พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๕ ภาษาบาลี อักษรไทย
 พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๒ อภิ. วิภงฺโค

     [๘๓๕]   ตตฺถ   กตมา   ฉสุ  อภิญฺาสุ  ปญฺา  อิทฺธิวิเธ  าณํ
โสตธาตุวิสุทฺธิยา    าณํ    ปรจิตฺเต    าณํ   ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณํ
สตฺตานํ    จุตูปปาเต    าณํ   อาสวานํ   ขเย   าณํ   อิมา   ฉสุ
อภิญฺาสุ ปญฺา ฯ เอวํ ฉพฺพิเธน าณวตฺถุ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ อญฺตฺถ ...นิคฺคยฺหวาริตปฺปตฺโตติปิ ทิสฺสติ ฯ
     [๘๓๖]   ตตฺถ   กตมานิ  สตฺตสตฺตริ  าณวตฺถูนิ  ฯ  ชาติปจฺจยา
ชรามรณนฺติ   าณํ   อสติ   ชาติยา  นตฺถิ  ชรามรณนฺติ  าณํ  อตีตมฺปิ
อทฺธานํ    ชาติปจฺจยา    ชรามรณนฺติ   าณํ   อสติ   ชาติยา   นตฺถิ
ชรามรณนฺติ    าณํ   อนาคตมฺปิ   อทฺธานํ   ชาติปจฺจยา   ชรามรณนฺติ
าณํ    อสติ    ชาติยา    นตฺถิ   ชรามรณนฺติ   าณํ   ยมฺปิสฺส   ตํ
ธมฺมฏฺิติาณํ    ตมฺปิ    ขยธมฺมํ   วยธมฺมํ   วิราคธมฺมํ   นิโรธธมฺมนฺติ
าณํ   ฯ   ภวปจฺจยา   ชาตีติ   าณํ  ฯเปฯ  อุปาทานปจฺจยา  ภโวติ
าณํ   ฯเปฯ   ตณฺหาปจฺจยา  อุปาทานนฺติ  าณํ  ฯเปฯ  เวทนาปจฺจยา
ตณฺหาติ      าณํ     ฯเปฯ     ผสฺสปจฺจยา     เวทนาติ     าณํ
ฯเปฯ    สฬายตนปจฺจยา    ผสฺโสติ    าณํ   ฯเปฯ   นามรูปปจฺจยา
สฬายตนนฺติ    าณํ    ฯเปฯ    วิญฺาณปจฺจยา    นามรูปนฺติ    าณํ
ฯเปฯ    สงฺขารปจฺจยา    วิญฺาณนฺติ   าณํ   ฯเปฯ   อวิชฺชาปจฺจยา
สงฺขาราติ   าณํ   อสติ   อวิชฺชาย   นตฺถิ  สงฺขาราติ  าณํ  อตีตมฺปิ
อทฺธานํ   อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาราติ   าณํ   อสติ   อวิชฺชาย   นตฺถิ
สงฺขาราติ    าณํ   อนาคตมฺปิ   อทฺธานํ   อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาราติ
าณํ  อสติ  อวิชฺชาย  นตฺถิ  สงฺขาราติ  าณํ  ยมฺปิสฺส  ตํ ธมฺมฏฺิติาณํ
ตมฺปิ    ขยธมฺมํ    วยธมฺมํ    วิราคธมฺมํ    นิโรธธมฺมนฺติ   าณํ   ฯ
อิมานิ สตฺตสตฺตริ าณวตฺถูนิ ฯ เอวํ สตฺตวิเธน าณวตฺถุ ฯ
     [๘๓๗]   ตตฺถ   กตมา   จตูสุ   มคฺเคสุ   จตูสุ  ผเลสุ  ปญฺา
โสตาปตฺติมคฺเค    ปญฺา    โสตาปตฺติผเล    ปญฺา   สกทาคามิมคฺเค
ปญฺา   สกทาคามิผเล   ปญฺา   อนาคามิมคฺเค   ปญฺา  อนาคามิผเล
ปญฺา     อรหตฺตมคฺเค     ปญฺา     อรหตฺตผเล    ปญฺา    อิมา
จตูสุ มคฺเคสุ จตูสุ ผเลสุ ปญฺา ฯ เอวํ อฏฺวิเธน าณวตฺถุ ฯ
     [๘๓๘]   ตตฺถ   กตมา   นวสุ   อนุปุพฺพวิหารสมาปตฺตีสุ   ปญฺา
ปมชฺฌานสมาปตฺติยา      ปญฺา      ทุติยชฺฌานสมาปตฺติยา     ปญฺา
ตติยชฺฌานสมาปตฺติยา      ปญฺา     จตุตฺถชฺฌานสมาปตฺติยา     ปญฺา
อากาสานญฺจายตนสมาปตฺติยา      ปญฺา     วิญฺาณญฺจายตนสมาปตฺติยา
ปญฺา       อากิญฺจญฺายตนสมาปตฺติยา       ปญฺา      เนวสญฺา-
นาสญฺายตนสมาปตฺติยา          ปญฺา         สญฺาเวทยิตนิโรธ-
สมาปตฺติยาวุฏฺิตสฺส        ปจฺจเวกฺขณาาณํ       อิมา       นวสุ
อนุปุพฺพวิหารสมาปตฺตีสุ ปญฺา ฯ เอวํ นววิเธน าณวตฺถุ ฯ
     [๘๓๙]   ตตฺถ   กตมํ   ตถาคตสฺส  านญฺจ  านโต  อฏฺานญฺจ
อฏฺานโต   ยถาภูตํ   าณํ  ฯ  อิธ  ตถาคโต  อฏฺานเมตํ  อนวกาโส
ยํ    ทิฏฺิสมฺปนฺโน   ปุคฺคโล   กญฺจิ   สงฺขารํ   นิจฺจโต   อุปคจฺเฉยฺย
เนตํ  านํ  วิชฺชตีติ  ปชานาติ  านญฺจ  โข  เอตํ  วิชฺชติ  ยํ ปุถุชฺชโน
กญฺจิ   สงฺขารํ   นิจฺจโต  อุปคจฺเฉยฺย  านเมตํ  วิชฺชตีติ  ปชานาติ  ฯ
อฏฺานเมตํ    อนวกาโส   ยํ   ทิฏฺิสมฺปนฺโน   ปุคฺคโล  กญฺจิ  สงฺขารํ
สุขโต   อุปคจฺเฉยฺย   เนตํ   านํ   วิชฺชตีติ   ปชานาติ  านญฺจ  โข
เอตํ   วิชฺชติ   ยํ   ปุถุชฺชโน   กญฺจิ   สงฺขารํ   สุขโต   อุปคจฺเฉยฺย
านเมตํ วิชฺชตีติ ปชานาติ ฯ
     {๘๓๙.๑}   อฏฺานเมตํ     อนวกาโส    ยํ    ทิฏฺิสมฺปนฺโน
ปุคฺคโล     กญฺจิ    ธมฺมํ    อตฺตโต    อุปคจฺเฉยฺย    เนตํ    านํ
วิชฺชตีติ   ปชานาติ   านญฺจ   โข   เอตํ  วิชฺชติ  ยํ  ปุถุชฺชโน  กญฺจิ
ธมฺมํ  อตฺตโต  อุปคจฺเฉยฺย  านเมตํ  วิชฺชตีติ  ปชานาติ  ฯ อฏฺานเมตํ
อนวกาโส   ยํ   ทิฏฺิสมฺปนฺโน   ปุคฺคโล   มาตรํ   ชีวิตา  โวโรเปยฺย
เนตํ  านํ  วิชฺชตีติ  ปชานาติ  านญฺจ  โข  เอตํ  วิชฺชติ  ยํ ปุถุชฺชโน
มาตรํ ชีวิตา โวโรเปยฺย านเมตํ วิชฺชตีติ ปชานาติ ฯ
     {๘๓๙.๒}   อฏฺานเมตํ  อนวกาโส  ยํ  ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล ปิตรํ
ชีวิตา  โวโรเปยฺย  ฯเปฯ  อรหนฺตํ  ชีวิตา  โวโรเปยฺย  ฯเปฯ ทุฏฺเน
จิตฺเตน  ตถาคตสฺส  โลหิตํ  อุปฺปาเทยฺย  ฯเปฯ  สงฺฆํ  ภินฺเทยฺย  ฯเปฯ
อญฺ   สตฺถารํ   อุทฺทิเสยฺย   ฯเปฯ   อฏฺมํ   ภวํ  นิพฺพตฺเตยฺย  เนตํ
านํ   วิชฺชตีติ   ปชานาติ   านญฺจ   โข  เอตํ  วิชฺชติ  ยํ  ปุถุชฺชโน
อฏฺมํ ภวํ นิพฺพตฺเตยฺย านเมตํ วิชฺชตีติ ปชานาติ ฯ
     {๘๓๙.๓}   อฏฺานเมตํ   อนวกาโส   ยํ  เอกิสฺสา  โลกธาตุยา
เทฺว   อรหนฺโต   สมฺมาสมฺพุทฺธา   อปุพฺพํ   อจริมํ   อุปฺปชฺเชยฺยุํ  เนตํ
านํ  วิชฺชตีติ  ปชานาติ  านญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ เอกิสฺสา โลกธาตุยา
เอโก  อรหํ  สมฺมาสมฺพุทฺโธ  อุปฺปชฺเชยฺย  านเมตํ  วิชฺชตีติ ปชานาติ ฯ
อฏฺานเมตํ   อนวกาโส   ยํ   เอกิสฺสา   โลกธาตุยา  เทฺว  ราชาโน
จกฺกวตฺติโน  อปุพฺพํ  อจริมํ  อุปฺปชฺเชยฺยุํ  เนตํ  านํ  วิชฺชตีติ  ปชานาติ
านญฺจ   โข   เอตํ  วิชฺชติ  ยํ  เอกิสฺสา  โลกธาตุยา  เอโก  ราชา
จกฺกวตฺติ   อุปฺปชฺเชยฺย   านเมตํ   วิชฺชตีติ  ปชานาติ  ฯ  อฏฺานเมตํ
อนวกาโส   ยํ  อิตฺถี  อรหํ  อสฺส  สมฺมาสมฺพุทฺโธ  เนตํ  านํ  วิชฺชตีติ
ปชานาติ  านญฺจ  โข  เอตํ  วิชฺชติ  ยํ ปุริโส อรหํ อสฺส สมฺมาสมฺพุทฺโธ
านเมตํ   วิชฺชตีติ   ปชานาติ   ฯ   อฏฺานเมตํ  อนวกาโส  ยํ  อิตฺถี
ราชา   อสฺส   จกฺกวตฺติ   เนตํ   านํ   วิชฺชตีติ   ปชานาติ  านญฺจ
โข  เอตํ  วิชฺชติ  ยํ  ปุริโส  ราชา  อสฺส  จกฺกวตฺติ  านเมตํ วิชฺชตีติ
ปชานาติ ฯ
     {๘๓๙.๔}   อฏฺานเมตํ   อนวกาโส  ยํ  อิตฺถี  สกฺกตฺตํ  กเรยฺย
มารตฺตํ   กเรยฺย   พฺรหฺมตฺตํ   กเรยฺย  เนตํ  านํ  วิชฺชตีติ  ปชานาติ
านญฺจ  โข  เอตํ  วิชฺชติ  ยํ  ปุริโส  สกฺกตฺตํ  กเรยฺย มารตฺตํ กเรยฺย
พฺรหฺมตฺตํ กเรยฺย านเมตํ วิชฺชตีติ ปชานาติ ฯ
     {๘๓๙.๕}   อฏฺานเมตํ   อนวกาโส   ยํ  กายทุจฺจริตสฺส  อิฏฺโ
กนฺโต   มนาโป   วิปาโก  นิพฺพตฺเตยฺย  เนตํ  านํ  วิชฺชตีติ  ปชานาติ
านญฺจ  โข  เอตํ  วิชฺชติ  ยํ  กายทุจฺจริตสฺส  อนิฏฺโ อกนฺโต อมนาโป
วิปาโก นิพฺพตฺเตยฺย านเมตํ  วิชฺชตีติ ปชานาติ ฯ
     {๘๓๙.๖}   อฏฺานเมตํ    อนวกาโส   ยํ   วจีทุจฺจริตสฺส   ยํ
มโนทุจฺจริตสฺส   อิฏฺโ   กนฺโต   มนาโป   วิปาโก  นิพฺพตฺเตยฺย  เนตํ
านํ   วิชฺชตีติ  ปชานาติ  านญฺจ  โข  เอตํ  วิชฺชติ  ยํ  วจีทุจฺจริตสฺส
ยํ   มโนทุจฺจริตสฺส   อนิฏฺโ   อกนฺโต  อมนาโป  วิปาโก  นิพฺพตฺเตยฺย
านเมตํ วิชฺชตีติ ปชานาติ ฯ
     {๘๓๙.๗}   อฏฺานเมตํ   อนวกาโส   ยํ  กายสุจริตสฺส  อนิฏฺโ
อกนฺโต  อมนาโป  วิปาโก  นิพฺพตฺเตยฺย  เนตํ  านํ  วิชฺชตีติ  ปชานาติ
านญฺจ  โข  เอตํ  วิชฺชติ  ยํ กายสุจริตสฺส อิฏฺโ กนฺโต มนาโป วิปาโก
นิพฺพตฺเตยฺย านเมตํ วิชฺชตีติ ปชานาติ ฯ
     {๘๓๙.๘}   อฏฺานเมตํ  อนวกาโส  ยํ วจีสุจริตสฺส ยํ มโนสุจริตสฺส
อนิฏฺโ   อกนฺโต  อมนาโป  วิปาโก  นิพฺพตฺเตยฺย  เนตํ  านํ  วิชฺชตีติ
ปชานาติ  านญฺจ  โข  เอตํ  วิชฺชติ  ยํ  วจีสุจริตสฺส  ยํ  มโนสุจริตสฺส
อิฏฺโ กนฺโต มนาโป วิปาโก นิพฺพตฺเตยฺย านเมตํ วิชฺชตีติ ปชานาติ ฯ
     {๘๓๙.๙}   อฏฺานเมตํ  อนวกาโส  ยํ  กายทุจฺจริตสมงฺคี ตนฺนิทานํ
ตปฺปจฺจยา  กายสฺส  เภทา  ปรํ  มรณา  สุคตึ  สคฺคํ  โลกํ  อุปปชฺเชยฺย
เนตํ  านํ  วิชฺชตีติ ปชานาติ านญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ กายทุจฺจริตสมงฺคี
ตนฺนิทานํ  ตปฺปจฺจยา  กายสฺส  เภทา  ปรํ  มรณา  อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ
นิรยํ อุปปชฺเชยฺย านเมตํ วิชฺชตีติ ปชานาติ ฯ
     {๘๓๙.๑๐}   อฏฺานเมตํ   อนวกาโส   ยํ   วจีทุจฺจริตสมงฺคี  ยํ
มโนทุจฺจริตสมงฺคี   ตนฺนิทานํ   ตปฺปจฺจยา   กายสฺส  เภทา  ปรํ  มรณา
สุคตึ  สคฺคํ  โลกํ  อุปปชฺเชยฺย  เนตํ  านํ  วิชฺชตีติ  ปชานาติ  านญฺจ
โข   เอตํ  วิชฺชติ  ยํ  วจีทุจฺจริตสมงฺคี  ยํ  มโนทุจฺจริตสมงฺคี  ตนฺนิทานํ
ตปฺปจฺจยา   กายสฺส  เภทา  ปรํ  มรณา  อปายํ  ทุคฺคตึ  วินิปาตํ  นิรยํ
อุปปชฺเชยฺย านเมตํ วิชฺชตีติ ปชานาติ ฯ
     {๘๓๙.๑๑}   อฏฺานเมตํ    อนวกาโส    ยํ   กายสุจริตสมงฺคี
ตนฺนิทานํ   ตปฺปจฺจยา   กายสฺส   เภทา   ปรํ   มรณา  อปายํ  ทุคฺคตึ
วินิปาตํ   นิรยํ   อุปปชฺเชยฺย   เนตํ  านํ  วิชฺชตีติ  ปชานาติ  านญฺจ
โข   เอตํ   วิชฺชติ  ยํ  กายสุจริตสมงฺคี  ตนฺนิทานํ  ตปฺปจฺจยา  กายสฺส
เภทา     ปรํ     มรณา     สุคตึ     สคฺคํ    โลกํ    อุปปชฺเชยฺย
านเมตํ วิชฺชตีติ ปชานาติ ฯ
     {๘๓๙.๑๒}   อฏฺานเมตํ   อนวกาโส   ยํ   วจีสุจริตสมงฺคี   ยํ
มโนสุจริตสมงฺคี   ตนฺนิทานํ   ตปฺปจฺจยา   กายสฺส   เภทา  ปรํ  มรณา
อปายํ   ทุคฺคตึ   วินิปาตํ   นิรยํ   อุปปชฺเชยฺย   เนตํ   านํ  วิชฺชตีติ
ปชานาติ  านญฺจ  โข  เอตํ  วิชฺชติ ยํ วจีสุจริตสมงฺคี ยํ มโนสุจริตสมงฺคี
ตนฺนิทานํ   ตปฺปจฺจยา   กายสฺส  เภทา  ปรํ  มรณา  สุคตึ  สคฺคํ  โลกํ
อุปปชฺเชยฺย  านเมตํ  วิชฺชตีติ  ปชานาติ  ฯ  เย  เย ธมฺมา เยสํ เยสํ
ธมฺมานํ  เหตู  ปจฺจยา  อุปฺปาทาย  ตํ  ตํ านํ เย เย ธมฺมา เยสํ เยสํ
ธมฺมานํ  น  เหตู  น  ปจฺจยา  อุปฺปาทาย  ตํ  ตํ  อฏฺานนฺติ  ยา ตตฺถ
ปญฺา    ปชานนา    ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺิ   อิทํ
ตถาคตสฺส านญฺจ านโต อฏฺานญฺจ อฏฺานโต ยถาภูตํ าณํ ฯ
     [๘๔๐]   ตตฺถ    กตมํ    ตถาคตสฺส   อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนานํ
กมฺมสมาทานานํ   านโส   เหตุโส   วิปากํ   ยถาภูตํ   าณํ  ฯ  อิธ
ตถาคโต     ปชานาติ    อตฺเถกจฺจานิ    ปาปกานิ    กมฺมสมาทานานิ
คติสมฺปตฺติปฏิพาฬฺหานิ     น     วิปจนฺติ     อตฺเถกจฺจานิ    ปาปกานิ
กมฺมสมาทานานิ        อุปธิสมฺปตฺติปฏิพาฬฺหานิ       น       วิปจนฺติ
อตฺเถกจฺจานิ     ปาปกานิ    กมฺมสมาทานานิ    กาลสมฺปตฺติปฏิพาฬฺหานิ
น      วิปจนฺติ      อตฺเถกจฺจานิ      ปาปกานิ     กมฺมสมาทานานิ
ปโยคสมฺปตฺติปฏิพาฬฺหานิ     น    วิปจนฺติ    อตฺเถกจฺจานิ    ปาปกานิ
กมฺมสมาทานานิ     คติวิปตฺตึ     อาคมฺม     วิปจนฺติ    อตฺเถกจฺจานิ
ปาปกานิ      กมฺมสมาทานานิ     อุปธิวิปตฺตึ     อาคมฺม     วิปจนฺติ
อตฺเถกจฺจานิ     ปาปกานิ    กมฺมสมาทานานิ    กาลวิปตฺตึ    อาคมฺม
วิปจนฺติ    อตฺเถกจฺจานิ    ปาปกานิ    กมฺมสมาทานานิ    ปโยควิปตฺตึ
อาคมฺม     วิปจนฺติ     อตฺเถกจฺจานิ    กลฺยาณานิ    กมฺมสมาทานานิ
คติวิปตฺติปฏิพาฬฺหานิ     น     วิปจนฺติ     อตฺเถกจฺจานิ    กลฺยาณานิ
กมฺมสมาทานานิ    อุปธิวิปตฺติปฏิพาฬฺหานิ    น   วิปจนฺติ   อตฺเถกจฺจานิ
กลฺยาณานิ    กมฺมสมาทานานิ    กาลวิปตฺติปฏิพาฬฺหานิ    น    วิปจนฺติ
อตฺเถกจฺจานิ    กลฺยาณานิ    กมฺมสมาทานานิ    ปโยควิปตฺติปฏิพาฬฺหานิ
น   วิปจนฺติ   อตฺเถกจฺจานิ   กลฺยาณานิ   กมฺมสมาทานานิ   คติสมฺปตฺตึ
อาคมฺม     วิปจนฺติ     อตฺเถกจฺจานิ    กลฺยาณานิ    กมฺมสมาทานานิ
อุปธิสมฺปตฺตึ      อาคมฺม     วิปจนฺติ     อตฺเถกจฺจานิ     กลฺยาณานิ
กมฺมสมาทานานิ     กาลสมฺปตฺตึ    อาคมฺม    วิปจนฺติ    อตฺเถกจฺจานิ
กลฺยาณานิ    กมฺมสมาทานานิ   ปโยคสมฺปตฺตึ   อาคมฺม   วิปจนฺตีติ   ฯ
ยา   ตตฺถ   ปญฺา   ปชานนา  ฯเปฯ  อโมโห  ธมฺมวิจโย  สมฺมาทิฏฺิ
อิทํ      ตถาคตสฺส      อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนานํ      กมฺมสมาทานานํ
านโส เหตุโส วิปากํ ยถาภูตํ าณํ ฯ
     [๘๔๑]   ตตฺถ   กตมํ  ตถาคตสฺส  สพฺพตฺถคามินึ  ปฏิปทํ  ยถาภูตํ
าณํ   ฯ   อิธ   ตถาคโต   อยํ   มคฺโค   อยํ  ปฏิปทา  นิรยคามินีติ
ปชานาติ    อยํ   มคฺโค   อยํ   ปฏิปทา   ติรจฺฉานคามินีติ   ปชานาติ
อยํ   มคฺโค   อยํ   ปฏิปทา   ปิตฺติวิสยคามินีติ   ปชานาติ  อยํ  มคฺโค
อยํ   ปฏิปทา   มนุสฺสโลกคามินีติ   ปชานาติ  อยํ  มคฺโค  อยํ  ปฏิปทา
เทวโลกคามินีติ   ปชานาติ   อยํ   มคฺโค  อยํ  ปฏิปทา  นิพฺพานคามินีติ
ปชานาติ   ฯ  ยา  ตตฺถ  ปญฺา  ปชานนา  ฯเปฯ  อโมโห  ธมฺมวิจโย
สมฺมาทิฏฺิ อิทํ ตถาคตสฺส สพฺพตฺถคามินึ ปฏิปทํ ยถาภูตํ าณํ ฯ
     [๘๔๒]   ตตฺถ   กตมํ   ตถาคตสฺส  อเนกธาตุํ  นานาธาตุํ  โลกํ
ยถาภูตํ  าณํ  ฯ  อิธ  ตถาคโต  ขนฺธนานตฺตํ  ปชานาติ  อายตนนานตฺตํ
ปชานาติ    ธาตุนานตฺตํ    ปชานาติ    อเนกธาตุํ   นานาธาตุํ   โลกํ
ปชานาติ   ฯ  ยา  ตตฺถ  ปญฺา  ปชานนา  ฯเปฯ  อโมโห  ธมฺมวิจโย
สมฺมาทิฏฺิ   อิทํ   ตถาคตสฺส   อเนกธาตุํ   นานาธาตุํ   โลกํ  ยถาภูตํ
าณํ ฯ
     [๘๔๓]   ตตฺถ  กตมํ  ตถาคตสฺส  สตฺตานํ  นานาธิมุตฺติกตํ  ยถาภูตํ
าณํ   ฯ   อิธ  ตถาคโต  ปชานาติ  สนฺติ  สตฺตา  หีนาธิมุตฺติกา  สนฺติ
สตฺตา   ปณีตาธิมุตฺติกา   หีนาธิมุตฺติกา   สตฺตา   หีนาธิมุตฺติเก   สตฺเต
เสวนฺติ   ภชนฺติ   ปยิรุปาสนฺติ   ปณีตาธิมุตฺติกา   สตฺตา  ปณีตาธิมุตฺติเก
สตฺเต   เสวนฺติ   ภชนฺติ   ปยิรุปาสนฺติ  อตีตมฺปิ  อทฺธานํ  หีนาธิมุตฺติกา
สตฺตา   หีนาธิมุตฺติเก   สตฺเต  เสวึสุ  ภชึสุ  ปยิรุปาสึสุ  ปณีตาธิมุตฺติกา
สตฺตา   ปณีตาธิมุตฺติเก   สตฺเต   เสวึสุ   ภชึสุ  ปยิรุปาสึสุ  อนาคตมฺปิ
อทฺธานํ  หีนาธิมุตฺติกา  สตฺตา  หีนาธิมุตฺติเก  สตฺเต  เสวิสฺสนฺติ ภชิสฺสนฺติ
ปยิรุปาสิสฺสนฺติ     ปณีตาธิมุตฺติกา    สตฺตา    ปณีตาธิมุตฺติเก    สตฺเต
เสวิสฺสนฺติ   ภชิสฺสนฺติ  ปยิรุปาสิสฺสนฺตีติ  ฯ  ยา  ตตฺถ  ปญฺา  ปชานนา
ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺิ   อิทํ   ตถาคตสฺส   สตฺตานํ
นานาธิมุตฺติกตํ ยถาภูตํ าณํ ฯ
     [๘๔๔]   ตตฺถ    กตมํ   ตถาคตสฺส   ปรสตฺตานํ   ปรปุคฺคลานํ
อินฺทฺริยปโรปริยตฺตํ   ยถาภูตํ   าณํ  ฯ  อิธ  ตถาคโต  สตฺตานํ  อาสยํ
ปชานาติ    อนุสยํ   ปชานาติ   จริตํ   ปชานาติ   อธิมุตฺตึ   ปชานาติ
อปฺปรชกฺเข  มหารชกฺเข  ติกฺขินฺทฺริเย  มุทินฺทฺริเย  สฺวากาเร  ทฺวากาเร
สุวิญฺาปเย   ทูวิญฺาปเย   ภพฺพาภพฺเพ   สตฺเต   ปชานาติ  ฯ  กตโม
จ   สตฺตานํ   อาสโย   สสฺสโต  โลโกติ  วา  อสสฺสโต  โลโกติ  วา
อนฺตวา  โลโกติ  วา  อนนฺตวา  โลโกติ  วา  ตํ  ชีวํ  ตํ  สรีรนฺติ วา
อญฺ   ชีวํ   อญฺ   สรีรนฺติ   วา   โหติ  ตถาคโต  ปรมฺมรณาติ  วา
น  โหติ  ตถาคโต  ปรมฺมรณาติ  วา  โหติ  จ  น  จ  โหติ  ตถาคโต
ปรมฺมรณาติ  วา  เนว  โหติ  น  น  โหติ  ตถาคโต  ปรมฺมรณาติ  วา
อิติ   ภวทิฏฺิสนฺนิสฺสิตา   วา   สตฺตา   โหนฺติ  วิภวทิฏฺิสนฺนิสฺสิตา  วา
เอเต   วา  ปน  อุโภ  อนฺเต  อนุปคมฺม  อิทปฺปจฺจยตาปฏิจฺจสมุปฺปนฺเนสุ
ธมฺเมสุ   อนุโลมิกา   ขนฺติ   ปฏิลทฺธา   โหติ   ยถาภูตํ   วา   าณํ
อยํ สตฺตานํ อาสโย ฯ
     {๘๔๔.๑}   กตโม  จ  สตฺตานํ อนุสโย สตฺตานุสยา กามราคานุสโย
ปฏิฆานุสโย   มานานุสโย   ทิฏฺานุสโย   วิจิกิจฺฉานุสโย  ภวราคานุสโย
อวิชฺชานุสโย  ยํ  โลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ เอตฺถ สตฺตานํ ราคานุสโย อนุเสติ
ยํ  โลเก  อปฺปิยรูปํ  อสาตรูปํ  เอตฺถ  สตฺตานํ  ปฏิฆานุสโย อนุเสติ อิติ
อิเมสุ ทฺวีสุ ธมฺเมสุ อวิชฺชา อนุปติตา ตเทกฏฺโ มาโน จ ทิฏฺิ จ วิจิกิจฺฉา
จ  ทฏฺพฺพา  อยํ สตฺตานํ อนุสโย ฯ กตมํ จ สตฺตานํ จริตํ ปุญฺาภิสงฺขาโร
อปุญฺาภิสงฺขาโร   อาเนญฺชาภิสงฺขาโร   ปริตฺตภูมโก   วา   มหาภูมโก
วา อิทํ สตฺตานํ จริตํ ฯ
     {๘๔๔.๒}   กตมา  จ  สตฺตานํ  อธิมุตฺติ  สนฺติ สตฺตา หีนาธิมุตฺติกา
สนฺติ    สตฺตา   ปณีตาธิมุตฺติกา   หีนาธิมุตฺติกา   สตฺตา   หีนาธิมุตฺติเก
สตฺเต    เสวนฺติ    ภชนฺติ    ปยิรุปาสนฺติ    ปณีตาธิมุตฺติกา    สตฺตา
ปณีตาธิมุตฺติเก   สตฺเต   เสวนฺติ  ภชนฺติ  ปยิรุปาสนฺติ  อตีตมฺปิ  อทฺธานํ
หีนาธิมุตฺติกา   สตฺตา   หีนาธิมุตฺติเก   สตฺเต  เสวึสุ  ภชึสุ  ปยิรุปาสึสุ
ปณีตาธิมุตฺติกา    สตฺตา    ปณีตาธิมุตฺติเก    สตฺเต    เสวึสุ    ภชึสุ
ปยิรุปาสึสุ   อนาคตมฺปิ   อทฺธานํ   หีนาธิมุตฺติกา   สตฺตา  หีนาธิมุตฺติเก
สตฺเต   เสวิสฺสนฺติ   ภชิสฺสนฺติ   ปยิรุปาสิสฺสนฺติ   ปณีตาธิมุตฺติกา  สตฺตา
ปณีตาธิมุตฺติเก    สตฺเต   เสวิสฺสนฺติ   ภชิสฺสนฺติ   ปยิรุปาสิสฺสนฺติ   อยํ
สตฺตานํ อธิมุตฺติ ฯ
     {๘๔๔.๓}   กตเม  เต  สตฺตา  มหารชกฺขา ทส กิเลสวตฺถูนิ โลโภ
โทโส  โมโห  มาโน  ทิฏฺิ  วิจิกิจฺฉา ถีนํ อุทฺธจฺจํ อหิริกํ อโนตฺตปฺปํ เยสํ
สตฺตานํ   อิมานิ   ทส   กิเลสวตฺถูนิ  อาเสวิตานิ  ภาวิตานิ  พหุลีกตานิ
อุสฺสทคตานิ อิเม เต สตฺตา มหารชกฺขา ฯ
     {๘๔๔.๔}   กตเม  เต  สตฺตา  อปฺปรชกฺขา  เยสํ  สตฺตานํ อิมานิ
ทส   กิเลสวตฺถูนิ   อนาเสวิตานิ  อภาวิตานิ  อพหุลีกตานิ  อนุสฺสทคตานิ
อิเม เต สตฺตา อปฺปรชกฺขา ฯ
     {๘๔๔.๕}   กตเม  เต  สตฺตา  มุทินฺทฺริยา ปญฺจินฺทฺริยานิ สทฺธินฺทฺริยํ
วิริยินฺทฺริยํ  สตินฺทฺริยํ  สมาธินฺทฺริยํ  ปญฺินฺทฺริยํ  เยสํ  สตฺตานํ อิมานิ
ปญฺจินฺทฺริยานิ    อนาเสวิตานิ   อภาวิตานิ   อพหุลีกตานิ   อนุสฺสทคตานิ
อิเม เต สตฺตา มุทินฺทฺริยา ฯ
     {๘๔๔.๖}   กตเม  เต  สตฺตา  ติกฺขินฺทฺริยา  เยสํ  สตฺตานํ อิมานิ
ปญฺจินฺทฺริยานิ     อาเสวิตานิ    ภาวิตานิ    พหุลีกตานิ    อุสฺสทคตานิ
อิเม เต สตฺตา ติกฺขินฺทฺริยา ฯ
     {๘๔๔.๗}   กตเม  เต  สตฺตา ทฺวาการา เย เต สตฺตา ปาปาสยา
ปาปานุสยา   ปาปจริตา   ปาปาธิมุตฺติกา  มหารชกฺขา  มุทินฺทฺริยา  อิเม
เต สตฺตา ทฺวาการา ฯ
     {๘๔๔.๘}   กตเม เต สตฺตา สฺวาการา เย เต สตฺตา กลฺยาณาสยา
กลฺยาณจริตา   กลฺยาณาธิมุตฺติกา   อปฺปรชกฺขา   ติกฺขินฺทฺริยา  อิเม  เต
สตฺตา สฺวาการา ฯ
     {๘๔๔.๙}   กตเม  เต  สตฺตา  ทูวิญฺาปยา  เย  จ  เต  สตฺตา
ทฺวาการา  เตว  เต  สตฺตา  ทูวิญฺาปยา  เย  จ เต สตฺตา สฺวาการา
เตว เต สตฺตา สุวิญฺาปยา ฯ
     {๘๔๔.๑๐}   กตเม  เต สตฺตา อภพฺพา เย เต สตฺตา กมฺมาวรเณน
สมนฺนาคตา   กิเลสาวรเณน   สมนฺนาคตา   วิปากาวรเณน  สมนฺนาคตา
อสฺสทฺธา   อจฺฉนฺทิกา   ทุปฺปญฺา   อภพฺพา   นิยามํ  โอกฺกมิตุํ  กุสเลสุ
ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํ อิเม เต สตฺตา อภพฺพา ฯ
     {๘๔๔.๑๑}   กตเม เต สตฺตา ภพฺพา เย เต สตฺตา น กมฺมาวรเณน
สมนฺนาคตา    น    กิเลสาวรเณน   สมนฺนาคตา   น   วิปากาวรเณน
สมนฺนาคตา   สทฺธา   ฉนฺทิกา   ปญฺวนฺโต   ภพฺพา   นิยามํ  โอกฺกมิตุํ
กุสเลสุ  ธมฺเมสุ  สมฺมตฺตํ  อิเม  เต  สตฺตา  ภพฺพาติ  ยา  ตตฺถ ปญฺา
ปชานนา   ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺิ   อิทํ  ตถาคตสฺส
ปรสตฺตานํ ปรปุคฺคลานํ อินฺทฺริยปโรปริยตฺตํ ยถาภูตํ าณํ ฯ
     [๘๔๕]   ตตฺถ   กตมํ   ตถาคตสฺส   ฌานวิโมกฺขสมาธิสมาปตฺตีนํ
สงฺกิเลสํ   โวทานํ  วุฏฺานํ  ยถาภูตํ  าณํ  ฯ  ฌายีติ  จตฺตาโร  ฌายี
อตฺเถกจฺโจ   ฌายี   สมฺปตฺตึเยว  สมานํ  วิปตฺตีติ  ปจฺเจติ  อตฺเถกจฺโจ
ฌายี     วิปตฺตึเยว     สมานํ    สมฺปตฺตีติ    ปจฺเจติ    อตฺเถกจฺโจ
ฌายี   สมฺปตฺตึเยว   สมานํ   สมฺปตฺตีติ   ปจฺเจติ   อตฺเถกจฺโจ   ฌายี
วิปตฺตึเยว สมานํ วิปตฺตีติ ปจฺเจติ อิเม จตฺตาโร ฌายี ฯ
     {๘๔๕.๑}   อปเรปิ จตฺตาโร ฌายี อตฺเถกจฺโจ ฌายี ทนฺธํ สมาปชฺชติ
ขิปฺปํ   วุฏฺาติ   อตฺเถกจฺโจ   ฌายี   ขิปฺปํ  สมาปชฺชติ  ทนฺธํ  วุฏฺาติ
อตฺเถกจฺโจ   ฌายี   ทนฺธํ   สมาปชฺชติ   ทนฺธํ   วุฏฺาติ   อตฺเถกจฺโจ
ฌายี ขิปฺปํ สมาปชฺชติ ขิปฺปํ วุฏฺาติ อิเม จตฺตาโร ฌายี ฯ
     {๘๔๕.๒}   อปเรปิ  จตฺตาโร  ฌายี  อตฺเถกจฺโจ  ฌายี  สมาธิสฺมึ
สมาธิกุสโล   โหติ   น   สมาธิสฺมึ   สมาปตฺติกุสโล  อตฺเถกจฺโจ  ฌายี
สมาธิสฺมึ   สมาปตฺติกุสโล  โหติ  น  สมาธิสฺมึ  สมาธิกุสโล  อตฺเถกจฺโจ
ฌายี   สมาธิสฺมึ   สมาธิกุสโล   จ  โหติ  สมาธิสฺมึ  สมาปตฺติกุสโล  จ
อตฺเถกจฺโจ   ฌายี   เนว   สมาธิสฺมึ  สมาธิกุสโล  โหติ  น  สมาธิสฺมึ
สมาปตฺติกุสโล   อิเม   จตฺตาโร   ฌายี  ฯ  ฌานนฺติ  จตฺตาริ  ฌานานิ
ปมํ ฌานํ ทุติยํ ฌานํ ตติยํ ฌานํ จตุตฺถํ ฌานํ ฯ
     {๘๔๕.๓}   วิโมกฺโขติ  อฏฺ  วิโมกฺขา รูปี รูปานิ ปสฺสติ อยํ ปโม
วิโมกฺโข  อชฺฌตฺตํ  อรูปสญฺี  พหิทฺธา  รูปานิ  ปสฺสติ อยํ ทุติโย วิโมกฺโข
สุภนฺเตฺวว   อธิมุตฺโต  โหติ  อยํ  ตติโย  วิโมกฺโข  สพฺพโส  รูปสญฺานํ
สมติกฺกมา    ปฏิฆสญฺานํ    อตฺถงฺคมา    นานตฺตสญฺานํ   อมนสิการา
อนนฺโต    อากาโสติ    อากาสานญฺจายตนํ   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   อยํ
จตุตฺโถ   วิโมกฺโข   สพฺพโส   อากาสานญฺจายตนํ   สมติกฺกมฺม   อนนฺตํ
วิญฺาณนฺติ    วิญฺาณญฺจายตนํ    อุปสมฺปชฺช    วิหรติ    อยํ   ปญฺจโม
วิโมกฺโข    สพฺพโส    วิญฺาณญฺจายตนํ    สมติกฺกมฺม    นตฺถิ   กิญฺจีติ
อากิญฺจญฺายตนํ   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   อยํ   ฉฏฺโ  วิโมกฺโข  สพฺพโส
อากิญฺจญฺายตนํ     สมติกฺกมฺม     เนวสญฺานาสญฺายตนํ    อุปสมฺปชฺช
วิหรติ    อยํ    สตฺตโม   วิโมกฺโข   สพฺพโส   เนวสญฺานาสญฺายตนํ
สมติกฺกมฺม    สญฺาเวทยิตนิโรธํ    อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   อยํ   อฏฺโม
วิโมกฺโข ฯ
     {๘๔๕.๔}   สมาธีติ   ตโย   สมาธี   สวิตกฺกสวิจาโร   สมาธิ
อวิตกฺกวิจารมตฺโต สมาธิ อวิตกฺกอวิจาโร สมาธิ ฯ
     {๘๔๕.๕}   สมาปตฺตีติ      นว     อนุปุพฺพวิหารสมาปตฺติโย
ปมชฺฌานสมาปตฺติ        ทุติยชฺฌานสมาปตฺติ        ตติยชฺฌานสมาปตฺติ
จตุตฺถชฺฌานสมาปตฺติ อากาสานญฺจายตนสมาปตฺติ
วิญฺาณญฺจายตนสมาปตฺติ อากิญฺจญฺายตนสมาปตฺติ
เนวสญฺานาสญฺายตนสมาปตฺติ สญฺาเวทยิตนิโรธสมาปตฺติ ฯ
     {๘๔๕.๖}   สงฺกิเลสนฺติ   หานภาคิโย   ธมฺโม   ฯ   โวทานนฺติ
วิเสสภาคิโย  ธมฺโม  ฯ  วุฏฺานนฺติ  โวทานมฺปิ  วุฏฺานํ  ตมฺหา  ตมฺหา
สมาธิมฺหา    วุฏฺานมฺปิ   วุฏฺานนฺติ   ยา   ตตฺถ   ปญฺา   ปชานนา
ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย  สมฺมาทิฏฺิ  อิทํ  ตถาคตสฺส  ฌานวิโมกฺข-
สมาธิสมาปตฺตีนํ สงฺกิเลสํ โวทานํ วุฏฺานํ ยถาภูตํ าณํ ฯ
     [๘๔๖]   ตตฺถ   กตมํ   ตถาคตสฺส   ปุพฺเพนิวาสานุสฺสตึ  ยถาภูตํ
าณํ   ฯ   อิธ  ตถาคโต  อเนกวิหิตํ  ปุพฺเพนิวาสํ  อนุสฺสรติ  เสยฺยถีทํ
เอกมฺปิ   ชาตึ   เทฺวปิ   ชาติโย  ติสฺโสปิ  ชาติโย  จตสฺโสปิ  ชาติโย
ปญฺจปิ    ชาติโย   ทสปิ   ชาติโย   วีสํปิ   ชาติโย   ตึสํปิ   ชาติโย
จตฺตาลีสํปิ    ชาติโย    ปญฺาสํปิ    ชาติโย   ชาติสตํปิ   ชาติสหสฺสํปิ
ชาติสตสหสฺสํปิ     อเนเกปิ    สํวฏฺฏกปฺเป    อเนเกปิ    วิวฏฺฏกปฺเป
อเนเกปิ    สํวฏฺฏวิวฏฺฏกปฺเป    อมุตฺราสึ    เอวํนาโม    เอวํโคตฺโต
เอวํวณฺโณ     เอวมาหาโร    เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที    เอวมายุปริยนฺโต
โส   ตโต   จุโต  อมุตฺร  อุทปาทึ  ตตฺราปาสึ  เอวํนาโม  เอวํโคตฺโต
เอวํวณฺโณ     เอวมาหาโร    เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที    เอวมายุปริยนฺโต
โส   ตโต   จุโต   อิธุปปนฺโนติ   อิติ   สาการํ  สอุทฺเทสํ  อเนกวิหิตํ
ปุพฺเพนิวาสํ  อนุสฺสรติ  ฯ  ยา  ตตฺถ  ปญฺา  ปชานนา  ฯเปฯ  อโมโห
ธมฺมวิจโย    สมฺมาทิฏฺิ    ฯ    อิทํ   ตถาคตสฺส   ปุพฺเพนิวาสานุสฺสตึ
ยถาภูตํ าณํ ฯ
     [๘๔๗]   ตตฺถ  กตมํ  ตถาคตสฺส  สตฺตานํ  จุตูปปาตํ  าณํ  ฯ อิธ
ตถาคโต  ทิพฺเพน  จกฺขุนา  วิสุทฺเธน  อติกฺกนฺตมานุสเกน  สตฺเต  ปสฺสติ
จวมาเน   อุปปชฺชมาเน   หีเน   ปณีเต   สุวณฺเณ   ทุพฺพณฺเณ   สุคเต
ทุคฺคเต   ยถากมฺมุปเค   สตฺเต   ปชานาติ  อิเม  วต  โภนฺโต  สตฺตา
กายทุจฺจริเตน   สมนฺนาคตา   วจีทุจฺจริเตน  สมนฺนาคตา  มโนทุจฺจริเตน
สมนฺนาคตา   อริยานํ  อุปวาทกา  มิจฺฉาทิฏฺิกา  มิจฺฉาทิฏฺิกมฺมสมาทานา
เต    กายสฺส    เภทา    ปรมฺมรณา    อปายํ    ทุคฺคตึ    วินิปาตํ
นิรยํ   อุปปนฺนา   อิเม   วา   ปน   โภนฺโต   สตฺตา   กายสุจริเตน
สมนฺนาคตา    วจีสุจริเตน    สมนฺนาคตา   มโนสุจริเตน   สมนฺนาคตา
อริยานํ    อนุปวาทกา    สมฺมาทิฏฺิกา   สมฺมาทิฏฺิกมฺมสมาทานา   เต
กายสฺส   เภทา   ปรมฺมรณา   สุคตึ   สคฺคํ   โลกํ   อุปปนฺนาติ   อิติ
ทิพฺเพน  จกฺขุนา  วิสุทฺเธน  อติกฺกนฺตมานุสเกน  สตฺเต  ปสฺสติ  จวมาเน
อุปปชฺชมาเน    หีเน   ปณีเต   สุวณฺเณ   ทุพฺพณฺเณ   สุคเต   ทุคฺคเต
ยถากมฺมุปเค   สตฺเต   ปชานาติ   ฯ   ยา   ตตฺถ   ปญฺา  ปชานนา
ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺิ   อิทํ   ตถาคตสฺส   สตฺตานํ
จุตูปปาตํ ยถาภูตํ าณํ ฯ
     [๘๔๘]   ตตฺถ  กตมํ  ตถาคตสฺส  อาสวานํ  ขยํ  ยถาภูตํ  าณํ ฯ
อิธ   ตถาคโต   อาสวานํ   ขยา   อนาสวํ   เจโตวิมุตฺตึ  ปญฺาวิมุตฺตึ
ทิฏฺเว   ธมฺเม   สยํ  อภิญฺา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช  วิหรติ  ฯ  ยา
ตตฺถ    ปญฺา   ปชานนา   ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺิ
อิทํ ตถาคตสฺส อาสวานํ ขยํ ยถาภูตํ าณนฺติ ฯ
                               าณวิภงฺโค สมตฺโต ฯ
                                     ----------

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓๕ หน้าที่ ๔๕๒-๔๖๗.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=9137&w=&modeTY=1
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=9137&modeTY=1
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=35&item=835&items=14
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=35&siri=64
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=835
             อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :-
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=10653
             The Pali Atthakatha in Roman :-
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=10653
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๕
https://84000.org/tipitaka/read/?index_35
https://84000.org/tipitaka/english/?index_35