พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖  พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๘ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย วิมาน-เปตวัตถุ เถร-เถรีคาถา

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย วิมานวัตถุ [๒. ปุริสวิมาน]
                                                                 ๗. สุนิกขิตตวรรค ๑๐. เสริสสกวิมาน
             (เทพบุตรตอบว่า)
             [๑๒๔๘] ข้าพเจ้าเป็นเทวดาชื่อเสรีสกะ เป็นผู้รักษาทางกันดาร
                         คุ้มครองทางทะเลทราย ทำตามคำสั่งของท้าวเวสวัณ
                         จึงดูแลรักษาประเทศถิ่นนี้อยู่
             (พวกพ่อค้าถามว่า)
             [๑๒๔๙] วิมานนี้ท่านได้ตามความปรารถนาหรือเกิดโดยความเปลี่ยนแปลง
                         ท่านทำเองหรือเทวดาทั้งหลายมอบให้
                         พวกพ่อค้าเกวียนถามท่านว่า วิมานที่น่าชอบใจนี้ท่านได้มาอย่างไร
             (เทพบุตรตอบว่า)
             [๑๒๕๐] วิมานนี้มิใช่ข้าพเจ้าได้ตามความปรารถนา
                         มิใช่เกิดโดยการเปลี่ยนแปลง
                         มิใช่ข้าพเจ้าทำเอง ทั้งมิใช่เทวดาทั้งหลายมอบให้
                         วิมานที่น่าชอบใจนี้ข้าพเจ้าได้มาด้วยบุญกรรมอันดีงามของตน
             (พวกพ่อค้าถามว่า)
             [๑๒๕๑] อะไรเป็นวัตรและเป็นพรหมจรรย์ของท่าน
                         นี้เป็นวิบากแห่งบุญกรรมอะไรที่ท่านสั่งสมไว้ดีแล้ว
                         พวกพ่อค้าเกวียนถามท่านว่า วิมานนี้ท่านได้มาอย่างไร
             (เทพบุตรตอบว่า)
             [๑๒๕๒] ข้าพเจ้าได้มีนามว่า ปายาสิ
                         เมื่อครั้งข้าพเจ้าครองราชสมบัติในแคว้นโกศล
                         ข้าพเจ้าเป็นนัตถิกทิฏฐิ๑- เป็นคนตระหนี่
                         มีธรรมเลวทราม และมีปกติกล่าวว่าขาดสูญ๒-
@เชิงอรรถ :
@๑ ลัทธิที่ถือว่า ไม่มีเหตุปัจจัยที่ทำให้สัตว์บริสุทธิ์หรือเศร้าหมอง (ที.สี.อ. ๑๖๘/๑๔๖)
@๒ ลัทธิที่ถือว่า ตายแล้วไม่เกิดอีก (ที.สี.อ. ๘๔/๑๑๐)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๖ หน้า : ๑๕๘}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย วิมานวัตถุ [๒. ปุริสวิมาน]
                                                                 ๗. สุนิกขิตตวรรค ๑๐. เสริสสกวิมาน
             [๑๒๕๓] ได้มีสมณะนามว่า กุมารกัสสปะ เป็นพหูสูต
                         ผู้เลิศทางกล่าวธรรมได้อย่างวิจิตรไพเราะ
                         ครั้งนั้นท่านได้กล่าวธรรมกถาโปรดข้าพเจ้า
                         ได้ช่วยบรรเทาทิฏฐิที่เป็นข้าศึกทางใจ๑- ของข้าพเจ้าได้
             [๑๒๕๔] ข้าพเจ้าฟังธรรมกถาของท่านนั้นแล้ว ได้ประกาศตนเป็นอุบาสก
                         งดเว้นจากการฆ่าสัตว์ จากการลักทรัพย์
                         ยินดีเฉพาะภรรยาของตน ไม่กล่าวเท็จ ไม่ดื่มน้ำเมา
             [๑๒๕๕] ข้อนั้นเป็นวัตร และเป็นพรหมจรรย์ของข้าพเจ้า
                         นี้เป็นวิบากแห่งบุญกรรมนั้นที่ข้าพเจ้าสั่งสมไว้ดีแล้ว
                         วิมานนี้ข้าพเจ้าได้มาด้วยบุญกรรมอันดีงามนั้นนั่นเอง
             (พวกพ่อค้าถามว่า)
             [๑๒๕๖] ทราบมาว่า คนมีปัญญาทั้งหลายพูดแต่คำจริง
                         คำพูดของบัณฑิตทั้งหลายจึงไม่กลับกลายเป็นอย่างอื่น
                         คนทำบุญไว้จะไปในที่ใดย่อมมีแต่สิ่งที่น่ารักน่าใคร่
                         บันเทิงอยู่ในที่นั้น
             [๑๒๕๗] ณ ที่ใดมีความโศก ความร่ำไห้
                         การฆ่า การจองจำ และเหตุเกิดเรื่องเลวร้าย๒-
                         คนทำบาปไว้ก็จะไปในที่นั้น
                         ไม่พ้นจากคติที่ชั่วไปได้ ไม่ว่ากาลไหนๆ
             [๑๒๕๘] พ่อกุมาร เพราะเหตุอะไรหนอ
                         เทพบริวารจึงเป็นเสมือนผู้ฟั่นเฟือนไปในชั่วครู่นี้
                         เหมือนน้ำใสถูกกวนให้ขุ่น
                         เพราะเหตุอะไรหนอ เทพบริวารนี้และตัวท่านจึงได้มีความโทมนัส
@เชิงอรรถ :
@๑ มิจฉาทิฏฐิ
@๒ ความหายนะ (พินาศ) (ขุ.วิ.อ. ๑๒๕๗/๔๐๓)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๖ หน้า : ๑๕๙}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย วิมานวัตถุ [๒. ปุริสวิมาน]
                                                                 ๗. สุนิกขิตตวรรค ๑๐. เสริสสกวิมาน
             (เทพบุตรตอบว่า)
             [๑๒๕๙] พ่อทั้งหลาย กลิ่นทิพย์เหล่านี้โชยกลิ่นหอมระรื่นจากป่าไม้ซึก
                         หอมตลบอบอวลไปทั่ววิมานนี้
                         กำจัดความมืดได้ทั้งกลางวันและกลางคืน
             [๑๒๖๐] ล่วงไป ๑๐๐ ปี ฝักไม้ซึกเหล่านี้แต่ละฝักก็จะแตกออก
                         เป็นที่รู้กันว่า ๑๐๐ ปีของมนุษย์ล่วงไปแล้ว
                         ตั้งแต่ข้าพเจ้าเกิดในหมู่เทวดานี้
             [๑๒๖๑] พ่อทั้งหลาย ข้าพเจ้ารู้เห็นแล้วว่า
                         ข้าพเจ้าจักดำรงอยู่ในวิมานนี้เพียง ๕๐๐ ปีทิพย์
                         แล้วจึงจุติเพราะสิ้นบุญ สิ้นอายุ
                         ข้าพเจ้าจึงซบเซาเพราะความโศกนั้นนั่นเอง
             (พวกพ่อค้ากล่าวว่า)
             [๑๒๖๒] ผู้ที่ได้วิมานซึ่งหาที่เปรียบมิได้เป็นเวลานานเช่นนั้น
                         จะพึงเศร้าโศกไปทำไมเล่า
                         แต่พวกผู้มีบุญน้อยเข้าอยู่วิมานชั่วเวลาสั้นๆ
                         นั้นแหละควรเศร้าโศกแท้
             (เทพบุตรกล่าวว่า)
             [๑๒๖๓] พ่อทั้งหลาย ข้อที่ท่านทั้งหลายกล่าววาจาที่น่ารักกับข้าพเจ้า
                         นั่นเป็นการกล่าวตักเตือนอันสมควรแก่ข้าพเจ้า
                         ส่วนข้าพเจ้าจะตามคุ้มครองท่านทั้งหลาย
                         เชิญท่านทั้งหลายไปยังที่ที่ท่านทั้งหลายปรารถนาโดยความสวัสดีเถิด
             (พวกพ่อค้ากล่าวว่า)
             [๑๒๖๔] ข้าพเจ้าทั้งหลายต้องการทรัพย์ หวังกำไร
                         จึงพากันไปยังสินธุและโสวีระประเทศ
                         แล้วจักพยายามค้าขายตามที่ตั้งใจไว้ มีการเสียสละอย่างบริบูรณ์
                         ทำการบูชาเสริสสกเทพบุตรอย่างโอฬาร
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๖ หน้า : ๑๖๐}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย วิมานวัตถุ [๒. ปุริสวิมาน]
                                                                 ๗. สุนิกขิตตวรรค ๑๐. เสริสสกวิมาน
             (เทพบุตรกล่าวว่า)
             [๑๒๖๕] ท่านทั้งหลายอย่าได้ทำการบูชาเสริสสกเทพบุตรเลย
                         สิ่งที่ท่านทั้งหลายพูดถึงทั้งหมดจักมีแก่พวกท่าน
                         ท่านทั้งหลายจงงดเว้นกรรมชั่วและจงตั้งใจประพฤติธรรมเถิด
             [๑๒๖๖] ในหมู่พ่อค้าเกวียนนี้ มีอุบาสกผู้เป็นพหูสูต
                         ประกอบด้วยศีลและวัตร มีศรัทธา มีจาคะ มีศีลเป็นที่รักยิ่ง
                         มีวิจารณญาณ สันโดษ มีความรู้
             [๑๒๖๗] ไม่พูดเท็จทั้งที่รู้อยู่ ไม่คิดเบียดเบียนผู้อื่น
                         ไม่พูดส่อเสียดให้เขาแตกกัน
                         พูดแต่วาจาอ่อนหวานละมุนละม่อม
             [๑๒๖๘] เขามีความเคารพ ยำเกรง มีวินัย
                         ไม่เป็นคนเลว เป็นคนบริสุทธิ์ในอธิศีล
                         มีความประพฤติประเสริฐ เลี้ยงดูมารดาบิดาโดยชอบธรรม
             [๑๒๖๙] เขาเห็นจะแสวงหาโภคทรัพย์ เพราะเหตุแห่งมารดาบิดา
                         มิใช่เพราะเหตุแห่งตน เมื่อมารดาบิดาล่วงลับไป
                         เขาก็น้อมไปในเนกขัมมะ ประพฤติพรหมจรรย์
             [๑๒๗๐] เขาเป็นคนซื่อตรง ไม่คดโกง ไม่โอ้อวด ไม่เจ้าเล่ห์
                         ไม่พูดมีเลศนัย เขาทำแต่กรรมดี
                         ตั้งอยู่ในธรรมเช่นนี้ จะพึงได้รับทุกข์อย่างไรเล่า
             [๑๒๗๑] เพราะอุบาสกนั้นเป็นเหตุ ข้าพเจ้าจึงได้ปรากฏตัว
                         พ่อค้าทั้งหลาย เพราะฉะนั้น ท่านทั้งหลายจงเห็นธรรมเถิด
                         เพราะเว้นอุบาสกนั้นเสียแล้ว ท่านทั้งหลายจะสับสน
                         เหมือนคนตาบอดหลงเข้าไปในป่าเป็นเถ้าถ่านไป
                         การทอดทิ้งผู้อื่นเป็นการง่ายสำหรับคนทั่วไป
                         (แต่เป็นการยากสำหรับสัตบุรุษ)
                         การคบหาสัตบุรุษจึงนำความสุขมาให้อย่างแท้จริง
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๖ หน้า : ๑๖๑}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย วิมานวัตถุ [๒. ปุริสวิมาน]
                                                                 ๗. สุนิกขิตตวรรค ๑๐. เสริสสกวิมาน
             (พวกพ่อค้าถามว่า)
             [๑๒๗๒] อุบาสกคนนั้นคือใคร และทำงานอะไร
                         เขาชื่ออะไร และโคตรอะไร
                         เทวดา แม้ข้าพเจ้าทั้งหลายก็ต้องการจะเห็นอุบาสกนั้น
                         ที่ท่านมาที่นี้เพื่อช่วยเหลือ อุบาสกที่ท่านชอบ เป็นคนโชคดี
             (เทพบุตรตอบว่า)
             [๑๒๗๓] ผู้ใดเป็นกัลบก๑- มีชื่อว่า สัมภวะ อาศัยการตัดผมเลี้ยงชีพ
                         เขาเป็นคนรับใช้ของพวกท่าน
                         ท่านทั้งหลายจงรู้ว่าผู้นั้นเป็นอุบาสก
                         ท่านทั้งหลายอย่าได้ดูหมิ่นเขา เขาเป็นผู้มีศีลเป็นที่รักยิ่ง
             (พวกพ่อค้ากล่าวว่า)
             [๑๒๗๔] เทวดา พวกข้าพเจ้ารู้จักช่างตัดผมคนที่ท่านพูดถึงดี
                         แต่ไม่รู้ว่าเขาเป็นคนเช่นนี้เลย
                         เทวดา แม้พวกเราฟังคำของท่านแล้ว
                         ก็จักบูชาอุบาสกนั้นอย่างโอฬาร
             (เทพบุตรกล่าวว่า)
             [๑๒๗๕] พวกผู้คนในกองเกวียนนี้ ไม่ว่าคนหนุ่ม คนแก่
                         หรือคนปูนกลาง ทุกคนนั้นแหละเชิญขึ้นวิมาน
                         พวกคนตระหนี่จงดูผลของบุญทั้งหลาย
             (พระธรรมสังคีติกาจารย์กล่าว ๖ คาถาในตอนจบเรื่องว่า)
             [๑๒๗๖] พ่อค้าทุกคน ณ ที่นั้นต่างคนต่างเข้าห้อมล้อมช่างตัดผมนั้น
                         พากันขึ้นวิมานซึ่งเสมือนภพดาวดึงส์ของท้าววาสวะ
                         พร้อมกับกล่าวว่าเราก่อนๆ
@เชิงอรรถ :
@๑ ช่างแต่งกาย (ขุ.วิ.อ. ๑๒๗๓/๔๑๐)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๖ หน้า : ๑๖๒}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย วิมานวัตถุ [๒. ปุริสวิมาน]
                                                                 ๗. สุนิกขิตตวรรค ๑๐. เสริสสกวิมาน
             [๑๒๗๗] พ่อค้าทุกคนนั้นต่างก็ประกาศความเป็นอุบาสก ณ ที่นั้นว่า
                         เราก่อนๆ แล้วได้เป็นผู้งดเว้นจากการฆ่าสัตว์
                         เว้นขาดจากการถือเอาสิ่งของที่เขาไม่ได้ให้ในโลก
                         ยินดีเฉพาะภรรยาของตน
                         ไม่กล่าวเท็จ ไม่ดื่มน้ำเมา
             [๑๒๗๘] พ่อค้าทุกคนนั้นครั้นประกาศความเป็นอุบาสก ณ ที่นั้นแล้ว
                         ได้ไปยังประเทศที่ตนปรารถนาโดยสวัสดี
                         หมู่พ่อค้าเกวียนบันเทิงอยู่ด้วยฤทธิ์ของเทวดาเนืองๆ
                         ได้รับอนุญาตแล้วหลีกไป
             [๑๒๗๙] พ่อค้าเหล่านั้นต้องการทรัพย์ หวังกำไร
                         ไปถึงสินธุและโสวีระประเทศ
                         พยายามค้าขายตามที่ตั้งใจไว้
                         มีลาภบริบูรณ์ กลับมาเมืองปาฏลีบุตรโดยปลอดภัย
             [๑๒๘๐] พ่อค้าเหล่านั้นไปเรือนของตน
                         มีความสวัสดี พร้อมหน้าบุตรภรรยา
                         มีจิตเพลิดเพลิน ดีใจ ปลาบปลื้ม
                         ทำการบูชาเสริสสกเทพบุตรอย่างโอฬาร
                         ได้ช่วยกันสร้างเทวาลัยชื่อเสริสสกะขึ้น
             [๑๒๘๑] การคบสัตบุรุษให้สำเร็จประโยชน์อย่างนี้
                         การคบผู้มีคุณธรรมมีประโยชน์มาก
                         พ่อค้าทั้งหมดได้ประสบความสุข
                         เพราะผลอันสืบเนื่องมาจากอุบาสกคนเดียว
เสริสสกวิมานที่ ๑๐ จบ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๖ หน้า : ๑๖๓}


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๑๕๘-๑๖๓.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=26&A=4478&w=
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=26&siri=84
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2]. 
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=26&A=2771&Z=2939&pagebreak=0
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=84
             ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=26&item=84&items=1
             ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=26&item=84&items=1
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu26