[๓๙๔] |๓๙๔.๙๒๐| ๑๐ สมณสฺส อหู จินฺตา ปุปฺผิตมฺหิ มหาวเน
เอกคฺคสฺส นิสินฺนสฺส ปวิวิตฺตสฺส ฌายิโน ฯ
|๓๙๔.๙๒๑| อญฺญถา โลกนาถมฺหิ ติฏฺฐนฺเต ปุริสุตฺตเม
อิริยํ อาสิ ภิกฺขูนํ อญฺญถา ทานิ ทิสฺสเต ฯ
|๓๙๔.๙๒๒| สีตวาตปริตฺตานํ หิริโกปีนฉาทนํ
มตฺตฏฺฐิยํ อภุญฺชึสุ สนฺตุฏฺฐา อิตรีตเร ฯ
|๓๙๔.๙๒๓| ปณีตํ ยทิ วา ลูขํ อปฺปํ วา ยทิ วา พหุํ
ยาปนตฺถํ อภุญฺชึสุ อคิทฺธา นาธิมุจฺฉิตา ฯ
|๓๙๔.๙๒๔| ชีวิตานํ ปริกฺขาเร เภสชฺเช อถ ปจฺจเย
น พาฬฺหํ อุสฺสุกา อาสุํ ยถา เต อาสวกฺขเย ฯ
|๓๙๔.๙๒๕| อรญฺเญ รุกฺขมูเลสุ กนฺทราสุ คุหาสุ จ
วิเวกมนุพฺรูหนฺตา วิหึสุ ๑- ตปฺปรายนา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. วิหํสุ ฯ
|๓๙๔.๙๒๖| นีจนิวิฏฺฐา ๑- สุภรา มุทู อตฺถทฺธมานสา
อพฺยาเสกา อมุขรา อตฺถจินฺตาวสานุคา ฯ
|๓๙๔.๙๒๗| ตโต ปาสาทิกํ อาสิ คตํ ภุตฺตํ นิเสวิตํ
สินิทฺธา เตลธาราว อโหสิ อิริยาปโถ ฯ
|๓๙๔.๙๒๘| สพฺพาสวปริกฺขีณา มหาฌายี มหาหิตา
นิพฺพุตา ทานิ เต เถรา ปริตฺตา ทานิ ตาทิสา ฯ
|๓๙๔.๙๒๙| กุสลานญฺจ ธมฺมานํ ปญฺญาย จ ปริกฺขยา
สพฺพาการวรูเปตํ ลุชฺชเต ชินสาสนํ ฯ
|๓๙๔.๙๓๐| ปาปกานญฺจ ธมฺมานํ กิเลสานญฺจ โย อุตุ
อุปฏฺฐิตา วิเวกาย เย จ สทฺธมฺมเสสกา ฯ
|๓๙๔.๙๓๑| เต กิเลสา ปวฑฺฒนฺตา อาวิสนฺติ พหุํ ชนํ
กีฬนฺติ มญฺเญ พาเลหิ อุมฺมตฺเตหิว รกฺขสา ฯ
|๓๙๔.๙๓๒| กิเลเสหาภิภูตา เต เตน เตน วิธาวิตา
นรา กิเลสวตฺถูสุ สยํคาเหว ๒- โฆสิเต ฯ
|๓๙๔.๙๓๓| ปริจฺจชิตฺวา สทฺธมฺมํ อญฺญมญฺเญหิ ภณฺฑเร
ทิฏฺฐิคตานิ อเนฺวนฺตา อิทํ เสยฺโยติ มญฺญเร ฯ
|๓๙๔.๙๓๔| ธนญฺจ ปุตฺตภริยญฺจ ฉฑฺฑยิตฺวาน นิคฺคตา
กฏจฺฉุภิกฺขเหตูปิ อกิจฺจานิ นิเสวเร ฯ
|๓๙๔.๙๓๕| อุทราวเทหกํ ภุตฺวา สยนฺตุตฺตานเสยฺยกา
กถํ วตฺเตนฺติ ๓- ปฏิพุทฺธา ยา กถา สตฺถุครหิตา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. นีจา นิวิฏฺฐา ฯ ๒ ม. สสงฺคาเมว ฯ
@๓ โป. กถํ วฑฺเฒนฺติ ฯ ยุ. กถา วเทนฺติ ฯ
|๓๙๔.๙๓๖| สพฺพการุกสิปฺปานิ จิตฺตํ กตฺวาน ๑- สิกฺขเร
อวูปสนฺตา อชฺฌตฺตํ สามญฺญตฺโถติ อจฺฉติ ฯ
|๓๙๔.๙๓๗| มตฺติกํ เตลจุณฺณญฺจ อุทกาสนโภชนํ
คิหีนํ อุปนาเมนฺติ อากงฺขนฺตา พหุตฺตรํ ฯ
|๓๙๔.๙๓๘| ทนฺตโปณํ กปิฏฺฐญฺจ ปุปฺผขาทนิยานิ จ
ปิณฺฑปาเต จ สมฺปนฺเน อมฺเพ อามลกานิ จ
|๓๙๔.๙๓๙| เภสชฺเชสุ ยถา เวชฺชา กิจฺจากิจฺเจ ยถา คิหี
คณิกาว วิภูสายํ อิสฺสเร ขตฺติยา ยถา
|๓๙๔.๙๔๐| เนกติกา วญฺจนิกา กูฏสกฺขี อวาฏุกา ๒-
พหูหิ ปริกปฺเปหิ อามิสํ ปริภุญฺชเร ฯ
|๓๙๔.๙๔๑| เลสกปฺเป ปริยาเย ปริกปฺเปนุธาวิตา
ชีวิกตฺถา อุปาเยน สงฺกฑฺฒนฺติ พหุํ ธนํ ฯ
|๓๙๔.๙๔๒| อุปฏฺฐเปนฺติ ปุริสํ กมฺมโต โน จ ธมฺมโต
ธมฺมํ ปเรสํ เทเสนฺติ ลาภโต โน จ อตฺถโต ฯ
|๓๙๔.๙๔๓| สงฺฆลาภสฺส ภณฺฑนฺติ สงฺฆโต ปริพาหิรา
ปรลาโภปชีวนฺตา อหิริกาว น ลชฺชเร ฯ
|๓๙๔.๙๔๔| นานุยุตฺตา ตถา เอเก มุณฺฑา สงฺฆาฏิปารุตา
สมฺภาวนํเยวิจฺฉนฺติ ลาภสกฺการมุจฺฉิตา ฯ
|๓๙๔.๙๔๕| เอวํ นานปฺปยาตมฺหิ น ทานิ สุกรํ ตถา
@เชิงอรรถ: ๑ ม. จิตฺตึ กตฺวาน ฯ ยุ. จิตฺติกตฺวาน ฯ ๒ ม. อปาฏุกา ฯ
อผุสิตํ วา ผุสิตุํ ผุสิตํ วานุรกฺขิตุํ ฯ
|๓๙๔.๙๔๖| ยถา กณฺฏกฏฺฐานมฺหิ จเรยฺย อนุปาหโน
สตึ อุปฏฺฐเปตฺวาน เอวํ คาเม มุนี จเร ฯ
|๓๙๔.๙๔๗| สริตฺวา ปุพฺพเก โยคี เตสํ วตฺตมนุสฺสรํ
กิญฺจาปิ ปจฺฉิโม กาโล ผุเสยฺย อมตํปทํ ฯ
|๓๙๔.๙๔๘| อิทํ วตฺวา สาลวเน สมโณ ภาวิตินฺทฺริโย
พฺราหฺมโณ ปรินิพฺพายิ อิสิ ขีณปุนพฺภโวติ ฯ
ปาราสริโย ๑- เถโร ฯ
อุทฺทานํ
อธิมุตฺโต ปาราสริโย ๑- เตลุกานิ ๒- รฏฺฐปาโล
มาลุงฺกฺยเสโล จ ภทฺทิโย องฺคุลิ ทิพฺพจกฺขุโก ฯ
ปาราสริโย ๑- จ ทเสเต วีสมฺหิ สุปริกิตฺติตา ๓-
คาถาโย เทฺว สตา โหนฺติ ปญฺจตาฬีสอุตฺตรินฺติ ฯ
วีสตินิปาโต นิฏฺฐิโต ฯ
--------------
เถรคาถาย ตึสนิปาโต
[๓๙๕] |๓๙๕.๙๔๙| ๑ ปาสาทิเก พหู ทิสฺวา ภาวิตตฺเต สุสํวุเต
อิสิ ปณฺฑรสโคตฺโต อปุจฺฉิ ปุสฺสสวฺหยํ ๔- ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. ยุ. ปาราปริโย ฯ ๒ ม. ยุ. เตลกานิ ฯ ๓ ม. ปริกิตฺติตา ฯ
@๔ ผุสฺสสวฺหยํ ฯ
|๓๙๕.๙๕๐| กึฉนฺทา กิมธิปฺปายา กิมากปฺปา ภวิสฺสเร
อนาคตมฺหิ กาลมฺหิ ตํ เม อกฺขาหิ ปุจฺฉิโต ฯ
|๓๙๕.๙๕๑| สุโณหิ วจนํ มยฺหํ อิสิ ปณฺฑรสวฺหย
สกฺกจฺจํ อุปธาเรหิ อาจิกฺขิสฺสามฺยนาคตํ ฯ
|๓๙๕.๙๕๒| โกธนา อุปนาหี จ มกฺขี ถมฺภี สฐา พหู
อิสฺสุกี นานาวาทา จ ภวิสฺสนฺติ อนาคเต ฯ
|๓๙๕.๙๕๓| อญฺญาตมานิโน ธมฺเม คมฺภีเร ตีรโคจรา
ลหุกา อครู ธมฺเม อญฺญมญฺญมคารวา ฯ
|๓๙๕.๙๕๔| พหู อาทีนวา โลเก อุปฺปชฺชิสฺสนฺตฺยนาคเต
สุเทสิตํ อิมํ ธมฺมํ กิลิสิสฺสนฺติ ทุมฺมตี ฯ
|๓๙๕.๙๕๕| คุณหีนาปิ สงฺฆมฺหิ โวหรนฺตา วิสารทา
พลวนฺโต ภวิสฺสนฺติ มุขรา อสฺสุตาวิโน ฯ
|๓๙๕.๙๕๖| คุณวนฺโตปิ สงฺฆมฺหิ โวหรนฺตา ยถตฺถโต
ทุพฺพลา เต ภวิสฺสนฺติ หิริมนา อนตฺถิกา ฯ
|๓๙๕.๙๕๗| รชตํ ชาตรูปญฺจ เขตฺตํ วตฺถุํ อเชฬกํ
ทาสีทาสญฺจ ทุมฺเมธา สาทิยิสฺสนฺตฺยนาคเต ฯ
|๓๙๕.๙๕๘| อุชฺฌานสญฺญิโน พาลา สีเลสุ อสมาหิตา
อุนฺนฬา วิจริสฺสนฺติ กลหาภิรตา มคา
|๓๙๕.๙๕๙| อุทฺธตา จ ภวิสฺสนฺติ นีลจีวรปารุตา
กุหา ถทฺธา ลปา สิงฺคี จริสฺสนฺตฺยริยา วิย ฯ
|๓๙๕.๙๖๐| เตลสเณฺหหิ เกเสหิ จปลา อญฺชนกฺขิกา
รถิยาย คมิสฺสนฺติ ทนฺตวณฺณกปารุตา ๑- ฯ
|๓๙๕.๙๖๑| อเชคุจฺฉํ วิมุตฺเตหิ สุรตฺตํ อรหทฺธชํ
ชิคุจฺฉิสฺสนฺติ กาสาวํ โอทาเตสุ สมุจฺฉิตา ฯ
|๓๙๕.๙๖๒| ลาภกามา ภวิสฺสนฺติ กุสีตา หีนวีริยา ฯ
กิจฺฉนฺตา วนปตฺถานิ คามนฺเตสุ วสิสฺสเร ฯ
|๓๙๕.๙๖๓| เย เย ลาภํ ลภิสฺสนฺติ มิจฺฉาชีวรตา สทา
เต เต ว อนุสิกฺขนฺตา คมิสฺสนฺติ ๒- อสญฺญตา ฯ
|๓๙๕.๙๖๔| เย เย อลาภิโน ลาภํ น เต ปุชฺชา ภวิสฺสเร
สุเปสเลปิ เต ธีเร เสวิสฺสนฺติ น เต ตทา ฯ
|๓๙๕.๙๖๕| มิลกฺขุรชนํ รตฺตํ ครหนฺตา สกํ ธชํ
ติตฺถิยานํ ธชํ เกจิ ธาเรสฺสนฺตฺยวทาตกํ ๓- ฯ
|๓๙๕.๙๖๖| อคารโว จ กาสาเว ตทา เตสํ ภวิสฺสติ
ปฏิสงฺขา จ กาสาเว ภิกฺขูนํ น ภวิสฺสติ ฯ
|๓๙๕.๙๖๗| อภิภูตสฺส ทุกฺเขน สลฺลวิทฺธสฺส รุปฺปโต
ปฏิสงฺขา มหาโฆรา นาคสฺสาสิ อจินฺติยา ฯ
|๓๙๕.๙๖๘| ฉทฺทนฺโต หิ ตทา ทิสฺวา สุรตฺตํ อรหทฺธชํ
ตาวเทว ภณี คาถา คโช อตฺโถปสญฺหิตา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. ทนฺตวณฺณิกปารุตา ฯ ๒ ยุ. ภชิสฺสนฺติ อสํยตา ฯ ๓ โป. ม.
@ธาริสฺสนฺตฺยวทาตกํ ฯ
|๓๙๕.๙๖๙| อนิกฺกสาโว กาสาวํ โย วตฺถํ ปริทเหสฺสติ ๑-
อเปโต ทมสจฺเจน น โส กาสาวมรหติ ฯ
|๓๙๕.๙๗๐| โย จ วนฺตกสาวสฺส สีเลสุ สุสมาหิโต
อุเปโต ทมสจฺเจน ส เว กาสาวมรหติ ฯ
|๓๙๕.๙๗๑| วิปนฺนสีโล ทุมฺเมโธ ปากโฏ กามการิโย
วิพฺภนฺตจิตฺโต นิสฺสุกฺโก น โส กาสาวมรหติ ฯ
|๓๙๕.๙๗๒| โย จ สีเลน สมฺปนฺโน วีตราโค สมาหิโต
โอทาตมนสงฺกปฺโป ส เว กาสาวมรหติ ฯ
|๓๙๕.๙๗๓| อุทฺธโต อุนฺนโฬ พาโล สีลํ ยสฺส น วิชฺชติ
โอทาตกํ อรหติ กาสาวํ กึ กริสฺสติ ฯ
|๓๙๕.๙๗๔| ภิกฺขู จ ภิกฺขุนิโย จ ทุฏฺฐจิตฺตา อนาทรา
ตาทีนํ เมตฺตจิตฺตานํ นิคฺคณฺหิสฺสนฺตฺยนาคเต ฯ
|๓๙๕.๙๗๕| สิกฺขาเปนฺตาปิ เถเรหิ พาลา จีวรธารณํ
น สุณิสฺสนฺติ ทุมฺเมธา ปากฏา กามการิยา ฯ
|๓๙๕.๙๗๖| เต ตถา สิกฺขิตา พาลา อญฺญมญฺญํ อคารวา
นาทิยิสฺสนฺตุปชฺฌาเย ขลุงฺโก วิย สารถึ ฯ
|๓๙๕.๙๗๗| เอวํ อนาคตทฺธานํ ปฏิปตฺติ ภวิสฺสติ
ภิกฺขูนํ ภิกฺขุนีนญฺจ ปตฺเต กาลมฺหิ ปจฺฉิเม ฯ
|๓๙๕.๙๗๘| ปุรา อาคจฺฉเต เอตํ อนาคตํ มหพฺภยํ
สุพฺพจา โหถ สขิลา อญฺญมญฺญํ สคารวา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ยุ. ปริทหิสฺสติ ฯ ม. ปริธสฺสติ ฯ
|๓๙๕.๙๗๙| เมตฺตจิตฺตา การุณิกา โหถ สีเลสุ สํวุตา
อารทฺธวิริยา ปหิตตฺตา นิจฺจํ ทฬฺหปรกฺกมา ฯ
|๓๙๕.๙๘๐| ปมาทํ ภยโต ทิสฺวา อปฺปมาทญฺจ เขมโต
ภาเวถฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ ผุสนฺติ อมตํปทนฺติ ฯ
ปุสฺสเถโร ๑- ฯ
[๓๙๖] |๓๙๖.๙๘๑| ๒ ยถาจารี ยถาสโต สติมา
ยถา สงฺกปฺปจริยาย อปฺปมตฺโต
อชฺฌตฺตรโต สุสมาหิตตฺโต
เอโก สนฺตุสิโต ตมาหุ ภิกฺขุํ ฯ
|๓๙๖.๙๘๒| อลฺลํ สุกฺขํ ว ๒- ภุญฺชนฺโต น พาฬฺหํ สุหิโต สิยา
อูนูทโร มิตาหาโร สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเช ฯ
|๓๙๖.๙๘๓| จตฺตาโร ปญฺจ อาโลเป อภุตฺวา อุทกํ ปิเว
อลํ ผาสุวิหาราย ปหิตตฺตสฺส ภิกฺขุโน ฯ
|๓๙๖.๙๘๔| กปฺปิยตญฺจ อาเทติ ๓- จีวรํ อิทมตฺถิกํ
อลํ ผาสุวิหาราย ปหิตตฺตสฺส ภิกฺขุโน ฯ
|๓๙๖.๙๘๕| ปลฺลงฺเกน นิสินฺนสฺส ชณฺณุเก นาภิวสฺสติ
อลํ ผาสุวิหาราย ปหิตตฺตสฺส ภิกฺขุโน ฯ
|๓๙๖.๙๘๖| โย สุขํ ทุกฺขโต อทฺทกฺขิ ๔- ทุกฺขํ อทฺทกฺขิ สลฺลโต
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. ผุสฺสเถโร ฯ ๒ ยุ. จ ฯ ๓ โป. -ฉาเทติ ฯ ม. กปฺปิยํ ตญฺเจ ฉาเทติ ฯ
@๔ ยุ. อทฺท ฯ
อุภยนฺตเรน นาโหสิ เกน โลกสฺมิ กึ สิยา ฯ
|๓๙๖.๙๘๗| มา เม กทาจิ ปาปิจฺโฉ กุสีโต หีนวีริโย
อปฺปสฺสุโต อนาทโร เกน โลกสฺมิ กึ สิยา ฯ
|๓๙๖.๙๘๘| พหุสฺสุโต จ เมธาวี สีเลสุ สุสมาหิโต
เจโตสมถมนุยุตฺโต อปิ มุทฺธนิ ติฏฺฐตุ ฯ
|๓๙๖.๙๘๙| โย ปปญฺจมนุยุตฺโต ปปญฺจาภิรโต มโน ๑-
วิราธยี โส นิพฺพานํ โยคกฺเขมํ อนุตฺตรํ ฯ
|๓๙๖.๙๙๐| โย จ ปปญฺจํ หิตฺวาน นิปฺปปญฺจปเถ รโต
อาราธยี โส นิพฺพานํ โยคกฺเขมํ อนุตฺตรํ ฯ
|๓๙๖.๙๙๑| คาเม วา ยทิ วารญฺเญ นินฺเน วา ยทิ วา ถเล
ยตฺถ อรหนฺโต วิหรนฺติ ตํ ภูมิรามเณยฺยกํ ฯ
|๓๙๖.๙๙๒| รมณียานิ อรญฺญานิ ยตฺถ น รมตี ชโน
วีตราคา รมิสฺสนฺติ น เต กามคเวสิโน ฯ
|๓๙๖.๙๙๓| นิธีนํว ปวตฺตารํ ยํ ปสฺเส วชฺชทสฺสินํ
นิคฺคยฺหวาทึ เมธาวึ ตาทิสํ ปณฺฑิตํ ภเช ฯ
ตาทิสํ ภชมานสฺส เสยฺโย โหติ น ปาปิโย ฯ
|๓๙๖.๙๙๔| โอวเทยฺยานุสาเสยฺย อสพฺภา จ นิวารเย
สตํ หิ โส ปิโย โหติ อสตํ โหติ อปฺปิโย ฯ
|๓๙๖.๙๙๕| อญฺญสฺส ภควา พุทฺโธ ธมฺมํ เทเสสิ จกฺขุมา
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. มโค ฯ
ธมฺเม เทสิยมานมฺหิ โสตโมเธสิมตฺถิโก ฯ
ตํ เม อโมฆํ สวนํ วิมุตฺโตมฺหิ อนาสโว
|๓๙๖.๙๙๖| เนว ปุพฺเพนิวาสาย นปิ ทิพฺพสฺส จกฺขุโน ฯ
เจโตปริยายอิทฺธิยา จุติยา อุปปตฺติยา
โสตธาตุวิสุทฺธิยา ปณิธี เม น วิชฺชติ ฯ
|๓๙๖.๙๙๗| รุกฺขมูลํ ว นิสฺสาย มุณฺโฑ สงฺฆาฏิปารุโต
ปญฺญาย อุตฺตโม เถโร อุปติสฺโสว ฌายติ ฯ
|๓๙๖.๙๙๘| อวิตกฺกํ สมาปนฺโน สมฺมาสมฺพุทฺธสาวโก
อริเยน ตุณฺหีภาเวน อุเปโต โหติ ตาวเท ฯ
|๓๙๖.๙๙๙| ยถาปิ ปพฺพโต เสโล อจโล สุปติฏฺฐิโต
เอวํ โมหกฺขยา ภิกฺขุ ปพฺพโตว น เวธติ ฯ
|๓๙๖.๑๐๐๐| อนงฺคณสฺส โปสสฺส นิจฺจํ สุจิคเวสิโน
วาลคฺคมตฺตํ ปาปสฺส อพฺภมุตฺตํว ขายติ ฯ
|๓๙๖.๑๐๐๑| นาภินนฺทามิ มรณํ นาภินนฺทามิ ชีวิตํ
นิกฺขิปิสฺสํ อิมํ กายํ สมฺปชาโน ปติสฺสโต ฯ
|๓๙๖.๑๐๐๒| นาภินนฺทามิ มรณํ ฯเปฯ นิพฺพิสํ ภตโก ยถา ฯ
|๓๙๖.๑๐๐๓| อุภเยนมิทํ มรณเมว นามรณํ ปจฺฉา วา ปุเร วา
ปฏิปชฺชถ มา วินสฺสถ ขโณ โว มา อุปจฺจคา ฯ
|๓๙๖.๑๐๐๔| นครํ ยถา ปจฺจนฺตํ คุตฺตํ สนฺตรพาหิรํ
เอวํ โคเปถ อตฺตานํ ขโณ โว มา อุปจฺจคา
ขณาตีตา หิ โสจนฺติ นิรยมฺหิ สมปฺปิตา ฯ
|๓๙๖.๑๐๐๕| อุปสนฺโต อุปรโต มนฺตภาณี อนุทฺธโต
ธุนาติ ปาปเก ธมฺเม ทุมปตฺตํว มาลุโต ฯ
|๓๙๖.๑๐๐๖| อุปสนฺโต อุปรโต มนฺตภาณี อนุทฺธโต
อพฺพหิ ๑- ปาปเก ธมฺเม ทุมปตฺตํว มาลุโต ฯ
|๓๙๖.๑๐๐๗| อุปสนฺโต อนายาโส วิปฺปสนฺนมนาวิโล ๒-
กลฺยาณสีโล เมธาวี ทุกฺขสฺสนฺตกโร สิยา ฯ
|๓๙๖.๑๐๐๘| น วิสฺสเส เอกติเยสุ เอวํ
อคาริสุ ปพฺพชิเตสุ จาปิ
สาธูปิ หุตฺวาน อสาธุ โหนฺติ
อสาธุ หุตฺวา ปุน สาธุ โหนฺติ ฯ
|๓๙๖.๑๐๐๙| กามจฺฉนฺโท จ พฺยาปาโท ถีนมิทฺธญฺจ ภิกฺขุโน
อุทฺธจฺจํ วิจิกิจฺฉา จ ปญฺจ เต จิตฺตเกลิสา ฯ
|๓๙๖.๑๐๑๐| ยสฺส สกฺกริยมานสฺส อสกฺกาเรน จูภยํ
สมาธิ น วิกมฺปติ อปฺปมาทวิหาริโน ฯ
|๓๙๖.๑๐๑๑| ตํ ฌายินํ สาตติกํ สุขุมทิฏฺฐิวิปสฺสกํ
อุปาทานกฺขยารามํ อาหุ สปฺปุริโส อิติ ฯ
|๓๙๖.๑๐๑๒| มหาสมุทฺโท ปฐวี ปพฺพโต อนิโลปิ จ
อุปมาย น ยุญฺชนฺติ ๓- สตฺถุ วรวิมุตฺติยา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อปฺปาสิ ฯ ๒ ม. วิปฺปสนฺโน อนาวิโล ฯ ๓ ม. ยุ. ยุชฺชนฺติ ฯ
|๓๙๖.๑๐๑๓| จกฺกานุวตฺตโก เถโร มหาญาณี สมาหิโต
ปถวาปคฺคิ สมาโน น รชฺชติ น ทุสฺสติ ฯ
|๓๙๖.๑๐๑๔| ปญฺญาปารมิตํ ปตฺโต มหาพุทฺธิ มหามุนิ ๑-
อชโฬ ชฬสมาโน สทา จรติ นิพฺพุโต ฯ
|๓๙๖.๑๐๑๕| ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา ฯเปฯ ภวเนตฺติ สมูหตา ฯ
|๓๙๖.๑๐๑๖| สมฺปาเทถปฺปมาเทน เอสา เม อนุสาสนี
หนฺทาหํ ปรินิพฺพิสฺสํ วิปฺปมุตฺโตมฺหิ สพฺพธีติ ฯ
สารีปุตฺโต เถโร ฯ
[๓๙๗] |๓๙๗.๑๐๑๗| ๓ ปิสุเณน จ โกธเนน มจฺฉรินา จ วิภูตินนฺทินา
สขิตํ น กเรยฺย ปณฺฑิโต ปาโป กาปุริเสน สงฺคโม ฯ
|๓๙๗.๑๐๑๘| สทฺเธน จ เปสเลน จ ปญฺญวตา พหุสฺสุเตน จ
สขิตํ หิ กเรยฺย ปณฺฑิโต ภทฺโท สปฺปุริเสหิ สงฺคโม ฯ
|๓๙๗.๑๐๑๙| ปสฺส จิตฺตกตํ พิมฺพํ อรุกายํ สมุสฺสิตํ
อาตุรํ พหุสงฺกปฺปํ ยสฺส นตฺถิ ธุวํ ฐิติ ฯ
|๓๙๗.๑๐๒๐| พหุสฺสุโต จิตฺตกถี พุทฺธสฺส ปริจารโก
ปนฺนภาโร วิสญฺญุตฺโต เสยฺยํ กปฺเปติ โคตโม ฯ
|๓๙๗.๑๐๒๑| ขีณาสโว วิสญฺญุตฺโต สงฺคาตีโต สุนิพฺพุโต
ธาเรติ อนฺติมํ เทหํ ชาติมรณปารคู ฯ
|๓๙๗.๑๐๒๒| ยสฺมึ ปติฏฺฐิตา ธมฺมา พุทฺธสฺสาทิจฺจพนฺธุโน
นิพฺพานคมเน มคฺเค โสยํ ติฏฺฐติ โคตโม ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. มหามติ ฯ
|๓๙๗.๑๐๒๓| ทฺวาสีติ พุทฺธโต คณฺหิ ๑- เทฺวสหสฺสานิ ภิกฺขุโต
จตุราสีติสหสฺสานิ เย เม ธมฺมา ปวตฺติโน ฯ
|๓๙๗.๑๐๒๔| อปฺปสฺสุโตยํ ๒- ปุริโส พลิวทฺโทว ชีรติ
มํสานิ ตสฺส วฑฺฒนฺติ ปญฺญา ตสฺส น วฑฺฒติ ฯ
|๓๙๗.๑๐๒๕| พหุสฺสุโต อปฺปสุตํ โย สุเตนาติมญฺญติ
อนฺโธ ปทีปธาโรว ตเถว ปฏิภาติ มํ ฯ
|๓๙๗.๑๐๒๖| พหุสฺสุตํ อุปาเสยฺย สุตญฺจ น วินาสเย
ตํ มูลํ พฺรหฺมจริยสฺส ตสฺมา ธมฺมธโร สิยา ฯ
|๓๙๗.๑๐๒๗| ปุพฺพาปรญฺญู อตฺถญฺญู นิรุตฺติปทโกวิโท
สุคฺคหีตญฺจ คณฺหาติ อตฺถญฺโจปปริกฺขติ ฯ
|๓๙๗.๑๐๒๘| ขนฺตฺยา ฉนฺทิกโต โหติ อุสฺสหิตฺวา ตุเลติ ตํ
สมเย โส ปทหติ อชฺฌตฺตํ สุสมาหิโต ฯ
|๓๙๗.๑๐๒๙| พหุสฺสุตํ ธมฺมธรํ สปฺปญฺญํ พุทฺธสาวกํ
ธมฺมวิญฺญาณมากงฺขํ ตํ ภเชถ ตถาวิธํ ฯ
|๓๙๗.๑๐๓๐| พหุสฺสุโต ธมฺมธโร โกสารกฺโข มเหสิโน
จกฺขุ สพฺพสฺส โลกสฺส ปูชเนยฺโย พหุสฺสุโต ฯ
|๓๙๗.๑๐๓๑| ธมฺมาราโม ธมฺมรโต ธมฺมํ อนุวิจินฺตยํ
ธมฺมํ อนุสฺสรํ ภิกฺขุ สทฺธมฺมา น ปริหายติ ฯ
|๓๙๗.๑๐๓๒| กายมจฺเฉรครุโน หิยฺยมาเน อนุฏฺฐเห
สรีรสุขคิทฺธสฺส กุโต สมณผาสุตา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ คณฺหินฺติปิ ทิสฺสติ ฯ ๒ โป. ม. อปฺปสฺสุตายํ ปุริโส ฯ
|๓๙๗.๑๐๓๓| น ปกฺขนฺติ ทิสา สพฺพา ธมฺมา น ปฏิภนฺติ มํ ฯ
คเต กลฺยาณมิตฺตมฺหิ อนฺธการํว ขายติ ฯ
|๓๙๗.๑๐๓๔| อพฺภตีตสหายสฺส อตีตคตสตฺถุโน
นตฺถิ เอตาทิสํ มิตฺตํ ยถา กายคตา สติ ฯ
|๓๙๗.๑๐๓๕| เย ปุราณา อตีตา เต นเวหิ น สเมติ เม
สฺวชฺช เอโกว ฌายามิ วสฺสุเปโตว ปกฺขิมา ฯ
|๓๙๗.๑๐๓๖| ทสฺสนาย อติกฺกนฺเต นานาเวรชฺชเก พหู
มา วารยิตฺถ โสตาโร ปสฺสนฺตุ สมโย มมํ ฯ
|๓๙๗.๑๐๓๗| ทสฺสนาย อติกฺกนฺเต นานาเวรชฺชเก ปุถู ๒-
กโรติ สตฺถา โอกาสํ น นิวาเรติ จกฺขุมา ฯ
|๓๙๗.๑๐๓๘| ปณฺณวีสติ วสฺสานิ เสขภูตสฺส เม สโต
น กามสญฺญา อุปฺปชฺชิ ปสฺส ธมฺมสุธมฺมตํ ฯ
|๓๙๗.๑๐๓๙| ปณฺณวีสติ วสฺสานิ เสขภูตสฺส เม สโต
น โทสสญฺญา อุปฺปชฺชิ ปสฺส ธมฺมสุธมฺมตํ ฯ
|๓๙๗.๑๐๔๐| ปณฺณวีสติ วสฺสานิ ภควนฺตํ อุปฏฺฐหึ
เมตฺเตน กายกมฺเมน ฉายาว อนุปายินี ฯ
|๓๙๗.๑๐๔๑| ปณฺณวีสติ วสฺสานิ ภควนฺตํ อุปฏฺฐหึ
เมตฺเตน วจีกมฺเมน ฉายาว อนุปายินี ฯ
|๓๙๗.๑๐๔๒| ปณฺณวีสติ วสฺสานิ ภควนฺตํ อุปฏฺฐหึ
เมตฺเตน มโนกมฺเมน ฉายาว อนุปายินี ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. ปุถุ ฯ
|๓๙๗.๑๐๔๓| พุทฺธสฺส จงฺกมนฺตสฺส ปิฏฺฐิโต อนุจงฺกมึ
ธมฺเม เทสิยมานมฺหิ ญาณํ เม อุทปชฺชถ ฯ
|๓๙๗.๑๐๔๔| อหํ สกรณีโยมฺหิ เสโข อปฺปตฺตมานโส
สตฺถุ จ ปรินิพฺพานํ โย อมฺหํ อนุกมฺปโก ฯ
|๓๙๗.๑๐๔๕| ตทาสิ ยํ ภึสนกํ ตทาสิ โลมหํสนํ
สพฺพาการวรูเปเต สมฺพุทฺเธ ปรินิพฺพุเต ฯ
|๓๙๗.๑๐๔๖| พหุสฺสุโต ธมฺมธโร โกสารกฺโข มเหสิโน
จกฺขุ สพฺพสฺส โลกสฺส อานนฺโท ปรินิพฺพุโต ฯ
|๓๙๗.๑๐๔๗| พหุสฺสุโต ธมฺมธโร โกสารกฺโข มเหสิโน
จกฺขุ สพฺพสฺส โลกสฺส อนฺธกาเร ตโมนุโท ฯ
|๓๙๗.๑๐๔๘| คติมนฺโต สตีมนฺโต ธิติมนฺโต จ โย อิสิ
สทฺธมฺมาธารโก เถโร อานนฺโท รตนากโร ฯ
ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา ฯเปฯ ภวเนตฺติ สมูหตาติ ฯ
อานนฺโท เถโร ฯ
อุทฺทานํ
ปุสฺโส อุปติสฺโส อานนฺโท ตโยติเม ปกิตฺติตา
คาถาโย ตตฺถ สงฺขาตา สตํ ปญฺจ จ อุตฺตรีติ ฯ
ตึสนิปาโต นิฏฺฐิโต ฯ
---------------
เถรคาถาย จตฺตาฬีสนิปาโต
[๓๙๘] |๓๙๘.๑๐๔๙| ๑ น คเณน ปุรกฺขโต จเร วิมโน โหติ สมาธิ ทุลฺลโภ
นานาชนสงฺคโห ทุกฺโข อิติ ทิสฺวาน คณํ น โรจเย ฯ
|๓๙๘.๑๐๕๐| น กุลานิ อุปพฺพเช มุนิ วิมโน โหติ สมาธิ ทุลฺลโภ
โส อุสฺสุโก รสานุคิทฺโธ อตฺถํ ริญฺจติ โย สุขาธิวาโห ๑- ฯ
|๓๙๘.๑๐๕๑| ปงฺโกติ หิ นํ อเวทยุํ ยายํ วนฺทนปูชนา กุเลสุ
สุขุมํ สลฺลํ ทุรจฺจยํ ๒- สกฺกาโร กาปุริเสน ทุชฺชโห ฯ
|๓๙๘.๑๐๕๒| เสนาสนมฺหา โอรุยฺห นครํ ปิณฺฑาย ปาวิสึ ฯ
ภุญฺชนฺตํ ปุริสํ กุฏฺฐึ สกฺกจฺจนฺตํ อุปฏฺฐหึ ฯ
|๓๙๘.๑๐๕๓| โส เม ๓- ปกฺเกน หตฺเถน อาโลปํ อุปนามยิ
อาโลปํ ปกฺขิปนฺตสฺส องฺคุลี เจตฺถ ๔- ฉิชฺชติ ๕- ฯ
|๓๙๘.๑๐๕๔| กุฑฺฑมูลญฺจ นิสฺสาย อาโลปนฺตํ อภุญฺชิสํ
ภุญฺชมาเน จ ภุตฺเต วา เชคุจฺฉํ เม น วิชฺชติ ฯ
|๓๙๘.๑๐๕๕| อุตฺติฏฺฐปิณฺโฑ อาหาโร ปูติมุตฺตญฺจ โอสถํ ๖-
เสนาสนํ รุกฺขมูลํ ปํสุกูลญฺจ จีวรํ
ยสฺเสเต อภิสมฺภุตฺวา ส เว จาตุทฺทิโส นโร ฯ
|๓๙๘.๑๐๕๖| ยตฺถ เอเก วิหญฺญนฺติ อารุหนฺตา ๗- สิลุจฺจยํ
ตตฺถ ๘- พุทฺธสฺส ทายาโท สมฺปชาโน ปติสฺสโต
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. สุขาวโห ฯ ๒ ยุ. ทุรุพฺพหํ ฯ ๓ ยุ. ตํ ฯ ๔ ยุ. เปตฺถ ฯ
@๕ ยุ. ฉิชฺชถ ฯ ๖ ยุ. โอสธํ ฯ ๗ ยุ. อารุหนฺโต ฯ ๘ ยุ. ตสฺส ฯ
อิทฺธิพเลนุปตฺถทฺโธ กสฺสโป อภิรูหติ ฯ
|๓๙๘.๑๐๕๗| ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต เสลมารุยฺห กสฺสโป
ฌายติ อนุปาทาโน ปหีนภยเภรโว ฯ
|๓๙๘.๑๐๕๘| ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต เสลมารุยฺห กสฺสโป
ฌายติ อนุปาทาโน ฑยฺหมาเนสุ นิพฺพุโต ฯ
|๓๙๘.๑๐๕๙| ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต เสลมารุยฺห กสฺสโป
ฌายติ อนุปาทาโน กตกิจฺโจ อนาสโว ฯ
|๓๙๘.๑๐๖๐| กเรริมาลาวิตตา ภูมิภาคา มโนรมา
กุญฺชราภิรุทา รมฺมา เต เสลา รมยนฺติ มํ ฯ
|๓๙๘.๑๐๖๑| นีลพฺภวณฺณา รุจิรา วาริสีตา สุจินฺธรา
อินฺทโคปกสญฺฉนฺนา เต เสลา รมยนฺติ มํ ฯ
|๓๙๘.๑๐๖๒| นีลพฺภกูฏสทิสา กูฏาคารวรูปมา
วารณาภิรุทา รมฺมา เต เสลา รมยนฺติ มํ ฯ
|๓๙๘.๑๐๖๓| อภิวุฏฺฐา รมฺมตลา นคา อิสิภิ ๑- เสวิตา
อพฺภุนฺนทิตา สิขีภิ ๒- เต เสลา รมยนฺติ มํ ฯ
|๓๙๘.๑๐๖๔| อลํ ฌายิตุกามสฺส ปหิตตฺตสฺส เม สโต
อลํ เม อตฺถกามสฺส ปหิตตฺตสฺส ภิกฺขุโน
|๓๙๘.๑๐๖๕| อลํ เม ผาสุกามสฺส ปหิตตฺตสฺส สิกฺขโต ๓-
อลํ เม โยคกามสฺส ปหิตตฺตสฺส ตาทิโน ฯ
|๓๙๘.๗๘๖| อุมฺมาปุปฺเผน สมานา คคนาวพฺภฉาทิตา
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อิสีภิ ฯ ๒ ม. ยุ. สิขีหิ ฯ ๓ ม. ยุ. ภิกฺขโต ฯ
นานาทิชคณากิณฺณา เต เสลา รมยนฺติ มํ ฯ
|๓๙๘.๑๐๖๗| อนากิณฺณา คหฏฺเฐหิ มิคสงฺฆนิเสวิตา
นานาทิชคณากิณฺณา เต เสลา รมยนฺติ มํ ฯ
|๓๙๘.๑๐๖๘| อจฺโฉทิกา ปุถุสิลา โคนงฺคุลมิคายุตา
อมฺพุเสวาลสญฺฉนฺนา เต เสลา รมยนฺติ มํ ฯ
|๓๙๘.๑๐๖๙| น ปญฺจงฺคิเกน ตุริเยน รติ เม โหติ ตาทิสี
ยถา เอกคฺคจิตฺตสฺส สมฺมา ธมฺมํ วิปสฺสโต ฯ
|๓๙๘.๑๐๗๐| กมฺมํ พหุกํ น การเย ปริวชฺเชยฺย ชนํ น อุยฺยเม
โส อุสฺสุโก รสานุคิทฺโธ อตฺถํ ริญฺจติ โย สุขาธิวาโห ๑- ฯ
|๓๙๘.๑๐๗๑| กมฺมํ พหุกํ น การเย ปริวชฺเชยฺย อนตฺถเมตํ ๒-
กิจฺฉติ กาโย กิลมติ ทุกฺขิโต โส สมถํ น วินฺทติ ฯ
|๓๙๘.๑๐๗๒| โอฏฺฐปหตมตฺเตน อตฺตานํปิ น ปสฺสติ
ปตฺถทฺธติ ๓- จรติ อหํ เสยฺโยติ มญฺญติ ฯ
|๓๙๘.๑๐๗๓| อเสยฺโย เสยฺยสมานํ พาโล มญฺญติ อตฺตานํ
น ตํ วิญฺญู ปสํสนฺติ ปตฺถทฺธมนสํ นรํ ฯ
|๓๙๘.๑๐๗๔| โย จ เสยฺโยหมสฺมีติ นาหํ เสยฺโยติ วา ปุน ๔-
หีโนหํ สทิโส วาติ วิธาสุ น วิกมฺปติ ฯ
|๓๙๘.๑๐๗๕| ปญฺญวนฺตํ ตถาวาทึ สีเลสุ สุสมาหิตํ
เจโตสมถมนุยุตฺตํ ตํ เว ๕- วิญฺญู ปสํสเร ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สุขาวโห ฯ ๒ ม. ยุ. อนตฺถเนยฺยเมตํ ฯ ๓ ม. ยุ. ปตฺถทฺธคีโว ฯ
@๔ ม. ปน ฯ ๕ ม. ยุ. ตญฺเจ ฯ
|๓๙๘.๑๐๗๖| ยสฺส สพฺรหฺมจารีสุ คารโว นูปลพฺภติ
อารกา โหติ สทฺธมฺมา นภโส ปุถุวี ๑- ยถา ฯ
|๓๙๘.๑๐๗๗| เยสญฺจ หิริโอตฺตปฺปํ สทา สมฺมา อุปฏฺฐิตํ
วิรูฬฺหพฺรหฺมจริยา [๒]- เตสํ ขีณา ปุนพฺภวา ฯ
|๓๙๘.๑๐๗๘| อุทฺธโต จปโล ภิกฺขุ ปํสุกูเลน ปารุโต
กปิว สีหจมฺเมน น โส เตนุปโสภติ ฯ
|๓๙๘.๑๐๗๙| อนุทฺธโต อจปโล นิปโก สํวุตินฺทฺริโย
โสภติ ปํสุกูเลน สีโหว คิริคพฺภเร ฯ
|๓๙๘.๑๐๘๐| เอเต สมฺพหุลา เทวา อิทฺธิมนฺโต ยสสฺสิโน
ทส เทวสหสฺสานิ สพฺเพ เต พฺรหฺมกายิกา
|๓๙๘.๑๐๘๑| ธมฺมเสนาปตึ ธีรํ ๓- มหาฌายึ สมาหิตํ
สารีปุตฺตํ นมสฺสนฺตา ติฏฺฐนฺติ ๔- ปญฺชลีกตา
|๓๙๘.๑๐๘๒| นโม เต ปริสาชญฺญ นโม เต ปุริสุตฺตม
ยสฺส เต นาภิชานาม ยํปิ นิสฺสาย ฌายติ ฯ
|๓๙๘.๑๐๘๓| อจฺเฉรํ วต พุทฺธานํ คมฺภีโร โคจโร สโก
เย มยํ นาภิชานาม พาลเวธี ๕- สมาคตา ฯ
|๓๙๘.๑๐๘๔| ตํ ตถา เทวกาเยหิ ปูชิตํ ปูชนารหํ
สารีปุตฺตํ ตทา ทิสฺวา กปฺปินสฺส สิตํ อหู ๖- ฯ
|๓๙๘.๑๐๘๕| ยาวตา พุทฺธเขตฺตมฺหิ ฐปยิตฺวา มหามุนึ
ธุตคุเณ วิสิฏฺโฐหํ สทิโส เม น วิชฺชติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ปุถวี ฯ ๒ ม. เต ฯ ๓ ม. วีรํ ฯ ๔ ยุ. ติฏฺฐนฺตี ฯ ๕ ม. วาลเวธิ ฯ
@๖ ม. อหุ ฯ
|๓๙๘.๑๐๘๖| ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ
โอหิโต ครุโก ภาโร ภวเนตฺติ สมูหตา ๑- ฯ
|๓๙๘.๑๐๘๗| น จีวเร น สยเน โภชเน นุปลิปฺปติ
โคตโม อนปฺปเมยฺโย มุฬาลิปุปฺผํ ๒- วิมลํว
อมฺพุนา นิกฺขมฺมนินฺโน ติภวาภินิสฺสโฏ ฯ
|๓๙๘.๑๐๘๘| สติปฏฺฐานคีโว โส สทฺธาหตฺโถ มหามุนิ
ปญฺญาสีโส มหาญาณี สทา จรติ นิพฺพุโตติ ฯ
มหากสฺสโป เถโร ฯ
อุทฺทานํ
จตฺตาฬีสนิปาตมฺหิ มหากสฺสปสวฺหโย
เอโกว เถโร คาถาโย จตฺตาฬีส ทุเวปิ จาติ ฯ
จตฺตาฬีสนิปาโต สมตฺโต ฯ
---------------
เถรคาถาย ปญฺญาสนิปาโต
[๓๙๙] |๓๙๙.๑๐๘๙| ๑ กทา นุหํ ปพฺพตกนฺทราสุ
เอกากิโย อทฺทุติโย วิหสฺสํ
อนิจฺจโต สพฺพภวํ วิปสฺสํ
ตํ เม อิทนฺตํ นุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
|๓๙๙.๑๐๙๐| กทา นุหํ ภินฺนปฏนฺธโร มุนิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ ๒ ม. มุลาลปุปฺผํ ฯ
กาสาววตฺโถ อมโม นิราสโย ๑-
ราคญฺจ โทสญฺจ ตเถว โมหํ
หิตฺวา ๒- สุขี ปวนคโต วิหสฺสํ ฯ
|๓๙๙.๑๐๙๑| กทา อนิจฺจํ วธโรคนิทฺธํ ๓-
กายํ อิมํ มจฺจุราชสฺส ๔- ปทูตํ
วิปสฺสมาโน วีตภโย วิหสฺสํ
เอโก วเน ตํ นุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
|๓๙๙.๑๐๙๒| กทา นุหํ ภยชนนึ ทุกฺขาวหํ
ตณฺหาลตํ พหุวิธานุวตฺตนึ
ปญฺญามยํ ติขิณมสึ คเหตฺวา
เฉตฺวา วเส ตมฺปิ กทา ภวิสฺสติ ฯ
|๓๙๙.๑๐๙๓| กทา นุ ปญฺญามยมุคฺคเตชํ
สตฺถํ อิสีนํ อหมาทยิตฺวา ๕-
มารํ สเสนํ สหสา ภญฺชิสฺสํ
สีหาสเน ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
|๓๙๙.๑๐๙๔| กทา นุหํ สพฺภิ สมาคเมสุ
ทิฏฺโฐ ภเว ธมฺมครูหิ ตาทิหิ
ยถาวทสฺสีหิ ชิตินฺทฺริเยหิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. นิราโส ฯ ๒ ม. ยุ. หนฺตฺวา ฯ ๓ ยุ. วธโรคนีฬํ ฯ
@๔ ยุ. มจฺจุชรายุปทฺทุตํ ฯ ๕ ยุ. สหสาทิยิตฺวา ฯ
ปธานิโย ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
|๓๙๙.๑๐๙๕| กทา นุ มํ ตนฺทิขุทาปิปาสา
วาตาตปา กีฏสิรึสปา วา
นิพาธยิสฺสนฺติ ๑- น ตํ คิริพฺพเช
อตฺตตฺถิยํ ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
|๓๙๙.๑๐๙๖| กทา นุ โข ยํ วิทิตํ มเหสินา
จตฺตาริ สจฺจานิ สุทุทฺทสานิ
สมาหิตตฺโต สติมา อคจฺฉํ
ปญฺญาย ตํ ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
|๓๙๙.๑๐๙๗| กทา นุ รูเป อมิเต จ สทฺเท
คนฺเธ รเส ผุสิตพฺเพ จ ธมฺเม
อาทิตฺตโตหํ สมเถหิ ยุตฺโต
ปญฺญาย ทกฺขํ ตทิทํ กทา เม ฯ
|๓๙๙.๑๐๙๘| กทา นุหํ ทุพฺพจเนน วุตฺโต
ตโตนิมิตฺตํ วิมโน น เหสฺสํ
อโถ ปสฏฺโฐปิ ตโตนิมิตฺตํ
ตุฏฺโฐ น เหสฺสํ ตทิทํ กทา เม ฯ
|๓๙๙.๑๐๙๙| กทา นุ กฏฺเฐ จ ติเณ ลตา จ
ขนฺเธ อิเมหํ อมิเต จ ธมฺเม
อชฺฌติกาเนว จ พาหิรานิ จ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. น พาธยิสฺสนฺติ ฯ
สมํ ตุเลยฺยํ ตทิทํ กทา เม ฯ
|๓๙๙.๑๑๐๐| กทา นุ มํ ปาวุสกาลเมโฆ
นเวน โตเยน สจีวรํ วเน
อิสิปฺปยาตมฺหิ ปเถ วชนฺตํ
โอวสฺสเต ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
|๓๙๙.๑๑๐๑| กทา มยูรสฺส สิขณฺฑิโน วเน
ทิชสฺส สุตฺวา คิริคพฺภเร รุตํ
ปจฺจุฏฺฐหิตฺวา อมตสฺส ปตฺติยา
สญฺจินฺตเย ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
|๓๙๙.๑๑๐๒| กทา นุ คงฺคํ ยมุนํ สรสฺสตึ
ปาตาลขิตฺตํ วฬวามุขญฺจ
อสชฺชมาโน ปตเรยฺยมิทฺธิยา
วิภึสนํ ตํ นุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
|๓๙๙.๑๑๐๓| กทา นุ นาโคว สงฺคามจารี
ปทาลเย กามคุเณสุ ฉนฺทํ
นิพฺพชฺชยํ สพฺพสุภํ นิมิตฺตํ
ฌาเน ยุตฺโต ๑- ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
|๓๙๙.๑๑๐๔| กทา อิณฏฺโฏว ทลิทฺทโก นิธึ
อาราธยิตฺวา ธนิเกหิ ปีฬิโต
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ยุโต ฯ
ตุฏฺโฐ ภวิสฺสํ อธิคมฺม สาสนํ
มเหสิโน ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
|๓๙๙.๑๑๐๕| พหูนิ วสฺสานิ ตยามฺหิ ยาจิโต
อคารวาเสน อลํ นุ เต อิทํ
ตํ ทานิ มํ ปพฺพชิตํ สมานํ
กึการณํ ๑- จิตฺต ตุวํ น ยุญฺชสิ ฯ
|๓๙๙.๑๑๐๖| นนุ อหํ จิตฺต ตยามฺหิ ยาจิโต
คิริพฺพเช จิตฺรฉทา วิหงฺคมา
มหินฺทโฆสตฺถนิตาภิคชฺชิโน
เต ตํ รมิสฺสนฺติ วนมฺหิ ฌายินํ ฯ
|๓๙๙.๑๑๐๗| กุลมฺหิ มิตฺเต จ ปิเย จ ญาตเก
ขิฑฺฑารตึ กามคุณญฺจ โลเก
สพฺพํ ปหาย อิทมชฺฌุปาคโต
อโถปิ ตฺวํ จิตฺต น มยฺห ตุสฺสสิ ฯ
|๓๙๙.๑๑๐๘| มเมว เอตํ น หิตํ ปเรสํ
สนฺนาหกาเล ปริเทวิเตน กึ
สพฺพํ อิทํ จลํ อิติ เปกฺขมาโน
อภินิกฺขมึ อมตํ ปทํ ชิคีสํ ฯ
|๓๙๙.๑๑๐๙| สุวุตฺตวาที ๓- ทฺวิปทานมุตฺตโม
มหาภิสกฺโก นรทมฺมสารถิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. กึการณา ฯ ๒ ม. น หิ ตฺวํ ฯ ๓ ม. สุยุตฺตวาที ฯ
จิตฺตํ จลํ มกฺกฏสนฺนิภํ อิติ
อวีตราเคน สุทุนฺนิวาริยํ ฯ
|๓๙๙.๑๑๑๐| กามาหิ จิตฺรา มธุรา มโนรมา
อวิทฺทสู ยตฺถ สิตา ปุถุชฺชนา
เต ทุกฺขมิจฺฉนฺติ ปุนพฺภเวสิโน
จิตฺเตน นีตา นิรเย นิรงฺกตา ๑- ฯ
|๓๙๙.๑๑๑๑| มยูรโกญฺจาภิรุทมฺหิ กานเน
ทีปีหิ พฺยคฺเฆหิ ปุรกฺขโต วสํ
กาเย อเปกฺขํ ชห มา ปธารย ๒-
อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
|๓๙๙.๑๑๑๒| ภาเวหิ ฌานานิ จ อินฺทฺริยานิ จ
พลานิ โพชฺฌงฺคสมาธิภาวนา
ติสฺโส จ วิชฺชา ผุส พุทฺธสาสเน
อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
|๓๙๙.๑๑๑๓| ภาเวหิ มคฺคํ อมตสฺส ปตฺติยา
นิยฺยานิกํ สพฺพทุกฺขกฺขโยคธํ
อฏฺฐงฺคิกํ สพฺพกิเลสโสธนํ
อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
|๓๙๙.๑๑๑๔| ทุกฺขนฺติ ขนฺเธ ปฏิปสฺส โยนิโส
@เชิงอรรถ: ๑ ม. นิรากตา ฯ ๒ ม. วิราธย ฯ
ยโต จ ทุกฺขํ สมุเทติ ตํ ชห
อิเธว ทุกฺขสฺส กโรหิ อนฺตํ
อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
|๓๙๙.๑๑๑๕| อนิจฺจํ ทุกฺขนฺติ วิปสฺส โยนิโส
สุญฺญํ อนตฺตาติ อฆํ วธนฺติ จ
มโนวิจาเร อุปรุนฺธ เจตโส
อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
|๓๙๙.๑๑๑๖| มุณฺโฑ วิรูโป อภิสาปมาคโต
กปาลหตฺโถว กุเลสุ ภิกฺขสฺสุ ๑-
ยุญฺชสฺสุ สตฺถุ วจเน มเหสิโน
อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
|๓๙๙.๑๑๑๗| สุสํวุตตฺโต วิสิขนฺตรํ ๒- จรํ
กุเลสุ กาเมสุ อสงฺคมานโส
จนฺโท ยถา โทสินปุณฺณมาสิยา
อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
|๓๙๙.๑๑๑๘| อารญฺญิโก โหติ จ ปิณฺฑปาติโก
โสสานิโก โหติ จ ปํสุกูลิโก
เนสชฺชิโก โหติ สทา ธุเต รโต
อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ภิกฺขสุ ฯ ๒ ม. วิสิขนฺตเร ฯ
|๓๙๙.๑๑๑๙| โรเปตฺวา รุกฺขานิ ยถา ผเลสี
มูเล ตรุํ เฉตฺตุ ตเมว อิจฺฉสิ
ตถูปมํ จิตฺต ๑- อิทํ กโรสิ
ยมฺมํ อนิจฺจมฺหิ จเล นิยุญฺชสิ ฯ
|๓๙๙.๑๑๒๐| อรูป ทูรงฺคม เอกจาริ
น เต กริสฺสํ วจนํ อิทานิหํ
ทุกฺขา หิ กามา กฏุกา มหพฺภยา
นิพฺพานเมวาภิมโน จริสฺสํ ฯ
|๓๙๙.๑๑๒๑| นาหํ อลกฺขฺยา อหิรีกตาย วา
น จิตฺตเหตู น จ ทูรกนฺตนา
อาชีวเหตู จ อหํ น นิกฺขมึ
กโต จ เต จิตฺต ปฏิสฺสโว มยา ฯ
|๓๙๙.๑๑๒๒| อปฺปิจฺฉตา สปฺปุริเสหิ วณฺณิตา
มกฺขปฺปหานํ วูปสโม ทุกฺขสฺส
อิติสฺสุ มํ จิตฺต ตทา นิยุญฺชสิ
อิทานิ ตฺวํ คจฺฉสิ ปุพฺพจิณฺณํ ฯ
|๓๙๙.๑๑๒๓| ตณฺหํ ๒- วิรชฺชญฺจ ปิยาปิยญฺจ
สุภานิ รูปานิ สุขา จ เวทนา
มโนปิยา ๓- กามคุณา จ วนฺตา
วนฺเต อหํ อาวสิตุํ ๔- น อุสฺสเห ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. จิตฺตมิทํ ฯ ๒ ม. ตณฺหา อวิชฺชา ฯ ๓ ม. ยุ. มนาปิยา ฯ ๔ ยุ. อาคมิตุํ ฯ
|๓๙๙.๑๑๒๔| สพฺพตฺถ เต จิตฺต วโจ กตํ มยา
พหูสุ ชาติสุ น เมสิ โกปิโต
อชฺฌตฺตสมฺภโว กตญฺญุตาย เต
ทุกฺเข จิรํ สํสริตํ ตยา กเต ฯ
|๓๙๙.๑๑๒๕| ตฺวญฺเญว โน จิตฺต กโรสิ พฺราหฺมโณ
ตฺวํ ขตฺติโย ราชาทิสี กโรสิ
เวสฺสา จ สุทฺทา จ ภวาม เอกทา
เทวตฺตนํ วาปิ ตเวว วาหสา ฯ
|๓๙๙.๑๑๒๖| ตเวว เหตู อสุรา ภวามเส
ตฺวํมูลกํ เนรยิกา ภวามเส
อโถ ติรจฺฉานคตาปิ เอกทา
เปตตฺตนํ วาปิ ตเวว วาหสา ฯ
|๓๙๙.๑๑๒๗| น ๑- นูน ทุพฺภิสฺสสิ มํ ปุนปฺปุนํ
มุหุํ มุหุํ วารณิกํว ทุสฺสหํ ๒-
อุมฺมตฺตเกเนว มยา ปโลภสิ
กิญฺจาปิ เต จิตฺต วิราธิตํ มยา ฯ
|๓๙๙.๑๑๒๘| อิทํ ปุเร จิตฺตมจาริ จาริกํ
เยนิจฺฉกํ ยตฺถกามํ ยถาสุขํ
ตทชฺชหํ นิคฺคหิสฺสามิ โยนิโส
@เชิงอรรถ: ๑ ม. นนุ ฯ นสทฺโท นตฺถิ ฯ ๒ ม. ทสฺสยํ ฯ ยุ. ทสฺสหํ ฯ
หตฺถึ ปภินฺนํ วิย องฺกุสคฺคโห ฯ
|๓๙๙.๑๑๒๙| สตฺถา จ เม โลกมิมํ อธิฏฺฐหิ
อนิจฺจโต อทฺธุวโต อสารโต
ปกฺขนฺท มํ จิตฺต ชินสฺส สาสเน
ตาเรหิ โอฆา มหตา สุทุตฺตรา ฯ
|๓๙๙.๑๑๓๐| น เต อิทํ จิตฺต ยถาปุราณกํ
นาหํ อลํ ตุยฺห วเส นิวตฺติตุํ
มเหสิโน ปพฺพชิโตมฺหิ สาสเน
น มาทิสา โหนฺติ วินาสธาริโน ฯ
|๓๙๙.๑๑๓๑| นคา สมุทฺทา สริตา วสุนฺธรา
ทิสา จตสฺโส วิทิสา อโธทิสา
สพฺเพ อนิจฺจา ติภวา อุปทฺทุตา
กุหึ คโต จิตฺต สุขํ รมิสฺสสิ ฯ
|๓๙๙.๑๑๓๒| ธี ธี ปรํ ๑- กึ มม จิตฺต กาหสิ
น เต อลํ จิตฺต วสานุวตฺตโก
น ชาตุ ภสฺตํ อุภโตมุขํ ฉุเป
ธิรตฺถุ ปูรํ นวโสตสนฺทนึ ฯ
|๓๙๙.๑๑๓๓| วราหเอเณยฺยวิคาฬฺหเสวิเต
ปพฺภารกูเฏ ปกเฏว ๒- สุนฺทเร
นวมฺพุนา ปาวุสสิตฺตกานเน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ธิติปฺปรํ ฯ ๒ ม. ปพฺภารกุฏฺเฏ ปกเตว ฯ
ตหึ คุหาเคหคโต รมิสฺสสิ ฯ
|๓๙๙.๑๑๓๔| สุนีลคีวา สุสิขา สุเปขุณา
สุจิตฺตปตฺตจฺฉทนา วิหงฺคมา
สุมญฺชุโฆสตฺถนิตาภิคชฺชิโน
เต ตํ รมิสฺสนฺติ วนมฺหิ ฌายินํ ฯ
|๓๙๙.๑๑๓๕| วุฏฺฐมฺหิ เทเว จตุรงฺคุเล ติเณ
สมฺปุปฺผิเต เมฆนิภมฺหิ กานเน
นคนฺตเร วิฏปิสโม สยิสฺสํ
ตํ เม มุทุ โหหิติ ตูลสนฺนิภํ ฯ
|๓๙๙.๑๑๓๖| ตถา ตุ กริสฺสามิ ๑- ยถาปิ อิสฺสโร
ยํ ลพฺภติ เตนปิ โหตุ เม อลํ
ตํ ตํ ๒- กริสฺสามิ ๑- ยถา อตนฺทิโต
พิฬารภสฺตํว ยถา สุมทฺทิตํ ฯ
|๓๙๙.๑๑๓๗| ตถา ตุ กริสฺสามิ ๑- ยถาปิ อิสฺสโร
ยํ ลพฺภติ เตนปิ โหติ เม อลํ
วิริเยน ตํ มยฺห วสานยิสฺสํ
คชํว มตฺตํ กุสลงฺกุสคฺคโห ฯ
|๓๙๙.๑๑๓๘| ตยา สุทนฺเตน อวตฺถิเตน ๓- หิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. กสฺสามิ ฯ ๒ ม. น ตาหํ ฯ ๓ ยุ. อวฏฺฐิเตน ฯ
หเยน โยคฺคาจริโยว อุชฺชุนา
ปโหมิ มคฺคํ ปฏิปชฺชิตุํ สิวํ
จิตฺตานุรกฺขีหิ สทา นิเสวิตํ ฯ
|๓๙๙.๑๑๓๙| อารมฺมเณ ตํ พลสา นิพนฺธิสํ
นาคํว ถมฺภมฺหิ ทฬฺหาย รชฺชุยา
ตมฺเม สุคุตฺตํ สติยา สุภาวิตํ
อนิสฺสิตํ สพฺพภเวสุ เหหิสิ ฯ
|๓๙๙.๑๑๔๐| ปญฺญาย เฉตฺวา วิปถานุสารินํ
โยเคน นิคฺคยฺห ปเถ นิเวสิย
ทิสฺวา สมุทยํ วิภวญฺจ สมฺภวํ
ทายาทโก เหหิสิ อคฺควาทิโน ฯ
|๓๙๙.๑๑๔๑| จตุพฺพิปลฺลาสวสํ อธิฏฺฐิตํ
คามณฺฑลํว ปริเนสิ จิตฺต มํ
นนุ ๑- สญฺโญชนพนฺธนจฺฉิทํ
สํเสวเส การุณิกํ มหามุนึ ฯ
|๓๙๙.๑๑๔๒| มิโค ยถา เสริ สุจิตฺตกานเน
รมฺมํ คิรึ ปาวิสิ อพฺภมาลินํ ๒-
อนากุเล ตตฺถ นเค รมิสฺสสิ ๓-
อสํสยํ จิตฺต ปราภวิสฺสสิ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ นูนาติปิ ฯ ๒ ม. ปาวุสอพฺภมาลินึ ฯ ๓ ม. รมิสฺสํ ฯ
|๓๙๙.๑๑๔๓| เย ตุยฺห ฉนฺเทน วเสน วตฺติโน
นรา จ นารี จ อนุโภนฺติ ยํ สุขํ
อวิทฺทสู มารวสานุวตฺติโน
ภวาภินนฺที ตว จิตฺต เสวกาติ ฯ
ตาลปุโฏ เถโร ฯ
อุทฺทานํ
ปญฺญาสมฺหิ นิปาตมฺหิ เอโก ตาลปุโฏ สุจิ
คาถาโย ตตฺถ ปญฺญาส ปุน ปญฺจ จ อุตฺตรีติ ฯ
ปญฺญาสนิปาโต สมตฺโต ฯ
-----------------
เถรคาถาย สฏฺฐิกนิปาโต
[๔๐๐] |๔๐๐.๑๑๔๔| ๑ อารญฺญิกา ๒- ปิณฺฑปาติกา อุญฺฉาปตฺตาคเต รตา
ทาเลมุ มจฺจุโน เสนํ อชฺฌตฺตํ สุสมาหิตา ฯ
|๔๐๐.๑๑๔๕| อารญฺญิกา ๒- ปิณฺฑปาติกา อุญฺฉาปตฺตาคเต รตา
ธุนามุ ๓- มจฺจุโน เสนํ นฬาคารํว กุญฺชโร ฯ
|๔๐๐.๑๑๔๖| รุกฺขมูลิกา สาตติกา อุญฺฉาปตฺตาคเต รตา
ทาเลมุ มจฺจุโน เสนํ อชฺฌตฺตํ สุสมาหิตา ฯ
|๔๐๐.๑๑๔๗| รุกฺขมูลิกา สาตติกา อุญฺฉาปตฺตาคเต รตา
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สาวกา ฯ ๒ ยุ. อารญฺญกา ฯ ๓ ม. ยุ. ธุนาม ฯ
ธุนามุ ๑- มจฺจุโน เสนํ นฬาคารํว กุญฺชโร ฯ
|๔๐๐.๑๑๔๘| อฏฺฐิกงฺกลกุฏิเก มํสนฺหารุปฺปสิพฺพิเต
ธิรตฺถุ ปูเร ทุคฺคนฺเธ ปรคตฺเต มมายเส ฯ
|๔๐๐.๑๑๔๙| คูถภสฺเต ตโจนทฺเธ อุรคณฺฑปิสาจินิ
นว โสตานิ เต กาเย ยานิ สนฺทนฺติ สพฺพทา ฯ
|๔๐๐.๑๑๕๐| ตว สรีรํ นวโสตํ ทุคฺคนฺธกํ ๒- ปริวชฺเชยฺย
ภิกฺขุ ปริวชฺชยเต ตํ มีฬฺหํว ยถา สุจิกาโม ฯ
|๔๐๐.๑๑๕๑| เอวญฺเจ ตํ ชโน ชญฺญา ยถา ชานามิ ตํ อหํ
อารกา ปริวชฺเชยฺย คูถฏฺฐานํว ปาวุเส ฯ
|๔๐๐.๑๑๕๒| เอวเมตํ มหาวีร ยถา สมณ ภาสสิ
เอตฺถ เจเก วิสีทนฺติ ปงฺกมฺหิว ชรคฺคโว ฯ
|๔๐๐.๑๑๕๓| อากาสมฺหิ หลิทฺทาย ๓- โย มญฺเญถ รเชตเว
อญฺเญน วาปิ รงฺเคน วิฆาตุทยเมว ตํ ฯ
|๔๐๐.๑๑๕๔| ตทากาสสมํ จิตฺตํ อชฺฌตฺตํ สุสมาหิตํ
มา ปาปจิตฺเต อาสาทิ อคฺคิกฺขนฺธํว ปกฺขิมา ฯ
|๔๐๐.๑๑๕๕| ปสฺส จิตฺตกตํ พิมฺพํ อรุกายํ สมุสฺสิตํ
อาตุรํ พหุสงฺกปฺปํ ยสฺส นตฺถิ ธุวํ ฐิติ ฯ
|๔๐๐.๑๑๕๖| ตทาสิ ยํ ภึสนกํ ตทาสิ โลมหํสนํ
อเนกาการสมฺปนฺเน สารีปุตฺตมฺหิ นิพฺพุเต ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ธุนาม ฯ ๒ ม. ทุคฺคนฺธกรํ ปริพนฺธํ ฯ ๓ ม. หลิทฺทิยา ฯ
|๔๐๐.๑๑๕๗| อนิจฺจา วต สงฺขารา อุปฺปาทวยธมฺมิโน
อุปฺปชฺชิตฺวา นิรุชฺฌนฺติ เตสํ วูปสโม สุโข ฯ
|๔๐๐.๑๑๕๘| สุขุมํ เต ปฏิวิชฺฌนฺติ วาลคฺคํ อุสุนา ยถา
เย ปญฺจกฺขนฺเธ ปสฺสนฺติ ปรโต โน จ อตฺตโต ฯ
|๔๐๐.๑๑๕๙| เย จ ปสฺสนฺติ สงฺขาเร ปรโต โน จ อตฺตโต
ปจฺจพฺยาธึสุ นิปุณํ วาลคฺคํ อุสุนา ยถา ฯ
|๔๐๐.๑๑๖๐| สตฺติยา วิย โอมฏฺโฐ ฑยฺหมาเนว มตฺถเก
กามราคปฺปหานาย สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเช ฯ
|๔๐๐.๑๑๖๑| สตฺติยา วิย โอมฏฺโฐ ฑยฺหมาเนว มตฺถเก
ภวราคปฺปหานาย สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเช ฯ
|๔๐๐.๑๑๖๒| โจทิโต ภาวิตตฺเตน สรีรนฺติมธารินา
มิคารมาตุ ปาสาทํ ปาทงฺคุฏฺเฐน กมฺปยึ ฯ
|๔๐๐.๑๑๖๓| น ยิทํ สิถิลมารพฺภ น ยิทํ อปฺเปน ถามสา
นิพฺพานมธิคนฺตพฺพํ สพฺพคนฺถปโมจนํ ฯ
|๔๐๐.๑๑๖๔| อยญฺจ ทหโร ภิกฺขุ อยมุตฺตมโปริโส
ธาเรติ อนฺติมํ เทหํ เชตฺวา มารํ สวาหนํ ฯ
|๔๐๐.๑๑๖๕| วิวรมนุปตนฺติ วิชฺชุตา เวภารสฺส จ ปณฺฑวสฺส จ
นควิวรคโต จ ฌายติ ปุตฺโต อปฺปฏิมสฺส ตาทิโน ฯ
|๔๐๐.๑๑๖๖| อุปสนฺโต อุปรโต ปนฺตเสนาสโน มุนิ
ทายาโท พุทฺธเสฏฺฐสฺส พฺรหฺมุนา อภิวนฺทิโต ฯ
|๔๐๐.๑๑๖๗| อุปสนฺตํ อุปรตํ ปนฺตเสนาสนํ มุนึ
ทายาทํ พุทฺธเสฏฺฐสฺส วนฺท พฺราหฺมณ กสฺสปํ ฯ
|๔๐๐.๑๑๖๘| โย จ ชาติสตํ คจฺเฉ สพฺพา พฺราหฺมณชาติโย
โสตฺถิโย เวทสมฺปนฺโน มนุสฺเสสุ ปุนปฺปุนํ ฯ
|๔๐๐.๑๑๖๙| อชฺฌายโกปิ เจ อสฺส ติณฺณํ เวทาน ปารคู
เอตสฺส วนฺทนาเยกํ ๑- กลํ นาคฺฆติ โสฬสึ ฯ
|๔๐๐.๑๑๗๐| โย โส อฏฺฐ วิโมกฺขานิ ปุเรภตฺตํ อผุสฺสยิ ๒-
อนุโลมํ ปฏิโลมํ ตโต ปิณฺฑาย คจฺฉติ
|๔๐๐.๑๑๗๑| ตาทิสํ ภิกฺขุํ มาสาทิ มาตฺตานํ ขณิ พฺราหฺมณ
อภิปฺปสาเทหิ มนํ อรหนฺตมฺหิ ตาทิเน
ขิปฺปํ ปญฺชลิโก วนฺท มา เต วิชฏิ มตฺถกํ ฯ
|๔๐๐.๑๑๗๒| น โส ปสฺสติ สทฺธมฺมํ สํสาเรน ปุรกฺขโต
อจงฺกมํ ๓- ชิมฺหปถํ กุมคฺคมนุธาวติ ฯ
|๔๐๐.๑๑๗๓| กิมีว มีฬฺหปลิตฺโต ๔- สงฺขาเร อธิมุจฺฉิโต
ปคาโฬฺห ลาภสกฺกาเร ตุจฺโฉ คจฺฉติ โปฏฺฐิโล ฯ
|๔๐๐.๑๑๗๔| อิมญฺจ ปสฺส อายนฺตํ สารีปุตฺตํ สุทสฺสนํ ฯ
วิมุตฺตํ อุภโตภาเค อชฺฌตฺตํ สุสมาหิตํ ฯ
|๔๐๐.๑๑๗๕| วิสลฺลํ ขีณสํโยคํ เตวิชฺชํ มจฺจุหายินํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. วนฺทนาเยตํ ฯ ๒ ม. อผสฺสยิ ฯ ยุ. อปสฺสยิ ฯ ๓ ม. อโธคมํ ฯ
@๔ ม. ยุ. สลฺลิตฺโต ฯ
ทกฺขิเณยฺยํ มนุสฺสานํ ปุญฺญกฺเขตฺตมนุตฺตรํ ฯ
|๔๐๐.๑๑๗๖| เอเต สมฺพหุลา เทวา อิทฺธิมนฺโต ยสสฺสิโน
ทส เทวสหสฺสานิ สพฺเพ พฺรหฺมปุโรหิตา
โมคฺคลฺลานํ นมสฺสนฺตา ติฏฺฐนฺติ ปญฺชลีกตา
|๔๐๐.๑๑๗๗| นโม เต ปุริสาชญฺญ นโม เต ปุริสุตฺตม
ยสฺส เต อาสวา ขีณา ทกฺขิเณยฺโยสิ ๑- มาริส ฯ
|๔๐๐.๑๑๗๘| ปูชิโต นรเทเวน อุปฺปนฺโน มรณาภิภู
ปุณฺฑรีกํว โตเยน สงฺขาเรโนปลิมฺปติ ๒- ฯ
|๔๐๐.๑๑๗๙| ยสฺส มุหุตฺเตน สหสฺสธา
โลโก สํวิทิโต สพฺรหฺมกปฺโป
วสี อิทฺธิคุเณ จุตูปปาเต
กาเล ปสฺสติ เทวตา ส ภิกฺขุ ฯ
|๔๐๐.๑๑๘๐| สารีปุตฺโตว ปญฺญาย สีเลน อุปสเมน จ
โยปิ ปารงฺคโต ภิกฺขุ เอตาวปรโม สิยา ฯ
|๔๐๐.๑๑๘๑| โกฏิสตสหสฺสสฺส อตฺตภาวํ ขเณน นิมฺมิเน
อหํ วิกุพฺพนาสุ กุสโล วสีภูโตมฺหิ อิทฺธิยา ฯ
|๔๐๐.๑๑๘๒| สมาธิวิชฺชาวสี ปารมีคโต
โมคฺคลฺลานโคตฺโต อสิตสฺส สาสเน
ธีโร สมุจฺฉินฺทิ สมาหิตินฺทฺริโย
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ทกฺขิเณยฺยาสิ ฯ ๒ ม. ยุ. -ปลิปฺปติ ฯ
นาโค ยถา ปูติลตํว พนฺธนํ ฯ
|๔๐๐.๑๑๘๓| ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา ฯเปฯ ภวเนตฺติ สมูหตา ฯ
|๔๐๐.๑๑๘๔| ยสฺส จตฺถาย ปพฺพชิโต อคารสฺมา อนคาริยํ
โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต สพฺพสํโยชนกฺขโย ฯ
|๔๐๐.๑๑๘๕| กีทิโส นิรโย อาสิ ยตฺถ ทุสฺสี อปจฺจถ
วิธุรํ สาวกมาสชฺช กกุสนฺธญฺจ พฺราหฺมณํ ฯ
|๔๐๐.๑๑๘๖| สตํ อาสิ อโยสงฺกู สพฺเพ ปจฺจตฺตเวทนา
อีทิโส นิรโย อาสิ ยตฺถ ทุสฺสี อปจฺจถ
วิธุรํ สาวกมาสชฺช กกุสนฺธญฺจ พฺราหฺมณํ ฯ
|๔๐๐.๑๑๘๗| โย เอตมภิชานาติ ภิกฺขุ พุทฺธสฺส สาวโก
ตาทิสํ ภิกฺขุมาสชฺช กณฺห ทุกฺขํ นิคจฺฉสิ ฯ
|๔๐๐.๑๑๘๘| มชฺเฌ สาครสฺมึ ติฏฺฐนฺติ วิมานา กปฺปฏฺฐายิโน
เวฬุริยวณฺณา รุจิรา อจฺจิมนฺโต ปภสฺสรา
อจฺฉรา ตตฺถ นจฺจนฺติ ปุถู นานตฺตวณฺณิโย
|๔๐๐.๑๑๘๙| โย เอตมภิชานาติ ฯเปฯ กณฺห ทุกฺขํ นิคจฺฉสิ ฯ
|๔๐๐.๑๑๙๐| โย จ ๑- พุทฺเธน โจทิโต ภิกฺขุสงฺฆสฺส เปกฺขโต
มิคารมาตุ ปาสาทํ ปาทงฺคุฏฺเฐน กมฺปยิ ฯ
|๔๐๐.๑๑๙๑| โย เอตมภิชานาติ ฯเปฯ กณฺห ทุกฺขํ นิคจฺฉสิ ฯ
|๔๐๐.๑๑๙๒| โย เวชยนฺตปาสาทํ ปาทงฺคุฏฺเฐน กมฺปยิ
อิทฺธิพเลนุปตฺถทฺโธ สํเวเชสิ จ เทวตา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. เว ฯ
|๔๐๐.๑๑๙๓| โย เอตมภิชานาติ ฯเปฯ กณฺห ทุกฺขํ นิคจฺฉสิ ฯ
|๔๐๐.๑๑๙๔| โย เวชยนฺตปาสาเท สกฺกํ โส ปริปุจฺฉติ
อปิ อาวุโส ชานาสิ ตณฺหกฺขยวิมุตฺติโย
ตสฺส สกฺโก วิยากาสิ ปญฺหํ ปุฏฺโฐ ยถาตถํ
|๔๐๐.๑๑๙๕| โย เอตมภิชานาติ ฯเปฯ กณฺห ทุกฺขํ นิคจฺฉสิ ฯ
|๔๐๐.๑๑๙๖| โย พฺรหฺมานํ ปริปุจฺฉติ สุธมฺมายํ อภิโตสภํ
อชฺชาปิ เต อาวุโส สา ทิฏฺฐิ ยา เต ทิฏฺฐิ ปุเร อหู
ปสฺสสิ วีติวตฺตนฺตํ พฺรหฺมโลเก ปภสฺสรํ
|๔๐๐.๑๑๙๗| ตสฺส พฺรหฺมา วิยากาสิ ปญฺหํ ปุฏฺโฐ ยถาตถํ
น เม มาริส สา ทิฏฺฐิ ยา เม ทิฏฺฐิ ปุเร อหู ฯ
|๔๐๐.๑๑๙๘| ปสฺสามิ วีติวตฺตนฺตํ พฺรหฺมโลเก ปภสฺสรํ
โสหมชฺช กถํ วชฺชํ อหํ นิจฺโจมฺหิ ปสฺสโต ๑- ฯ
|๔๐๐.๑๑๙๙| โย เอตมภิชานาติ ฯเปฯ กณฺห ทุกฺขํ นิคจฺฉสิ ฯ
|๔๐๐.๑๒๐๐| โย มหาเนรุโน กูฏํ วิโมกฺเขน อปสฺสยิ ๒-
วนํ ปุพฺพวิเทหานํ เย จ ภูมิสยา นรา
|๔๐๐.๑๒๐๑| โย เอตมภิชานาติ ฯเปฯ กณฺห ทุกฺขํ นิคจฺฉสิ ฯ
|๔๐๐.๑๒๐๒| น เว อคฺคิ เจตยติ อหํ พาลํ ฑหามีติ
พาโล จ ชลิตมคฺคึ อาสชฺช นํ ปฑยฺหติ
|๔๐๐.๑๒๐๓| เอวเมว ตุวํ มาร อาสชฺช นํ ตถาคตํ
สยํ ฑหิสฺสติ อตฺตานํ พาโล อคฺคึว สมฺผุสํ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. สสฺสโต ฯ ๒ ม. อผสฺสยิ ฯ
|๔๐๐.๑๒๐๔| อปุญฺญํ ปสวี มาโร อาสชฺช นํ ตถาคตํ
กินฺนุ มญฺญสิ ปาปิม น เม ปาปํ วิปจฺจติ ฯ
|๔๐๐.๑๒๐๕| กรโต เต มิยฺยเต ๑- ปาปํ จิรรตฺตาย อนฺตก
มาร นิพฺพินฺท พุทฺธมฺหา อาสํ มากาสิ ภิกฺขุสุ ฯ
|๔๐๐.๑๒๐๖| อิติ มารํ อตชฺเชสิ ภิกฺขุ เภสกฬาวเน
ตโต โส ทุมฺมโน ยกฺโข ตตฺเถวนฺตรธายตีติ ฯ
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มหาโมคฺคลฺลาโน เถโร คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ
อุทฺทานํ ภวติ
สฏฺฐิกมฺหิ นิปาตมฺหิ โมคฺคลฺลาโน มหิทฺธิโก
เอโกว เถโร คาถาโย อฏฺฐสฏฺฐี ภวนฺติ ตาติ ฯ
สฏฺฐิโก นิปาโต นิฏฺฐิโต ฯ
---------------
เถรคาถาย มหานิปาโต
[๔๐๑] |๔๐๑.๑๒๐๗| ๑ นิกฺขนฺตํ วต มํ สนฺตํ อคารสฺมา อนคาริยํ
วิตกฺกา อุปภวนฺติ ๒- ปคพฺภา กณฺหโต อิเม
|๔๐๑.๑๒๐๘| อุคฺคปุตฺตา มหิสฺสาสา สิกฺขิตา ทฬฺหธมฺมิโน
สมนฺตา ปริกิเรยฺยุํ สหสฺสํ อปลายินํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๐๙| สเจปิ เอตฺตกา ภิยฺโย อาคมิสฺสนฺติ อิตฺถิโย
เนว มํ พฺยาธยิสฺสนฺติ ธมฺเม สมฺหิ ปติฏฺฐิโต ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. จียเต ฯ ๒ ม. ยุ. อุปธาวนฺติ ฯ
|๔๐๑.๑๒๑๐| สกฺขี หิ เม สุตํ เอตํ พุทฺธสฺสาทิจฺจพนฺธุโน
นิพฺพานคมนํ มคฺคํ ตตฺถ เม นิรโต มโน ฯ
|๔๐๑.๑๒๑๑| เอวญฺเจ มํ วิหรนฺตํ ปาปิม อุปคจฺฉสิ
ตถา มจฺจุ กริสฺสามิ น เม มคฺคํ อุทิกฺขสิ ฯ
|๔๐๑.๑๒๑๒| อรตึ รติญฺจ ปหาย สพฺพโส เคหสิตญฺจ วิตกฺกํ
วนถํ น กเรยฺย กุหิญฺจิ นิพฺพนโถ อนโต ส หิ ภิกฺขุ ฯ
|๔๐๑.๑๒๑๓| ยมิธ ปถวิญฺจ เวหาสํ รูปคตํ ชคโตคธํ กิญฺจิ
ปริชิยฺยติ สพฺพมนิจฺจํ เอวํ สเมจฺจ จรนฺติ มุตตฺตา ฯ
|๔๐๑.๑๒๑๔| อุปธีสุ ชนา คธิตาเส ทิฏฺฐสุเต ปฏิเฆ จ มุเต จ
เอตฺถ วิโนทย ฉนฺทมเนโช โย เหตฺถ น ลิปฺปติ มุนิ ตมาหุ ฯ
|๔๐๑.๑๒๑๕| อถ สฏฺฐิสิตา สวิตกฺกา ปุถุชฺชนตาย ๑- อธมฺมนิวิฏฺฐา
น จ วฏฺฏคตสฺส กุหิญฺจิ โน ปน ทุฏฺฐุลฺลภาณี ส ภิกฺขุ ฯ
|๔๐๑.๑๒๑๖| ทพฺโพ จิรรตฺตํ สมาหิโต อกุหโก นิปโก อปิหาลุ
สนฺตํ ปทมชฺฌคมา มุนี ปฏิจฺจ ปรินิพฺพุโต กงฺขติ กาลํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๑๗| มานํ ปชหสฺสุ โคตม มานปถญฺจ ปชหสฺสุ อเสสํ
มานปถสฺมึ ส มุจฺฉิโต วิปฺปฏิสารีหุวา จีรรตฺตํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๑๘| มกฺเขน มกฺขิตา ปชา มานหตา นิรยํ ปตนฺติ
โสจนฺติ ชนา จิรรตฺตํ มานหตา นิรยํ อุปปนฺนา ฯ
|๔๐๑.๑๒๑๙| น หิ โสจติ ภิกฺขุ กทาจิ มคฺคชิโน สมฺมา ปฏิปนฺโน
@เชิงอรรถ: ๑ ปุถู ชนตายาติปิ ฯ
กิตฺติญฺจ สุขญฺจานุโภติ ธมฺมทโสติ ตมาหุ ตถตฺตํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๒๐| ตสฺมา อขิโล อิธ ปธานวา นีวรณานิ ปหาย วิสุทฺโธ
มานญฺจ ปหาย อเสสํ วิชฺชายนฺตกโร สมิตาวี ฯ
|๔๐๑.๑๒๒๑| กามราเคน ฑยฺหามิ จิตฺตํ เม ปริฑยฺหติ
สาธุ นิพฺพาปนํ พฺรูหิ อนุกมฺปาย โคตม ฯ
|๔๐๑.๑๒๒๒| สญฺญาย วิปริเยสา จิตฺตนฺเต ปริฑยฺหติ
นิมิตฺตํ ปริวชฺเชหิ สุภํ ราคูปสญฺหิตํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๒๓| อสุภาย จิตฺตํ ภาเวหิ เอกคฺคํ สุสมาหิตํ
สติ กายคตา ตฺยตฺถุ นิพฺพิทาพหุโล ภว ฯ
|๔๐๑.๑๒๒๔| อนิมิตฺตญฺจ ภาเวหิ มานานุสยมุชฺชห
ตโต มานาภิสมยา อุปสนฺโต จริสฺสสิ ฯ
|๔๐๑.๑๒๒๕| ตเมว วาจํ ภาเสยฺย ยายตฺตานํ น ตาปเย
ปเร จ น วิหึเสยฺย สา เว วาจา สุภาสิตา ฯ
|๔๐๑.๑๒๒๖| ปิยวาจเมว ภาเสยฺย ยา วาจา ปฏินนฺทิตา
ยํ อนาทาย ปาปานิ ปเรสํ ภาสเต ปิยํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๒๗| สจฺจํ เว อมตา วาจา เอส ธมฺโม สนนฺตโน
สจฺเจ อตฺเถ จ ธมฺเม จ อหุ สนฺโต ปติฏฺฐิตา ฯ
|๔๐๑.๑๒๒๘| ยํ พุทฺโธ ภาสตี วาจํ เขมํ นิพฺพานปตฺติยา
ทุกฺขสฺสนฺตกิริยาย สา เว วาจานมุตฺตมา ฯ
|๔๐๑.๑๒๒๙| คมฺภีรปญฺโญ เมธาวี มคฺคามคฺคสฺส โกวิโท
สารีปุตฺโต มหาปญฺโญ ธมฺมํ เทเสติ ภิกฺขุนํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๓๐| สงฺขิตฺเตนปิ เทเสติ วิตฺถาเรนปิ ภาสติ
สาลิกาเยว นิคฺโฆโส ปฏิภาณํ อุทิยฺยติ ฯ
|๔๐๑.๑๒๓๑| ตสฺส ตํ เทสยนฺตสฺส สุณนฺตา ๑- มธุรํ คิรํ
สเรน รชนีเยน สวนีเยน วคฺคุนา
อุทคฺคจิตฺตา มุทิตา โสตํ โอเธนฺติ ภิกฺขโว ฯ
|๔๐๑.๑๒๓๒| อชฺช ปณฺณรเส วิสุทฺธิยา ภิกฺขู ปญฺจสตา สมาคตา
สํโยชนพนฺธนจฺฉิทา อนีฆา ขีณปุนพฺภวา อิสี ฯ
|๔๐๑.๑๒๓๓| จกฺกวตฺตี ยถา ราชา อมจฺจปริวาริโต
สมนฺตา อนุปริเยติ สาครนฺตํ มหึ อิมํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๓๔| เอวํ วิชิตสงฺคามํ สตฺถวาหํ อนุตฺตรํ
สาวกา ปยิรุปาสนฺติ เตวิชฺชา มจฺจุหายิโน ฯ
|๔๐๑.๑๒๓๕| สพฺเพ ภควโต ปุตฺตา ปลาโป เอตฺถ น วิชฺชติ
ตณฺหาสลฺลสฺส หนฺตารํ วนฺเท อาทิจฺจพนฺธุนํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๓๖| ปโรสหสฺสํ ภิกฺขูนํ สุคตํ ปยิรุปาสติ
เทเสนฺตํ วิรชํ ธมฺมํ นิพฺพานํ อกุโตภยํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๓๗| สุณนฺติ ธมฺมํ วิปุลํ ๒- สมฺมาสมฺพุทฺธเทสิตํ
โสภติ วต สมฺพุทฺโธ ภิกฺขุสงฺฆปุรกฺขโต ฯ
|๔๐๑.๑๒๓๘| นาคนาโมสิ ภควา อิสีนํ อิสิสตฺตโม
มหาเมโฆว หุตฺวาน สาวเก อภิวสฺสสิ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สุณนฺติ ฯ ๒ ม. วิมลํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๓๙| ทิวาวิหารา นิกฺขมฺม สตฺถุทสฺสนกมฺยตา
สาวโก เต มหาวีร ปาเท วนฺทติ วงฺคิโส ฯ
|๔๐๑.๑๒๔๐| อุมฺมคฺคปถํ ๑- มารสฺส อภิภุยฺย จรติ ปภิชฺช ขิลานิ
ตํ ปสฺสถ พนฺธปมุญฺจกรํ อสิตํว ภาคโส ปวิภชฺช ฯ
|๔๐๑.๑๒๔๑| โอฆสฺส หิ นิตฺถรณตฺถํ อเนกวิหิตํ มคฺคํ อกฺขาสิ
ตสฺมิญฺจ อมเต อกฺขาเต ธมฺมทสา ฐิตา อสํหิรา ฯ
|๔๐๑.๑๒๔๒| ปชฺโชตกโร อติวิชฺฌ สพฺพฐิตีนํ อติกฺกมมทฺทส
ญตฺวา จ สจฺฉิกตฺวา จ อคฺคํ โส เทสยิ ทสทฺธานํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๔๓| เอวํ สุเทสิเต ธมฺเม โก ปมาโท วิชานตํ ธมฺมํ
ตสฺมา หิ ตสฺส ภควโต สาสเน อปฺปมตฺโต สทา นมสฺสมนุสิกฺเข ฯ
|๔๐๑.๑๒๔๔| พุทฺธานุพุทฺโธ โย เถโร โกณฺฑญฺโญ ติพฺพนิกฺกโม
ลาภี สุขวิหารานํ วิเวกานํ อภิณฺหโส ฯ
|๔๐๑.๑๒๔๕| ยํ สาวเกน ปตฺตพฺพํ สตฺถุสาสนการินา
สพฺพสฺส ตํ อนุปฺปตฺตํ อปฺปมตฺตสฺส สิกฺขโต ฯ
|๔๐๑.๑๒๔๖| มหานุภาโว เตวิชฺโช เจโตปริยโกวิโท
โกณฺฑญฺโญ พุทฺธทายาโท ปาเท วนฺทติ สตฺถุโน ฯ
|๔๐๑.๑๒๔๗| นคสฺส ปสฺเส อาสีนํ มุนึ ทุกฺขสฺส ปารคุํ
สาวกา ปยิรุปาสนฺติ เตวิชฺชา มจฺจุหายิโน ฯ
|๔๐๑.๑๒๔๘| เจตสา อนุปริเยติ โมคฺคลฺลาโน มหิทฺธิโก
@เชิงอรรถ: ๑ อุมฺมคฺคสตนฺติปิ ฯ
จิตฺตํ เนสํ สมเนฺวสํ วิปฺปมุตฺตํ นิรูปธึ ฯ
|๔๐๑.๑๒๔๙| เอวํ สพฺพงฺคสมฺปนฺนํ มุนึ ทุกฺขสฺส ปารคุํ
อเนกาการสมฺปนฺนํ ปยิรุปาสนฺติ โคตมํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๕๐| จนฺโท ยถา วิคตวลาหเก นเภ
วิโรจติ วีตมโลว ภาณุมา
เอวํปิ องฺคีรส ตฺวํ มหามุนิ
อติโรจสี ยสสา สพฺพโลกํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๕๑| กาเวยฺยมตฺตา วิจริมฺห ปุพฺเพ คามา คามํ ปุรา ปุรํ
อถทฺทสามิ สมฺพุทฺธํ สพฺพธมฺมาน ปารคุํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๕๒| โส เม ธมฺมมเทเสสิ มุนิ ทุกฺขสฺส ปารคู
ธมฺมํ สุตฺวา ปสีทิมฺห สทฺธา โน อุปปชฺชถ ๑- ฯ
|๔๐๑.๑๒๕๓| ตสฺสาหํ วจนํ สุตฺวา ขนฺเธ อายตนานิ จ
ธาตุโย จ วิทิตฺวาน ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๕๔| พหูนํ วต อตฺถาย อุปฺปชฺชนฺติ ตถาคตา
อิตฺถีนํ ปุริสานญฺจ เย เต สาสนการกา ฯ
|๔๐๑.๑๒๕๕| เตสํ โข วต อตฺถาย โพธิมชฺฌคมา มุนิ
ภิกฺขูนํ ภิกฺขุนีนญฺจ เย นิยามคตํทสา ๒- ฯ
|๔๐๑.๑๒๕๖| สุเทสิตา จกฺขุมตา พุทฺเธนาทิจฺจพนฺธุนา
จตฺตาริ อริยสจฺจานิ อนุกมฺปาย ปาณินํ
|๔๐๑.๑๒๕๗| ทุกฺขํ ทุกฺขสมุปฺปาทํ ทุกฺขสฺส จ อติกฺกมํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อุทปชฺชถ ฯ ๒ นิยามคตทฺทสาติปิ ฯ
อริยญฺจฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ ทุกฺขูปสมคามินํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๕๘| เอวเมเต ตถา วุตฺตา ทิฏฺฐา เม เต ยถาตถา
สทตฺโถ เม อนุปฺปตฺโต กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๕๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก
สุวิภตฺเตสุ ธมฺเมสุ ยํ เสฏฺฐํ ตทุปาคมึ ฯ
|๔๐๑.๑๒๖๐| อภิญฺญาปารมิปฺปตฺโต โสตธาตุวิโสธิโต
เตวิชฺโช อิทฺธิปตฺโตมฺหิ เจโตปริยโกวิโท ฯ
|๔๐๑.๑๒๖๑| ปุจฺฉามิ สตฺถารมโนมปญฺญํ
ทิฏฺเฐว ธมฺเม โย วิจิกิจฺฉานํ เฉตฺตา
อคฺคาฬเว กาลมกาสิ ภิกฺขุ
ญาโต ยสสฺสี อภินิพฺพุตตฺโต ฯ
|๔๐๑.๑๒๖๒| นิโคฺรธกปฺโป อิติ ตสฺส นามํ
ตยา กตํ ภควา พฺราหฺมณสฺส
โส ตํ นมสฺสํ อจริ มุตฺยเปกฺโข
อารทฺธวิริโย ทฬฺหธมฺมทสฺสี ฯ
|๔๐๑.๑๒๖๓| ตํ สาวกํ สกฺก มยมฺปิ สพฺเพ
อญฺญาตุมิจฺฉาม สมนฺตจกฺขุ
สมวฏฺฐิตา โน สวนาย โสตา
ตุวํ โน สตฺถา ตฺวมนุตฺตโรสิ ฯ
|๔๐๑.๑๒๖๔| ฉินฺเทว โน วิจิกิจฺฉํ พฺรูหิ เมตํ
ปรินิพฺพุตํ เวทย ภุริปญฺญ
มชฺเฌว โน ภาส สมนฺตจกฺขุ
สกฺโกว เทวาน สหสฺสเนตฺโต ฯ
|๔๐๑.๑๒๖๕| เย เกจิ คนฺธา อิธ โมหมคฺคา
อญฺญาณปกฺขา วิจิกิจฺฉฏฺฐานา
ตถาคตํ ปตฺวา น เต ภวนฺติ
จกฺขุํ หิ เอตํ ปรมํ นรานํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๖๖| โน เจ หิ ชาตุ ปุริโส กิเลเส
วาโต ยถา อพฺภฆนํ วิหาเน
ตโมวสฺส นิวุโต สพฺพโลโก
โชติมนฺโตปิ น ปภาเสยฺยุํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๖๗| ธีรา จ ปชฺโชตกรา ภวนฺติ
ตนฺตํ อหํ ธีร ตเถว มญฺเญ
วิปสฺสินํ ชานมุปาคมิมฺห
ปริสาสุ โน อาวิกโรหิ กปฺปํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๖๘| ขิปฺปํ คิรํ เอรย วคฺคุ วคฺคุํ
หํโสว ปคฺคยฺห สณิกํ นิกูชํ ๑-
พินฺทุสฺสเรน สุวิกปฺปิเตน
สพฺเพว เต อุชฺชุคตา สุโณม ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. นิกูช ฯ นิกุชฺชาติปิ ทิสฺสติ ฯ
|๔๐๑.๑๒๖๙| ปหีนชาติมรณํ อเสสํ
นิคฺคยฺห โธนํ วเทสฺสามิ ธมฺมํ
น กามกาโร หิ ปุถุชฺชนานํ
สงฺเขยฺยกาโรว ตถาคตานํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๗๐| สมฺปนฺนเวยฺยากรณํ ตเวทํ
สมุชฺชุปญฺญสฺส สมุคฺคหีตํ
อยมญฺชลิ ปจฺฉิโม สุปฺปณามิโต
มา โมหยิ ชานมโนมปญฺญ ฯ
|๔๐๑.๑๒๗๑| ปโรวรํ อริยธมฺมํ วิทิตฺวา
มา โมหยิ ชานมโนมวิริย
วารึ ยถา ฆมฺมนิ ฆมฺมตตฺโต
วาจาภิกงฺขามิ สุตํ ปวสฺส ฯ
|๔๐๑.๑๒๗๒| ยทตฺถิกํ ๑- พฺรหฺมจริยํ อจาริ ๒-
กปฺปายโน กจฺจิสฺส ตํ อโมฆํ
นิพฺพายิ โส อาทุ สอุปาทิเสโส
ยถา วิมุตฺโต อหุ ตํ สุโณม ฯ
|๔๐๑.๑๒๗๓| อจฺเฉจฺฉิ ตณฺหํ อิธ นามรูเป (ติ ภควา)
ตณฺหาย โสตํ ทีฆรตฺตานุสยิตํ
อตาริ ชาติมรณํ อเสสํ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. ยทิตฺถิยํ ฯ ๒ ม. อจรี ฯ
อิจฺจาพฺรวี ๑- ภควา ปญฺจเสฏฺโฐ ฯ
|๔๐๑.๑๒๗๔| เอส สุตฺวา ปสีทามิ วโจ เต อิสิสตฺตม
อโมฆํ กิร เม ปุฏฺฐํ น มํ วญฺเจสิ พฺราหฺมโณ ฯ
|๔๐๑.๑๒๗๕| ยถาวาที ตถาการี อหุ พุทฺธสฺส สาวโก
ปจฺฉินฺท ๒- มจฺจุโน ชาลํ ตตํ มายาวิโน ทฬฺหํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๗๖| อทฺทส ภควา อาทึ อุปาทานสฺส กปฺปิโย
อจฺจคา วต กปฺปายโน มจฺจุเธยฺยํ สุทุตฺตรํ ฯ
|๔๐๑.๑๒๗๗| ตํ เทวเทวํ วนฺทามิ ปุตฺตนฺเต ทฺวิปทุตฺตม
อนุชาตํ มหาวีรํ นาคํ นาคสฺส โอสรนฺติ ๓- ฯ
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา วงฺคีโส เถโร คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ
มหานิปาโต นิฏฺฐิโต ฯ
สตฺตติมฺหิ นิปาตมฺหิ วงฺคีโส ปฏิภาณวา
เอโกว เถโร นตฺถญฺโญ คาถาโย เอกสตฺตติ ๔- ฯ
สหสฺสํ โหนฺติ ตา คาถา ตีณิ สฏฺฐิสตานิ จ
เถรา จ เทฺว สตา สฏฺฐิ จตฺตาโร จ ปกาสิตา
สีหนาทํ นทิตฺวาน พุทฺธปุตฺตา อนาสวา
เขมนฺตํ ปาปุณิตฺวาน อคฺคิกฺขนฺธาว นิพฺพุตาติ ฯ
เถรคาถา นิฏฺฐิตา ฯ
-------------
@เชิงอรรถ: ๑ ม อิจฺจพฺรวิ ฯ ยุ. อิจฺจพฺรวี ฯ ๒ ม. ยุ. อจฺเฉจฺฉิ ฯ ๓ ม. ยุ. โอรสนฺติ ฯ
@๔ ม. เอกสตฺตตีติ ฯ
สุตฺตนฺตปิฏเก ขุทฺทกนิกายสฺส เถรีคาถา
--------------------
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ
เถรีคาถาย เอกนิปาโต
[๔๐๒] /เถรี./ |๔๐๒.๑| ๑ สุขํ สุปาหิ เถริเก กตฺวา โจเฬน ปารุตา
อุปสนฺโต หิ เต ราโค สุกฺขฑากํว กุมฺภิยํ ฯ
อิตฺถํ สุทํ อญฺญตรา เถรี อปญฺญาตา ภิกฺขุนี คาถํ อภาสิตฺถาติ ฯ
[๔๐๓] |๔๐๓.๒| ๒ มุตฺเต มุญฺจสฺสุ ๒- โยเคหิ จนฺโท ราหุคฺคโห อิว
วิปฺปมุตฺเตน จิตฺเตน อนณา ภุญฺชาหิ ปิณฺฑกํ ฯ
อิตฺถํ สุทํ ภควา มุตฺตํ สิกฺขมานํ อิมาย คาถาย อภิณฺหํ โอวทติ ๓- ฯ
[๔๐๔] |๔๐๔.๓| ๓ ปุณฺเณ ปูรสฺสุ ธมฺเมหิ จนฺโท ปณฺณรเสริว
ปริปุณฺณาย ปญฺญาย ตโมกฺขนฺธํ ปทาลย ๕- ฯ
ปุณฺณา ๔- ฯ
[๔๐๕] |๔๐๕.๔| ๔ ติสฺเส สิกฺขสฺสุ สิกฺขาย มา ตํ โยคา อุปจฺจคุํ
สพฺพโยควิสํยุตฺตา จร โลเก อนาสวา ฯ
ติสฺสา ๕- ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สพฺพตฺถ คาถาปริโยสาเน อิติสทฺโท ทิสฺสติ ฯ ๒ ม. ยุ. มุจฺจสฺสุ ฯ
@๓ ม. โอวทตีติ ฯ ๔ ม. อิตฺถํ สุทํ-เถรี คาถํ อภาสิตฺถาติ ฯ ๕ ม. ติสฺสาเถรี ฯ
@สพฺพตฺถ อีทิสฏฺฐาเน เถรีติ ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๓๙๔-๔๔๒.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=26&item=394&items=12&mode=bracket
อ่านโดยใช้เนื้อความเป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=26&item=394&items=12
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=26&item=394&items=12&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=26&item=394&items=12&mode=bracket
ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=394
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
https://84000.org/tipitaka/read/?index_26
https://84000.org/tipitaka/english/?index_26
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
