พระไตรปิฏกเล่มที่ ๓๔ พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๑ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ธรรมสังคณีปกรณ์
หน้าที่ ๑๖๙-๑๗๓.

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมสังคณี [๒. รูปกัณฑ์]
                                                                 เอกกมาติกา
๒. รูปกัณฑ์
อุทเทส
	[๕๘๓] สภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤต เป็นไฉน
	วิบากแห่งสภาวธรรมที่เป็นกุศลและอกุศล ซึ่งเป็นกามาวจร รูปาวจร
อรูปาวจร และไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ ได้แก่ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์
และวิญญาณขันธ์
	สภาวธรรมเหล่าใดเป็นกิริยา ไม่เป็นกุศล ไม่เป็นอกุศล และไม่เป็นวิบาก
แห่งกรรม รูปทั้งหมด และธาตุที่ปัจจัยไม่ปรุงแต่ง
	สภาวธรรมเหล่านี้ชื่อว่าเป็นอัพยากฤต
เอกกมาติกา
	[๕๘๔] บรรดาสภาวธรรมที่เป็นอัพยากฤตเหล่านั้น รูปทั้งหมด เป็นไฉน
	มหาภูตรูป ๔ และรูปที่อาศัยมหาภูตรูป ๔ นี้เรียกว่ารูปทั้งหมด
	รูปทั้งหมดไม่เป็นเหตุ ไม่มีเหตุ วิปปยุตจากเหตุ มีปัจจัยปรุงแต่ง ถูกปัจจัย
ปรุงแต่ง เป็นรูป เป็นโลกิยะ เป็นอารมณ์ของอาสวะ เป็นอารมณ์ของสังโยชน์ เป็น
อารมณ์ของคันถะ เป็นอารมณ์ของโอฆะ เป็นอารมณ์ของโยคะ เป็นอารมณ์ของนิวรณ์
เป็นอารมณ์ของปรามาส เป็นอารมณ์ของอุปาทาน เป็นอารมณ์ของกิเลส เป็น
อัพยากฤต รับรู้อารมณ์ไม่ได้ ไม่เป็นเจตสิก วิปปยุตจากจิต ไม่เป็นวิบากและไม่เป็น
เหตุให้เกิดวิบาก กิเลสไม่ทำให้เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของกิเลส ไม่ใช่มีทั้งวิตกและ
วิจาร ไม่ใช่ไม่มีวิตกมีเพียงวิจาร ไม่มีทั้งวิตกและวิจาร ไม่สหรคตด้วยปีติ ไม่สหรคต
ด้วยสุข ไม่สหรคตด้วยอุเบกขา ไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้อง
บน ๓ ไม่มีเหตุต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ ไม่เป็นเหตุ
ให้ถึงปฏิสนธิ จุติ และนิพพาน ไม่เป็นของเสขบุคคลและอเสขบุคคล เป็นปริตตะ
เป็นกามาวจร ไม่เป็นรูปาวจร ไม่เป็นอรูปาวจร นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ ไม่ใช่ไม่นับเนื่อง
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๔ หน้า : ๑๖๙}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมสังคณี [๒. รูปกัณฑ์]
                                                                 ทุกมาติกา ปกิณณกทุกะ
ในวัฏฏทุกข์ เป็นของไม่แน่นอน ไม่เป็นเหตุนำออกจากวัฏฏทุกข์ เป็นธรรมที่เกิดขึ้น
อันวิญญาณ ๖ รู้ได้ เป็นของไม่เที่ยง ถูกชราครอบงำ๑-
รวมรูปหมวดละ ๑ อย่างนี้
เอกกมาติกา จบ
ทุกมาติกา
รวมรูปหมวดละ ๒
ปกิณณกทุกะ
	รูปที่เป็นอุปาทายรูปก็มี (๕๙๕-๖๔๕)  รูปที่ไม่เป็นอุปาทายรูปก็มี (๖๔๖-๖๕๑)
	รูปที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิยึดถือก็มี (๖๕๒)
	รูปที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือก็มี (๖๕๓)
	รูปที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาทิฏฐิยึดถือและเป็นอารมณ์ของอุปาทานก็มี (๖๕๔)
	รูปที่กรรมอันประกอบด้วยตัณหาและทิฏฐิไม่ยึดถือแต่เป็นอารมณ์ของอุปาทานก็มี (๖๕๕)
	รูปที่เห็นได้ก็มี (๖๕๖)  รูปที่เห็นไม่ได้ก็มี (๖๕๗)
	รูปที่กระทบได้ก็มี (๖๕๘)  รูปที่กระทบไม่ได้ก็มี (๖๕๙)
	รูปที่เป็นอินทรีย์ก็มี (๖๖๐)  รูปที่ไม่เป็นอินทรีย์ก็มี (๖๖๑)
	รูปที่เป็นมหาภูตรูปก็มี (๖๖๒)  รูปที่ไม่เป็นมหาภูตรูปก็มี (๖๖๓)
	รูปที่เป็นวิญญัตติรูปก็มี (๖๖๔)  รูปที่ไม่เป็นวิญญัตติรูปก็มี (๖๖๕)
	รูปที่มีจิตเป็นสมุฏฐานก็มี  (๖๖๖)  รูปที่ไม่มีจิตเป็นสมุฏฐานก็มี (๖๖๗)
	รูปที่เกิดพร้อมกับจิตก็มี (๖๖๘)  รูปที่ไม่เกิดพร้อมกับจิตก็มี (๖๖๙)
	รูปที่เป็นไปตามจิตก็มี (๖๗๐)  รูปที่ไม่เป็นไปตามจิตก็มี (๖๗๑)
@เชิงอรรถ :
@๑ อภิ.วิ. ๓๕/๓๓/๑๔
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๔ หน้า : ๑๗๐}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมสังคณี [๒. รูปกัณฑ์]
                                                                 ทุกมาติกา อารัมมณทุกะ
	รูปที่เป็นภายในก็มี (๖๗๒)  รูปที่เป็นภายนอกก็มี (๖๗๓)
	รูปที่หยาบก็มี (๖๗๔)  รูปที่ละเอียดก็มี (๖๗๕)
	รูปไกลก็มี (๖๗๖)  รูปใกล้ก็มี (๖๗๗)
ปกิณณกทุกะ จบ
วัตถุทุกะ
	รูปเป็นที่อาศัยเกิดของจักขุสัมผัสก็มี (๖๗๘)
	รูปไม่เป็นที่อาศัยเกิดของจักขุสัมผัสก็มี (๖๗๙)
	รูปเป็นที่อาศัยเกิดของเวทนาที่เกิดแต่จักขุสัมผัส ฯลฯ ของสัญญา ฯลฯ ของ
เจตนา ฯลฯ ของจักขุวิญญาณก็มี (๖๘๐)  รูปไม่เป็นที่อาศัยเกิดของจักขุวิญญาณก็มี (๖๘๑)
	รูปเป็นที่อาศัยเกิดของโสตสัมผัส ฯลฯ ของฆานสัมผัส ฯลฯ ของชิวหาสัมผัส
ฯลฯ ของกายสัมผัสก็มี (๖๘๒)  รูปไม่เป็นที่อาศัยเกิดของกายสัมผัสก็มี (๖๘๓)
	รูปเป็นที่อาศัยเกิดของเวทนาที่เกิดแต่กายสัมผัส ฯลฯ ของสัญญา ฯลฯ ของ
เจตนา ฯลฯ ของกายวิญญาณก็มี (๖๘๔)  รูปไม่เป็นที่อาศัยเกิดของกายวิญญาณก็มี (๖๘๕)
วัตถุทุกะ จบ
อารัมมณทุกะ
	รูปที่เป็นอารมณ์ของจักขุสัมผัสก็มี (๖๘๖)
	รูปที่ไม่เป็นอารมณ์ของจักขุสัมผัสก็มี (๖๘๗)
	รูปที่เป็นอารมณ์ของเวทนาที่เกิดแต่จักขุสัมผัส ฯลฯ ของสัญญา ฯลฯ ของ
เจตนา ฯลฯ ของจักขุวิญญาณก็มี (๖๘๘)  รูปที่ไม่เป็นอารมณ์ของจักขุวิญญาณก็มี (๖๘๙)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๔ หน้า : ๑๗๑}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมสังคณี [๒. รูปกัณฑ์]
                                                                 ทุกมาติกา ธาตุทุกะ
	รูปที่เป็นอารมณ์ของโสตสัมผัส ฯลฯ ของฆานสัมผัส ฯลฯ ของชิวหาสัมผัส
ฯลฯ ของกายสัมผัสก็มี (๖๙๐)  รูปที่ไม่เป็นอารมณ์ของกายสัมผัสก็มี (๖๙๑)
	รูปที่เป็นอารมณ์ของเวทนาที่เกิดแต่กายสัมผัส ฯลฯ ของสัญญา ฯลฯ ของ
เจตนา ฯลฯ ของกายวิญญาณก็มี (๖๙๒)  รูปที่ไม่เป็นอารมณ์ของกายวิญญาณก็มี (๖๙๓)
อารัมมณทุกะ จบ
อายตนทุกะ
	รูปที่เป็นจักขายตนะก็มี (๖๙๔)  รูปที่ไม่เป็นจักขายตนะก็มี (๖๙๕)
	รูปที่เป็นโสตายตนะก็มี (๖๙๖)  รูปที่ไม่เป็นโสตายตนะก็มี (๖๙๗)
	รูปที่เป็นฆานายตนะ ฯลฯ รูปที่เป็นชิวหายตนะ ฯลฯ
รูปที่เป็นกายายตนะก็มี (๖๙๖)  รูปที่ไม่เป็นกายายตนะก็มี (๖๙๗)
	รูปที่เป็นรูปายตนะก็มี (๖๙๘)  รูปที่ไม่เป็นรูปายตนะก็มี (๖๙๙)
	รูปที่เป็นสัททายตนะ ฯลฯ รูปที่เป็นคันธายตนะ ฯลฯ รูปที่เป็นรสายตนะ ฯลฯ
รูปที่เป็นโผฏฐัพพายตนะก็มี (๗๐๐)  รูปที่ไม่เป็นโผฏฐัพพายตนะก็มี (๗๐๑)
อายตนทุกะ จบ
ธาตุทุกะ
	รูปที่เป็นจักขุธาตุก็มี (๗๐๒)  รูปที่ไม่เป็นจักขุธาตุก็มี (๗๐๓)
	รูปที่เป็นโสตธาตุก็มี ฯลฯ รูปที่เป็นฆานธาตุ ฯลฯ รูปที่เป็นชิวหาธาตุ ฯลฯ
รูปที่เป็นกายธาตุก็มี (๗๐๔)  รูปที่ไม่เป็นกายธาตุก็มี (๗๐๕)
	รูปที่เป็นรูปธาตุก็มี (๗๐๖)  รูปที่ไม่เป็นรูปธาตุก็มี (๗๐๗)
	รูปที่เป็นสัททธาตุก็มี ฯลฯ รูปที่เป็นคันธธาตุ ฯลฯ รูปที่เป็นรสธาตุ ฯลฯ
รูปที่เป็นโผฏฐัพพธาตุก็มี (๗๐๘)  รูปที่ไม่เป็นโผฏฐัพพธาตุก็มี (๗๐๙)
ธาตุทุกะ จบ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๔ หน้า : ๑๗๒}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมสังคณี [๒. รูปกัณฑ์]
                                                                 ทุกมาติกา สุขุมุทุกะ
อินทริยทุกะ
	รูปที่เป็นจักขุนทรีย์ก็มี (๗๑๐)  รูปที่ไม่เป็นจักขุนทรีย์ก็มี (๗๑๑)
	รูปที่เป็นโสตินทรีย์ก็มี ฯลฯ รูปที่เป็นฆานินทรีย์ ฯลฯ รูปที่เป็นชิวหินทรีย์
ฯลฯ รูปที่เป็นกายินทรีย์ก็มี (๗๑๒)  รูปที่ไม่เป็นกายินทรีย์ก็มี (๗๑๓)
	รูปที่เป็นอิตถินทรีย์ก็มี (๗๑๔)  รูปที่ไม่เป็นอิตถินทรีย์ก็มี (๗๑๕)
	รูปที่เป็นปุริสินทรีย์ก็มี (๗๑๖)  รูปที่ไม่เป็นปุริสินทรีย์ก็มี (๗๑๗)
	รูปที่เป็นชีวิตินทรีย์ก็มี (๗๑๘)  รูปที่ไม่เป็นชีวิตินทรีย์ก็มี (๗๑๙)
อินทริยทุกะ จบ
สุขุมรูปทุกะ
	รูปที่เป็นกายวิญญัติก็มี (๗๒๐)  รูปที่ไม่เป็นกายวิญญัติก็มี (๗๒๑)
	รูปที่เป็นวจีวิญญัตติก็มี (๗๒๒)  รูปที่ไม่เป็นวจีวิญญัติก็มี (๗๒๓)
	รูปที่เป็นอากาสธาตุก็มี (๗๒๔)  รูปที่ไม่เป็นอากาสธาตุก็มี (๗๒๕)
	รูปที่เป็นอาโปธาตุก็มี (๗๒๖)  รูปที่ไม่เป็นอาโปธาตุก็มี (๗๒๗)
	รูปที่เป็นลหุตารูปก็มี (๗๒๘)  รูปที่ไม่เป็นลหุตารูปก็มี (๗๒๙)
	รูปที่เป็นมุทุตารูปก็มี (๗๓๐)  รูปที่ไม่เป็นมุทุตารูปก็มี (๗๓๑)
	รูปที่เป็นกัมมัญญตารูปก็มี (๗๓๒)  รูปที่ไม่เป็นกัมมัญญตารูปก็มี (๗๓๓)
	รูปที่เป็นอุปจยรูปก็มี (๗๓๔)  รูปที่ไม่เป็นอุปจยรูปก็มี (๗๓๕)
	รูปที่เป็นสันตติรูปก็มี (๗๓๖)  รูปที่ไม่เป็นสันตติรูปก็มี (๗๓๗)
	รูปที่เป็นชรตารูปก็มี (๗๓๘)  รูปที่ไม่เป็นชรตารูปก็มี (๗๓๙)
	รูปที่เป็นอนิจจตารูปก็มี (๗๔๐)  รูปที่ไม่เป็นอนิจจตารูปก็มี (๗๔๑)
	รูปที่เป็นกวฬิงการาหารก็มี (๗๔๒)  รูปที่ไม่เป็นกวฬิงการาหาร๑- ก็มี (๗๔๓)
สุขุมรูปทุกะ จบ
รวมรูปหมวดละ ๒ อย่างนี้
ทุกมาติกา จบ
@เชิงอรรถ :
@๑ อภิ.วิ. ๓๕/๓๓/๑๕
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๔ หน้า : ๑๗๓}

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับ มจร. เล่มที่ ๓๔ หน้าที่ ๑๖๙-๑๗๓.
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_page.php?book=34&page=169&pages=5&edition=mcu
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=34&A=4901
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_line.php?B=34&A=4901#p169
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ 34 :-
https://84000.org/tipitaka/read/?index_34
https://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu34
https://84000.org/tipitaka/english/?index_34