พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๔ สุตฺต. องฺ. (๓): ปญฺจก-ฉกฺกนิปาตา

                      สุมนวคฺโค จตุตฺโถ
     [๓๑]   อถโข   สุมนา  ราชกุมารี  ปญฺจหิ  รถสเตหิ  ปญฺจหิ  จ
ราชกุมารีสเตหิ   ปริวุตา   เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
ภควนฺตํ     อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ    นิสีทิ    เอกมนฺตํ    นิสินฺนา
โข    สุมนา    ราชกุมารี    ภควนฺตํ    เอตทโวจ   อิธสฺสุ   ภนฺเต
ภควโต   เทฺว   สาวกา  สมสทฺธา  สมสีลา  สมปญฺญา  เอโก  ทายโก
เอโก   อทายโก   เต   กายสฺส   เภทา   ปรมฺมรณา   สุคตึ   สคฺคํ
โลกํ   อุปปชฺเชยฺยุํ  เทวภูตานํ  ปน  เนสํ  ภนฺเต  สิยา  วิเสโส  สิยา
นานากรณนฺติ    สิยา   สุมเนติ   ภควา   อโวจ   โย   โส   สุมเน
ทายโก   โส   อมุํ   อทายกํ   เทวภูโต   สมาโน   ปญฺจหิ   ฐาเนหิ
อธิคณฺหาติ    ทิพฺเพน   อายุนา   ทิพฺเพน   วณฺเณน   ทิพฺเพน   สุเขน
ทิพฺเพน   ยเสน  ทิพฺเพน  อธิปเตยฺเยน  ๑-  โย  โส  สุมเน  ทายโก
โส    อมุํ   อทายกํ   เทวภูโต   สมาโน   อิเมหิ   ปญฺจหิ   ฐาเนหิ
อธิคณฺหาตีติ ๒- ฯ
     {๓๑.๑}   สเจ  ปน  เต  ภนฺเต  ตโต  จุตา  อิตฺถตฺตํ อาคจฺฉนฺติ
มนุสฺสภูตานํ   ปน   เนสํ   ภนฺเต   สิยา  วิเสโส  สิยา  นานากรณนฺติ
สิยา  สุมเนติ  ภควา  อโวจ  โย  โส  สุมเน  ทายโก โส อมุํ อทายกํ
มนุสฺสภูโต    สมาโน    ปญฺจหิ    ฐาเนหิ    อธิคณฺหาติ    มานุสเกน
อายุนา    มานุสเกน    วณฺเณน    มานุสเกน    สุเขน    มานุสเกน
ยเสน   มานุสเกน   อธิปเตยฺเยน  โย  โส  สุมเน  ทายโก  โส  อมุํ
อทายกํ   มนุสฺสภูโต   สมาโน  อิเมหิ  ปญฺจหิ  ฐาเนหิ  อธิคณฺหาตีติ  ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อาธิปตฺเตยฺเยน ฯ อปรํปิ อีทิสเมว ฯ  ๒ โป. ม. ยุ. อิติสทฺโท นตฺถิ ฯ
@สพฺพตฺถวาเรสุ อีทิสเมว ฯ
สเจ    ปน   เต   ภนฺเต   อุโภ   อคารสฺมา   อนคาริยํ   ปพฺพชนฺติ
ปพฺพชิตานํ ปน เนสํ ภนฺเต สิยา วิเสโส สิยา นานากรณนฺติ ฯ
     {๓๑.๒}   สิยา  สุมเนติ  ภควา  อโวจ โย โส สุมเน ทายโก โส
อมุํ   อทายกํ  ปพฺพชิโต  สมาโน  ปญฺจหิ  ฐาเนหิ  อธิคณฺหาติ  ยาจิโตว
พหุลํ   จีวรํ   ปริภุญฺชติ   อปฺปํ   อยาจิโต   ยาจิโตว  พหุลํ  ปิณฺฑปาตํ
ปริภุญฺชติ   อปฺปํ   อยาจิโต  ยาจิโตว  พหุลํ  เสนาสนํ  ปริภุญฺชติ  อปฺปํ
อยาจิโต    ยาจิโตว    พหุลํ    คิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารํ   ปริภุญฺชติ
อปฺปํ   อยาจิโต   เยหิ   โข  ปน  สพฺรหฺมจารีหิ  สทฺธึ  วิหรติ  ตฺยสฺส
มนาเปเนว    พหุลํ    กายกมฺเมน    สมุทาจรนฺติ   อปฺปํ   อมนาเปน
มนาเปน    ๑-   พหุลํ   วจีกมฺเมน   สมุทาจรนฺติ   อปฺปํ   อมนาเปน
มนาเปน    พหุลํ    มโนกมฺเมน    สมุทาจรนฺติ    อปฺปํ    อมนาเปน
มนาปญฺเญว   ๒-   อุปหารํ  อุปหรนฺติ  อปฺปํ  อมนาปํ  โย  โส  สุมเน
ทายโก   โส  อมุํ  อทายกํ  ปพฺพชิโต  สมาโน  อิเมหิ  ปญฺจหิ  ฐาเนหิ
อธิคณฺหาตีติ ฯ
     {๓๑.๓}   สเจ ปน เต ภนฺเต อุโภ อรหตฺตํ ปาปุณนฺติ อรหตฺตปฺปตฺตานํ
ปน  เนสํ  ภนฺเต  สิยา  วิเสโส  สิยา นานากรณนฺติ เอตฺถ โข ปเนสาหํ
สุมเน  น  กิญฺจิ  นานากรณํ  วทามิ  ยทิทํ  วิมุตฺติยา  วิมุตฺตนฺติ  ๓-  ฯ
อจฺฉริยํ  ภนฺเต  อพฺภุตํ  ภนฺเต  ยาวญฺจิทํ  ภนฺเต  อลเมว  ทานานิ ทาตุํ
อลํ   ปุญฺญานิ   กาตุํ  ยตฺร  หิ  นาม  เทวภูตสฺสปิ  อุปการานิ  ปุญฺญานิ
มนุสฺสภูตสฺสปิ     อุปการานิ     ปุญฺญานิ     ปพฺพชิตสฺสปิ    อุปการานิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. มนาเปเนว ฯ  ๒ ม. มนาปํ เยว ฯ  ๓ ม. ยุ. วิมุตฺตินฺติ ฯ
ปุญฺญานีติ   ฯ   เอวเมตํ   สุมเน   เอวเมตํ   สุมเน  อลํ  หิ  สุมเน
ทานานิ    ทาตุํ    อลํ    ปุญฺญานิ    กาตุํ   เทวภูตสฺสปิ   อุปการานิ
ปุญฺญานิ      มนุสฺสภูตสฺสปิ     อุปการานิ     ปุญฺญานิ     ปพฺพชิตสฺสปิ
อุปการานิ   ปุญฺญานีติ   ฯ   อิทมโวจ   ภควา   อิทํ   วตฺวาน  สุคโต
อถาปรํ เอตทโวจ สตฺถา
         ยถาปิ จนฺโท วิมโล             คจฺฉํ อากาสธาตุยา
         สพฺเพ ตารคเณ ๑- โลเก      อาภาย อติโรจติ
         ตเถว สีลสมฺปนฺโน             สทฺโธ ปุริสปุคฺคโล
         สพฺเพ มจฺฉริโน โลเก         จาเคน อติโรจติ ฯ
         ยถาปิ เมโฆ ถนยํ               วิชฺชุมาลี สตกฺกกุ
         ถลํ นินฺนญฺจ ปูเรติ             อภิวสฺสํ วสุนฺธรํ ฯ
         เอวํ ทสฺสนสมฺปนฺโน          สมฺมาสมฺพุทฺธสาวโก
         มจฺฉรึ อธิคณฺหาติ               ปญฺจฏฺฐาเนหิ ปณฺฑิโต
         อายุนา ยสสา เจว               วณฺเณน จ สุเขน จ
         ส เว โภคปริพฺยุโฬฺห           เปจฺจ สคฺเค ปโมทตีติ ฯ
     [๓๒]   เอกํ สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเป ฯ
อถโข   จุนฺที   ราชกุมารี   ปญฺจหิ   รถสเตหิ  ปญฺจหิ  จ  กุมารีสเตหิ
ปริวุตา     เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ    นิสีทิ    เอกมนฺตํ   นิสินฺนา   โข   จุนฺที
ราชกุมารี    ภควนฺตํ   เอตทโวจ   อมฺหากํ   ภนฺเต   ภาตา   จุนฺโท
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ตาราคเณ ฯ
นาม   ราชกุมาโร   โส   เอวมาห   ยเทว   โส   โหติ  อิตฺถี  วา
ปุริโส   วา   พุทฺธํ  สรณํ  คโต  ธมฺมํ  สรณํ  คโต  สงฺฆํ  สรณํ  คโต
ปาณาติปาตา   ปฏิวิรโต   อทินฺนาทานา  ปฏิวิรโต  กาเมสุ  มิจฺฉาจารา
ปฏิวิรโต   มุสาวาทา   ปฏิวิรโต   สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา  ปฏิวิรโต
โส กายสฺส เภทา ปรมฺมรณา สุคติญฺเญว อุปปชฺชติ โน ทุคฺคตินฺติ ฯ
     {๓๒.๑}   สาหํ  ภนฺเต  ภควนฺตํ  ปุจฺฉามิ กถํรูเป นุ ๑- โข ภนฺเต
สตฺถริ   ปสนฺโน   กายสฺส   เภทา   ปรมฺมรณา   สุคติญฺเญว  อุปปชฺชติ
โน  ทุคฺคตึ  กถํรูเป  ธมฺเม  ปสนฺโน กายสฺส เภทา ปรมฺมรณา สุคติญฺเญว
อุปปชฺชติ  โน  ทุคฺคตึ  กถํรูเป  สงฺเฆ  ปสนฺโน กายสฺส เภทา ปรมฺมรณา
สุคติญฺเญว    อุปปชฺชติ   โน   ทุคฺคตึ   กถํรูเปสุ   สีเลสุ   ปริปูรการี
กายสฺส เภทา ปรมฺมรณา สุคติญฺเญว อุปปชฺชติ โน ทุคฺคตินฺติ ฯ
     {๓๒.๒}   ยาวตา  จุนฺทิ  สตฺตา  อปทา  วา ทฺวิปทา วา จตุปฺปทา
วา   พหุปฺปทา  วา  รูปิโน  วา  อรูปิโน  วา  สญฺญิโน  วา  อสญฺญิโน
วา   เนวสญฺญินาสญฺญิโน   วา   ตถาคโต   เตสํ   อคฺคมกฺขายติ  อรหํ
สมฺมาสมฺพุทฺโธ  ฯ  เย  โข  จุนฺทิ  พุทฺเธ  ปสนฺนา  อคฺเค  เต ปสนฺนา
อคฺเค โข ปน ปสนฺนานํ อคฺโค วิปาโก โหติ ฯ
     {๓๒.๓}   ยาวตา จุนฺทิ ธมฺมา สงฺขตา วา อสงฺขตา วา วิราโค เตสํ
อคฺคมกฺขายติ    ยทิทํ    มทนิมฺมทโน    ปิปาสวินโย    อาลยสมุคฺฆาโต
วฏฺฏูปจฺเฉโท  ตณฺหกฺขโย  ๒-  วิราโค  นิโรโธ  นิพฺพานํ ฯ เย โข จุนฺทิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. นุสทฺโท นตฺถิ ฯ  ๒ ม. ตณฺหากฺขโย ฯ
วิราเค  ธมฺเม  ปสนฺนา  อคฺเค  เต  ปสนฺนา  อคฺเค  โข ปน ปสนฺนานํ
อคฺโค วิปาโก โหติ ฯ
     {๓๒.๔}   ยาวตา  จุนฺทิ  สงฺฆา  วา  คณา วา ตถาคตสาวกสงฺโฆ
เตสํ  อคฺคมกฺขายติ  ยทิทํ  จตฺตาริ  ปุริสยุคานิ  อฏฺฐ  ปุริสปุคฺคลา  เอส
ภควโต  สาวกสงฺโฆ  อาหุเนยฺโย  ปาหุเนยฺโย  ทกฺขิเณยฺโย อญฺชลิกรณีโย
อนุตฺตรํ  ปุญฺญกฺเขตฺตํ  โลกสฺส  ฯ  เย โข จุนฺทิ สงฺเฆ ปสนฺนา อคฺเค เต
ปสนฺนา อคฺเค โข ปน ปสนฺนานํ อคฺโค วิปาโก โหติ ฯ
     {๓๒.๕}   ยาวตา จุนฺทิ สีลานิ อริยกนฺตานิ [๑]- เตสํ อคฺคมกฺขายนฺติ
ยทิทํ    อขณฺฑานิ    อจฺฉิทฺทานิ    อสพลานิ    อกมฺมาสานิ   ภุชิสฺสานิ
วิญฺญุปสตฺถานิ  อปรามฏฺฐานิ  สมาธิสํวตฺตนิกานิ  เย  โข จุนฺทิ อริยกนฺเตสุ
สีเลสุ  ปริปูรการิโน  อคฺเค  เต ปริปูรการิโน อคฺเค โข ปน ปริปูรการีนํ
อคฺโค วิปาโก โหตีติ ฯ
         อคฺคโต เว ปสนฺนานํ          อคฺคํ ธมฺมํ วิชานตํ
         อคฺเค พุทฺเธ ปสนฺนานํ        ทกฺขิเณยฺเย อนุตฺตเร
         อคฺเค ธมฺเม ปสนฺนานํ         วิราคูปสเม สุเข
         อคฺเค สงฺเฆ ปสนฺนานํ         ปุญฺญกฺเขตฺเต อนุตฺตเร
         อคฺคสฺมึ ทานํ ททตํ             อคฺคํ ปุญฺญํ ปวฑฺฒติ
         อคฺคํ อายุ จ วณฺโณ จ          ยโส กิตฺติ สุขํ พลํ
         อคฺคสฺส ทาตา เมธาวี          อคฺคธมฺมสมาหิโต
         เทวภูโต มนุสฺโส วา           อคฺคปฺปตฺโต ปโมทตีติ ฯ


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๒ หน้าที่ ๓๔-๓๘.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=22&item=31&items=2&modeTY=2
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=22&item=31&items=2&modeTY=2&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=22&item=31&items=2&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=22&item=31&items=2&modeTY=2
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=31
             The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=297
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=297
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒
http://84000.org/tipitaka/read/?index_22