṭhati  na  ayamāyasmā  tathā
pajānāti   yathā   pajānato  doso  na  hoti  moho  kodho  upanāho
makkho   paḷāso   macchariyaṃ   pāpikā  issā  pāpikā  icchā  na  hoti
tathāhīmaṃ āyasmantaṃ pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati.
     {24.1}   Bhāvanāvādaṃ   āvuso  bhikkhu  vadamāno  bhāvitakāyomhi
bhāvitasīlo   bhāvitacitto   bhāvitapaññoti   tañce  āvuso  bhikkhuṃ  lobho
abhibhuyya   tiṭṭhati   doso   moho   kodho   upanāho  makkho  paḷāso
macchariyaṃ   pāpikā   issā   pāpikā   icchā   abhibhuyya   tiṭṭhati   so
evamassa   veditabbo  na  ayamāyasmā  tathā  pajānāti  yathā  pajānato
Lobho   na   hoti   tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   lobho  abhibhuyya  tiṭṭhati  na
ayamāyasmā   tathā  pajānāti  yathā  pajānato  doso  na  hoti  moho
kodho   upanāho   makkho   paḷāso  macchariyaṃ  pāpikā  issā  pāpikā
icchā   na   hoti   tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   pāpikā   icchā   abhibhuyya
tiṭṭhati.
     {24.2}   Ñāṇavādañca   āvuso  bhikkhu  vadamāno  bhāvanāvādañca
jānāmīmaṃ    dhammaṃ    passāmīmaṃ    dhammaṃ    bhāvitakāyomhi    bhāvitasīlo
bhāvitacitto   bhāvitapaññoti   tañce   āvuso   bhikkhuṃ   lobho  abhibhuyya
tiṭṭhati  doso  moho  kodho  upanāho  makkho  paḷāso macchariyaṃ pāpikā
issā   pāpikā   icchā   abhibhuyya   tiṭṭhati  so  evamassa  veditabbo
na   ayamāyasmā   tathā   pajānāti   tathā  pajānato  lobho  na  hoti
tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   lobho   abhibhuyya   tiṭṭhati  na  ayamāyasmā  tathā
pajānāti   yathā   pajānato  doso  na  hoti  moho  kodho  upanāho
makkho   paḷāso   macchariyaṃ   pāpikā  issā  pāpikā  icchā  na  hoti
tathāhīmaṃ āyasmantaṃ pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati
     {24.3}  seyyathāpi  āvuso  puriso  daḷiddova  samāno aḍḍhavādaṃ
vadeyya  adhanova  samāno  dhanavādaṃ  vadeyya  abhogavāva samāno bhogavādaṃ
vadeyya  so  kismiñcideva  dhanakaraṇīye  samuppanne  na sakkuṇeyya upanīhātuṃ
dhanaṃ  vā  dhaññaṃ  vā  rajataṃ vā jātarūpaṃ vā tamenaṃ evaṃ jāneyyuṃ daḷiddova
ayamāyasmā   samāno   aḍḍhavādaṃ  vadeti  adhanova  ayamāyasmā  samāno
dhanavādaṃ  1-  vadeti  abhogavāva  ayamāyasmā samāno bhogavādaṃ 2- vadeti
@Footnote: 1 Ma. dhanavāvādaṃ .    2 Ma. bhogavāvādaṃ.
Taṃ   kissa   hetu   tathā   hi   ayamāyasmā   kismiñcideva   dhanakaraṇīye
samuppanne   na   sakkoti   upanīhātuṃ   dhanaṃ  vā  dhaññaṃ  vā  rajataṃ  vā
jātarūpaṃ   vāti   evameva   kho  āvuso  ñāṇavādañca  bhikkhu  vadamāno
bhāvanāvādañca    jānāmīmaṃ    dhammaṃ   passāmīmaṃ   dhammaṃ   bhāvitakāyomhi
bhāvitasīlo   bhāvitacitto   bhāvitapaññoti   tañce  āvuso  bhikkhuṃ  lobho
abhibhuyya   tiṭṭhati   doso   moho   kodho   upanāho  makkho  paḷāso
macchariyaṃ  pāpikā  issā  pāpikā  icchā  abhibhuyya  tiṭṭhati  so evamassa
veditabbo    na    ayamāyasmā    tathā   pajānāti   yathā   pajānato
lobho   na   hoti   tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   lobho  abhibhuyya  tiṭṭhati  na
ayamāyasmā   tathā  pajānāti  yathā  pajānato  doso  na  hoti  moho
kodho   upanāho   makkho   paḷāso  macchariyaṃ  pāpikā  issā  pāpikā
icchā   na   hoti   tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   pāpikā   icchā   abhibhuyya
tiṭṭhati.
     {24.4}   Ñāṇavādaṃ   āvuso   bhikkhu  vadamāno  jānāmīmaṃ  dhammaṃ
passāmīmaṃ   dhammanti   tañce   āvuso   bhikkhuṃ  lobho  nābhibhuyya  tiṭṭhati
doso  moho  kodho  upanāho  makkho  paḷāso  macchariyaṃ pāpikā issā
pāpikā   icchā   nābhibhuyya   tiṭṭhati   so  evamassa  veditabbo  tathā
ayamāyasmā   pajānāti   yathā   pajānato   lobho   na  hoti  tathāhīmaṃ
āyasmantaṃ   lobho   nābhibhuyya   tiṭṭhati   tathā   ayamāyasmā  pajānāti
yathā   pajānato   doso   na   hoti  moho  kodho  upanāho  makkho
paḷāso   macchariyaṃ   pāpikā  issā  pāpikā  icchā  na  hoti  tathāhīmaṃ
Āyasmantaṃ pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati.
     {24.5}   Bhāvanāvādaṃ   āvuso  bhikkhu  vadamāno  bhāvitakāyomhi
bhāvitasīlo   bhāvitacitto   bhāvitapaññoti   tañce  āvuso  bhikkhuṃ  lobho
nābhibhuyya  tiṭṭhati  doso  moho  kodho  upanāho makkho paḷāso macchariyaṃ
pāpikā   issā   pāpikā   icchā   nābhibhuyya   tiṭṭhati  so  evamassa
veditabbo  tathā  ayamāyasmā  pajānāti  yathā  pajānato  lobho na hoti
tathāhīmaṃ  āyasmantaṃ  lobho  nābhibhuyya  tiṭṭhati  tathā ayamāyasmā pajānāti
yathā  pajānato  doso  na  hoti  moho  kodho upanāho makkho paḷāso
macchariyaṃ  pāpikā  issā  pāpikā  icchā  na  hoti  tathāhīmaṃ  āyasmantaṃ
pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati.
     {24.6}   Ñāṇavādañca   āvuso  bhikkhu  vadamāno  bhāvanāvādañca
jānāmīmaṃ  dhammaṃ  passāmīmaṃ  dhammaṃ  bhāvitakāyomhi  bhāvitasīlo  bhāvitacitto
bhāvitapaññoti   tañce   āvuso  bhikkhuṃ  lobho  nābhibhuyya  tiṭṭhati  doso
moho  kodho  upanāho  makkho  paḷāso  macchariyaṃ pāpikā issā pāpikā
icchā   nābhibhuyya  tiṭṭhati  so  evamassa  veditabbo  tathā  ayamāyasmā
pajānāti  yathā  pajānato  lobho  na  hoti  tathāhīmaṃ  āyasmantaṃ  lobho
nābhibhuyya   tiṭṭhati  tathā  ayamāyasmā  pajānāti  yathā  pajānato  doso
na   hoti   moho  kodho  upanāho  makkho  paḷāso  macchariyaṃ  pāpikā
issā   pāpikā  icchā  na  hoti  tathāhīmaṃ  āyasmantaṃ  pāpikā  icchā
nābhibhuyya   tiṭṭhati    seyyathāpi   āvuso   puriso   aḍḍhova   samāno
Aḍḍhavādaṃ  vadeyya  dhanavāva  samāno  dhanavādaṃ  vadeyya  bhogavāva samāno
bhogavādaṃ   vadeyya  so  kismiñcideva  dhanakaraṇīye  samuppanne  sakkuṇeyya
upanīhātuṃ   dhanaṃ  vā  dhaññaṃ  vā  rajataṃ  vā  jātarūpaṃ  vā  tamenaṃ  evaṃ
jāneyyuṃ   aḍḍhova   ayamāyasmā   samāno   aḍḍhavādaṃ  vadeti  dhanavāva
ayamāyasmā   samāno   dhanavādaṃ  vadeti  bhogavāva  ayamāyasmā  samāno
bhogavādaṃ   vadeti   taṃ  kissa  hetu  tathā  hi  ayamāyasmā  kismiñcideva
dhanakaraṇīye   samuppanne   sakkoti   upanīhātuṃ   dhanaṃ   vā   dhaññaṃ   vā
rajataṃ   vā  jātarūpaṃ  vāti   evameva  kho  āvuso  ñāṇavādañca  bhikkhu
vadamāno     bhāvanāvādañca    jānāmīmaṃ    dhammaṃ    passāmīmaṃ    dhammaṃ
bhāvitakāyomhi     bhāvitasīlo    bhāvitacitto    bhāvitapaññoti    tañce
āvuso  bhikkhuṃ  lobho  nābhibhuyya  tiṭṭhati  doso  moho  kodho upanāho
makkho   paḷāso   macchariyaṃ   pāpikā  issā  pāpikā  icchā  nābhibhuyya
tiṭṭhati   so   evamassa  veditabbo  tathā  ayamāyasmā  pajānāti  yathā
pajānato   lobho   na   hoti   tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ  lobho  nābhibhuyya
tiṭṭhati   tathā  ayamāyasmā  pajānāti  yathā  pajānato  doso  na  hoti
moho   kodho   upanāho   makkho   paḷāso  macchariyaṃ  pāpikā  issā
pāpikā   icchā   na   hoti   tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   pāpikā   icchā
nābhibhuyya tiṭṭhatīti.
     [25]  Dasayimāni  bhikkhave  kasiṇāyatanāni katamāni dasa paṭhavīkasiṇameko
sañjānāti   uddhaṃ   adho   tiriyaṃ   advayaṃ   appamāṇaṃ   āpokasiṇameko
sañjānāti   ...   tejokasiṇameko   sañjānāti  ...  vāyokasiṇameko
Sañjānāti    ...    nīlakasiṇameko   sañjānāti   ...   pītakasiṇameko
sañjānāti   ...   lohitakasiṇameko  sañjānāti  ...  odātakasiṇameko
sañjānāti   ...  ākāsakasiṇameko  sañjānāti  ...  viññāṇakasiṇameko
sañjānāti    uddhaṃ    adho   tiriyaṃ   advayaṃ   appamāṇaṃ   imāni   kho
bhikkhave dasa kasiṇāyatanānīti.
     [26]   Ekaṃ   samayaṃ   āyasmā   mahākaccāno  avantīsu  viharati
kuraraghare  pavatte  pabbate  .  athakho  kālī  upāsikā  kuraragharikā  1-
yenāyasmā    mahākaccāno    tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   āyasmantaṃ
mahākaccānaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ  nisinnā  kho
kālī    upāsikā    kuraragharikā   āyasmantaṃ   mahākaccānaṃ   etadavoca
vuttamidaṃ bhante bhagavatā kumārīpañhesu
                atthassa patti hadayassa santi
                jetvāna senaṃ piyasātarūpaṃ
                ekoha 2- jhāyī 3- sukhamānubodhiṃ
                tasmā janena na karomi sakkhiṃ
                sakkhī na sampajjati kenaci meti.
Imassa   nu  kho  bhante  bhagavatā  saṅkhittena  bhāsitassa  kathaṃ  vitthārena
attho   daṭṭhabboti   .   paṭhavīkasiṇasamāpattiparamā   kho   bhagini   eke
samaṇabrāhmaṇā  atthābhinibbattesuṃ yāvatā kho bhagini paṭhavīkasiṇasamāpattiparamatā
@Footnote: 1 Po. Ma. kuragharikā .  2 Ma. Yu. ekohaṃ. Po. ekāhaṃ .  3 Ma. jhāyaṃ.
Tadabhiññāsi    bhagavā    tadabhiññāya   bhagavā   ādimaddasa   ādīnavamaddasa
nissaraṇamaddasa     maggāmaggañāṇadassanamaddasa     tassa     ādidassanahetu
ādīnavadassanahetu       nissaraṇadassanahetu       maggāmaggañāṇadassanahetu
atthassa   patti   hadayassa   santi  viditā  hoti  āpokasiṇasamāpattiparamā
kho bhagini ... Tejokasiṇasamāpattiparamā kho bhagini ... Vāyokasiṇasamāpattiparamā
kho  bhagini  ... Nīlakasiṇasamāpattiparamā kho bhagini ... Pītakasiṇasamāpattiparamā
kho bhagini ... Lohitakasiṇasamāpattiparamā kho bhagini ... Odātakasiṇasamāpattiparamā
kho bhagini ... Ākāsakasiṇasamāpattiparamā kho bhagini ... Viññāṇakasiṇasamāpattiparamā
kho  bhagini  eke  samaṇabrāhmaṇā  atthābhinibbattesuṃ  yāvatā  kho  bhagini
viññāṇakasiṇasamāpattiparamatā    tadabhiññāsi    bhagavā   tadabhiññāya   bhagavā
ādimaddasa    ādīnavamaddasa    nissaraṇamaddasa    maggāmaggañāṇadassanamaddasa
tassa      ādidassanahetu      ādīnavadassanahetu      nissaraṇadassanahetu
maggāmaggañāṇadassanahetu   atthassa   patti   hadayassa  santi  viditā  hoti
iti kho bhagini yantaṃ vuttaṃ bhagavatā kumārīpañhesu
                atthassa patti hadayassa santi
                jetvāna senaṃ piyasātarūpaṃ
                ekoha jhāyī sukhamānubodhiṃ
                tasmā janena na karomi sakkhiṃ
                sakkhī na sampajjati kenaci meti.
Imassa  kho  bhagini  bhagavatā  saṅkhittena  bhāsitassa  evaṃ vitthārena attho
daṭṭhabboti.
     [27]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa
ārāme    .   athakho   sambahulā   bhikkhū   pubbaṇhasamayaṃ   nivāsetvā
pattacīvaramādāya   sāvatthiyaṃ   piṇḍāya   pavisiṃsu   athakho   tesaṃ   bhikkhūnaṃ
etadahosi   atippago   kho   tāva   sāvatthiyaṃ   piṇḍāya  carituṃ  yannūna
mayaṃ   yena  aññatitthiyānaṃ  paribbājakānaṃ  ārāmo  tenupasaṅkameyyāmāti
athakho    te   bhikkhū   yena   aññatitthiyānaṃ   paribbājakānaṃ   ārāmo
tenupasaṅkamiṃsu   upasaṅkamitvā   tehi   aññatitthiyehi  paribbājakehi  saddhiṃ
sammodiṃsu sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
     {27.1} Ekamantaṃ nisinne kho te bhikkhū te aññatitthiyā paribbājakā
etadavocuṃ   samaṇo  āvuso  gotamo  sāvakānaṃ  evaṃ dhammaṃ deseti etha
tumhe   bhikkhave   sabbaṃ   dhammaṃ   abhijānātha   sabbaṃ   dhammaṃ   abhiññāya
abhiññāya   viharathāti   mayampi   kho   āvuso   sāvakānaṃ   evaṃ  dhammaṃ
desema   etha   tumhe   āvuso  sabbaṃ  dhammaṃ  abhijānātha  sabbaṃ  dhammaṃ
abhiññāya   abhiññāya   viharathāti   idha  no  āvuso  ko  viseso  ko
adhippāyaso   kiṃnānākaraṇaṃ   samaṇassa  vā  gotamassa  amhākaṃ  vā  yadidaṃ
dhammadesanāya vā dhammadesanaṃ anusāsaniyā vā anusāsaninti.
     {27.2}     Athakho     te     bhikkhū    tesaṃ    aññatitthiyānaṃ
paribbājakānaṃ      bhāsitaṃ      neva      abhinandiṃsu      nappaṭikkosiṃsu
anabhinanditvā       appaṭikkositvā       uṭṭhāyāsanā       pakkamiṃsu
Bhagavato    santike    etassa    bhāsitassa    atthaṃ    ājānissāmāti
athakho    te    bhikkhū    sāvatthiyaṃ    piṇḍāya    caritvā   pacchābhattaṃ
piṇḍapātapaṭikkantā     yena    bhagavā    tenupasaṅkamiṃsu    upasaṅkamitvā
bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdiṃsu   ekamantaṃ   nisinnā   kho
te   bhikkhū   bhagavantaṃ   etadavocuṃ    idha   mayaṃ   bhante   pubbaṇhasamayaṃ
nivāsetvā     pattacīvaramādāya     sāvatthiyaṃ     piṇḍāya    pavisimhā
tesaṃ   no  bhante  amhākaṃ  etadahosi  atippago  kho  tāva  sāvatthiyaṃ
piṇḍāya    carituṃ    yannūna   mayaṃ   yena   aññatitthiyānaṃ   paribbājakānaṃ
ārāmo  tenupasaṅkameyyāmāti  athakho  mayaṃ  bhante  yena  aññatitthiyānaṃ
paribbājakānaṃ     ārāmo    tenupasaṅkamimhā    upasaṅkamitvā    tehi
aññatitthiyehi     paribbājakehi     saddhiṃ     sammodimhā    sammodanīyaṃ
kathaṃ    sārāṇīyaṃ    vītisāretvā    ekamantaṃ    nisīdimhā    ekamantaṃ
nisinne kho bhante aññatitthiyā paribbājakā amhe etadavocuṃ
     {27.3}  samaṇo  āvuso  gotamo  sāvakānaṃ  evaṃ  dhammaṃ deseti
etha   tumhe   bhikkhave  sabbaṃ  dhammaṃ  abhijānātha  sabbaṃ  dhammaṃ  abhiññāya
abhiññāya  viharathāti  mayampi  kho  āvuso  sāvakānaṃ  evaṃ  dhammaṃ desema
etha   tumhe   āvuso  sabbaṃ  dhammaṃ  abhijānātha  sabbaṃ  dhammaṃ  abhiññāya
abhiññāya  viharathāti  idha  no  āvuso  ko  viseso  ko  adhippāyaso
kiṃ    nānākaraṇaṃ    samaṇassa    vā   gotamassa   amhākaṃ   vā   yadidaṃ
dhammadesanāya    vā    dhammadesanaṃ    anusāsaniyā    vā   anusāsaninti
athakho     mayaṃ     bhante     tesaṃ     aññatitthiyānaṃ    paribbājakānaṃ
Bhāsitaṃ     neva     abhinandimhā     nappaṭikkosimhā     anabhinanditvā
appaṭikkositvā     uṭṭhāyāsanā     pakkamimhā    bhagavato    santike
etassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmāti.
     {27.4}  Evaṃvādino  bhikkhave  aññatitthiyā  paribbājakā evamassu
vacanīyā  eko  āvuso  pañho  eko  uddeso ekaṃ veyyākaraṇaṃ dve
pañhā  dve  uddesā  dve  veyyākaraṇāni  tayo pañhā tayo uddesā
tīṇi   veyyākaraṇāni   cattāro   pañhā   cattāro  uddesā  cattāri
veyyākaraṇāni   pañca  pañhā  pañca  uddesā  pañca  veyyākaraṇāni  cha
pañhā  cha  uddesā  cha  veyyākaraṇāni  satta pañhā satta uddesā satta
veyyākaraṇāni  aṭṭha  pañhā  aṭṭha  uddesā  aṭṭha  veyyākaraṇāni  nava
pañhā  nava  uddesā  nava  veyyākaraṇāni  dasa  pañhā dasa uddesā dasa
veyyākaraṇānīti    evaṃ   puṭṭhā   bhikkhave   aññatitthiyā   paribbājakā
neva   1-   sampādayissanti   uttariṃpi   vighātaṃ  āpajjissanti  taṃ  kissa
hetu   yathātaṃ   bhikkhave  avisayasmiṃ  nāhantaṃ  bhikkhave  passāmi  sadevake
loke   samārake  sabrahmake  sassamaṇabrāhmaṇiyā  pajāya  sadevamanussāya
yo   imesaṃ   pañhānaṃ   veyyākaraṇena   cittaṃ   ārādheyya   aññatra
tathāgatena  vā  tathāgatasāvakena  vā  ito vā pana sutvā  eko pañho
eko  uddeso  ekaṃ  veyyākaraṇanti  iti  kho   panetaṃ  vuttaṃ kiñcetaṃ
paṭicca    vuttaṃ    ekadhamme    bhikkhave    bhikkhu    sammānibbindamāno
@Footnote: 1 Ma. Yu. naceva.
Sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca    1-    diṭṭheva    dhamme    dukkhassantakaro   hoti
katamasmiṃ    ekadhamme   sabbe   sattā   āhāraṭṭhitikā   imasmiṃ   kho
bhikkhave    ekadhamme    bhikkhu    sammānibbindamāno   sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno         sammāpariyantadassāvī        sammatthābhisamecca
diṭṭheva   dhamme  dukkhassantakaro  hoti  eko  pañho  eko  uddeso
ekaṃ  veyyākaraṇanti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ paṭicca vuttaṃ  dve pañhā
dve  uddesā  dve  veyyākaraṇānīti  iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ
paṭicca   vuttaṃ   dvīsu   bhikkhave   dhammesu   [2]-   sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca    diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti   katamesu
dvīsu   nāme  ca  rūpe  ca  imesu  kho  bhikkhave  dvīsu  dhammesu  bhikkhu
sammānibbindamāno         sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī       sammatthābhisamecca       diṭṭheva      dhamme
dukkhassantakaro  hoti  dve  pañhā  dve  uddesā dve veyyākaraṇānīti
iti  yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ  paṭicca  vuttaṃ     tayo  pañhā tayo uddesā
tīṇi   veyyākaraṇānīti   iti   kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ
tīsu   bhikkhave   dhammesu   bhikkhu   sammānibbindamāno   sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno         sammāpariyantadassāvī        sammatthābhisamecca
diṭṭheva    dhamme    dukkhassantakaro    hoti    katamesu    tīsu    tīsu
@Footnote: 1 Po. Ma. samatthaṃ abhisamecca. evaṃ sabbattha ñātabbaṃ. 2 Ma. Yu. etthantare
@bhikkhūti atthi.
Vedanāsu   imesu  kho  bhikkhave  tīsu  dhammesu  bhikkhu  sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca   diṭṭheva   dhamme  dukkhassantakaro  hoti  tayo  pañhā
tayo  uddesā  tīṇi  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ  paṭicca
vuttaṃ    cattāro  pañhā  cattāro  uddesā  cattāri  veyyākaraṇānīti
iti  kho  panetaṃ   vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca vuttaṃ catūsu bhikkhave dhammesu bhikkhu
sammānibbindamāno         sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti  katamesu  catūsu catūsu āhāresu imesu kho bhikkhave catūsu dhammesu bhikkhu
sammānibbindamāno         sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti   cattāro   pañhā  cattāro  uddesā  cattāri  veyyākaraṇānīti
iti   yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ  paṭicca  vuttaṃ  pañca  pañhā  pañca  uddesā
pañca   veyyākaraṇānīti   iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ
pañcasu   bhikkhave   dhammesu   bhikkhu  sammānibbindamāno  sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno    sammāpariyantadassāvī    sammatthābhisamecca    diṭṭheva
dhamme   dukkhassantakaro  hoti  katamesu  pañcasu  pañcasu  upādānakkhandhesu
imesu    kho   bhikkhave   pañcasu   dhammesu   bhikkhu   sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca        diṭṭheva        dhamme        dukkhassantakaro
Hoti    pañca    pañhā    pañca    uddesā   pañca   veyyākaraṇānīti
iti   yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ  paṭicca  vuttaṃ   cha  pañhā  cha  uddesā  cha
veyyākaraṇānīti   iti   kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  chasu
bhikkhave     dhammesu    bhikkhu    sammānibbindamāno    sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno         sammāpariyantadassāvī        sammatthābhisamecca
diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro  hoti  katamesu  chasu  chasu  ajjhattikesu
āyatanesu  imesu  kho  bhikkhave  chasu  dhammesu  bhikkhu  sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca   diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti  cha  pañhā
cha  uddesā  cha  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ paṭicca vuttaṃ
satta  pañhā  satta  uddesā  satta  veyyākaraṇānīti  iti  kho  panetaṃ
vuttaṃ    kiñcetaṃ    paṭicca   vuttaṃ   sattasu   bhikkhave   dhammesu   bhikkhu
sammānibbindamāno         sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti  katamesu  sattasu  sattasu  viññāṇaṭṭhitīsu  imesu  kho  bhikkhave sattasu
dhammesu   bhikkhu   sammānibbindamāno  sammāvirajjamāno  sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti   satta  pañhā  satta  uddesā  satta  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ
vuttaṃ   idametaṃ   paṭicca   vuttaṃ   aṭṭha   pañhā  aṭṭha  uddesā  aṭṭha
veyyākaraṇānīti   iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  aṭṭhasu
Bhikkhave     dhammesu    bhikkhu    sammānibbindamāno    sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno    sammāpariyantadassāvī    sammatthābhisamecca    diṭṭheva
dhamme   dukkhassantakaro   hoti   katamesu   aṭṭhasu   aṭṭhasu  lokadhammesu
imesu    kho   bhikkhave   aṭṭhasu   dhammesu   bhikkhu   sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca   diṭṭheva   dhamme  dukkhassantakaro  hoti  aṭṭha  pañhā
aṭṭha  uddesā  aṭṭha  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ paṭicca
vuttaṃ  nava  pañhā  nava  uddesā  nava  veyyākaraṇānīti  iti  kho panetaṃ
vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ navasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca    diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti   katamesu
navasu   navasu   sattāvāsesu  imesu  kho  bhikkhave  navasu  dhammesu  bhikkhu
sammānibbindamāno         sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhismecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti   nava   pañhā   nava   uddesā  nava  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ
vuttaṃ   idametaṃ   paṭicca   vuttaṃ   dasa   pañhā   dasa   uddesā   dasa
veyyākaraṇānīti   iti   kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  dasasu
bhikkhave     dhammesu    bhikkhu    sammānibbindamāno    sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno    sammāpariyantadassāvī    sammatthābhisamecca    diṭṭheva
dhamme   dukkhassantakaro   hoti   katamesu   dasasu  dasasu  akusalakammapathesu
Imesu    kho    bhikkhave   dasasu   dhammesu   bhikkhu   sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca   diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro  hoti  dasa  pañhā
dasa uddesā dasa veyyākaraṇānīti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttanti.
     [28]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  kajaṅgalāyaṃ  viharati  veḷuvane. Athakho
sambahulā   kajaṅgalā   upāsakā   yena  kajaṅgalā  bhikkhunī  tenupasaṅkamiṃsu
upasaṅkamitvā    kajaṅgalaṃ    bhikkhuniṃ    abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdiṃsu
ekamantaṃ nisinnā kho kajaṅgalā upāsakā kajaṅgalaṃ bhikkhuniṃ etadavocuṃ
     {28.1}  vuttamidaṃ  ayye  bhagavatā mahāpañhesu eko pañho eko
uddeso  ekaṃ veyyākaraṇaṃ dve pañhā dve uddesā dve veyyākaraṇāni
tayo   pañhā   tayo   uddesā  tīṇi  veyyākaraṇāni  cattāro  pañhā
cattāro   *-   uddesā  cattāri  veyyākaraṇāni  pañca  pañhā  pañca
uddesā    pañca    veyyākaraṇāni   cha   pañhā   cha   uddesā   cha
veyyākaraṇāni   satta   pañhā   satta   uddesā  satta  veyyākaraṇāni
aṭṭha   pañhā   aṭṭha  uddesā  aṭṭha  veyyākaraṇāni  nava  pañhā  nava
uddesā   nava   veyyākaraṇāni   dasa   pañhā   dasa   uddesā   dasa
veyyākaraṇānīti   imassa  nu  kho  ayye  bhagavatā  saṅkhittena  bhāsitassa
kathaṃ vitthārena attho daṭṭhabboti.
     {28.2}   Na   kho   panetaṃ   āvuso   bhagavato   sammukhā  sutaṃ
sammukhā    paṭiggahitaṃ    napi    manobhāvanīyānaṃ   bhikkhūnaṃ   sammukhā   sutaṃ
sammukhā     paṭiggahitaṃ    apica    yathāmettha    khāyati    taṃ    suṇātha
@Footnote:* mīkār—kṛ´์ khagœ cattaro peḌna cattāro
Sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti   .   evaṃ   ayyeti  kho  kajaṅgalā
upāsakā kajaṅgalāya bhikkhuniyā paccassosuṃ.
     {28.3}  Kajaṅgalā  bhikkhunī etadavoca eko pañho eko uddeso
ekaṃ  veyyākaraṇanti  iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ
ekadhamme    āvuso    bhikkhu    sammānibbindamāno   sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno    sammāpariyantadassāvī    sammatthābhisamecca    diṭṭheva
dhamme  dukkhassantakaro hoti katamasmiṃ ekadhamme sabbe sattā āhāraṭṭhitikā
imasmiṃ  kho  āvuso  ekadhamme bhikkhu sammānibbindamāno sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno    sammāpariyantadassāvī    sammatthābhisamecca    diṭṭheva
dhamme   dukkhassantakaro   hoti   eko  pañho  eko  uddeso  ekaṃ
veyyākaraṇanti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ
     {28.4}  dve  pañhā dve uddesā dve veyyākaraṇānīti iti kho
panetaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  dvīsu āvuso dhammesu bhikkhu
sammānibbindamāno         sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti  katamesu  dvīsu  nāme  ca  rūpe ca imesu kho āvuso dvīsu dhammesu
bhikkhu     sammānibbindamāno     sammāvirajjamāno     sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti  dve  pañhā  dve  uddesā  dve veyyākaraṇāniti iti yantaṃ vuttaṃ
bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ
     {28.5}   tayo   pañhā   tayo  uddesā  tīṇi  veyyākaraṇānīti
Kho  panetaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  tīsu  āvuso dhammesu
bhikkhu     sammānibbindamāno     sammāvirajjamāno     sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti  katamesu  tīsu  tīsu  vedanāsu  imesu  kho āvuso tīsu dhammesu bhikkhu
sammānibbindamāno         sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti   tayo   pañhā  tayo  uddesā  tīṇi  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ
vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ
     {28.6} cattāro pañhā cattāro uddesā cattāri veyyākaraṇānīti
iti   kho  panetaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  catūsu  āvuso
dhammesu       bhikkhu       sammāsubhāvitacitto      sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca    diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti   katamesu
catūsu   catūsu   satipaṭṭhānesu  imesu  kho  āvuso  catūsu  dhammesu  bhikkhu
sammāsubhāvitacitto        sammāpariyantadassāvī        sammatthābhisamecca
diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti   cattāro   pañhā  cattāro
uddesā   cattāri  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  idametaṃ
paṭicca vuttaṃ
     {28.7}  pañca  pañhā  pañca  uddesā  pañca veyyākaraṇānīti iti
kho  panetaṃ  vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ pañcasu āvuso dhammesu bhikkhu
sammāsubhāvitacitto    sammāpariyantadassāvī    sammatthābhisamecca   diṭṭheva
dhamme dukkhassantakaro hoti katamesu pañcasu pañcasu indriyesu ... Katamesu chasu
Chasu  nissaraṇīyāsu  dhātūsu  ...  katamesu  sattasu  sattasu bojjhaṅgesu ...
Katamesu   aṭṭhasu   aṭṭhasu   ariyesu   aṭṭhaṅgikesu  maggesu  imesu  kho
āvuso   aṭṭhasu  dhammesu  bhikkhu  sammāsubhāvitacitto  sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca   diṭṭheva   dhamme  dukkhassantakaro  hoti  aṭṭha  pañhā
aṭṭha   uddesā   aṭṭha   veyyākaraṇānīti   iti   yantaṃ  vuttaṃ  bhagavatā
idametaṃ paṭicca vuttaṃ
     {28.8}   nava   pañhā   nava   uddesā   nava  veyyākaraṇānīti
iti   kho  panetaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  navasu  āvuso
dhammesu        bhikkhu       sammānibbindamāno       sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno         sammāpariyantadassāvī        sammatthābhisamecca
diṭṭheva    dhamme    dukkhassantakaro    hoti    katamesu   navasu   navasu
sattāvāsesu  imesu  kho  āvuso  navasu dhammesu bhikkhu sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca   diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro  hoti  nava  pañhā
nava  uddesā  nava  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  idametaṃ
paṭicca vuttaṃ
     {28.9}  dasa  pañhā  dasa  uddesā  dasa veyyākaraṇānīti iti kho
panetaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  dasasu āvuso dhammesu bhikkhu
sammāsubhāvitacitto    sammāpariyantadassāvī    sammatthābhisamecca   diṭṭheva
dhamme  dukkhassantakaro  hoti  katamesu  dasasu  dasasu  kusalakammapathesu imesu
kho   āvuso   dasasu   dhammesu  sammāsubhāvitacitto  sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca   diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro  hoti  dasa  pañhā
Dasa  uddesā  dasa  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  idametaṃ
paṭicca  vuttaṃ   iti  kho  āvuso  yantaṃ  vuttaṃ bhagavatā [1]- mahāpañhesu
eko  pañho  eko  uddeso  ekaṃ  veyyākaraṇaṃ .pe. Dasa pañhā dasa
uddesā  dasa  veyyākaraṇānīti  iti  2-  imassa kho ahaṃ āvuso bhagavatā
saṅkhittena  bhāsitassa  evaṃ  vitthārena  atthaṃ  ājānāmi ākaṅkhamānā ca
pana  tumhe  āvuso  bhagavantaññeva  upasaṅkamitvā etamatthaṃ paripuccheyyātha
yathā no [3]- bhagavā byākaroti tathā naṃ dhāreyyāthāti.
     {28.10} Evaṃ ayyeti kho kajaṅgalā upāsakā kajaṅgalāya bhikkhuniyā
bhāsitaṃ    abhinanditvā    anumoditvā   uṭṭhāyāsanā   kajaṅgalaṃ   bhikkhuniṃ
abhivādetvā  padakkhiṇaṃ  katvā  yena  bhagavā  tenupasaṅkamiṃsu  upasaṅkamitvā
bhagavantaṃ  abhivādetvā  ekamantaṃ  nisīdiṃsu  ekamantaṃ  nisinnā kho kajaṅgalā
upāsakā   yāvatako   ahosi  kajaṅgalāya  bhikkhuniyā  saddhiṃ  kathāsallāpo
taṃ  sabbaṃ  bhagavato  ārocesuṃ  .  sādhu  sādhu gahapatayo paṇḍitā gahapatayo
kajaṅgalā  bhikkhunī  mahāpaññā  gahapatayo  kajaṅgalā  bhikkhunī  sacepi  tumhe
gahapatayo  maṃ  upasaṅkamitvā  etamatthaṃ  puccheyyātha  ahampicetaṃ  evameva
byākareyyaṃ  yathātaṃ  kajaṅgalāya  bhikkhuniyā byākataṃ eso ceva tassa attho
evañca naṃ dhāreyyāthāti.
     [29]  Yāvatā  bhikkhave  kāsikosalā  yāvatā  rañño  pasenadissa
kosalassa    vijitaṃ    rājā   tattha   pasenadi   kosalo   aggamakkhāyati
@Footnote: 1 Ma. saṅkhittena bhāsitāsu mahāpañhāsu .  2 Ma. Yu. ayaṃ saddo natthi. 3 Ma. naṃ.
Raññopi   kho   bhikkhave  pasenadissa  kosalassa  attheva  aññathattaṃ  atthi
vipariṇāmo   evaṃ  passaṃ  bhikkhave  sutavā  ariyasāvako  tasmiṃpi  nibbindati
tasmiṃ nibbindanto agge virajjati pageva hīnasmiṃ
     {29.1}   yāvatā   bhikkhave  candimasuriyā  pariharanti  disā  bhanti
virocamānā    tāva    sahassadhāloko   tasmiṃ   sahassadhāloke   sahassaṃ
candānaṃ    sahassaṃ    suriyānaṃ    sahassaṃ    sinerupabbatarājānaṃ    sahassaṃ
jambūdīpānaṃ    sahassaṃ    amaragoyānānaṃ    sahassaṃ    uttarakurūnaṃ   sahassaṃ
pubbavidehānaṃ   cattāri   mahāsamuddasahassāni   cattāri  mahārājasahassāni
sahassaṃ    cātummahārājikānaṃ    sahassaṃ    tāvatiṃsānaṃ   sahassaṃ   yāmānaṃ
sahassaṃ    tusitānaṃ   [1]-   sahassaṃ   brahmalokānaṃ   yāvatā   bhikkhave
sahassalokadhātu   mahābrahmā   tattha   aggamakkhāyati  mahābrahmunopi  kho
bhikkhave  attheva  aññathattaṃ  atthi  vipariṇāmo  evaṃ  passaṃ bhikkhave sutavā
ariyasāvako   tasmiṃpi   nibbindati   tasmiṃ   nibbindanto   agge  virajjati
pageva hīnasmiṃ.
     {29.2}  Hoti so bhikkhave samayo yaṃ ayaṃ loko saṃvaṭṭati saṃvaṭṭamāne
bhikkhave  loke  yebhuyyena  sattā  ābhassaravattanikā  bhavanti  te  tattha
honti  manomayā  pītibhakkhā  sayaṃpabhā  antalikkhe  carā  subhaṭṭhāyino  ciraṃ
dīghamaddhānaṃ   tiṭṭhanti   saṃvaṭṭamāne   bhikkhave  loke  ābhassarā  devā
aggamakkhāyati   ābhassarānaṃpi  kho   bhikkhave  devānaṃ  attheva  aññathattaṃ
atthi   vipariṇāmo   evaṃ   passaṃ   bhikkhave  sutavā  ariyasāvako  tasmiṃpi
@Footnote: 1 Po. sahassaṃ nimmānaratīnaṃ sahassaṃ paranimmitavasavattīnaṃ.
Nibbindati tasmiṃ nibbindanto agge virajjati pageva hīnasminti.
     {29.3}    Dasayimāni    bhikkhave   kasiṇāyatanāni   katamāni   dasa
paṭhavīkasiṇameko    sañjānāti   uddhaṃ   adho   tiriyaṃ   advayaṃ   appamāṇaṃ
āpokasiṇameko   sañjānāti   ...   tejokasiṇameko  sañjānāti  ...
Vāyokasiṇameko   sañjānāti   ...   nīlakasiṇameko   sañjānāti   ...
Pītakasiṇameko   sañjānāti   ...   lohitakasiṇameko   sañjānāti   ...
Odātakasiṇameko   sañjānāti  ...  ākāsakasiṇameko  sañjānāti  ...
Viññāṇakasiṇameko     sañjānāti     uddhaṃ     adho    tiriyaṃ    advayaṃ
appamāṇaṃ    imāni    kho    bhikkhave   dasa   kasiṇāyatanāni   etadaggaṃ
bhikkhave    imesaṃ    dasannaṃ    kasiṇāyatanānaṃ   yadidaṃ   viññāṇakasiṇameko
sañjānāti   uddhaṃ   adho   tiriyaṃ   advayaṃ  appamāṇaṃ  evaṃsaññinopi  kho
bhikkhave   santi   sattā   evaṃsaññīnaṃpi   kho  bhikkhave  sattānaṃ  attheva
aññathattaṃ   atthi   vipariṇāmo  evaṃ  passaṃ  bhikkhave  sutavā  ariyasāvako
tasmiṃpi nibbindati tasmiṃ nibbindanto agge virajjati pageva hīnasmiṃ.
     {29.4}    Aṭṭhimāni   bhikkhave   abhibhāyatanāni   katamāni   aṭṭha
ajjhattaṃ    rūpasaññī    eko    bahiddhā    rūpāni   passati   parittāni
suvaṇṇadubbaṇṇāni    tāni    abhibhuyya    jānāmi    passāmīti   evaṃsaññī
hoti   idaṃ   paṭhamaṃ   abhibhāyatanaṃ   ajjhattaṃ    rūpasaññī   eko  bahiddhā
rūpāni    passati    appamāṇāni    suvaṇṇadubbaṇṇāni    tāni    abhibhuyya
jānāmi   passāmīti   evaṃsaññī   hoti  idaṃ  dutiyaṃ  abhibhāyatanaṃ   ajjhattaṃ
arūpasaññī   eko   bahiddhā   rūpāni  passati  parittāni  suvaṇṇadubbaṇṇāni
Tāni  abhibhuyya  jānāmi  passāmīti  evaṃsaññī  hoti  idaṃ  tatiyaṃ abhibhāyatanaṃ
ajjhattaṃ    arūpasaññī   eko   bahiddhā   rūpāni   passati   appamāṇāni
suvaṇṇadubbaṇṇāni    tāni    abhibhuyya    jānāmi    passāmīti   evaṃsaññī
hoti   idaṃ   catutthaṃ   abhibhāyatanaṃ    ajjhattaṃ  arūpasaññī  eko  bahiddhā
rūpāni    passati    nīlāni    nīlavaṇṇāni    nīlanidassanāni   nīlanibhāsāni
seyyathāpi    nāma    ummārapupphaṃ    1-   nīlaṃ   nīlavaṇṇaṃ   nīlanidassanaṃ
nīlanibhāsaṃ   seyyathāpi  vāpana  taṃ  vatthaṃ  bārāṇaseyyakaṃ  ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ
nīlaṃ    nīlavaṇṇaṃ    nīlanidassanaṃ    nīlanibhāsaṃ    evamevaṃ   2-   ajjhattaṃ
arūpasaññī    eko    bahiddhā    rūpāni   passati   nīlāni   nīlavaṇṇāni
nīlanidassanāni    nīlanibhāsāni    tāni    abhibhuyya    jānāmi   passāmīti
evaṃsaññī    hoti    idaṃ    pañcamaṃ   abhibhāyatanaṃ    ajjhattaṃ   arūpasaññī
eko   bahiddhā   rūpāni   passati   pītāni   pītavaṇṇāni   pītanidassanāni
pītanibhāsāni     seyyathāpi    nāma    kaṇṇikārapupphaṃ    pītaṃ    pītavaṇṇaṃ
pītanidassanaṃ   pītanibhāsaṃ   seyyathā   vāpana   taṃ   vatthaṃ   bārāṇaseyyakaṃ
ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ    pītaṃ    pītavaṇṇaṃ    pītanidassanaṃ   pītanibhāsaṃ   evamevaṃ
ajjhattaṃ    arūpasaññī    eko    bahiddhā    rūpāni    passati   pītāni
pītavaṇṇāni      pītanidassanāni      pītanibhāsāni      tāni     abhibhuyya
jānāmi   passāmīti   evaṃsaññī   hoti   idaṃ  chaṭṭhaṃ  abhibhāyatanaṃ  ajjhattaṃ
arūpasaññī   eko   bahiddhā   rūpāni  passati  lohitakāni  lohitakavaṇṇāni
lohitakanidassanāni        lohitakanibhāsāni       seyyathāpi       nāma
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. ummāpupphaṃ .  2 Po. Ma. evameva.
Bandhajīvakapupphaṃ   1-   lohitakaṃ  lohitakavaṇṇaṃ  lohitakanidassanaṃ  lohitakanibhāsaṃ
seyyathā   vāpana   taṃ   vatthaṃ  bārāṇaseyyakaṃ  ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ  lohitakaṃ
lohitakavaṇṇaṃ     lohitakanidassanaṃ    lohitakanibhāsaṃ    evamevaṃ    ajjhattaṃ
arūpasaññī   eko   bahiddhā   rūpāni  passati  lohitakāni  lohitakavaṇṇāni
lohitakanidassanāni   lohitakanibhāsāni   tāni   abhibhuyya  jānāmi  passāmīti
evaṃsaññī   hoti   idaṃ   sattamaṃ  abhibhāyatanaṃ   ajjhattaṃ  arūpasaññī  eko
bahiddhā   rūpāni   passati   odātāni  odātavaṇṇāni  odātanidassanāni
odātanibhāsāni  seyyathāpi  nāma  osadhitārakā  odātā  odātavaṇṇā
odātanidassanā  odātanibhāsā  seyyathā  vāpana  taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ
ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ   odātaṃ   odātavaṇṇaṃ   odātanidassanaṃ   odātanibhāsaṃ
evamevaṃ  ajjhattaṃ  arūpasaññī  eko  bahiddhā  rūpāni  passati  odātāni
odātavaṇṇāni    odātanidassanāni    odātanibhāsāni   tāni   abhibhuyya
jānāmi    passāmīti    evaṃsaññī    hoti    idaṃ   aṭṭhamaṃ   abhibhāyatanaṃ
imāni   kho   bhikkhave  aṭṭha  abhibhāyatanāni  etadaggaṃ  bhikkhave  imesaṃ
aṭṭhannaṃ   abhibhāyatanānaṃ   yadidaṃ   ajjhattaṃ   arūpasaññī   eko   bahiddhā
rūpāni     passati     odātāni    odātavaṇṇāni    odātanidassanāni
odātanibhāsāni    tāni    abhibhuyya    jānāmi    passāmīti   evaṃsaññī
hoti   evaṃsaññinopi   kho   bhikkhave   santi   sattā  evaṃsaññīnaṃpi  kho
bhikkhave     sattānaṃ     attheva     aññathattaṃ     atthi    vipariṇāmo
@Footnote: 1 Ma. Yu. bandhujīvakapupphaṃ.
Evaṃ   passaṃ   bhikkhave   sutavā   ariyasāvako   tasmiṃpi  nibbindati  tasmiṃ
nibbindanto agge virajjati pageva hīnasmiṃ.
     {29.5}  Catasso  imā  bhikkhave  paṭipadā  katamā  catasso dukkhā
paṭipadā   dandhābhiññā   dukkhā   paṭipadā   khippābhiññā   sukhā  paṭipadā
dandhābhiññā   sukhā   paṭipadā  khippābhiññā  imā  kho  bhikkhave  catasso
paṭipadā  etadaggaṃ  bhikkhave  imāsaṃ  catunnaṃ  paṭipadānaṃ  yadidaṃ sukhā paṭipadā
khippābhiññā  evaṃpaṭipannāpi  kho  bhikkhave  santi  sattā  evaṃpaṭipannānaṃpi
kho  bhikkhave  sattānaṃ  attheva  aññathattaṃ  atthi  vipariṇāmo  evaṃ  passaṃ
bhikkhave   sutavā   ariyasāvako   tasmiṃpi   nibbindati   tasmiṃ  nibbindanto
agge virajjati pageva hīnasmiṃ.
     {29.6}  Catasso  imā  bhikkhave saññā katamā catasso parittameko
sañjānāti    mahaggatameko    sañjānāti    appamāṇameko   sañjānāti
natthi   kiñcīti   ākiñcaññāyatanameko   sañjānāti   imā  kho  bhikkhave
catasso  saññā   etadaggaṃ  bhikkhave  imāsaṃ  catunnaṃ  saññānaṃ  yadidaṃ natthi
kiñcīti   ākiñcaññāyatanameko   sañjānāti   evaṃsaññinopi  kho  bhikkhave
santi  sattā  evaṃsaññīnaṃpi  kho  bhikkhave  sattānaṃ  attheva aññathattaṃ atthi
vipariṇāmo  evaṃ  passaṃ  bhikkhave  sutavā ariyasāvako tasmiṃpi nibbindati tasmiṃ
nibbindanto agge virajjati pageva hīnasmiṃ.
     {29.7}   Etadaggaṃ   bhikkhave  bāhirakānaṃ  diṭṭhigatānaṃ  yadidaṃ  no
cassaṃ  no  ca  me  siyā  na  bhavissāmi  na  me  bhavissatīti  evaṃdiṭṭhino
Bhikkhave  etaṃ  pāṭikaṅkhaṃ  yā  cāyaṃ  tassa  1-  bhave  appaṭikulyatā sā
cassa   na  bhavissati  yā  cāyaṃ  tassa  bhavanirodhe  paṭikulyatā  sā  cassa
na  bhavissatīti  evaṃdiṭṭhinopi  kho  bhikkhave  santi  sattā evaṃ diṭṭhīnaṃpi kho
bhikkhave   sattānaṃ   attheva   aññathattaṃ   atthi  vipariṇāmo  evaṃ  passaṃ
bhikkhave   sutavā   ariyasāvako   tasmiṃpi   nibbindati   tasmiṃ  nibbindanto
agge virajjati pageva hīnasmiṃ.
     {29.8}  Santi  bhikkhave  eke  samaṇabrāhmaṇā paramayakkhavisuddhiṃ 2-
paññapenti   etadaggaṃ   bhikkhave   paramayakkhavisuddhiṃ   paññapentānaṃ   yadidaṃ
sabbaso      ākiñcaññāyatanaṃ     samatikkamma     nevasaññānāsaññāyatanaṃ
upasampajja   viharati  te  tadabhiññāya  tassa  sacchikiriyāya  dhammaṃ  desenti
evaṃvādinopi  kho  bhikkhave  santi  sattā evaṃvādīnaṃpi kho bhikkhave sattānaṃ
attheva  aññathattaṃ  atthi  vipariṇāmo evaṃ passaṃ bhikkhave sutavā ariyasāvako
tasmiṃpi nibbindati tasmiṃ nibbindanto agge virajjati pageva hīnasmiṃ.
     {29.9}  Santi  bhikkhave  eke samaṇabrāhmaṇā paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ
paññapenti   etadaggaṃ  bhikkhave  paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ  paññapentānaṃ  yadidaṃ
channaṃ   phassāyatanānaṃ   samudayañca   aṭṭhaṅgamañca   assādañca   ādīnavañca
nissaraṇañca   yathābhūtaṃ   viditvā   anupādā  vimokkho  evaṃvādiṃ  kho  maṃ
bhikkhave  evamakkhāyiṃ  eke  samaṇabrāhmaṇā  asatā  tucchā musā abhūtena
abbhācikkhanti    na    samaṇo    gotamo   kāmānaṃ   pariññaṃ   paññapeti
@Footnote: 1 Ma. Yu. ayaṃ pāṭho natthi .  2 Ma. Yu. paramatthavisuddhiṃ paññāpenti.
Na    rūpānaṃ   pariññaṃ   paññapeti   na   vedanānaṃ   pariññaṃ   paññapetīti
kāmānañcāhaṃ     bhikkhave    pariññaṃ    paññapemi    rūpānañca    pariññaṃ
paññapemi     vedanānañca     pariññaṃ    paññapemi    diṭṭheva    dhamme
nicchāto nibbuto sītibhūto anupādā parinibbānaṃ paññapemīti.
     [30]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa
ārāme  .  tena  kho  pana  samayena rājā pasenadi kosalo uyyodhikāya
nivatto  hoti  jitasaṅgāmo  laddhādhippāyo  athakho rājā pasenadi kosalo
yenārāmo  tena  pāyāsi  yāvatikā  yānassa bhūmi yānena gantvā yānā
paccorohitvā pattikova ārāmaṃ pāvisi.
     Tena  kho  pana  samayena  sambahulā  bhikkhū  abbhokāse caṅkamanti.
Athakho   rājā   pasenadi   kosalo   yena   te   bhikkhū   tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā  te  bhikkhū  etadavoca  kahaṃ  nu  kho  bhante bhagavā etarahi
viharati   arahaṃ   sammāsambuddho   dassanakāmā   hi  mayaṃ  bhante  bhagavantaṃ
arahantaṃ   sammāsambuddhanti   .   eso  mahārāja  vihāro  saṃvutadvāro
tena    appasaddo    upasaṅkamitvā    ataramāno   āḷindaṃ   pavisitvā
ukkāsitvā aggaḷaṃ ākoṭehi vivarissati te bhagavā dvāranti.
     {30.1} Athakho rājā pasenadi kosalo yena so vihāro saṃvutadvāro
tena  appasaddo  upasaṅkamitvā  ataramāno  āḷindaṃ pavisitvā ukkāsitvā
aggaḷaṃ  ākoṭesi  .  vivari bhagavā dvāraṃ. Athakho rājā pasenadi kosalo
vihāraṃ   pavisitvā  bhagavato  pādesu  sirasā  nipatitvā  bhagavato  pādāni
Mukhena   ca   paricumbati   pāṇīhi   ca   parisambāhati   nāmañca   sāveti
rājāhaṃ bhante pasenadi kosalo rājāhaṃ bhante pasenadi kosaloti.
     {30.2}  Kampana  tvaṃ  mahārāja atthavasaṃ sampassamāno imasmiṃ sarīre
evarūpaṃ  paramanipaccakāraṃ  karosi  mettūpahāraṃ  upadaṃsesīti  .  kataññutaṃ kho
ahaṃ   bhante   kataveditaṃ   sampassamāno  bhagavati  evarūpaṃ  paramanipaccakāraṃ
karomi    mettūpahāraṃ    upadaṃsemi   bhagavā   hi   bhante   bahujanahitāya
paṭipanno   bahujanasukhāya   bahujanahitāya   ariyañāye   patiṭṭhāpitā   yadidaṃ
kalyāṇadhammatāya    kusaladhammatāya   yampi   bhante   bhagavā   bahujanahitāya
paṭipanno   bahujanasukhāya   bahujanahitāya   ariyañāye   patiṭṭhāpitā   yadidaṃ
kalyāṇadhammatāya   kusaladhammatāya   idampi   kho   ahaṃ   bhante   atthavasaṃ
sampassamāno   bhagavati   evarūpaṃ   paramanipaccakāraṃ   karomi   mettūpahāraṃ
upadaṃsemi.
     {30.3}   Puna  caparaṃ  bhante  bhagavā  sīlavā  buddhasīlo  ariyasīlo
kusalasīlo  kusalasīlena  samannāgato  yampi  bhante  bhagavā  sīlavā buddhasīlo
ariyasīlo   kusalasīlo   kusalasīlena  samannāgato  idampi  kho  ahaṃ  bhante
atthavasaṃ    sampassamāno    bhagavati    evarūpaṃ   paramanipaccakāraṃ   karomi
mettūpahāraṃ upadaṃsemi.
     {30.4}    Puna   caparaṃ   bhante   bhagavā   dīgharattaṃ   āraññako
araññavanapatthāni   pantāni   senāsanāni  paṭisevati  yampi  bhante  bhagavā
dīgharattaṃ     āraññako     araññavanapatthāni     pantāni    senāsanāni
paṭisevati  idampi  kho  ahaṃ  bhante  atthavasaṃ  sampassamāno bhagavati evarūpaṃ
paramanipaccakāraṃ  karomi  mettūpahāraṃ  upadaṃsemi  .  puna caparaṃ bhante bhagavā
Santuṭṭho itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena
yampi   bhante  bhagavā  santuṭṭho  itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccaya-
bhesajjaparikkhārena  idampi  kho  ahaṃ  bhante atthavasaṃ sampassamāno bhagavati
evarūpaṃ paramanipaccakāraṃ karomi mettūpahāraṃ upadaṃsemi.
     {30.5} Puna caparaṃ bhante bhagavā āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo
añjalikaraṇīyo   anuttaraṃ   puññakkhettaṃ   lokassa   yampi   bhante  bhagavā
āhuneyyo  pāhuneyyo  dakkhiṇeyyo  añjalikaraṇīyo  anuttaraṃ puññakkhettaṃ
lokassa  idampi  kho  ahaṃ  bhante  atthavasaṃ  sampassamāno  bhagavati evarūpaṃ
paramanipaccakāraṃ karomi mettūpahāraṃ upadaṃsemi.
     {30.6}   Puna   caparaṃ  bhante  bhagavā  yāyaṃ  kathā  abhisallekhikā
cetovivaraṇasappāyā       seyyathīdaṃ      appicchakathā      santuṭṭhikathā
pavivekakathā     asaṃsaggakathā    viriyārambhakathā    sīlakathā    samādhikathā
paññākathā    vimuttikathā    vimuttiñāṇadassanakathā    evarūpāya    kathāya
nikāmalābhī   akicchalābhī   akasiralābhī   yampi  bhante  bhagavā  yāyaṃ  kathā
abhisallekhikā    cetovivaraṇasappāyā    seyyathīdaṃ   appicchakathā   .pe.
Vimuttiñāṇadassanakathā    evarūpāya    kathāya    nikāmalābhī    akicchalābhī
akasiralābhī  idampi  kho  ahaṃ  bhante  atthavasaṃ sampassamāno bhagavati evarūpaṃ
paramanipaccakāraṃ karomi mettūpahāraṃ upadaṃsemi.
     {30.7}  Puna  caparaṃ  bhante  bhagavā  catunnaṃ jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ
diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ       nikāmalābhī       akicchalābhī      akasiralābhī
yampi     bhante     bhagavā     catunnaṃ     jhānānaṃ     ābhicetasikānaṃ
Diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ   nikāmalābhī   akicchalābhī   akasiralābhī   idampi  kho
ahaṃ   bhante   atthavasaṃ   sampassamāno   bhagavati  evarūpaṃ  paramanipaccakāraṃ
karomi mettūpahāraṃ upadaṃsemi.
     {30.8}  Puna  caparaṃ  bhante bhagavā anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati
seyyathīdaṃ  ekampi  jātiṃ  dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo
pañcapi  jātiyo  dasapi  jātiyo  vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsampi
jātiyo   paññāsampi  jātiyo  jātisatampi  jātisahassampi  jātisatasahassampi
anekepi  saṃvaṭṭakappe  anekepi  vivaṭṭakappe  anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe
amutrāsiṃ     evaṃnāmo     evaṃgotto    evaṃvaṇṇo    evamāhāro
evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī    evamāyupariyanto    so   tato   cuto   amutra
udapādiṃ   tatrāpāsiṃ   evaṃnāmo  evaṃgotto  evaṃvaṇṇo  evamāhāro
evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī   evamāyupariyanto   so   tato  cuto  idhuppannoti
iti   sākāraṃ   sauddesaṃ   anekavihitaṃ   pubbenivāsaṃ   anussarati   yampi
bhante    bhagavā    anekavihitaṃ    pubbenivāsaṃ    anussarati    seyyathīdaṃ
ekampi   jātiṃ   dvepi   jātiyo   .pe.   iti   sākāraṃ   sauddesaṃ
anekavihitaṃ    pubbenivāsaṃ    anussarati    idampi    kho   ahaṃ   bhante
atthavasaṃ    sampassamāno    bhagavati    evarūpaṃ   paramanipaccakāraṃ   karomi
mettūpahāraṃ upadaṃsemi.
     {30.9}   Puna  caparaṃ  bhante  bhagavā  dibbena  cakkhunā  visuddhena
atikkantamānusakena     satte     passati     cavamāne    upapajjamāne
hīne    paṇīte   suvaṇṇe   dubbaṇṇe   sugate   duggate   yathākammūpage
satte    pajānāti    ime    vata   bhonto   sattā   kāyaduccaritena
Samannāgatā   vacīduccaritena   samannāgatā   manoduccaritena   samannāgatā
ariyānaṃ      upavādakā      micchādiṭṭhikā     micchādiṭṭhikammasamādānā
te   kāyassa   bhedā   parammaraṇā   apāyaṃ   duggatiṃ   vinipātaṃ   nirayaṃ
upapannā   ime   vā  pana  bhonto  sattā  kāyasucaritena  samannāgatā
vacīsucaritena     samannāgatā    manosucaritena    samannāgatā    ariyānaṃ
anupavādakā    sammādiṭṭhikā    sammādiṭṭhikammasamādānā   te   kāyassa
bhedā   parammaraṇā   sugatiṃ   saggaṃ   lokaṃ   upapannāti   iti   dibbena
cakkhunā    visuddhena    atikkantamānusakena   satte   passati   cavamāne
upapajjamāne    hīne   paṇīte   suvaṇṇe   dubbaṇṇe   sugate   duggate
yathākammūpage   satte  pajānāti  yampi  bhante  bhagavā  dibbena  cakkhunā
visuddhena   atikkantamānusakena   .pe.   yathākammūpage  satte  pajānāti
idampi   kho   ahaṃ   bhante   atthavasaṃ   sampassamāno   bhagavati  evarūpaṃ
paramanipaccakāraṃ karomi mettūpahāraṃ upadaṃsemi.
     {30.10} Puna caparaṃ bhante bhagavā āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā  upasampajja
viharati   yampi   bhante   bhagavā   āsavānaṃ  khayā  anāsavaṃ  cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ   .pe.   sacchikatvā   upasampajja  viharati  idampi  kho  ahaṃ
bhante   atthavasaṃ   sampassamāno  bhagavati  evarūpaṃ  paramanipaccakāraṃ  karomi
mettūpahāraṃ   upadaṃsemi   .   handadāni  mayaṃ  bhante  gacchāma  bahukiccā
mayaṃ   bahukaraṇīyāti   .   yassadāni   tvaṃ   mahārāja  kālaṃ  maññasīti .
Athakho   rājā   pasenadi  kosalo  uṭṭhāyāsanā  bhagavantaṃ  abhivādetvā
Padakkhiṇaṃ katvā pakkāmīti.
                     Mahāvaggo tatiyo.
                        Tassuddānaṃ
         sīhādhimuttikāyena         cundo 1- kasiṇena ca
         kālī dve mahāpañhā    kosalehi apare dveti.
                     ------------
                    Upālivaggo catuttho
     [31]   Athakho   āyasmā   upāli   yena   bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā    bhagavantaṃ    abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ
nisinno   kho   āyasmā   upāli   bhagavantaṃ   etadavoca  kati  nu  kho
bhante  atthavase  paṭicca  tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ pātimokkhaṃ
uddiṭṭhanti.
     {31.1}  Dasa  kho  upāli  atthavase  paṭicca  tathāgatena sāvakānaṃ
sikkhāpadaṃ   paññattaṃ   pātimokkhaṃ   uddiṭṭhaṃ   katame   dasa  saṅghasuṭṭhutāya
saṅghaphāsutāya    dummaṅkūnaṃ    puggalānaṃ    niggahāya   pesalānaṃ   bhikkhūnaṃ
phāsuvihārāya     diṭṭhadhammikānaṃ    āsavānaṃ    saṃvarāya    samparāyikānaṃ
āsavānaṃ   paṭighātāya   appasannānaṃ   pasādāya  pasannānaṃ  bhiyyobhāvāya
saddhammaṭṭhitiyā   vinayānuggahāya   ime   kho   upāli   dasa   atthavase
paṭicca    tathāgatena    sāvakānaṃ    sikkhāpadaṃ    paññattaṃ    pātimokkhaṃ
uddiṭṭhanti  .  kati  nu  kho  bhante  pātimokkhaṭṭhapanāti. Dasa kho upāli
pātimokkhaṭṭhapanā   katame   dasa   pārājiko   tassaṃ   parisāyaṃ  nisinno
@Footnote: 1 Ma. Yu. cundena.
Hoti   pārājikakathā   vippakatā   hoti   anupasampanno   tassaṃ  parisāyaṃ
nisinno   hoti   anupasampannakathā   vippakatā  hoti  sikkhaṃ  paccakkhātako
tassaṃ    parisāyaṃ   nisinno   hoti   sikkhaṃ   paccakkhātakakathā   vippakatā
hoti   paṇḍako   tassaṃ   parisāyaṃ   nisinno  hoti  paṇḍakakathā  vippakatā
hoti   bhikkhunīdūsako   tassaṃ   parisāyaṃ   nisinno   hoti   bhikkhunīdūsakakathā
vippakatā hoti ime kho upāli dasa pātimokkhaṭṭhapanāti.
     [32]  Katīhi  nu  kho  bhante dhammehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya
sammannitabboti   .   dasahi   kho   upāli   dhammehi  samannāgato  bhikkhu
ubbāhikāya   sammannitabbo   katamehi   dasahi   idhupāli   bhikkhu   sīlavā
hoti   pātimokkhasaṃvarasaṃvuto   viharati   ācāragocarasampanno   aṇumattesu
vajjesu   bhayadassāvī   samādāya   sikkhati   sikkhāpadesu  bahussuto  hoti
sutadharo   sutasannicayo   ye   te  dhammā  ādikalyāṇā  majjhekalyāṇā
pariyosānakalyāṇā     sātthaṃ     sabyañjanaṃ    kevalaparipuṇṇaṃ    parisuddhaṃ
brahmacariyaṃ   abhivadanti   tathārūpāssa   dhammā   bahussutā   honti  dhatā
vacasā    paricitā    manasānupekkhitā   diṭṭhiyā   suppaṭividdhā   ubhayāni
kho   panassa   pātimokkhāni   vitthārena  svāgatāni  honti  suvibhattāni
suppavattāni   1-  suvinicchitāni  suttaso  anubyañjanaso  vinaye  kho  pana
ṭhito  hoti  asaṃhiro  paṭibalo  hoti ubho atthapaccatthike saññāpetuṃ [2]-
nijjhāpetuṃ      pekkhātuṃ      pasādetuṃ     adhikaraṇasamuppādavūpasamakusalo
hoti    adhikaraṇaṃ    jānāti    adhikaraṇasamudayaṃ    jānāti   adhikaraṇanirodhaṃ
@Footnote: 1 sabbattha poṭṭhake supavattīnīti dissati .  2 Ma. paññāpetuṃ.
Jānāti    adhikaraṇanirodhagāminīpaṭipadaṃ    jānāti    imehi   kho   upāli
dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya sammannitabboti.
     [33]   Katīhi   nu   kho  bhante  dhammehi  samannāgatena  bhikkhunā
upasampādetabbanti   .   dasahi   kho   upāli   dhammehi   samannāgatena
bhikkhunā    upasampādetabbaṃ   katamehi   dasahi   idhupāli   bhikkhu   sīlavā
hoti   pātimokkhasaṃvarasaṃvuto   viharati   ācāragocarasampanno   aṇumattesu
vajjesu   bhayadassāvī   samādāya   sikkhati   sikkhāpadesu  bahussuto  hoti
sutadharo   sutasannicayo   ye   te  dhammā  ādikalyāṇā  majjhekalyāṇā
pariyosānakalyāṇā     sātthaṃ     sabyañjanaṃ    kevalaparipuṇṇaṃ    parisuddhaṃ
brahmacariyaṃ   abhivadanti   tathārūpāssa   dhammā   bahussutā   honti  dhatā
vacasā   paricitā   manasānupekkhitā   diṭṭhiyā   suppaṭividdhā   pātimokkhaṃ
kho   panassa   vitthārena   svāgataṃ  hoti  suvibhattaṃ  suppavattaṃ  suvinicchitaṃ
suttaso    anubyañjanaso    paṭibalo    hoti   gilānaṃ   upaṭṭhātuṃ   vā
upaṭṭhāpetuṃ  vā  paṭibalo  hoti  anabhiratiṃ vūpakāsetuṃ vā vūpakāsāpetuṃ vā
paṭibalo   hoti   uppannaṃ   kukkuccaṃ   dhammato  vinodetuṃ  paṭibalo  hoti
uppannaṃ  diṭṭhigataṃ  dhammato  vivecetuṃ  paṭibalo  hoti  adhisīle  samādapetuṃ
paṭibalo    hoti   adhicitte   samādapetuṃ   paṭibalo   hoti   adhipaññāya
samādapetuṃ   imehi   kho  upāli  dasahi  dhammehi  samannāgatena  bhikkhunā
upasampādetabbanti.
     [34]   Katīhi   nu   kho  bhante  dhammehi  samannāgatena  bhikkhunā
Nissayo  dātabbo  .pe.  sāmaṇero  1-  upaṭṭhāpetabboti. Dasahi kho
upāli   dhammehi   samannāgatena   bhikkhunā   sāmaṇero  upaṭṭhāpetabbo
katamehi   dasahi   idhupāli  bhikkhu  sīlavā  hoti  .pe.  samādāya  sikkhati
sikkhāpadesu   bahussuto   hoti  .pe.  diṭṭhiyā  suppaṭividdhā  pātimokkhaṃ
kho   panassa   vitthārena   svāgataṃ  hoti  suvibhattaṃ  suppavattaṃ  suvinicchitaṃ
suttaso     anubyañjanaso     paṭibalo     hoti    gilānaṃ    upaṭṭhātuṃ
vā   upaṭṭhāpetuṃ   vā   paṭibalo   hoti   anabhiratiṃ   vūpakāsetuṃ   vā
vūpakāsāpetuṃ   vā  paṭibalo  hoti  uppannaṃ  kukkuccaṃ  dhammato  vinodetuṃ
paṭibalo   hoti   uppannaṃ   diṭṭhigataṃ   dhammato  vivecetuṃ  paṭibalo  hoti
adhisīle   2-  samādapetuṃ  paṭibalo  hoti  adhicitte  samādapetuṃ  paṭibalo
hoti   adhipaññāya   samādapetuṃ   imehi   kho   upāli   dasahi  dhammehi
samannāgatena bhikkhunā sāmaṇero 3- upaṭṭhāpetabboti.
     [35]  Saṅghabhedo  saṅghabhedoti  bhante  vuccati  kittāvatā  nu kho
bhante   saṅgho   bhinno   hotīti   .   idhupāli  bhikkhū  adhammaṃ  dhammoti
dīpenti    dhammaṃ    adhammoti    dīpenti    avinayaṃ   vinayoti   dīpenti
vinayaṃ    avinayoti    dīpenti    abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatena   bhāsitaṃ
lapitaṃ    tathāgatenāti   dīpenti   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatena   abhāsitaṃ
alapitaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    anāciṇṇaṃ    tathāgatena   āciṇṇaṃ
tathāgatenāti   dīpenti   āciṇṇaṃ   tathāgatena   anāciṇṇaṃ  tathāgatenāti
dīpenti      appaññattaṃ      tathāgatena     paññattaṃ     tathāgatenāti
@Footnote: 1 Ma. sāmaṇerotiādīni padāni na pākaṭāni honti .  2 Ma. adhisīle adhicitte
@adhipaññāya samādapetuṃ .  3 Ma. nissayo dātabboti. Ma. sāmaṇerasuttaṃ puna āraddhaṃ
@hoti.
Dīpenti    paññattaṃ    tathāgatena   appaññattaṃ   tathāgatenāti   dīpenti
te  imehi  dasahi  vatthūhi  avakassanti  pavakassanti 1- āvenikakammāni 2-
karonti    āvenikapātimokkhaṃ   uddissanti   ettāvatā   kho   upāli
saṅgho bhinno hotīti.
     [36]   Saṅghasāmaggī   saṅghasāmaggīti   bhante   vuccati  kittāvatā
nu   kho   bhante   saṅgho   samaggo  hotīti  .  idhupāli  bhikkhū  adhammaṃ
adhammoti    dīpenti    dhammaṃ    dhammoti   dīpenti   avinayaṃ   avinayoti
dīpenti    vinayaṃ    vinayoti    dīpenti   abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatena
abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatenāti   dīpenti   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatena
bhāsitaṃ     lapitaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    anāciṇṇaṃ    tathāgatena
anāciṇṇaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    āciṇṇaṃ   tathāgatena   āciṇṇaṃ
tathāgatenāti     dīpenti     appaññattaṃ     tathāgatena     appaññattaṃ
tathāgatenāti   dīpenti   paññattaṃ   tathāgatena   paññattaṃ   tathāgatenāti
dīpenti   te   imehi   dasahi   vatthūhi   na  avakassanti  na  pavakassanti
na    āvenikakammāni    karonti   na   āvenikapātimokkhaṃ   uddissanti
ettāvatā kho upāli saṅgho samaggo hotīti.
     [37]   Athakho   āyasmā   ānando  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā    bhagavantaṃ    abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ
nisinno   kho   āyasmā   ānando   bhagavantaṃ   etadavoca  saṅghabhedo
saṅghabhedoti   bhante  vuccati  kittāvatā  nu  kho  bhante  saṅgho  bhinno
@Footnote: 1 Ma. apakassanti. Yu. avakassanti .  2 Ma. Yu. āvenikammāni.
Hotīti    .    idhānanda    bhikkhū   adhammaṃ   dhammoti   dīpenti   dhammaṃ
adhammoti    dīpenti    avinayaṃ    vinayoti   dīpenti   vinayaṃ   avinayoti
dīpenti   abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatena   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatenāti
dīpenti   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatena   abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatenāti
dīpenti    anāciṇṇaṃ    tathāgatena    āciṇṇaṃ   tathāgatenāti   dīpenti
āciṇṇaṃ    tathāgatena   anāciṇṇaṃ   tathāgatenāti   dīpenti   appaññattaṃ
tathāgatena    paññattaṃ    tathāgatenāti   dīpenti   paññattaṃ   tathāgatena
appaññattaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    te   imehi   dasahi   vatthūhi
avakassanti   pavakassanti   āvenikakammāni   karonti   āvenikapātimokkhaṃ
uddissanti ettāvatā kho ānanda saṅgho bhinno hotīti.
     [38]  Samaggaṃ  pana  bhante  saṅghaṃ  bhetvā  1-  kiṃ so pasavatīti.
Kappaṭṭhiyaṃ   2-  ānanda  kibbisaṃ  pasavatīti  .  kiṃ  pana  bhante  kappaṭṭhiyaṃ
kibbisanti. Kappaṃ ānanda nirayamhi paccatīti.
         Āpāyiko nerayiko        kappaṭṭho saṅghabhedako
         vaggarato adhammaṭṭho     yogakkhemato dhaṃsati
         saṅghaṃ samaggaṃ bhetvāna    kappaṃ nirayamhi paccatīti.
     [39]   Saṅghasāmaggī   saṅghasāmaggīti   bhante   vuccati  kittāvatā
nu   kho   bhante   saṅgho  samaggo  hotīti  .  idhānanda  bhikkhū  adhammaṃ
adhammoti    dīpenti    dhammaṃ    dhammoti   dīpenti   avinayaṃ   avinayoti
@Footnote: 1 Po. bhindetvā. Ma. bhinditvā. 2 Po. Ma. kappaṭṭhikaṃ.
Dīpenti    vinayaṃ    vinayoti    dīpenti   abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatena
abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatenāti   dīpenti   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatena
bhāsitaṃ     lapitaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    anāciṇṇaṃ    tathāgatena
anāciṇṇaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    āciṇṇaṃ   tathāgatena   āciṇṇaṃ
tathāgatenāti     dīpenti     appaññattaṃ     tathāgatena     appaññattaṃ
tathāgatenāti   dīpenti   paññattaṃ   tathāgatena   paññattaṃ   tathāgatenāti
dīpenti   te   imehi   dasahi   vatthūhi   na  avakassanti  na  pavakassanti
na    āvenikakammāni    karonti   na   āvenikapātimokkhaṃ   uddissanti
ettāvatā kho ānanda saṅgho samaggo hotīti.
     [40]  Bhinnaṃ  pana  bhante  saṅghaṃ  samaggaṃ  katvā  kiṃ so pasavatīti.
Brahmaṃ  ānanda  puññaṃ  pasavatīti  .  kiṃ  pana  bhante  brahmaṃ  puññanti .
Kappaṃ ānanda saggamhi modatīti.
         Sukhā saṃghassa sāmaggī        samaggānañcanuggaho
         samaggarato dhammaṭṭho       yogakkhemā na dhaṃsati
         saṅghaṃ samaggaṃ katvāna        kappaṃ saggamhi modatīti.
                    Upālivaggo catuttho.
                        Tassuddānaṃ
         upālī pana ubbāho        upasampadanissayena 1- ca
         sāmaṇero ca dve bhedā    ānandehi apare dve 2-.
@Footnote: 1 Ma. upasampadanissayā .   2 Ma. Yu. dveti.
                    Akkosavaggo pañcamo
     [41]   Athakho   āyasmā   upāli   yena   bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā    bhagavantaṃ    abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ
nisinno   kho   āyasmā   upāli   bhagavantaṃ   etadavoca  ko  nu  kho
bhante   hetu   ko   paccayo   yena   saṅghe   bhaṇḍanakalahaviggahavivādā
uppajjanti   bhikkhū   na   phāsu   viharantīti   .   idhupāli  bhikkhū  adhammaṃ
dhammoti    dīpenti    dhammaṃ    adhammoti    dīpenti   avinayaṃ   vinayoti
dīpenti    vinayaṃ    avinayoti   dīpenti   abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatena
bhāsitaṃ    lapitaṃ    tathāgatenāti   dīpenti   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatena
abhāsitaṃ    alapitaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    anāciṇṇaṃ   tathāgatena
āciṇṇaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    āciṇṇaṃ   tathāgatena   anāciṇṇaṃ
tathāgatenāti      dīpenti      appaññattaṃ     tathāgatena     paññattaṃ
tathāgatenāti      dīpenti      paññattaṃ     tathāgatena     appaññattaṃ
tathāgatenāti  dīpenti  ayaṃ  kho  upāli  hetu  ayaṃ  paccayo yena saṅghe
bhaṇḍanakalahaviggahavivādā uppajjanti bhikkhū na phāsu viharantīti.
     [42]   Kati  nu  kho  bhante  vivādamūlānīti  .  dasa  kho  upāli
vivādamūlāni   katamāni   dasa   idhupāli   bhikkhū  adhammaṃ  dhammoti  dīpenti
dhammaṃ   adhammoti   dīpenti   avinayaṃ   vinayoti  dīpenti  vinayaṃ  avinayoti
dīpenti   abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatena   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatenāti
Dīpenti   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatena   abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatenāti
dīpenti    anāciṇṇaṃ    tathāgatena    āciṇṇaṃ   tathāgatenāti   dīpenti
āciṇṇaṃ    tathāgatena   anāciṇṇaṃ   tathāgatenāti   dīpenti   appaññattaṃ
tathāgatena    paññattaṃ    tathāgatenāti   dīpenti   paññattaṃ   tathāgatena
appaññattaṃ tathāgatenāti dīpenti imāni kho upāli dasa vivādamūlānīti.
     [43]  Kati nu kho bhante vivādamūlānīti. Dasa kho upāli vivādamūlāni
katamāni   dasa   idhupāli   bhikkhū   anāpattiṃ  āpattīti  dīpenti  āpattiṃ
anāpattīti    dīpenti   lahukaṃ   āpattiṃ   garukāpattīti   dīpenti   garukaṃ
āpattiṃ    lahukāpattīti   dīpenti   duṭṭhullaṃ   āpattiṃ   aduṭṭhullāpattīti
dīpenti    aduṭṭhullaṃ    āpattiṃ    duṭṭhullāpattīti   dīpenti   sāvasesaṃ
āpattiṃ  avasesā  āpattīti  dīpenti  anavasesaṃ  āpattiṃ sāvasesāpattīti
dīpenti   sappaṭikammaṃ   āpattiṃ   appaṭikammāpattīti   dīpenti  appaṭikammaṃ
āpattiṃ sappaṭikammāpattīti dīpenti imāni kho upāli dasa vivādamūlānīti.
     [44]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  kusinārāyaṃ  viharati  baliharaṇe vanasaṇḍe
tatra  kho  bhagavā  bhikkhū  āmantesi  bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhū
bhagavato   paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  codakena  bhikkhave  bhikkhunā
paraṃ  codetukāmena  pañca  dhamme  ajjhattaṃ  paccavekkhitvā  pañca  dhamme
ajjhattaṃ   upaṭṭhāpetvā   paro   codetabbo   katame   pañca   dhammā
Ajjhattaṃ  paccavekkhitabbā  codakena  bhikkhave  bhikkhunā  paraṃ codetukāmena
evaṃ   paccavekkhitabbaṃ   parisuddhakāyasamācāro   nu  khomhi  parisuddhenamhi
kāyasamācārena    samannāgato    acchiddena    appaṭimaṃsena    saṃvijjati
nu   kho   me   eso  dhammo  udāhu  noti  no  ce  bhikkhave  bhikkhu
parisuddhakāyasamācāro   hoti   parisuddhena   kāyasamācārena  samannāgato
acchiddena   appaṭimaṃsena  tassa  bhavanti  vattāro  iṅgha  tāva  āyasmā
kāyikaṃ sikkhassūti 1- itissa bhavanti vattāro.
     {44.1}  Puna 2- caparaṃ bhikkhave codakena bhikkhunā paraṃ codetukāmena
evaṃ   paccavekkhitabbaṃ   parisuddhavacīsamācāro   nu   khomhi  parisuddhenamhi
vacīsamācārena   samannāgato   acchiddena  appaṭimaṃsena  saṃvijjati  nu  kho
me  eso  dhammo  udāhu noti no ce bhikkhave bhikkhu parisuddhavacīsamācāro
hoti   parisuddhena   vacīsamācārena  samannāgato  acchiddena  appaṭimaṃsena
tassa  bhavanti  vattāro  iṅgha  tāva  āyasmā  vācasikaṃ  sikkhassūti itissa
bhavanti vattāro 2-.
     {44.2}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  codakena bhikkhunā paraṃ codetukāmena
evaṃ   paccavekkhitabbaṃ   mettaṃ  nu  kho  cittaṃ  paccupaṭṭhitaṃ  sabrahmacārīsu
anāghātaṃ  saṃvijjati  nu  kho  me eso dhammo udāhu noti no ce bhikkhave
bhikkhuno    mettacittaṃ    paccupaṭṭhitaṃ    hoti   sabrahmacārīsu   anāghātaṃ
tassa  bhavanti  vattāro  iṅgha  [3]-  āyasmā  sabrahmacārīsu mettacittaṃ
upaṭṭhapehīti  itissa  bhavanti  vattāro  .   puna  caparaṃ  bhikkhave codakena
@Footnote: 1 Po. sikkhissati. 2 Ma. pana caparaṃ ... vattāroti natthi. 3 Ma. Yu. etthantare
@tāvāti atthi.
Bhikkhunā  paraṃ  codetukāmena  evaṃ  paccavekkhitabbaṃ  bahussuto  nu  khomhi
sutadharo   sutasannicayo   ye   te  dhammā  ādikalyāṇā  majjhekalyāṇā
pariyosānakalyāṇā   sātthaṃ  sabyañjanaṃ  kevalaparipuṇṇaṃ  parisuddhaṃ  brahmacariyaṃ
abhivadanti   tathārūpāssa   me   dhammā   bahussutā  honti  dhatā  vacasā
paricitā   manasānupekkhitā   diṭṭhiyā  suppaṭividdhā  saṃvijjati  nu  kho  me
eso  dhammo  udāhu  noti  no ce bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo
sutasannicayo    ye    te    dhammā    ādikalyāṇā    majjhekalyāṇā
pariyosānakalyāṇā   sātthaṃ  sabyañjanaṃ  kevalaparipuṇṇaṃ  parisuddhaṃ  brahmacariyaṃ
abhivadanti   tathārūpāssa  dhammā  bahussutā  honti  dhatā  vacasā  paricitā
manasānupekkhitā   diṭṭhiyā   suppaṭividdhā   tassa  bhavanti  vattāro  iṅgha
tāva āyasmā āgamaṃ pariyāpuṇasasūti itissa bhavanti vattāro.
     {44.3} Puna caparaṃ bhikkhave codakena bhikkhunā paraṃ codetukāmena evaṃ
paccavekkhitabbaṃ   ubhayāni  kho  me  pātimokkhāni  vitthārena  svāgatāni
honti   suvibhattāni   suppavattāni   suvinicchitāni   suttaso  anubyañjanaso
saṃvijjati  nu  kho  me  eso  dhammo udāhu noti no ce bhikkhave bhikkhuno
ubhayāni    pātimokkhāni   vitthārena   svāgatāni   honti   suvibhattāni
suppavattāni    suvinicchitāni    suttaso    anubyañjanaso   idampanāyasmā
kattha   vuttaṃ   bhagavatāti   iti   puṭṭho   na   sampāyati   tassa  bhavanti
vattāro   iṅgha   tāva   āyasmā   vinayaṃ   sikkhassūti   itissa  bhavanti
vattāro   .    ime   pañca  dhammā  ajjhattaṃ  paccavekkhitabbā  katame
Pañca  dhammā  ajjhattaṃ  upaṭṭhāpetabbā  kālena  vakkhāmi  no  akālena
bhūtena  vakkhāmi  no  abhūtena  saṇhena  vakkhāmi no pharusena atthasañhitena
vakkhāmi  no  anatthasañhitena  mettacitto  1-  vakkhāmi  no dosantaroti
ime   pañca   dhammā   ajjhattaṃ  upaṭṭhāpetabbā  .  codakena  bhikkhave
bhikkhunā  paraṃ  codetukāmena  ime  pañca  dhamme  ajjhattaṃ paccavekkhitvā
ime pañca dhamme ajjhattaṃ upaṭṭhāpetvā paro codetabboti.
