[๒๙๖] อถ โข อายสฺมา สารีปุตฺโต สายณฺหสมยํ ปฏิสลฺลานา
วุฏฺฐิโต เยนายสฺมา ปุณฺโณ มนฺตาณิปุตฺโต เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา
อายสฺมตา ปุณฺเณน มนฺตาณิปุตฺเตน สทฺธึ สมฺโมทิ สมฺโมทนียํ
กถํ สาราณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข
อายสฺมา สารีปุตฺโต อายสฺมนฺตํ ปุณฺณํ มนฺตาณิปุตฺตํ เอตทโวจ
ภควติ โน อาวุโส พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ ฯ
{๒๙๖.๑} เอวมาวุโสติ ฯ กินฺนุ โข อาวุโส สีลวิสุทฺธตฺถํ ภควตํ
พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ ฯ โน หิทํ อาวุโส ฯ กึ ปนาวุโส จิตฺตวิสุทฺธตฺถํ
ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ ฯ โน หิทํ อาวุโส ฯ กินฺนุ โข อาวุโส
ทิฏฺฐิวิสุทฺธตฺถํ ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ ฯ โน หิทํ อาวุโส ฯ
กึ ปนาวุโส กงฺขาวิตรณวิสุทฺธตฺถํ ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ ฯ
โน หิทํ อาวุโส ฯ กินฺนุ โข อาวุโส มคฺคามคฺคญาณทสฺสนวิสุทฺธตฺถํ
ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ ฯ โน หิทํ อาวุโส ฯ
กึ ปนาวุโส ปฏิปทาญาณทสฺสนวิสุทฺธตฺถํ ภควติ พฺรหฺมจริยํ
วุสฺสตีติ ฯ โน หิทํ อาวุโส ฯ กินฺนุ โข อาวุโส ญาณทสฺสนวิสุทฺธตฺถํ
ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ ฯ โน หิทํ อาวุโส ฯ กินฺนุ โข
อาวุโส สีลวิสุทฺธตฺถํ ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ อิติ
ปุฏฺโฐ สมาโน โน หิทํ อาวุโสติ วเทสิ กึ ปนาวุโส จิตฺตวิสุทฺธตฺถํ
ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ อิติ ปุฏฺโฐ สมาโน โน
หิทํ อาวุโสติ วเทสิ กินฺนุ โข อาวุโส ทิฏฺฐิวิสุทฺธตฺถํ ภควติ
พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ อิติ ปุฏฺโฐ สมาโน โน หิทํ อาวุโสติ
วเทสิ กึ ปนาวุโส กงฺขาวิตรณวิสุทฺธตฺถํ ... กินฺนุ โข อาวุโส
มคฺคามคฺคญาณทสฺสนวิสุทฺธตฺถํ ... กึ ปนาวุโส ปฏิปทาญาณทสฺสน-
วิสุทฺธตฺถํ ... กินฺนุ โข อาวุโส ญาณทสฺสนวิสุทฺธตฺถํ ภควติ
พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ อิติ ปุฏฺโฐ สมาโน โน หิทํ อาวุโสติ วเทสิ
กิมตฺถํ จรหาวุโส ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ ฯ อนุปาทาปรินิพฺพานตฺถํ
โข อาวุโส ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ ฯ
{๒๙๖.๒} กินฺนุ โข อาวุโส สีลวิสุทฺธิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ ฯ
โน หิทํ อาวุโส ฯ กึ ปนาวุโส จิตฺตวิสุทฺธิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ ฯ
โน หิทํ อาวุโส ฯ กินฺนุ โข อาวุโส ทิฏฺฐิวิสุทฺธิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ ฯ
โน หิทํ อาวุโส ฯ กึ ปนาวุโส กงฺขาวิตรณวิสุทฺธิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ ฯ
โน หิทํ อาวุโส ฯ กินฺนุ โข อาวุโส มคฺคามคฺคญาณทสฺสนวิสุทฺธิ
อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ ฯ โน หิทํ อาวุโส ฯ กึ ปนาวุโส
ปฏิปทาญาณทสฺสนวิสุทฺธิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ ฯ โน หิทํ อาวุโส ฯ
กินฺนุ โข อาวุโส ญาณทสฺสนวิสุทฺธิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ ฯ โน
หิทํ อาวุโส ฯ กึ ปนาวุโส อญฺญตฺร อิเมหิ ธมฺเมหิ
อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ ฯ โน หิทํ อาวุโส ฯ กินฺนุ โข
อาวุโส สีลวิสุทฺธิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ อิติ ปุฏฺโฐ
สมาโน โน หิทํ อาวุโสติ วเทสิ กึ ปนาวุโส จิตฺตวิสุทฺธิ
อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ อิติ ปุฏฺโฐ สมาโน โน หิทํ
อาวุโสติ วเทสิ กินฺนุ โข อาวุโส ทิฏฺฐิวิสุทฺธิ
อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ ฯเปฯ กึ ปนาวุโส กงฺขาวิตรณวิสุทฺธิ ...
กินฺนุ โข อาวุโส มคฺคามคฺคญาณทสฺสนวิสุทฺธิ ... กึ ปนาวุโส
ปฏิปทาญาณทสฺสนวิสุทฺธิ ... กินฺนุ โข อาวุโส ญาณทสฺสนวิสุทฺธิ
อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ อิติ ปุฏฺโฐ สมาโน โน หิทํ อาวุโสติ
วเทสิ กึ ปนาวุโส อญฺญตฺร อิเมหิ ธมฺเมหิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ
อิติ ปุฏฺโฐ สมาโน โน หิทํ อาวุโสติ วเทสิ ยถากถํ ปนาวุโส
อิมสฺส ภาสิตสฺส อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพติ ฯ
[๒๙๗] สีลวิสุทฺธึ เจ อาวุโส ภควา อนุปาทาปรินิพฺพานํ
ปญฺญาเปสฺส สอุปาทานญฺเญว สมานํ อนุปาทาปรินิพฺพานํ
ปญฺญาเปสฺส ฯ จิตฺตวิสุทฺธึ เจ อาวุโส ภควา อนุปาทาปรินิพฺพานํ
ปญฺญาเปสฺส สอุปาทานญฺเญว สมานํ อนุปาทาปรินิพฺพานํ
ปญฺญาเปสฺส ฯ ทิฏฺฐิวิสุทฺธึ เจ อาวุโส ภควา อนุปาทาปรินิพฺพานํ
ปญฺญาเปสฺส สอุปาทานญฺเญว สมานํ อนุปาทาปรินิพฺพานํ
ปญฺญาเปสฺส ฯ กงฺขาวิตรณวิสุทฺธึ เจ อาวุโส ภควา อนุปาทาปรินิพฺพานํ
ปญฺญาเปสฺส สอุปาทานญฺเญว สมานํ อนุปาทาปรินิพฺพานํ
ปญฺญาเปสฺส ฯ มคฺคามคฺคญาณทสฺสนวิสุทฺธึ เจ อาวุโส ภควา
อนุปาทาปรินิพฺพานํ ปญฺญาเปสฺส สอุปาทานญฺเญว สมานํ
อนุปาทาปรินิพฺพานํ ปญฺญาเปสฺส ฯ ปฏิปทาญาณทสฺสนวิสุทฺธึ เจ อาวุโส
ภควา อนุปาทาปรินิพฺพานํ ปญฺญาเปสฺส สอุปาทานญฺเญว สมานํ
อนุปาทาปรินิพฺพานํ ปญฺญาเปสฺส ฯ ญาณทสฺสนวิสุทฺธึ เจ อาวุโส
ภควา อนุปาทาปรินิพฺพานํ ปญฺญาเปสฺส สอุปาทานญฺเญว สมานํ
อนุปาทาปรินิพฺพานํ ปญฺญาเปสฺส ฯ อญฺญตฺร เจ อาวุโส อิเมหิ
ธมฺเมหิ อนุปาทาปรินิพฺพานํ อภวิสฺส ปุถุชฺชโน ปรินิพฺพาเยยฺย
ปุถุชฺชโน หิ อาวุโส อญฺญตฺร อิเมหิ ธมฺเมหิ ฯ เตนหาวุโส
อุปมนฺเต กริสฺสามิ อุปมายปิเธกจฺเจ วิญฺญู ปุริสา ภาสิตสฺส อตฺถํ
อาชานนฺติ ฯ
[๒๙๘] เสยฺยถาปิ อาวุโส รญฺโญ ปเสนทิสฺส โกสลสฺส
สาวตฺถิยํ ปฏิวสนฺตสฺส สาเกเต กิญฺจิเทว อจฺจายิกํ กรณียํ
อุปฺปชฺเชยฺย ตสฺส อนฺตรา จ สาวตฺถึ อนฺตรา จ สาเกตํ สตฺต
รถวินีตานิ อุปฏฺฐเปยฺยุํ อถ โข อาวุโส ราชา ปเสนทิ โกสโล
สาวตฺถิยา นิกฺขมิตฺวา อนฺเตปุรทฺวาเร ปฐมํ รถวินีตํ อภิรูเหยฺย
ปฐเมน รถวินีเตน ทุติยํ รถวินีตํ ปาปุเณยฺย ปฐมํ รถวินีตํ
วิสฺสชฺเชยฺย ทุติยํ รถวินีตํ อภิรูเหยฺย ทุติเยน รถวินีเตน ตติยํ
รถวินีตํ ปาปุเณยฺย ทุติยํ รถวินีตํ วิสฺสชฺเชยฺย ตติยํ รถวินีตํ
อภิรูเหยฺย ตติเยน รถวินีเตน จตุตฺถํ รถวินีตํ ปาปุเณยฺย ตติยํ
รถวินีตํ วิสฺสชฺเชยฺย จตุตฺถํ รถวินีตํ อภิรูเหยฺย จตุตฺเถน รถวินีเตน
ปญฺจมํ รถวินีตํ ปาปุเณยฺย จตุตฺถํ รถวินีตํ วิสฺสชฺเชยฺย ปญฺจมํ
รถวินีตํ อภิรูเหยฺย ปญฺจเมน รถวินีเตน ฉฏฺฐํ รถวินีตํ ปาปุเณยฺย
ปญฺจมํ รถวินีตํ วิสฺสชฺเชยฺย ฉฏฺฐํ รถวินีตํ อภิรูเหยฺย ฉฏฺเฐน
รถวินีเตน สตฺตมํ รถวินีตํ ปาปุเณยฺย ฉฏฺฐํ รถวินีตํ วิสฺสชฺเชยฺย
สตฺตมํ รถวินีตํ อภิรูเหยฺย สตฺตเมน รถวินีเตน สาเกตํ อนุปาปุเณยฺย
อนฺเตปุรทฺวารํ ตเมนํ อนฺเตปุรทฺวารคตํ สมานํ มิตฺตามจฺจา
ญาติสาโลหิตา เอวํ ปุจฺเฉยฺยุํ อิมินา ตฺวํ มหาราช รถวินีเตน
สาวตฺถิยํ สาเกตํ อนุปฺปตฺโต อนฺเตปุรทฺวารนฺติ กถํ พฺยากรมาโน
นุ โข อาวุโส มหาราชา ปเสนทิ โกสโล สมฺมา
พฺยากรมาโน พฺยากเรยฺยาติ ฯ
{๒๙๘.๑} เอวํ พฺยากรมาโน โข อาวุโส ราชา ปเสนทิ โกสโล
สมฺมา พฺยากรมาโน พฺยากเรยฺย อิธ เม สาวตฺถิยํ ปฏิวสนฺตสฺส
สาเกเต กิญฺจิเทว อจฺจายิกํ กรณียํ อุปฺปชฺชิ ตสฺส เม อนฺตรา จ
สาวตฺถึ อนฺตรา จ สาเกตํ สตฺต รถวินีตานิ อุปฏฺฐเปสุํ อถ ขฺวาหํ
สาวตฺถิยา นิกฺขมิตฺวา อนฺเตปุรทฺวาเร ปฐมํ รถวินีตํ อภิรุยฺหึ ปฐเมน
รถวินีเตน ทุติยํ รถวินีตํ ปาปุณึ ปฐมํ รถวินีตํ นิสฺสชฺชึ ทุติยํ รถวินีตํ
อภิรุยฺหึ ทุติเยน รถวินีเตน ตติยํ รถวินีตํ ปาปุณึ ทุติยํ รถวินีตํ นิสฺสชฺชึ
ตติยํ รถวินีตํ อภิรุยฺหึ ตติเยน รถวินีเตน จตุตฺถํ รถวินีตํ ปาปุณึ
ตติยํ รถวินีตํ นิสฺสชฺชึ จตุตฺถํ รถวินีตํ อภิรุยฺหึ จตุตฺเถน รถวินีเตน
ปญฺจมํ รถวินีตํ ปาปุณึ จตุตฺถํ รถวินีตํ นิสฺสชฺชึ ปญฺจมํ รถวินีตํ
อภิรุยฺหึ ปญฺจเมน รถวินีเตน ฉฏฺฐํ รถวินีตํ ปาปุณึ ปญฺจมํ
รถวินีตํ นิสฺสชฺชึ ฉฏฺฐํ รถวินีตํ อภิรุยฺหึ ฉฏฺเฐน รถวินีเตน
สตฺตมํ รถวินีตํ ปาปุณึ ฉฏฺฐํ รถวินีตํ นิสฺสชฺชึ สตฺตมํ รถวินีตํ
อภิรุยฺหึ สตฺตเมน รถวินีเตน สาเกตํ อนุปฺปตฺโต อนฺเตปุรทฺวารนฺติ
เอวํ พฺยากรมาโน โข อาวุโส ราชา ปเสนทิ โกสโล สมฺมา
พฺยากรมาโน พฺยากเรยฺยาติ
{๒๙๘.๒} เอวเมว โข อาวุโส สีลวิสุทฺธิ ยาวเทว จิตฺตวิสุทฺธตฺถา
จิตฺตวิสุทฺธิ ยาวเทว ทิฏฺฐิวิสุทฺธตฺถา ทิฏฺฐิวิสุทฺธิ ยาวเทว
กงฺขาวิตรณวิสุทฺธตฺถา กงฺขาวิตรณวิสุทฺธิ ยาวเทว มคฺคามคฺค-
ญาณทสฺสนวิสุทฺธตฺถา มคฺคามคฺคญาณทสฺสนวิสุทฺธิ
ยาวเทว ปฏิปทาญาณทสฺสนวิสุทฺธตฺถา ปฏิปทาญาณทสฺสนวิสุทฺธิ
ยาวเทว ญาณทสฺสนวิสุทฺธตฺถา ญาณทสฺสนวิสุทฺธิ ยาวเทว
อนุปาทาปรินิพฺพานตฺถา อนุปาทาปรินิพฺพานตฺถํ โข อาวุโส ภควติ
พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ ฯ
[๒๙๙] เอวํ วุตฺเต อายสฺมา สารีปุตฺโต อายสฺมนฺตํ ปุณฺณํ
มนฺตาณิปุตฺตํ เอตทโวจ โก นาโม อายสฺมา กถญฺจ ปนายสฺมนฺตํ
สพฺรหฺมจารี ชานนฺตีติ ฯ ปุณฺโณติ โข เม อาวุโส นามํ
มนฺตาณิปุตฺโตติ จ ปน มํ สพฺรหฺมจารี ชานนฺตีติ ฯ อจฺฉริยํ อาวุโส
