พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕  พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๗ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ-ธรรมบท-อุทาน-อิติวุตตกะ-สุตตนิบาต

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต [๓. มหาวรรค]
                                                                 ๑๐. โกกาลิกสูตร
             พระผู้มีพระภาคผู้สุคตศาสดา ครั้นตรัสไวยากรณภาษิตนี้แล้ว จึงได้ตรัส
คาถาประพันธ์ต่อไปอีกว่า
             [๖๖๓] ผรุสวาจา(คำหยาบ)เป็นเหมือนผึ่ง๑-
                       เครื่องตัดตนของคนพาลผู้กล่าวคำชั่ว
                       ย่อมเกิดที่ปากของคนพาล
             [๖๖๔] ผู้ใดสรรเสริญคนที่ควรติเตียน
                       หรือติเตียนคนที่ควรสรรเสริญ
                       ผู้นั้นชื่อว่าสั่งสมความผิดไว้ด้วยปาก
                       ย่อมไม่ประสบความสุข เพราะความผิดนั้น
             [๖๖๕] การปราชัยด้วยทรัพย์
                       ในการเล่นการพนันจนหมดตัวนี้
                       เป็นความผิดเพียงเล็กน้อย
                       แต่การที่บุคคลมีใจประทุษร้าย
                       ในบุคคลผู้ดำเนินไปดีแล้วนี้เท่านั้น
                       เป็นความผิดมากกว่า
             [๖๖๖] บุคคลผู้ตั้งวาจาและใจอันชั่ว
                       ติเตียนพระอริยะย่อมเข้าถึงนรก
                       สิ้น ๑๓๖,๐๐๐ นิรัพพุทกัป
                       กับอีก ๕ อัพพุทกัป
             [๖๖๗] คนที่ชอบกล่าวคำไม่จริง
                       หรือคนที่ทำความชั่วแล้วกล่าวว่า
                       ‘ฉันไม่ได้ทำ’ ต่างก็ตกนรก๒-
@เชิงอรรถ :
@๑ คำว่า “ผึ่ง” หมายถึงชื่อเครื่องมือสำหรับถากไม้ชนิดหนึ่ง รูปคล้ายจอบ (พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตย-
@สถาน พ.ศ. ๒๕๒๕)
@๒ ดูธรรมบท ข้อ ๓๐๖ หน้า ๑๒๘, อุทาน ข้อ ๓๘ หน้า ๒๔๘, อิติวุตตกะ ข้อ ๔๘ หน้า ๓๙๙
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๕ หน้า : ๖๕๙}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต [๓. มหาวรรค]
                                                                 ๑๐. โกกาลิกสูตร
                       คน ๒ จำพวกนั้น ต่างก็มีกรรมชั่ว
                       ตายไปแล้วมีคติเท่าเทียมกันในโลกหน้า
             [๖๖๘] บุคคลใดประทุษร้ายต่อคนผู้ไม่ประทุษร้าย
                       เป็นผู้บริสุทธิ์ ไม่มีกิเลสเพียงดังเนิน
                       บาปย่อมกลับมาถึงบุคคลนั้นซึ่งเป็นคนพาลอย่างแน่แท้
                       ดุจผงธุลีอันละเอียดที่บุคคลซัดไปทวนลม ฉะนั้น๑-
             [๖๖๙] ผู้หมกมุ่นในความโลภต่างๆ ไม่มีศรัทธา
                       มีนิสัยหยาบกระด้าง ไม่รู้พุทธพจน์
                       มีความตระหนี่ ชอบพูดส่อเสียด
                       ย่อมใช้วาจากล่าวร้ายผู้อื่น
             [๖๗๐] โกกาลิกะผู้มีปากเป็นหล่ม ชอบพูดเท็จ
                       ไม่ใช่คนดี ชอบกำจัดความเจริญของตน
                       เป็นคนชั่ว ชอบทำแต่กรรมชั่ว
                       เป็นคนต่ำช้า เป็นคนอาภัพ เป็นอวชาตบุตร
                       เธออย่าพูดมากในที่นี้ อย่าต้องเป็นสัตว์นรกเลย
             [๖๗๑] เธอย่อมเกลี่ยธุลีคือกิเลสลงใส่ตน
                       ไม่เป็นประโยชน์เกื้อกูลแก่ตนเองเลย
                       เธอชอบทำกรรมหยาบช้าแล้ว ยังติเตียนสัตบุรุษ
                       เธอประพฤติทุจริตมากมาย
                       ต้องไปเกิดในมหานรกเป็นเวลายาวนานแน่นอน
             [๖๗๒] กรรม๒- ของใครๆ ย่อมไม่สูญหายไปไหน
                       เขาต้องได้รับผลกรรมนั้น และเป็นเจ้าของกรรมนั้น
@เชิงอรรถ :
@๑ ดูธรรมบท ข้อ ๑๒๕ หน้า ๗๐ ในเล่มนี้
@๒ กรรม ในที่นี้หมายถึงกุศลกรรม และอกุศลกรรม (ขุ.สุ.อ. ๒/๖๗๒/๓๐๙)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๕ หน้า : ๖๖๐}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต [๓. มหาวรรค]
                                                                 ๑๐. โกกาลิกสูตร
                       คนโง่เขลาผู้ชอบทำกรรมชั่วหยาบ
                       จะประสบทุกข์ที่ตนได้รับในปรโลก
             [๖๗๓] ผู้ทำกรรมชั่วย่อมเข้าถึงสถานที่ที่นายนิรยบาล
                       เอาขอเหล็กอันคมกริบมาเกี่ยวไว้
                       ถูกหลาวเหล็กอันคมกริบเสียบไว้
                       และมีก้อนเหล็กแดงโชติช่วงเป็นอาหาร
                       ตามสมควรแก่ความชั่ว ตามสมควรแก่กรรมชั่วที่ตนทำไว้
             [๖๗๔] นายนิรยบาลทั้งหลายเมื่อพูดกับสัตว์นรก ก็พูดไม่ไพเราะ
                       สัตว์นรกเหล่านั้นจะวิ่งหนีไปก็ไม่ได้
                       จะเข้าไปขอความช่วยเหลือก็ไม่ได้
                       จึงนอนอยู่บนถ่านเพลิงอันลาดไว้
                       เข้าไปสู่กองไฟอันลุกโพลง
             [๖๗๕] นายนิรยบาลเอาข่ายเหล็กพันสัตว์นรก
                       แล้วทุบด้วยค้อนเหล็กในที่นั้นๆ
                       สัตว์นรกทั้งหลายเข้าไปสู่นรกหมอกควันที่มืดทึบ
                       ซึ่งปกคลุมอบอวลไปทั่วดุจกลุ่มหมอก
             [๖๗๖] ต่อจากนั้น สัตว์นรกเหล่านั้น
                       ก็เข้าไปสู่โลหกุมภีนรกที่มีเปลวไฟลุกโพลง
                       ลอยวนขึ้นลงพร้อมกับถูกไฟไหม้อยู่
                       ในหม้อเหล็กที่ติดไฟลุกนั้นเป็นเวลานานแสนนาน
             [๖๗๗] สัตว์นรกผู้ทำกรรมชั่วหยาบไว้ประจำ
                       จะพลิกหนีไปทางทิศใดๆ
                       ก็ถูกไฟตามเผาไหม้อยู่
                       ในหม้อเหล็กร้อนแดงที่ปนด้วยหนองและเลือด
                       ได้รับทุกข์ระกำลำบาก
                       ซ้ำยังแปดเปื้อนหนองและเลือดอยู่ในโลหกุมภีนรกนั้น
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๕ หน้า : ๖๖๑}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต [๓. มหาวรรค]
                                                                 ๑๐. โกกาลิกสูตร
             [๖๗๘] สัตว์นรกผู้ทำกรรมชั่วหยาบไว้ประจำ
                       ย่อมหมกไหม้อยู่ในน้ำที่มีหมู่หนอนยั้วเยี้ยในโลหกุมภี
                       นรกแต่ละขุมนั้นๆ ไม่มีฝั่งที่จะให้ขึ้นอาศัยเลย
                       เพราะมีกระทะครอบอยู่อย่างมิดชิดรอบทุกทิศ
             [๖๗๙] ยังมีป่าไม้ที่มีใบคม เหมือนดาบขึ้นอยู่ทั่วไป
                       ซึ่งพวกสัตว์นรกเข้าไปก็จะถูกตัดลำตัวขาดทันที
                       นายนิรยบาลก็จะเอาเบ็ดเกี่ยวลิ้น
                       ทรมานด้วยการดึงออกมาเรื่อยๆ
             [๖๘๐] ต่อจากนั้น สัตว์นรกนั้นต้องตกนรกน้ำกรดซึ่งเป็นแอ่ง
                       ถูกคมมีดโกนคมกริบกรีดตามตัว
                       สัตว์ที่โง่เขลาชอบทำบาปไว้มาก
                       จึงต้องตกลงไปบนคมมีดโกนนั้น
             [๖๘๑] เพราะได้เคยก่อกรรมทำเข็ญไว้
                       สัตว์นรกจึงถูกสุนัขดำด่าง
                       และสุนัขจิ้งจอกรุมทึ้งกัดกิน ร้องคร่ำครวญอยู่ในที่นั้นๆ
                       ซ้ำยังถูกฝูงแร้ง กา และนกตะกรุมรุมทึ้งจิกกินอีก
             [๖๘๒] คนผู้ชอบทำกรรมชั่วหยาบเป็นประจำ ต้องรู้แก่ใจว่า
                       การดำรงอยู่ในนรกนี้ทุกข์ยากลำบากจริงๆ
                       เพราะฉะนั้น นรชนจึงควรรีบทำกิจที่ควรทำแต่ตอนที่ยังมีชีวิตอยู่นี้
                       และไม่ควรประมาท
             [๖๘๓] เกวียนบรรทุกงาที่ผู้รู้ทั้งหลายนับคำนวณ
                       แล้วนำเข้าไปเปรียบกับอายุสัตว์ที่เกิดในปทุมนรก
                       ก็ได้เท่ากับ ๕๑,๒๐๐ โกฏิ
             [๖๘๔] สัตว์นรกทั้งหลาย ต้องอยู่ในนรกซึ่งมีทุกข์มากมาย
                       ตามที่เรากล่าวไว้ในที่นี้ ตลอดระยะเวลายาวนาน
                       เพราะฉะนั้น บุคคลควรกำหนดรักษาวาจาใจให้เป็นปกติ
                       ในท่านผู้บริสุทธิ์ มีศีลเป็นที่รัก และมีคุณงามความดี
โกกาลิกสูตรที่ ๑๐ จบ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๕ หน้า : ๖๖๒}


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๒๕ หน้าที่ ๖๕๙-๖๖๒.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=25&A=17728&w=
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=25&siri=263
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2]. 
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=25&A=9435&Z=9555&pagebreak=0
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=384
             ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=25&item=384&items=4
             ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=25&item=384&items=4
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu25