พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๔ วินย. มหาวคฺโค (๑)

     [๑๓]   อถโข   ภควา   ปญฺจวคฺคิเย  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  เทฺวเม
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. ยุ. เอวรูปํ ฯ   ๒ สี. ธมฺมาธิคตเมตนฺติ ฯ รา. อพฺภาจิกฺขิตเมตนฺติ ฯ
@๓ โป. ม. ยุ. อิติสทฺโท ทิสฺสติ ฯ    ๔ โป. ม. ยุ. อญฺญา ฯ
ภิกฺขเว  อนฺตา  ปพฺพชิเตน  น  เสวิตพฺพา  ๑-  ฯ  โย  จายํ  กาเมสุ
กามสุขลฺลิกานุโยโค   หีโน   คมฺโม  โปถุชฺชนิโก  อนริโย  อนตฺถสญฺหิโต
โย    จายํ    อตฺตกิลมถานุโยโค    ทุกฺโข    อนริโย   อนตฺถสญฺหิโต
เอเต   เต   ๒-   ภิกฺขเว  อุโภ  อนฺเต  อนุปคมฺม  มชฺฌิมา  ปฏิปทา
ตถาคเตน    อภิสมฺพุทฺธา   จกฺขุกรณี   ญาณกรณี   อุปสมาย   อภิญฺญาย
สมฺโพธาย นิพฺพานาย สํวตฺตติ ฯ
     {๑๓.๑}   กตมา  จ  สา  ภิกฺขเว  มชฺฌิมา  ปฏิปทา  ตถาคเตน
อภิสมฺพุทฺธา      จกฺขุกรณี      ญาณกรณี      อุปสมาย     อภิญฺญาย
สมฺโพธาย   นิพฺพานาย   สํวตฺตติ   อยเมว   อริโย  อฏฺฐงฺคิโก  มคฺโค
เสยฺยถีทํ    สมฺมาทิฏฺฐิ    สมฺมาสงฺกปฺโป   สมฺมาวาจา   สมฺมากมฺมนฺโต
สมฺมาอาชีโว   สมฺมาวายาโม   สมฺมาสติ   สมฺมาสมาธิ   ฯ   อยํ  โข
สา   ภิกฺขเว   มชฺฌิมา   ปฏิปทา   ตถาคเตน   อภิสมฺพุทฺธา  จกฺขุกรณี
ญาณกรณี อุปสมาย อภิญฺญาย สมฺโพธาย นิพฺพานาย สํวตฺตติ ฯ
     [๑๔]   อิทํ   โข  ปน  ภิกฺขเว  ทุกฺขํ  อริยสจฺจํ  ชาติปิ  ทุกฺขา
ชราปิ    ทุกฺขา   พฺยาธีปิ   ๓-   ทุกฺขา   มรณมฺปิ   ทุกฺขํ   อปฺปิเยหิ
@เชิงอรรถ: ๑ อิโต ปรํ สีหลโปตฺถกํ ฐเปตฺวา สพฺพตฺถ กตเม เทฺวติ กเถตุกามตาปุจฺฉา
@ปกฺขิตฺตา ฯ อยมฺปน สีหลโปตฺถกํ อนุวตฺติตฺวา โสธิโตติ เวทิตพฺโพ ฯ
@๒ สีหลโปตฺถกํ ฐเปตฺวา สพฺพตฺถ โขสทฺโท ทิสฺสติ ฯ อยมฺปน สีหลโปตฺถกํ
@อนุวตฺติตฺวา โสธิโตติ ทฏฺฐพฺโพ ฯ   ๓ พฺยาธีปิ ทุกฺขาติ อิทํ ปทํ วิภงฺเค
@ทุกฺขสจฺจนิทฺเทสปาลิยํ น อาคตํ เตเนว
สมฺปโยโค   ทุกฺโข   ปิเยหิ   วิปฺปโยโค   ทุกฺโข   ยมฺปิจฺฉํ   น  ลภติ
ตมฺปิ    ทุกฺขํ    สงฺขิตฺเตน    ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา    ทุกฺขา   ฯ   อิทํ
โข  ปน  ภิกฺขเว  ทุกฺขสมุทโย  ๑-  อริยสจฺจํ  ยายํ ตณฺหา โปโนพฺภวิกา
นนฺทิราคสหคตา     ตตฺร     ตตฺราภินนฺทินี     เสยฺยถีทํ    กามตณฺหา
ภวตณฺหา   วิภวตณฺหา   ฯ   อิทํ   โข  ปน  ภิกฺขเว  ทุกฺขนิโรโธ  ๒-
อริยสจฺจํ    โย    ตสฺสาเยว    ตณฺหาย   อเสสวิราคนิโรโธ   จาโค
ปฏินิสฺสคฺโค  มุตฺติ  อนาลโย  ฯ  อิทํ  โข  ปน  ภิกฺขเว ทุกฺขนิโรธคามินี
ปฏิปทา   อริยสจฺจํ   อยเมว   อริโย   อฏฺฐงฺคิโก   มคฺโค   เสยฺยถีทํ
สมฺมาทิฏฺฐิ ฯเปฯ สมฺมาสมาธิ ฯ
     [๑๕]   อิทํ  ทุกฺขํ  อริยสจฺจนฺติ  เม  ภิกฺขเว  ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ
ธมฺเมสุ   จกฺขุ ํ   อุทปาทิ   ญาณํ   อุทปาทิ   ปญฺญา   อุทปาทิ   วิชฺชา
@เชิงอรรถ: วิสุทฺธิมคฺเคปิ ทุกฺขสจฺจนิทฺเทเส ตํ น อุทฺทิฏฺฐํ ฯ
@ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตนสุตฺตนฺตปาลิยํเยว ปน อุปลพฺภติ ฯ ตสฺมา ตตฺเถวิมสฺส วจเน
@อญฺญตฺถ จ อวจเน การณํ วีมํสิตพฺพํ ฯ อิมสฺมิญฺจ ฐาเน
@โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสาปิ ทุกฺขาติ วิภงฺเค  ทุกฺขสจฺจนิทฺเทเส อาคตํ อิธ
@ปน ตํ นตฺถิ ฯ ตตฺถาปิ การณํ ปริเยสิตพฺพนฺติ ตติยสารตฺถทีปนี ฯ ๑-๒ สพฺพตฺถ
@ทุกฺขสมุทยํ อริยสจฺจํ ทุกฺขนิโรธํ อริยสจฺจนฺติ ทิสฺสติ ฯ ตมฺปน
@ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา อริยสจฺจนฺติ ปาลิยา น สเมติ ฯ เตนายํ อมฺหากํ อนุมติยา
@โสธิโตติ เวทิตพฺโพ ฯ
อุทปาทิ   อาโลโก   อุทปาทิ   ฯ   ตํ   โข   ปนิทํ   ทุกฺขํ  อริยสจฺจํ
ปริญฺเญยฺยนฺติ    เม    ภิกฺขเว   ฯเปฯ   ปริญฺญาตนฺติ   เม   ภิกฺขเว
ปุพฺเพ    อนนุสฺสุเตสุ    ธมฺเมสุ    จกฺขุ ํ    อุทปาทิ   ญาณํ   อุทปาทิ
ปญฺญา อุทปาทิ วิชฺชา อุทปาทิ อาโลโก อุทปาทิ ฯ
     {๑๕.๑}   อิทํ   ทุกฺขสมุทโย   อริยสจฺจนฺติ  เม  ภิกฺขเว  ปุพฺเพ
อนนุสฺสุเตสุ    ธมฺเมสุ    จกฺขุ ํ    อุทปาทิ    ญาณํ   อุทปาทิ   ปญฺญา
อุทปาทิ   วิชฺชา   อุทปาทิ   อาโลโก   อุทปาทิ   ฯ   ตํ   โข  ปนิทํ
ทุกฺขสมุทโย     อริยสจฺจํ     ปหาตพฺพนฺติ    เม    ภิกฺขเว    ฯเปฯ
ปหีนนฺติ    เม    ภิกฺขเว    ปุพฺเพ    อนนุสฺสุเตสุ    ธมฺเมสุ   จกฺขุ ํ
อุทปาทิ    ญาณํ    อุทปาทิ    ปญฺญา    อุทปาทิ    วิชฺชา    อุทปาทิ
อาโลโก อุทปาทิ ฯ
     {๑๕.๒}   อิทํ   ทุกฺขนิโรโธ   อริยสจฺจนฺติ  เม  ภิกฺขเว  ปุพฺเพ
อนนุสฺสุเตสุ    ธมฺเมสุ    จกฺขุ ํ    อุทปาทิ    ญาณํ   อุทปาทิ   ปญฺญา
อุทปาทิ   วิชฺชา   อุทปาทิ   อาโลโก   อุทปาทิ   ฯ   ตํ   โข  ปนิทํ
ทุกฺขนิโรโธ    อริยสจฺจํ    สจฺฉิกาตพฺพนฺติ    เม    ภิกฺขเว    ฯเปฯ
สจฺฉิกตนฺติ    เม    ภิกฺขเว    ปุพฺเพ   อนนุสฺสุเตสุ   ธมฺเมสุ   จกฺขุ ํ
อุทปาทิ    ญาณํ    อุทปาทิ    ปญฺญา    อุทปาทิ    วิชฺชา    อุทปาทิ
อาโลโก อุทปาทิ ฯ
     {๑๕.๓}   อิทํ   ทุกฺขนิโรธคามินี   ปฏิปทา   อริยสจฺจนฺติ   เม
ภิกฺขเว    ปุพฺเพ    อนนุสฺสุเตสุ    ธมฺเมสุ    จกฺขุ ํ   อุทปาทิ   ญาณํ
อุทปาทิ   ปญฺญา   อุทปาทิ   วิชฺชา   อุทปาทิ   อาโลโก   อุทปาทิ  ฯ
ตํ   โข   ปนิทํ   ทุกฺขนิโรธคามินี   ปฏิปทา   อริยสจฺจํ   ภาเวตพฺพนฺติ
เม  ภิกฺขเว  ฯเปฯ  ภาวิตนฺติ  เม  ภิกฺขเว  ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ
จกฺขุ ํ   อุทปาทิ   ญาณํ   อุทปาทิ   ปญฺญา   อุทปาทิ   วิชฺชา   อุทปาทิ
อาโลโก อุทปาทิ ฯ
     [๑๖]   ยาวกีวญฺจ   เม   ภิกฺขเว   อิเมสุ   จตูสุ  อริยสจฺเจสุ
เอวนฺติปริวฏฺฏํ    ทฺวาทสาการํ    ยถาภูตํ    ญาณทสฺสนํ   น   สุวิสุทฺธํ
อโหสิ   เนว  ตาวาหํ  ภิกฺขเว  สเทวเก  โลเก  สมารเก  สพฺรหฺมเก
สสฺสมณพฺราหฺมณิยา    ปชาย    สเทวมนุสฺสาย   อนุตฺตรํ   สมฺมาสมฺโพธึ
อภิสมฺพุทฺโธ   ๑-   ปจฺจญฺญาสึ  ฯ  ยโต  จ  โข  เม  ภิกฺขเว  อิเมสุ
จตูสุ   อริยสจฺเจสุ   เอวนฺติปริวฏฺฏํ   ทฺวาทสาการํ  ยถาภูตํ  ญาณทสฺสนํ
สุวิสุทฺธํ  อโหสิ  อถาหํ  ภิกฺขเว  สเทวเก  โลเก  สมารเก  สพฺรหฺมเก
สสฺสมณพฺราหฺมณิยา    ปชาย    สเทวมนุสฺสาย   อนุตฺตรํ   สมฺมาสมฺโพธึ
อภิสมฺพุทฺโธ   ปจฺจญฺญาสึ   ฯ   ญาณญฺจ   ปน   เม   ทสฺสนํ   อุทปาทิ
อกุปฺปา เม วิมุตฺติ ๒- อยมนฺติมา ชาติ นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ๓-
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. รา. อภิสมฺพุทฺโธติ ฯ   ๒ อมฺหากํ โปตฺถกํ ฐเปตฺวา สพฺพตฺถ
@เจโตวิมุตฺตีติ ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ โส น ยุชฺชติ ฯ กสฺมา ฯ น เกวลํ เจโตวิมุตฺติ
@อิธ อธิปฺเปตา ปญฺญาวิมุตฺติปิ อิธ คหิตา ฯ   ๓ อิโต ปรํ อิทมโวจ ภควา
@อตฺตมนา ปญฺจวคฺคิยา ภิกฺขุ ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทุนฺตีติ ยุโรปิยโปตฺถเก อาคตํ ฯ
@อญฺญตฺถ ปน น ทิสฺสติ ฯ อนตฺตลกฺขณสุตฺตนฺเต ปน สพฺพตฺถ ทิสฺสติ ฯ
@ตติยสารตฺถทีปนิยมฺปิ อิมสฺมึ สุตฺตนฺเต อวณฺเณตฺวา อนตฺตลกฺขณสุตฺตนฺเต
@วณฺณิตํ ฯ อาทิตฺตปริยาเย ปน สพฺพตฺถ น ทิสฺสติ ฯ อิมสฺมึ จ อาทิตฺตปริยาเย จ
@อวจเน อนตฺตลกฺขณสุตฺตนฺเต จ วจเน การณํ ปริเยสิตพฺพํ ฯ
     {๑๖.๑}   อิมสฺมิญฺจ   ปน  เวยฺยากรณสฺมึ  ภญฺญมาเน  อายสฺมโต
โกณฺฑญฺญสฺส   วิรชํ   วีตมลํ   ธมฺมจกฺขุ ํ   อุทปาทิ   ยงฺกิญฺจิ  สมุทยธมฺมํ
สพฺพนฺตํ นิโรธธมฺมนฺติ ฯ
     [๑๗]   ปวตฺติเต   จ   ๑-  ภควตา  ธมฺมจกฺเก  ภุมฺมา  เทวา
สทฺทมนุสฺสาเวสุ ํ   เอตมฺภควตา   ๒-   พาราณสิยํ   อิสิปตเน  มิคทาเย
อนุตฺตรํ   ธมฺมจกฺกํ   ปวตฺติตํ   อปฺปฏิวตฺติยํ   สมเณน  วา  พฺราหฺมเณน
วา  เทเวน  วา  มาเรน  วา  พฺรหฺมุนา  วา  เกนจิ วา โลกสฺมินฺติ ฯ
ภุมฺมานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตฺวา จาตุมฺมหาราชิกา เทวา สทฺทมนุสฺสาเวสุ ํ ฯ
จาตุมฺมหาราชิกานํ    เทวานํ    สทฺทํ    สุตฺวา    ตาวตึสา    เทวา
สทฺทมนุสฺสาเวสุ ํ  ฯเปฯ  ยามา  เทวา ... ตุสิตา เทวา ... นิมฺมานรตี
เทวา   ...   ปรนิมฺมิตวสวตฺตี   เทวา   ...   พฺรหฺมกายิกา  เทวา
สทฺทมนุสฺสาเวสุ ํ   ฯ   เอตมฺภควตา   พาราณสิยํ   อิสิปตเน   มิคทาเย
อนุตฺตรํ   ธมฺมจกฺกํ   ปวตฺติตํ   อปฺปฏิวตฺติยํ   สมเณน  วา  พฺราหฺมเณน
วา เทเวน วา มาเรน วา พฺรหฺมุนา วา เกนจิ วา โลกสฺมินฺติ ฯ
     {๑๗.๑}   อิติห  เตน ขเณน [๓]- เตน มุหุตฺเตน ยาว พฺรหฺมโลกา
สทฺโท   อพฺภุคฺคจฺฉิ   ฯ  อยญฺจ  ทสสหสฺสี  โลกธาตุ  สงฺกมฺปิ  สมฺปกมฺปิ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ม. จ ปน ฯ   ๒ สี. ยุ. เอวํ ภควตา ฯ    ๓ ม. ยุ. รา. เตน ลเยน ฯ
สมฺปเวธิ   ฯ   อปฺปมาโณ   จ   อุฬาโร  โอภาโส  โลเก  ปาตุรโหสิ
อติกฺกมฺม  ๑- เทวานํ เทวานุภาวํ ๒- ฯ อถโข ภควา อุทานํ ๓- อุทาเนสิ
อญฺญาสิ   วต   โภ   โกณฺฑญฺโญ   อญฺญาสิ   วต  โภ  โกณฺฑญฺโญติ  ฯ
อิติหิทํ     อายสฺมโต     โกณฺฑญฺญสฺส     อญฺญาโกณฺฑญฺโญเตฺวว    ๔-
นามํ อโหสิ ฯ
     [๑๘]   อถโข   อายสฺมา   อญฺญาโกณฺฑญฺโญ   ๕-   ทิฏฺฐธมฺโม
ปตฺตธมฺโม       วิทิตธมฺโม       ปริโยคาฬฺหธมฺโม      ติณฺณวิจิกิจฺโฉ
วิคตกถํกโถ     เวสารชฺชปฺปตฺโต     อปรปฺปจฺจโย    สตฺถุ    สาสเน
ภควนฺตํ   เอตทโวจ   ลเภยฺยาหํ   ภนฺเต   ภควโต   สนฺติเก  ปพฺพชฺชํ
ลเภยฺยํ   อุปสมฺปทนฺติ   ฯ   เอหิ   ภิกฺขูติ  ภควา  อโวจ  สฺวากฺขาโต
ธมฺโม   จร   พฺรหฺมจริยํ   สมฺมา  ทุกฺขสฺส  อนฺตกิริยายาติ  ฯ  สา  ว
ตสฺส อายสฺมโต อุปสมฺปทา อโหสิ ฯ
     [๑๙]   อถโข  ภควา  ตทวเสเส  ภิกฺขู  ธมฺมิยา  กถาย  โอวทิ
อนุสาสิ   ฯ   อถโข  อายสฺมโต  จ  วปฺปสฺส  อายสฺมโต  จ  ภทฺทิยสฺส
ภควตา   ธมฺมิยา  กถาย  โอวทิยมานานํ  อนุสาสิยมานานํ  วิรชํ  วีตมลํ
ธมฺมจกฺขุ ํ   อุทปาทิ   ยงฺกิญฺจิ   สมุทยธมฺมํ   สพฺพนฺตํ   นิโรธธมฺมนฺติ  ฯ
เต     ทิฏฺฐธมฺมา     ปตฺตธมฺมา     วิทิตธมฺมา     ปริโยคาฬฺหธมฺมา
ติณฺณวิจิกิจฺฉา      วิคตกถํกถา      เวสารชฺชปฺปตฺตา     อปรปฺปจฺจยา
@เชิงอรรถ: ๑ โป. อติกฺกมฺเมว ฯ   ๒ เยภุยฺเยน อิติสทฺโท ปกฺขิตฺโต ฯ โส สมาปนฺโน
@ทฏฺฐพฺโพ ฯ   ๓ ม. ยุ. รา. อิมํ อุทานํ ฯ    ๔-๕ ม. อญฺญาสิโกณฺฑญฺโญเตฺวว ฯ
@ยุ. รา. อญฺญาตโกณฺฑญฺโญ ฯ
สตฺถุ   สาสเน   ภควนฺตํ   เอตทโวจุ ํ  ลเภยฺยาม  มยํ  ภนฺเต  ภควโต
สนฺติเก    ปพฺพชฺชํ    ลเภยฺยาม   อุปสมฺปทนฺติ   ฯ   เอถ   ภิกฺขโวติ
ภควา    อโวจ    สฺวากฺขาโต    ธมฺโม   จรถ   พฺรหฺมจริยํ   สมฺมา
ทุกฺขสฺส   อนฺตกิริยายาติ   ฯ   สา  ว  เตสํ  อายสฺมนฺตานํ  อุปสมฺปทา
อโหสิ  ฯ  อถโข  ภควา  ตทวเสเส  ภิกฺขู  นีหารภตฺโต  [๑]- ธมฺมิยา
กถาย  โอวทิ  อนุสาสิ  ฯ  ยํ  ตโย  ภิกฺขู  ปิณฺฑาย  จริตฺวา  อาหรนฺติ
เตน ฉพฺพคฺโค ยาเปติ ฯ
     {๑๙.๑}   อถโข  อายสฺมโต  จ มหานามสฺส อายสฺมโต จ อสฺสชิสฺส
ภควตา   ธมฺมิยา  กถาย  โอวทิยมานานํ  อนุสาสิยมานานํ  วิรชํ  วีตมลํ
ธมฺมจกฺขุ ํ   อุทปาทิ   ยงฺกิญฺจิ   สมุทยธมฺมํ   สพฺพนฺตํ   นิโรธธมฺมนฺติ  ฯ
เต   ทิฏฺฐธมฺมา  ปตฺตธมฺมา  วิทิตธมฺมา  ปริโยคาฬฺหธมฺมา  ติณฺณวิจิกิจฺฉา
วิคตกถํกถา   เวสารชฺชปฺปตฺตา   อปรปฺปจฺจยา   สตฺถุ  สาสเน  ภควนฺตํ
เอตทโวจุ ํ  ลเภยฺยาม  มยํ  ภนฺเต  ภควโต  สนฺติเก  ปพฺพชฺชํ ลเภยฺยาม
อุปสมฺปทนฺติ  ฯ  เอถ  ภิกฺขโวติ  ภควา  อโวจ  สฺวากฺขาโต ธมฺโม จรถ
พฺรหฺมจริยํ  สมฺมา  ทุกฺขสฺส  อนฺตกิริยายาติ  ฯ  สา ว เตสํ อายสฺมนฺตานํ
อุปสมฺปทา อโหสิ ฯ


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔ หน้าที่ ๑๗-๒๔.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=4&item=13&items=7&modeTY=2
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=4&item=13&items=7&modeTY=2&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=4&item=13&items=7&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=4&item=13&items=7&modeTY=2
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=13
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔
http://84000.org/tipitaka/read/?index_4