อพฺภูตํ อาวุโส ยถาตํ สุตวตา สาวเกน สมฺมเทว สตฺถุ สาสนํ
อาชานนฺเตน เอวเมวํ อายสฺมตา ปุณฺเณน มนฺตาณิปุตฺเตน
คมฺภีรา คมฺภีรา ปญฺญา อนุมาสฺส อนุมาสฺส พฺยากตา ลาภา
สพฺรหฺมจารีนํ สุลทฺธํ สพฺรหฺมจารีนํ เย อายสฺมนฺตํ ปุณฺณํ มนฺตาณิปุตฺตํ
ลภนฺติ ทสฺสนาย ลภนฺติ ปยิรุปาสนาย เวลณฺฑุเกน ๑- เจปิ
สพฺรหฺมจารี อายสฺมนฺตํ มนฺตาณิปุตฺตํ มุทฺธนา ปริหรนฺตา ลเภยฺยุํ
ทสฺสนาย ลเภยฺยุํ ปยิรุปาสนาย เตสมฺปิ ลาภา เตสมฺปิ สุลทฺธํ
อมฺหากมฺปิ ลาภา อมฺหากมฺปิ สุลทฺธํ เย มยํ อายสฺมนฺตํ ปุณฺณํ
มนฺตาณิปุตฺตํ ลภาม ทสฺสนาย ลภาม ปยิรุปาสนายาติ ฯ
[๓๐๐] เอวํ วุตฺเต อายสฺมา ปุณฺโณ มนฺตาณิปุตฺโต อายสฺมนฺตํ
สารีปุตฺตํ เอตทโวจ โก นาโม อายสฺมา กถญฺจ ปนายสฺมนฺตํ
สพฺรหฺมจารี ชานนฺตีติ ฯ อุปติสฺโสติ โข เม อาวุโส นามํ
สารีปุตฺโตติ จ ปน มํ สพฺรหฺมจารี ชานนฺตีติ ฯ สตฺถุกปฺเปน
วต กิร โภ สาวเกน สทฺธึ มนฺตยมานา น ชานิมฺห อายสฺมา
สารีปุตฺโตติ สเจ หิ มยํ ชาเนยฺยาม อายสฺมา สารีปุตฺโตติ
เอตฺตกมฺปิ โน นปฺปฏิภาเสยฺย อจฺฉริยํ อาวุโส อพฺภูตํ อาวุโส
ยถาตํ สุตวตา สาวเกน สมฺมเทว สตฺถุ สาสนํ อาชานนฺเตน
เอวเมวํ อายสฺมตา สารีปุตฺเตน คมฺภีรา คมฺภีรา ปญฺญา อนุมาสฺส
อนุมาสฺส ปุจฺฉิตา ลาภา สพฺรหฺมจารีนํ สุลทฺธํ สพฺรหฺมจารีนํ
เย อายสฺมนฺตํ สารีปุตฺตํ ลภนฺติ ทสฺสนาย ลภนฺติ ปยิรุปาสนาย
เวลณฺฑุเกน เจปิ สพฺรหฺมจารี อายสฺมนฺตํ สารีปุตฺตํ มุทฺธนา
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. เจลณฺฑุเกน ฯ
ปริหรนฺตา ลเภยฺยุํ ทสฺสนาย ลเภยฺยุํ ปยิรุปาสนาย เตสมฺปิ ลาภา
เตสมฺปิ สุลทฺธํ อมฺหากมฺปิ ลาภา อมฺหากมฺปิ สุลทฺธํ เย มยํ
อายสฺมนฺตํ สารีปุตฺตํ ลภาม ทสฺสนาย ลภาม ปยิรุปาสนายาติ ฯ
อิติห เต อุโภปิ มหานาคา อญฺญมญฺญสฺส สุภาสิตํ
สมนุโมทึสูติ ฯ
รถวินีตสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ จตุตฺถํ ฯ
-----------
นิวาปสุตฺตํ
[๓๐๑] เอวมฺเม สุตํ เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ
เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม ฯ ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู
อามนฺเตสิ ภิกฺขโวติ ฯ ภทนฺเตติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ ฯ
ภควา เอตทโวจ น ภิกฺขเว เนวาปิโก นิวาปํ นิวปติ มิคชาตานํ
อิมํ เม นิวาปํ นิวุตฺตํ มิคชาตา ปริภุญฺชนฺตา ทีฆายุกา วณฺณวนฺโต
จิรํ ทีฆมทฺธานํ ยาเปนฺตูติ ฯ เอวญฺจ โข ภิกฺขเว เนวาปิโก
นิวาปํ นิวปติ มิคชาตานํ อิมํ เม นิวาปํ นิวุตฺตํ มิคชาตา
อนูปขชฺช มุจฺฉิตา โภชนานิ ภุญฺชิสฺสนฺติ อนูปขชฺช มุจฺฉิตา
โภชนานิ ภุญฺชมานา มทํ อาปชฺชิสฺสนฺติ มตฺตา สมานา ปมาทํ
อาปชฺชิสฺสนฺติ ปมตฺตา สมานา ยถากามกรณียา ภวิสฺสนฺติ อิมสฺมึ
นิวาเปติ ฯ
[๓๐๒] ตตฺร ภิกฺขเว ปฐมา มิคชาตา อมุํ นิวาปํ นิวุตฺตํ
เนวาปิกสฺส อนูปขชฺช มุจฺฉิตา โภชนานิ ภุญฺชึสุ เต ตตฺถ
อนูปขชฺช มุจฺฉิตา ภุญฺชมานา มทํ อาปชฺชึสุ มตฺตา สมานา
ปมาทํ อาปชฺชึสุ ปมตฺตา สมานา ยถากามกรณียา อเหสุํ
เนวาปิกสฺส อมุสฺมึ นิวาเป เอวญฺหิ เต ภิกฺขเว ปฐมา มิคชาตา
น ปริมุจฺจึสุ เนวาปิกสฺส อิทฺธานุภาวา ฯ
[๓๐๓] ตตฺร ภิกฺขเว ทุติยา มิคชาตา เอวํ สมจินฺเตสุํ เย
โข เต ปฐมา มิคชาตา อมุํ นิวาปํ นิวุตฺตํ เนวาปิกสฺส อนูปขชฺช
มุจฺฉิตา โภชนานิ ภุญฺชึสุ เต ตตฺถ อนูปขชฺช มุจฺฉิตา โภชนานิ
ภุญฺชมานา มทํ อาปชฺชึสุ มตฺตา สมานา ปมาทํ อาปชฺชึสุ ปมตฺตา
สมานา ยถากามกรณียา อเหสุํ เนวาปิกสฺส อมุสฺมึ นิวาเป
เอวญฺหิ เต ปฐมา มิคชาตา น ปริมุจฺจึสุ เนวาปิกสฺส
อิทฺธานุภาวา ยนฺนูน มยํ สพฺพโส นิวาปโภชนา ปฏิวิรเมยฺยาม
ภยโภคา ปฏิวิรตา อรญฺญายตนานิ อชฺโฌคาเหตฺวา วิหเรยฺยามาติ
เต สพฺพโส นิวาปโภชนา ปฏิวิรมึสุ ภยโภคา ปฏิวิรตา
อรญฺญายตนานิ อชฺโฌคาเหตฺวา วิหรึสุ ฯ
{๓๐๓.๑} เตสํ คิมฺหานํ ปจฺฉิเม มาเส ติโณทกสงฺขเย
อธิมตฺตกสิมานํ ปตฺโต กาโย โหติ เตสํ อธิมตฺตกสิมานํ
ปตฺตกายานํ พลวิริยํ ปริหายิ พลวิริเย ปริหีเน ตเมว
นิวาปํ นิวุตฺตํ เนวาปิกสฺส ปจฺจาคมึสุ เต ตตฺถ อนูปขชฺช มุจฺฉิตา
โภชนานิ ภุญฺชึสุ เต ตตฺถ อนูปขชฺช มุจฺฉิตา โภชนานิ ภุญฺชมานา
มทํ อาปชฺชึสุ มตฺตา สมานา ปมาทํ อาปชฺชึสุ ปมตฺตา สมานา
ยถากามกรณียา อเหสุํ เนวาปิกสฺส อมุสฺมึ นิวาเป เอวญฺหิ เต
ภิกฺขเว ทุติยาปิ มิคชาตา น ปริมุจฺจึสุ เนวาปิกสฺส อิทฺธานุภาวา ฯ
[๓๐๔] ตตฺร ภิกฺขเว ตติยา มิคชาตา เอวํ สมจินฺเตสุํ เย
โข เต ปฐมา มิคชาตา อมุํ นิวาปํ นิวุตฺตํ เนวาปิกสฺส ฯเปฯ
เอวญฺหิ เต ปฐมา มิคชาตา น ปริมุจฺจึสุ เนวาปิกสฺส อิทฺธานุภาวา
เยปิ เต ทุติยา มิคชาตา เอวํ สมจินฺเตสุํ เย โข เต ปฐมา
มิคชาตา อมุํ นิวาปํ นิวุตฺตํ เนวาปิกสฺส ฯเปฯ เอวญฺหิ เต ปฐมา
มิคชาตา น ปริมุจฺจึสุ เนวาปิกสฺส อิทฺธานุภาวา ยนฺนูน มยํ สพฺพโส
นิวาปโภชนา ปฏิวิรเมยฺยาม ภยโภคา ปฏิวิรตา อรญฺญายตนานิ
อชฺโฌคาเหตฺวา วิหเรยฺยามาติ เต สพฺพโส นิวาปโภชนา
ปฏิวิรมึสุ ภยโภคา ปฏิวิรตา อรญฺญายตนานิ อชฺโฌคาเหตฺวา
วิหรึสุ เตสํ คิมฺหานํ ปจฺฉิเม มาเส ติโณทกสงฺขเย อธิมตฺตกสิมานํ
ปตฺโต กาโย โหติ เตสํ อธิมตฺตกสิมานํ ปตฺตกายานํ
พลวิริยํ ปริหายิ พลวิริเย ปริหีเน ตเมว นิวาปํ นิวุตฺตํ เนวาปิกสฺส
ปจฺจาคมึสุ เต ตตฺร อนูปขชฺช มุจฺฉิตา โภชนานิ ภุญฺชึสุ เต
ตตฺร อนูปขชฺช มุจฺฉิตา โภชนานิ ภุญฺชมานา มทํ อาปชฺชึสุ
มตฺตา สมานา ปมาทํ อาปชฺชึสุ ปมตฺตา สมานา ยถากามกรณียา
อเหสุํ เนวาปิกสฺส อมุสฺมึ นิวาเป เอวญฺหิ เต ทุติยาปิ มิคชาตา
น ปริมุจฺจึสุ เนวาปิกสฺส อิทฺธานุภาวา ยนฺนูน มยํ อมุํ นิวาปํ
นิวุตฺตํ เนวาปิกสฺส อุปนิสฺสาย อาสยํ กปฺเปยฺยาม ตตฺราสยํ
กปฺเปตฺวา อมุํ นิวาปํ นิวุตฺตํ เนวาปิกสฺส อนนูปขชฺช อมุจฺฉิตา ๑-
โภชนานิ ภุญฺชิสฺสาม อนนูปขชฺช อมุจฺฉิตา โภชนานิ ภุญฺชมานา
น มทํ อาปชฺชิสฺสาม อมตฺตา สมานา นปฺปมาทํ อาปชฺชิสฺสาม
อปฺปมตฺตา สมานา น ยถากามกรณียา ภวิสฺสาม เนวาปิกสฺส
อมุสฺมึ นิวาเปติ ฯ
{๓๐๔.๑} เต อมุํ นิวาปํ นิวุตฺตํ เนวาปิกสฺส อุปนิสฺสาย
อาสยํ กปฺปยึสุ ตตฺราสยํ กปฺเปตฺวา อมุํ นิวาปํ นิวุตฺตํ เนวาปิกสฺส
@เชิงอรรถ: ๑ โป. มุจฺฉิตา ฯ อิโต ปรํ เอวํ ญาตพฺพํ ฯ
อนนูปขชฺช อมุจฺฉิตา โภชนานิ ภุญฺชึสุ เต ตตฺร อนนูปขชฺช
อมุจฺฉิตา โภชนานิ ภุญฺชมานา น มทํ อาปชฺชึสุ อมตฺตา สมานา
นปฺปมาทํ อาปชฺชึสุ อปฺปมตฺตา สมานา น ยถากามกรณียา
อเหสุํ เนวาปิกสฺส อมุสฺมึ นิวาเปติ ๑- ตตฺร ภิกฺขเว เนวาปิกสฺส
จ เนวาปิกปริสาย จ เอตทโหสิ อปิสฺสุ ๒- นามิเม ตติยา มิคชาตา
เกฏุภิโน อิทฺธิมนฺตสฺสุ ๓- นามิเม ตติยา มิคชาตา ปรชนา อิมญฺจ
นาม นิวาปํ นิวุตฺตํ ปริภุญฺชนฺติ น จ เนสํ ชานาม อาคตึ วา
คตึ วา ยนฺนูน มยํ อิมํ นิวาปํ นิวุตฺตํ มหตีหิ ทณฺฑวาคุราหิ ๔-
สมนฺตา สปฺปเทสํ อนุปริวาเรยฺยาม อปฺเปวนาม ตติยานํ มิคชาตานํ
อาสยํ ปสฺเสยฺยาม ยตฺถ เต คาหํ คจฺเฉยฺยุนฺติ ฯ
{๓๐๔.๒} เต อมุํ นิวาปํ นิวุตฺตํ มหตีหิ ทณฺฑวาคุราหิ สมนฺตา
สปฺปเทสํ อนุปริวาเรสุํ ฯ อทฺทสาสุํ โข ภิกฺขเว เนวาปิโก จ
เนวาปิกปริสา จ ตติยานํ มิคชาตานํ อาสยํ ยตฺถ เต คาหํ
อคมํสุ ฯ เอวญฺหิ เต ภิกฺขเว ตติยาปิ มิคชาตา น ปริมุจฺจึสุ
เนวาปิกสฺส อิทฺธานุภาวา ฯ
[๓๐๕] ตตฺร ภิกฺขเว จตุตฺถา มิคชาตา เอวํ สมจินฺเตสุํ
เย โข เต ปฐมา มิคชาตา ฯเปฯ เอวญฺหิ เต ปฐมา มิคชาตา
น ปริมุจฺจึสุ เนวาปิกสฺส อิทฺธานุภาวา เยปิ เต ทุติยา มิคชาตา
เอวํ สมจินฺเตสุํ เย โข เต ปฐมา มิคชาตา ฯเปฯ เอวญฺหิ เต
ปฐมา มิคชาตา น ปริมุจฺจึสุ เนวาปิกสฺส อิทฺธานุภาวา ยนฺนูน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อิติสทฺโท นตฺถิ ฯ ๒ สี. ยุ. สฐสฺสุ ฯ ม. สฐาสฺสุ ฯ สพูพตฺถฺ อีทิสเมว ฯ
@๓ โป. ม. อิทฺธิมนฺตาสฺสุ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ ๔ สี. ม. ยุ. ทณฺทวากราหิ ฯ
มยํ ฯเปฯ เอวญฺหิ เต ทุติยา มิคชาตา น ปริมุจฺจึสุ เนวาปิกสฺส
อิทฺธานุภาวา เยปิ เต ตติยา มิคชาตา เอวํ สมจินฺเตสุํ เย
โข เต ปฐมา มิคชาตา ฯเปฯ เอวญฺหิ เต ปฐมา มิคชาตา
น ปริมุจฺจึสุ เนวาปิกสฺส อิทฺธานุภาวา เยปิ เต ทุติยา มิคชาตา
เอวํ สมจินฺเตสุํ เย โข เต ปฐมา มิคชาตา ฯเปฯ เอวญฺหิ
เต ปฐมา มิคชาตา น ปริมุจฺจึสุ เนวาปิกสฺส อิทฺธานุภาวา
ยนฺนูน มยํ ฯเปฯ เอวญฺหิ เต ทุติยา มิคชาตา น ปริมุจฺจึสุ
เนวาปิกสฺส อิทฺธานุภาวา ยนฺนูน มยํ อมุํ นิวาปํ นิวุตฺตํ
เนวาปิกสฺส อุปนิสฺสาย อาสยํ กปฺเปยฺยาม
{๓๐๕.๑} ตตฺราสยํ กปฺเปตฺวา อมุํ นิวาปํ นิวุตฺตํ เนวาปิกสฺส
อนนูปขชฺช อมุจฺฉิตา โภชนานิ ภุญฺชิสฺสาม อนนูปขชฺช อมุจฺฉิตา
โภชนานิ ภุญฺชมานา น มทํ อาปชฺชิสฺสาม อมตฺตา สมานา
นปฺปมาทํ อาปชฺชิสฺสาม อปฺปมตฺตา สมานา น ยถากามกรณียา
ภวิสฺสาม เนวาปิกสฺส อมุสฺมึ นิวาเปติ เต อมุํ นิวาปํ นิวุตฺตํ
เนวาปิกสฺส อุปนิสฺสาย อาสยํ กปฺปยึสุ ตตฺราสยํ กปฺเปตฺวา อมุํ
นิวาปํ นิวุตฺตํ เนวาปิกสฺส อนนูปขชฺช อมุจฺฉิตา โภชนานิ
ภุญฺชึสุ เต ตตฺถ อนนูปขชฺช อมุจฺฉิตา โภชนานิ ภุญฺชมานา
น มทํ อาปชฺชึสุ อมตฺตา สมานา นปฺปมาทํ อาปชฺชึสุ อปฺปมตฺตา
สมานา น ยถากามกรณียา อเหสุํ เนวาปิกสฺส อมุสฺมึ นิวาเป ฯ
ตตฺร เนวาปิกสฺส จ เนวาปิกปริสาย จ เอตทโหสิ อปิสฺสุ
นามิเม ตติยา มิคชาตา เกฏุภิโน อิทฺธิมนฺตสฺสุ นามิเม
ตติยา มิคชาตา ปรชนา ฯเปฯ อทฺทสาสุํ โข เนวาปิโก จ
เนวาปิกปริสา จ ตติยานํ มิคชาตานํ อาสยํ ยตฺถ เต คาหํ อคมํสุ
เอวญฺหิ เต ตติยาปิ มิคชาตา น ปริมุจฺจึสุ เนวาปิกสฺส อิทฺธานุ
ภาวา ยนฺนูน มยมฺปิ ยตฺถ อคติ เนวาปิกสฺส จ เนวาปิกปริสาย
จ ตตฺราสยํ กปฺเปยฺยาม ตตฺราสยํ กปฺเปตฺวา อมุํ นิวาปํ นิวุตฺตํ
เนวาปิกสฺส อนนูปขชฺช อมุจฺฉิตา โภชนานิ ภุญฺชมานา น มทํ
อาปชฺชิสฺสาม อมตฺตา สมานา นปฺปมาทํ อาปชฺชิสฺสาม
อปฺปมตฺตา สมานา น ยถากามกรณียา ภวิสฺสาม เนวาปิกสฺส
อมุสฺมึ นิวาเปติ ฯ
{๓๐๕.๒} เต ยตฺถ อคติ เนวาปิกสฺส จ เนวาปิกปริสาย จ
ตตฺราสยํ กปฺปยึสุ ตตฺราสยํ กปฺเปตฺวา อมุํ นิวาปํ นิวุตฺตํ
เนวาปิกสฺส อนนูปขชฺช อมุจฺฉิตา โภชนานิ ภุญฺชึสุ เต ตตฺถ
อนนูปขชฺช อมุจฺฉิตา โภชนานิ ภุญฺชมานา น มทํ อาปชฺชึสุ
อมตฺตา สมานา นปฺปมาทํ อาปชฺชึสุ อปฺปมตฺตา สมานา น
ยถากามกรณียา อเหสุํ เนวาปิกสฺส อมุสฺมึ นิวาเป ฯ ตตฺร ภิกฺขเว
เนวาปิกสฺส จ เนวาปิกปริสาย จ เอตทโหสิ อปิสฺสุ นามิเม
จตุตฺถา มิคชาตา เกฏุภิโน อิทฺธิมนฺตสฺสุ นามิเม จตุตฺถา มิคชาตา
ปรชนา อิมญฺจ นาม นิวาปํ นิวุตฺตํ ปริภุญฺชนฺติ น จ เนสํ
ชานาม อาคตึ วา คตึ วา ยนฺนูน มยํ อิมํ นิวาปํ นิวุตฺตํ มหตีหิ
ทณฺฑวาคุราหิ สมนฺตา สปฺปเทสํ อนุปริวาเรยฺยาม อปฺเปวนาม
จตุตฺถานํ มิคชาตานํ อาสยํ ปสฺเสยฺยาม ยตฺถ เต คาหํ คจฺเฉยฺยุนฺติ
เต อมุํ นิวาปํ นิวุตฺตํ มหตีหิ ทณฺฑวาคุราหิ สมนฺตา สปฺปเทสํ
อนุปริวาเรสุํ ฯ เนว โข ภิกฺขเว อทฺทสาสุํ เนวาปิโก จ เนวาปิกปริสา
จ จตุตฺถานํ มิคชาตานํ อาสยํ ยตฺถ เต คาหํ คจฺเฉยฺยุํ ฯ
ตตฺร ภิกฺขเว เนวาปิกสฺส จ เนวาปิกปริสาย จ เอตทโหสิ สเจ
โข มยํ จตุตฺเถ มิคชาเต ฆฏฺเฏสฺสาม เต ฆฏฺฏิตา อญฺเญ
ฆฏฺเฏสฺสนฺติ เอวํ อิมํ นิวาปํ นิวุตฺตํ สพฺพโส มิคชาตา ริญฺจิสฺสนฺติ ๑-
ยนฺนูน มยํ จตุตฺเถ มิคชาเต อชฺฌุเปกฺเขยฺยามาติ ฯ อชฺฌุเปกฺขึสุ
โข ภิกฺขเว เนวาปิโก จ เนวาปิกปริสา จ จตุตฺเถ มิคชาเต
เอวญฺหิ เต ภิกฺขเว จตุตฺถาปิ มิคชาตา ปริมุจฺจึสุ เนวาปิกสฺส
อิทฺธานุภาวา ฯ
[๓๐๖] อุปมา โข เม อยํ ภิกฺขเว กตา อตฺถสฺส วิญฺญาปนาย ฯ
อยญฺเจเวตฺถ อตฺโถ ฯ นิวาโปติ โข ภิกฺขเว ปญฺจนฺเนตํ กามคุณานํ
อธิวจนํ ฯ เนวาปิโกติ โข ภิกฺขเว มารสฺเสตํ ปาปิมโต อธิวจนํ ฯ
เนวาปิกปริสาติ โข ภิกฺขเว มารปริสาเยตํ อธิวจนํ ฯ มิคชาตาติ
โข ภิกฺขเว สมณพฺราหฺมณานเมตํ อธิวจนํ ฯ
[๓๐๗] ตตฺร ภิกฺขเว ปฐมา สมณพฺราหฺมณา อมุํ นิวาปํ
นิวุตฺตํ มารสฺส อมูนิ จ โลกามิสานิ อนูปขชฺช มุจฺฉิตา โภชนานิ
ภุญฺชึสุ เต ตตฺถ อนูปขชฺช มุจฺฉิตา โภชนานิ ภุญฺชมานา มทํ
อาปชฺชึสุ มตฺตา สมานา ปมาทํ อาปชฺชึสุ ปมตฺตา สมานา
ยถากามกรณียา อเหสุํ มารสฺส อมุสฺมึ นิวาเป อมุสฺมึ จ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ปริมุจฺจิสฺสนฺติ ฯ
โลกามิเส เอวญฺหิ เต ภิกฺขเว ปฐมา สมณพฺราหฺมณา น
ปริมุจฺจึสุ มารสฺส อิทฺธานุภาวา ฯ เสยฺยถาปิ เต ภิกฺขเว ปฐมา
มิคชาตา ตถูปเม อหํ อิเม ปฐเม สมณพฺราหฺมเณ วทามิ ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๒๙๐-๓๐๕.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=12&item=296&items=12&mode=bracket
อ่านโดยใช้เนื้อความเป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=12&item=296&items=12
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=12&item=296&items=12&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=12&item=296&items=12&mode=bracket
ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=296
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒
https://84000.org/tipitaka/read/?index_12
https://84000.org/tipitaka/english/?index_12
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