     [45]   Dasayime  bhikkhave  ādīnavā  rājantepurappavesane  katame
dasa  idha  bhikkhave  rājā  mahesiyā  saddhiṃ nisinno hoti tatra bhikkhu pavisati
mahesī  taṃ  2-  bhikkhuṃ  disvā  sitaṃ  pātukaroti bhikkhu vā mahesiṃ disvā sitaṃ
pātukaroti  tattha  rañño  evaṃ  hoti addhā imesaṃ kataṃ vā karissanti vāti
ayaṃ bhikkhave paṭhamo ādīnavo rājantepurappavesane.
     {45.1}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  rājā  bahukicco bahukaraṇīyo aññataraṃ
itthiṃ  gantvā  na  sarati  sā  tena  gabbhaṃ gaṇhāti tattha rañño evaṃ hoti
na   kho  idha  añño  koci  pavisati  aññatra  pabbajitena  siyā  nu  kho
pabbajitassa kammanti ayaṃ bhikkhave dutiyo ādīnavo rājantepurappavesane.
     {45.2} Puna caparaṃ bhikkhave rañño antepure aññataraṃ ratanaṃ nassati tattha
rañño evaṃ hoti na kho idha añño koci pavisati aññatra pabbajitena siyā nu kho
pabbajitassa  kammanti  ayaṃ  bhikkhave tatiyo ādīnavo rājantepurappavesane.
@Footnote: 1 Po. mettacittena .   2 Yu. ayaṃ pāṭho natthi.
Puna   caparaṃ  bhikkhave  rañño  antepure  abbhantarā  guyhamantā  bahiddhā
sambhedaṃ  gacchanti  tattha  rañño  evaṃ  hoti na kho idha rañño koci pavisati
aññatra   pabbajitena   siyā  nu  kho  pabbajitassa  kammanti  ayaṃ  bhikkhave
catuttho ādīnavo rājantepurappavesane.
     {45.3}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  rañño  antepure  pitā  vā puttaṃ
pattheti  putto  vā  pitaraṃ  pattheti  tesaṃ  evaṃ  hoti na kho idha añño
koci   pavisati   aññatra  pabbajitena  siyā  nu  kho  pabbajitassa  kammanti
ayaṃ kho bhikkhave pañcamo ādīnavo rājantepurappavesane.
     {45.4}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  rājā nīcathāniyaṃ ucce thāne ṭhapeti
yesantaṃ  amanāpaṃ tesaṃ evaṃ hoti rājā kho pabbajitena saṃsaṭṭho siyā nu kho
pabbajitassa kammanti ayaṃ bhikkhave chaṭṭho ādīnavo rājantepurappavesane.
     {45.5}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  rājā uccathāniyaṃ nīce thāne ṭhapeti
yesantaṃ   amanāpaṃ   tesaṃ  evaṃ  hoti  rājā  kho  pabbajitena  saṃsaṭṭho
siyā  nu  kho  pabbajitassa  kammanti  ayaṃ  kho  bhikkhave  sattamo ādīnavo
rājantepurappavesane.
     {45.6}  Puna  caparaṃ bhikkhave rājā akāle senaṃ uyyojeti yesantaṃ
amanāpaṃ  tesaṃ  evaṃ  hoti  rājā  kho  pabbajitena  saṃsaṭṭho siyā nu kho
pabbajitassa kammanti ayaṃ bhikkhave aṭṭhamo ādīnavo rājantepurappavesane.
     {45.7} Puna caparaṃ bhikkhave rājā kāle senaṃ uyyojetvā antarāmaggato
nivattāpesi 1- yesantaṃ amanāpaṃ tesaṃ evaṃ hoti rājā kho pabbajitena saṃsaṭṭho siyā
@Footnote: 1 Ma. Yu. nivattāpeti.
Nu kho pabbajitassa kammanti ayaṃ bhikkhave navamo ādīnavo rājantepurappavesane.
     {45.8}  Puna caparaṃ bhikkhave rañño antepuraṃ hatthisambādhaṃ assasambādhaṃ
rathasambādhaṃ  rajanīyāni  rūpasaddagandharasaphoṭṭhabbāni  yāni na pabbajitasāruppāni
ayaṃ bhikkhave dasamo ādīnavo rājantepurappavesane. Ime kho bhikkhave dasa ādīnavā
rājantepurappavesaneti.
     [46] Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme.
Athakho  sambahulā  sakkā  upāsakā  tadahuposathe yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu
upasaṅkamitvā  bhagavantaṃ  abhivādetvā  ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinne
kho sakke upāsake bhagavā etadavoca apinu tumhe sakkā aṭṭhaṅgasamannāgataṃ
uposathaṃ  upavasathāti  .  appekadā  mayaṃ  bhante aṭṭhaṅgasamannāgataṃ uposathaṃ
upavasāma  appekadā  na  upavasāmāti  .  tesaṃ  vo sakkā alābhā tesaṃ
dulladdhaṃ  ye  tumhe  evaṃ  sokasabhaye jīvite maraṇasabhaye jīvite appekadā
aṭṭhaṅgasamannāgataṃ  uposathaṃ  upavasatha  appekadā  na  upavasatha  taṃ kiṃ maññatha
sakkā  idha  puriso  yena  [1]-  kammaṭṭhānena  anāpajja  akusalaṃ  divasaṃ
aḍḍhakahāpaṇaṃ  nibbiseyya  dakkho  puriso uṭṭhānasampannoti alaṃ vacanāyāti.
Evaṃ bhante.
     {46.1}  Taṃ kiṃ maññatha sakkā idha puriso yena kammaṭṭhānena anāpajja
akusalaṃ   divasaṃ   kahāpaṇaṃ   nibbiseyya   dakkho  puriso  uṭṭhānasampannoti
alaṃ  vacanāyāti  .  evaṃ  bhante  .  taṃ  kiṃ  maññatha  sakkā  idha puriso
yena    kammaṭṭhānena    anāpajja    akusalaṃ   divasaṃ   dve   kahāpaṇe
@Footnote: 1 Ma. Yu. kenici.
Nibbiseyya   tayo  kahāpaṇe  nibbiseyya  cattāro  kahāpaṇe  nibbiseyya
pañca    kahāpaṇe    nibbiseyya    cha    kahāpaṇe   nibbiseyya   satta
kahāpaṇe   nibbiseyya   aṭṭha   kahāpaṇe   nibbiseyya   nava   kahāpaṇe
nibbiseyya   dasa   kahāpaṇe   nibbiseyya   vīsaṃ   kahāpaṇe   nibbiseyya
tiṃsaṃ  1-  kahāpaṇe  nibbiseyya  cattāḷīsaṃ  kahāpaṇe  nibbiseyya  paññāsaṃ
kahāpaṇe    nibbiseyya    kahāpaṇasataṃ    nibbiseyya    dakkho    puriso
uṭṭhānasampannoti alaṃ vacanāyāti. Evaṃ bhante.
     {46.2}  Taṃ kiṃ maññatha sakkā api nu kho so puriso divase kahāpaṇasataṃ
kahāpaṇasahassaṃ   nibbisamāno   laddhaṃ   laddhaṃ   nikkhipanto  vassasatajīvī  2-
mahantaṃ bhogakkhandhaṃ adhigaccheyyāti. Evaṃ bhante.
     {46.3}  Taṃ  kiṃ  maññatha sakkā api nu kho so puriso bhogahetukaṃ 3-
bhoganidānaṃ  bhogādhikaraṇaṃ  ekaṃ  vā  rattiṃ ekaṃ vā divasaṃ [4]- upaḍḍhaṃ vā
divasaṃ  ekantasukhapaṭisaṃvedī vihareyyāti. No hetaṃ bhante. Taṃ kissa hetu.
Kāmā hi bhante aniccā tucchā musā mosadhammāti.
     {46.4}  Idha  pana  vo  sakkā mama sāvako dasa vassāni appamatto
ātāpī   pahitatto   viharanto   yathā   mayānusiṭṭhaṃ  tathā  paṭipajjamāno
sataṃpi  vassāni  sataṃpi  vassasatāni  sataṃpi  vassasahassāni  ekantasukhapaṭisaṃvedī
vihareyya  so  ca  khvassa  sakadāgāmī  vā  anāgāmī  vā  apaṇṇakaṃ  vā
sotāpanno   tiṭṭhantu   sakkā   dasa   vassāni  idha  mama  sāvako  nava
vassāni   aṭṭha   vassāni   satta   vassāni  cha  vassāni  pañca  vassāni
cattāri   vassāni  tīṇi  vassāni  dve  vassāni  ekaṃ  vassaṃ  appamatto
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. tiṃsa. 2 Po. Ma. Yu. vassasatāyuko. 3 Ma. Yu. bhogahetu.
@4 Po. Yu. upaḍḍhaṃ vā rattiṃ.
Ātāpī   pahitatto   viharanto   yathā   mayānusiṭṭhaṃ  tathā  paṭipajjamāno
sataṃpi  vassāni  sataṃpi  vassasatāni  sataṃpi  vassasahassāni  ekantasukhapaṭisaṃvedī
vihareyya  so  ca  khvassa  sakadāgāmī  vā  anāgāmī  vā  apaṇṇakaṃ  vā
sotāpanno tiṭṭhatu sakkā ekaṃ vassaṃ
     {46.5}  idha  mama  sāvako dasa māse appamatto ātāpī pahitatto
viharanto   yathā   mayānusiṭṭhaṃ  tathā  paṭipajjamāno  sataṃpi  vassāni  sataṃpi
vassasatāni   sataṃpi   vassasahassāni   ekantasukhapaṭisaṃvedī   vihareyya   so
ca   khvassa   sakadāgāmī  vā  anāgāmī  vā  apaṇṇakaṃ  vā  sotāpanno
tiṭṭhantu sakkā dasa māsā
     {46.6}  idha  mama  sāvako  nava māse aṭṭha māse satta māse cha
māse  pañca  māse  cattāro  māse  tayo māse dve māse ekamāsaṃ
aḍḍhamāsaṃ   appamatto   ātāpī   pahitatto  viharanto  yathā  mayānusiṭṭhaṃ
tathā    paṭipajjamāno    sataṃpi    vassāni    sataṃpi   vassasatāni   sataṃpi
vassasahassāni   ekantasukhapaṭisaṃvedī  vihareyya  so  ca  khvassa  sakadāgāmī
vā anāgāmī vā apaṇṇakaṃ vā sotāpanno tiṭṭhatu sakkā aḍḍhamāso
     {46.7} idha mama sāvako dasa rattindive appamatto ātāpī pahitatto
viharanto   yathā   mayānusiṭṭhaṃ  tathā  paṭipajjamāno  sataṃpi  vassāni  sataṃpi
vassasatāni   sataṃpi   vassasahassāni   ekantasukhapaṭisaṃvedī   vihareyya   so
ca   khvassa   sakadāgāmī  vā  anāgāmī  vā  apaṇṇakaṃ  vā  sotāpanno
tiṭṭhantu sakkā dasa rattindivā
     {46.8}   idha   mama  sāvako  nava  rattindive  aṭṭha  rattindive
satta      rattindive      cha     rattindive     pañca     rattindive
Cattāro   rattindive  tayo  rattindive  dve  rattindive  ekarattindivaṃ
appamatto   ātāpī   pahitatto   viharanto   yathā   mayānusiṭṭhaṃ   tathā
paṭipajjamāno   sataṃpi   vassāni   sataṃpi   vassasatāni  sataṃpi  vassasahassāni
ekantasukhapaṭisaṃvedī  vihareyya  so  ca  khvassa  sakadāgāmī  vā  anāgāmī
vā   apaṇṇakaṃ   vā   sotāpanno   tesaṃ   vo  sakkā  alābhā  tesaṃ
dulladdhaṃ   ye   tumhe   evaṃ   sokasabhaye   jīvite  maraṇasabhaye  jīvite
appekadā    aṭṭhaṅgasamannāgataṃ    uposathaṃ    upavasatha   appekadā   na
upavasathāti  .  ete  mayaṃ  bhante  ajjatagge  aṭṭhaṅgasamannāgataṃ uposathaṃ
upavasissāmāti.
     [47] Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ.
Athakho    mahāli   licchavī   yena   bhagavā   tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā
bhagavantaṃ   abhivādetvā  ekamantaṃ  nisīdi  ekamantaṃ  nisinno  kho  mahāli
licchavī  bhagavantaṃ  etadavoca  ko  nu  kho bhante hetu ko paccayo pāpassa
kammassa   kiriyāya  pāpassa  kammassa  pavattiyāti  .  lobho  kho  mahāli
hetu   lobho   paccayo   pāpassa   kammassa  kiriyāya  pāpassa  kammassa
pavattiyā  doso  kho  mahāli hetu doso paccayo pāpassa kammassa kiriyāya
pāpassa  kammassa  pavattiyā  moho kho mahāli hetu moho paccayo pāpassa
kammassa  kiriyāya  pāpassa kammassa pavattiyā ayoniso manasikāro kho mahāli
hetu  ayoniso  manasikāro  paccayo  pāpassa  kammassa  kiriyāya  pāpassa
Kammassa   pavattiyā   micchāpaṇihitaṃ  kho  mahāli  cittaṃ  hetu  micchāpaṇihitaṃ
cittaṃ   paccayo   pāpassa  kammassa  kiriyāya  pāpassa  kammassa  pavattiyā
ayaṃ  kho  mahāli  hetu  ayaṃ  paccayo  pāpassa  kammassa  kiriyāya pāpassa
kammassa pavattiyā.
     {47.1}  Ko  pana  bhante  hetu  ko  paccayo kalyāṇassa kammassa
kiriyāya  kalyāṇassa  kammassa  pavattiyāti  .  alobho  kho  mahāli  hetu
alobho   paccayo   kalyāṇassa   kammassa   kiriyāya  kalyāṇassa  kammassa
pavattiyā  adoso  kho  mahāli  hetu  adoso paccayo kalyāṇassa kammassa
kiriyāya  kalyāṇassa  kammassa  pavattiyā  amoho  kho mahāli hetu amoho
paccayo   kalyāṇassa   kammassa   kiriyāya  kalyāṇassa  kammassa  pavattiyā
yoniso  manasikāro  kho mahāli hetu yoniso manasikāro paccayo kalyāṇassa
kammassa   kiriyāya   kalyāṇassa   kammassa   pavattiyā   sammāpaṇihitaṃ  kho
mahāli   cittaṃ   hetu   sammāpaṇihitaṃ  cittaṃ  paccayo  kalyāṇassa  kammassa
kiriyāya   kalyāṇassa   kammassa   pavattiyā  ayaṃ  kho  mahāli  hetu  ayaṃ
paccayo kalyāṇassa kammassa kiriyāya kalyāṇassa kammassa pavattiyāti.
     {47.2} Ime [1]- kho mahāli dasa dhammā loke na saṃvijjeyyuṃ nayidha
paññāyetha    adhammacariyavisamacariyāti    vā    dhammacariyasamacariyāti    vā
yasmā  ca  kho  mahāli  ime  dasa dhammā loke saṃvijjanti tasmā paññāyati
adhammacariyavisamacariyāti vā dhammacariyasamacariyāti vāti.
     [48]  Dasayime  bhikkhave  dhammā  pabbajitena abhiṇhaṃ paccavekkhitabbā
@Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo atthi .  Po. ime hi kho.
Katame     dasa     vevaṇṇiyamhi    ajjhūpagatoti    pabbajitena    abhiṇhaṃ
paccavekkhitabbaṃ    parapaṭibaddhā    me    jīvikāti    pabbajitena   abhiṇhaṃ
paccavekkhitabbaṃ    añño    me    ākappo    karaṇīyoti    pabbajitena
abhiṇhaṃ  paccavekkhitabbaṃ  kacci  nu  kho  me  attā  sīlato  na  upavadatīti
pabbajitena   abhiṇhaṃ   paccavekkhitabbaṃ   kacci  nu  kho  maṃ  anuvicca  viññū
sabrahmacārī   sīlato   na  upavadantīti  pabbajitena  abhiṇhaṃ  paccavekkhitabbaṃ
sabbehi   me   piyehi   manāpehi  nānābhāvo  vinābhāvoti  pabbajitena
abhiṇhaṃ     paccavekkhitabbaṃ    kammassakomhi    kammadāyādo    kammayoni
kammabandhu   kammapaṭisaraṇo  yaṃ  kammaṃ  karissāmi  kalyāṇaṃ  vā  pāpakaṃ  vā
tassa    dāyādo    bhavissāmīti    pabbajitena   abhiṇhaṃ   paccavekkhitabbaṃ
kathambhūtassa     me    rattindivā    vītipatantīti    pabbajitena    abhiṇhaṃ
paccavekkhitabbaṃ   kacci   nu   khohaṃ   suññāgāre  abhiramāmīti  pabbajitena
abhiṇhaṃ    paccavekkhitabbaṃ    atthi    nu   kho   me   uttarimanussadhammā
alamariyañāṇadassanaviseso   adhigato   sohaṃ  pacchime  kāle  sabrahmacārīhi
puṭṭho    na   maṅku   bhavissāmīti   pabbajitena   abhiṇhaṃ   paccavekkhitabbaṃ
ime kho bhikkhave dasa dhammā pabbajitena abhiṇhaṃ paccavekkhitabbāti.
     [49]  Dasayime  bhikkhave  dhammā  pabbajitena abhiṇhaṃ paccavekkhitabbā
sarīraṭṭhā  katame  dasa  sītaṃ  uṇhaṃ  jighacchā  pipāsā  uccāro  passāvo
kāyasaṃvaro   vacīsaṃvaro   ājīvasaṃvaro   ponebbhaviko   1-   bhavasaṅkhāro
@Footnote: 1 Po. ponabbhaviko.
Ime kho bhikkhave dasa dhammā sarīraṭṭhāti.
     [50]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa
ārāme   .   tena   kho   pana  samayena  sambahulā  bhikkhū  pacchābhattaṃ
piṇḍapātapaṭikkantā      upaṭṭhānasālāyaṃ      sannisinnā     sannipatitā
bhaṇḍanajātā  [1]-  vivādāpannā  aññamaññaṃ  mukhasattīhi  [2]- vitudanti.
Athakho   bhagavā  sāyaṇhasamayaṃ  paṭisallānā  vuṭṭhito  yena  upaṭṭhānasālā
tenupasaṅkami  upasaṅkamitvā  paññatte  āsane  nisīdi  nisajja  kho  bhagavā
bhikkhū  āmantesi  kāya  nuttha  bhikkhave etarahi kathāya sannisinnā kā capana
vo   antarākathā   vippakatāti   .   idha   mayaṃ   bhante   pacchābhattaṃ
piṇḍapātapaṭikkantā      upaṭṭhānasālāyaṃ      sannisinnā     sannipatitā
bhaṇḍanajātā     kalahajātā     vivādāpannā     aññamaññaṃ    mukhasattīhi
vitudantā viharāmāti.
     {50.1}   Na   kho  panetaṃ  bhikkhave  tumhākaṃ  paṭirūpaṃ  kulaputtānaṃ
saddhā   agārasmā   anagāriyaṃ   pabbajitānaṃ   yaṃ   tumhe   bhaṇḍanajātā
kalahajātā      vivādāpannā     aññamaññaṃ     mukhasattīhi     vitudantā
vihareyyātha   dasayime   bhikkhave   dhammā   sārāṇīyā   3-   piyakaraṇā
garukaraṇā   saṅgahāya   avivādāya   sāmaggiyā   ekībhāvāya   saṃvattanti
katame  dasa  idha  bhikkhave  bhikkhu  sīlavā  hoti pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati
ācāragocarasampanno    aṇumattesu    vajjesu    bhayadassāvī   samādāya
sikkhati  sikkhāpadesu  yampi  bhikkhave  bhikkhu  sīlavā  hoti  .pe. Samādāya
@Footnote: 1 Ma. Yu. kalahajātā .  2 Po. Ma. Yu. vitudantā .  3 Ma. sāraṇiyā. sabbattha
@īdisameva.
