พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๐  พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๒ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส [ปารายนวรรค]
                                                                 ๑. วัตถุคาถา
             [๔๓] (อชิตมาณพทูลถามปัญหาทางใจว่า)
                     ขอพระองค์ตรัสระบุให้แน่ชัด
                     ถึงชาติ โคตร พร้อมด้วยลักษณะ
                     ขอโปรดตรัสบอกความสำเร็จในมนตร์ทั้งหลายว่า
                     พราหมณ์สอนมาณพเท่าไร
             [๔๔] (พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า)
                     พราหมณ์นั้นมีอายุ ๑๒๐ ปี ชื่อพาวรีโดยโคตร
                     มีลักษณะ๑- ๓ อย่างอยู่ในตัว เป็นผู้เรียนจบไตรเพท๒-
             [๔๕] พราหมณ์นั้นถึงความสำเร็จ
                     ในลักษณะมนตร์๓- และประวัติศาสตร์๔-
                     พร้อมทั้งนิฆัณฑุศาสตร์๕- และเกฏุภศาสตร์๖-
                     ชื่อว่าถึงความสำเร็จในหลักธรรมของตน
                     กล่าวสอนมนตร์แก่ศิษย์ ๕๐๐ คน
             [๔๖] (อชิตมาณพทูลถามว่า)
                     ข้าแต่พระองค์ผู้สูงสุดกว่านรชน ผู้ตัดตัณหาเสียได้
                     ขอพระองค์โปรดประกาศความเด่นชัด
                     แห่งลักษณะของพราหมณ์พาวรี
                     อย่าให้พวกข้าพระองค์มีความสงสัยเลย
@เชิงอรรถ :
@๑ ลักษณะ หมายถึงมหาปุริสลักษณะ (ขุ.สุ.อ. ๒/๑๐๒๖-๑๐๒๗/๔๓๒)
@๒ ไตรเพท หมายถึงคัมภีร์ ๓ คัมภีร์ คือฤคเวท (อิรุเวท) ยชุรเวท และสามเวท (ส่วนอาถรรพเวท
@ปรากฏภายหลังจากการปรากฏของพระสูตรนี้
@๓ มนตร์ ในคัมภีร์พระเวท หมายถึงบทสวดสรรเสริญเทพเจ้า ซึ่งรวบรวมเป็นหมวดๆ เรียกชื่อว่า ฤคเวท
@ยชุรเวท สามเวท และอาถรรพเวท
@๔ ประวัติศาสตร์ คือพงศาวดารเล่าเรื่องเก่าๆ มักจะมีคำว่า สิ่งนี้ได้เป็นมาอย่างนี้
@๕ นิฆัณฑุศาสตร์ คัมภีร์ประเภทศัพท์มูลวิทยา (Etymology) คลังศัพท์ (Lexicon) หรืออภิธานศัพท์
@(Glossary) ที่รวบรวมคำศัพท์ในพระเวทซึ่งเป็นคำยาก หรือคำที่เลิกใช้แล้ว นำมาอธิบายความหมาย
@เป็นส่วนหนึ่งของนิรุกติ ซึ่งเป็น ๑ ในเวทางคศาสตร์ ๖ ของศาสนาพราหมณ์ ภาษาสันสกฤตเรียกว่า
@นิฆัณฏุ (ที.สี.อ. ๒๕๖/๒๒๒, ขุ.จู.อ. ๑๕/๑๔)
@๖ เกฎุภศาสตร์ คัมภีร์ว่าด้วยกฎเกณฑ์การใช้ถ้อยคำให้เหมาะสมแก่การประกอบพิธีกรรมต่างๆ เป็นส่วน
@หนึ่งของกัลปะซึ่งเป็น ๑ ในเวทางคศาสตร์ ๖ ของศาสนาพราหมณ์ ภาษาสันสกฤตเรียกว่า ไกฏภ
@(ที.สี.อ. ๒๕๖/๒๒๒, ขุ.จู.อ. ๑๕/๑๔)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๐ หน้า : ๘}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส [ปารายนวรรค]
                                                                 ๑. วัตถุคาถา
             [๔๗] (พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า)
                     พราหมณ์นั้นย่อมใช้ลิ้นปิดหน้าได้
                     มีอุณาโลมอยู่ระหว่างคิ้ว มีคุยหฐานซ่อนอยู่ในฝัก
                     มาณพ เธอจงรู้อย่างนี้
             [๔๘] ชนทั้งปวงไม่ได้ยินใครถามปัญหาอะไร
                     ได้ยินแต่ปัญหาที่พระพุทธเจ้าทรงพยากรณ์
                     ก็ปลาบปลื้มใจ ประนมอัญชลีแล้วพากันคิดไปต่างๆ ว่า
             [๔๙] ใครหนอ เป็นเทพ เป็นพระพรหม
                     หรือพระอินทร์ผู้สุชัมบดีเมื่อถามปัญหาด้วยใจ
                     พระผู้มีพระภาคตรัสบอกปัญหานั้นกับใครเล่า
             [๕๐] (อชิตมาณพกราบทูลว่า)
                     พราหมณ์พาวรีถามถึงเรื่องศีรษะ
                     และธรรมที่ทำให้ศีรษะตกไป
                     ข้าแต่พระผู้มีพระภาคผู้ทรงแสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่
                     ขอพระองค์โปรดพยากรณ์ปัญหานั้น
                     กำจัดความสงสัยของพวกข้าพระองค์ด้วยเถิด
             [๕๑] (พระผู้มีพระภาคตรัสว่า)
                     เธอจงรู้เถิดว่า อวิชชาเป็นศีรษะ
                     วิชชาที่ประกอบด้วยสัทธา สติ สมาธิ ฉันทะ
                     และวิริยะเป็นธรรมที่ทำให้ศีรษะตกไป
             [๕๒] ลำดับนั้น อชิตมาณพ มีความปลาบปลื้มใจมากล้น
                     สนับสนุนแล้ว พาดหนังเสือเฉวียงบ่า
                     ซบศีรษะลงแทบพระยุคลบาท (แล้วกราบทูลต่อไปว่า)
             [๕๓] ข้าแต่พระองค์ผู้นิรทุกข์ ผู้มีพระจักษุ
                     พราหมณ์พาวรี พร้อมด้วยเหล่าศิษย์มีจิตเบิกบาน ดีใจ
                     ขอถวายอภิวาทพระยุคลบาทของพระองค์
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๐ หน้า : ๙}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส [ปารายนวรรค]
                                                                 ๑. วัตถุคาถา
             [๕๔] (พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า)
                     ขอพราหมณ์พาวรี พร้อมด้วยเหล่าศิษย์
                     จงมีความสุขและแม้เธอเองก็ขอให้มีความสุข
                     มีชีวิตอยู่ยืนนานเถิด มาณพ
             [๕๕] เราให้โอกาสแก่พราหมณ์พาวรี แก่เธอ
                     และมาณพทั้งหมดถามข้อสงสัยทั้งปวง
                     พวกเธอปรารถนาจะถามปัญหาอย่างใดอย่างหนึ่งก็จงถามเถิด
             [๕๖] อชิตมาณพได้รับโอกาสจากพระสัมพุทธเจ้าแล้ว
                     นั่งประคองอัญชลี ทูลถามปัญหาข้อแรกกับพระตถาคต
                     ณ ปาสาณกเจดีย์นั้น
วัตถุคาถาจบ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๐ หน้า : ๑๐}


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๓๐ หน้าที่ ๘-๑๐.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=30&A=200&w=
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=30&siri=1
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [คลิกเพื่อฟัง]
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=30&A=1&Z=169&pagebreak=0
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=1
             ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=30&item=1&items=56
             ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=30&item=1&items=56
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๐
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu30