บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
TIPITAKA Volume 25 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 17 : Sutta. Khu. khuddakapāṭho-dhammapadagāthā-udānaṃ-itivuttakaṃ-suttanipāto
Suttanipāte uragavaggassa dvādasamaṃ munisuttaṃ [313] |313.632| 12 Santhavāto bhayaṃ jātaṃ kiketā jāyate rajo aniketamasanthavaṃ etaṃ ve munidassanaṃ. |313.633| Yo jātamucchijja na ropayeyya jāyantamassa nānuppavecche tamāhu ekaṃ muninaṃ carantaṃ @Footnote: 1 Po. Ma. nibbānaṃ padamaccutaṃ. 2 Ma. dvipādakoyaṃ . 3 Ma. parihārati. Addakkhi so santipadaṃ mahesi. |313.634| Saṅkhāya vatthūni pamāya 1- bījaṃ sinehamassa nānuppavecche sa ve muni jātikhayantadassī takkaṃ pahāya na upeti saṅkhaṃ. |313.635| Aññāya sabbāni nivesanāni anikāmayaṃ aññatarampi tesaṃ sa ve muni vītagedho agiddho nāyūhatī pāragato hi hoti. |313.636| Sabbābhibhuṃ sabbaviduṃ sumedhaṃ sabbesu dhammesu anūpalittaṃ sabbañjahaṃ taṇhakkhaye vimuttaṃ taṃ vāpi dhīrā muni 2- vedayanti. |313.637| Paññābalaṃ sīvalatūpapannaṃ samāhitaṃ jhānarataṃ satīmaṃ saṅgā pamuttaṃ akhilaṃ anāsavaṃ taṃ vāpi dhīrā muni 4- vedayanti. |313.638| Ekaṃ carantaṃ muni 3- appamattaṃ nindāpasaṃsāsu avedhamānaṃ sīhaṃva saddesu asantasantaṃ @Footnote: 1 Po. pahāya. 2-3-4 Yu. muniṃ. Vātaṃva jālamhi asajjamānaṃ padumaṃva 1- toyena alimpamānaṃ 2- netāramaññesamanaññaneyyaṃ taṃ vāpi dhīrā muni vedayanti. |313.639| Yo ogahaṇe thambhorivābhijāyati yasmiṃ pare vācāpariyantaṃ vadanti taṃ vītarāgaṃ susamāhitindriyaṃ taṃ vāpi dhīrā muni vedayanti. |313.640| Yo ve ṭhitatto tasaraṃva ujjuṃ 3- jigucchati kammehi pāpakehi vīmaṃsamāno visamaṃ samañca taṃ vāpi dhīrā muni vedayanti. |313.641| Yo saññatatto na karoti pāpaṃ daharo ca majjho ca munī yatatto arosaneyyo na 4- roseti kañci taṃ vāpi dhīrā muni vedayanti. |313.642| Yadaggato majjhato sesato vā piṇḍaṃ labhetha paradattūpajīvī nālaṃ thutuṃ nāpi 5- nipaccavādī taṃ vāpi dhīrā muni vedayanti. @Footnote: 1 Ma. padmaṃva. 2 Po. Ma. Yu. alippamānaṃ. 3 Po. Ma. ujjū. 4 Ma. @na so roseti. Yu. so na roseti . 5 Ma. Yu. nopi. |313.643| Muniṃ carantaṃ virataṃ methunasmā yo yobbane na 1- upanibhajjhate kvaci madappamādā virataṃ vippayuttaṃ taṃ vāpi dhīrā muni vedayanti. |313.644| Aññāya lokaṃ paramatthadassiṃ oghaṃ samuddaṃ atitariya tādiṃ taṃ chinnaganthaṃ asitaṃ anāsavaṃ taṃ vāpi dhīrā muni vedayanti. |313.645| Asmā ubho dūravihāravuttino gihī 2- dāraposī amamo ca subbato parapāṇarodhāya gihī asaññato niccaṃ munī rakkhati pāṇine yato. |313.646| Sikhī yathā nīlagivo 3- vihaṅgamo haṃsassa nopeti javaṃ kudācanaṃ evaṃ gihī nānukaroti bhikkhuno munino vivittassa vanamhi jhāyatoti. Munisuttaṃ dvādasamaṃ. Uragavaggo paṭhamo tassuddānaṃ urago dhaniyo khagga 4- visāṇo kasi 5- cunda ca @Footnote: 1 Ma. no. 2 Yu. gihi . 3 Yu. nīlagīvo . 4 Ma. Yu. ceva. 5 Ma. Yu. @visāṇañca tathā kasi. Parābhavo vasalo metta hemavatāḷavako atha vijayaṃ muni uraga vaggaṃ vadanti bārasa. ------------ Suttanipāte dutiyo cūḷavaggo paṭhamaṃ ratanasuttaṃ [314] |314.647| 1 Yānīdhabhūtāni samāgatāni bhummāni vā yāni va antalikkhe sabbeva bhūtā sumanā bhavantu |314.648| athopi sakkacca suṇantu bhāsitaṃ tasmā hi bhūtā nisāmetha sabbe mettaṃ karotha mānusiyā pajāya. Divā ca ratto ca haranti ye baliṃ tasmā hi ne rakkhatha appamattā. |314.649| Yaṃ kiñci vittaṃ idha vā huraṃ vā saggesu vā yaṃ ratanaṃ paṇītaṃ na no samaṃ atthi tathāgatena idampi buddhe ratanaṃ paṇītaṃ. Etena saccena suvatthi hotu. |314.650| Khayaṃ virāgaṃ amataṃ paṇītaṃ Yadajjhagā sakyamunī samāhito na tena dhammena samatthi kiñci idampi dhamme ratanaṃ paṇītaṃ. Etena saccena suvatthi hotu. |314.651| Yambuddhaseṭṭho 1- parivaṇṇayī suciṃ samādhimānantarikaññamāhu samādhinā tena samo na vijjati idampi dhamme ratanaṃ paṇītaṃ. Etena saccena suvatthi hotu. |314.652| Ye puggalā aṭṭhasataṃ pasaṭṭhā cattāri etāni yugāni honti te dakkhiṇeyyā sugatassa sāvakā etesu dinnāni mahapphalāni idampi saṅghe ratanaṃ paṇītaṃ. Etena saccena suvatthi hotu. |314.653| Ye suppayuttā manasā daḷhena nikkāmino gotamasāsanamhi te pattipattā amataṃ vigayha laddhā mudhā nibbutiṃ bhuñjamānā idampi saṅghe ratanaṃ paṇītaṃ. @Footnote: 1 Ma. yaṃ .... Etena saccena suvatthi hotu. |314.654| Yathindakhīlo paṭhaviṃ sito siyā catubbhi vātebhi asampakampiyo tathūpamaṃ sappurisaṃ vadāmi yo ariyasaccāni avecca passati idampi saṅghe ratanaṃ paṇītaṃ. Etena saccena suvatthi hotu. |314.655| Ye ariyasaccāni vibhāvayanti gambhīrapaññena sudesitāni kiñcāpi te honti bhusappamattā na te bhavaṃ aṭṭhamamādiyanti idampi saṅghe ratanaṃ paṇītaṃ. Etena saccena suvatthi hotu. |314.656| Sahāvassa dassanasampadāya tayassu dhammā jahitā bhavanti sakkāyadiṭṭhi vicikicchitañca sīlabbataṃ vāpi yadatthi kiñci |314.657| catūhapāyehi ca vippamutto cha 1- cābhiṭhānāni abhabbo 2- kātuṃ idampi saṅghe ratanaṃ paṇītaṃ. @Footnote: 1 Ma. chaccābhiṭhānāni. 2 Ma. abhabba kātuṃ. Etena saccena suvatthi hotu. |314.658| Kiñcāpi so kammaṃ 1- karoti pāpakaṃ kāyena vācāyuda cetasā vā abhabbo so tassa paṭicchadāya abhabbatā diṭṭhapadassa vuttā idampi saṅghe ratanaṃ paṇītaṃ. Etena saccena suvatthi hotu. |314.659| Vanappagumbe yathā phussitagge gimhānamāse paṭhamasmiṃ gimhe tathūpamaṃ dhammavaraṃ adesayi nibbānagāmiṃ paramaṃ hitāya idampi buddhe ratanaṃ paṇītaṃ. Etena saccena suvatthi hotu. |314.660| Varo varaññū varado varāharo anuttaro dhammavaraṃ adesayi idampi buddhe ratanaṃ paṇītaṃ. Etena saccena suvatthi hotu. |314.661| Khīṇaṃ purāṇaṃ navaṃ natthi sambhavaṃ virattacittāyatike 2- bhavasmiṃ te khīṇabījā aviruḷhichandā @Footnote: 1 Ma. kamma . 2 Po. Yu. virattacittā āyatike. Nibbanti dhīrā yathāyampadīpo 1- idampi saṅghe ratanaṃ paṇītaṃ. Etena saccena suvatthi hotu. |314.662| Yānīdha bhūtāni samāgatāni bhummāni vā yāni va antalikkhe tathāgataṃ devamanussapūjitaṃ buddhaṃ namassāma suvatthi hotu. |314.663| Yānīdha bhūtāni samāgatāni bhummāni vā yāni va antalikkhe tathāgataṃ devamanussapūjitaṃ dhammaṃ namassāma suvatthi hotu. |314.664| Yānīdha bhūtāni samāgatāni bhummāni vā yāni va antalikkhe tathāgataṃ devamanussapūjitaṃ saṅghaṃ namassāma suvatthi hotu. Ratanasuttaṃ paṭhamaṃ. ----------- @Footnote: 1 Ma. yathāyaṃ. Suttanipāte dutiyassa cūḷavaggassa dutiyaṃ āmagandhasuttaṃ [315] |315.665| 2 Sāmākaciṅgulakacīnakāni 1- ca pattapphalaṃ mūlapphalaṃ gavipphalaṃ dhammena laddhaṃ satamassamānā na kāmakāmā alikaṃ bhaṇanti. |315.666| Yadassamāno sukataṃ suniṭṭhitaṃ parehi dinnaṃ payataṃ paṇītaṃ sālīnamannaṃ paribhuñjamāno so bhuñjasī 2- kassapa āmagandhaṃ. |315.667| Na āmagandho mama kappatīti icceva tvaṃ bhāsati brahmabandhu sālīnamannaṃ paribhuñjamāno sakuntamaṃsehi susaṅkhatehi. Pucchāmi taṃ kassapa etamatthaṃ kathaṃpakāro tava āmagandho |315.668| pāṇātipāto vadhachedabandhanaṃ theyyaṃ musāvādo nikatī vañcanāni ca ajjhenakuttaṃ 3- paradārasevanā esāmagandho na hi maṃsabhojanaṃ. @Footnote: 1 Ma. ... ciṅgūlaka .... Yu. sāmākaḍiṅgalakacīnākāni ca. 2 Yu. bhuñjatī. @3 Yu. ajjena kujjaṃ. |315.669| Ye idha kāmesu asaññatā janā rasesu giddhā 1- asucīkamissatā 2- natthīkadiṭṭhī 3- visamā durannayā esāmagandho na hi maṃsabhojanaṃ. |315.670| Ye lūkhasā dāruṇa 4- piṭṭhimaṃsikā mittadduno nikkaruṇātimānino adānasīlā na ca denti kassaci esāmagandho na hi maṃsabhojanaṃ. |315.671| Kodho mado thambho paccuṭṭhāpanā 5- ca māyā ussuyā 6- bhassasamussayo ca mānātimāno ca asabbhi santhavo esāmagandho na hi maṃsabhojanaṃ. |315.672| Ye pāpasīlā iṇaghā ca sūcakā 7- vohārakūṭā idha pāṭirūpikā narādhamā yedha karonti kibbisaṃ esāmagandho na hi maṃsabhojanaṃ. |315.673| Ye idha pāṇesu asaññatā janā paresamādāya vihesamuyyutā dussīlaluddhā pharusā anādarā @Footnote: 1 Po. gedhā. 2 Po. asucibhāvamissitā. Ma. asucibhāvamassitā. @Yu. asucīkamissitā. 3 Ma. natthikadiṭṭhī. Yu. natthikadiṭṭhi. @4 Po. Ma. Yu. dāruṇā. 5 Po. Ma. paccupaṭṭhāpanā . 6 Po. Yu. ussuyyā. @Ma. usūyā. 7 Po. Ma. Yu. iṇaghātasucakā. Esāmagandho na hi maṃsabhojanaṃ. |315.674| Etesu giddhā viruddhātipātino niccuyyutā pecca tamaṃ vajanti ye patanti sattā nirayaṃ avaṃsirā esāmagandho na hi maṃsabhojanaṃ. |315.675| Na macchamaṃsaṃ 1- nānāsakattaṃ na naggiyaṃ (na 2- muṇḍiyaṃ jaṭā 3- jallaṃ kharājināni) nāggihutassupasevanā 4- ye vāpi loke amarā bahū tapā mantāhutī yaññamutūpasevanā sodhenti maccaṃ avitiṇṇakaṅkhaṃ. |315.676| Yo 5- tesu gutto viditindriyo care dhamme ṭhito ajjavamaddave rato saṅgātigo sabbadukkhappahīno na limpati diṭṭhasutesu dhīro. |315.677| Iccetamatthaṃ bhagavā punappunaṃ akkhāsi naṃ vedayi mantapāragū citrāhi gāthāhi munippakāsayi 6- nirāmagandho asito durannayo. |315.678| Sutvāna buddhassa subhāsitaṃ padaṃ @Footnote: 1 Ma. na macchamaṃsānamanāsakattaṃ 2 Yu. nasaddo natthi 3 Po. na muṇḍiyaṃ jaṭā na @jallā. 4 Po. ... aggihutassupasevanā. Yu. kharājinānivā nāggihutassupasevanāva @yā. 5 Yu. so. 6 Ma. munī. Nirāmagandhaṃ sabbadukkhappanudaṃ 1- nīcamano vandi tathāgatassa tattheva pabbajjamarocayitthāti. Āmagandhasuttaṃ dutiyaṃ. --------- Suttanipāte dutiyassa cūḷavaggassa tatiyaṃ hirisuttaṃ [316] |316.679| 3 Hirintarantaṃ vijigucchamānaṃ sakhāhamasmi 2- iti bhāsamānaṃ sayhāni kammāni anādiyantaṃ neso mamanti iti naṃ vijaññā. |316.680| Ananvayaṃ piyaṃ vācaṃ yo mittesu pakubbati akarontaṃ bhāsamānaṃ parijānanti paṇḍitā. |316.681| Na so mitto yo sadā appamatto bhedāsaṅkī randhamevānupassī yasmiṃ ca seti urasīva putto sa ve mitto yo parehi abhejjo 3-. |316.682| Pāmujjakaraṇaṃ ṭhānaṃ pasaṃsāvahanaṃ sukhaṃ phalānisaṃso bhāveti vahanto porisaṃ dhuraṃ. |316.683| Pavivekarasaṃ pitvā rasaṃ upasamassa ca @Footnote: 1 Ma. Yu. sabbadukkhappanūdanaṃ . 2 Po. tavāhamasmi. Ma. tavāhamasmi. @3 Po. abhajjo. Niddaro hoti nippāpo dhammapītirasaṃ pivanti. Hirisuttaṃ tatiyaṃ. ---------- Suttanipāte dutiyassa cūḷavaggassa catutthaṃ maṅgalasuttaṃ [317] 4 Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi . ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi [318] |318.684| Bahūdevā manussā ca maṅgalāni acintayuṃ ākaṅkhamānā sotthānaṃ brūhi maṅgalamuttamaṃ. |318.685| Asevanā ca bālānaṃ paṇḍitānañca sevanā pūjā ca pūjanīyānaṃ 1- etammaṅgalamuttamaṃ 2-. |318.686| Paṭirūpadesavāso ca pubbe ca katapuññatā attasammāpaṇidhi ca etammaṅgalamuttamaṃ. |318.687| Bāhusaccañca sippañca vinayo ca susikkhito subhāsitā ca yā vācā etammaṅgalamuttamaṃ. |318.688| Mātāpituupaṭṭhānaṃ puttadārassa saṅgaho @Footnote: 1 Ma. pūjaneyyānaṃ. 2 Ma. etaṃ .... Anākulā ca kammantā etammaṅgalamuttamaṃ |318.689| dānañca dhammacariyā ca ñātakānañca saṅgaho anavajjāni kammāni etammaṅgalamuttamaṃ. |318.690| Āratī virati pāpā majjapānā ca saññamo appamādo ca dhammesu etammaṅgalamuttamaṃ. |318.691| Gāravo ca nivāto ca santuṭṭhī 1- ca kataññutā kālena dhammassavanaṃ etammaṅgalamuttamaṃ. |318.692| Khantī ca sovacassatā samaṇānañca dassanaṃ kālena dhammasākacchā etammaṅgalamuttamaṃ. |318.693| Tapo ca brahmacariyañca 2- ariyasaccānadassanaṃ nibbānasacchikiriyā ca etammaṅgalamuttamaṃ. |318.694| Phuṭṭhassa lokadhammehi cittaṃ yassa na kampati asokaṃ virajaṃ khemaṃ etammaṅgalamuttamaṃ. |318.695| Etādisāni katvāna sabbatthamaparājitā sabbattha sotthiṃ gacchanti tantesaṃ maṅgalamuttamanti. Maṅgalasuttaṃ catutthaṃ. ----------- @Footnote: 1 Ma. santuṭṭhi. 2 Yu. brahmacariyā ca. Suttanipāte dutiyassa cūḷavaggassa pañcamaṃ sūcilomasuttaṃ [319] 5 Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā gayāyaṃ viharati ṭaṅkitamañce sūcilomayakkhassa 1- bhavane . tena kho pana samayena kharo ca yakkho sūcilomo ca yakkho bhagavato avidūre atikkamanti . Atha kho kharo yakkho sūcilomaṃ yakkhaṃ etadavoca eso samaṇoti . Neso samaṇo samaṇako eso yāva 2- ahaṃ pajānāmi yadi vā [3]- samaṇo yadi vā [4]- samaṇakoti. {319.1} Atha kho sūcilomo yakkho yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavato kāyaṃ upanāmesi . atha kho bhagavā kāyaṃ apanāmesi . atha kho sūcilomo yakkho bhagavantaṃ etadavoca bhāyasi maṃ samaṇāti . na khvāhantaṃ āvuso bhāyāmi api ca [5]- te samphasso pāpakoti. {319.2} Pañhantaṃ samaṇa pucchissāmi sace me na byākāsi cittaṃ vā te khipissāmi hadayaṃ vā te phālessāmi pādesu vā gahetvā pāragaṅgāya khipissāmīti. {319.3} Na khvāhantaṃ āvuso passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya yo me cittaṃ vā khipeyya hadayaṃ vā phāleyya pādesu vā gahetvā pāragaṅgāya khipeyya api ca tvaṃ āvuso puccha yadākaṅkhasīti . Atha kho sūcilomo yakkho bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi [320] |320.696| Rāgo ca doso ca kutonidānā @Footnote: 1 Ma. Yu. sūcilomassa yakkhassa. 2 Ma. yāvāhaṃ. Yu. yāva jānāmi. @3-4 Ma. Yu. so. 5 Yu. kho. Aratī ratī lomahaṃso kutojā kuto samuṭṭhāya mano vitakkā kumārakā dhaṅkamivossajanti 1-. |320.697| Rāgo ca doso ca itonidānā aratī ratī lomahaṃso itojā ito samuṭṭhāya mano vitakkā kumārakā dhaṅkamivossajanti 2-. |320.698| Snehajā attasambhūtā nigrodhasseva khandhajā puthū visattā kāmesu māluvāva vitatā vane. |320.699| Ye naṃ pajānanti yatonidānaṃ te naṃ vinodenti suṇohi yakkha tathuttaraṃ 3- oghamimaṃ taranti atiṇṇapubbaṃ apunabbhavāyāti. Sūcilomasuttaṃ pañcamaṃ. ------------- Suttanipāte dutiyassa cūḷavaggassa chaṭṭhaṃ dhammacariyasuttaṃ [321] |321.700| 6 Dhammacariyaṃ brahmacariyaṃ etadāhu vasuttamaṃ pabbajitopi ce hoti agārasmā 4- anagāriyaṃ. |321.701| So ce mukharajātiko vihesābhirato migo 5- @Footnote: 1-2 Yu. vaṅka .... 3 Po. taduttaraṃ. Ma. Yu. te duttaraṃ 4 Ma. agārā. @5 Ma. Yu. mago. Jīvitaṃ tassa pāpiyo rajaṃ vaḍḍheti attano. |321.702| Kalahābhirato bhikkhu mohadhammena āvuto 1- akkhātampi na jānāti dhammaṃ buddhena desitaṃ. |321.703| Vihesaṃ bhāvitattānaṃ avijjāya purakkhato saṅkilesaṃ na jānāti maggaṃ nirayagāminaṃ |321.704| vinipātaṃ samāpanno gabbhā gabbhaṃ tamā tamaṃ sa ve tādisako bhikkhu pecca dukkhaṃ nigacchati. |321.705| Gūdhakūpo 2- yathā assa sampuṇṇo gaṇavassiko yo ca evarūpo assa dubbisodho hi saṅgaṇo. |321.706| Yaṃ evarūpaṃ jānātha bhikkhavo gehanissitaṃ pāpicchaṃ pāpasaṅkappaṃ pāpaācāragocaraṃ. |321.707| Sabbe samaggā hutvāna abhinibbijjiyātha 3- naṃ karaṇḍaṃ 4- va niddhamatha kasambuṃ avakassatha 5- |321.708| tato palāse 6- vāhetha assamaṇe samaṇamānine. Niddhamitvāna pāpicche pāpaācāragocare |321.709| suddhā suddhehi saṃvāsaṃ kappayavho patissatā 7- tato samaggā nipakā dukkhassantaṃ karissathāti. Dhammacariyasuttaṃ chaṭṭhaṃ. @Footnote: 1 Yu. āvaṭo. 2 Ma. Yu. gūthakūpo. 3 Ma. abhinibbajjiyātha. Yu. abhinibbijjayātha. @4 Po. kāraṇḍaṃva. Ma. Yu. kāraṇḍavaṃ. 5 Ma. Yu. apakassatha. 6 Ma. yu palāpe. @7 Po. patissavā. Suttanipāte dutiyassa cūḷavaggassa sattamaṃ brāhmaṇadhammikasuttaṃ [322] 7 Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . atha kho sambahulā kosalakā brāhmaṇamahāsālā jiṇṇā vuḍḍhā mahallakā addhagatā vayo anuppattā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu . ekamantaṃ nisinnā kho te brāhmaṇamahāsālā bhagavantaṃ etadavocuṃ sandissanti nu kho bho gotama etarahi brāhmaṇā porāṇānaṃ brāhmaṇānaṃ brāhmaṇadhammeti . na kho brāhmaṇā sandissanti etarahi brāhmaṇā porāṇānaṃ brāhmaṇānaṃ brāhmaṇadhammeti . Sādhu no bhavaṃ [1]- gotamo porāṇānaṃ brāhmaṇānaṃ brāhmaṇadhammaṃ bhāsatu sace bhoto gotamassa agarūti . tena hi brāhmaṇā suṇātha sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmīti . evaṃ bhoti kho te brāhmaṇa- mahāsālā bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca [323] |323.710| Isayo pubbakā āsuṃ saññatattā tapassino pañca kāmaguṇe hitvā attadatthamacārisuṃ |323.711| na pasū brāhmaṇānāsuṃ na hiraññaṃ na dhāniyaṃ sajjhāyadhanadhaññāsuṃ brahmaṃ nidhiṃ apālayuṃ 2- @Footnote: 1 Po. so. 2 Po. brahmanidhimapālayuṃ. Ma. Yu. brahmaṃ nidhimapālayuṃ. |323.712| Yaṃ nesaṃ pakataṃ āsi dvārabhattaṃ upaṭṭhitaṃ saddhāpakatamesānaṃ dātave tadamaññisuṃ. |323.713| Nānārattehi vatthehi sayanehāvasathehi ca phītā janapadā raṭṭhā te namassiṃsu brāhmaṇe. |323.714| Avajjhā brāhmaṇā āsuṃ ajeyyā dhammarakkhitā na ne koci nivāresi kuladvāresu sabbaso. |323.715| Aṭṭhacattāḷīsaṃ vassāni (komāra) brahmacariyaṃ cariṃsu te vijjācaraṇapariyeṭṭhiṃ 1- acaruṃ brāhmaṇā pure. |323.716| Na brāhmaṇā aññamagamuṃ napi bhariyaṃ kiṇiṃsu te sampiyeneva saṃvāsaṃ saṅgantvā samarocayuṃ. |323.717| Aññatra tamhā samayā utuveramaṇimpati 2- antarā methunaṃ dhammaṃ nāssu gacchanti brāhmaṇā. |323.718| Brahmacariyañca sīlañca ajjavaṃ maddavaṃ tapaṃ soraccaṃ avihiṃsañca khantiñcāpi avaṇṇayuṃ. |323.719| Yo nesaṃ paramo āsi brahmā daḷhaparakkamo sa vāpi methunaṃ dhammaṃ supinantena 3- nāgamā. |323.720| Tassa vattamanusikkhantā idheke viññujātikā brahmacariyañca sīlañca khantiñcāpi avaṇṇayuṃ. |323.721| Taṇḍulaṃ sayanaṃ vatthaṃ sappitelañca yāciya dhammena samodhānetvā 4- tato yaññamakappayuṃ @Footnote: 1 Yu. ... pariyiṭṭhiṃ . 2 Po. utuveramaṇīpati 3 Po. Ma. supinantepi @4 Yu. samudānetvā. |323.722| Upaṭṭhitasmiṃ yaññasmiṃ nāssu gāvo haniṃsu te. Yathā mātā pitā bhātā aññe vāpi ca ñātakā gāvo no paramā mittā yāsu jāyanti osathā. |323.723| Annadā baladā cetā vaṇṇadā sukhadā tathā etamatthavasaṃ ñatvā nāssu gāvo haniṃsu te. |323.724| Sukhumālā mahākāyā vaṇṇavanto yasassino brāhmaṇā sehi dhammehi kiccākiccesu ussukā yāya 1- loke avattiṃsu sukhamedhitthayampajā. |323.725| Tesaṃ āsi vipallāso disvāna aṇuto aṇuṃ rājino ca viyākāraṃ nāriyo ca samalaṅkatā |323.726| rathe cājaññasaṃyutte sukate citrasibbane nivesane nivese ca vibhatte bhāgaso mite |323.727| gomaṇḍalaparibyuḷhaṃ 2- nārivaragaṇāyutaṃ uḷāraṃ mānusaṃ bhogaṃ abhijjhāyiṃsu brāhmaṇā. |323.728| Te tattha mante ganthetvā okkākaṃ tadupāgamuṃ pahūtadhanadhaññosi (yajassu bahu te vittaṃ) yajassu bahu te dhanaṃ. |323.729| Tato ca rājā saññatto brāhmaṇehi rathesabho assamedhaṃ purisamedhaṃ (sammāpāsaṃ) vājapeyyaṃ niraggaḷaṃ. @Footnote: 1 Po. Ma. yāva . 2 Yu. paribbūḷhaṃ. Ete yāge yajitvāna brāhmaṇānaṃ adā dhanaṃ |323.730| gāvo sayanañca vatthañca nāriyo ca samalaṅkatā rathe cājaññasaṃyutte sukate citrasibbane 1- |323.731| nivesanāni rammāni suvibhattāni sabbaso 2- nānādhaññassa pūretvā brāhmaṇānaṃ adā dhanaṃ. |323.732| Te ca tattha dhanaṃ laddhā sannidhiṃ samarocayuṃ tesaṃ icchāvatiṇṇānaṃ bhiyyo taṇhā pavaḍḍhatha te tattha mante ganthetvā okkākaṃ punamupāgamuṃ. |323.733| Yathā āpo ca paṭhavī ca hiraññaṃ dhanadhāniyaṃ evaṃ gāvo manussānaṃ parikkhāro so hi pāṇinaṃ yajassu bahu te vittaṃ yajassu bahu te dhanaṃ. |323.734| Tato ca rājā saññatto brāhmaṇehi rathesabho nekā satasahassiyo gāvo yaññe aghātayi. |323.735| Na pādā na visāṇena nāssu hiṃsanti kenaci gāvo eḷakasamānā soratā kumbhadūhanā tā visāṇe gahetvāna rājā satthena ghātayi. |323.736| Tato ca devā pitaro indo asurarakkhasā adhammo iti pakkanduṃ yaṃ sattaṃ nipatī gave. |323.737| Tayo rogā pure āsuṃ icchā anasanañjarā pasūnañca samārambhā aṭṭhānavutimāgamuṃ. @Footnote: 1 Ma. sabbattha cittasibbaneti dissati. 2 Ma. Yu. bhāgaso. |323.738| Eso adhammo daṇḍānaṃ okkanto puraṇo 1- ahu 2- adūsikāyo 3- haññanti dhammā dhaṃsanti yājakā. |323.739| Evameso anudhammo porāṇo viññugarahito yattha edisakaṃ passati yajakaṃ 4- garahatī jano. |323.740| Evaṃ dhamme viyāpanne vibhinnā suddavessikā puthū vibhinnā khattiyā patiṃ bhariyā 5- avamaññatha. |323.741| Khattiyā brahmabandhū ca ye caññe gottarakkhitā jātivādaṃ niraṅkatvā kāmānaṃ vasamupāgamunti 6-. [324] Evaṃ vutte te brāhmaṇamahāsālā bhagavantaṃ etadavocuṃ abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito ete mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca upāsake no bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupete saraṇaṅgateti. Brāhmaṇadhammikasuttaṃ sattamaṃ. ----------- @Footnote: 1 Ma. purāṇo. 2 Po. Yu. ahū. 3 Po. adūsikā ye. 4 Po. yājakaṃ. Ma. Yu. ājakaṃ. @5 Ma. patiṃ bhariyāvamaññatha. 6 Po. kāmānaṃ vasamāgamuṃ. Ma. vasamanvagunti. Suttanipāte dutiyassa cūḷavaggassa aṭṭhamaṃ nāvāsuttaṃ [325] |325.742| 8 Yasmā hi dhammaṃ puriso vijaññā indaṃva naṃ devatā pūjayeyya so pūjito tasmiṃ pasannacitto bahussuto pātukaroti dhammaṃ. |325.743| Tadaṭṭhikatvāna nisamma dhīro dhammānudhammaṃ paṭipajjamāno viññū vibhāvī nipuṇo ca hoti yo tādisaṃ bhajati appamatto. |325.744| Khuddañca bālaṃ upasevamāno anāgatatthañca usuyyakañca idheva dhammaṃ avibhāvayitvā avitiṇṇakaṅkho maraṇaṃ upeti. |325.745| Yathā naro āpagaṃ otaritvā mahodakaṃ salilaṃ sīghasotaṃ so vuyhamāno anusotagāmī kiṃ so pare sakkhati tārayetuṃ. |325.746| Tatheva dhammaṃ avibhāvayitvā bahussutānaṃ anisāmayatthaṃ sayaṃ ajānaṃ avitiṇṇakaṅkho Kiṃ so pare sakkhati nijjhapetuṃ. |325.747| Yathāpi nāvaṃ daḷhamāruhitvā piyenarittena samaṅgibhūto so tāraye tattha bahūpi aññe tatrūpayaññū kusalo matimā 1- |325.748| evampi yo vedagu bhāvitatto bahussuto hoti avedhadhammo so kho pare nijjhapaye pajānaṃ sotāvadhānopanisūpapanne. |325.749| Tasmā have sappurisaṃ bhajetha medhāvinañceva bahussutañca aññāya atthaṃ paṭipajjamāno viññātadhammo sa 2- sukhaṃ labhethāti. Nāvāsuttaṃ aṭṭhamaṃ ------- suttanipāte dutiyassa cūḷavaggassa navamaṃ kiṃsīlasuttaṃ [326] |326.750| 9 Kiṃsīlo kiṃsamācāro kāni kammāni brūhayaṃ naro sammāniviṭṭhassa uttamatthañca pāpuṇe. |326.751| Vuḍḍhāpacāyī anusuyyako siyā @Footnote: 1 Ma. Yu. mutīmā . 2 Yu. so. Kālaññu cassa gurunaṃ 1- dassanāya dhammiṃ kathaṃ erayitaṃ khaṇaññū suṇeyya sakkacca subhāsitāni. |326.752| Kālena gacche gurunaṃ 1- sakāsaṃ thambhaṃ niraṅkatvā nivātavuttī atthaṃ dhammaṃ saṃyamaṃ 2- brahmacariyaṃ anussare ceva sammācare 3- ca. |326.753| Dhammārāmo dhammarato dhamme ṭhito dhammavinicchayaññū nevācare dhammasandosavādaṃ tacchehi nīyetha subhāsitehi. |326.754| Hassaṃ ca 4- jappaṃ paridevaṃ padosaṃ māyākataṃ kūhanaṃ 5- giddhimānaṃ sārambhakakkassakasāvamucchaṃ 6- hitvā care vītamado ṭhitatto. |326.755| Viññātasārāni subhāsitāni sutañca viññāta samādhisāraṃ na tassa paññā ca sutañca vaḍḍhati yo sāhaso hoti naro pamatto. |326.756| Dhamme ca ye ariyappavedite ratā @Footnote: 1 Ma. garūnaṃ. Yu. garunaṃ. 2 Yu. saññamaṃ. 3 Ma. Yu. samācare. 4 Ma. Yu. @casaddo na dissati. 5 Ma. Yu. kuhanaṃ. 6 Ma. sārambhaṃ kakkasaṃ kasāvañca mucchaṃ. Anuttarā te vacasā manasā kammunā ca te santisoraccasamādhisaṇṭhitā sutassa paññāya ca sāramajjhagūti. Kiṃsīlasuttaṃ navamaṃ. --------- Suttanipāte dutiyassa cūḷavaggassa dasamaṃ uṭṭhānasuttaṃ [327] |327.757| 10 Uṭṭhahatha nisīdatha ko attho supitena vo āturānaṃ hi kā niddā sallaviddhāna ruppataṃ. |327.758| Uṭṭhahatha nisīdatha daḷhaṃ sikkhatha santiyā mā vo pamatte viññāya (maccurājā) amohayittha vasānuge. |327.759| Yāya devā manussā ca sitā tiṭṭhanti atthikā tarathetaṃ visattikaṃ khaṇo vo 1- mā upaccagā khaṇātītā hi socanti nirayamhi samappitā. |327.760| Pamādo rajo pamādā 2- pamādānupatito rajo appamādena vijjāya abbūḷhe 3- sallamattanoti. Uṭṭhānasuttaṃ dasamaṃ. -------- @Footnote: 1 Ma. Yu. ve . 2 Ma. pamādo. Yu. ayaṃ pāṭho natthi. 3 Ma. Yu. abbahe. Suttanipāte dutiyassa cūḷavaggassa ekādasamaṃ rāhulasuttaṃ [328] |328.761| 11 Kacci abhiṇhasaṃvāsā nāvajānāsi paṇḍitaṃ okkādhāro 1- manussānaṃ kacci apacito tayā. |328.762| Nāhaṃ abhiṇhasaṃvāsā avajānāmi paṇḍitaṃ okkādhāro 2- manussānaṃ niccaṃ apacito mayā. |328.763| Pañca kāmaguṇe hitvā piyarūpe manorame saddhāya gharā nikkhamma dukkhassantakaro bhava. |328.764| Mitte bhajassu kalyāṇe pantañca 3- sayanāsanaṃ vivittaṃ appanigghosaṃ mattaññū hohi bhojane. |328.765| Cīvare piṇḍapāte ca paccaye sayanāsane etesu taṇhamākāsi 4- mā lokaṃ punarāgami |328.766| saṃvuto pātimokkhasmiṃ indriyesu ca pañcasu satī kāyagatā tyatthu nibbidābahulo bhava. |328.767| Nimittaṃ parivajjehi subhaṃ rāgūpasañhitaṃ asubhāya cittaṃ bhāvehi ekaggaṃ susamāhitaṃ |328.768| animittañca bhāvehi mānānusayamujjaha tato mānābhisamayā upasanto carissasīti. Itthaṃ sudaṃ bhagavā āyasmantaṃ rāhulaṃ imāhi gāthāhi abhiṇhaṃ ovadatīti. Rāhulasuttaṃ ekādasamaṃ. @Footnote: 1-2 Ma. Yu. ukkādhāro. 3 patthañcātipi pāṭho. 4 taṇhaṃ mākāsītipi. Suttanipāte dutiyassa cūḷavaggassa dvādasamaṃ vaṅgīsasuttaṃ 1- [329] 12 Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā āḷaviyaṃ viharati aggāḷave cetiye . tena kho pana samayena āyasmato vaṅgīsassa upajjhāyo nigrodhakappo nāma thero aggāḷave cetiye aciraparinibbuto hoti . atha kho āyasmato vaṅgīsassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi parinibbuto nu kho me upajjhāyo udāhu no parinibbutoti . atha kho āyasmā vaṅgīso sāyaṇhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinno kho āyasmā vaṅgīso bhagavantaṃ etadavoca idha mayhaṃ bhante rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi parinibbuto nu kho me upajjhāyo udāhu no parinibbutoti . atha kho āyasmā vaṅgīso uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā yena bhagavā tenañjalimpaṇāmetvā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi [330] |330.769| Pucchāma satthāraṃ anomapaññaṃ diṭṭheva dhamme yo vicikicchānaṃ chettā aggāḷave kālamakāsi bhikkhu ñāto yasassī abhinibbutatto. @Footnote: 1 Ma. nigrodhakappasuttaṃ. |330.770| Nigrodhakappo iti tassa nāmaṃ tayā kataṃ bhagavā brāhmaṇassa so taṃ namassaṃ acariṃ mutyapekkho āraddhaviriyo daḷhadhammadassī. |330.771| Taṃ sāvakaṃ sakka mayampi sabbe aññātumicchāma samantacakkhu samavaṭṭhitā no savanāya sotā tuvaṃ no satthā tvamanuttarosi. |330.772| Chindeva no vicikicchaṃ brūhi metaṃ parinibbutaṃ vedaya bhūripañña majjhe ca 1- no bhāsa samantacakkhu sakkova devānaṃ sahassanetto. |330.773| Ye keci ganthā idha mohamaggā aññāṇapakkhā vicikicchaṭhānā tathāgataṃ patvā na te bhavanti cakkhuṃ hi etaṃ paramaṃ narānaṃ. |330.774| No ce hi jātu puriso kilese vāto yathā abbhaghanaṃ vihāne tamovassa nivuto sabbaloko @Footnote: 1 Yu. va. Na jotimantopi narā tapeyyuṃ. |330.775| Dhīrā ca pajjotakarā bhavanti taṃ taṃ ahaṃ dhīra tatheva maññe vipassinaṃ jānamupāgamamha parisāsu no āvikarohi kappaṃ. |330.776| Khippaṃ giraṃ eraya vaggu vagguṃ haṃsāva 1- paggayha saṇiṃ 2- nikujja 3- bindussarena suvikappitena sabbeva te ujjugatā suṇoma. |330.777| Pahīnajātimaraṇaṃ asesaṃ niggayha dhonaṃ vadessāmi dhammaṃ na kāmakāro hi puthujjanānaṃ saṅkheyyakāro ca tathāgatānaṃ. |330.778| Sampannaveyyākaraṇaṃ tvayidaṃ 4- samujjapaññassa 5- samuggahītaṃ ayamañjalī pacchimo suppaṇāmito mā mohayī jānamanomapañña. |330.779| Parovaraṃ ariyadhammaṃ viditvā mā mohayī jānamanomavīra vāriṃ yathā ghammani ghammatatto @Footnote: 1 Ma. haṃsova. 2 Ma. saṇikaṃ . 3 Ma. Yu. nikūja. 4 Ma. tavedaṃ. 5 Ma. Yu. @samujjupaññassa. Vācābhikaṅkhāmi sutassa 1- vassa. |330.780| Yadatthikaṃ 2- brahmacariyaṃ acāri 3- kappāyano kiñcissa 4- taṃ amoghaṃ nibbāyi so ādu saupādiseso 5- yathā vimutto ahu taṃ suṇoma. |330.781| Acchecchi taṇhaṃ idha nāmarūpe (ti bhagavā) kaṇhassa sotaṃ dīgharattānusayitaṃ atāri jātiṃ maraṇaṃ asesaṃ iccabravī bhagavā pañcaseṭṭho. |330.782| Esa sutvā pasīdāmi vaco te isisattama amoghaṃ kira me puṭṭhaṃ na maṃ vañcesi brāhmaṇo yathāvādī tathākārī ahu buddhassa sāvako acchidā maccuno jālaṃ taṃ taṃ māyāvino daḷhaṃ. |330.783| Addasa bhagavā ādiṃ 6- upādānassa kappiyo accagā vata kappāyano maccudheyyaṃ suduttaranti. Vaṅgīsasuttaṃ dvādasamaṃ. --------- @Footnote: 1 Ma. sutaṃpavassa . 2 Yu. yadatthiyaṃ . 3 Ma. acarī . 4 Ma. Yu. kaccissa. @5 Ma. sapādiseso. 6 Ma. ādi. Suttanipāte dutiyassa cūḷavaggassa terasamaṃ sammāparibbājaniyasuttaṃ [331] |331.784| 13 Pucchāmi muniṃ pahūtapaññaṃ tiṇṇaṃ (pāragataṃ 1-) parinibbutaṃ ṭhitattaṃ nikkhamma gharā panujja kāme kathaṃ (bhikkhu) sammā so loke paribbajeyya. |331.785| Yassa maṅgalā samūhatā (ti bhagavā) uppātā 2- supinā ca lakkhaṇā ca sa 3- maṅgaladosavippahīno (bhikkhu) sammā so loke paribbajeyya. |331.786| Rāgaṃ vinayetha mānusesu dibbesu kāmesu cāpi bhikkhu atikkamma bhavaṃ samecca dhammaṃ sammā so loke paribbajeyya. |331.787| Vipiṭṭhikatvā 4- pesuṇāni kodhaṃ kadariyaṃ jaheyya bhikkhu anurodhavirodhavippahīno sammā so loke paribbajeyya. @Footnote: 1 Ma. pāraṃ gataṃ. 2 Yu. uppādā. 3 Ma. so. 4 Ma. vipiṭṭhikatvāna. @Po. vipiṭṭhakaritvā. |331.788| Hitvāna piyañca 1- appiyañca anupādāya anissito kuhiñci saṃyojaniyehi vippamutto sammā so loke paribbajeyya. |331.789| Na so upadhīsu sārameti ādānesu vineyya chandarāgaṃ so anissito anaññaneyyo sammā so loke paribbajeyya. |331.790| Vacasā manasā ca kammunā ca aviruddho sammā viditvā dhammaṃ nibbānapadābhipatthayāno sammā so loke paribbajeyya. |331.791| Yo vandati manti na 2- uṇṇameyya akuṭṭhopi na sandhiyetha bhikkhu laddhā parabhojanaṃ na majje sammā so loke paribbajeyya. |331.792| Lobhañca bhavañca vippahāya virato chedanabandhanato 3- bhikkhu so tiṇṇakathaṅkatho visallo sammā so loke paribbajeyya. @Footnote: 1 Po. piyañceva . 2 Ma. nuṇṇameyya. 3 Ma. chedanabandhanā ca. |331.793| Sāruppamattano viditvā na 1- ca bhikkhu hiṃseyya kañci loke yathātathaṃ 2- dhammaṃ viditvā sammā so loke paribbajeyya. |331.794| Yassānusayā na santi keci mūlā 3- akusalā samūhatā se so nirāsaso 4- anāsasāno sammā so loke paribbajeyya. |331.795| Āsavakhīṇo pahīnamāno sabbaṃ rāgapathaṃ upātivatto danto parinibbuto ṭhitatto sammā so loke paribbajeyya. |331.796| Saddho sutavā niyāmadassī vaggagatesu na vaggasārī dhīro lobhaṃ dosaṃ vineyya paṭighaṃ sammā so loke paribbajeyya. |331.797| Saṃsuddhajino vivaṭacchado dhammesu vasī pāragū anejo @Footnote: 1 Ma. no . 2 Ma. Yu. yathātathidaṃ. 3 Ma. mūlā ca. 4 vaṇṇanāyaṃ nirāso. @Ma. nirāso anāsisāno. Yu. nirāsayo anāsasāno. Saṅkhāranirodhañāṇakusalo sammā so loke paribbajeyya. |331.798| Atītesu anāgatesu cāpi kappātīto aticcasuddhipañño sabbāyatanehi vippamutto sammā so loke paribbajeyya. |331.799| Aññāya padaṃ samecca dhammaṃ vivaṭaṃ disvāna pahānamāsavānaṃ sabbūpadhīnaṃ parikkhayā no 1- sammā so loke paribbajeyya. |331.800| Addhā hi bhagavā tatheva etaṃ yo so evaṃvihāri danto bhikkhu sabbasaṃyojaniye vītivatto sammā so loke paribbajeyyāti. Sammāparibbājaniyasuttaṃ terasamaṃ. ----------- Suttanipāte dutiyassa cūḷavaggassa cuddasamaṃ dhammikasuttaṃ [332] 14 Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . atha kho dhammiko @Footnote: 1 Yu. ayaṃ pāṭho natthi. Upāsako pañcahi upāsakasatehi saddhiṃ yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . Ekamantaṃ nisinno kho dhammiko upāsako bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi [333] |333.801| Pucchāmi taṃ gotama bhūripañña kathaṅkaro sāvako sādhu hoti yo vā agārā anagārameti agārino vā panupāsakāse. |333.802| Tuvañhi lokassa sadevakassa gatiṃ pajānāsi parāyanañca na 1- tatthi tulyo nipuṇatthadassī tuvañhi buddhaṃ pavaraṃ vadanti. |333.803| Sabbaṃ tuvaṃ ñāṇamavecca dhammaṃ pakāsesi satte anukampamāno vivaṭacchadosi samantacakkhu virocasi vimalo sabbaloke. |333.804| Agacchi te santike nāgarājā erāvaṇo nāma jinoti sutvā sopi tayā mantayitvājjhagamā sādhūti sutvāna patītarūpo. @Footnote: 1 Ma. na catthi. Po. natthi. |333.805| Rājāpi taṃ vessavaṇo kuvero upeti dhammaṃ paripucchamāno tassāpi tvaṃ pucchito bravīsi 1- so cāpi sutvāna patītarūpo. |333.806| Ye kecime titthiyā vādasīlā ājīvakā vā yadi vā niganthā paññāya taṃ nātitaranti sabbe ṭhito vajantaṃ viya sīghagāmiṃ. |333.807| Ye kecime brāhmaṇā vādasīlā vuḍḍhā vāpi 2- brāhmaṇā santi keci sabbe tayī atthabaddhā bhavanti ye cāpi 3- aññe vādino maññamānā. |333.808| Ayañhi dhammo nipuṇo sukho ca yoyaṃ tayā bhagavā suppavutto tameva sabbe 4- mayaṃ sussumānā 5- taṃ no vada 6- pucchito buddhaseṭṭha. |333.809| Sabbepime bhikkhavo sannisinnā upāsakā cāpi tattheva sotuṃ suṇantu dhammaṃ vimalenānubuddhaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. brūsi dhīra. 2 Ma. Yu. cāpi. 3 Yu. vāpi caññe. 4 Ma. sabbepi. @5 Ma. Yu. sussūsamānā. 6 Yu. tavanno. Subhāsitaṃ vāsavasseva devā. |333.810| Suṇātha me bhikkhavo sāvayāmi 1- vo dhammaṃ dhutaṃ tañca carātha 2- sabbe iriyāpathaṃ pabbajitānulomikaṃ sevetha naṃ atthadassī matimā 3-. |333.811| No ve vikāle vicareyya bhikkhu gāme ca piṇḍāya careyya kāle akālacāriṃ hi sajanti saṅgā tasmā vikāle na caranti buddhā. |333.812| Rūpā ca saddā ca rasā ca gandhā phassā ca ye sammadayanti satte etesu dhammesu vineyya chandaṃ kālena so pavise pātarāsaṃ. |333.813| Piṇḍaṃ ca bhikkhu samayena laddhā eko paṭikkamma raho nisīde ajjhattacintī na mano bahiddhā nicchāraye saṅgahitattabhāvo. |333.814| Sacepi so sallape sāvakena aññena vā kenaci bhikkhunā vā @Footnote: 1 Po. sāviyāmivo. Ma. sāvayissāmi. 2 Yu. dharātha. 3 Ma. Yu. mutimā. Dhammaṃ paṇītaṃ tamudāhareyya na pesuṇaṃ nopi parūpavādaṃ. |333.815| Vādañhi eke paṭiseniyanti na te pasaṃsāma parittapaññe tato tato ne pasajanti saṅgā cittañhi te tattha gamenti dūre. |333.816| Piṇḍaṃ vihāraṃ sayanāsanañca āpañca saṅghāṭirajūpavāhanaṃ sutvāna dhammaṃ sugatena desitaṃ saṅkhāya seve varapaññasāvako. |333.817| Tasmā hi piṇḍe sayanāsane ca āpe ca saṅghāṭirajūpavāhane etesu dhammesu anūpalitto bhikkhu yathā pokkhare vāribindu. |333.818| Gahaṭṭhavattaṃ pana vo vadāmi yathākaro sāvako sādhu hoti na hesa labbhā sapariggahena phassetu yo kevalo bhikkhudhammo. |333.819| Pāṇaṃ na hane na ca ghātayeyya na cānujaññā hanataṃ paresaṃ Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ ye thāvarā ye ca tasā santi loke. |333.820| Tato adinnaṃ parivajjayeyya kiñci kvaci sāvako bujjhamāno na hāraye harataṃ nānujaññā sabbaṃ adinnaṃ parivajjayeyya. |333.821| Abrahmacariyaṃ parivajjayeyya aṅgārakāsuṃ jalitaṃva viññū asambhuṇanto pana brahmacariyaṃ parassa dāraṃ nātikkameyya. |333.822| Sabhaggato vā parisaggato vā ekassa ceko na musā bhaṇeyya na bhāṇaye bhaṇataṃ nānujaññā sabbaṃ abhūtaṃ parivajjayeyya. |333.823| Majjañca pāṇaṃ na samācareyya dhammaṃ idaṃ rocaye yo gahaṭṭho na pāyaye pivitaṃ 1- nānujaññā ummādanantaṃ iti naṃ viditvā. |333.824| Madā hi pāpāni karonti bālā kārenti caññepi jane pamatte @Footnote: 1 Ma. pivataṃ. Yu. pipātaṃ. Etaṃ apuññāyatanaṃ vivajjaye ummādanaṃ mohanaṃ bālakantaṃ. |333.825| Pāṇaṃ na hane na cādinnamādiye musā na bhāse na ca majjapo siyā abrahmacariyā virameyya methunā rattiṃ na bhuñjeyya vikālabhojanaṃ |333.826| mālaṃ na dhāre na ca gandhamācare mañce chamāyaṃ va sayetha santhate etaṃ hi aṭṭhaṅgikamāhuposathaṃ buddhena dukkhantagunā pakāsitaṃ. |333.827| Tato ca pakkhassupavassuposathaṃ cātuddasiṃ pañcadasiñca aṭṭhamiṃ pāṭihārikapakkhañca pasannamānaso aṭṭhaṅgupetaṃ susamattarūpaṃ. |333.828| Tato ca pāto upavuṭṭhuposatho annena pānena ca bhikkhusaṅghaṃ pasannacitto anumodamāno yathārahaṃ saṃvibhajetha viññū. |333.829| Dhammena mātāpitaro bhareyya payojaye dhammikaṃ so vaṇijjaṃ Etaṃ gihīvattayamappamatto sayampabhe nāma upeti deveti. Dhammikasuttaṃ cuddasamaṃ. Cūḷavaggo dutiyo. Tassuddānaṃ ratanāmagandho hiri ca maṅgalaṃ sūcilomena kapilo brāhmaṇopi ca nāvā kiṃsīlauṭṭhāno rāhulo puna vaṅgīso paribbājaniyo tathā dhammikañca viduno ahu cuḷavaggañhi cuddasāti. --------- Suttanipāte tatiyo mahāvaggo paṭhamaṃ pabbajāsuttaṃ *- [354] |354.830| 1 Pabbajjaṃ kittayissāmi yathā pabbaji cakkhumā yathā vīmaṃsamāno so pabbajjaṃ samarocayi. |354.831| Sambādhoyaṃ 1- gharāvāso rajassāyatanaṃ iti abbhokāso ca pabbajjā iti disvāna pabbaji. |354.832| Pabbajitvāna kāyena pāpakammaṃ vivajjayi @Footnote: 1 Po. sambādhāyaṃ. @* neṄ‡aṅacākalekhakhṛ´a [334]-[353] nachaḗṢḗasayāmarṢṭhakhāā´ahāy์ pa Vacīduccaritaṃ hitvā ājīvaṃ parisodhayi. |354.833| Agamā rājagahaṃ buddho magadhānaṃ giribbajaṃ piṇḍāya abhihāresi ākiṇṇavaralakkhaṇo. |354.834| Tamaddasā bimbisāro pāsādasmiṃ patiṭṭhito disvā lakkhaṇasampannaṃ imamatthaṃ abhāsatha |354.835| imaṃ bhonto nisāmetha abhirūpo brahmā suci caraṇena ceva sampanno yugamattañca pekkhati |354.836| okkhittacakkhu satimā nāyaṃ nīcakulāmiva rājadūtābhidhāvantu kuhiṃ bhikkhu gamissati. |354.837| Te pesitā rājadūtā piṭṭhito anubandhisuṃ kuhiṃ gamissati bhikkhu kattha vāso bhavissati. |354.838| Sapadānaṃ caramāno guttadvāro susaṃvuto khippaṃ pattaṃ apūresi sampajāno patissato. |354.839| Sa 1- piṇḍacāraṃ caritvā nikkhamma nagarā muni paṇḍavaṃ abhihāresi ettha vāso bhavissati. |354.840| Disvāna vāsūpagataṃ tayo dūtā upāvisuṃ eko 2- ca dūto āgantvā rājino paṭivedayi |354.841| esa bhikkhu mahārāja paṇḍavassa purakkhato 3- nisinno byagghusabhova sīhova girigabbhare. @Footnote: 1 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 2 Ma. tesu ekova āgantvā. 3 Ma. Yu. puratthato. |354.842| Sutvāna dūtavacanaṃ bhadrayānena 1- khattiyo taramānarūpo niyyāsi yena paṇḍavapabbato. |354.843| Sa yānabhūmiṃ yāyitvā yānā oruyha khattiyo pattiko upasaṅkamma āsajja naṃ upāvisi. |354.844| Nisajja rājā sammodi kathaṃ sārāṇiyaṃ tato kathaṃ so vītisāretvā imamatthaṃ abhāsatha |354.845| yuvā ca daharo cāpi paṭhamuppattito 2- susū vaṇṇārohena sampanno jātimā viya khattiyo |354.846| sobhayanto anīkaggaṃ nāgasaṅghapurakkhato dadāmi bhoge bhuñjassu jātiṃ akkhāhi pucchito. |354.847| Ujuṃ janapado rāja himavantassa passato dhanaviriyena sampanno kosalassa 3- niketino |354.848| ādiccā 4- nāma gottena sākiyā nāma jātiyā tamhā kulā pabbajito (mhi) na kāme abhipatthayaṃ |354.849| kāmesvādīnavaṃ disvā nekkhammaṃ daṭṭhu khemato padhānāya gamissāmi ettha me rañjatī manoti. Pabbajjāsuttaṃ paṭhamaṃ. ------------ @Footnote: 1 Ma. Yu. bhaddayānena. 2 Ma. Yu. paṭhamuppattiko susu . 3. Ma. Yu. kosalesu. @4 Po. Ma. ādicco. Suttanipāte tatiyassa mahāvaggassa dutiyaṃ padhānasuttaṃ [355] |355.850| 2 Taṃ maṃ padhānapahitattaṃ nadiṃ nerañjarampati viparakkamma jhāyantaṃ yogakkhemassa pattiyā |355.851| namucī karuṇaṃ vācaṃ bhāsamāno upāgami kīso tvamasi dubbaṇṇo santike maraṇaṃ tava. |355.852| Sahassabhāgo maraṇassa ekaṃso tava jīvitaṃ jīvato 1- jīvitaṃ seyyo jīvaṃ puññāni kāhasi. |355.853| Carato ca te brahmacariyaṃ aggihutañca jūhato pahūtaṃ cīyate puññaṃ kiṃ padhānena kāhasi. |355.854| Duggo maggo padhānāya dukkaro durabhisambhavo imā gāthā bhaṇaṃ māro aṭṭhā buddhassa santike. |355.855| Taṃ tathāvādinaṃ māraṃ bhagavā etadabravi pamattabandhu pāpima yenatthena idhāgato |355.856| aṇumattopi 2- puññena attho mayhaṃ na vijjati yesañca attho puññena te māro vattumarahati. |355.857| Atthi saddhā tapo 3- viriyaṃ paññā ca mama vijjati evaṃ maṃ pahitattaṃpi kiṃ jīvamanupucchasi. |355.858| Nadīnampi sotāni ayaṃ vāto visosaye @Footnote: 1 Ma. Yu. jīva bho. 2 Yu. aṇumattenapi. 3 Ma. tathā. Yu. tato. Kiñca me pahitattassa lohitaṃ nūpasussaye. |355.859| Lohite sussamānamhi pittaṃ semhañca sussati maṃsesu khīyamānesu bhiyyo cittaṃ pasīdati bhiyyo sati ca paññā ca samādhi mama tiṭṭhati. |355.860| Tassa mevaṃ viharato pattassuttamavedanaṃ kāme 1- nāpekkhate cittaṃ passa sattassa suddhataṃ. |355.861| Kāmā te paṭhamā senā dutiyārati vuccati tatiyā khuppipāsā te catutthī taṇhā pavuccati |355.862| pañcamaṃ thīnamiddhante chaṭṭhā bhīrū pavuccati sattamī 2- vicikicchā te makkho thambho te aṭṭhamo |355.863| lābho siloko sakkāro micchā laddho ca yo yaso yo cattānaṃ samukkaṃse pare ca avajānati |355.864| esā namuci te senā kaṇhassābhippahārinī na naṃ asūro jināti jetvā ca labhate sukhaṃ. |355.865| Esa muñjaṃ parihare dhiratthu mama 3- jīvitaṃ saṅgāme me mataṃ seyyo yañce jīve parājito. |355.866| Pagāḷhā ettha na dissanti eke samaṇabrāhmaṇā tañca maggaṃ na jānanti yena gacchanti subbatā. |355.867| Samantā dhajiniṃ disvā yuttaṃ māraṃ savāhanaṃ yuddhāya paccugacchāmi mā maṃ ṭhānā acāvayi. @Footnote: 1 Ma. Yu. kāmesu . 2 Po. sattamā . 3 Yu. idha. |355.868| Yante taṃ nappasahati senaṃ loko sadevako tante paññāya vecchāmi 1- āmaṃ pakkaṃva 2- amhanā. |355.869| Vasiṃ 3- karitvā saṅkappaṃ satiñca supatiṭṭhitaṃ raṭṭhā raṭṭhaṃ vicarissaṃ sāvake vinayaṃ puthū. |355.870| Te appamattā pahitattā mama sāsanakārakā akāmassa te gamissanti yattha gantvā na socare. |355.871| Satta vassāni bhagavantaṃ anubandhiṃ padāpadaṃ otāraṃ nādhigacchissaṃ sambuddhassa sirīmato. |355.872| Medavaṇṇaṃva pāsāṇaṃ vāyaso anupariyagā apettha muduṃ vindema api assādanā siyā. |355.873| Aladdhā tattha assādaṃ vāyasetto apakkami kākova selaṃ āsajja nibbijjāpema gotamaṃ. |355.874| Tassa sokaparetassa viṇā kacchā abhassatha tato so dummano yakkho tatthevantaradhāyathāti. Padhānasuttaṃ dutiyaṃ. ----------- Suttanipāte tatiyassa mahāvaggassa tatiyaṃ subhāsitasuttaṃ [356] 3 Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . tatra kho bhagavā @Footnote: 1 Ma. bhecchāmi. Yu. gacchāmi. 2 Ma. Yu. pattaṃ . 3 Ma. vasīkaritvā. Bhikkhū āmantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ . bhagavā etadavoca catūhi bhikkhave aṅgehi samannāgatā vācā subhāsitā hoti na dubbhāsitā anavajjā ca ananuvajjā ca viññūnaṃ katamehi catūhi idha [1]- subhāsitaññeva bhāsati no dubbhāsitaṃ dhammaññeva bhāsati no adhammaṃ piyaññeva bhāsati no appiyaṃ saccaññeva bhāsati no alikaṃ . imehi kho bhikkhave catūhi aṅgehi samannāgatā vācā subhāsitā hoti na 2- dubbhāsitā anavajjā ca ananuvajjā ca viññūnanti. Idamavoca bhagavā idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā subhāsitaṃ uttamamāhu santo dhammaṃ bhaṇe na 3- adhammaṃ taṃ dutiyaṃ piyaṃ bhaṇe na appiyaṃ 3- taṃ tatiyaṃ saccaṃ bhaṇe nālikantaṃ catutthanti. [357] Atha kho āyasmā vaṅgīso uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā yena bhagavā tenañjalimpaṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca paṭibhāti maṃ bhagavā paṭibhāti maṃ sugatāti . paṭibhātu taṃ vaṅgīsāti bhagavā avoca . atha kho āyasmā vaṅgīso [4]- sammukhā sāruppāhi gāthāhi abhitthavi |357.875| tameva vācaṃ bhāseyya yāyattānaṃ na tāpaye @Footnote: 1 Ma. Yu. bhikkhave bhikkhu. 2 Ma. no . 3 Ma. Yu. nādhammaṃ nāppayaṃ. @4 Ma. Yu. bhagavantaṃ. Pare ca na vihiṃseyya sā ve vācā subhāsitā. |357.876| Piyavācameva bhāseyya yā vācā patinanditā yaṃ anādāya pāpāni paresaṃ bhāsate piyaṃ. |357.877| Saccaṃ ve amatā vācā esa dhammo sanantano sacce atthe ca dhamme ca ahu santo patiṭṭhitā. |357.878| Yaṃ buddho bhāsati vācaṃ khemaṃ nibbānapattiyā dukkhassantakiriyāya sā ve vācānamuttamāti. Subhāsitasuttaṃ tatiyaṃ. ------------ Suttanipāte tatiyassa mahāvaggassa catutthaṃ sundarikasuttaṃ [358] 4 Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu viharati sundarikāya nadiyā tīre . tena kho pana samayena sundarikabhāradvājo brāhmaṇo sundarikāya nadiyā tīre aggiṃ juhati aggihutaṃ paricarati . atha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo aggiṃ juhitvā aggihutaṃ paricaritvā uṭṭhāyāsanā samantā catuddisā anuvilokesi ko nu kho imaṃ habyasesaṃ bhuñjeyyāti. Addasā kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ avidūre aññatarasmiṃ rukkhamūle sasīsaṃ pārutaṃ nisinnaṃ disvāna vāmena hatthena habyasesaṃ gahetvā dakkhiṇena hatthena kamaṇḍaluṃ [1]- yena bhagavā tenupasaṅkami. {358.4} Atha kho bhagavā sundarikabhāradvājassa brāhmaṇassa padasaddena @Footnote: 1 Ma. Yu. gahetvā. Sīsaṃ vivari . atha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo muṇḍo ayaṃ bhavaṃ muṇḍako ayaṃ bhavanti tato puna nivattitukāmo ahosi . Atha kho sundarikabhāradvājassa brāhmaṇassa etadahosi muṇḍāpi hidhekacce brāhmaṇā bhavanti yannūnāhaṃ upasaṅkamitvā jātiṃ puccheyyanti . atha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca kiṃjacco bhavanti . Atha kho bhagavā sundarikabhāradvājaṃ brāhmaṇaṃ gāthāya 1- ajjhabhāsi [359] |359.879| Na brāhmaṇo nomhi na rājaputto na vessāyano uda koci nomhi gottaṃ pariññāya puthujjanānaṃ akiñcano manta carāmi loke |359.880| saṅghāṭivāsī agaho carāmi nivuttakeso abhinibbutatto alimpamāno idha māṇavehi akallaṃ 2- maṃ (brāhmaṇa) pucchasi gottapañhaṃ |359.881| pucchanti ve bho brāhmaṇā brāhmaṇehi saha brāhmaṇo no bhavanti. |359.882| Brāhmaṇo ce tvaṃ brūsi mañca brūsi abrāhmaṇaṃ taṃ taṃ sāvittiṃ pucchāmi tipadaṃ catuvīsatakkharaṃ. @Footnote: 1 Ma. Yu. gāthāhi . 2 Po. Yu. akalla. |359.883| Kiṃ nissitā isayo manujā khattiyā brāhmaṇā devatānaṃ yaññamakappiṃsu puthūdha loke. |359.884| Yadantagū vedagū yaññakāle yassāhutiṃ labhe tassijjheti brūmi. |359.885| Addhā hi tassa hutamijjhe (ti brāhmaṇo) yaṃ tādisaṃ vedaguṃ addasāma tumhādisānañhi adassanena añño jano bhuñjati pūraḷāsaṃ. |359.886| Tasmā tiha tvaṃ brāhmaṇa atthena atthiko upasaṅkamma puccha santaṃ vidhūmaṃ anighaṃ nirāsaṃ appevidha abhivinde sumedhaṃ |359.887| yaññe ratohaṃ 1- (bho gotama) yaññaṃ yiṭṭhukāmo 2- nāhaṃ pajānāmi anusāsatu maṃ bhavaṃ yattha hutaṃ ijjhate brūhi metaṃ. Tena hi tvaṃ brāhmaṇa odahassu sotaṃ dhammaṃ te desissāmi |359.888| mā jātiṃ puccha 3- caraṇañca puccha kaṭṭhā have jāyati jātavedo @Footnote: 1 Yu. ratāhaṃ . 2 Yu. yaṭṭhukāmo . 3 Ma. pucchi. Nīcākulīnopi munī dhitīmā ājāniyo hoti hirīnisedho. |359.889| Saccena danto damasā upeto vedantagū vūsitabrahmacariyo kālena tamhi habyaṃ pavecche yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha. |359.890| Ye kāme hitvā agahā caranti susaññatattā tasaraṃva ujjuṃ 1- kālena tesu habyaṃ pavecche yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha. |359.891| Ye vītarāgā susamāhitindriyā candova rāhugahaṇā pamutto 2- kālena tesu habyaṃ pavecche yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha. |359.892| Āsajjamānā vicaranti loke sadā satā hitvā mamāyitāni kālena tesu habyaṃ pavecche yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha. |359.893| Yo kāme hitvā abhibhuyyacārī yo vedi jātīmaraṇassa antaṃ parinibbuto udakarahadova sīto tathāgato arahati pūraḷāsaṃ. @Footnote: 1 Po. Yu. ujju. 2 Po. Ma. Yu. pamuttā. |359.894| Samo samehi visamehi dūre tathāgato hoti anantapañño anūpalitto idha vā huraṃ vā tathāgato arahati pūraḷāsaṃ. |359.895| Yamhi na māyā vasatī na māno yo vītalobho amamo nirāso panunnakodho abhinibbutatto yo brāhmaṇo sokamalaṃ ahāsi tathāgato arahati pūraḷāsaṃ. |359.896| Nivesanaṃ yo manaso ahāsi pariggahā yassa na santi keci anupādiyāno idha vā huraṃ vā tathāgato arahati pūraḷāsaṃ. |359.897| Samāhito yo udatāri oghaṃ dhammañca ñāsi 1- paramāya diṭṭhiyā khīṇāsavo antimadehadhārī tathāgato arahati pūraḷāsaṃ. |359.898| Bhavāsavā yassa vacī kharā ca vidhūpitā atthagatā na santi sa vedagū sabbadhi vippamutto @Footnote: 1 Ma. dhammaṃ caññāsi. Tathāgato arahati pūraḷāsaṃ. |359.899| Saṅgātigo yassa na santi saṅgā yo mānasattesu amānasatto dukkhaṃ pariññāya sakhettavatthuṃ tathāgato arahati pūraḷāsaṃ. |359.900| Āsaṃ anissāya vivekadassī paravediyaṃ diṭṭhimupātivatto ārammaṇā yassa na santi keci tathāgato arahati pūraḷāsaṃ. |359.901| Paroparā yassa samecca dhammā vidhūpitā atthagatā na santi santo upādānakkhaye vimutto tathāgato arahati pūraḷāsaṃ. |359.902| Saṃyojanaṃ jātikhayantadassī yo pānudī rāgapathaṃ asesaṃ suddho niddoso vimalo akāmo 1- tathāgato arahati pūraḷāsaṃ. |359.903| Yo attanāttānaṃ 2- nānupassati samāhito ujugato ṭhitatto sa ve anejo akhilo 3- akaṅkho @Footnote: 1 Ma. Yu. akāco . 2 Ma. attano attānaṃ. 3 Po. avilo. Tathāgato arahati pūraḷāsaṃ. |359.904| Mohantarā yassa na santi keci sabbesu dhammesu ca ñāṇadassī sarīrañca antimaṃ dhāreti patto ca sambodhimanuttaraṃ sivaṃ ettāvatā yakkhassa suddhi (tathāgato 1- arahati pūraḷāsaṃ .) |359.905| hutañca mayhaṃ hutamatthu saccaṃ yaṃ tādisaṃ vedagunaṃ alatthaṃ brahmā hi sakkhi paṭigaṇhātu me bhagavā bhuñjatu me bhagavā pūraḷāsaṃ. |359.906| Gāthābhigītaṃ me abhojaneyyaṃ samphassataṃ brāhmaṇa nesa dhammo gāthābhigītaṃ panudanti buddhā dhamme sati brāhmaṇa vuttiresā. |359.907| Aññena ca kevalinaṃ mahesiṃ khīṇāsavaṃ kukkuccavūpasantaṃ annena pānena upaṭṭhahassu khettañhi taṃ puññapekkhassa hoti. @Footnote: 1 Yu. ayaṃ pāṭho dissati. |359.908| Sādhāhaṃ bhagavā tathā vijaññaṃ yo dakkhiṇaṃ bhuñjeyya mādisassa yaṃ yaññakāle pariyesamāno pappuyya tava sāsanaṃ. |359.909| Sārambhā yassa vigatā cittaṃ yassa anāvilaṃ vippamutto ca kāmehi thīnaṃ yassa panūditaṃ |359.910| sīmantānaṃ vinetāraṃ jātimaraṇakovidaṃ muniṃ moneyyasampannaṃ tādisaṃ yaññamāgataṃ |359.911| bhakuṭiṃ vinayitvāna pañjalikā namassatha pūjetha annapānena evaṃ ijjhanti dakkhiṇā. |359.912| Buddho bhavaṃ arahati pūraḷāsaṃ puññakkhettamanuttaraṃ āyāgo sabbalokasmiṃ 1- bhoto dinnaṃ mahapphalanti. [360] Atha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca labheyyāhaṃ bhoto gotamassa santike pabbajjaṃ labheyyaṃ upasampadanti . alattha @Footnote: 1 Ma. Yu. sabbalokassa. Kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo bhagavato santike pabbajjaṃ alattha upasampadaṃ . .pe. aññataro kho panāyasmā sundarikabhāradvājo arahataṃ ahosīti. Sundarikabhāradvājasuttaṃ catutthaṃ. ------------- Suttanipāte tatiyassa mahāvaggassa pañcamaṃ māghasuttaṃ [361] 5 Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate . atha kho māgho māṇavo yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinno kho māgho māṇavo bhagavantaṃ etadavoca ahañhi bho gotama dāyako dānapati vadaññū yācayogo dhammena bhoge pariyesāmi dhammena bhoge pariyesitvā dhammaladdhehi bhogehi dhammādhigatehi ekassapi dadāmi dvinnampi dadāmi tiṇṇampi dadāmi catunnampi dadāmi pañcannampi dadāmi channampi dadāmi sattannampi dadāmi aṭṭhannampi dadāmi navannampi dadāmi dasannampi dadāmi vīsāyapi dadāmi tiṃsāyapi dadāmi cattāḷīsāyapi dadāmi paññāsāyapi dadāmi satassapi dadāmi bhiyyopi dadāmi kaccāhaṃ 1- bho gotama evaṃ dadanto evaṃ yajento 2- bahuṃ puññaṃ @Footnote: 1 Po. sakkaccāhaṃ. 2 Ma. Yu. sabbattha yajantoti dissati. Pasavāmīti. {361.1} Taggha tvaṃ māṇava evaṃ dadanto evaṃ yajento bahuṃ puññaṃ pasavasi . yo kho māṇava dāyako dānapati vadaññū yācayogo dhammena bhoge pariyesati dhammena bhoge pariyesitvā dhammaladdhehi bhogehi dhammādhigatehi ekassapi dadāti .pe. satassapi dadāti bhiyyopi dadāti bahuṃ so puññaṃ pasavatīti . atha kho māgho māṇavo bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi [362] |362.913| Pucchāmahaṃ gotamaṃ vadaññuṃ (iti māgho māṇavo) kāsāyavāsiṃ agahaṃ 1- carantaṃ yo yācayogo dānapatī gahaṭṭho puññatthiko yajati puññapekkho dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ kathaṃ hutaṃ yajamānassa sujjhe. |362.914| (yo) yācayogo dānapatī gahaṭṭho (māghāti bhagavā) puññatthiko yajati puññapekkho dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ ārādhaye dakkhiṇeyyehi tādi. |362.915| (yo) yācayogo dānapatī gahaṭṭho (iti māgho māṇavo) puññatthiko yajati puññapekkho dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ akkhāhi me bhagavā dakkhiṇeyye. @Footnote: 1 Po. abhiṇhaṃ. Yu. agihaṃ. |362.916| Ye ve alaggā 1- vicaranti loke akiñcanā kevalino yatattā kālena tesu habyaṃ pavecche yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha. |362.917| Ye sabbasaṃyojanabandhanacchidā dantā vimuttā anighā nirāsā kālena tesu habyaṃ pavecche yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha. |362.918| Ye sabbasaññojanavippamuttā dantā vimuttā anighā nirāsā kālena tesu habyaṃ pavecche. |362.919| Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ khīṇāsavā vūsitabrahmacariyā kālena tesu habyaṃ pavecche. |362.920| Yesu na māyā vasatī na māno khīṇāsavā vūsitabrahmacariyā kālena tesu habyaṃ pavecche. |362.921| Ye vītalobhā amamā nirāsā khīṇāsavā vūsitabrahmacariyā kālena tesu habyaṃ pavecche. @Footnote: 1 Ma. Yu. asattā. |362.922| Ye ve na taṇhāsu upātipannā 1- vitareyya oghaṃ amamā caranti kālena tesu habyaṃ pavecche. |362.923| Yesaṃ [2]- taṇhā natthi kuhiñci loke bhavābhavāya idha vā huraṃ vā kālena tesu habyaṃ pavecche. |362.924| Ye kāme hitvā agahā caranti susaññatattā tasaraṃva ujjuṃ kālena tesu habyaṃ pavecche. |362.925| Ye vītarāgā susamāhitindriyā candova rāhugahaṇā pamutto kālena tesu habyaṃ pavecche. |362.926| Samitāvino vītarāgā akopā yesaṃ gatī natthi idha vippahāya kālena tesu habyaṃ pavecche. |362.927| Jahetvā jātimaraṇaṃ asesaṃ kathaṅkathaṃ sabbamupātivattā kālena tesu habyaṃ pavecche. |362.928| Ye attadīpā vicaranti loke akiñcanā sabbadhi vippamuttā @Footnote: 1 Po. ye vītataṇhāsu upātivattā. 2 Yu. tu. Kālena tesu habyaṃ pavecche. |362.929| Ye hettha jānanti yathātathā idaṃ ayamantimā natthi punabbhavoti kālena tesu habyaṃ pavecche. |362.930| Yo vedagū jhānarato satīmā sambodhipatto saraṇaṃ bahunnaṃ kālena tesu habyaṃ pavecche yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha. |362.931| Addhā amoghā mama pucchanā ahu akkhāsi me bhagavā dakkhiṇeyye tvaṃ hettha jānāsi yathātathā idaṃ tathā hi te vidito esa dhammo. |362.932| (yo) yācayogo dānapatī gahaṭṭho (iti māgho māṇavo) puññatthiko yajati puññapekkho dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ akkhāhi me bhagavā yaññasampadaṃ. |362.933| Yajassu yajamāno māghāti bhagavā sabbattha ca vippasādehi cittaṃ ārammaṇaṃ yajamānassa yañño ettha patiṭṭhāya jahāti dosaṃ |362.934| So vītarāgo ca vineyya dosaṃ mettacittaṃ bhāvayaṃ appamāṇaṃ rattindivaṃ satataṃ appamatto sabbā disā pharate appamaññaṃ. |362.935| Ko sujjhatī muñcati bajjhatī ca kenattanā gacchati brahmalokaṃ ajānato me muni brūhi puṭṭho bhagavā hi me sakkhi brahmajja diṭṭho tvañhi 1- no brahmasamosi saccaṃ kathaṃ upapajjati brahmalokaṃ (jutima 2-). |362.936| Yo yajati tividhaṃ yaññasampadaṃ (māghāti bhagavā) ārādhaye dakkhiṇeyyehi tādi evaṃ yajitvā sammā yācayogo upapajjati brahmalokanti brūmīti. [363] Evaṃ vutte māgho māṇavo bhagavantaṃ etadavoca abhikkantaṃ bho gotama .pe. Ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṅgatanti. Māghasuttaṃ pañcamaṃ ---------- @Footnote: 1 Ma. tuvaṃ. 2 Yu. jutīmā. Suttanipāte tatiyassa mahāvaggassa chaṭṭhaṃ sabhiyasuttaṃ [364] 6 Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe . tena kho pana samayena sabhiyassa paribbājakassa purāṇasālohitāya devatāya pañhā udiṭṭhā honti yo te sabhiya samaṇo vā brāhmaṇo vā ime pañhe puṭṭho byākaroti tassa santike brahmacariyaṃ careyyāsīti. {364.1} Atha kho sabhiyo paribbājako tassā devatāya santike [1]- pañhe uggahetvā ye te samaṇabrāhmaṇā saṅghino gaṇino gaṇācariyā ñātā yasassino titthakarā sādhusammatā bahujanassa seyyathīdaṃ pūraṇo kassapo makkhali gosālo ajito kesakambalo 2- pakuddho 3- kaccāyano sañjayo veḷaṭṭhaputto 4- nigantho nāṭaputto te upasaṅkamitvā te pañhe pucchati . te sabhiyena paribbājakena pañhe puṭṭhā na sampāyanti asampāyantā kopañca dosañca appaccayañca pātukaronti api ca sabhiyaṃ 5- paribbājakaṃ paṭipucchanti. {364.2} Atha kho sabhiyassa paribbājakassa etadahosi ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā saṅghino gaṇino gaṇācariyā ñātā yasassino titthakarā sādhusammatā bahujanassa seyyathīdaṃ pūraṇo kassapo .pe. nigantho nāṭaputto te mayā pañhe puṭṭhā na sampāyanti asampāyantā kopañca dosañca appaccayañca pātukaronti @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. etthantare teti dissati. 2 Yu. kesakambali. 3 Ma. pakudho @kaccāno. Yu. pakudho. 4 Ma. belaṭṭhaputto. Yu. belaṭṭhiputto. @5 Ma. Yu. sabhiyaññeva. Api ca maññevettha paṭipucchanti yannūnāhaṃ hīnāyāvattitvā kāme paribhuñjeyyanti . atha kho sabhiyassa paribbājakassa etadahosi ayaṃ 1- kho samaṇo gotamo saṅghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa . Yannūnāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitvā ime pañhe puccheyyanti. {364.3} Atha kho sabhiyassa paribbājakassa etadahosi ye 2- kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā jiṇṇā vuḍḍhā mahallakā addhagatā vayo anuppattā therā rattaññū cirapabbajitā saṅghino gaṇino gaṇācariyā ñātā yasassino titthakarā sādhusammatā bahujanassa seyyathīdaṃ pūraṇo kassapo .pe. nigantho nāṭaputto tepi 3- mayā pañhe puṭṭhā na sampāyanti asampāyantā kopañca dosañca appaccayañca pātukaronti api ca maññevettha paṭipucchanti . Kiṃ pana me samaṇo gotamo ime pañhe puṭṭho byākarissati . Samaṇo hi gotamo daharo ceva jātiyā navo ca pabbajjāyāti. {364.4} Atha kho sabhiyassa paribbājakassa etadahosi samaṇo kho gotamo 4- daharoti na uññātabbo na paribhotabbo 5- daharopi ce samaṇo hoti so ca mahiddhiko hoti mahānubhāvo . yannūnāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitvā ime pañhe puccheyyanti. @Footnote: 1 Ma. ayampi. 2 Ma. yepi. 3 Yu. pisaddo natthi. 4 Ma. ayaṃ pāṭho @natthi. 5 ito paraṃ marammapotthake daharopi cesa samaṇo gotamo mahiddhiko @hoti mahānubhāvoti dissati. {364.5} Atha kho sabhiyo paribbājako yena rājagahaṃ tena cārikaṃ pakkāmi anupubbena cārikañcaramāno yena rājagahaṃ veḷuvanaṃ kalandakanivāpo yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinno kho sabhiyo paribbājako bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi [365] |365.937| Kaṅkhī vecikicchī āgamaṃ (iti sabhiyo) pañhe pucchituṃ abhikaṅkhamāno tesantakaro bhavāhi pañhe me puṭṭho anupubbaṃ anudhammaṃ byākarohi me. |365.938| Dūrato āgatosi sabhiyāti bhagavā pañhe pucchituṃ abhikaṅkhamāno tesantakaro bhavāmi pañhe te puṭṭho anupubbaṃ anudhammaṃ byākaromi te. |365.939| Puccha maṃ sabhiya pañhaṃ yaṅkiñci manasicchasi tassa tasseva pañhassa ahaṃ antaṃ karomi teti. [366] Atha kho sabhiyassa paribbājakassa etadahosi acchariyaṃ vata bho abbhūtaṃ vata bho yaṃ vatāhaṃ aññesu samaṇabrāhmaṇesu okāsakamma- mattampi nālatthaṃ tamme idaṃ samaṇena gotamena okāsakammaṃ katanti attamano pamudito 1- udaggo pītisomanassajāto @Footnote: 1 Yu. modito. Bhagavantaṃ pañhaṃ apucchi |366.940| kiṃpattinamāhu bhikkhunaṃ (iti sabhiyo) sorataṃ kena kathañca dantamāhu buddhoti kathaṃ pavuccati puṭṭho me bhagavā byākarohi 1-. |366.941| Pajjena katena attanā (sabhiyāti bhagavā) parinibbānagato vitiṇṇakaṅkho vibhavañca bhavañca vippahāya vusitavā khīṇapunabbhavo sa bhikkhu. |366.942| Sabbattha upekkhako satīmā na so hiṃsati kañci sabbaloke tiṇṇo samaṇo anāvilo ussadā yassa na santi sorato so |366.943| yassindriyāni bhāvitāni ajjhattaṃ bahiddhā ca sabbaloke nibbijjimaṃ 2- parañca lokaṃ kālaṃ kaṅkhati bhāvito sa danto. |366.944| Kappāni viceyya kevalāni saṃsāraṃ dubhayaṃ 3- cutūpapātaṃ @Footnote: 1 Yu. vayākarohi. 2 Ma. nibbijja imaṃ . 3 vaṇṇanāyaṃ tadubhayaṃ. Vigatarajamanaṅgaṇaṃ visuddhaṃ pattaṃ jātikkhayaṃ tamāhu buddhanti. [367] Atha kho sabhiyo paribbājako bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā attamano pamudito 1- udaggo pītisomanassajāto bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi |367.945| kiṃpattinamāhu brāhmaṇaṃ (iti sabhiyo) samaṇaṃ kena kathañca nhātakoti nāgoti kathaṃ pavuccati puṭṭho me bhagavā byākarohi. |367.946| Bāhetvā 2- sabbapāpakāni (sabhiyāti bhagavā) vimalo sādhusamāhito ṭhitatto saṃsāramaticca kevalī so anissito 3- tādi pavuccate sa 4- brahmā. |367.947| Samitāvi pahāya puññapāpaṃ virajo ñatvā imaṃ parañca lokaṃ jātimaraṇaṃ upātivatto samaṇo tādi pavuccate tathattā. |367.948| Ninnahāya sabbapāpakāni ajjhattañca 5- bahiddhā ca sabbaloke @Footnote: 1 Yu. pamodito. 2 Po. Ma. bāhitvā. 3 Ma. Yu. asito. 4 Yu. ayaṃ @pāṭho natthi. 5 Ma. casaddo natthi. Devamanussesu kappiyesu kappaṃ neti tamāhu nhātakoti. |367.949| Āguṃ na karoti kiñci loke sabbasaṃyoge visajja bandhanāni sabbattha na sajjatī vippamutto 1- nāgo tādi pavuccate tathattāti. [368] Atha kho sabhiyo paribbājako .pe. bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi |368.950| kaṃ khettajinaṃ vadanti buddhā (iti sabhiyo) kusalaṃ kena kathañca paṇḍitoti muni nāma kathaṃ pavuccati puṭṭho me bhagavā byākarohi. |368.951| Khettāni viceyya kevalāni (sabhiyāti bhagavā) dibbaṃ 2- mānusakañca brahmakhettaṃ (sabba) khettamūlabandhanā pamutto khettajino tādi pavuccate tathattā. |368.952| Kosāni viceyya kevalāni dibbaṃ mānusakañca brahmakosaṃ (sabba) kosamūlabandhanā pamutto kusalo tādi pavuccate tathattā. @Footnote: 1 Ma. Yu. vimutto. 2 Po. dibyaṃ. Yu. divayaṃ. |368.953| Dubhayāni viceyya paṇḍarāni ajjhattaṃ bahiddhā ca suddhapañño kaṇhasukkaṃ upātivatto paṇḍito tādi pavuccate tathattā. |368.954| Asatañca satañca ñatvā dhammaṃ ajjhattaṃ bahiddhā ca sabbaloke devamanussehi pūjiyo 1- so saṅgajālamaticca so munīti. [369] Atha sabhiyo kho paribbājako .pe. bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi |369.955| kiṃpattinamāhu vedaguṃ (iti sabhiyo) anuviditaṃ kena kathañca viriyavāti ājāniyo kinti nāma hoti puṭṭho me bhagavā byākarohi. |369.956| Vedāni viceyya kevalāni (sabhiyāti bhagavā) samaṇānaṃ yānipatthi 2- brāhmaṇānaṃ sabbavedanāsu vītarāgo sabbaṃ vedamaticca vedagū so. |369.957| Anuvicca papañcanāmarūpaṃ @Footnote: 1 pūjitotipi pāṭho. Po. Ma. pūjaniyo. 2 Po. yānimatthi. Ma. yānidhatthi. Ajjhattaṃ bahiddhā ca rogamūlaṃ (sabba) rogamūlabandhanā pamutto anuvidito tādi pavuccate tathattā. |369.958| Virato sabbapāpakehi nirayadukkhamaticca viriyavā so so viriyavā padhānavā dhīro tādi pavuccate tathattā. |369.959| Yassassu lūnāni 1- bandhanāni ajjhattaṃ bahiddhā ca saṅgamūlaṃ sabbasaṅgamūlabandhanā pamutto ājāniyo tādi pavuccate tathattā. [370] Atha kho sabhiyo paribbājako .pe. bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi |370.960| kiṃpattinamāhu sottiyaṃ (iti sabhiyo) ariyaṃ kena kathañca caraṇavāti paribbājako kinti nāma hoti puṭṭho me bhagavā byākarohi. |370.961| Sutavā sabbadhammaṃ abhiññāya loke (sabhiyāti bhagavā) sāvajjānavajjaṃ yadatthi kiñci abhibhuṃ akathaṅkathiṃ vimuttaṃ @Footnote: 1 Po. Ma. lulāni. Yu. lutāni. Anīghaṃ sabbadhimāhu sottiyoti. |370.962| Chetvā ālayāni āsavāni 1- vidvā so na upeti gabbhaseyyaṃ saññaṃ tividhaṃ panujja paṅkaṃ kappaṃ neti tamāhu ariyoti. |370.963| Yo idha caraṇesu pattipatto kusalo sabbadā ajāni 2- dhammaṃ sabbattha na sajjatī vimuttacitto paṭighā yassa na santi caraṇavā so. |370.964| Dukkhavepakkaṃ yadatthi kammaṃ uddhaṃ adho tiriyañcāpi 3- majjhe paribbājayitvā 4- pariññacārī māyaṃ mānamathopi lobhakodhaṃ pariyantamakāsi nāmarūpaṃ taṃ paribbājakamāhu pattipattanti. [371] Atha kho sabhiyo paribbājako bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā attamano udaggo pamudito pītisomanassajāto uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjalimpaṇāmetvā bhagavantaṃ sammukhā sāruppāhi gāthāhi abhitthavi @Footnote: 1 Ma. Yu. āsavāni ālayāni. 2 Po. Ma. ājānāti. 3 Po. Ma. tiriyaṃ vāpi. @4 Yu. parivajjayitvā. |371.965| Yāni ca tīṇi yāni ca saṭṭhi 1- samaṇappavādanissitāni 2- bhūripañña saññakkharasaññanissitāni osaraṇāni vineyya oghatamagā. |371.966| Antagūsi pāragūsi 3- dukkhassa arahāsi (sammāsambuddho) khīṇāsavaṃ taṃ 4- maññe jutimā matimā pahutapañño dukkhassantakaraṃ 5- atāresi maṃ. |371.967| Yaṃ me kaṅkhitamaññāsi vicikicchaṃ 6- maṃ atārayi namo te (muni) monapathesu pattipatta akhilādiccabandhu 7- soratosi. |371.968| Yā me kaṅkhā pure āsi tamme byākāsi cakkhumā addhā munīsi sambuddho natthi nīvaraṇā tava. |371.969| Upāyāsā ca te sabbe viddhastā vinaḷīkatā sītibhūto damappatto dhitimā saccanikkamo. |371.970| Tassa te nāganāgassa mahāvīrassa bhāsato sabbe devā anumodanti ubho nāradapabbatā. |371.971| Namo te purisājañña namo te purisuttama sadevakasmiṃ lokasmiṃ natthi te paṭipuggalo. @Footnote: 1 Po. tesaṭṭhī. 2 Ma. Yu. samaṇappavādasitāni. 3 Ma. Yu. pāragū. @4 Po. khīṇāsavanti maññe . 5 Ma. Yu. dukkhassantakara. 6 Po. vicikicchā. @Ma. vicikiccā maṃ tārayi . 7 Ma. Yu. akhilaādiccabandhu. |371.972| Tuvaṃ buddho tuvaṃ satthā tuvaṃ mārābhibhū muni tuvaṃ anusaye chetvā tiṇṇo tāresimaṃ pajaṃ. |371.973| Upadhī te samatikkantā āsavā te padālitā sīhosi anupādāno pahīnabhayabheravo |371.974| puṇḍarīkaṃ yathā vaggu toye na upalimpati evaṃ puññe ca pāpe ca ubhaye tvaṃ na limpasi pāde vīra pasārehi sabhiyo vandati satthunoti. [372] Atha kho sabhiyo paribbājako bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca abhikkantaṃ bhante abhikkantaṃ bhante seyyathāpi bhante nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito esāhaṃ bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca labheyyāhaṃ bhante bhagavato santike pabbajjaṃ labheyyaṃ upasampadanti. {372.1} Yo kho sabhiya aññatitthiyapubbo imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhati pabbajjaṃ ākaṅkhati upasampadaṃ so cattāro māse parivasati catunnaṃ māsānaṃ accayena parivuṭṭhaparivāsaṃ 1- āraddhacittā bhikkhū pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya api cettha 2- puggalavemattatā viditāti . sace bhante aññatitthiyapubbā imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhantā pabbajjaṃ @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. ayaṃ pāṭho natthi. 2 Po. Ma. Yu. apica mettha. Ākaṅkhantā upasampadaṃ cattāro māse parivasanti catunnaṃ māsānaṃ accayena parivuṭṭhaparivāse āraddhacittā bhikkhū pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya . ahaṃ cattāri vassāni parivasāmi catunnaṃ vassānaṃ accayena parivuṭṭhaparivāsaṃ āraddhacittā bhikkhū pabbājentu upasampādentu bhikkhubhāvāyāti . alattha kho sabhiyo paribbājako bhagavato santike pabbajjaṃ alattha upasampadaṃ. {372.2} Acirupasampanno kho panāyasmā sabhiyo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto na cirasseva yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti abbhaññāsi . aññataro kho panāyasmā sabhiyo arahataṃ ahosīti. Sabhiyasuttaṃ chaṭṭhamaṃ. ----------- Suttanipāte tatiyassa mahāvaggassa sattamaṃ selasuttaṃ [373] 7 Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā aṅguttarāpesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhaterasehi 1- bhikkhusatehi yena āpaṇaṃ nāma aṅguttarāpānaṃ nigamo tadavasari . @Footnote: 1 ayaṃ pāṭho aḍḍhateḷasaitipi aḍḍhatelasaitipi valañjiyati. Assosi kho keṇiyo jaṭilo samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito aṅguttarāpesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhaterasehi bhikkhusatehi āpaṇaṃ anuppatto . taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā 1- so imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotīti. {373.1} Atha kho keṇiyo jaṭilo yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinnaṃ kho keṇiyaṃ jaṭilaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho keṇiyo jaṭilo bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito bhagavantaṃ etadavoca adhivāsetu me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenāti. [374] Evaṃ vutte bhagavā keṇiyaṃ jaṭilaṃ etadavoca mahā kho keṇiya bhikkhusaṅgho aḍḍhaterasāni bhikkhusatāni tvañca [2]- @Footnote: 1 Ma. bhagavāti . 2 Yu. kho. Brāhmaṇesu abhippasannoti . dutiyampi kho keṇiyo jaṭilo bhagavantaṃ etadavoca kiñcāpi bho gotama mahā bhikkhusaṅgho aḍḍhaterasāni bhikkhusatāni ahañca brāhmaṇesu abhippasanno adhivāsetu me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenāti . dutiyampi kho bhagavā keṇiyaṃ jaṭilaṃ etadavoca mahā kho keṇiya bhikkhusaṅgho aḍḍhaterasāni bhikkhusatāni tvañca brāhmaṇesu abhippasannoti. {374.1} Tatiyampi kho keṇiyo jaṭilo bhagavantaṃ etadavoca kiñcāpi bho gotama mahā bhikkhusaṅgho aḍḍhaterasāni bhikkhusatāni ahañca brāhmaṇesu abhippasanno adhivāsetu me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenāti . adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena . atha kho keṇiyo jaṭilo bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā yena sako assamo tenupasaṅkami upasaṅkamitvā mittāmacce ñātisālohite āmantesi suṇantu me bhonto 1- mittāmaccā ñātisālohitā samaṇo me gotamo nimantito svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena me kāyaveyyāvaṭikaṃ kareyyāthāti . evaṃ bhoti kho keṇiyassa jaṭilassa mittāmaccā ñātisālohitā keṇiyassa jaṭilassa paṭissutvā appekacce uddhanāni khaṇanti appekacce kaṭṭhāni phālenti appekacce bhājanāni dhovanti appekacce udakamaṇikaṃ patiṭṭhāpenti appekacce āsanāni paññāpenti . keṇiyo pana jaṭilo sāmaṃ yeva @Footnote: 1 Po. Ma. bhavanto. Maṇḍalamālaṃ paṭiyādeti. [375] Tena kho pana samayena selo brāhmaṇo āpaṇe paṭivasati tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo tīṇi ca māṇavakasatāni mante vāceti . tena kho pana samayena keṇiyo jaṭilo sele brāhmaṇe abhippasanno hoti . Atha kho selo brāhmaṇo tīhi māṇavakasatehi parivuto jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena keṇiyassa jaṭilassa assamo tenupasaṅkami. {375.1} Addasā kho selo brāhmaṇo keṇiyassa 1- jaṭilassa assame appekacce uddhanāni khaṇante .pe. appekacce āsanāni paññāpente keṇiyaṃ pana jaṭilaṃ sāmaṃ yeva maṇḍalamālaṃ paṭiyādentaṃ disvāna keṇiyaṃ jaṭilaṃ etadavoca kiṃ nu kho bhoto keṇiyassa āvāho vā bhavissati vivāho vā bhavissati mahāyañño vā paccupaṭṭhito rājā vā māgadho seniyo bimbisāro nimantito svātanāya saddhiṃ balakāyenāti. {375.2} Na me bho sela āvāho vā bhavissati napi 2- vivāho bhavissati napi rājā māgadho seniyo bimbisāro nimantito svātanāya saddhiṃ balakāyena . api ca kho me mahāyañño paccupaṭṭhito atthi samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito aṅguttarāpesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ @Footnote: 1 Yu. keṇiyassamiye jaṭile . 2 Po. Ma. vivāho vā nāpi rājā. Aḍḍhaterasehi bhikkhusatehi āpaṇaṃ anuppatto taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato itipi so bhagavā .pe. buddho bhagavāti . so me nimantito svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenāti . buddhoti bho keṇiya vadesi . buddhoti bho sela vadāmi . buddhoti bho keṇiya vadesi . buddhoti bho sela vadāmīti. {375.3} Atha kho selassa brāhmaṇassa etadahosi ghosopi kho eso dullabho lokasmiṃ yadidaṃ buddhoti . āgatāni kho pana asmākaṃ 1- mantesu dvattiṃsa 2- mahāpurisalakkhaṇāni yehi samannāgatassa mahāpurisassa dveva gatiyo bhavanti anaññā sace agāraṃ ajjhāvasati rājā hoti cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato tassimāni sattaratanāni bhavanti seyyathīdaṃ cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanameva sattamaṃ . parosahassaṃ kho panassa puttā bhavanti 3- sūrā viraṅgarūpā parasenappamaddanā . so imaṃ paṭhaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena abhivijiya ajjhāvasati . sace kho pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭacchado 4- . kahaṃ pana bho keṇiya etarahi so bhavaṃ gotamo @Footnote: 1 Po. panasmākaṃ. Ma. panamhākaṃ. 2 battiṃsātipi pāṭho. 3 Po. santi. @4 itisaddo idha bhavituṃ vaṭṭati. Viharati arahaṃ sammāsambuddhoti. [376] Evaṃ vutte keṇiyo jaṭilo dakkhiṇaṃ bāhaṃ 1- paggahetvā selaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca yenesā bho sela nīlavanarājīti . Atha kho selo brāhmaṇo tīhi māṇavakasatehi saddhiṃ yena bhagavā tenupasaṅkami . atha kho selo brāhmaṇo te māṇavake āmantesi appasaddā bhonto āgacchantu pade padaṃ nikkhipantā durāsadā hi te bhavanto 2- sīhāva ekacarā yadā cāhaṃ bho samaṇena gotamena saddhiṃ manteyyaṃ mā me bhonto antarantarā kathaṃ opātetha kathāpariyosānaṃ me bhavanto āgamentūti. {376.1} Atha kho selo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinno kho selo brāhmaṇo bhagavato kāye dvattiṃsa mahāpurisalakkhaṇāni sammannesi . addasā kho selo brāhmaṇo bhagavato kāye dvattiṃsa mahāpurisalakkhaṇāni yebhuyyena ṭhapetvā dve dvīsu mahāpurisalakkhaṇesu kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati kosohite ca vatthaguyhe pahutajivhatāya ca 3-. {376.2} Atha kho bhagavato etadahosi passati kho me ayaṃ selo brāhmaṇo dvattiṃsa mahāpurisalakkhaṇāni yebhuyyena ṭhapetvā dve dvīsu mahāpurisalakkhaṇesu kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati kosohite ca vatthaguyhe @Footnote: 1 Po. Ma. bāhuṃ. 2 Ma. Yu. bhagavanto. 3 Po. Ma. cāti. Pahutajivhatāya cāti . atha kho bhagavā tathārūpaṃ iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkhāresi 1- yathā addasa selo brāhmaṇo bhagavato kosohitaṃ vatthaguyhaṃ . atha kho bhagavā jivhaṃ ninnāmetvā ubhopi kaṇṇasotāni anumasi paṭimasi ubhopi nāsikasotāni anumasi paṭimasi kevalampi nalāṭamaṇḍalaṃ jivhāya chādesi. {376.3} Atha kho selassa brāhmaṇassa etadahosi samannāgato kho samaṇo gotamo dvattiṃsāya 2- mahāpurisalakkhaṇehi paripuṇṇehi no aparipuṇṇehi no ca kho naṃ jānāmi buddho vā no vā. Sutaṃ kho panetaṃ 3- brāhmaṇānaṃ vuḍḍhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ ye te bhagavanto 4- arahanto sammāsambuddhā te sake vaṇṇe bhaññamāne attānaṃ pātukarontīti yannūnāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ sammukhā sāruppāhi gāthāhi abhitthaveyyanti . atha kho selo brāhmaṇo bhagavantaṃ sammukhā sāruppāhi gāthāhi abhitthavi |376.975| paripuṇṇakāyo suruci sujāto cārudassano suvaṇṇavaṇṇosi bhagavā susukkadāḍhosi 5- viriyavā |376.976| narassa hi sujātassa ye bhavanti viyañjanā sabbe te tava kāyasmiṃ mahāpurisalakkhaṇā. |376.977| Pasannanetto sumukho brahā uju patāpavā @Footnote: 1 Ma. Yu. abhisaṃkhāsi. 2 Po. Ma. Yu. dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi. 3 Ma. Yu. @pana metaṃ . 4 Ma. Yu. bhavanti. 5 susukkadāṭhosītipi. Majjhe samaṇasaṅghassa ādiccova virocasi. |376.978| Kalyāṇadassano bhikkhu kāñcanasannibhataco 1- kinte samaṇabhāvena evaṃ uttamavaṇṇino. |376.979| Rājā arahasi bhavituṃ cakkavattī rathesabho cāturanto vijitāvī jambusaṇḍassa issaro |376.980| khattiyā bhojarājāno 2- anuyantā 3- bhavanti te rājābhirājā manujindo rajjaṃ kārehi gotama. [377] |377.981| Rājāhamasmi selā (ti bhagavā) dhammarājā anuttaro dhammena cakkaṃ vattemi cakkaṃ appativattiyaṃ. |377.982| Sambuddho paṭijānāsi (iti selo brāhmaṇo) dhammarājā anuttaro dhammena cakkaṃ vattemi iti bhāsasi gotama |377.983| ko nu senāpatī bhoto sāvako satthuranvayo 4- ko te imaṃ anuvatteti 5- dhammacakkaṃ pavattitaṃ. |377.984| Mayā pavattitaṃ cakkaṃ (lesāti bhagavā) dhammacakkaṃ anuttaraṃ sārīputto anuvatteti anujāto tathāgataṃ. |377.985| Abhiññeyyaṃ abhiññātaṃ bhāvetabbañca bhāvitaṃ pahātabbaṃ pahīnamme tasmā buddhosmi brāhmaṇa |377.986| vinayassu mayi kaṅkhaṃ adhimuñcassu 6- brāhmaṇa dullabhaṃ dassanaṃ hoti sambuddhānaṃ abhiṇhaso. @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. kañcana ... . 2 Po. bhoga .... Ma. bhogi ... . 3 Yu. @anuyuttā. 4 Yu. satthadanvayo. 5 Po. ko te maṃ anuvattati. Ma. ... @tamanuvatteti. 6 Po. Ma. Yu. adhimuccassu. |377.987| Yassa 1- ve dullabho loke pātubhāvo abhiṇhaso sohaṃ brāhmaṇa sambuddho sallakatto anuttaro. |377.988| Brahmabhūto atitulo mārasenappamaddano sabbāmitte vasīkatvā modāmi akutobhayo. |377.989| Imaṃ bhonto 2- nisāmetha yathā bhāsati cakkhumā sallakatto mahāvīro sīhova nadatī vane. |377.990| Brahmabhūtaṃ atitulaṃ mārasenappamaddanaṃ ko disvā nappasīdeyya api kaṇhābhijātiko. |377.991| Yo maṃ icchati anvetu yo vā nicchati gacchatu idhāhaṃ pabbajissāmi varapaññassa santike. |377.992| Evaṃ ce 3- ruccati bhoto sammāsambuddhasāsanaṃ 4- mayampi pabbajissāma varapaññassa santike. |377.993| Brāhmaṇā tisatā ime yācanti pañjalīkatā brahmacariyaṃ carissāma bhagavā tava santike. |377.994| Svākkhātaṃ brahmacariyaṃ (selāti bhagavā) sandiṭṭhikaṃ akālikaṃ yattha amoghā pabbajjā appamattassa sikkhatoti. [378] Alattha kho selo brāhmaṇo sapariso bhagavato santike pabbajjaṃ alattha upasampadaṃ . atha kho keṇiyo jaṭilo @Footnote: 1 Po. yo sa ve ... Ma. yesaṃ ve ... Yu. yesaṃ ve. 2 Ma. bhavanto. @3 Yu. etañce. 4 Po. Ma. .. sāsane. Tassā rattiyā accayena sake assame paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi kālo bho gotama niṭṭhitaṃ bhattanti . atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena keṇiyassa jaṭilassa assamo tenupasaṅkami upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. {378.1} Atha kho keṇiyo jaṭilo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi . atha kho keṇiyo jaṭilo bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinnaṃ kho keṇiyaṃ jaṭilaṃ bhagavā imāhi gāthāhi anumodi |378.995| aggihutaṃ mukhā yaññā sāvitti chandaso mukhaṃ rājā mukhaṃ manussānaṃ nadīnaṃ sāgaro mukhaṃ. |378.996| Nakkhattānaṃ mukhaṃ cando ādicco tapataṃ mukhaṃ puññamākaṅkhamānānaṃ saṅgho ve yajataṃ mukhanti. [379] Atha kho bhagavā keṇiyaṃ jaṭilaṃ imāhi gāthāhi anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi . atha kho āyasmā selo sapariso eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto na cirasseva yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi khīṇā jāti vusitaṃ Brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti abbhaññāsi . Aññataro kho panāyasmā selo sapariso arahataṃ ahosi . atha kho āyasmā selo sapariso yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā yena bhagavā tenañjalimpaṇāmetvā bhagavantaṃ gāthāya 1- ajjhabhāsi |379.997| yantaṃ saraṇamāgamma 2- ito aṭṭhami cakkhumā 3- sattarattena bhagavā dantamhā 4- tava sāsane. |379.998| Tuvaṃ buddho tuvaṃ satthā tuvaṃ mārābhibhū muni tuvaṃ anusaye 5- chetvā tiṇṇo tāresimaṃ pajaṃ |379.999| upadhī te samatikkantā āsavā te padālitā sīhosi anupādāno pahīnabhayabheravo |379.1000| bhikkhavo tisatā ime tiṭṭhanti pañjalīkatā pāde vīra pasārehi nāgā vandantu satthunoti. Selasuttaṃ sattamaṃ. ------------ Suttanipāte tatiyassa mahāvaggassa aṭṭhamaṃ sallasuttaṃ [380] |380.1001| 8 Animittamanaññātaṃ maccānaṃ idha jīvitaṃ kasirañca parittañca tañca dukkhena saññutaṃ 6-. |380.1002| Na hi so upakkamo atthi yena jātā na miyyare @Footnote: 1 Yu. gāthāhi . 2 Ma. Yu. saraṇāgamha . 3 Po. Ma. cakkhuma . 4 Ma. Yu. @dantamha. 5 Po. akusale. 6 Po. Ma. saṃyutaṃ. Jarampi patvā maraṇaṃ evaṃdhammā hi pāṇino. |380.1003| Phalānamiva pakkānaṃ pāto patanato 1- bhayaṃ evaṃ jātānamaccānaṃ niccaṃ maraṇato bhayaṃ. |380.1004| Yathāpi kumbhakārassa katā mattikabhājanā sabbe bhedapariyantā 2- evaṃ maccāna jīvitaṃ. |380.1005| Daharā ca mahantā ca ye bālā ye ca paṇḍitā sabbe maccuvasaṃ yanti sabbe maccuparāyanā. |380.1006| Tesaṃ maccuparetānaṃ gacchataṃ paralokato na pitā tāyate puttaṃ ñātī vā pana ñātake. |380.1007| Pekkhataṃ yeva ñātīnaṃ passa lālappataṃ puthu ekameko va maccānaṃ govajjho viya niyyati |380.1008| evamabbhāhato loko maccunā ca jarāya ca tasmā dhīrā na socanti viditvā lokapariyāyaṃ. |380.1009| Yassa maggaṃ na jānāsi āgatassa gatassa vā ubho ante asampassaṃ niratthaṃ paridevasi |380.1010| paridevayamāno ce kiñci atthaṃ 3- udabbahe sammūḷho hiṃsamattānaṃ kayira 4- cenaṃ vicakkhaṇo. |380.1011| Na hi ruṇṇena sokena santiṃ pappoti cetaso bhiyyassuppajjate dukkhaṃ sarīraṃ cupahaññati. |380.1012| Kīso vivaṇṇo bhavati hiṃsamattānamattanā 5- @Footnote: 1 Yu. patanā. 2 Ma. Yu. bhedanapariyantā . 3 Ma. Yu. kiñcidatthaṃ. 4 Ma. @kayirā. 5 po .. mattano. Na tena petā pālenti niratthā paridevanā. |380.1013| Sokamappajahaṃ jantu bhiyyo dukkhaṃ nigacchati anutthunanto kālakataṃ sokassa vasamanvagū. |380.1014| Aññepi passa gamine yathākammūpage nare maccuno vasamāgamma phandantevidha pāṇino. |380.1015| Yena yena hi maññanti tato taṃ hoti aññathā etādiso vinābhāvo passa lokassa pariyāyaṃ. |380.1016| Api 1- vassasataṃ jīve bhiyyo vā pana māṇavo ñātisaṅghā vinā hoti jahāti idha jīvitaṃ. |380.1017| Tasmā arahato sutvā vineyya paridevitaṃ petaṃ kālakataṃ ditvā 2- neso labbhā mayā iti. |380.1018| Yathā saraṇamādittaṃ vārinā parinibbaye evampi dhīro sappañño paṇḍito kusalo naro khippamuppatitaṃ sokaṃ vāto tulaṃva 3- dhaṃsaye. |380.1019| Paridevaṃ pajappañca domanassañca attano attano sukhamesāno abbuḷhe 4- sallamattano |380.1020| abbuḷhasallo asito santiṃ pappuyya cetaso sabbaṃ sokaṃ atikkanto asoko hoti nibbutoti. Sallasuttaṃ aṭṭhamaṃ. ----------- @Footnote: 1 Yu. api ce . 2 Po. Ma. Yu. disvā. 3 Ma. Yu. tūlaṃva . 4 Ma. Yu. abbahe Suttanipāte tatiyassa mahāvaggassa navamaṃ vāseṭṭhasuttaṃ [381] 9 Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā icchānaṅgale viharati icchānaṅgalavanasaṇḍe . tena kho pana samayena sambahulā abhiññātā 1- brāhmaṇamahāsālā icchānaṅgale paṭivasanti seyyathīdaṃ caṅkī brāhmaṇo tārukkho brāhmaṇo pokkharasāti brāhmaṇo jāṇussoṇi brāhmaṇo todeyyabrāhmaṇo aññe ca abhiññātā brāhmaṇamahāsālā. {381.1} Atha kho vāseṭṭhabhāradvājānaṃ māṇavānaṃ jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamantānaṃ anuvicarantānaṃ 2- ayamantarākathā udapādi kathaṃ bho brāhmaṇo hotīti . [3]- bhāradvājo māṇavo evamāha yato kho bho ubhato sujāto [4]- mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakuṭṭho jātivādena ettāvatā bho brāhmaṇo hotīti . vāseṭṭho māṇavo evamāha yato kho bho sīlavā ca hoti vattasampanno ca ettāvatā kho bho brāhmaṇo hotīti. {381.2} Neva kho asakkhi bhāradvājo māṇavo vāseṭṭhaṃ māṇavaṃ saññāpetuṃ na pana asakkhi 5- vāseṭṭho māṇavo bhāradvājaṃ māṇavaṃ saññāpetuṃ . atha kho vāseṭṭho māṇavo bhāradvājaṃ māṇavaṃ āmantesi ayaṃ [6]- bho bhāradvāja samaṇo gotamo sakyaputto @Footnote: 1 Ma. Yu. sabbatthavāre āmeṇḍitaṃ . 2 Yu. anucaṅkamamānānaṃ anuvicaramānānaṃ. @3 Po. Ma. taṃ. 4 Ma. Yu. hoti . 5 Po. na pana sakkhi. 6 Ma. Yu. kho. Sakyakulā pabbajito icchānaṅgale viharati icchānaṅgalavanasaṇḍe taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato itipi so bhagavā .pe. buddho bhagavāti āyāma [1]- bhāradvāja yena samaṇo gotamo tenupasaṅkamissāma upasaṅkamitvā [2]- etamatthaṃ pucchissāma yathā no samaṇo gotamo byākarissati tathā naṃ dhāressāmāti . evaṃ bhoti kho bhāradvājo māṇavo vāseṭṭhassa māṇavassa paccassosi. {381.3} Atha kho vāseṭṭhabhāradvājamāṇavā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu . ekamantaṃ nisinno kho vāseṭṭho māṇavo bhagavantaṃ gāthāhi ajjhabhāsi [382] |382.1021| Anuññātapaṭiññātā tevijjā mayamassu bho ahaṃ pokkharasātissa tārukkhassāya māṇavo. |382.1022| Tevijjānaṃ yadakkhātaṃ tatra kevalinosmase padakasmā veyyākaraṇā ca 3- jappe ācariyasādisā. |382.1023| Tesanno jātivādamhi vivādo atthi gotama jātiyā brāhmaṇo hoti bhāradvājo iti bhāsati ahañca kammunā brūhi evaṃ jānāhi cakkhuma. |382.1024| Te na sakkoma saññātuṃ 4- aññamaññaṃ mayaṃ ubho bhavantaṃ puṭṭhumāgamhā sambuddhaṃ iti vissutaṃ. @Footnote: 1 Ma. Yu. bho . 2 Ma. Yu. samaṇaṃ gotamaṃ . 3 Ma. Yu. casaddo natthi. 4 Ma. @saññāpetuṃ. |382.1025| Candaṃ yathā khayātītaṃ pecca pañjalikā janā vandamānā namassanti evaṃ lokasmi gotama. |382.1026| Cakkhuṃ loke samuppannaṃ mayaṃ pucchāma gotamaṃ jātito brāhmaṇo hoti udāhu bhavati kammunā ajānataṃ no pabrūhi yathā jānemu brāhmaṇaṃ. |382.1027| Tesaṃ vohaṃ byakkhissaṃ (vāseṭṭhāti bhagavā) anupubbaṃ yathātathaṃ jātivibhaṅgaṃ pāṇānaṃ aññamaññā hi jātiyo. |382.1028| Tiṇarukkhepi jānātha na cāpi paṭijānare liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ aññamaññā hi jātiyo. |382.1029| Tato kīṭe paṭaṅge ca yāva kunthakipillike liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ aññamaññā hi jātiyo. |382.1030| Catuppadepi jānātha 1- khuddake ca mahallake liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ aññamaññā hi jātiyo. |382.1031| Pādūdarepi jānātha urage dīghapiṭṭhike liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ aññamaññā hi jātiyo. |382.1032| Tato macchepi jānātha udake 2- vārigocare liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ aññamaññā hi jātiyo. |382.1033| Tato pakkhīpi jānātha pattayāne vihaṅgame liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ aññamaññā hi jātiyo. @Footnote: 1 Po. catuppade vijānātha . 2 Ma. Yu. odake. |382.1034| Yathā etāsu jātīsu liṅgaṃ jātimayaṃ puthu evaṃ natthi manussesu liṅgaṃ jātimayaṃ puthu. |382.1035| Na kesehi na sīsehi 1- na kaṇṇehi na akkhihi na mukhena na nāsāya na oṭṭhehi bhamūhi vā |382.1036| na gīvāya na aṃsehi na udarena na piṭṭhiyā na soṇiyā na urasā na sambādhā na methunā 2- |382.1037| na hatthehi na pādehi na aṅgulīhi nakhehi vā na jaṅghāhi na ūrūhi na vaṇṇena sarena vā liṅgaṃ jātimayaṃ neva yathā aññāsu jātisu. |382.1038| Paccattaṃ sasarīresu 3- manussesvetaṃ na vijjati vokārañca manussesu samaññāya pavuccati. |382.1039| Yo hi koci manussesu gorakkhaṃ upajīvati evaṃ vāseṭṭha jānāhi kassako so na brāhmaṇo. |382.1040| Yo hi koci manussesu puthusippena jīvati evaṃ vāseṭṭha jānāhi sippiko so na brāhmaṇo. |382.1041| Yo hi koci manussesu vohāraṃ upajīvati evaṃ vāseṭṭha jānāhi vāṇijo so na brāhmaṇo. |382.1042| Yo hi koci manussesu parapessena jīvati evaṃ vāseṭṭha jānāhi pessiko so na brāhmaṇo. |382.1043| Yo hi koci manussesu adinnaṃ upajīvati @Footnote: 1 Ma. Yu. sīsena . 2 Po. Ma. Yu. na sambādhe na methune . 3 Po. Ma. @paccattañca sarīresu. Evaṃ vāseṭṭha jānāhi coro eso na brāhmaṇo. |382.1044| Yo hi koci manussesu issatthaṃ upajīvati evaṃ vāseṭṭha jānāhi yodhājīvo 1- na brāhmaṇo. |382.1045| Yo hi koci manussesu porohiccena jīvati evaṃ vāseṭṭha jānāhi yājako so na brāhmaṇo. |382.1046| Yo hi koci manussesu gāmaṃ raṭṭhañca bhuñjati evaṃ vāseṭṭha jānāhi rājā eso na brāhmaṇo. |382.1047| Na cāhaṃ brāhmaṇaṃ brūmi yonijaṃ mattikasambhavaṃ bhovādi nāma so hoti sa ve hoti sakiñcano akiñcanaṃ anādānaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1048| Sabbaṃ saṃyojanaṃ chetvā yo ve naparitassati saṅgātigaṃ 2- visaṃyuttaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1049| Chetvā naddhiṃ varattañca sandhānaṃ sahanukkamaṃ ukkhittapalighaṃ buddhaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1050| Akkosaṃ vadhabandhañca aduṭṭho yo titikkhati khantī balānīkaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1051| Akkodhanaṃ vattavantaṃ sīlavantaṃ anussadaṃ dantaṃ antimasārīraṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1052| Vārī pokkharapatteva āraggeriva sāsapo yo na limpati kāmesu tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. @Footnote: 1 Po. yodhoti so .. . 2 Po. saṅgātitaṃ. |382.1053| Yo dukkhassa pajānāti idheva khayamattano pannabhāraṃ visaṃyuttaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1054| Gambhīrapaññaṃ medhāviṃ maggāmaggassa kovidaṃ uttamatthaṃ anuppattaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1055| Asaṃsaṭṭhaṃ gahaṭṭhehi anāgārehi cūbhayaṃ anokasāriṃ appicchaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1056| Nidhāya daṇḍaṃ bhūtesu tasesu thāvaresu ca yo na hanti na ghāteti tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1057| Aviruddhaṃ viruddhesu attadaṇḍesu nibbutaṃ sādānesu anādānaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1058| Yassa rāgo ca doso ca māno makkho ca pātito 1- sāsaporiva āraggā tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1059| Akakkasaṃ viññāpaniṃ giraṃ saccaṃ udīraye yāya nābhisaje kiñci 2- tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1060| Yo 3- ca dīghañca rassaṃ vā aṇuṃthūlaṃ subhāsubhaṃ loke adinnaṃ nādiyati tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1061| Āsā yassa na vijjanti asmiṃ loke paramhi ca nirāsayaṃ 4- visaṃyuttaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1062| Yassālayā na vijjanti aññāya akathaṅkathī amatogadhaṃ anuppattaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. @Footnote: 1 Po. ohito. 2 Po. taṃpi. 3 Ma. yodha dīghaṃ va. 4 Po. Ma. nirāsāsaṃ. |382.1063| Yo 1- ca puññañca pāpañca ubho saṅgaṃ upaccagā asokaṃ virajaṃ suddhaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1064| Candaṃva vimalaṃ suddhaṃ vippasannamanāvilaṃ nandibhavaparikkhīṇaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1065| Yo imaṃ 2- palipathaṃ duggaṃ saṃsāraṃ mohamaccagā tiṇṇo pāragato jhāyī anejo akathaṅkathī anupādāya nibbuto tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1066| Yodha kāme pahantvāna anāgāro paribbaje kāmarāgaparikkhīṇaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1067| Yodha taṇhaṃ pahantvāna anāgāro paribbaje taṇhābhavaparikkhīṇaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1068| Hitvā mānusakaṃ yogaṃ dibbaṃ yogaṃ upaccagā sabbayogavisaṃyuttaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1069| Hitvā ratiñca aratiñca sītibhūtaṃ nirūpadhiṃ sabbalokābhibhuṃ vīraṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1070| Cutiṃ yo vedi sattānaṃ upapattiñca sabbaso asattaṃ sugataṃ buddhaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1071| Yassa gatiṃ na jānanti devā gandhabbamānusā khīṇāsavaṃ arahantaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1072| Yassa pure ca pacchā ca majjhe ca natthi kiñcanaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. yodha . 2 Ma. yomaṃ. Akiñcanaṃ anādānaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1073| Usabhaṃ pavaraṃ dhīraṃ mahesiṃ vijitāvinaṃ anejaṃ nhātakaṃ buddhaṃ tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1074| Pubbenivāsaṃ yo vedi saggāpāyañca passati atho jātikkhayaṃ patto tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ. |382.1075| Samaññā hesā lokasmiṃ nāmagottaṃ pakappitaṃ sammuccā samudāgataṃ tattha tattha pakappitaṃ. |382.1076| Dīgharattamanusayitaṃ diṭṭhigatamajānataṃ ajānantā no pabrūhanti 1- jātiyā hoti brāhmaṇo. |382.1077| Na jaccā brāhmaṇo hoti na jaccā hoti abrāhmaṇo kammunā 2- brāhmaṇo hoti kammunā hoti abrāhmaṇo. |382.1078| Kassako kammunā hoti sippiko hoti kammunā vāṇijo kammunā hoti pessiko hoti kammunā |382.1079| coropi kammunā hoti yodhājīvopi kammunā yājako kammunā hoti rājāpi hoti kammunā. |382.1080| Evametaṃ yathābhūtaṃ kammaṃ passanti paṇḍitā paṭiccasamuppādadassā kammavipākakovidā. |382.1081| Kammunā vattatī loko kammunā vattatī pajā kammanibandhanā sattā rathassāṇīva yāyato. |382.1082| Tapena brahmacariyena saññamena damena ca @Footnote: 1 Po. ajānanto nāma brahti . Ma. Yu. pabrūvanti . 2 Yu. sabbatthavāresu @kammanāti dissati. Etena brāhmaṇo hoti etaṃ brāhmaṇamuttamaṃ |382.1083| tīhi vijjāhi sampanno santo khīṇapunabbhavo evaṃ vāseṭṭha jānāhi brahmā sakko vijānatanti. [383] Evaṃ vutte vāseṭṭhabhāradvājā māṇavā bhagavantaṃ etadavocuṃ abhikkantaṃ bho gotama .pe. upāsake no bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupete saraṇaṅgateti 1-. Vāseṭṭhasuttaṃ navamaṃ. ----------- Suttanipāte tatiyassa mahāvaggassa dasamaṃ kokālikasuttaṃ 2- [384] 10 Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . atha kho kokāliko bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinno kho kokāliko bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca pāpicchā bhante sārīputtamoggallānā pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṅgatāti. [385] Evaṃ vutte bhagavā kokālikaṃ bhikkhuṃ etadavoca mā hevaṃ kokālika mā hevaṃ kokālika pasādehi kokālika sārīputtamoggallānesu cittaṃ pesalā sārīputtamoggallānāti . Dutiyampi kho kokāliko bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca kiñcāpi me bhante bhagavā saddhāyiko paccayiko atha kho pāpicchā va 3- sārīputtamoggallānā @Footnote: 1 Po. pāṇupetaṃ saraṇaṅgate . Yu. .. saraṇāgate . 2 Po. Yu. sabbatthavāresu @kokāliyasuttantipi kokāliyotipi dissanti . 3 Po. ca. Pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṅgatāti . dutiyampi kho bhagavā kokālikaṃ bhikkhuṃ etadavoca mā hevaṃ kokālika mā hevaṃ kokālika pasādehi kokālika sārīputtamoggallānesu cittaṃ pesalā sārīputtamoggallānāti. Tatiyampi kho kokāliko bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca kiñcāpi me bhante bhagavā saddhāyiko paccayiko atha kho pāpicchā va sārīputtamoggallānā pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṅgatāti . Tatiyampi kho bhagavā kokālikaṃ bhikkhuṃ etadavoca mā hevaṃ kokālika mā hevaṃ kokālika pasādehi kokālika sārīputtamoggallānesu cittaṃ pesalā sārīputtamoggallānāti. {385.211} Atha kho kokāliko bhikkhu uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi . acirapakkantasseva 1- kokālikassa bhikkhuno sāsapamattāhi 2- piḷakāhi sabbo kāyo phuṭṭho 3- ahosi . sāsapamattiyo hutvā muggamattiyo ahesuṃ . muggamattiyo hutvā kaḷāyamattiyo ahesuṃ . kaḷāyamattiyo hutvā koḷaṭṭhimattiyo ahesuṃ . koḷaṭṭhimattiyo hutvā kolamattiyo ahesuṃ . kolamattiyo hutvā āmalakamattiyo ahesuṃ. Āmalakamattiyo hutvā veḷuvasalāṭukamattiyo ahesuṃ . veḷuvasalāṭukamattiyo hutvā villamattiyo 4- ahesuṃ . Villamattiyo hutvā pabhijjiṃsu . pubbañca lohitañca pagghariṃsu . Atha kho kokāliko bhikkhu tenevābādhena kālamakāsi. Kālakato 5- ca kokāliko bhikkhu padumanirayaṃ 6- upapajjati sārīputtamoggallānesu cittaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. acirapakkantassa ca . 2 Ma. Yu. sāsapamattīhi . 3 Ma. phuṭho . 4 Po. @billāmattiyo. Ma. Yu. billamattiyo .. . 5 Po. Ma. kālaṅkato . 6 Po. @padumaniraye. Ma. padumaṃ nirayaṃ. Āghātetvā. {385.212} Atha kho brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi . ekamantaṃ ṭhito kho brahmā sahampati bhagavantaṃ etadavoca kokāliko bhante bhikkhu kālakato kālakato ca bhante kokāliko bhikkhu padumanirayaṃ upapanno sārīputtamoggallānesu cittaṃ āghātetvāti . idamavoca brahmā sahampati idaṃ vatvā [1]- padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyi . atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi imaṃ bhikkhave rattiṃ brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā .pe. idamavoca bhikkhave brahmā sahampati idaṃ vatvā [2]- padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyīti. [386] Evaṃ vutte aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca kīvadīghaṃ nu kho bhante padumaniraye āyuppamāṇanti . dīghaṃ kho bhikkhu padumaniraye āyuppamāṇaṃ taṃ na sukaraṃ saṅkhātuṃ ettakāni vassāni iti vā ettakāni vassasatāni iti vā ettakāni vassasahassāni iti vā ettakāni vassasatasahassāni iti vāti . Sakkā pana bhante upamaṃ kātunti. Sakkā bhikkhūti bhagavā avoca {386.213} seyyathāpi bhikkhu vīsatikhāriko kosalako tilavāho tato puriso vassasatassa [3]- vassasahassassa vassasatasahassassa accayena ekamekaṃ tilaṃ uddhareyya khippataraṃ kho so bhikkhu vīsatikhāriko kosalako @Footnote: 1-2 Ma. Yu. bhagavantaṃ abhivādetvā . 3 Po. Ma. Yu. accayena. Tilavāho iminā upakkamena [1]- pariyādānaṃ gaccheyya na tveva eko abbudo nirayo seyyathāpi bhikkhu vīsati abbudā nirayā evameko nirabbudo nirayo seyyathāpi bhikkhu vīsati nirabbudā nirayā evameko ababo nirayo seyyathāpi bhikkhu vīsati ababā nirayā evameko ahaho nirayo seyyathāpi bhikkhu vīsati ahahā nirayā evameko aṭaṭo nirayo seyyathāpi bhikkhu vīsati aṭaṭā nirayā evameko kumudo nirayo seyyathāpi bhikkhu vīsati kumudā nirayā evameko sogandhiko nirayo seyyathāpi bhikkhu vīsati sogandhikā nirayā evameko uppalako nirayo seyyathāpi bhikkhu vīsati uppalakā nirayā evameko puṇḍarīko nirayo seyyathāpi bhikkhu vīsati puṇḍarīkā nirayā evameko padumo nirayo padumaṃ 2- kho pana bhikkhu nirayaṃ kokāliko bhikkhu upapanno sārīputtamoggallānesu cittaṃ āghātetvāti idamavoca bhagavā idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā [387] |387.1084| Purisassa hi jātassa kuṭhārī jāyate mukhe yāya chindati attānaṃ bālo dubbhāsitaṃ bhaṇaṃ. |387.1085| Yo nindiyaṃ pasaṃsati taṃ vā nindati yo pasaṃsiyo vicināti mukhena so kaliṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. parikkhayaṃ . 2 Po. padume kho pana bhikkhu niraye. Kalinā tena sukhaṃ na vindati. |387.1086| Appamatto ayaṃ kali 1- yo akkhesu dhanapparājayo (sabbassāpi sahāpi attanā) ayameva mahattaro kali yo sugatesu manaṃ padosaye. |387.1087| Sataṃ sahassānaṃ nirabbudānaṃ chattiṃsa 2- ca pañca ca abbudāni yamariyagarahī nirayaṃ upeti vācaṃ manañca paṇidhāya pāpakaṃ. |387.1088| Abhūtavādī nirayaṃ upeti yo vāpi katvā na karomīti 3- cāha ubhopi te pecca samā bhavanti nihīnakammā manujā hi 4- parattha. |387.1089| Yo appaduṭṭhassa narassa dussati suddhassa posassa anaṅgaṇassa tameva bālaṃ pacceti pāpaṃ sukhumo rajo paṭivātaṃva khitto. |387.1090| Yo lobhaguṇe 5- anuyutto so vacasā paribhāsati aññe @Footnote: 1 Po. kalī. 2 Ma. chattiṃsati pañca ca. 3 Ma. karomi cāha. 4 Ma. Yu. hisaddo @natthi. 5 Po. kāmaguṇehi. Asaddho kadariyo avadaññū macchari pesuṇiyasmiṃ 1- anuyutto. |387.1091| Mukhadugga vibhūtamanariya bhūnahata 2- pāpaka dukkatakāri purisanta 3- kali avajāte mā bahubhāṇidha nerayikosi. |387.1092| Rajamākirasi 4- ahitāya sante garahasi kibbissakārī 5- bahūni [6]- duccaritāni caritvā gacchasi kho papataṃ cirarattaṃ. |387.1093| Na hi nassati kassaci kammaṃ eti ha taṃ labhateva suvāmi dukkhaṃ mando paraloke attani passati kibbissakārī. |387.1094| Ayosaṅkusamāhataṭṭhānaṃ tiṇhadhāraṃ ayasūlamupeti atha tattaṃ ayoguḷasannibhaṃ bhojanamatthi tathā paṭirūpaṃ. |387.1095| Na hi vaggu vadanti vadantā nābhijavanti na tāṇamupenti @Footnote: 1 Po. pesuṇiyañca. Ma. pesuṇiyaṃ. 2 Ma. Yu. bhūnahu. 3 Po. purisantimaalajātamāhu. @4 Ma. rajamākirasī . 5 Ma. Yu. kibbisakārī . 6 Yu. bahuni ca. Aṅgāre santhate senti 1- agginisamaṃ pajjalitaṃ pavisanti 2-. |387.1096| Jālena ca onahiyānā tattha hananti ayomayakūṭehi andhaṃ va timisamāyanti taṃ vitataṃ [3]- yathā mahikāyo. |387.1097| Atha lohamayaṃ pana kumbhiṃ agginisamaṃ pajjalitaṃ pavisanti paccanti hi tāsu cirarattaṃ agginisamāsu samuppilavāsā 4-. |387.1098| Atha pubbalohitamisse tattha kiṃ paccati 5- kibbissakārī yaṃ yandisataṃ adhiseti tattha kilissati samphussamāno. |387.1099| Puḷavāvasathe salilasmiṃ tattha kiṃ paccati kibbissakārī gantuṃ na hi tīramapatthi sabbasamā hi samantakapallā 6-. |387.1100| Asipattavanaṃ 7- pana tiṇhaṃ taṃ pavisanti samucchinnagattā @Footnote: 1 Ma. sayanti. 2 Po. sabbatthavāresu aggi nisaṃ pajjalitaṃ. Ma. ginisampajjalitaṃ. @3 Ma. Yu. hi . 4 Ma. .. pilavāte. Yu. .. pilalāso . 5 Po. tattha kilissati. @6 Po. samantaphullā. 7 Po. asitavanaṃ puṇṇatiṇṇaṃ. Jivhaṃ baḷisena gahetvā āracayāracayā vihananti 1-. |387.1101| Atha vettaraṇiṃ pana duggaṃ tiṇhadhāraṃ khuradhāramupenti 2- tattha mandā papatanti pāpakārā 3- pāpāni katvā 4-. |387.1102| Khādanti hi tattha rudante sāmā sabalā kākolagaṇā ca soṇā siṅgālā paṭigijjhā kulalā vāyasā ca vitudanti. |387.1103| Kicchā vatāyaṃ idha vutti yaṃ jano passati 5- kibbissakārī tasmā idha jīvitasese kiccakaro siyā naro na ca majje 6-. |387.1104| Te gaṇitā vidūhi tilavāhā ye padume niraye upanītā nahutāni hi koṭiyo pañca bhavanti dvādasa koṭisatāni punaññā 7-. |387.1105| Yāva dukkhā nirayā idha vuttā tatthapi tāva ciraṃ vasitabbaṃ @Footnote: 1 Po. ārapayā viharanti. Ma. ārajayārajayā ... . 2 Ma. tiṇhadhārakhura .... @3 Ma. Yu. pāpakarā. 4 Ma. Yu. karitvā . 5 Ma. phusati. 6 Po. na pamajjare. @Ma. na appamajje. 7 Po. punaññe. Tasmā sucipesalasādhuguṇesu vācaṃ manaṃ pakataṃ 1- parirakkheti. Kokālikasuttaṃ dasamaṃ. --------- Suttanipāte tatiyassa mahāvaggassa ekādasamaṃ nālakasuttaṃ [388] |388.1106| 11 Ānandajāte tidasagaṇe patīte sakkañca 2- indaṃ sucivasane ca deve dussaṃ gahetvā atiriva thomayante asito isi addasa divāvihāre. |388.1107| Disvāna deve pamuditamane 3- udagge cittiṃ karitvā idamavoca 4- tattha kiṃ devasaṅgho atiriva kalyarūpo dussaṃ gahetvā ramayatha 5- kiṃ paṭicca. |388.1108| Yadāpi āsi asurehi saṅgamo 6- jayo surānaṃ asurā parājitā tadāpi netādiso lomahaṃsano kimabbhūtaṃ daṭṭhu marū pamoditā. |388.1109| Seḷenti gāyanti ca vādayanti 7- bhujāni phoṭenti 8- ca naccayanti ca @Footnote: 1 Ma. Yu. satataṃ. 2 Po. sakaṃva. Yu. sakkacca . 3 Ma. Yu. muditamane. @4 Ma. Yu. idamavocāsi. 5 Yu. bhamuyatha. 6 pa. saṅgahe. 7 Ma. Yu. vādayanti ca. @8 Ma. poṭhenti. Pucchāmi vohaṃ merumuddhavāsine dhunātha me saṃsayaṃ khippaṃ 1- mārisā. |388.1110| So bodhisatto ratanavaro atulyo manussaloke hitasukhatāya 2- jāto sakyāna gāme janapade lumbineyye tenamha tuṭṭhā atiriva kalyarūpā. |388.1111| So sabbasattuttamo aggapuggalo narāsabho sabbapajānamuttamo vattessati 3- cakkaṃ isivhaye vane nadaṃva sīho balavā migābhibhū. |388.1112| Taṃ saddaṃ sutvā turitamavasarī so suddhodanassa (tada) bhavanaṃ upāvisi 4- nisajja tattha idamavocāpi 5- sakye kuhiṃ kumāro ahampi daṭṭhukāmo. |388.1113| Tato kumāraṃ jalitamiva suvaṇṇaṃ ukkāmukheva sukusalasampahaṭṭhaṃ daddallamānaṃ siriyā anomavaṇṇaṃ dassesu puttaṃ asitavhayassa sakyā. |388.1114| Disvā kumāraṃ sikhimiva pajjalantaṃ @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. khippa. 2 Ma. Yu. hitasukhatthāya. 3 Po. vattissati. 4 Yu. @upāgami. 5 Ma. Yu. idamavocāsi. Tārāsabhaṃva nabhasigamaṃ visuddhaṃ suriyantapantaṃ sāradarivabbhamuttaṃ 1- ānandajāto vipulamalattha pītiṃ. |388.1115| Anekasākhañca sahassamaṇḍalaṃ chattaṃ marū dhāreyyumantalikkhe suvaṇṇadaṇḍā vītipatanti cāmarā na dissare cāmarachattagāhakā. |388.1116| Disvā jaṭī 2- kaṇhasirivhayo isi suvaṇṇanikkhaṃ viya paṇḍukambale setañca chattaṃ dhārayantamuddhani 3- udaggacitto sumano paṭiggahe. |388.1117| Paṭiggahetvā pana sakyapuṅgavaṃ jigiṃsako lakkhaṇamantapāragū pasannacitto giramabbhudīrayi anuttarāyaṃ dipadānamuttamo. |388.1118| Athattano gamanamanussaranto akalyarūpo gaḷayati assukāni disvāna sakyā isimavocuṃ rudantaṃ no ce kumāre bhavissati antarāyo. |388.1119| Disvāna sakye isimavoca akalye @Footnote: 1 Po. sāradadivābbhamuttaṃ. Ma. Yu. sarasarivab ... 2 Po. Yu. jaṭi. 3 Ma. Yu. @dhariyanta ... Nāhaṃ kumāre ahitamanussarāmi na cāpi assa bhavissati antarāyo na orakāyaṃ adhimanasā 1- bhavātha. |388.1120| Sambodhiyaggaṃ phusissatāyaṃ kumāro so dhammacakkaṃ paramavisuddhadassī vattessatāyaṃ bahujanahitānukampī vitthārikassa bhavissati brahmacariyaṃ. |388.1121| Mamañca āyu na ciramidhāvaseso athantarā me bhavissati kālakiriyā sohaṃ na sussaṃ 2- asamadhurassa dhammaṃ tenamhi aṭṭo byasanagato 3- aghāvī. |388.1122| So sākiyānaṃ vipulaṃ janetvāna pītiṃ antepuramhā niragamā 4- brahmacārī so bhāgineyyaṃ sayaṃ anukampamāno samādapesi asamadhurassa dhamme |388.1123| buddhoti ghosaṃ yadi parato suṇāsi sambodhipatto vivarati 5- dhammamaggaṃ gantvāna tattha sayaṃ 6- paripucchamāno carassu tasmiṃ bhagavati brahmacariyaṃ. |388.1124| Tenānusiṭṭho hitamanena tādinā @Footnote: 1 Ma. adhimānasā. 2 Ma. sossaṃ . 3 Po. Ma. byasanaṅgato. 4 Po. Ma. nigamā. @5 Yu. vīcarati. 6 Ma. Yu. samayaṃ. Anāgate paramavisuddhadassinā so nāḷako upacitapuññasañcayo jinaṃ patikkhaṃ parivasi rakkhitindriyo. |388.1125| Sutvāna ghosaṃ jinavaracakkavattane gantvāna disvā isinisabhaṃ pasanno moneyyaseṭṭhaṃ munivaraṃ 1- apucchi samāgate asitavhayassa sāsaneti. Vatthukathā 2- niṭṭhitā. [389] |389.1126| Aññātametaṃ vacanaṃ asitassa yathātathaṃ taṃ taṃ gotama pucchāmi 3- sabbadhammāna pāraguṃ |389.1127| anāgāriyupetassa 4- bhikkhācariyaṃ jigiṃsato muniṃ pabrūhi me puṭṭho moneyyaṃ uttamaṃ padaṃ. |389.1128| Moneyyante upaññissanti (bhagavā) dukkaraṃ durabhisambhavaṃ handa te naṃ pavakkhāmi santhambhassu daḷho bhava. |389.1129| Samānabhāvaṃ 5- kubbetha gāme akuṭṭhavanditaṃ manopadosaṃ rakkheyya santo anuṇṇagocaro 6-. |389.1130| Uccāvacā niccharanti dāye aggisikhūpamā nāriyo muniṃ palobhenti tā su taṃ mā palobheyyuṃ 7- |389.1131| virato methunā dhammā hitvā kāme varāvare 8- @Footnote: 1 Ma. Yu. munipavaraṃ . 2 Ma. Yu. vatthugāthā . 3 Yu. pucchāma. 4 Ma. Yu. @anagāriyu .... 5 Po. Ma. samānabhāgaṃ. 6 Yu. vaṇṇanāyañca anuṇṇato care. @7 Po. Ma. Yu. palobhayuṃ. 8 Ma. paropare. Yu. parovare. Aviruddho asāratto pāṇesu tasathāvare. |389.1132| Yathā ahaṃ tathā ete yathā ete tathā ahaṃ attānaṃ upamaṃ katvā na haneyya na ghātaye. |389.1133| Hitvā icchañca lobhañca yattha satto puthujjano cakkhumā paṭipajjeyya tareyya narakaṃ imaṃ. |389.1134| Onodaro 1- mitāhāro appicchassa alolupo sadā 2- icchāya nicchāto aniccho hoti nibbuto. |389.1135| Sa piṇḍacāraṃ caritvā vanantamabhihāraye upaṭṭhito rukkhamūlasmiṃ āsanūpagato muni. |389.1136| Sa jhānapasuto dhīro vanante ramito siyā jhāyetha rukkhamūlasmiṃ attānamabhitosayaṃ. |389.1137| Tato ratyā vivasane 3- gāmantamabhihāraye avhānaṃ nābhinandeyya abhihārañca gāmato. |389.1138| Na munī gāmamāgamma kulesu sahasā care ghāsesanaṃ 4- chinnakatho na vācampayuttaṃ bhaṇe. |389.1139| Alatthaṃ yadidaṃ sādhu nālatthaṃ kusalāmiti 5- ubhayeneva so tādi rukkhaṃva upātivattati 6-. |389.1140| Sapattapāṇī caranto amūgo mūgasammato appaṃ dānaṃ na hiḷeyya dātāraṃ nāvajāniyā. |389.1141| Uccāvacā hi paṭipadā samaṇena pakāsitā @Footnote: 1 Ma. Yu. ūnūdaro . 2 Yu. save. 3 Ma. vivasāne . 4 Po. ghāsenaṃ. @5 Po. kusalamiti. Ma. kusalaṃ iti. 6 Ma. rukkhaṃ upanivattati. Yu. ūpanivattati. Na pāraṃ diguṇaṃ yanti na yidaṃ ekaguṇamuttaṃ 1-. |389.1142| Yassa ca visatā natthi chinnasotassa bhikkhuno kiccākiccappahīnassa pariḷāho na vijjati. |389.1143| Moneyyante upaññissanti (bhagavā) khuradhārūpamo bhave jivhāya tāluṃ āhacca udare saññato siyā. |389.1144| Alīnacitto ca siyā na cāpi bahu cintaye nirāmagandho asito brahmacariyaparāyano |389.1145| ekāsanassa sikkhetha samaṇopāsanassa ca ekattaṃ monamakkhātaṃ eko ve 2- abhiramissasi. (atha bhāsihi 3- dasa disā) |389.1146| sutvā dhīrānaṃ nigghosaṃ jhāyīnaṃ kāmacāginaṃ tato hiriñca saddhañca bhiyyo kubbetha māmako. |389.1147| Taṃ nadīhi vijānātha sobbhesu padaresu ca sanantā 4- yanti kusubbhā tuṇhī yanti mahodadhi. |389.1148| Yadūnakaṃ taṃ sanati yaṃ pūraṃ santameva taṃ aḍḍhakumbhūpamo bālo rahado pūrova paṇḍito. |389.1149| Yaṃ samaṇo bahu bhāsati upetaṃ atthasañhitaṃ jānaṃ so dhammaṃ deseti jānaṃ so bahu bhāsati. |389.1150| Yo ca jānaṃ saṃyatatto 5- jānaṃ na bahu bhāsati @Footnote: 1 Ma. Yu. --- ekaguṇaṃ mutaṃ . 2 Ma. Yu. ce. 3 Ma. bāhisi. 4 Po. suṇantā. @Ma. Yu. saṇantā . 5 Yu. yatatto. Sa muni monamarahati sa muni monamajjhaggāti 1-. Nālakasuttaṃ ekādasamaṃ. ---------- Suttanipāte tatiyassa mahāvaggassa dvādasamaṃ dvayatānupassanāsuttaṃ [390] 12 Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātu pāsāde . tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe paṇṇarase puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā bhikkhusaṅghaparivuto abbhokāse nisinno hoti . atha kho bhagavā tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtaṃ bhikkhusaṅghaṃ anuviloketvā bhikkhū āmantesi {390.214} ye te bhikkhave kusalā dhammā ariyā niyyānikā sambodhigāmino 2- tesaṃ vo bhikkhave kusalānaṃ dhammānaṃ ariyānaṃ niyyānikānaṃ sambodhigāmīnaṃ kā upanisā savanāyāti iti ce bhikkhave pucchitāro assu te evamassu vacanīyā yāvadeva dvayatānaṃ dhammānaṃ yathābhūtaṃ ñāṇāyāti kiñca dvayataṃ vadetha {390.215} idaṃ dukkhaṃ ayaṃ dukkhasamudayoti ayamekānupassanā ayaṃ dukkhanirodho ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti ayaṃ dutiyānupassanā evaṃ sammādvayatānupassino bhikkhave bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato dvinnaṃ phalānaṃ aññataraṃ phalaṃ pāṭikaṅkhaṃ diṭṭheva dhamme aññā sati @Footnote: 1 Ma. Yu. monamajjagā. 2 Ma. Yu. sambodhagāmino. Vā upādisese anāgāmitāti. Idamavoca bhagavā idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā [391] |391.1151| Ye dukkhaṃ nappajānanti atho dukkhassa sambhavaṃ yattha ca sabbaso dukkhaṃ asesaṃ uparujjhati tañca maggaṃ na jānanti dukkhūpasamagāminaṃ |391.1152| cetovimuttihīnā te atho paññāvimuttiyā abhabbā te antakiriyāya te ve jātijarūpagā. |391.1153| Ye ca dukkhaṃ pajānanti atho dukkhassa sambhavaṃ yattha ca sabbaso dukkhaṃ asesaṃ uparujjhati tañca maggaṃ pajānanti dukkhūpasamagāminaṃ |391.1154| cetovimuttisampannā atho paññāvimuttiyā bhabbā te antakiriyāya na te jātijarūpagāti. [392] Siyā aññenapi pariyāyena sammādvayatānupassanāti iti ce bhikkhave pucchitāro assu siyātissu vacanīyā 1- kathañca siyā yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ upadhipaccayāti ayamekānupassanā upadhīnaṃ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti ayaṃ dutiyānupassanā evaṃ sammādvayatānupassino .pe. athāparaṃ etadavoca satthā |392.1155| upadhinidānā pabhavanti dukkhā @Footnote: 1 Po. siyā tissa vacanīyo. Ye keci lokasmiṃ anekarūpā yo ve avidvā upadhiṃ karoti punappunaṃ dukkhamupeti mando tasmā pajānaṃ upadhiṃ na kayirā dukkhassa jātippabhavānupassīti. [393] Siyā aññenapi pariyāyena sammādvayatānupassanāti iti ce bhikkhave pucchitāro assu siyātissu vacanīyā kathañca siyā yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ avijjāpaccayāti ayamekānupassanā avijjāya tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti ayaṃ dutiyānupassanā evaṃ sammādvayatānupassino . .pe. athāparaṃ etadavoca satthā |393.1156| jātimaraṇasaṃsāraṃ ye vajanti punappunaṃ itthabhāvaññathābhāvaṃ avijjāyeva sā gati. |393.1157| Avijjā hāyaṃ mahāmoho yadidaṃ sassataṃ 1- ciraṃ vijjāgatā ca ye sattā na 3- te gacchanti punabbhavanti. [394] Siyā aññenapi pariyāyena .pe. kathañca siyā yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ saṅkhārapaccayāti ayamekānupassanā saṅkhārānaṃ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti ayaṃ dutiyānupassanā evaṃ sammādvayatānupassino .pe. Athāparaṃ etadavoca satthā @Footnote: 1 Ma. Yu. yenidaṃ saṃsitaṃ . 3 Yu. nāgacchanti. |394.1158| Yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ saṅkhārapaccayā saṅkhārānaṃ nirodhena natthi dukkhassa sambhavo. |394.1159| Etamādīnavaṃ ñatvā dukkhaṃ saṅkhārapaccayā sabbasaṅkhārasamathā saññānaṃ 1- uparodhanā evaṃ dukkhakkhayo hoti etaṃ ñatvā yathātathaṃ. |394.1160| Sammaddasā vedaguno sammadaññāya paṇḍitā abhibhuyya 2- mārasaṃyogaṃ na gacchanti punabbhavanti. [395] Siyā aññenapi pariyāyena .pe. kathañca siyā yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ viññāṇapaccayāti ayamekānupassanā viññāṇassa tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti ayaṃ dutiyānupassanā evaṃ sammādvayatānupassino .pe. Athāparaṃ etadavoca satthā |395.1161| yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ viññāṇapaccayā viññāṇassa nirodhena natthi dukkhassa sambhavo. |395.1162| Etamādīnavaṃ ñatvā dukkhaṃ viññāṇapaccayā viññāṇūpasamā bhikkhu nicchāto parinibbutoti. [396] Siyā aññenapi pariyāyena .pe. kathañca siyā yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ phassapaccayāti ayamekānupassanā phassassa tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti ayaṃ dutiyānupassanā evaṃ sammādvayatānupassino .pe. athāparaṃ @Footnote: 1 Yu. saññāya. 2 Po. abhibhū. Etadavoca satthā |396.1163| tesaṃ phassaparetānaṃ bhavasotānusārinaṃ kummaggaṃ paṭipannānaṃ ārā saṃyojanakkhayo. |396.1164| Ye ca phassaṃ pariññāya paññāya 1- upasame ratā tepi 2- phassābhisamayā nicchātā parinibbutāti. [397] Siyā aññenapi pariyāyena .pe. kathañca siyā yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ vedanāpaccayāti ayamekānupassanā vedanānaṃ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti ayaṃ dutiyānupassanā evaṃ sammādvayatānupassino .pe. Athāparaṃ etadavoca satthā |397.1165| sukhaṃ vā yadi vā dukkhaṃ adukkhamasukhaṃ saha ajjhattañca bahiddhā ca yaṅkiñci atthi veditaṃ |397.1166| etaṃ dukkhanti ñatvāna mosadhammaṃ palokinaṃ phussa phussa vayaṃ passaṃ evaṃ tattha vijānati 3-. Vedanānaṃ khayā yeva 4- natthi dukkhassa sambhavoti. [398] Siyā aññenapi pariyāyena .pe. kathañca siyā yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ taṇhāpaccayāti ayamekānupassanā taṇhāya tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti ayaṃ dutiyānupassanā evaṃ sammādvayatānupassino .pe. Athāparaṃ etadavoca satthā @Footnote: 1 Ma. aññāyupasame. Yu. aññāya upasame. 2 Ma. Yu. te ve. @3 Po. Yu. virajjati . 4 Ma. Yu. bhikkhu. |398.1167| Taṇhādutiyo puriso dīghamaddhāna saṃsaraṃ itthabhāvaññathābhāvaṃ saṃsāraṃ nātivattati. |398.1168| Etamādīnavaṃ ñatvā taṇhā 1- dukkhassa sambhavaṃ vītataṇho anādāno sato bhikkhu paribbajeti. [399] Siyā aññenapi pariyāyena .pe. kathañca siyā yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ upādānapaccayāti ayamekānupassanā upādānassa 2- tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti ayaṃ dutiyānupassanā evaṃ sammādvayatānupassino .pe. Athāparaṃ etadavoca satthā |399.1169| upādānapaccayā bhavo bhūto dukkhaṃ nigacchati jātassa maraṇaṃ hoti eso dukkhassa sambhavo. |399.1170| Tasmā upādānakkhayā sammadaññāya paṇḍitā jātikkhayaṃ abhiññāya na gacchanti punabbhavanti. [400] Siyā aññenapi pariyāyena .pe. kathañca siyā yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ ārambhapaccayāti ayamekānupassanā ārambhānaṃ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti ayaṃ dutiyānupassanā evaṃ sammādvayatānupassino .pe. Athāparaṃ etadavoca satthā |400.1171| yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ ārambhapaccayā ārambhānaṃ nirodhena natthi dukkhassa sambhavo. @Footnote: 1 Ma. taṇhaṃ. 2 Ma. upādānānaṃ. |400.1172| Etamādīnavaṃ ñatvā dukkhaṃ ārambhapaccayā sabbārambhaṃ paṭinissajja anārambhe vimuttino |400.1173| ucchinnabhavataṇhassa santacittassa bhikkhuno vikkhīṇo 1- jātisaṃsāro natthi tassa punabbhavoti. [401] Siyā aññenapi pariyāyena .pe. kathañca siyā yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ āhārapaccayāti ayamekānupassanā āhārānaṃ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti ayaṃ dutiyānupassanā evaṃ sammādvayatānupassino .pe. Athāparaṃ etadavoca satthā |401.1174| yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ āhārapaccayā āhārānaṃ nirodhena natthi dukkhassa sambhavo. |401.1175| Etamādīnavaṃ ñatvā dukkhaṃ āhārapaccayā sabbāhāre 2- pariññāya sabbāhāramanissito |401.1176| ārogyaṃ sammadaññāya āsavānaṃ parikkhayā saṅkhāya sevī dhammaṭṭho saṅkhayannopeti 3- vedagūti. [402] Siyā aññenapi pariyāyena .pe. kathañca siyā yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ iñjitapaccayāti ayamekānupassanā iñjitānaṃ tveva asesavirāganirodhā natthi dukkhassa sambhavoti ayaṃ dutiyānupassanā evaṃ sammādvayatānupassino .pe. athāparaṃ etadavoca satthā @Footnote: 1 Yu. vitiṇṇo. 2 Ma. Yu. sabbāhāraṃ. 3 Yu. saṅkhaṃ na upeti. |402.1177| Yaṅkiñci dukkhaṃ sambhoti sabbaṃ iñjitapaccayā iñjitānaṃ nirodhena natthi dukkhassa sambhavo. |402.1178| Etamādīnavaṃ ñatvā dukkhaṃ iñjitapaccayā tasmā hi 1- ejaṃ vossajja saṅkhāre uparundhiyā 2- anejo anupādāno tato bhikkhu paribbajeti. [403] Siyā aññenapi pariyāyena .pe. kathañca siyā nissitassa calitaṃ hotīti ayamekānupassanā anissito na calatīti ayaṃ dutiyānupassanā evaṃ sammādvayatānupassino . .pe. Athāparaṃ etadavoca satthā |403.1179| anissito na calati nissito ca upādiyaṃ itthabhāvaññathābhāvaṃ saṃsāraṃ nātivattati. |403.1180| Etamādīnavaṃ ñatvā nissayesu mahabbhayaṃ anissito anupādāno sato bhikkhu paribbajeti. [404] Siyā aññenapi pariyāyena .pe. kathañca siyā rūpehi bhikkhave arūpā 3- santatarāti ayamekānupassanā arūpehi nirodho santataroti ayaṃ dutiyānupassanā evaṃ sammādvayatānupassino .pe. Athāparaṃ etadavoca satthā |404.1181| ye ca rūpūpagā sattā ye ca arūpaṭṭhāyino 4- nirodhaṃ appajānantā āgantāro te punabbhavaṃ |404.1182| ye ca rūpe pariññāya arūpesu susaṇṭhitā 5- @Footnote: 1 Yu. hisaddo natthi . 2 Ma. Yu. uparandhiya . 3 Yu. sabbattha āruppāti @dissati . 4 Yu. āruppavāsino . 5 Po. ārūpesu ca saṇṭhitā. Ma. arūpesu @asaṇṭhitā. Nirodhe yeva muccanti 1- te janā maccuhāyinoti. [405] Siyā aññenapi pariyāyena .pe. Kathañca siyā yaṃ bhikkhave sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya idaṃ saccanti upanijjhāyitaṃ tadamariyānaṃ etaṃ musāti yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ ayamekānupassanā yaṃ bhikkhave sadevakassa .pe. sadevamanussāya idaṃ musāti upanijjhāyitaṃ tadamariyānaṃ etaṃ saccanti yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ ayaṃ dutiyānupassanā evaṃ sammādvayatānupassino .pe. athāparaṃ etadavoca satthā |405.1183| anattani attamānī 2- passa lokaṃ sadevakaṃ niviṭṭhaṃ nāmarūpasmiṃ idaṃ saccanti maññati. |405.1184| Yena yena hi maññanti tato taṃ hoti aññathā tañhi tassa musā hoti mosadhammañhi ittaraṃ. |405.1185| Amosadhammaṃ nibbānaṃ tadariyā saccato vidū te ve saccābhisamayā nicchātā parinibbutāti. [406] Siyā aññenapi pariyāyena sammādvayatānupassanāti iti ce bhikkhave pucchitāro assu siyātissu vacanīyā kathañca siyā yaṃ bhikkhave sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya idaṃ sukhanti upanijjhāyitaṃ tadamariyānaṃ etaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. nirodhe ye vimuccanti. 2 Ma. attamāniṃ. Yu. attamānaṃ. Ayamekānupassanā yaṃ bhikkhave sadevakassa lokassa .pe. Sadevamanussāya idaṃ dukkhanti upanijjhāyitaṃ tadamariyānaṃ etaṃ sukhanti yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ ayaṃ dutiyānupassanā ayaṃ sammādvayatānupassino kho bhikkhave bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato dvinnaṃ phalānaṃ aññataraṃ phalaṃ pāṭikaṅkhaṃ diṭṭheva dhamme aññā sati vā upādisese anāgāmitāti. Idamavoca bhagavā idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā |406.1186| rūpā saddā gandhā rasā 1- phassā dhammā ca kevalā iṭṭhā kantā manāpā ca yāvatatthīti vuccati |406.1187| sadevakassa lokassa ete vo sukhasammatā yattha cete nirujjhanti taṃ nesaṃ dukkhasammataṃ. |406.1188| Sukhanti diṭṭhamariyehi sakkāyassuparodhanaṃ paccanīkamidaṃ hoti sabbalokena passataṃ. |406.1189| Yaṃ pare sukhato āhu tadariyā āhu dukkhato yaṃ pare dukkhato āhu tadariyā sukhato vidū |406.1190| passa dhammaṃ durājānaṃ sampamūḷhettha aviddasū 2-. Nivutānaṃ tamo hoti andhakāro apassataṃ |406.1191| satañca vivaṭaṃ hoti āloko passatāmiva santike na vijānanti magā dhammassa kovidā. @Footnote: 1 Ma. Yu. rasā gandhā . 2 Ma. sampamūḷhetthaviddasu. |406.1192| Bhavarāgaparetehi bhavasotānusārihi māradheyyānuppannehi nāyaṃ dhammo susambudho. |406.1193| Ko nu aññatra ariyehi 1- padaṃ sambuddhamarahati yaṃ padaṃ sammadaññāya parinibbanti anāsavāti. [407] Idamavoca bhagavā . attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti . imasmiñca pana 2- veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsūti. Dvayatānupassanāsuttaṃ dvādasamaṃ. Tassuddānaṃ saccaṃ upadhi avijjā ca saṅkhāraviññāṇapañcamaṃ 3- phassavedaniyā taṇhā upādānārambhaāharā 4- iñjitaṃ phanditaṃ 5- rūpaṃ saccaṃ dukkhena 6- soḷasāti. Mahāvaggo tatiyo. Tassuddānaṃ pabbajjā ca padhānā ca subhā ca sundarī tathā māghasuttasabhiyo ca selo sallaṃ pavuccati vāseṭṭho cāpi kokāli nālako dvayatānupassanaṃ dvādasetāni suttāni mahāvaggoti vuccatīti. -------------- @Footnote: 1 Ma. Yu. aññatramariyehi . 2 Yu. ... abhinanduṃ imasmiṃ kho pana. @3 Ma. saṅkhāre. Yu. saṅkhārā. 4 Ma. Yu. ... bhā āhārā. @5 Ma. iñjitaṃ calitaṃ. Yu. iñjite phanditaṃ . 6 Po. Yu. saccā dukkhena. Suttanipāte catuttho aṭṭhakavaggo 1- paṭhamaṃ kāmasuttaṃ [408] |408.1194| 1 Kāmaṃ kāmayamānassa tassa ce taṃ samijjhati addhā pītimano hoti laddhā macco yadicchati. |408.1195| Tassa ce kāmayānassa 2- chandajātassa jantuno te kāmā parihāyanti sallaviddhova ruppati. |408.1196| Yo kāme parivajjeti sappasseva padā siro somaṃ 3- visattikaṃ loke sato samativattati. |408.1197| Khettaṃ vatthuṃ hiraññañca 4- gavāssaṃ 5- dāsaporisaṃ thiyo bandhū puthū 6- kāme yo naro anugijjhati 7- |408.1198| abalā naṃ 8- balīyanti maddante naṃ parissayā tato naṃ dukkhamanveti nāvaṃ bhinnamivodakaṃ. |408.1199| Tasmā jantu sadā sato kāmāni parivajjaye te pahāya tare oghaṃ nāvaṃ sitvāva 9- pāragūti. Kāmasuttaṃ paṭhamaṃ. ------------ @Footnote: 1 aṭṭhakavaggikotipi. 2 kāmayamānassātipi. 3 so imaṃ. 4 Ma. Yu. hiraññaṃ vā. @5 Ma. gavassaṃ. 6 Ma. Yu. putha . 7 Po. abhisajjati. 8 Yu. abalāva naṃ. @9 Yu. siñcitvā. Suttanipāte catutthassa aṭṭhakavaggassa dutiyaṃ guhaṭṭhakasuttaṃ [409] |409.1200| 2 Satto guhāyaṃ bahunābhichanno tiṭṭhaṃ naro mohanasmiṃ pagāḷho dūre vivekā hi tathāvidho so kāmā hi loke na hi suppahāyā. |409.1201| Icchānidānā bhavasātabandhā 1- te duppamuñcā na hi aññamokkhā pacchā pure vāpi apekkhamānā imeva kāme purimeva jappaṃ. |409.1202| Kāmesu giddhā pasutā pamūḷhā avadāniyā te visame niviṭṭhā dukkhūpanītā paridevayanti kiṃsū bhavissāma ito cutāse. |409.1203| Tasmā hi sikkhetha idheva jantu yaṃ kiñci jaññā visamanti loke na tassa hetu visamaṃ careyya appañhi taṃ jīvitamāhu dhīrā. |409.1204| Passāmi loke pariphandamānaṃ pajaṃ imaṃ taṇhagataṃ bhavesu @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. baddhā . 2 Ma. appañhidaṃ. Hīnā narā maccumukhe lapanti avītataṇhāse bhavābhavesu. |409.1205| Mamāyite passatha phandamāne maccheva appodake khīṇasote etampi disvā amamo careyya bhavesu āsattimakubbamāno. |409.1206| Ubhosu antesu vineyya chandaṃ phassaṃ pariññāya anānugiddho yadattagarahī tadakubbamāno na limpatī diṭṭhasutesu dhīro. |409.1207| Saññaṃ pariññā 1- vitareyya oghaṃ pariggahesu muni nopalitto abbūḷhasallo caramappamatto nāsiṃsati 2- lokamimaṃ parañcāti. Guhaṭṭhakasuttaṃ dutiyaṃ. ----------- @Footnote: 1 Po. pariññāya tareyya . 2 Ma. nāsīsati. Suttanipāte catutthassa aṭṭhakavaggassa tatiyaṃ duṭṭhaṭṭhakasuttaṃ [410] |410.1208| 3 Vadanti ve duṭṭhamanāpi eke athopi ve saccamanā vadanti vādañca jātaṃ muni no upeti tasmā munī natthi khilo kuhiñci. |410.1209| Sakañhi diṭṭhiṃ kathamaccayeyya chandānunīto ruciyā niviṭṭho sayaṃ samattāni pakubbamāno 1- yathā hi jāneyya tathā vadeyya. |410.1210| Yo attano sīlavatāni jantu anānupuṭṭho ca 2- paresa pāvā anariyadhammaṃ kusalā tamāhu yo ātumānaṃ sayameva pāvā. |410.1211| Santo ca bhikkhu abhinibbutatto itihanti sīlesu akatthamāno tamariyadhammaṃ kusalā vadanti yassussadā natthi kuhiñci loke. |410.1212| Pakappitā saṅkhatā yassa dhammā purakkhatā santi 3- avīvadātā @Footnote: 1 Po. pakrubbamāno. 2 Ma. va paresa pāva . 3 Po. santimavīvadātā. Yadattani passati ānisaṃsaṃ taṃ nissito kuppapaṭicca santiṃ. |410.1213| Diṭṭhīnivesā na hi svātivattā dhammesu niccheyya samuggahītaṃ tasmā naro tesu nivesanesu nirassatī ādiyaticca dhammaṃ. |410.1214| Dhonassa hi natthi kuhiñci loke pakappitā diṭṭhi bhavābhavesu māyañca mānañca pahāya dhono sa kena gaccheyya anūpayo so. |410.1215| Upayo hi dhammesu upeti vādaṃ anūpayaṃ kena kathaṃ vadeyya attaṃ 1- nirattaṃ na hi tassa atthi adhosi so diṭṭhimidheva sabbanti 2-. Duṭṭhaṭṭhakasuttaṃ tatiyaṃ. ---------- Suttanipāte catutthassa aṭṭhakavaggassa catutthaṃ suddhaṭṭhakasuttaṃ [411] |411.1216| 4 Passāmi suddhaṃ paramaṃ arogaṃ diṭṭhena saṃsuddhi narassa hoti @Footnote: 1 Ma. attā nirattā. 2 Yu. sabbāti. Po. sabbañcāti. Evābhijānaṃ 1- paramanti ñatvā suddhānupassīpi pacceti ñāṇaṃ. |411.1217| Diṭṭhena ce suddhi narassa hoti ñāṇena vā so pajahāti dukkhaṃ aññena so sujjhati sopadhīko diṭṭhī hi naṃ pāva tathā vadānaṃ. |411.1218| Na brāhmaṇo aññato suddhimāha diṭṭhe sute sīlavate mute vā puññe ca pāpe ca anūpalitto attañjaho na idha 2- pakubbamāno. |411.1219| Purimaṃ pahāya aparaṃ sitāse ejānugā te na taranti saṅgaṃ te uggahāyanti nirassajanti kapīva sākhaṃ pamukhaṃ 3- gahāya. |411.1220| Sayaṃ samādāya vatāni jantu uccāvacaṃ gacchati saññatatto vidvā ca vedehi samecca dhammaṃ na uccāvacaṃ gacchati bhūripañño. |411.1221| Sa sabbadhammesu visenibhūto yaṃ kiñci diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā @Footnote: 1 Yu. etābhijānaṃ. 2 Ma. Yu. nayidha . 3 Po. pamuccuggahāya. Ma. pamuñcaṃ @gāhāyaṃ. Yu. pamuñcaṃ. Tameva dassiṃ vivaṭaṃ carantaṃ kenīdha lokasmiṃ vikappayeyya. |411.1222| Na kappayanti na purekkharonti accantasuddhīti na te vadanti ādānaganthaṃ gadhitaṃ visajja āsaṃ na kubbanti kuhiñci loke. |411.1223| Sīmātigo brāhmaṇo tassa natthi ñatvā va disvā va samuggahītaṃ na rāgarāgī na virāgaratto tassīdha natthī paramuggahītanti. Suddhaṭṭhakasuttaṃ catutthaṃ. -------------- Suttanipāte catutthassa aṭṭhakavaggassa pañcamaṃ paramaṭṭhakasuttaṃ [412] |412.1224| Paramanti diṭṭhīsu paribbasāno yaduttariṃ kurute jantu loke hīnāti aññe tato sabbamāha tasmā vivādāni avītivatto. |412.1225| Yadattanī passati ānisaṃsaṃ Diṭṭhe sute sīlabbate 1- mute vā tadeva so tattha samuggahāya nihīnato passati sabbamaññaṃ. |412.1226| Taṃ vāpi ganthaṃ kusalā vadanti yaṃ nissito passati hīnamaññaṃ tasmā hi diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā sīlabbataṃ bhikkhu na nissayeyya. |412.1227| Diṭṭhimpi lokasmiṃ na kappayeyya ñāṇena vā sīlavatena vāpi samoti attānamanūpaneyya hīno na maññetha visesi vāpi 2-. |412.1228| Attaṃ pahāya anupādiyāno ñāṇepi so nissayaṃ no karoti sa ve viyattesu na vaggasārī diṭṭhimpi so na pacceti kiñci. |412.1229| Yassūbhayante paṇidhīdha natthi bhavābhavāya idha vā huraṃ vā nivesanā yassa 3- na santi keci dhammesu niccheyya samuggahītaṃ |412.1230| tassīdha diṭṭhe va sute mute vā @Footnote: 1 Ma. Yu. sīlavate. 2 Po. cāpi . 3 Ma. Yu. tassa. Pakappitā natthi anūpi saññā taṃ brāhmaṇaṃ diṭṭhimanādiyānaṃ kenīdha lokasmiṃ vikappayeyya. |412.1231| Na kappayanti na purekkharonti dhammāpi tesaṃ na paṭicchitāse na brāhmaṇo sīlavatena neyyo pāraṃ gato na pacceti tādīti. Paramaṭṭhakasuttaṃ pañcamaṃ. --------------- Suttanipāte catutthassa aṭṭhakavaggassa chaṭṭhaṃ jarāsuttaṃ [413] |413.1232| 6 Appaṃ vata jīvitaṃ idaṃ oraṃ vassasatāpi miyyati sacepi 1- aticca jīvati atha kho so jarasāpi miyyati. |413.1233| Socanti janā mamāyite na hi santi niccā pariggahā vinābhāvasantamevidaṃ iti disvā nāgāramāvase. |413.1234| Maraṇenapi taṃ pahiyyati yaṃ puriso mamayidanti maññati etampi 2- viditvā paṇḍito na mamattāya nametha māmako. |413.1235| Supinena yathāpi saṅgataṃ paṭibuddho puriso na passati evampi piyāyitaṃ janaṃ petaṃ kālakataṃ na passati. @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. yo cepi . 2 evampītipi. |413.1236| Diṭṭhāpi sutāpi te janā yesaṃ nāmamidaṃ pavuccati nāmamevāvasissati akkheyyaṃ petassa jantuno. |413.1237| Sokaparidevamaccharaṃ na jahanti giddhā mamāyite tasmā munayo pariggahaṃ hitvā acariṃsu khemadassino. |413.1238| Paṭilīnacarassa bhikkhuno bhajamānassa vivittamāsanaṃ sāmaggiyamāhu tassa taṃ yo attānaṃ bhavane na dassaye. |413.1239| Sabbattha munī anissito na piyaṃ kubbati nopi appiyaṃ tasmiṃ paridevamaccharaṃ paṇṇe vāri yathā na limpati. |413.1240| Udakabindu yathāpi pokkhare padume vāri yathā na limpati evaṃ munīno palimpati yadidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutesu vā. |413.1241| Dhono na hi tena maññati yadidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutesu vā nāññena visuddhimicchati na hi so rajjati no virajjatīti. Jarāsuttaṃ chaṭṭhamaṃ. ----------- Suttanipāte catutthassa aṭṭhakavaggassa sattamaṃ tissametteyyasuttaṃ [414] |414.1242| 7 Methunamanuyuttassa (iccāyasmā tissametteyyo) 1- vighātaṃ brūhi mārisa sutvāna tava sāsanaṃ viveke sikkhissāmase. |414.1243| Methunamanuyuttassa (metteyyāti bhagavā) @Footnote: 1 Ma. Yu. tisso metteyyo. Mussate vāpi sāsanaṃ micchā ca paṭipajjati etaṃ tasmiṃ anāriyaṃ. |414.1244| Eko pubbe caritvāna methunaṃ yo nisevati yānaṃ bhantaṃva taṃ loke hīnamāhu puthujjanaṃ. |414.1245| Yaso kittī ca yā pubbe hāyate vāpi tassa sā etampi disvā sikkhetha methunaṃ vippahātave. |414.1246| Saṅkappehi pareto so 1- kapaṇo viya jhāyati sutvā paresaṃ nigghosaṃ maṅku hoti tathāvidho. |414.1247| Atha satthāni kurute paravādehi codito esa khvassa mahāgedho mosavajjaṃ pagāhati. |414.1248| Paṇḍitoti samaññāto ekacariyaṃ adhiṭṭhito athāpi methune yutto mandova parikissati. |414.1249| Etamādīnavaṃ ñatvā muni pubbāpare idha ekacariyaṃ daḷhaṃ kayirā na nisevetha methunaṃ. |414.1250| Vivekaññeva sikkhetha etadariyānamuttamaṃ tena seṭṭho na maññetha sa ve nibbānasantike. |414.1251| Rittassa munino carato kāmesu anapekkhino oghatiṇṇassa pihayanti kāmesu gadhitā pajāti. Tissametteyyasuttaṃ sattamaṃ. @Footnote: 1 Yu. yo. Suttanipāte catutthassa aṭṭhakavaggassa aṭṭhamaṃ pasūrasuttaṃ [415] |415.1252| 8 Idheva suddhī iti vādayanti nāññesu dhammesu visuddhimāhu yaṃ nissitā tattha subhaṃ vadānā paccekasaccesu puthū niviṭṭhā. |415.1253| Te vādakāmā parisaṃ vigayha bālaṃ dahantī mithu aññamaññaṃ vadanti te aññasitā kathojjaṃ pasaṃsakāmā kusalā vadānā. |415.1254| Yutto kathāyaṃ parisāya majjhe pasaṃsamicchaṃ vinighāti hoti apāhatasmiṃ pana maṅku hoti nindāya so kuppati randhamesī. |415.1255| Yamassa vādaṃ parihīnamāhu apāhataṃ pañhavimaṃsakāse paridevati socati hīnavādo upaccagā manti anutthunāti. |415.1256| Ete vivādā samaṇesu jātā etesu ugghāti nigghāti hoti Etampi disvā virame kathojjaṃ na haññadatthatthi pasaṃsalābhā. |415.1257| Pasaṃsito vā pana tattha hoti akkhāya vādaṃ parisāya majjhe so hassatī uṇṇamaticca 1- tena pappuyya taṃ attha yathā mano ahu 2-. |415.1258| Yā uṇṇatī sāssa vighātabhūmi mānātimānaṃ vadate paneso etampi disvā virame kathojjaṃ 3- na tena suddhiṃ kusalā vadanti. |415.1259| Sūro yathā rājakhādāya puṭṭho abhigajjameti paṭisūramicchaṃ yeneva so tena palehi sūra 4- pubbeva natthī yadidaṃ yudhāya. |415.1260| Ye diṭṭhimuggayha vivādayanti idameva saccanti ca vādayanti 5- te tvaṃ vadassu na hi tedha atthi vādamhi jāte paṭisenikattā. |415.1261| Visenikatvā pana ye caranti diṭṭhīhi diṭṭhiṃ avirujjhamānā @Footnote: 1 Ma. uṇṇamatī ca. 2 Po. manohu. 3 Po. Ma. Yu. etaṃ pi disvā na vivādayetha. @4 Po. sūraṃ. 5 Po. saccanti pavādayanti. Tesu tvaṃ kiṃ labhetho pasūra yesīdha natthī paramuggahītaṃ. |415.1262| Atha tvaṃ pavitakkamāgamā manasā diṭṭhigatāni cintayanto dhonena yugaṃ samāgamā na hi tvaṃ sakkhasi sampayātaveti. Pasūrasuttaṃ aṭṭhamaṃ. ------------ Suttanipāte catutthassa aṭṭhakavaggassa navamaṃ māgandiyasuttaṃ [416] |416.1263| 9 Disvāna taṇhaṃ aratiñca rāgaṃ 1- nāhosi chando api methunasmiṃ kimevidaṃ muttakarīsapuṇṇaṃ pādāpi naṃ samphusituṃ na icche. |416.1264| Etādisañce ratanaṃ na icchasi nāriṃ narindehi bahūhi patthitaṃ diṭṭhīgataṃ sīlavataṃ nu jīvitaṃ bhavūpapattiñca vadesi kīdisaṃ. |416.1265| Idaṃ vadāmīti na tassa hoti (māgandiyāti bhagavā) dhammesu niccheyya samuggahītaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. rāgañca. Passañca diṭṭhīsu anuggahāya ajjhattasantiṃ pacinaṃ addasaṃ. |416.1266| Vinicchayā yāni pakappitāni (iti māgandiyo) te ve munī brūsi anuggahāya ajjhattasantīti yametamatthaṃ kathaṃ nu dhīrehi paveditantaṃ. |416.1267| Na diṭṭhiyā na sutiyā na ñāṇena (māgandiyāti bhagavā) sīlabbatenāpi na suddhimāha adiṭṭhiyā assutiyā añāṇā asīlatā abbatā nopi tena ete ca nisajja anuggahāya santo anissāya bhavaṃ na jappe. |416.1268| No ce kira diṭṭhiyā na sutiyā na ñāṇena (iti māgandiyo) sīlabbatenāpi na suddhimāha adiṭṭhiyā assutiyā añāṇā asīlatā abbatā nopi tena maññāmahaṃ momuhameva dhammaṃ diṭṭhiyā ca eke paccenti suddhiṃ. |416.1269| Diṭṭhiñca 1- nissāya anupucchamāno (māgandiyāti bhagavā) samuggahītesu samohamāgā @Footnote: 1 Ma. diṭṭhañca. Ito ca nāddakkhi aṇumpi saññaṃ tasmā tuvaṃ momuhato dahāsi |416.1270| samo visesī uda vā nihīno yo maññatī so vivadetha tena tīsu vidhāsu avikampamāno samo visesīti na tassa hoti. |416.1271| Saccanti so brāhmaṇo kiṃ vadeyya musāti vā so vivadetha kena yasmiṃ samaṃ visamaṃ vāpi 1- natthi sa kena vādaṃ paṭisaṃyujeyya. |416.1272| Okampahāya aniketasārī gāme akubbaṃ muni santhavāni kāmehi ritto apurekkharāno kathaṃ na viggayha janena kayirā. |416.1273| Yehi vivitto vicareyya loke na tāni uggayha vadeyya nāgo elambujaṃ 2- kaṇṭakavārijaṃ 3- yathā jalena paṅkena ca nūpalittaṃ 4- evaṃ munī santivādo agiddho kāme ca loke ca anūpalitto. @Footnote: 1 Yu. cāpi. 2 Ma. jalambujaṃ. 3 Ma. Yu. kaṇṭakaṃ vārijaṃ. 4 Po. anūpalittaṃ. |416.1274| Na vedagū diṭṭhiyā na mutiyā 1- sa mānameti na hi tammayo so na kammunā nopi sutena neyyo anūpanīto sa 2- nivesanesu. |416.1275| Saññāvirattassa na santi ganthā paññāvimuttassa na santi mohā saññañca diṭṭhiñca ye aggahesuṃ te ghaṭṭamānā 3- vicaranti loketi. Māgandiyasuttaṃ navamaṃ. ------------ Suttanipāte catutthassa aṭṭhakavaggassa dasamaṃ purābhedasuttaṃ [417] |417.1276| 10 Kathaṃdassī kathaṃsīlo upasantoti vuccati tamme gotama pabrūhi pucchito uttamaṃ naraṃ. |417.1277| Vītataṇho purā bhedā (ti bhagavā) pubbamantamanissito vemajjhe nupasaṅkheyyo tassa natthi purekkhataṃ. |417.1278| Akkodhano asantāsī avikatthī akukkucco 4- mantābhāṇī anuddhato sa ve vācāyato muni. |417.1279| Nirāsattī anāgate atītaṃ nānusocati vivekadassī phassesu diṭṭhīsu ca na niyyati |417.1280| paṭilīno akuhako apihālu amaccharī @Footnote: 1 diṭṭhiyāyako na .... 2 Po. Yu. so . 3 Ma. Yu. ghaṭṭayantā. @4 Ma. Yu. akkukuco Appagabbho ajeguccho pesuṇeyye ca no yuto |417.1281| sātiyesu anassāvī atimāne ca no yuto saṇho ca paṭibhāṇavā na saddho na virajjati |417.1282| lābhakamyā na sikkhati alābhe ca na kuppati aviruddho ca taṇhāya rasesu 1- nānugijjhati |417.1283| upekkhako sadā sato na loke maññate samaṃ na visesī na nīceyyo tassa no santi ussadā. |417.1284| Yassa nissayatā 2- natthi ñatvā dhammaṃ anissito bhavāya vibhavāya vā taṇhā yassa na vijjati |417.1285| taṃ brūmi upasantoti kāmesu anapekkhinaṃ ganthā tassa na vijjanti atāri 3- so visattikaṃ. |417.1286| Na tassa puttā pasavo khettaṃ vatthuñca vijjati attaṃ vāpi nirattaṃ vā 4- na tasmiṃ upalabbhati. |417.1287| Yena naṃ vajjuṃ puthujjanā atho samaṇabrāhmaṇā taṃ tassa apurakkhataṃ tasmā vādesu nejati 5-. |417.1288| Vītagedho amaccharī na ussesu vadate muni na samesu na omesu kappaṃ neti akappiyo. |417.1289| Yassa loke sakaṃ natthi asatā ca na socati dhammesu ca na gacchati sa ve santoti vuccatīti. Purābhedasuttaṃ dasamaṃ @Footnote: 1 Yu. rase ca. 2 Ma. nissayanā. 3 Po. Ma. atarī. 4 Ma. attā vāpi nirattā. @5 Po. niñjati. Suttanipāte catutthassa aṭṭhakavaggassa ekādasamaṃ kalahavivādasuttaṃ [418] |418.1290| 11 Kuto pahūtā kalahā vivādā paridevasokā sahamaccharā ca mānātimānā sahapesuṇā ca kuto pahūtā te tadiṅgha brūhi. |418.1291| Piyappahūtā kalahā vivādā paridevasokā sahamaccharā ca mānātimānā sahapesuṇā ca maccherayuttā kalahā vivādā vivādajātesu ca pesuṇāni. |418.1292| Piyā su lokasmiṃ kutonidānā ye vāpi 1- lobhā vicaranti loke āsā ca niṭṭhā ca kutonidānā ye samparāyāya narassa honti. |418.1293| Chandānidānāni piyāni loke ye vāpi lobhā vicaranti loke āsā ca niṭṭhā ca itonidānā ye samparāyāya narassa honti. @Footnote: 1 Po. Ma. sabbattha vāresu cāpi. |418.1294| Chando nu lokasmiṃ kutonidāno vinicchayā vāpi kuto pahūtā kodho mosavajjañca kathaṅkathā ca ye vāpi dhammā samaṇena vuttā. |418.1295| Sātaṃ asātanti yamāhu loke tamūpanissāya pahoti chando rūpesu disvā vibhavaṃ bhavañca vinicchayaṃ kurute 1- jantu loke. |418.1296| Kodho mosavajjañca kathaṅkathā ca etepi dhammā dvayameva sante kathaṅkathī ñāṇapathāya sikkhe ñatvā pavuttā samaṇena dhammā. |418.1297| Sātaṃ asātañca kutonidānā kismiṃ asante na bhavanti hete vibhavaṃ bhavañcāpi yametamatthaṃ etamme pabrūhi yatonidānaṃ. |418.1298| Phassanidānaṃ sātaṃ asātaṃ phasse asante na bhavanti hete vibhavaṃ bhavañcāpi yametamatthaṃ etante pabrūmi itonidānaṃ. @Footnote: 1 Ma. kubbati. |418.1299| Phasso nu lokasmiṃ kutonidāno pariggahā vāpi kuto pahūtā kasmiṃ asante na mamattamatthi kasmiṃ vibhūte na phusanti phassā. |418.1300| Nāmañca rūpañca paṭicca phasso icchānidānāni pariggahāni icchāya 1- asantyā na mamattamatthi rūpe vibhūte na phusanti phassā. |418.1301| Kathaṃsametassa vibhoti rūpaṃ sukhaṃ dukkhaṃ vāpi kathaṃ vibhoti etamme pabrūhi yathā vibhoti taṃ jāniyāma iti 2- me mano ahu. |418.1302| Na saññasaññī na visaññasaññī nopi asaññī na vibhūtasaññī evaṃsametassa vibhoti rūpaṃ saññānidānā hi papañcasaṅkhā. |418.1303| Yantaṃ apucchimha akittayi no aññantaṃ pucchāma tadiṅgha brūhi ettāvataggaṃ no 3- vadanti heke yakkhassa suddhiṃ idha paṇḍitāse @Footnote: 1 Yu. icchā na santyā. 2 Ma. jāniyāmāti. 3 Ma. nu. Udāhu aññampi vadanti etto. |418.1304| Ettāvataggampi vadanti heke yakkhassa suddhiṃ idha paṇḍitāse tesaṃ puneke samayaṃ vadanti anupādisese kusalā vadānā. |418.1305| Ete ca ñatvā upanissitāti ñatvā munī nissaye so vimaṃsī ñatvā vimutto na vivādameti bhavābhavāya na sameti dhīroti. Kalahavivādasuttaṃ ekādasamaṃ. ---------- Suttanipāte catutthassa aṭṭhakavaggassa dvādasamaṃ cūḷaviyūhasuttaṃ [419] |419.1306| 12 Sakaṃ sakaṃ diṭṭhiparibbasānā viggayha nānā kusalā vadanti yo evaṃ jānāti sa vedi dhammaṃ idaṃ paṭikkosamakevalī so. |419.1307| Evampi viggayha vivādayanti bālo paro akusaloti cāhu sacco nu vādo katamo imesaṃ Sabbeva hīme kusalā vadānā. |419.1308| Parassa ce dhammamanānujānaṃ bālo mago 1- hoti nihīnapañño sabbeva bālā sunihīnapaññā sabbevime diṭṭhiparibbasānā. |419.1309| Sandiṭṭhiyā ve pana vīvadātā 2- saṃsuddhapaññā kusalā matīmā na tesaṃ koci nihīnapañño 3- diṭṭhīhi tesampi tathā samattā. |419.1310| Na vāhametaṃ tathivanti 4- brūmi yamāhu bālo 5- mithu aññamaññaṃ sakaṃ sakaṃ diṭṭhimakaṃsu saccaṃ tasmā hi bāloti paraṃ dahanti. |419.1311| Yamāhu saccaṃ tathivanti eke tamāhu aññepi 6- tucchaṃ musāti evampi viggayha vivādayanti 7- kasmā na ekaṃ samaṇā vadanti. |419.1312| Ekaṃ hi saccaṃ na dutīyamatthi yasmiṃ pajāno vivade pajānaṃ nānā te saccāni sayaṃ thunanti @Footnote: 1 Ma. bālomako. 2 Po. ceva na cevadātā. Ma. ceva na vīvadātā. @3 Ma. Yu. parihīnapañño. 4 Ma. Yu. tathiyanti. 5 Ma. Yu. bālā. @6 Ma. Yu. aññe ca. 7 Yu. vivādiyanti. Tasmā na ekaṃ samaṇā vadanti. |419.1313| Kasmā nu saccāni vadanti nānā. Pavādiyāse kusalā vadānā saccāni sutāni bahūni nānā udāhu te takkamanussaranti. |419.1314| Na heva saccāni bahūni nānā aññatra saññāya niccāni loke takkañca diṭṭhīsu pakappayitvā saccaṃ musāti dvayadhammamāhu. |419.1315| Diṭṭhe sute sīlabbate mute vā ete ca nissāya vimānadassī vinicchaye ṭhatvā pahassamāno bālo paro akusaloti cāha. |419.1316| Yeneva bāloti paraṃ dahāti tenātumānaṃ kusaloti cāha sayamattanā so kusalo vadāno aññaṃ vimāneti tadeva pāvā. |419.1317| Atisāradiṭṭhiyā so samatto mānena matto paripuṇṇamānī sayameva sāmaṃ manasābhisitto Diṭṭhīhi sā tassa tathā samattā. |419.1318| Parassa ce hi vacasā nihīno tumo sahā hoti nihīnapañño atha ce sayaṃ vedagū hoti dhīro na koci bālo samaṇesu atthi. |419.1319| Aññaṃ ito yābhivadanti dhammaṃ aparaddhā suddhimakevalī te 1- evampi titthyā puthuso vadanti sandiṭṭhirāgena hi tyābhirattā 2-. |419.1320| Idheva suddhiṃ iti vādayanti nāññesu dhammesu visuddhimāhu evampi titthyā puthuso niviṭṭhā |419.1321| sakāyane tattha daḷhaṃ vadānā. Sakāyane vāpi daḷhaṃ vadāno kamettha bāloti paraṃ daheyya sayameva so medhagaṃ āvaheyya paraṃ vadaṃ bālamasuddhidhammaṃ. |419.1322| Vinicchaye ṭhatvā sayaṃ pamāya uddhaṃ so lokasmiṃ vivādameti hitvāna sabbāni vinicchayāni @Footnote: 1 Yu. suddhimakevalī no. 2 Po. sandiṭṭhirāgena titthyābhirattā. Yu. tebhirattā. Na medhagaṃ kurute jantu loketi. Cūḷaviyūhasuttaṃ dvādasamaṃ. ----------- Suttanipāte catutthassa aṭṭhakavaggassa terasamaṃ mahāviyūhasuttaṃ [420] |420.1323| 13 Ye kecime diṭṭhiparibbasānā idameva saccanti vivādayanti sabbeva te nindamanvānayanti atho pasaṃsampi labhanti tattha. |420.1324| Appañhi etaṃ na alaṃ samāya duve vivādassa phalāni brūmi etampi disvāna vivādayetha khemābhipassaṃ avivādabhūmiṃ. |420.1325| Yā kācimā sammatiyo puthujjā sabbā va etā na upeti vidvā anūpayo so upayaṃ kimeyya diṭṭhe sute khantimakubbamāno. |420.1326| Sīluttamā saññamenāhu suddhiṃ vattaṃ samādāya upaṭṭhitāse idheva sikkhema athassa suddhiṃ Bhavūpanītā kusalā vadānā. |420.1327| Sace cuto sīlavatāto hoti pavedhatī kamma virādhayitvā pajappatī 1- patthayatī ca suddhiṃ satthā va hīno pavasaṃ gharamhā. |420.1328| Sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ dhammañca sāvajjanavajjametaṃ suddhī asuddhīti apatthayāno virato care santimanuggahāya. |420.1329| Tamūpanissāya jigucchitaṃ vā atha vāpi diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā uddhaṃsarā suddhimanutthunanti avītataṇhāse bhavābhavesu. |420.1330| Patthayamānassa hi jappitāni pavedhitaṃ vāpi pakappitesu cutūpapāto idha yassa natthi sa kena vedheyya kuhiñci jappe 2-. |420.1331| Yamāhu dhammaṃ paramanti eke tameva hīnanti panāhu aññe sacco nu vādo katamo imesaṃ @Footnote: 1 Po. pajampati. 2 Po. kuhiṃ pajappe. Sabbeva hīme kusalā vadānā. |420.1332| Sakañhi dhammaṃ paripuṇṇamāhu aññassa dhammaṃ pana hīnamāhu evampi viggayha vivādayanti sakaṃ sakaṃ sammatimāhu 1- saccaṃ. |420.1333| Parassa ce vambhayitena hīno na koci dhammesu visesi assa puthūhi aññassa vadanti dhammaṃ nihīnato samhi daḷhaṃ vadānā. |420.1334| Sadhammapūjā ca panā tatheva yathā pasaṃsanti sakāyanāni sabbe pavādā 2- tathivā bhaveyyuṃ suddhīhi nesaṃ paccattameva. |420.1335| Na brāhmaṇassa paraneyyamatthi dhammesu niccheyya samuggahītaṃ tasmā vivādāni upātivatto na hi seṭṭhato passati dhammamaññaṃ. |420.1336| Jānāmi passāmi tatheva etaṃ diṭṭhiyā eke paccenti suddhiṃ addakkhi ce kiñhi tumassa tena @Footnote: 1 Po. Yu. sammutimāhu. 2 Po. sabbeva vādā. Atisitvā aññena vadanti suddhiṃ. |420.1337| Passaṃ naro dakkhati 1- nāmarūpaṃ disvāna vāññassati tāni ceva kāmaṃ bāhuṃ passatu appakaṃ vā na hi tena suddhiṃ kusalā vadanti. |420.1338| Nivissavādī na hi subbināyo pakappitaṃ diṭṭhi purekkharāno yannissito tattha subhaṃvadāno suddhiṃvado 2- tattha tathaddasā so. |420.1339| Na brāhmaṇo kappamupeti saṅkhaṃ na diṭṭhisārī napi ñāṇabandhu ñatvā ca so sammatiyo puthujjā upekkhati uggahaṇantimaññe. |420.1340| Visajja ganthāni munīdha loke vivādajātesu na vaggasārī santo asantesu upekkhako so anuggaho uggahaṇantimaññe. |420.1341| Pubbāsave hitvā nave akubbaṃ na chandagū nāpi nivissavādo sa vippamutto diṭṭhigatehi dhīro @Footnote: 1 Yu. dakkhiti. 2 Po. suddhivado. Na limpatī loke anattagarahī. |420.1342| Sa sabbadhammesu visenibhūto yaṃ kiñci diṭṭhaṃ va 1- sutaṃ mutaṃ vā sampannabhāro muni vippamutto na kappiyo nūparato na patthiyoti bhagavāti. Mahāviyūhasuttaṃ terasamaṃ ------------ suttanipāte catutthassa aṭṭhakavaggassa cuddasamaṃ tuvaṭakasuttaṃ [421] |421.1343| 14 Pucchāmi taṃ ādiccabandhuṃ vivekaṃ santipadañca mahesiṃ kathaṃ disvā nibbāti bhikkhu anupādiyāno lokasmiṃ kiñci. |421.1344| Mūlaṃ papañcasaṅkhāyā (ti bhagavā) mantā asmīti sabbamuparuddhe yā kāci taṇhā ajjhattaṃ tāsaṃ vinayā sadā sato sikkhe. |421.1345| Yaṃ kiñci dhammaṃ abhijaññā 2- ajjhattaṃ atha vāpi bahiddhā na tena thāmaṃ kubbetha 3- @Footnote: 1 Po. ca. 2 Po. dhammamabhijaññā. 3 Po. kurubbetha. Na hi sā nibbuti sataṃ vuttā |421.1346| seyyo na tena maññeyya nīceyyo atha vāpi sarikkho puṭṭho anekarūpehi nātumānaṃ vikappayaṃ tiṭṭhe. |421.1347| Ajjhattameva upasame na aññato 1- bhikkhu santimeseyya ajjhattaṃ upasantassa natthi attā kuto nirattaṃ vā 2-. |421.1348| Majjhe yathā samuddassa ūmi no jāyati ṭhito hoti evaṃ ṭhito anejassa ussadaṃ bhikkhu na kareyya kuhiñci. |421.1349| Akittayi vivaṭacakkhu sakkhidhammaṃ parissayavinayaṃ paṭipadañca vadehi bhaddante pāṭimokkhaṃ atha vāpi samādhiṃ. |421.1350| Cakkhūhi neva lolassa gāmakathāya āvaraye sotaṃ rase ca nānugijjheyya @Footnote: 1 Yu. nāññato. 2 Po. va. Na ca mamāyetha kiñci lokasmiṃ. |421.1351| Phassena yadā phuṭṭhassa paridevaṃ bhikkhu na kareyya kuhiñci bhavañca nābhijappeyya bheravesu ca na sampavedheyya. |421.1352| Annānamatho pānānaṃ khādanīyānaṃ athopi vatthānaṃ laddhā na sannidhiṃ kayirā na ca parittase tāni alabhamāno. |421.1353| Jhāyī na pādalolassa virame kukkuccā nappamajjeyya atha vā āsanesu sayanesu appasaddesu bhikkhu vihareyya. |421.1354| Niddaṃ bahulaṃ na kareyya jāgariyaṃ bhajeyya ātāpī tandiṃ māyaṃ hassaṃ khiḍḍaṃ methunaṃ vippajahe savibhūsaṃ. |421.1355| Āthabbaṇaṃ supinaṃ lakkhaṇaṃ no vidahe athopi nakkhattaṃ virutañca gabbhakaraṇaṃ Tikicchaṃ māmako na seveyya. |421.1356| Nindāya nappavedheyya na uṇṇameyya pasaṃsito bhikkhu lobhaṃ saha macchariyena kodhaṃ pesuṇiyañca panudeyya. |421.1357| Kayavikkaye na tiṭṭheyya upavādaṃ bhikkhu na kareyya kuhiñci gāme ca nābhisajjeyya lābhakamyā janaṃ na lapayeyya. |421.1358| Na ca katthitā siyā bhikkhu na ca vācaṃ payuttaṃ bhāseyya pāgabbhiyaṃ na sikkheyya kathaṃ vigāhikaṃ na katheyya. |421.1359| Mosavajje na niyyetha sampajāno saṭhāni na kayirā atha jīvitena paññāya sīlabbatena nāññamatimaññe. |421.1360| Sutvā rusito bahuṃ vācaṃ samaṇānaṃ vā puthuvacanānaṃ pharusena nappaṭivajjā Na hi santo paṭisenikaronti. |421.1361| Etañca dhammamaññāya vicinaṃ bhikkhu sadā sato sikkhe santīti nibbutiṃ ñatvā sāsane gotamassa nappamajjeyya. |421.1362| Abhibhū hi so anabhibhūto sakkhidhammaṃ anītihamadassī tasmā hi tassa bhagavato sāsane appamatto sadā namassamanusikkheti bhagavāti. Tuvaṭakasuttaṃ cuddasamaṃ. ------------- Suttanipāte catutthassa aṭṭhakavaggassa paṇṇarasamaṃ attadaṇḍasuttaṃ [422] |422.1363| 15 Attadaṇḍā bhayaṃ jātaṃ janaṃ passatha medhagaṃ saṃvegaṃ kittayissāmi yathā saṃvijitaṃ mayā. |422.1364| Phandamānaṃ pajaṃ disvā macche appodake yathā aññamaññehi byāruddhe disvā maṃ bhayamāsivi. |422.1365| Samantamasāro loko disā sabbā sameritā icchaṃ bhavanamattano nāddasāsiṃ anositaṃ |422.1366| Osāne tveva byāruddhe disvā me aratī ahu athettha sallamaddakkhiṃ duddasaṃ hadayanissitaṃ. |422.1367| Yena sallena otiṇṇo disā sabbā vidhāvati tameva sallaṃ abbuyha na dhāvati na sīdati. |422.1368| Tattha sikkhānugīyanti ............... (yāni loke gadhitāni) na tesu pasuto siyā nibbijja sabbaso kāme sikkhe nibbānamattano. |422.1369| Sacco siyā appagabbho amāyo rittapesuṇo akkodhano lobhapāpakaṃ 1- vevicchaṃ vitare muni. |422.1370| Niddaṃ tandiṃ sahe thīnaṃ pamādena na saṃvase atimāne na tiṭṭheyya nibbānamanaso naro. |422.1371| Mosavajjena niyyetha rūpe snehaṃ na kubbaye mānañca parijāneyya sāhasā virato care. |422.1372| Purāṇaṃ nābhinandeyya nave khantimakubbaye hiyyamāne na soceyya ākāsaṃ na sito siyā. |422.1373| Gedhaṃ brūmi mahoghoti ājavaṃ brūmi jappanaṃ ārammaṇaṃ pakappanaṃ kāmapaṅko duraccayo. |422.1374| Saccā avokkamma muni thale tiṭṭhati brāhmaṇo sabbaso paṭinissajja sa ve santoti vuccati. |422.1375| Sa ve vidvā 2- sa vedagū ñatvā dhammaṃ anissito @Footnote: 1 Yu. lobhapāpaṃ. 2 Po. viddhā. Sammā so loke iriyāno na pihetīdha kassaci. |422.1376| Yodha kāme accuttari 1- saṅgaṃ loke duraccayaṃ na so socati nājjheti chinnasoto abandhano. |422.1377| Yaṃ pubbe taṃ visosehi pacchā te māhu kiñcanaṃ majjhe ce no gahessasi upasanto carissasi. |422.1378| Sabbaso nāmarūpasmiṃ yassa natthi mamāyitaṃ asatā ca na socati sa ve loke na jiyyati. |422.1379| Yassa natthi idaṃ meti paresaṃ cāpi 2- kiñcanaṃ mamattaṃ so asaṃvindaṃ natthi meti na socati. |422.1380| Anuṭṭhuri 3- ananugiddho anejo sabbadhi samo tamānisaṃsaṃ pabrūmi pucchito avikappinaṃ. |422.1381| Anejassa vijānato natthi kāci nisaṅkhati 4- virato so viyārambhā khemaṃ passati sabbadhi. |422.1382| Na samesu na omesu na ussesu vadate muni santo so vītamaccharo nādeti na nirassatīti bhagavāti. Attadaṇḍasuttaṃ paṇṇarasamaṃ. ---------- @Footnote: 1 Po. accattari. Yu. accatari . 2 Yu. vāpi . 3 Po. anuṭṭhari. Yu. @aniṭṭhuri . 4 Po. kācini saṅkhiti. Suttanipāte catutthassa aṭṭhakavaggassa soḷasamaṃ sārīputtasuttaṃ [423] |423.1383| 16 Name diṭṭho ito pubbe (iccāyasmā sārīputto) na suto uda kassaci evaṃ vagguvado satthā tusitā gaṇimāgato. |423.1384| Sadevakassa lokassa yathā dissati cakkhumā sabbantamaṃ vinodetvā ekova ratimajjhagā. |423.1385| Taṃ buddhaṃ asitaṃ tādiṃ akuhaṃ gaṇimāgataṃ bahunnamidha baddhānaṃ atthī pañhena āgamaṃ |423.1386| bhikkhuno vijigucchato bhajato rittamāsanaṃ rukkhamūlaṃ susānaṃ vā pabbatānaṃ guhāsu vā |423.1387| uccāvacesu sayanesu gīvanto tattha bheravā yehi bhikkhu na vedheyya nigghose sayanāsane. |423.1388| Katī parissayā loke gacchato agataṃ disaṃ ye bhikkhu abhisambhave pantamhi sayanāsane. |423.1389| Kyāssa byapathayo assu kyassassu idha gocarā kāni sīlabbatānassa 1- pahitattassa bhikkhuno |423.1390| kaṃ so sikkhaṃ samādāya ekodi nipako sato kammāro rajatasseva niddhame malamattano. @Footnote: 1 Po. Yu. sīlabbānāssu. |423.1391| Vijigucchamānassa yadidaṃ phāsu (sārīputtāti bhagavā) rittāsanaṃ sayanaṃ sevato ce sambodhikāmassa yathānudhammaṃ tante pavakkhāmi yathā pajānaṃ. |423.1392| Pañcanna 1- dhīro bhayānaṃ na bhāye bhikkhu sato sa pariyantacārī ḍaṃsādhipātānaṃ siriṃsapānaṃ manussaphassānaṃ catuppadānaṃ |423.1393| paradhammikānampi na santaseyya disvāpi tesaṃ bahubheravāni athāparāni abhisambhaveyya parissayāni kusalānuesī. |423.1394| Ātaṅkaphassena khudāya phuṭṭho sītaṃ accuṇhaṃ adhivāsayeyya so tehi phuṭṭho bahudhā anoko viriyaṃ parakkamma daḷhaṃ kareyya. |423.1395| Theyyaṃ na kareyya na musā bhaṇeyya mettāya phasse tasathāvarāni yadāvilattaṃ manaso vijaññā kaṇhassa pakkhoti vinodayeyya. @Footnote: 1 Po. Yu. pañcannaṃ. |423.1396| Kodhātimānassa vasaṃ na gacche mūlampi tesaṃ palikhañña tiṭṭhe athappiyaṃ vā pana appiyaṃ vā addhā bhavanto abhisambhaveyya. |423.1397| Paññaṃ purakkhatvā 1- kalyāṇapīti vikkhambhaye tāni parissayāni aratiṃ sahetha sayanamhi pante caturo sahetha paridevadhamme |423.1398| kiṃsū asissāmi kuvaṃ vā assissaṃ dukkhaṃ vata settha 2- kuvajjasessaṃ ete vitakke paridevaneyye vinayetha sekkho aniketasārī. |423.1399| Annañca laddhā vasanañca kāle mattaṃ so jaññā idha tosanatthaṃ so tesu gutto yatacāri gāme rusitopi vācaṃ pharusaṃ na vajjā. |423.1400| Okkhittacakkhu na ca pādalolo jhānānuyutto bahujāgarassa upekkhamārabbha samāhitatto takkāsayaṃ kukkucciyūpachinde. @Footnote: 1 Po. purakkhitvā. 2 Po. dukkhaṃ vasayetha. |423.1401| Cudito vacībhi satimābhinande sabrahmacārīsu khilaṃ pabhinde vācaṃ pamuñce kusalaṃ nātivelaṃ janavādadhammāya na cetayeyya. |423.1402| Athāparaṃ pañca rajāni loke yesaṃ satimā vinayāya sikkhe rūpesu saddesu atho rasesu gandhesu phassesu sahetha rāgaṃ. |423.1403| Etesu dhammesu vineyya chandaṃ bhikkhu satimā suvimuttacitto kālena so sammādhammaṃ parivīmaṃsamāno ekodibhūto vihane tamaṃ soti bhagavāti. Sārīputtasuttaṃ soḷasamaṃ. Aṭṭhakavaggo catuttho. Tassuddānaṃ kāmaguhañca duṭṭhā ca suddhañca paramaṃ jarā metteyyo ca pasūro ca māgandī purabhedanaṃ kalahaṃ dve ca byūhāni punareva tuvaṭṭakaṃ attadaṇḍavaraṃ suttaṃ tena sārīputtena 1- soḷasa iti etāni suttāni sabbānaṭṭhakavaggikāti. @Footnote: 1 Yu. therapañhena soḷasa. Suttanipāte pañcamo pārāyanavaggo vatthukathā [424] |424.1404| Kosalānaṃ purā rammā aggamā dakkhiṇāpathaṃ āciññaṃ patthayāno brāhmaṇo mantapāragū. |424.1405| So assakassa visaye muḷakassa samāsane vasī godhāvarīkule uñchena ca phalena ca. |424.1406| Tasseva upanissāya gāmo ca vipulo ahu tato jātena āyena mahāyaññamakappayi |424.1407| mahāyaññaṃ yajitvāna puna pāvisi assamaṃ. Tasmiṃ patipaviṭṭhamhi añño āgañchi brāhmaṇo |424.1408| ugghaṭṭapādo tasito paṅkadanto rajassiro so ca naṃ upasaṅkamma satāni pañca yācati. |424.1409| Tamenaṃ bāvarī disvā āsanena nimantayi sukhañca kusalaṃ pucchi idaṃ vacanamabravi |424.1410| yaṃ kho mamaṃ deyyadhammaṃ sabbaṃ visajjitammayā anujānāhi me brahme natthi pañca satāni me. |424.1411| Sace me yācamānassa bhavaṃ nānupadassati sattame divase tuyhaṃ muddhā phalatu sattadhā. |424.1412| Abhisaṅkharitvā kuhako bheravaṃ so akittayi tassa taṃ vacanaṃ sutvā bāvarī dukkhito ahu |424.1413| ussussati anāhāro sokasallasamappito athopi evaṃcittassa 1- jhāne na ramatī mano. |424.1414| Utrasataṃ dukkhitaṃ disvā devatā atthakāminī bāvariṃ upasaṅkamma idaṃ vacanamabravi |424.1415| na so muddhaṃ pajānāti kuhako so dhanatthiko muddhani muddhādhipāte ca 2- ñāṇaṃ tassa na vijjati. |424.1416| Bhotī carahi jānāti tamme akkhāhi pucchitā muddhaṃ muddhādhipātañca taṃ suṇoma vaco tava. |424.1417| Ahampetaṃ 3- na jānāmi ñāṇamettha 4- na vijjati muddhaṃ muddhādhipāto ca jinānaṃ heta 5- dassanaṃ. |424.1418| Atha ko carahi jānāti asmiṃ paṭhavimaṇḍale muddhaṃ muddhādhipātañca taṃ me akkhāhi devate. |424.1419| Purā kapilavatthumhā nikkhanto lokanāyako apacco okkākarājassa sakyaputto pabhaṅkaro. |424.1420| So hi brāhmaṇa sambuddho sabbadhammāna pāragū sabbābhiññābalappatto sabbadhammesu cakkhumā sabbakammakkhayaṃ patto vimutto upadhikkhaye 6- |424.1421| buddho so bhagavā loke dhammaṃ desesi cakkhumā @Footnote: 1 Po. cintentassa . 2 Po. muddhaṃ muddhādhipāte vā . 3 Po. ahametaṃ. @4 Po. Yu. ñāṇampettha . 5 Po. hettha . 6 Yu. upadhisaṅkhaye. Taṃ tvaṃ gantvāna pucchassu so te taṃ byākarissati. |424.1422| Sambuddhoti vaco sutvā udaggo bāvarī ahu sokassa tanuko āsi pītiñca vipulaṃ labhi. |424.1423| So bāvarī attamano udaggo taṃ devataṃ pucchati vedajāto katamamhi 1- gāme nigamamhi vā pana katamamhi vā janapade lokanātho yattha gantvā namassemu sambuddhaṃ dipaduttamaṃ. |424.1424| Sāvatthiyaṃ kosalamandire jino pahūtapañño varabhūrimedhaso so sakyaputto vidhuro anāsavo muddhādhipātassa vidū narāsabho. |424.1425| Tato āmantayi sisse brāhmaṇe mantapārage 2- etha māṇavā akkhissaṃ suṇotha vacanaṃ mama |424.1426| yasseso dullabho loke pātubhāvo abhiṇhaso svājja lokamhi uppanno sambuddho iti vissuto khippaṃ gantvāna sāvatthiṃ passavho dipaduttamaṃ. |424.1427| Kathaṃ carahi jānemu disvā buddhoti brāhmaṇa ajānataṃ no pabrūhi yathā jānemu taṃ mayaṃ. @Footnote: 1 Po. kathamhi . 2 Po. mantapāragū. |424.1428| Āgatāni hi mantesu mahāpurisalakkhaṇā dvattiṃsā ca byakkhyātā 1- samattā anupubbaso. |424.1429| Yassete honti gattesu mahāpurisalakkhaṇā duveva tassa 2- gatiyo tatiyā hi na vijjati |424.1430| sace agāraṃ āvasati 3- vijeyya paṭhaviṃ imaṃ adaṇḍena asatthena dhammena manusāsati |424.1431| sace ca so pabbajati agārā anagāriyaṃ vivaṭacchado sambuddho arahā bhavati anuttaro. |424.1432| Jātigottañca lakkhaṇaṃ mante sisse punāpare muddhaṃ muddhādhipātañca manasā yeva pucchatha. |424.1433| Anāvaraṇadassāvī yadi buddho bhavissati manasā pucchite pañhe vācāya visajjessati. |424.1434| Bāvarissa vaco sutvā sissā soḷasa brāhmaṇā ajito tissametteyyo puṇṇako atha mettagū |424.1435| dhotako upasīvo ca nando ca atha hemako todeyyakappā dubhayo jatukaṇṇī ca paṇḍito |424.1436| bhadrāvudho udayo ca posālo cāpi brāhmaṇo mogharājā ca medhāvī piṅgiyo ca mahāisi |424.1437| paccekagaṇino sabbe sabbalokassa vissutā jhāyī jhānaratā dhīrā pubbavāsanavāsitā @Footnote: 1 Po. byākhātā. Yu. vyākhyātā. 2 Po. dveyevassa. @3 Yu. ajjhāvasati. |424.1438| Bāvariṃ abhivādetvā katvā ca naṃ padakkhiṇaṃ jaṭājinadharā sabbe pakkāmuṃ uttarāmukhā |424.1439| muḷakassa 1- patiṭṭhānaṃ puraṃ 2- māhissatiṃ tadā ujjeniṃ cāpi gonaddhaṃ vedisaṃ vanasavhayaṃ |424.1440| kosambiṃ vāpi sāketaṃ sāvatthiñca puruttamaṃ setabyaṃ kapilavatthuṃ kusinārañca mandiraṃ |424.1441| pāvañca bhoganagaraṃ vesāliṃ māgadhaṃ puraṃ pāsāṇakaṃ cetiyañca ramaṇīyaṃ manoramaṃ |424.1442| tasitova udakaṃ 3- sītaṃ mahālābhaṃva vāṇijo chāyaṃ ghammābhitatto ca turitā pabbatamāruhuṃ. |424.1443| Bhagavā ca tamhi samaye bhikkhusaṅghapurakkhato bhikkhūnaṃ dhammaṃ deseti sīhova nadatī vane. |424.1444| Ajito addasa sambuddhaṃ vītaraṃsiṃva bhāṇumaṃ candaṃ yathā paṇṇarase pāripūriṃ upāgataṃ. |424.1445| Athassa gatte disvāna paripūraṃ 4- viyañjanaṃ ekamantaṃ ṭhito haṭṭho manopañhe apucchatha |424.1446| ādissa jammanaṃ brūhi gottaṃ brūhi salakkhaṇaṃ mantesu pāramiṃ brūhi katī vāceti brāhmaṇo. |424.1447| Vīsaṃ vassasataṃ āyu so ca gottena bāvarī tīṇissa 5- lakkhaṇā gatte tiṇṇaṃ vedānapāragū @Footnote: 1 Yu. aḷakassa. 2 Yu. purimaṃ .... 3 Po. Yu. tasitovudakaṃ. 4 Yu. puripūrañca. @5 Yu. tīṇassa. |424.1448| Lakkhaṇe iti hāse ca sanighaṇḍusakeṭubhe pañca satāni vāceti saddhamme pāramiṃ gato. |424.1449| Lakkhaṇānaṃ pavicayaṃ bāvarissa naruttama taṇhacchida 1- pakāsehi mā no kaṅkhāyitaṃ ahu. |424.1450| Mukhaṃ jivhāya chādeti uṇṇāssa bhamukantare kosohitaṃ vatthaguyhaṃ evaṃ jānāhi māṇava. |424.1451| Pucchaṃ hi kañci 2- asuṇanto sutvā pañhe byākate vicinteti jano sabbo vedajāto katañjalī |424.1452| ko nu devo vā brahmā vā indo vāpi sujampati manasā pucchite pañhe kametaṃ paṭibhāsati. |424.1453| Muddhaṃ muddhādhipātañca bāvarī paripucchati taṃ byākarohi bhagavā kaṅkhaṃ vinaya no ise. |424.1454| Avijjā muddhāti vijānāhi 3- vijjā muddhādhipātanī saddhāsatisamādhīhi chandaviriyena saṃyutā. |424.1455| Tato vedena mahatā saṇṭhambhetvāna māṇavo ekaṃsaṃ ajinaṃ katvā pādesu sirasā pati |424.1456| bāvarī brāhmaṇo bhoto saha sissehi mārisa udaggacitto sumano pāde vandati cakkhuma. |424.1457| Sukhito bāvarī hotu saha sissehi brāhmaṇo tvaṃ vāpi 4- sukhito hohi ciraṃ jīvāhi māṇava. @Footnote: 1 Po. taṃ pucchaṃ. Ma. kaṅkhacchida. 2 Po. Ma. Yu. pucchañhi kiñci. @3 Ma. Yu. jānāti. 4 Ma. Yu. tvañcāpi. |424.1458| Bāvarissa ca tuyhaṃ vā sabbesaṃ sabbasaṃsayaṃ katāvakāsā pucchavho yaṅkiñci manasicchatha |424.1459| sambuddhena katokāso nisīditvāna pañjalī ajito paṭhamaṃ pañhaṃ tattha pucchi 1- tathāgatanti. Vatthugāthā niṭṭhitā. -------------- Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa paṭhamā ajitapañhā [425] |425.1460| 1 Kenassu nivuto loko (iccāyasmā ajito) kenassu nappakāsati kissābhilepanaṃ brūsi kiṃsu tassa mahabbhayaṃ. |425.1461| Avijjāya nivuto loko (ajitāti bhagavā) vevicchā (pamādā) nappakāsati jappābhilepanaṃ brūmi dukkhamassa mahabbhayaṃ. |425.1462| Savanti sabbadhi sotā (iccāyasmā ajito) sotānaṃ kiṃ nivāraṇaṃ sotānaṃ saṃvaraṃ brūhi kena sotā pithiyyare 2-. |425.1463| Yāni sotāni lokasmiṃ (ajitāti bhagavā) sati tesaṃ nivāraṇaṃ sotānaṃ saṃvaraṃ brūmi paññāyete pithiyyare 3-. |425.1464| Paññā ceva satī ca 4- (iccāyasmā ajito) nāmarūpañca mārisa @Footnote: 1 Ma. Yu. .. pucchā . ito paraṃ sabbattha īdisameva . 2-3 Ma. pidhiyyare. @4 Ma. satiyañca. Etamme puṭṭho pabrūmi katthetaṃ uparujjhati. |425.1465| Yametaṃ pañhaṃ apucchi ajita taṃ vadāmi te yattha nāmañca rūpañca asesaṃ uparujjhati viññāṇassa nirodhena etthetaṃ uparujjhati. |425.1466| Ye ca saṅkhātadhammāse ye ca sekhā puthū idha tesaṃ me nipako iriyaṃ puṭṭho pabrūhi mārisa. |425.1467| Kāmesu nābhigijjheyya manasānāvilo siyā kusalo sabbadhammānaṃ sato bhikkhu paribbajeti. Ajitamāṇavakapañhā paṭhamā. ------------ Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa dutiyā tissametteyyapañhā [426] |426.1468| 2 Kodha santusito loke (iccāyasmā tissametteyyo 1-) kassa no santi iñjitā ko ubhantamabhiññāya majjhe mantā na limpati kaṃ brūsi mahāpurisoti ko idha sibbanimaccagā 2-. |426.1469| Kāmesu brahmacariyavā (metteyyāti bhagavā) vītataṇho sadā sato @Footnote: 1 Yu. tisso metteyyo. 2 Ma. sibbinimaccagā. Saṅkhāya nibbuto bhikkhu tassa no santi iñjitā |426.1470| so ubhantamabhiññāya majjhe mantā na limpati taṃ brūmi mahāpurisoti so idha sibbanimaccagāti. Tissametteyyamāṇavakapañhā dutiyā. ----------- Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa tatiyā puṇṇakapañhā [427] |427.1471| 3 Anejaṃ mūladassāviṃ (iccāyasmā puṇṇako) atthī pañhena āgamaṃ kiṃ nissitā isayo manujā khattiyā brāhmaṇā devatānaṃ yaññamakappiṃsu 1- puthūdha 2- loke pucchāmi taṃ bhagavā brūhi me taṃ. |427.1472| Ye kecime isayo manujā (puṇṇakāti bhagavā) khattiyā brāhmaṇā devatānaṃ yaññamakappiṃsu 1- puthūdha 2- loke āsiṃsamānā puṇṇaka itthataṃ 3- jaraṃ 4- sitā yaññamakappayiṃsu. |427.1473| Ye kecime isayo manujā (iccāyasmā puṇṇako) khattiyā brāhmaṇā devatānaṃ @Footnote: 1 Po. Yu. sabbattha yaññamakappayiṃsu . 2 Yu. pudū idha . 3 Ma. itthattaṃ. @Yu. itthabhāvaṃ. 4 Po. oraṃ. Kaññamakappiṃsu puthūdha loke kaccissu te bhagavā (yaññapathe) appamattā atāru jātiñca jarañca mārisa pucchāmi taṃ bhagavā brūhi me taṃ. |427.1474| Āsiṃsanti 1- thomayanti (abhijappanti) juhanti (puṇṇakāti bhagavā) kāmābhijappanti paṭicca lābhaṃ te yājayogā bhavarāgarattā nātariṃsu jātijaranti brūmi. |427.1475| Te ce 2- nātariṃsu yājayogā (iccāyasmā puṇṇako) yaññehi jātiñca jarañca mārisa atha ko carahi devamanussaloke atāri jātiñca jarañca mārisa pucchāmi taṃ bhagavā brūhi me taṃ. |427.1476| Saṅkhāya lokasmiṃ parovarāni 3- (puṇṇakāti bhagavā) yassiñjitaṃ natthi kuhiñci loke santo vidhūmo anigho nirāso atāri so jātijarañca brūmīti. Puṇṇakamāṇavakapañhā tatiyā. ------------- @Footnote: 1 Po. Ma. āsīsanti . 2 Po. te ve nātariṃsu . 3 Ma. paroparāni. Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa catutthī mettagūpañhā [428] |428.1477| 4 Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi me taṃ (iccāyasmā mettagū) maññāmi taṃ vedaguṃ bhāvitattaṃ kuto nu dukkhā samupāgatāme 1- ye keci lokasmiṃ anekarūpā. |428.1478| Dukkhassa ve 2- maṃ pabhavaṃ apucchasi (mettagūti bhagavā) tante pavakkhāmi yathā pajānaṃ upadhīnidānā pabhavanti dukkhā ye keci lokasmiṃ anekarūpā |428.1479| yo ve avidvā 3- upadhiṃ karoti punappunaṃ dukkhamupeti mando tasmā pajānaṃ 4- upadhiṃ na kayirā dukkhassa jātippabhavānupassī. |428.1480| Yantaṃ apucchimha akittayi 5- no aññaṃ 6- pucchāma 7- tadiṅgha brūhi kathaṃ nu dhīrā vitaranti oghaṃ jātijaraṃ 8- sokapariddavañca tamme munī sādhu viyākarohi tathā hi te vidito esa dhammo. @Footnote: 1 Ma. Yu. samudāgaṇā ime. 2 Po. ce. 3 Po. aviddhā. 4 Yu. tasmā @hi jānaṃ. 5 Ma. Yu. akittayī. 6 Ma. Yu. aññaṃ taṃ. 7 Yu. pucchāmi. @8 Ma. jātiṃ jaraṃ. |428.1481| Kittayissāmi te dhammaṃ (mettagūti bhagavā) diṭṭhe dhamme anītihaṃ yaṃ viditvā sato caraṃ tare loke visattikaṃ. |428.1482| Tañcāhaṃ abhinandāmi mahesi dhammamuttamaṃ yaṃ viditvā sato caraṃ tare loke visattikaṃ. |428.1483| Yaṅkiñci sampajānāsi (mettagūti bhagavā) uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjhe etesu nandiñca nivesanañca panujja viññāṇaṃ bhave na tiṭṭhe |428.1484| evaṃvihārī sato appamatto bhikkhu caraṃ hitvā mamāyitāni jātijaraṃ sokapariddavañca idheva vidvā pajaheyya dukkhaṃ. |428.1485| Etābhinandāmi vaco mahesino sukittitaṃ gotama nūpadhīkaṃ addhā hi bhagavā pahāsi dukkhaṃ tathā hi te vidito esa dhammo. |428.1486| Te cāpi nūna pajaheyyu dukkhaṃ ye tvaṃ munī aṭṭhitaṃ ovadeyya taṃ taṃ namassāmi samecca nāga appeva maṃ (bhagavā) aṭṭhitaṃ ovadeyya. |428.1487| Yaṃ brāhmaṇaṃ vedaguṃ abhijaññaṃ 1- akiñcanaṃ kāmabhave asattaṃ addhā hi so oghamimaṃ atāri tiṇṇo ca pāraṃ akhilo akaṅkho |428.1488| vidvā ca so 2- vedagū naro idha bhavābhave saṅgamimaṃ visajja so vītataṇho anigho nirāso atāri so jātijaranti brūmīti. Mettagūmāṇavakapañhā catutthī. ---------- Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa pañcamī dhotakapañhā [429] |429.1489| 5 Pucchāmi taṃ bhagavā brūhimetaṃ (iccāyasmā dhotako) vācābhikaṅkhāmi mahesi tuyhaṃ tava sutvāna nigghosaṃ sikkhe nibbānamattano. |429.1490| Tena hātappaṃ karohi (dhotakāti bhagavā) idhevanipakosato ito sutvāna nigghosaṃ sikkhe nibbānamattano. |429.1491| Passāmahaṃ devamanussaloke akiñcanaṃ brāhmaṇaṃ iriyamānaṃ taṃ taṃ namassāmi samantacakkhu @Footnote: 1 Ma. vedagumābhijaññā. Yu. vedaguṃ ābhijaññā. 2 Po. vidvā va so. Ma. @vidvāva yo. Pamuñca maṃ sakka kathaṅkathāhi. |429.1492| Nāhaṃ samissāmi 1- pamocanāya kathaṅkathiṃ dhotaka kañci loke dhammañca seṭṭhaṃ ājānamāno 2- evaṃ tvaṃ oghamimaṃ taresi. |429.1493| Anusāsa brahme karuṇāyamāno vivekadhammaṃ yamahaṃ vijaññaṃ yathāhaṃ ākāso ca 3- abyāpajjamāno idheva santo asito careyyaṃ. |429.1494| Kittayissāmi te santiṃ (dhotakāti bhagavā) diṭṭhe dhamme anītihaṃ yaṃ viditvā sato caraṃ tare loke visattikaṃ. |429.1495| Tañcāhaṃ abhinandāmi mahesi santimuttamaṃ yaṃ viditvā sato caraṃ tare loke visattikaṃ. |429.1496| Yaṅkiñci sampajānāsi (dhotakāti bhagavā) uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjhe evaṃ 4- viditvā saṅgoti loke bhavābhavāya mākāsi taṇhanti. Dhotakamāṇavakapañhā pañcamī. ------------- @Footnote: 1 Ma. sahissāmi. Yu. gamissāmi. 2 Ma. abhijānamāno. 3 Po. Ma. va. @4 Ma. Yu. etaṃ. Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa chaṭṭhī upasīvapañhā [430] |430.1497| 6 Eko ahaṃ sakka mahantamoghaṃ (iccāyasmā upasīvo) anissito no visahāmi tārituṃ ārammaṇaṃ brūhi samantacakkhu yaṃ nissito oghamimaṃ tareyya. |430.1498| Ākiñcaññaṃ pekkhamā no satimā (upasīvāti bhagavā) natthīti nissāya tarassu oghaṃ kāme pahāya virato kathāhi taṇhakkhayaṃ rattamahābhipassa. |430.1499| Sabbesu kāmesu yo vītarāgo (iccāyasmā upasīvo) ākiñcaññaṃ nissito hitvamaññaṃ 1- saññāvimokkhe parame vimutto 2- tiṭṭhe nu so tattha anānuvāyī 3-. |430.1500| Sabbesu kāmesu yo vītarāgo (upasīvāti bhagavā) ākiñcaññaṃ nissito hitvamaññaṃ 1- saññāvimokkhe parame vimutto 2- tiṭṭheyya so tattha anānuvāyī 3- |430.1501| tiṭṭhe ce so tattha anānuvāyī 4- @Footnote: 1 Po. Ma. hitvāmaññaṃ. 2 Po. paramedhimutto. 3 Ma. Yu. anānuyāyī. Pūgampi vassānaṃ samantacakkhu tattheva so sīti siyā vimutto bhavetha 1- viññāṇaṃ tathāvidhassa. |430.1502| Acci yathā vātavegena khittaṃ 2- (upasīvāti bhagavā) atthaṃ paleti na upeti saṅkhaṃ evaṃ munī nāmakāyā vimutto atthaṃ paleti na upeti saṅkhaṃ. |430.1503| Atthaṅgato so uda vā so natthi 3- udāhu ve sassatiyā arogo tamme munī sādhu viyākarohi tathā hi te vidito esa dhammo. |430.1504| Atthaṅgatassa na pamāṇamatthi (upasīvāti bhagavā) yena naṃ vajju 4- taṃ tassa natthi sabbesu dhammesu samūhatesu samūhatā vādapathāpi sabbeti. Upasīvamāṇavakapañhā chaṭṭhī. --------- Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa sattamā nandapañhā. [431] |431.1505| 7 Santi loke munayo (iccāyasmā nando) janā vadanti tayidaṃ kathaṃ su @Footnote: 1 Po. Ma. cavetha. 2 Po. Ma. khittā. Yu. khitto. 3 Po. so na pahanamatthi. @4 Po. vajjā tantassa ... Ma. vajjuṃ. Ñāṇūpapannaṃ muni no 1- vadanti udāhu ve jīvitenūpapannaṃ. |431.1506| Na diṭṭhiyā na sutiyā na ñāṇena (na sīlabbatena) munīdha nanda kusalā vadanti visenikatvā anighā nirāsā vadanti 2- ye te munayoti brūmi. |431.1507| Ye kecime samaṇabrāhmaṇā se (iccāyasmā nando) diṭṭhe 3- sutenāpi vadanti suddhiṃ sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ anekarūpena vadanti suddhiṃ. Kaccissu te (bhagavā) tattha yathā carantā atāru jātiñca jarañca mārisa pucchāmi taṃ bhagavā brūhi me taṃ. |431.1508| Ye kecime samaṇabrāhmaṇā se (nandāti bhagavā) diṭṭhe 3- sutenāpi vadanti suddhiṃ sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ anekarūpena vadanti suddhiṃ kiñcāpi te tattha yathā caranti 4- nātariṃsu jātijaranti brūmi. @Footnote: 1 Ma. Yu. no muniṃ vadanti. 2 Ma. Yu. caranti. 3 Ma. diṭṭhassu tenāpi. @4 Po. vadanti. |431.1509| Ye kecime samaṇabrāhmaṇā se (iccāyasmā nando) diṭṭhe sutenāpi vadanti suddhiṃ sīlabbatenāpi vadanti suddhiṃ anekarūpena vadanti suddhiṃ te ce 1- muni brūsi anoghatiṇṇe atha ko carahi devamanussaloke atāri jātiñca jarañca mārisa pucchāmi taṃ bhagavā brūhi me taṃ. |431.1510| Nāhaṃ sabbe samaṇabrāhmaṇā se (nandāti bhagavā) jātijarāya nivutāti brūmi yesīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ anekarūpampi pahāya sabbaṃ taṇhaṃ pariññāya anāsavā ye 2- te ve narā oghatiṇṇāti brūmi. |431.1511| Etābhinandāmi vaco mahesino sukittitaṃ gotama nūpadhīkaṃ yesīdha diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbaṃ @Footnote: 1 Po. ve. Yu. sace . 2 Po. Ma. Yu. se. Anekarūpampi pahāya sabbaṃ taṇhaṃ pariññāya anāsavā ye ahampi te oghatiṇṇāti brūmīti. Nandamāṇavakapañhā sattamā. ------------ Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa aṭṭhamā hemakapañhā [432] |432.1512| 8 Yeme pubbe viyākaṃsu (iccāyasmā hemako) (huraṃ gotamasāsanā) iccāsi iti bhavissati sabbantaṃ itihītihaṃ sabbantaṃ takkavaḍḍhanaṃ (nāhaṃ tattha abhiramiṃ) |432.1513| tvañca me dhammamakkhāhi taṇhānigghātanaṃ muni yaṃ viditvā sato caraṃ tare loke visattikaṃ. |432.1514| Idha diṭṭhasutamutaṃ 1- (viññātesu) piyarūpesu hemaka chandarāgavinodanaṃ nibbānapadamaccutaṃ |432.1515| etadaññāya ye satā diṭṭhadhammābhinibbutā upasantā ca te satā 2- tiṇṇā loke visattikanti. Hemakamāṇavakapañhā aṭṭhamā. --------- @Footnote: 1 Po. diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ. Ma. Yu. diṭṭhasutamutaviññātesu. 2 Ma. Yu. sadā. Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa navamā todeyyapañhā [433] |433.1516| 9 Yasmiṃ kāmā na vasanti (iccāyasmā todeyyo) taṇhā yassa na vijjati kathaṅkathā ca yo tiṇṇo vimokkho tassa kīdiso. |433.1517| Yasmiṃ kāmā na vasanti (todeyyāti bhagavā) taṇhā yassa na vijjati kathaṅkathā ca yo tiṇṇo vimokkho tassa nāparo. |433.1518| Nirāsaso 1- so uda āsasāno paññāṇavāso uda paññakappī muniṃ ahaṃ sakka yathā 2- vijaññaṃ tamme viyācikkha samantacakkhu. |433.1519| Nirāsaso 3- so na ca [4]- āsasāno paññāṇavāso na ca paññakappī evampi todeyya muniṃ vijāna akiñcanaṃ kāmabhave asattanti. Todeyyamāṇavakapañhā navamā. --------- @Footnote: 1-3 Po. Yu. nirāsayo. 2 Po. kathaṃ. 4 Yu. so. Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa dasamā kappapañhā [434] |434.1520| 10 Majjhe sarasmiṃ tiṭṭhataṃ (iccāyasmā kappo) oghe jāte mahabbhaye jarāmaccuparetānaṃ dīpaṃ pabrūhi mārisa tvañca me dīpamakkhāhi yathāyidaṃ nāparaṃ siyā. |434.1521| Majjhe sarasmiṃ tiṭṭhataṃ (kappāti bhagavā) oghe jāte mahabbhaye jarāmaccuparetānaṃ dīpaṃ pabrūmi kappa te. |434.1522| Akiñcanaṃ anādānaṃ etaṃ dīpaṃ anāparaṃ nibbānaṃ iti naṃ brūmi jarāmaccuparikkhayaṃ. |434.1523| Etadaññāya ye satā diṭṭhadhammābhinibbutā na te māravasānugā na te mārassa paṭṭhagūti 1-. Kappamāṇavakapañhā dasamā. ----------- Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa ekādasamā jatukaṇṇīpañhā [435] |435.1524| 11 Sutvānahaṃ vīra akāmakāmiṃ (iccāyasmā jatukaṇṇī) oghātigaṃ puṭṭhumakāmamāgamaṃ santīpadaṃ brūhi sahājanetta 2- @Footnote: 1 Ma. Yu. paddhagūti . 2 Ma. sahajanetta. Yathātacchaṃ bhagavā brūhi me taṃ |435.1525| bhagavā hi kāme abhibhuyya iriyati (ādiccova paṭhaviṃ tejī tejasā) parittapaññassa me bhūripañña ācikkha dhammaṃ yamahaṃ vijaññaṃ jātijarāya idha vippahānaṃ. |435.1526| Kāmesu vinaya gedhaṃ (jatukaṇṇīti bhagavā) nekkhammaṃ daṭṭhu khemato uggahitaṃ nirattaṃ vā mā te vijjittha kiñcanaṃ |435.1527| yaṃ pubbe taṃ visosehi pacchā te māhu kiñcanaṃ majjhe ce no gahessasi upasanto carissasi |435.1528| sabbaso nāmarūpasmiṃ vītagedhassa brāhmaṇa āsavāssa na vijjanti yehi maccuvasaṃ vajeti. Jatukaṇṇīmāṇavakapañhā ekādasamā. ------------- Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa dvādasamā bhadrāvudhapañhā [436] |436.1529| 12 Okañjahaṃ taṇhacchidaṃ anejaṃ (iccāyasmā bhadrāvudho) nandiñjahaṃ oghatiṇṇaṃ vimuttaṃ kappañjahaṃ abhiyāce sumedhaṃ Sutvāna nāgassa apanamissanti 1- ito |436.1530| nānājanā janapadehi saṅgatā tava vīra vākyaṃ abhikaṅkhamānā tesaṃ tuvaṃ sādhu viyākarohi tathā hi te vidito esa dhammo. |436.1531| Ādānataṇhaṃ vinayetha sabbaṃ (bhadrāvudhāti bhagavā) uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjhe yaṃ yañhi lokasmiṃ upādiyanti teneva māro anveti jantuṃ |436.1532| tasmā pajānaṃ na upādiyetha bhikkhu sato kiñcanaṃ sabbaloke ādānasatte iti pekkhamāno pajaṃ imaṃ maccudheyyaṃ visattanti. Bhadrāvudhamāṇavakapañhā dvādasamā. ------------ Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa terasamā udayapañhā [437] |437.1533| 13 Jhāyiṃ virajamāsinaṃ (iccāyasmā udayo) katakiccaṃ anāsavaṃ pāraguṃ sabbadhammānaṃ atthī pañhena āgamaṃ aññaṃ vimokkhaṃ pabrūhi avijjāya pabhedanaṃ. @Footnote: 1 Po. apakamissanti. |437.1534| Pahānaṃ kāmachandānaṃ (udayāti bhagavā) domanassāna cūbhayaṃ thīnassa ca panudanaṃ 1- kukkuccānaṃ nivāraṇaṃ |437.1535| upekkhāsatisaṃsuddhaṃ dhammatakkapurejavaṃ aññaṃ vimokkhaṃ 2- pabrūmi avijjāya pabhedanaṃ. |437.1536| Kiṃsu saññojano loko kiṃsu tassa vicāraṇā kissassa vippahānena nibbānaṃ iti vuccati. |437.1537| Nandisaññojano loko vitakkassa vicāraṇā taṇhāya vippahānena nibbānaṃ iti vuccati. |437.1538| Kathaṃsatassa carato viññāṇaṃ uparujjhati bhavantaṃ puṭṭhumāgamma taṃ sujhoma vaco tava. |437.1539| Ajjhattañca bahiddhā ca vedanaṃ nābhinandato evaṃsatassa carato viññāṇaṃ uparujjhatīti. Udayamāṇavakapañhā terasamā. ----------- Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa cuddasamā posālapañhā [438] |438.1540| 14 Yo atītaṃ ādisati (iccāyasmā posālo) anejo chinnasaṃsayo pāragū 3- sabbadhammānaṃ atthī pañhena āgamaṃ @Footnote: 1 Po. Ma. panūdanaṃ. 2 Po. Ma. Yu. aññāvimokkhaṃ. 3 Ma. pāraguṃ. |438.1541| Vibhūtarūpasaññissa sabbakāyappahāyino ajjhattañca bahiddhā ca natthi kiñcīti passato ñāṇaṃ sakkānupucchāmi kathaṃ neyyo tathāvidho. |438.1542| Viññāṇaṭṭhitiyo sabbā (posālāti bhagavā) abhijānaṃ tathāgato tiṭṭhantamenaṃ jānāti vimuttaṃ tapparāyanaṃ |438.1543| ākiñcaññāsambhavaṃ 1- nandisaññojanaṃ iti evamevaṃ 2- abhiññāya tato tattha vipassati evaṃ 3- ñāṇaṃ kathaṃ 4- tassa brāhmaṇassa vusīmatoti. Posālamāṇavakapañhā cuddasamā. ------------- Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa paṇṇarasamā mogharājapañhā [439] |439.1544| 15 Dvāhaṃ sakka 5- apucchissaṃ (iccāyasmā moghārājā) na me byākāsi cakkhumā 6- yāvatatiyañca devisi byākarotīti me sutaṃ |439.1545| ayaṃ loko paro loko brahmaloko sadevako diṭṭhinte nābhijānāmi gotamassa yasassino @Footnote: 1 Ma. ākiññasambhavaṃ ñatvā. Yu. --- ñatvā . 2 Po. Ma. evametaṃ. @3 Ma. etaṃ . 4 Po. tathā . 5 Ma. Yu. sakkaṃ . 6 Po. cakkhuma. |439.1546| Evaṃ abhikkantadassāviṃ atthī pañhena āgamaṃ kathaṃ lokaṃ avekkhantaṃ maccurājā na passati. |439.1547| Suññato lokaṃ avekkhassu mogharāja sadā sato attānudiṭṭhiṃ ūhacca evaṃ maccutaro siyā evaṃ lokaṃ avekkhantaṃ maccurājā na passatīti. Mogharājamāṇavakapañhā paṇṇarasamā. ------------- Suttanipāte pañcamassa pārāyanavaggassa soḷasamā piṅgiyapañhā [440] |440.1548| 16 Jiṇṇohamasmī abalo vivaṇṇo 1- (iccāyasmā piṅgiyo) nettā na suddhā savanaṃ na phāsu māhampanassaṃ 2- momuho antarāya 3- ācikkha dhammaṃ yamahaṃ vijaññaṃ jātijarāya idha vippahānaṃ. |440.1549| Disvāna rūpesu vihaññamāne (piṅgiyāti bhagavā) ruppanti rūpesu janā pamattā tasmā tuvaṃ piṅgiya appamatto jahassu rūpaṃ apunabbhavāya. |440.1550| Disā catasso vidisā catasso @Footnote: 1 Ma. Yu. vītavaṇṇo. 2 Po. māhannassa. Ma. Yu. māhaṃnassaṃ. @3 Po. Ma. antarāva. Uddhaṃ adho dasa disā imāyo na tuyhaṃ adiṭṭhaṃ asutāmutaṃ vā 1- atho aviññātaṃ kiñcimatthi 2- loke ācikkha dhammaṃ yamahaṃ vijaññaṃ jātijarāya idha vippahānaṃ. |440.1551| Tañhādhipanne manuje pekkhamāno (piṅgiyāti bhagavā) santāpajāte jarasāparete tasmā tuvaṃ piṅgiya appamatto jahassu taṇhaṃ apunabbhavāyāti. Piṅgiyamāṇavakapañhā soḷasamā. ------------ [441] Idamavoca bhagavā magadhesu viharanto pāsāṇacetiye 3- paricārikasoḷasannaṃ brāhmaṇānaṃ ajjhiṭṭho pañhaṃ 4- byākāsi . Ekamekassa cepi pañhassa atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammaṃ paṭipajjeyya gaccheyyeva jarāmaraṇassa pāraṃ gamanīyā ime dhammāti tasmā imassa dhammapariyāyassa pārāyanantveva adhivacanaṃ. [442] |442.1552| Ajito tissametteyyo puṇṇako atha mettagū dhotako upasīvo ca nando ca atha hemako |442.1553| todeyyakappā dubhayo jatukaṇṇī ca paṇḍito bhadrāvudho udayo ca posālo cāpi brāhmaṇo @Footnote: 1 Po. Ma. asutaṃ mutaṃ. Yu. asutaṃ mutaṃ vā . 2 Po. kiñcinamatthi. Ma. Yu. @kiñcanamatthi. 3 Ma. Yu. pāsāṇake cetiye. 4 Ma. puṭṭho puṭṭho. @Yu. puṭṭho puṭṭho paṇhe. Mogharājā ca medhāvī piṅgiyo ca mahā isi |442.1554| ete buddhamupāgañchuṃ 1- sampannacaraṇaṃ isiṃ pucchantā nipuṇe pañhe buddhaseṭṭhaṃ upāgamuṃ. |442.1555| Tesaṃ buddho byākāsi pañhe puṭṭhe 2- yathātathaṃ pañhānaṃ veyyākaraṇena tosesi brāhmaṇe muni. |442.1556| Te tositā cakkhumatā buddhenādiccabandhunā brahmacariyamacariṃsu varapaññassa santike. |442.1557| Ekamekassa pañhassa yathā buddhena desitaṃ tathā yo paṭipajjeyya gacche pāraṃ apārato 3- |442.1558| apārā pāraṃ gaccheyya bhāvento maggamuttamaṃ. Maggo so paragamanāya tasmā parāyanaṃ iti. --------------- [443] |443.1559| Pārāyanamanugāyissaṃ (iccāyasmā piṅgiyo) (yathā addakkhi tathā akkhāti) 4- vimalo bhūrimedhaso nikkāmo 5- nibbuto nāgo 6- kissa hetu musā bhaṇe. |443.1560| Pahīnamalamohassa mānamakkhappahāyino handāhaṃ kittayissāmi giraṃ vaṇṇūpasañhitaṃ. |443.1561| Tamonudo buddho samantacakkhu lokantagū sabbabhavātivatto anāsavo sabbadukkhappahāno 7- @Footnote: 1 Po. buddhapāgacchuṃ. Ma. buddhaṃ upāgacchuṃ. Yu. ... upāgañchuṃ. 2 Ma. Yu. @puṭṭho. 3 Po. apārako. 4 Ma. yathāddakkhi tathākkhāsi. 5 Po. nikkamo. @6 Ma. nibbano nāgo. Yu. nibbāno nātho. 7 Ma. Yu. --- pahīno. Saccavhayo brahmupāsito 1- me. |443.1562| Dijo yathā kubbanakaṃ pahāya bahupphalaṃ kānanaṃ āvaseyya evampahaṃ appadasse pahāya mahodadhiṃ haṃsarivajjhapatto 2-. |443.1563| Ye me pubbe viyākaṃsu (huraṃ gotamasāsanā) iccāsi iti bhavissati sabbantaṃ itihītihaṃ sabbantaṃ takkavaḍḍhanaṃ (nāhaṃ tattha abhiramiṃ) 3-. |443.1564| Eko tamanudāsīno jutimā so pabhaṅkaro gotamo bhūripaññāṇo gotamo bhūrimedhaso |443.1565| yo me dhammamadesesi sandiṭṭhikamakālikaṃ taṇhakkhayamanītikaṃ yassa natthi upamā kvaci. |443.1566| Kinnu tamhā vippavasasi muhuttamapi piṅgiya gotamā bhūripaññāṇā gotamā bhūrimedhasā |443.1567| yo te dhammamadesesi sandiṭṭhikamakālikaṃ taṇhakkhayamanītikaṃ yassa natthi upamā kvaci. |443.1568| Nāhaṃ tamhā vippavasāmi muhuttamapi brāhmaṇa gotamā bhūripaññāṇā gotamā bhūrimedhasā |443.1569| yo me dhammamadesesi sandiṭṭhikamakālikaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. brahme upāsito. 2 Po. haṃsorivajjhuppatto. Ma. haṃsoriva ajjhapatto. @Yu. haṃsavo ajjhapatto. 3 Ma. Yu. nā ... minti natthi. Taṇhakkhayamanītikaṃ yassa natthi upamā kvaci. |443.1570| Passāmi naṃ manasā cakkhunāva rattindivaṃ brāhmaṇa appamatto namassamāno vivasāmi 1- rattiṃ teneva maññāmi avippavāsaṃ. |443.1571| Saddhā ca pīti ca mano sati ca nāmenti 2- me gotamasāsanamhā yaṃ yaṃ 3- disaṃ vajati bhūripañño sa tena teneva natohamasmi. |443.1572| Jiṇṇassa me dubbalathāmakassa teneva kāyo na paleti tattha saṅkappayantāya vajāmi niccaṃ mano hi me brāhmaṇa tena yutto. |443.1573| Paṅke (sayāno) pariphandamāno dīpā dīpaṃ upallaviṃ 4- athaddasāsiṃ sambuddhaṃ oghatiṇṇamanāsavaṃ |443.1574| yathā ahu vakkali muttasaddho bhadrāvudho āḷavigotamo ca evameva tvampi pamuñcassu saddhaṃ gamissasi tvaṃ piṅgiya maccudheyyassa pāraṃ. |443.1575| Esa bhiyyo pasīdāmi sutvāna munino vaco @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. vivasemi. 2 Po. nāmeti. Ma. Yu. nāpentime. 3 Po. yañca. @4 Ma. Yu. upaplaviṃ. Vivaṭacchado sambuddho akhilo paṭibhāṇavā |443.1576| adhideve abhiññāya sabbaṃ vedi parovaraṃ 1- pañhānantakaro satthā kaṅkhīnaṃ paṭijānataṃ |443.1577| asaṃhiraṃ asaṅkuppaṃ yassa natthi upamā kvaci. Addhā gamissāmi na mettha kaṅkhā evaṃ maṃ dhārehi adhimuttacittanti. Pārāyanavaggo pañcamo. -------- Suttanipāte suttuddānaṃ [444] |444.1578| Urago dhaniyopi ca khaggavisāṇo kasi cundo bhavo punadeva vasalo ca karaṇīyañca hemavato atha yakkho vijayaṃ suttavaraṃ muni 2-. |444.1579| Seṭṭho paṭhamakaṭṭhapavaro vaggo dvādasasuttadharo suvibhatto desito cakkhumatā vimalena suyyati vaggavaro uragoti. |444.1580| Ratanāmagandho hirimaṅgalanāmo sūcilomakapilo ca brāhmaṇadhammo nāvā kiṃsīlauṭṭhāno ca @Footnote: 1 Ma. varovaraṃ. 2 Ma. vijayasuttaṃ munisuttavaranti. Rāhulo ca punapi vaṅgīso |444.1581| sammāparibbājaniyo 1- ca tattha dhammikasuttavaro suvibhatto cuddasasuttadharo dutiyamhi cūḷakavaggavaroti tamāhu. |444.1582| Pabbajjaṃ padhānasubhāsitanāmo puraḷāso punareva 2- māgho ca sabhiyakeṇiyameva sallanāmo vāseṭṭhavaro kokālikopi 3- ca |444.1583| nāḷakasuttavaro suvibhatto taṃ anupassī tathā punadeva dvādasasuttadharo tatiyamhi suyyati vaggavaro mahānāmo. |444.1584| Kāmaguhaṭṭhakaduṭṭhaṭṭhakanāmo suddhaṭṭhavaro paramaṭṭhakanāmo jarāmettiyasuttavaro suvibhatto pasūramāgandiyo ca pūrabhedo 4- |444.1585| kalahavivādo ubho viyuhā ca tuvaṭakaattadaṇḍasārīputtā ca soḷasasuttadharo catutthamhi @Footnote: 1 Ma. sammāparibbājanīyopicettha. 2 Ma. punadeva. 3 Ma. kālikopica. @4 Ma. pasūramāgaṇḍiyā purābhedo. Aṭṭhakavaggavaroti tamāhu. |444.1586| Magadhe janapade ramaṇīye desavare katapuññanivese pāsāṇakacetiyavare suvibhatte vasī bhagavā gaṇaseṭṭho |444.1587| ubhayaṃ vā puṇṇasamāgataṃ yamhi dvādasayojaniyā parisāya soḷasabrāhmaṇānaṃ kira puṭṭho pucchāya soḷasapañhakammiyā nippakāsayi dhammamadāsi |444.1588| atthapakāsakabyañjanapuṇṇaṃ dhammamadesesi parakhemajaniyaṃ lokahitāya jino dipadaggo. Suttavaraṃ bahudhammavicitraṃ sabbakilesamocanahetuṃ 1- desayi suttavaraṃ dipadaggo. |444.1589| Byañjanamatthapadasamayuttaṃ akkharasaññitaopamaggāḷhaṃ lokavicāraṇañāṇapabhaggaṃ desayi suttavaraṃ dipadaggo. @Footnote: 1 Ma. ... pamocanahetuṃ. |444.1590| Rāgamale amalaṃ vimalaggaṃ dosamale amalaṃ vimalaggaṃ mohamale amalaṃ vimalaggaṃ lokavicāraṇañāṇapabhaggaṃ desayi suttavaraṃ dipadaggo. |444.1591| Klesamale amalaṃ vimalaggaṃ duccaritamale amalaṃ vimalaggaṃ lokavicāraṇañāṇapabhaggaṃ desayi suttavaraṃ dipadaggo. |444.1592| Āsavabandhanayogakilesaṃ nivaraṇāni ca tīṇi ca malāni tassa kilesapamocanahetuṃ desayi suttavaraṃ dipadaggo. |444.1593| Nimmalasabbakilesapanūdanaṃ rāgavirāgamanejamasokaṃ santapaṇītasududdasadhammaṃ desayi suttavaraṃ dipadaggo. |444.1594| Rāgañca dosañca bhañjitasantaṃ 1- yoni ca duggatipañcaviññāṇaṃ taṇhātalaratacchedanatāṇapamokkhaṃ 2- @Footnote: 1 Ma. ... dosakamabhañjitasantaṃ. 2 Ma. taṇhāratacchadanatāṇalatā .... Desayi suttavaraṃ dipadaggo. |444.1595| Gambhīraduddasasaṇhanipuṇaṃ paṇḍitavedaniyanipuṇatthaṃ 1- lokavicāraṇañāṇapabhaggaṃ desayi suttavaraṃ dipadaggo. |444.1596| Navaṅgakusumadhuvalavebharaṇaṃ 2- indriyajjhānavimokkhavibhattaṃ aṭṭhaṅgikamaggavaraṃ varayānaṃ desayi suttavaraṃ dipadaggo. |444.1597| Somupamaṃ vimalaṃ parisuddhaṃ aṇṇavamupamā ratanasucittaṃ pupphasamaṃ ravimūpamatejaṃ desayi suttavaraṃ dipadaggo. |444.1598| Khemasivaṃ sukhasītalasantaṃ maccuttāṇaparamatthaṃ tassa sunibbutadassanahetuṃ desayi suttavaraṃ dipadaggo. Suttanipāto niṭṭhito. ------------ @Footnote: 1 Ma. -- vedaniyaṃ ---. 2 Ma. ---- mālagīveyyaṃ.The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 25 page 363-558. http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=25&item=313&items=132 Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=25&item=313&items=132&mode=bracket Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=25&item=313&items=132 Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=25&item=313&items=132 Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=313 The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=28&A=6737 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=28&A=6737 Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25
|
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]