Sikkhati   sikkhāpadesu   ayampi   dhammo   sārāṇīyo  piyakaraṇo  garukaraṇo
saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
     {50.2}  Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo
ye  te  dhammā  ādikalyāṇā  majjhekalyāṇā  pariyosānakalyāṇā sātthaṃ
sabyañjanaṃ   kevalaparipuṇṇaṃ   parisuddhaṃ   brahmacariyaṃ   abhivadanti  tathārūpāssa
dhammā  bahussutā  honti  dhatā 1- vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā
suppaṭividdhā   yampi   bhikkhave   bhikkhu   bahussuto  hoti  .pe.  diṭṭhiyā
suppaṭividdhā   ayampi   dhammo  sārāṇīyo  piyakaraṇo  garukaraṇo  saṅgahāya
avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
     {50.3}  Puna  caparaṃ bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo
kalyāṇasampavaṅko  yampi  bhikkhave  bhikkhu kalyāṇamitto [2]- kalyāṇasahāyo
kalyāṇasampavaṅko  ayampi  dhammo  sārāṇīyo  piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya
avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
     {50.4} Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi
samannāgato  khamo  padakkhiṇaggāhī  anusāsaniṃ  yampi  bhikkhave  bhikkhu  suvaco
hoti    sovacassakaraṇehi   dhammehi   samannāgato   khamo   padakkhiṇaggāhī
anusāsaniṃ   ayampi   dhammo   sārāṇīyo   piyakaraṇo  garukaraṇo  saṅgahāya
avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
     {50.5}   Puna   caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  yāni  tāni  sabrahmacārīnaṃ
uccāvacāni   kiṃkaraṇīyāni   tattha   dakkho   hoti   analaso  tatrupāyāya
vīmaṃsāya  samannāgato   alaṃ  kātuṃ  alaṃ  saṃvidhātuṃ  yampi bhikkhave bhikkhu yāni
@Footnote: 1 Ma. dhātā .   2 Ma. hoti.
Tāni  sabrahmacārī  uccāvacāni  kiṃkaraṇīyāni  tattha  dakkho  hoti  analaso
tatrupāyāya   vīmaṃsāya   samannāgato   alaṃ   kātuṃ  alaṃ  saṃvidhātuṃ  ayampi
dhammo  sārāṇīyo  piyakaraṇo  garukaraṇo  saṅgahāya  avivādāya  sāmaggiyā
ekībhāvāya saṃvattati.
     {50.6}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro
abhidhamme  abhivinaye  uḷārapāmujjo  1-  yampi  bhikkhave  bhikkhu dhammakāmo
hoti   piyasamudāhāro   abhidhamme  abhivinaye  uḷārapāmujjo  1-  ayampi
dhammo  sārāṇīyo  piyakaraṇo  garukaraṇo  saṅgahāya  avivādāya  sāmaggiyā
ekībhāvāya saṃvattati.
     {50.7}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  āraddhaviriyo viharati akusalānaṃ
dhammānaṃ  pahānāya  kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadāya  thāmavā  daḷhaparakkamo
anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu  yampi  bhikkhave  bhikkhu āraddhaviriyo viharati
akusalānaṃ   dhammānaṃ   pahānāya   kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadāya  thāmavā
daḷhaparakkamo  anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu  ayampi  dhammo  sārāṇīyo
piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
     {50.8} Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti itarītaracīvarapiṇḍapāta-
senāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena  yampi  bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti
itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena   ayampi   dhammo
sārāṇīyo  piyakaraṇo  garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya
saṃvattati.
     {50.9}  Puna  caparaṃ bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena
samannāgato      cirakatampi      cirabhāsitampi     saritā     anussaritā
@Footnote: 1 Ma. pāmojjo. sabbatthāpi evaṃ ñātabbaṃ.
Yampi   bhikkhave  bhikkhu  satimā  hoti  paramena  satinepakkena  samannāgato
cirakatampi   cirabhāsitampi   saritā   anussaritā  ayampi  dhammo  sārāṇīyo
piyakaraṇo   garukaraṇo   saṅgahāya   avivādāya   sāmaggiyā   ekībhāvāya
saṃvattati.
     {50.10}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā
paññāya    samannāgato   ariyāya   nibbedhikāya   sammādukkhakkhayagāminiyā
yampi    bhikkhave    bhikkhu   paññavā   hoti   udayatthagāminiyā   paññāya
samannāgato    ariyāya    nibbedhikāya   sammādukkhakkhayagāminiyā   ayampi
dhammo  sārāṇīyo  piyakaraṇo  garukaraṇo  saṅgahāya  avivādāya  sāmaggiyā
ekībhāvāya   saṃvattati   .  ime  kho  bhikkhave  dasa  dhammā  sārāṇīyā
piyakaraṇā   garukaraṇā   saṅgahāya   avivādāya   sāmaggiyā   ekībhāvāya
saṃvattantīti.
                   Akkosavaggo pañcamo.
                        Tassuddānaṃ
      vivādā dve [1]- mūlāni        kusinārā pavesane
      sakkā mahāli dhammā ca 2-     sarīraṭṭhā ca bhaṇḍanāti.
                  Ānisaṃsapaṇṇāsako paṭhamo.
                       ---------
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare casaddo dissati   2 Ma. sakko mahāli abhiṇhaṃ.
                      Dutiyapaṇṇāsako
                     sacittavaggo paṭhamo
     [51]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā sāvatthiyaṃ virahati jetavane anāthapiṇḍikassa
ārāme  .  tatra  kho  bhagavā  bhikkhū  āmantesi  bhikkhavoti. Bhadanteti
te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ . Bhagavā etadavoca no ce bhikkhave bhikkhu
paracittapariyāyakusalo   hoti   atha   sacittapariyāyakusalā  bhavissāmāti  1-
evañhi vo bhikkhave sikkhitabbaṃ.
     Kathañca   bhikkhave   bhikkhu   sacittapariyāyakusalo   hoti   seyyathāpi
bhikkhave  itthī  vā  puriso  vā  daharo  yuvā  maṇḍanakajātiko  ādāse
vā   parisuddhe   pariyodāte   acche   vā  udakapatte  sakaṃ  mukhanimittaṃ
paccavekkhamāno   sace   tattha   passati  rajaṃ  vā  aṅgaṇaṃ  vā  tasseva
rajassa   vā   aṅgaṇassa  vā  pahānāya  vāyamati  no  ca  tattha  passati
rajaṃ    vā    aṅgaṇaṃ    vā   tenevattamano   hoti   paripuṇṇasaṅkappo
lābhā   vata  me  parisuddhaṃ  vata  meti  evameva  kho  bhikkhave  bhikkhuno
paccavekkhaṇā   bahukārā   hoti   2-   kusalesu  dhammesu  abhijjhālu  nu
kho   bahulaṃ  viharāmi  anabhijjhālu  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  byāpannacitto
nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   abyāpannacitto   nu   kho  bahulaṃ  viharāmi
thīnamiddhapariyuṭṭhito   nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  vigatathīnamiddho  nu  kho  bahulaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha sacittapariyāyakusalo bhavissāmīti. 2 Po. bhikkhu paccavekkhamāno
@bahukāro hoti.
Viharāmi   uddhato   nu   kho   bahulaṃ  viharāmi  anuddhato  nu  kho  bahulaṃ
viharāmi   vicikiccho   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi  tiṇṇavicikiccho  nu  kho
bahulaṃ   viharāmi   kodhano   nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  akkodhano  nu  kho
bahulaṃ   viharāmi  saṅkiliṭṭhacitto  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  asaṅkiliṭṭhacitto
nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   sāraddhakāyo   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi
asāraddhakāyo   nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  kusīto  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi
āraddhaviriyo  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  asamāhito  nu  kho  bahulaṃ viharāmi
samāhito nu kho bahulaṃ viharāmīti.
     {51.1}  Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhijjhālu
bahulaṃ   viharāmi   byāpannacitto  bahulaṃ  viharāmi  thīnamiddhapariyuṭṭhito  bahulaṃ
viharāmi  uddhato  bahulaṃ  viharāmi  vicikiccho  bahulaṃ  viharāmi  kodhano bahulaṃ
viharāmi   saṅkiliṭṭhacitto   bahulaṃ   viharāmi  sāraddhakāyo  bahulaṃ  viharāmi
kusīto  bahulaṃ  viharāmi  asamāhito  bahulaṃ  viharāmīti  tena bhikkhave bhikkhunā
tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca
ussāho  ca  ussoḷhi  1-  ca  appaṭivānī  ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ
seyyathāpi bhikkhave ādittacelo vā ādittasīso 2- vā tasseva celassa vā
sīsassa   3-  vā  nibbāpanāya  adhimattaṃ  chandañca  vāyāmañca  ussāhañca
ussoḷhiñca    appaṭivāniñca   satiñca   sampajaññañca   kareyya  evameva
@Footnote: 1 Ma. assoḷhī. ito paraṃ īdisameva. 2 Po. ādittasiro .  3 Po. sirassa.
Kho  bhikkhave  tena  1-  bhikkhunā  tesaṃyeva  pāpakānaṃ  akusalānaṃ dhammānaṃ
pahānāya  adhimatto  chando  ca  vāyāmo  ca  ussāho  ca  ussoḷhi ca
appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
     {51.2}  Sace  pana  bhikkhave  bhikkhu  paccavekkhamāno evaṃ jānāti
anabhijjhālu     bahulaṃ    viharāmi    abyāpannacitto    bahulaṃ    viharāmi
vigatathīnamiddho   bahulaṃ   viharāmi   anuddhato  bahulaṃ  viharāmi  tiṇṇavicikiccho
bahulaṃ  viharāmi  akkodhano  bahulaṃ  viharāmi  asaṅkiliṭṭhacitto  bahulaṃ viharāmi
asāraddhakāyo  bahulaṃ  viharāmi  āraddhaviriyo  bahulaṃ viharāmi samāhito bahulaṃ
viharāmīti  tena  bhikkhave  bhikkhunā  tesuyeva  kusalesu  dhammesu  patiṭṭhāya
uttariṃ 2- āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyoti.
     [52]  Tatra  kho  āyasmā  sārīputto  bhikkhū  āmantesi āvuso
bhikkhavoti   3-   .  āvusoti  kho  te  bhikkhū  āyasmato  sārīputtassa
paccassosuṃ  .  āyasmā  sārīputto  etadavoca  no  ce  āvuso bhikkhu
paracittapariyāyakusalo    hoti    atha    sacittapariyāyakusalā   bhavissāmāti
evañhi vo āvuso sikkhitabbaṃ.
     Kathañcāvuso   bhikkhu  sacittapariyāyakusalo  hoti  seyyathāpi  āvuso
itthī   vā   puriso   vā  daharo  yuvā  maṇḍanakajātiko  ādāse  vā
parisuddhe   pariyodāte   acche   vā   udakapatte  4-  sakaṃ  mukhanimittaṃ
paccavekkhamāno   sace   tattha   passati  rajaṃ  vā  aṅgaṇaṃ  vā  tasseva
rajassa   vā  aṅgaṇassa  vā  pahānāya  vāyamati  no  ce  tattha  passati
@Footnote: 1 Po. tenāti natthi. Ma. Yu. tena bhikkhave bhikkhunā. 2 Ma. uttari.
@3 Po. Ma. bhikkhaveti. 4 Ma. Yu. udapatte.
Rajaṃ   vā   aṅgaṇaṃ   vā  tenevattamano  hoti  paripuṇṇasaṅkappo  lābhā
vata  me  parisuddhaṃ  vata  meti  evameva kho āvuso bhikkhuno paccavekkhaṇā
bahukārā   hoti   kusalesu   dhammesu  abhijjhālu  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi
anabhijjhālu   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   byāpannacitto  nu  kho  bahulaṃ
viharāmi   abyāpannacitto   nu   kho   bahulaṃ  viharāmi  thīnamiddhapariyuṭṭhito
nu   kho  bahulaṃ  viharāmi  vigatathīnamiddho  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  uddhato
nu   kho   bahulaṃ   viharāmi  anuddhato  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  vicikiccho
nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   tiṇṇavicikiccho   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi
kodhano   nu   kho   bahulaṃ  viharāmi  akkodhano  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi
saṅkikiṭṭhacitto   nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  asaṅkiliṭṭhacitto  nu  kho  bahulaṃ
viharāmi   sāraddhakāyo   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi  asāraddhakāyo  nu
kho   bahulaṃ   viharāmi   kusīto   nu   kho  bahulaṃ  viharāmi  āraddhaviriyo
nu   kho   bahulaṃ  viharāmi  asamāhito  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  samāhito
nu kho bahulaṃ viharāmīti.
     {52.1}  Sace āvuso bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhijjhālu
bahulaṃ  viharāmi .pe. Asamāhito bahulaṃ viharāmīti tenāvuso bhikkhunā tesaṃyeva
pāpakānaṃ  akusalānaṃ  dhammānaṃ  pahānāya  adhimatto  chando  ca vāyāmo ca
ussāho  ca ussoḷhi ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ seyyathāpi
āvuso  ādittacelo  vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā
Nibbāpanāya   adhimattaṃ   chandañca   vāyāmañca   ussāhañca   ussoḷhiñca
appaṭivāniñca   satiñca   sampajaññañca   kareyya   evameva  kho  āvuso
tena  bhikkhunā  tesaṃyeva  pāpakānaṃ  akusalānaṃ  dhammānaṃ pahānāya adhimatto
chando  ca  vāyāmo  ca  ussāho  ca  ussoḷhi  ca  appaṭivānī  ca sati
ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
     {52.2}   Sace  panāvuso  bhikkhu  paccavekkhamāno  evaṃ  jānāti
anabhijjhālu    bahulaṃ    viharāmi    .pe.   samāhito   bahulaṃ   viharāmīti
tenāvuso   bhikkhunā   tesuyeva   kusalesu   dhammesu   patiṭṭhāya  uttariṃ
āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyoti.
     [53]  Ṭhitimpahaṃ  bhikkhave  na  vaṇṇemi  1-  kusalesu dhammesu pageva
pārihāniṃ   vuḍḍhiñca   kho  ahaṃ  bhikkhave  vaṇṇemi  2-  kusalesu  dhammesu
no ṭhitiṃ no hāniṃ.
     Kathañca   bhikkhave   hāni   hoti  kusalesu  dhammesu  no  ṭhiti  no
vuḍḍhi   3-  idha  bhikkhave  bhikkhu  yattako  hoti  saddhāya  sīlena  sutena
cāgena   paññāya   paṭibhāṇena   tassa   te   dhammā   neva   tiṭṭhanti
no   vaḍḍhanti   hānimetaṃ   bhikkhave   vadāmi   kusalesu   dhammesu   no
ṭhitiṃ   no   vuḍḍhiṃ   evaṃ   kho  bhikkhave  hāni  hoti  kusalesu  dhammesu
no ṭhiti no vuḍḍhi.
     Kathañca   bhikkhave   ṭhiti   hoti  kusalesu  dhammesu  no  hāni  no
vuḍḍhi   idha   bhikkhave   bhikkhu   yattako   hoti  saddhāya  sīlena  sutena
cāgena   paññāya   paṭibhāṇena   tassa  te  dhammā  neva  hāyanti  no
@Footnote: 1-2 sabbattha potthakesu vaṇṇayāmīti dissati .  3 Yu. vuddhi. sabbattha īdisameva.
Vaḍḍhanti   ṭhitimetaṃ   bhikkhave   vadāmi   kusalesu   dhammesu   no   hāniṃ
no   vuḍḍhiṃ   evaṃ   kho   bhikkhave   ṭhiti  hoti  kusalesu  dhammesu  no
hāni no vuḍḍhi 1-.
      Kathañca   bhikkhave   vuḍḍhi  hoti  kusalesu  dhammesu  no  ṭhiti  no
hāni   idha   bhikkhave   bhikkhu   yattako   hoti  saddhāya  sīlena  sutena
cāgena   paññāya   paṭibhāṇena   tassa   te   dhammā   neva   tiṭṭhanti
no   hāyanti   vuḍḍhimetaṃ   bhikkhave   vadāmi   kusalesu   dhammesu   no
ṭhitiṃ   no   hāniṃ   evaṃ   kho  bhikkhave  vuḍḍhi  hoti  kusalesu  dhammesu
no   ṭhiti   no   hāni   no  ce  bhikkhave  bhikkhu  paracittapariyāyakusalo
hoti   atha   sacittapariyāyakusalā   bhavissāmāti   evañhi   vo  bhikkhave
sikkhitabbaṃ.
     Kathañca   bhikkhave   sacittapariyāyakusalo   hoti  seyyathāpi  bhikkhave
itthī  vā  puriso  vā  daharo  yuvā  maṇḍanakajātiko  2-  ādāse vā
parisuddhe    pariyodāte    acche   vā   udakapatte   sakaṃ   mukhanimittaṃ
paccavekkhamāno   sace   tattha   passati  rajaṃ  vā  aṅgaṇaṃ  vā  tasseva
rajassa   vā  aṅgaṇassa  vā  pahānāya  vāyamati  no  ce  tattha  passati
rajaṃ    vā    aṅgaṇaṃ    vā   tenevattamano   hoti   paripuṇṇasaṅkappo
lābhā   vata  me  parisuddhaṃ  vata  meti  evameva  kho  bhikkhave  bhikkhuno
paccavekkhaṇā   bahukārā   hoti   kusalesu   dhammesu  abhijjhālu  nu  kho
bahulaṃ   viharāmi   anabhijjhālu   nu   kho   bahulaṃ  viharāmi  byāpannacitto
@Footnote: 1 Ma. no vuḍḍhi no hāni .  2 Yu. maṇḍanakajātiyo. sabbattha īdisameva.
Nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   abyāpannacitto   nu   kho  bahulaṃ  viharāmi
thīnamiddhapariyuṭṭhito   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   vigatathīnamiddho   nu  kho
bahulaṃ   viharāmi   uddhato   nu   kho  bahulaṃ  viharāmi  anuddhato  nu  kho
bahulaṃ   viharāmi   vicikiccho   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   tiṇṇavicikiccho
nu   kho   bahulaṃ   viharāmi  kodhano  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  akkodhano
nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   saṅkiliṭṭhacitto   nu   kho   bahulaṃ  viharāmi
asaṅkiliṭṭhacitto   nu   kho  bahulaṃ  viharāmi  sāraddhakāyo  nu  kho  bahulaṃ
viharāmi   asāraddhakāyo   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   kusīto  nu  kho
bahulaṃ   viharāmi   āraddhaviriyo  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  asamāhito  1-
nu kho bahulaṃ viharāmi samāhito nu kho bahulaṃ viharāmīti.
     {53.1}  Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhijjhālu
bahulaṃ   viharāmi   byāpannacitto  bahulaṃ  viharāmi  thīnamiddhapariyuṭṭhito  bahulaṃ
viharāmi  uddhato  bahulaṃ  viharāmi  vicikiccho  bahulaṃ  viharāmi  kodhano bahulaṃ
viharāmi   saṅkiliṭṭhacitto   bahulaṃ   viharāmi  sāraddhakāyo  bahulaṃ  viharāmi
kusīto   bahulaṃ   viharāmi   asamāhito   bahulaṃ   viharāmīti  tena  bhikkhave
bhikkhunā   tesaṃyeva   pāpakānaṃ   akusalānaṃ  dhammānaṃ  pahānāya  adhimatto
chando  ca  vāyāmo  ca  ussāho  ca  ussoḷhi  ca  appaṭivānī  ca sati
ca    sampajaññañca   karaṇīyaṃ   seyyathāpi   bhikkhave   ādittacelo   vā
ādittasīso  vā  tasseva  celassa  vā  sīsassa  vā nibbāpanāya adhimattaṃ
@Footnote: 1 Ma. samāhito ... asamāhito ....
Chandañca   vāyāmañca   ussāhañca   ussoḷhiñca   appaṭivāniñca   satiñca
sampajaññañca   kareyya  evameva  kho  bhikkhave  tena  bhikkhunā  tesaṃyeva
pāpakānaṃ   akusalānaṃ  dhammānaṃ  pahānāya  adhimatto  chando  ca  vāyāmo
ca   ussāho   ca   ussoḷhi  ca  appaṭivānī  ca  sati  ca  sampajaññañca
karaṇīyaṃ.
     {53.2}  Sace  pana  bhikkhave  bhikkhu  paccavekkhamāno evaṃ jānāti
anabhijjhālu  bahulaṃ  viharāmi  abyāpannacitto  bahulaṃ  viharāmi  vigatathīnamiddho
bahulaṃ   viharāmi  tiṇṇavicikiccho  bahulaṃ  viharāmi  akkodhano  bahulaṃ  viharāmi
asaṅkiliṭṭhacitto  bahulaṃ  viharāmi  asāraddhakāyo bahulaṃ viharāmi āraddhaviriyo
bahulaṃ  viharāmi  samāhito  bahulaṃ  viharāmīti  tena bhikkhave bhikkhunā tesuyeva
kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttariṃ āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyoti.
     [54]   No  ce  bhikkhave  bhikkhu  paracittapariyāyakusalo  hoti  atha
sacittapariyāyakusalā    bhavissāmāti   evañhi   vo   bhikkhave   sikkhitabbaṃ
kathañca   bhikkhave   bhikkhu   sacittapariyāyakusalo  hoti  seyyathāpi  bhikkhave
itthī  vā  puriso  vā  daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe
pariyodāte   acche   vā   udakapatte  sakaṃ  mukhanimittaṃ  paccavekkhamāno
sace  tattha  passati  rajaṃ  vā  aṅgaṇaṃ vā tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā
pahānāya   vāyamati   no   ce   tassa   passati  rajaṃ  vā  aṅgaṇaṃ  vā
tenevattamano   hoti   paripuṇṇasaṅkappo   lābhā   vata   me   parisuddhaṃ
vata   meti   evameva   kho  bhikkhave  bhikkhuno  paccavekkhaṇā  bahukārā
Hoti   kusalesu   dhammesu   lābhī   nu   khomhi   ajjhattaṃ  cetosamathassa
na   nu   khomhi   lābhī   ajjhattaṃ   cetosamathassa   lābhī   nu   khomhi
adhipaññādhammavipassanāya   na   nu  khomhi  lābhī  adhipaññādhammavipassanāyāti
sace   bhikkhave  bhikkhu  paccavekkhamāno  evaṃ  jānāti  lābhimhi  ajjhattaṃ
cetosamathassa    na   lābhī   adhipaññādhammavipassanāyāti   tena   bhikkhunā
ajjhattaṃ    cetosamathe    patiṭṭhāya    adhipaññādhammavipassanāya    yogo
karaṇīyo.
     {54.1} So aparena samayena lābhī ceva hoti ajjhattaṃ cetosamathassa
lābhī  ca  adhipaññādhammavipassanāya  sace  pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno
evaṃ   jānāti   lābhimhi   adhipaññādhammavipassanāya   na   lābhī  ajjhattaṃ
cetosamathassāti    tena    bhikkhave    bhikkhunā   adhipaññādhammavipassanāya
patiṭṭhāya ajjhattaṃ cetosamathe yogo karaṇīyo.
     {54.2} So aparena samayena lābhī ceva hoti adhipaññādhammavipassanāya
  lābhī ca ajjhattaṃ cetosamathassa    sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno
  evaṃ jānāti na lābhī ajjhattaṃ cetosamathassa na lābhī
  adhipaññādhammavipassanāyāti tena bhikkhave bhikkhunā tesaṃyeva kusalānaṃ
  dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca
  ussoḷhi ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ seyyathāpi
  bhikkhave ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā
  nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca
  appaṭivāniñca   satiñca   sampajaññañca  kareyya  evameva  kho  bhikkhave
Tena    bhikkhunā   tesaṃyeva   kusalānaṃ   paṭilābhāya   adhimatto   chando
ca   vāyāmo   ca  ussāho  ca  ussoḷhi  ca  appaṭivānī  ca  sati  ca
sampajaññañca   karaṇīyaṃ   .   so   aparena   samayena  lābhī  ceva  hoti
ajjhattaṃ      cetosamathassa     lābhī     ca     adhipaññādhammavipassanāya
sace   pana   bhikkhave   bhikkhu   paccavekkhamāno  evaṃ  jānāti  lābhimhi
ajjhattaṃ       cetosamathassa       lābhī      adhipaññādhammavipassanāyāti
tena   bhikkhave   bhikkhunā  tesuyeva  kusalesu  dhammesu  patiṭṭhāya  uttariṃ
āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyo.
     {54.3}   Cīvarampahaṃ   1-   bhikkhave  duvidhena  vadāmi  sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpi    piṇḍapātampahaṃ    bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpi    senāsanampahaṃ    bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpi    gāmanigamampahaṃ    bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpi   janapadapadesampahaṃ   bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpi puggalampahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbaṃpi asevitabbaṃpi.
     {54.4}  Cīvarampahaṃ  bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbaṃpi asevitabbaṃpīti
iti  kho  panetaṃ vuttaṃ kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ tattha yaṃ jaññā cīvaraṃ idaṃ kho me
cīvaraṃ   sevato  akusalā  dhammā  abhivaḍḍhanti  kusalā  dhammā  parihāyantīti
evarūpaṃ  cīvaraṃ  na  sevitabbaṃ tattha yaṃ jaññā cīvaraṃ idaṃ kho me cīvaraṃ sevato
akusalā   dhammā  parihāyanti  kusalā  dhammā  abhivaḍḍhantīti  evarūpaṃ  cīvaraṃ
sevitabbaṃ  cīvarampahaṃ  bhikkhave  duvidhena  vadāmi sevitabbaṃpi asevitabbaṃpīti iti
@Footnote: 1 Ma. cīvarampāhaṃ. aparampi evaṃ ñātabbaṃ.
Yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
     {54.5}   Piṇḍapātampahaṃ   bhikkhave   duvidhena   vadāmi  sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpīti   iti   kho   panetaṃ   vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  tattha
yaṃ   jaññā  piṇḍapātaṃ  idaṃ  1-  kho  me  piṇḍapātaṃ  sevato  akusalā
dhammā   abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā  parihāyantīti  evarūpo  piṇḍapāto
na   sevitabbo   tattha   yaṃ  jaññā  piṇḍapātaṃ  idaṃ  kho  me  piṇḍapātaṃ
sevato   akusalā   dhammā   parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhantīti
evarūpo    piṇḍapāto   sevitabbo   piṇḍapātampahaṃ   bhikkhave   duvidhena
vadāmi   sevitabbaṃpi   asevitabbaṃpīti   iti   yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ  paṭicca
vuttaṃ.
     {54.6}   Senāsanampahaṃ   bhikkhave   duvidhena  vadāmi  sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpīti   iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  tattha  yaṃ
jaññā   senāsanaṃ   idaṃ   kho  me  senāsanaṃ  sevato  akusalā  dhammā
abhivaḍḍhanti  kusalā  dhammā  parihāyantīti  evarūpaṃ  senāsanaṃ  na  sevitabbaṃ
tattha  yaṃ  jaññā  senāsanaṃ  idaṃ  kho me senāsanaṃ sevato akusalā dhammā
parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhantīti  evarūpaṃ  senāsanaṃ  sevitabbaṃ
senāsanampahaṃ    bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi   asevitabbaṃpīti
iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
     {54.7} Gāmanigamampahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbaṃpi asevitabbaṃpīti
iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  tattha  yaṃ jaññā gāmanigamaṃ
idaṃ  kho  me  gāmanigamaṃ   sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. imaṃ. ito paraṃ evaṃ ñātabbaṃ.
Parihāyantīti   evarūpo   gāmanigamo   na   sevitabbo  tattha  yaṃ  jaññā
gāmanigamaṃ  idaṃ  kho  me  gāmanigamaṃ  sevato  akusalā  dhammā  parihāyanti
kusalā    dhammā    abhivaḍḍhantīti    evarūpo    gāmanigamo   sevitabbo
gāmanigamampahaṃ    bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi   asevitabbaṃpīti
iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
     {54.8}   Janapadapadesampahaṃ   bhikkhave  duvidhena  vadāmi  sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpīti  iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ tattha yaṃ jaññā
janapadapadesaṃ  idaṃ  kho  me janapadapadesaṃ sevato  akusalā dhammā abhivaḍḍhanti
kusalā   dhammā   parihāyantīti   evarūpo   janapadapadeso  na  sevitabbo
tattha  yaṃ  jaññā  janapadapadesaṃ  idaṃ  kho  me janapadapadesaṃ sevato akusalā
dhammā   parihāyanti  kusalā  dhammā  abhivaḍḍhantīti  evarūpo  janapadapadeso
sevitabbo    janapadapadesampahaṃ   bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpīti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
     {54.9}   Puggalampahaṃ   bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpīti   iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  tattha  yaṃ
jaññā  puggalaṃ  idaṃ  kho  me  puggalaṃ  sevato  akusalā dhammā abhivaḍḍhanti
kusalā   dhammā   parihāyantīti   evarūpo  puggalo  na  sevitabbo  tattha
yaṃ   jaññā   puggalaṃ   idaṃ   kho  me  puggalaṃ  sevato  akusalā  dhammā
parihāyanti     kusalā    dhammā    abhivaḍḍhantīti    evarūpo    puggalo
Sevitabbo    puggalampahaṃ    bhikkhave    duvidhena    vadāmi    sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpīti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttanti.
     [55]  Tatra  kho  āyasmā  sārīputto  bhikkhū  āmantesi āvuso
bhikkhavoti   1-   .  āvusoti  kho  te  bhikkhū  āyasmato  sārīputtassa
paccassosuṃ   .  āyasmā  sārīputto  etadavoca  parihānadhammo  puggalo
parihānadhammo  puggaloti  āvuso  vuccati  [2]- kittāvatā nu kho āvuso
parihānadhammo  puggalo  vutto  bhagavatā  kittāvatā  capana  aparihānadhammo
puggalo  vutto  bhagavatāti  . Dūratopi kho mayaṃ āvuso āgaccheyyāma 3-
āyasmato    sārīputtassa   santike   etassa   bhāsitassa   atthamaññātuṃ
sādhu   vatāyasmantaṃ  yeva  sārīputtaṃ  paṭibhātu  etassa  bhāsitassa  attho
āyasmato   sārīputtassa   sutvā   bhikkhū  dhāressantīti  .  tenahāvuso
suṇātha  sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti  .  evamāvusoti  kho  te bhikkhū
āyasmato           sārīputtassa           paccassosuṃ         .
{55.1}  Āyasmā  sārīputto  etadavoca  kittāvatā  nu  kho  āvuso
parihānadhammo   puggalo   vutto   bhagavatā  idhāvuso  bhikkhu  assutañceva
dhammaṃ  na  suṇāti  sutā  cassa  dhammā  sammohaṃ  4-  gacchanti  ye  cassa
dhammā   pubbe  cetaso  samphuṭṭhapubbā  te  cassa  na  5-  samudācaranti
aviññātañca  6-  na  vijānāti  ettāvatā  kho  āvuso  parihānadhammo
puggalo  vutto  bhagavatā . Kittāvatā ca panāvuso aparihānadhammo puggalo
vutto  bhagavatā  idhāvuso  bhikkhu  assutañceva  dhammaṃ  suṇāti  sutā  cassa
@Footnote: 1 Po. Ma. bhikkhaveti. 2 Ma. aparihānadhammo puggalo aparihānadhammo puggaloti āvuso
@vuccati .  3 Ma. āgacchāma. 4 Ma. Yu. sammosaṃ. 5 Yu. te ca na.
@6 Ma. aviññātañceva.
Dhammā  na  sammohaṃ  gacchanti  ye cassa dhammā pubbe cetaso samphuṭṭhapubbā
te  cassa  samudācaranti  aviññātañca  vijānāti  ettāvatā  kho āvuso
aparihānadhammo   puggalo   vutto  bhagavatā  .  no  ce  āvuso  bhikkhu
paracittapariyāyakusalo    hoti    atha    sacittapariyāyakusalā   bhavissāmāti
evañhi vo āvuso sikkhitabbaṃ.
     {55.2}  Kathañcāvuso  bhikkhu  sacittapariyāyakusalo  hoti  seyyathāpi
āvuso  itthī  vā  puriso  vā  daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā
parisuddhe  pariyodāte  acche vā udakapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno
sace  tattha  passati  rajaṃ  vā  aṅgaṇaṃ vā tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā
pahānāya  vāyamati  no  ce tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā tenevattamano
hoti  paripuṇṇasaṅkappo  lābhā  vata  me  parisuddhaṃ  vata meti evameva kho
āvuso   bhikkhuno   paccavekkhaṇā   bahukārā   hoti   kusalesu  dhammesu
anabhijjhālu  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  saṃvijjati  nu  kho  me  eso dhammo
udāhu   noti   1-   abyāpannacitto  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  saṃvijjati
nu  kho  me  eso  dhammo udāhu noti vigatathīnamiddho nu kho bahulaṃ viharāmi
saṃvijjati  nu  kho  me  eso  dhammo  udāhu  noti anuddhato nu kho bahulaṃ
viharāmi  saṃvijjati  nu  kho  me  eso  dhammo  udāhu noti tiṇṇavicikiccho
nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  saṃvijjati  nu  kho  me  eso dhammo udāhu noti
akkodhano  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  saṃvijjati  nu  kho  me  eso dhammo
@Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo natthi. ito paraṃ īdisameva.
Udāhu   noti   asaṅkiliṭṭhacitto   nu   kho  bahulaṃ  viharāmi  saṃvijjati  nu
kho   me   eso   dhammo   udāhu   noti  lābhī  nu  khomhi  ajjhattaṃ
dhammapāmujjassa  1-  saṃvijjati  nu  kho  me  eso  dhammo  udāhu  noti
lābhī   nu  khomhi  ajjhattaṃ  cetosamathassa  saṃvijjati  nu  kho  me  eso
dhammo    udāhu    noti   lābhī   nu   khomhi   adhipaññādhammavipassanāya
saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu noti.
     {55.3}  Sace panāvuso 2- bhikkhu paccavekkhamāno sabbepīme kusale
dhamme   attani  na  samanupassati  tenāvuso  bhikkhunā  sabbesaṃyeva  imesaṃ
kusalānaṃ  dhammānaṃ  paṭilābhāya  adhimatto  chando  ca  vāyāmo ca ussāho
ussoḷhi   ca   appaṭivānī  ca  sati  ca  sampajaññañca  karaṇīyaṃ  seyyathāpi
āvuso  ādittacelo  vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā
nibbāpanāya   adhimattaṃ   chandañca   vāyāmañca   ussāhañca   ussoḷhiñca
appaṭivāniñca  satiñca  sampajaññañca  kareyya  evameva  kho  āvuso tena
bhikkhunā  sabbesaṃyeva  imesaṃ  kusalānaṃ  dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando
ca  vāyāmo  ca  ussāho ca ussoḷhi ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca
karaṇīyaṃ.
     {55.4} Sace panāvuso bhikkhu paccavekkhamāno ekacce kusale dhamme
attani   samanupassati   ekacce   kusale   dhamme  attani  na  samanupassati
tenāvuso  bhikkhunā  ye  kusale  dhamme  attani  samanupassati tesu kusalesu
dhammesu   patiṭṭhāya   ye   kusale  dhamme  attani  na  samanupassati  tesaṃ
kusalānaṃ   dhammānaṃ   paṭilābhāya   adhimatto   chando   ca   vāyāmo  ca
@Footnote: 1 Ma. dhammapāmujjasasa. 2 Po. Ma. sace pana āvuso. Yu. panasaddo natthi.
Ussāho   ca   ussoḷhi   ca   appaṭivānī   ca   sati  ca  sampajaññañca
karaṇīyaṃ  seyyathāpi  āvuso  ādittacelo  vā  ādittasīso  vā tasseva
celassa   vā   sīsassa   vā  nibbāpanāya  adhimattaṃ  chandañca  vāyāmañca
ussāhañca     ussoḷhiñca     appaṭivāniñca     satiñca    sampajaññañca
kareyya  evameva  kho  āvuso  tena  bhikkhunā  ye kusale dhamme attani
samanupassati  tesu  kusalesu  dhammesu  patiṭṭhāya  ye  kusale  dhamme attani
na    samanupassati    tesaṃ    kusalānaṃ   dhammānaṃ   paṭilābhāya   adhimatto
chando  ca  vāyāmo  ca  ussāho  ca  ussoḷhi  ca appaṭivānī ca sati ca
sampajaññañca  karaṇīyaṃ  .  sace  panāvuso  bhikkhu paccavekkhamāno sabbepīme
kusale  dhamme  attani  samanupassati  tenāvuso  bhikkhunā  sabbesveva  1-
imesu   kusalesu   dhammesu   patiṭṭhāya  uttariṃ  āsavānaṃ  khayāya  yogo
karaṇīyoti.
     [56]   Dasayimā   bhikkhave   saññā  bhāvitā  bahulīkatā  mahapphalā
honti   mahānisaṃsā  amatogadhā  amatapariyosānā  katamā  dasa  asubhasaññā
maraṇasaññā     āhāre    paṭikkulasaññā    sabbaloke    anabhiratasaññā
aniccasaññā      anicce      dukkhasaññā      dukkhe     anattasaññā
pahānasaññā    virāgasaññā   nirodhasaññā   imā   kho   bhikkhave   dasa
saññā   bhāvitā   bahulīkatā   mahapphalā   honti  mahānisaṃsā  amatogadhā
amatapariyosānāti.
     [57]   Dasayimā   bhikkhave   saññā  bhāvitā  bahulīkatā  mahapphalā
@Footnote: 1 Yu. sabbesuyeva.
Honti    mahānisaṃsā    amatogadhā    amatapariyosānā    katamā    dasa
aniccasaññā     anattasaññā    maraṇasaññā    āhāre    paṭikkulasaññā
sabbaloke   anabhiratasaññā   aṭṭhikasaññā   puḷuvakasaññā  1-  vinīlakasaññā
vicchiddakasaññā     uddhūmātakasaññā     imā    kho    bhikkhave    dasa
saññā   bhāvitā   bahulīkatā   mahapphalā   honti  mahānisaṃsā  amatogadhā
amatapariyosānāti.
     [58]   Sace  bhikkhave  aññatitthiyā  paribbājakā  evaṃ  puccheyyuṃ
kiṃmūlakā   āvuso   sabbe   dhammā  kiṃsambhavā  sabbe  dhammā  kiṃsamudayā
sabbe   dhammā   kiṃsamosaraṇā   sabbe   dhammā  kiṃpamukhā  sabbe  dhammā
kiṃadhipateyyā    sabbe   dhammā   kiṃuttarā   sabbe   dhammā   kiṃsārā
sabbe   dhammā  kiṃogadhā  sabbe  dhammā  kiṃpariyosānā  sabbe  dhammāti
evaṃ   puṭṭhā  tumhe  bhikkhave  tesaṃ  aññatitthiyānaṃ  paribbājakānaṃ  kinti
byākareyyāthāti   .   bhagavaṃmūlakā   no   bhante  dhammā  bhagavaṃnettikā
bhagavaṃpaṭisaraṇā   sādhu   vata   bhante  2-  bhagavantaṃyeva  paṭibhātu  etassa
bhāsitassa  attho  bhagavato  sutvā  bhikkhū  dhāressantīti . Tenahi bhikkhave
suṇātha  sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho te bhikkhū
bhagavato   paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  sace  bhikkhave  aññatitthiyā
paribbājakā  evaṃ  puccheyyuṃ  kiṃmūlakā  āvuso  sabbe  dhammā  kiṃsambhavā
sabbe   dhammā   kiṃsamudayā   sabbe  dhammā  kiṃsamosaraṇā  sabbe  dhammā
@Footnote: 1 Yu. puḷavakasaññā. 2 Po. ayaṃ pāṭho natthi.
Kiṃpamukhā    sabbe   dhammā   kiṃadhipateyyā   sabbe   dhammā   kiṃuttarā
sabbe   dhammā   kiṃsārā   sabbe   dhammā   kiṃogadhā   sabbe  dhammā
kiṃpariyosānā   sabbe   dhammāti   evaṃ   puṭṭhā  tumhe  bhikkhave  tesaṃ
aññatitthiyānaṃ     paribbājakānaṃ    evaṃ    byākareyyātha    chandamūlakā
āvuso   sabbe   dhammā   manasikārasambhavā  sabbe  dhammā  phassasamudayā
sabbe    dhammā    vedanāsamosaraṇā    sabbe    dhammā   samādhipamukhā
sabbe     dhammā     satādhipateyyā    sabbe    dhammā    paññuttarā
sabbe   dhammā   vimuttisārā  sabbe  dhammā  amatogadhā  sabbe  dhammā
nibbānapariyosānā   sabbe   dhammāti   evaṃ   puṭṭhā   tumhe  bhikkhave
tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyāthāti.
     [59]  Tasmā  tiha  bhikkhave  evaṃ  sikkhitabbaṃ yathāpabbajjāparicitañca
no   cittaṃ   bhavissati  na  ca  uppannā  pāpakā  akusalā  dhammā  cittaṃ
pariyādāya    ṭhassanti    aniccasaññāparicitañca    no    cittaṃ   bhavissati
anattasaññāparicitañca     no     cittaṃ    bhavissati    asubhasaññāparicitañca
no    cittaṃ    bhavissati   ādīnavasaññāparicitañca   no   cittaṃ   bhavissati
lokassa   samañca   visamañca   ñatvā   taṃ   saññāparicitañca   no   cittaṃ
bhavissati   lokassa   sambhavañca   1-  vibhavañca  ñatvā  taṃ  saññāparicitañca
no   cittaṃ   bhavissati   lokassa   samudayañca   aṭṭhaṅgamañca   ñatvā   taṃ
saññāparicitañca      no     cittaṃ     bhavissati     pahānasaññāparicitañca
@Footnote: 1 Ma. bhavañca.
No    cittaṃ    bhavissati    virāgasaññāparicitañca   no   cittaṃ   bhavissati
nirodhasaññāparicitañca   no   cittaṃ   bhavissatīti   evañhi   vo   bhikkhave
sikkhitabbaṃ   .   yato   kho   bhikkhave   bhikkhuno   yathāpabbajjāparicitañca
cittaṃ   hoti   na   ca   uppannā   pāpakā   akusalā   dhammā   cittaṃ
pariyādāya      tiṭṭhanti      aniccasaññāparicitañca      cittaṃ     hoti
anattasaññāparicitañca        cittaṃ       hoti       asubhasaññāparicitañca
cittaṃ     hoti     ādīnavasaññāparicitañca     cittaṃ    hoti    lokassa
samañca     visamañca    ñatvā    taṃ    saññāparicitañca    cittaṃ    hoti
lokassa    sambhavañca    vibhavañca    taṃ    saññāparicitañca   cittaṃ   hoti
lokassa     samudayañca    aṭṭhaṅgamañca    ñatvā    taṃ    saññāparicitañca
cittaṃ   hoti   pahānasaññāparicitañca   cittaṃ   hoti   virāgasaññāparicitañca
cittaṃ   hoti   nirodhasaññāparicitañca   cittaṃ   hoti  tassa  dvinnaṃ  phalānaṃ
aññataraṃ   phalaṃ  pāṭikaṅkhaṃ  diṭṭheva  dhamme  aññā  sati  vā  upādisese
anāgāmitāti.
     [60]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa
ārāme  .  tena  kho  pana  samayena  āyasmā  girimānando ābādhiko
hoti  dukkhito  bāḷhagilāno  .  athakho  āyasmā  ānando yena bhagavā
tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi
ekamantaṃ   nisinno   kho   āyasmā   ānando   bhagavantaṃ   etadavoca
āyasmā     bhante     girimānando    ābādhiko    hoti    dukkhito
Bāḷhagilāno    sādhu    bhante    bhagavā    yenāyasmā   girimānando
tenupasaṅkamatu   anukampaṃ   upādāyāti   .   sace   kho   tvaṃ  ānanda
girimānandassa   bhikkhuno   upasaṅkamitvā   1-   dasa  saññā  bhāseyyāsi
ṭhānaṃ  kho  panetaṃ  vijjati  yaṃ  girimānandassa  bhikkhuno  dasa  saññā sutvā
so   ābādho   ṭhānaso   paṭipassambheyya   katamā   dasa   aniccasaññā
anattasaññā        asubhasaññā        ādīnavasaññā       pahānasaññā
virāgasaññā    nirodhasaññā   sabbaloke   anabhiratasaññā   sabbasaṅkhāresu
aniccasaññā 2- ānāpānasati.
     {60.1}    Katamā    cānanda    aniccasaññā   idhānanda   bhikkhu
araññagato  vā  rukkhamūlagato  vā  suññāgāragato  vā  iti  paṭisañcikkhati
rūpaṃ  aniccaṃ  vedanā  aniccā  saññā  aniccā  saṅkhārā aniccā viññāṇaṃ
aniccanti   iti   imesu  pañcasu  upādānakkhandhesu  aniccānupassī  viharati
ayaṃ vuccatānanda aniccasaññā.
     {60.2}    Katamā    cānanda    anattasaññā   idhānanda   bhikkhu
araññagato    vā    rukkhamūlagato    vā    suññāgāragato   vā   iti
paṭisañcikkhati   cakkhuṃ   3-   anattā   rūpaṃ  4-  anattā  sotaṃ  anattā
saddā   anattā   ghānaṃ   anattā   gandhā   anattā   jivhā  anattā
rasā  anattā  kāyo  5-  anattā  phoṭṭhabbā  anattā  mano  anattā
dhammā   anattāti   iti   imesu   chasu   ajjhattikabāhiresu   āyatanesu
anattānupassī viharati ayaṃ vuccatānanda anattasaññā.
@Footnote: 1 Ma. ayaṃ pāṭho natthi .  2 Ma. anicchāsaññā. ito paraṃ īdisameva. 3 Ma. cakkhu.
@4 Ma. rūpā. 5 Ma. kāyā.
     {60.3}  Katamā  cānanda  asubhasaññā  idhānanda bhikkhu imameva kāyaṃ
uddhaṃpādatalā  adhokesamatthakā  tacapariyantaṃ  pūrannānappakārassa 1- asucino
paccavekkhati  atthi  imasmiṃ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhārū
aṭṭhī   2-  aṭṭhimiñjaṃ  vakkaṃ  hadayaṃ  yakanaṃ  kilomakaṃ  pihakaṃ  papphāsaṃ  antaṃ
antaguṇaṃ  udariyaṃ  karīsaṃ  pittaṃ  semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā
kheḷo  siṅghāṇikā  lasikā  muttanti  iti  imasmiṃ kāye asubhānupassī viharati
ayaṃ vuccatānanda asubhasaññā.
     {60.4}    Katamā    cānanda   ādīnavasaññā   idhānanda   bhikkhu
araññagato  vā  rukkhamūlagato  vā  suññāgāragato  vā  iti  paṭisañcikkhati
bahudukkho  kho  ayaṃ  kāyo  bahuādīnavoti  3-  iti  imasmiṃ kāye vividhā
ābādhā   uppajjanti   seyyathīdaṃ   cakkhurogo   sotarogo   ghānarogo
jivhārogo  kāyarogo  sīsarogo  kaṇṇarogo  mukharogo dantarogo [4]-
kāso  sāso  pināso  ḍaho  5-  jaro  kucchirogo  mucchā  pakkhandikā
sulā  6-  visūcikā  kuṭṭhaṃ  gaṇḍo  kilāso  soso  apamāro  daddu kaṇḍu
kacchu  rakhasā  7-  vitacchikā  lohitaṃ  pittaṃ  8-  madhumeho  aṃsā  piḷakā
bhagandalā    pittasamuṭṭhānā    ābādhā    semhasamuṭṭhānā    ābādhā
vātasamuṭṭhānā    ābādhā    sannipātikā    ābādhā    utupariṇāmajā
ābādhā  visamaparihārajā  ābādhā  opakkamikā  ābādhā  kammavipākajā
ābādhā  sītaṃ  uṇhaṃ  jighacchā  pipāsā  uccāro  passāvoti  iti imasmiṃ
kāye ādīnavānupassī viharati ayaṃ vuccatānanda ādīnavasaññā.
@Footnote: 1 Ma. pūraṃ nānāppakārassa. Yu. pūraṃ nānap ---. 2 Ma. nhāru aṭṭhi.
@3 Ma. itisaddo natthi. 4 Ma. oṭṭharogoti dissati. 5 Ma. ḍāho. 6 Ma. Yu. sūlā.
@7 Ma. nakhasā. 8 Yu. lohitapittaṃ.
     {60.5}   Katamā  cānanda  pahānasaññā  idhānanda  bhikkhu  uppannaṃ
kāmavitakkaṃ   nādhivāseti  pajahati  vinodeti  byantīkaroti  anabhāvaṃ  gameti
uppannaṃ   byāpādavitakkaṃ   nādhivāseti   pajahati   vinodeti  byantīkaroti
anabhāvaṃ   gameti   uppannaṃ   vihiṃsāvitakkaṃ  nādhivāseti  pajahati  vinodeti
byantīkaroti   anabhāvaṃ   gameti  uppannuppanne  pāpake  akusale  dhamme
nādhivāseti   pajahati   vinodeti   byantīkaroti   anabhāvaṃ   gameti   ayaṃ
vuccatānanda pahānasaññā.
     {60.6}  Katamā  cānanda virāgasaññā idhānanda bhikkhu araññagato vā
rukkhamūlagato   vā   suññāgāragato   vā  iti  paṭisañcikkhati  etaṃ  santaṃ
etaṃ  paṇītaṃ  yadidaṃ  sabbasaṅkhārasamatho  sabbūpadhipaṭinissaggo  taṇhakkhayo  1-
virāgo nibbānanti ayaṃ vuccatānanda virāgasaññā.
     {60.7}  Katamā  cānanda nirodhasaññā idhānanda bhikkhu araññagato vā
rukkhamūlagato   vā   suññāgāragato   vā  iti  paṭisañcikkhati  etaṃ  santaṃ
etaṃ  paṇītaṃ  yadidaṃ  sabbasaṅkhārasamatho  sabbūpadhipaṭinissaggo  taṇhakkhayo  1-
nirodho nibbānanti ayaṃ vuccatānanda nirodhasaññā.
     {60.8}  Katamā  cānanda  sabbaloke  anabhiratasaññā idhānanda bhikkhu
ye loke upāyupādānā 2- cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā te pajahanto
viramati  na  upādiyanto  3-  ayaṃ  vuccatānanda sabbaloke anabhiratasaññā.
Katamā    cānanda    sabbasaṅkhāresu    aniccasaññā   idhānanda   bhikkhu
sabbasaṅkhārehi   4-   aṭṭiyati   harāyati   jigucchati   ayaṃ   vuccatānanda
@Footnote: 1 Ma. taṇhākkhayo .  2 Ma. upādānā. 3 Ma. anupādiyanto. 4 Ma. sabbasaṅkhāresu.
Sabbasaṅkhāresu aniccasaññā.
     {60.9}    Katamā    cānanda   ānāpānasati   idhānanda   bhikkhu
araññagato    vā    rukkhamūlagato   vā   suññāgāragato   vā   nisīdati
pallaṅkaṃ   ābhujitvā   ujuṃ    kāyaṃ  paṇidhāya  parimukhaṃ  satiṃ  upaṭṭhapetvā
so   satova   assasati   sato  1-  passasati  dīghaṃ  vā  assasanto  dīghaṃ
assasāmīti    pajānāti    dīghaṃ    vā    passasanto   dīghaṃ   passasāmīti
pajānāti  rassaṃ  vā  assasanto  rassaṃ  assasāmīti  pajānāti  rassaṃ  vā
passasanto     rassaṃ     passasāmīti     pajānāti     sabbakāyapaṭisaṃvedī
assasissāmīti     sikkhati    sabbakāyapaṭisaṃvedī    passasissāmīti    sikkhati
passambhayaṃ   kāyasaṅkhāraṃ   assasissāmīti   sikkhati   passambhayaṃ  kāyasaṅkhāraṃ
passasissāmīti   sikkhati  pītipaṭisaṃvedī  assasissāmīti  sikkhati  pītipaṭisaṃvedī
passasissāmīti   sikkhati   sukhapaṭisaṃvedī   assasissāmīti  sikkhati  sukhapaṭisaṃvedī
passasissāmīti    sikkhati    cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī    assasissāmīti   sikkhati
cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī    passasissāmīti    sikkhati   passambhayaṃ   cittasaṅkhāraṃ
assasissāmīti   sikkhati   passambhayaṃ   cittasaṅkhāraṃ   passasissāmīti   sikkhati
cittapaṭisaṃvedī  assasissāmīti  sikkhati  cittapaṭisaṃvedī  passasissāmīti sikkhati
abhippamodayaṃ  cittaṃ ... Samādahaṃ cittaṃ ... Vimocayaṃ cittaṃ ... Aniccānupassī
...  virāgānupassī ... Nirodhānupassī ... Paṭinissaggānupassī assasissāmīti
sikkhati    paṭinissaggānupassī   passasissāmīti   sikkhati   ayaṃ   vuccatānanda
ānāpānasati  .  sace kho tvaṃ ānanda girimānandassa bhikkhuno upasaṅkamitvā
@Footnote: 1 Ma. satova.
Imā  dasa  saññā  bhāseyyāsi  ṭhānaṃ  kho  panetaṃ vijjati yaṃ girimānandassa
bhikkhuno  imā  dasa saññā sutvā so ābādho ṭhānaso paṭipassambheyyāti.
Athakho   āyasmā   ānando   bhagavato   santike   imā   dasa  saññā
uggahetvā    yenāyasmā    girimānando   tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā
āyasmato  girimānandassa  imā  dasa  saññā  abhāsi . Athakho āyasmato
girimānandassa  imā  dasa  saññā  sutvā  so ābādho ṭhānaso paṭipassambhi
vuṭṭhahi   1-   cāyasmā   girimānando   tamhā  ābādhā  tathā  pahīno
ca panāyasmato girimānandassa so ābādho ahosīti.
                    Sacittavaggo paṭhamo.
                        Tassuddānaṃ
          sacittasārīputtā ca            ṭhiti ca samathena ca
          parihānā dve saññā 2-   mūlā pabbajitābadho 3-.
                     -------------
                     Yamakavaggo dutiyo
     [61]   Purimā   bhikkhave   koṭi   na  paññāyati  avijjāya  ito
pubbe  avijjā  nāhosi  atha  pacchā  sambhavīti  4-  evañcetaṃ  bhikkhave
vuccati   atha   ca   pana   paññāyati   idappaccayā  avijjāti  avijjampahaṃ
bhikkhave   sāhāraṃ   vadāmi   no   anāhāraṃ   ko  cāhāro  avijjāya
pañca    nīvaraṇātissa   vacanīyaṃ   pañcapahaṃ   bhikkhave   nīvaraṇe   sāhāre
@Footnote: 1 Po. vuṭṭhāhi. Yu. uṭṭhahi. 2 Ma. parihāno ca dvesaññā.
@3 Po. pabbajitaṃ dhiroti. Ma. pabbajitaṃ girīti. Yu. pabbajitāgirīti.
@4 Po. Ma. samabhavīti. aparaṃpi īdisameva.
Vadāmi   no   anāhāre   ko   cāhāro   pañcannaṃ   nīvaraṇānaṃ   tīṇi
duccaritānītissa   vacanīyaṃ   tīṇipahaṃ  bhikkhave  duccaritāni  sāhārāni  vadāmi
no  anāhārāni  ko  cāhāro  tiṇṇaṃ  duccaritānaṃ indriyāsaṃvarotissa 1-
vacanīyaṃ   indriyāsaṃvarampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ   vadāmi   no  anāhāraṃ
ko    cāhāro   indriyāsaṃvarassa   asatāsampajaññantissa   2-   vacanīyaṃ
asatāsampajaññampahaṃ  bhikkhave  sāhāraṃ  vadāmi  no  anāhāraṃ ko cāhāro
asatāsampajaññassa     ayoniso    manasikārotissa    vacanīyaṃ    ayoniso
manasikārampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ  vadāmi  no  anāhāraṃ  ko  cāhāro
ayoniso     manasikārassa     assaddhiyantissa    vacanīyaṃ    assaddhiyampahaṃ
bhikkhave   sāhāraṃ   vadāmi   no  anāhāraṃ  ko  cāhāro  assaddhiyassa
assaddhammassavanantissa   vacanīyaṃ   assaddhammassavanampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ
vadāmi  no  anāhāraṃ ko cāhāro assaddhammassavanassa asappurisasaṃsevotissa
vacanīyaṃ
     {61.1}  iti  kho bhikkhave asappurisasaṃsevo paripūro assaddhammassavanaṃ
paripūreti  assaddhammassavanaṃ  paripūraṃ  assaddhiyaṃ  paripūreti  assaddhiyaṃ paripūraṃ
ayoniso  manasikāraṃ  paripūreti  ayoniso manasikāro paripūro asatāsampajaññaṃ
paripūreti  asatāsampajaññaṃ  paripūraṃ  indriyāsaṃvaraṃ  paripūreti  indriyāsaṃvaro
paripūro  tīṇi  duccaritāni  paripūreti  tīṇi duccaritāni paripūrāni pañca nīvaraṇe
paripūrenti  pañca  nīvaraṇā paripūrā avijjaṃ paripūrenti evametissā avijjāya
āhāro   hoti   evañca   pāripūri   seyyathāpi  bhikkhave  uparipabbate
@Footnote: 1 Ma. indriyaasaṃvarotissa .  2 Po. asatiasampajaññantissa.
Thullaphusitake  deve  vassante  deve  gaḷagaḷāyante 1- taṃ udakaṃ yathāninnaṃ
pavattamānaṃ    pabbatakandarapadarasākhā    paripūreti    pabbatakandarapadarasākhā
paripūrā   kusubbhe   2-   paripūrenti   kusubbhā   paripūrā   mahāsobbhe
paripūrenti    mahāsobbhā   paripūrā   kunnadiyo   paripūrenti   kunnadiyo
paripūrā   mahānadiyo   paripūrenti   mahānadiyo  paripūrā  mahāsamuddaṃ  3-
sāgaraṃ   paripūrenti   evametassa   mahāsamuddassa   sāgarassa   āhāro
hoti evañca pāripūri
     {61.2}   evameva   kho   bhikkhave   asappurisasaṃsevo   paripūro
assaddhammassavanaṃ     paripūreti    assaddhammassavanaṃ    paripūraṃ    assaddhiyaṃ
paripūreti   assaddhiyaṃ   paripūraṃ   ayoniso  manasikāraṃ  paripūreti  ayoniso
manasikāro     paripūro    asatāsampajaññaṃ    paripūreti    asatāsampajaññaṃ
paripūraṃ  indriyāsaṃvaraṃ  paripūreti  indriyāsaṃvaro  paripūro  tīṇi duccaritāni
paripūreti   tīṇi   duccaritāni  paripūrāni  pañca  nīvaraṇe  paripūrenti  pañca
nīvaraṇā   paripūrā  avijjaṃ  paripūrenti  evametissā  avijjāya  āhāro
hoti evañca pāripūri.
     {61.3}  Vijjāvimuttimpahaṃ  bhikkhave sāhāraṃ vadāmi no anāhāraṃ ko
cāhāro  vijjāvimuttiyā  satta  bojjhaṅgātissa  vacanīyaṃ  sattapahaṃ  bhikkhave
bojjhaṅge   sāhāre   vadāmi  no  anāhāre  ko  cāhāro  sattannaṃ
bojjhaṅgānaṃ   cattāro   satipaṭṭhānātissa   vacanīyaṃ  cattāropahaṃ  bhikkhave
satipaṭṭhāne   sāhāre   vadāmi  no  anāhāre  ko  cāhāro  catunnaṃ
satipaṭṭhānānaṃ   tīṇi   sucaritānītissa   vacanīyaṃ   tīṇipahaṃ  bhikkhave  sucaritāni
sāhārāni   vadāmi   no   anāhārāni  ko  cāhāro  tiṇṇaṃ  sucaritānaṃ
@Footnote: 1 Po. Ma. deve gaḷagaḷāyanteti ime pāṭhā natthi. Yu. galagalāyante. 2 Po.
@kusambhe. Ma. kusombhe. aññattha evaṃ ñātabbaṃ. 3 Po. sabbatthavāresu samuddaṃ.
Indriyasaṃvarotissa   vacanīyaṃ   indriyasaṃvarampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ  vadāmi
no    anāhāraṃ    ko   cāhāro   indriyasaṃvarassa   satisampajaññantissa
vacanīyaṃ   satisampajaññampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ   vadāmi   no   anāhāraṃ
ko    cāhāro    satisampajaññassa    yoniso   manasikārotissa   vacanīyaṃ
yoniso   manasikārampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ  vadāmi  no  anāhāraṃ  ko
cāhāro   yoniso   manasikārassa  saddhātissa  vacanīyaṃ  saddhampahaṃ  bhikkhave
sāhāraṃ  vadāmi  no  anāhāraṃ  ko  cāhāro saddhāya saddhammassavanantissa
vacanīyaṃ   saddhammassavanampahaṃ  bhikkhave  sāhāraṃ  vadāmi  no  anāhāraṃ  ko
cāhāro saddhammassavanassa sappurisasaṃsevotissa vacanīyaṃ
     {61.4}  iti  kho  bhikkhave  sappurisasaṃsevo  paripūro saddhammassavanaṃ
paripūreti  saddhammassavanaṃ  paripūraṃ  saddhaṃ  paripūreti  saddhā  paripūrā yoniso
manasikāraṃ  paripūreti  yoniso  manasikāro  paripūro  satisampajaññaṃ  paripūreti
satisampajaññaṃ   paripūraṃ   indriyasaṃvaraṃ   paripūreti   indriyasaṃvaro   paripūro
tīṇi    sucaritāni    paripūreti    tīṇi   sucaritāni   paripūrāni   cattāro
satipaṭṭhāne  paripūrenti  cattāro  satipaṭṭhānā  paripūrā  satta bojjhaṅge
paripūrenti    satta    bojjhaṅgā    paripūrā   vijjāvimuttiṃ   paripūrenti
evametissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti evañca pāripūri
     {61.5}   seyyathāpi  bhikkhave  uparipabbate  thullaphusitake   deve
vassante    deve   gaḷagaḷāyante   taṃ   udakaṃ   yathāninnaṃ   pavattamānaṃ
pabbatakandarapadarasākhā          paripūreti         pabbatakandarapadarasākhā
paripūrā       kusubbhe       paripūrenti       kusubbhā       paripūrā
Mahāsobbhe   paripūrenti   mahāsobbhā   paripūrā   kunnadiyo  paripūrenti
kunnadiyo    paripūrā    mahānadiyo    paripūrenti   mahānadiyo   paripūrā
mahāsamuddaṃ   sāgaraṃ   paripūrenti   evametassa   mahāsamuddassa  sāgarassa
āhāro  1-  hoti  evañca pāripūri evameva kho bhikkhave sappurisasaṃsevo
paripūro   saddhammassavanaṃ  paripūreti  saddhammassavanaṃ  paripūraṃ  saddhaṃ  paripūreti
saddhā   paripūrā   yoniso   manasikāraṃ   paripūreti   yoniso  manasikāro
paripūro    satisampajaññaṃ   paripūreti   satisampajaññaṃ   paripūraṃ   indriyasaṃvaraṃ
paripūreti    indriyasaṃvaro   paripūro   tīṇi   sucaritāni   paripūreti   tīṇi
sucaritāni    paripūrāni   cattāro   satipaṭṭhāne   paripūrenti   cattāro
satipaṭṭhānā   paripūrā   satta   bojjhaṅge  paripūrenti  satta  bojjhaṅgā
paripūrā  vijjāvimuttiṃ  paripūrenti  evametissā  vijjāvimuttiyā  āhāro
hoti evañca pāripūrīti.



             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 24 page 1-124. http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=24&item=1&items=61              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=24&item=1&items=61&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=24&item=1&items=61              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=24&item=1&items=61              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=24&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=7151              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=7151              Contents of The Tipitaka Volume 24 http://84000.org/tipitaka/read/?index_24

แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :